Kmr Kullanan Byk Yakma Tesisleri iin MET klavuzu

Proje TR-2008-IB-EN-03

Grev no: 2.1.4.a.3

Hazrlayanlar:

Jos Francisco Alonso

Jos Antonio Vzquez

Maria Jos Blanco

Roco Jimnez

Jaime Fernndez

Agustn Daz

Aurora Sez

Anxo Mourelle

Csar Seonez

Ece Tok

aziye Sava

zlem Glay

nder Grpnar

Ayegl Bahayetmez

Yavuz Ycekutlu

Hall zcan

Ayberk Krbyk

Subitay Sencan

Glben Glcar

Yavuz Sucu

Ferda Bayrak

Eyll 2012

SZLK VE KISALTMALAR

KISALTMALAR

ANLAMI

AFBC

Atmosferik akkan yatakl yakma

AFBG

Atmosferik dolaml akkan yatak gazlatrc

AMS

Otomatik lm sistemleri

AST

Yllk izleme testi

AOX

Emilebilir organik halojen bileikleri. Aktif karbon zerinde emilme kapasitesine sahip su numunesinde mevcut olan tm halojen bileiklerinin (florin hari), klorin olarak adlandrlan, litre bana miligramdaki toplam konsantrasyonlar

BFB

Kabarckl akkan yatak

BFBC

Kabarckl akkan yatak yakma

BOD

Biyokimyasal oksijen talebi: Organik maddeyi ayrtrmak iin mikroorganizmalarn gereksinim duyduu oksijen miktar. lm birimi mg O2/ldir.

BOOS

Servis d brlr

BREF

BAT referans dokman

CCP

Kmr yakma rnleri

CEM

Srekli emisyon izleme

CEMS

Srekli emisyon izleme sistemi

CEN

Avrupa Standartlar Komitesi

CFB

Dolaml akkan yatak

CFBC

Dolaml akkan yatak yakma

COD

Kimyasal olksijen talebi: Atk suda mevcut maddeleri yaklak 150 Cde kimyasal olarak oksitlemek iin gerekli, oksijen olarak tabir edilen, potasyum dikromat miktar.

Daf

Kuru ve klsz baz

DBB

Kuru tabanl buhar kazan

DENOx

Denitrifikasyon

DESONOX

zel bir SOX ve NOX azaltm teknii

DESOX

Bir deslfrizasyon teknii

ECS

Avrupa Standartlar Komitesi

EIA

evresel etki deerlendirmesi

ELV

Emisyon snr deerleri

EOX

karlabilir organik halojenler

ESP

Elektrostatik presipitatr

EWC

Avrupa atk katalou

FBC

Akkan yatak yakma

FBCB

Akkan yatak yakma buhar kazan

FF

Bez filtre

FGD

Sv gaz deslfrizasyonu

GF

Izgara ateleme

IED

Endstriyel emisyonlar direktifi

ISO

International Standard Official

IEP

Entegre evre izni

LCP

Byk yakma tesisi

LHV

Dk Isl Deer

MET

Mevcut en iyi teknikler

PAHs

Poliaromatik hidrokarbonlar

PC

Pulverize yakma

PFBC

Basnl akkan yatak yakma

PCB

Poliklorinat benzenler

PCDD

Poliklorinat-dibenzo-dioksinler

PCDF

Poliklorinat-dibenzo-furanlar

Pm

Birincil nlemler

PM10

Partikl madde ap< 10m

PFBC

Basnl akkan yatak yakma

QAL

Kalite gvence Seviyesi

RENP

Ulusal emisyon azaltma plan

SACR

Selektif oto-katalitik azaltma

SCR

Selektif katalitik azaltma

SNCR

Selektif katalitik olmayan azaltma

SRM

Standart referans yntem

TNP

Ulusal Gei Plan

TOC

Total organik karbon

VOCs

Uucu organic bileikler

WWTP

Atk su artma tesisi

BRMLER, LMLER VE SEMBOLLER

TERM

ANLAMI

atm

normal atmosfer(1 atm = 101325 N/m2)

bar

bar (1.013 bar = 1 atm)

C

Santigrat derece

cm

Santimetre

d

Gn

G

Gram

GJ

Gigajoule

GW

Gigawatt

GWh

gigawatt saat. Ayrca TWh, MWh, kWh

GWhe

gigawatt saat elektrik. Ayrca TWhe, MWhe, kWhe

Hz

Hertz

h

Saat

J

Joule

K

kelvin (0 oC = 273.15 K)

kcal

kilokalori (1 kcal = 4.19 kJ)

kg

Kilogram

kJ

kilojul (1 kJ = 0.24 jkcal)

kPa

Kilopascal

kt

Kiloton

kWh

kilowatt-saat (1 kWh = 3600 kJ = 3.6 MJ)

l

Litre

m

Metre

m2

Metrekare

m3

Metrekp

mg

miligram (1 mg = 10-3 gram)

MJ

megajoule (1 MJ = 1000 kJ = 106 joule)

mm

milimetre (1 mm = 10-3 m)

m/min

Dakika ba metre

Mt

megaton (1 Mt = 106 tonne)

MWe

megawat elektrik (energy)

MWth

megawat termal (enerji)

ng

nanogram (1 ng = 10-9 gram)

Nm3

normal metrekp (101.325 kPa, 273 K)

Pa

Paskal

ppb

Milyarda bir

ppm

Milyonda bir (arlk ile)

ppmvd

Kuru gazlar iin hacimce milyonda bir

R

Rankin derecesi

s

ikinci

t

metrik ton (1000 kg veya 106 gram)

T-s

Scaklk-entropi

t/yr

Yl ba ton

V

volt

vol-%

Hacmen yzde. (Ayrca % v/v)

wt-%

Arlk bakmndan yzde. (Ayrca % w/w)

yr

Yl

m

mikrometre (1 m = 10-6 m)

KMYASAL ELEMENTLERN LSTES

SEMBOL

SM

As

arsenik

Cd

kadmiyum

Cl

klor

Cr

krom

Cu

bakr

Hg

civa

Ni

nikel

Pb

kurun

Se

selenyum

V

vanadyum

Zn

inko

BLEKLERN LSTES

SEMBOL

SM

CO

karbon monoksit

CO2

karbon dioksit

HF

Hidroflorik asit

HCl

Hidroklorik asit

HgCl2

Merkrk klorr

NH3

amonyak

NO2

nitrojen dioksit

N2O

Azot oksit

NO3

nitrik oksit

Nox

nitrojen okstiler, NO ve NO2 karm

O2

oksijen

CaO

kalsiyum oksit

SO2

Slfr dioksit

SOx

Slfr oksitler

Dier bileikler blm 5te grlr.

ERK

GR10

1.Trkiyede Enerji Sektrnde Kmrden Elektrik retimi iin Genel Bilgiler11

1.1. KMR YAKMA TESSLER SEKTRNDE ENDSTRYEL EMSYONLAR DREKTFNN UYGULANMASI11

1.1.1-Endstriyel Emisyonlar Direktifinin izin gereksinimlerini aktaran Ulusal Mevzuat. Sektr iin geerli dier sektrel mevzuat.11

1.1.2 -. Bu mevzuata gre dzenlenen ve bu rehber kapsamnda yer alan tesisler11

1.1.3 -. Entegre evre znine bavuruda bulunmak iin idari usul.12

1.2.- Trkiyede kmrl termik santraller.12

1.2.1.- Kmrl Termik Santraller. Genel Tanmlama12

1.2.2.- Kullanlan yaktlar13

1.2.3- Emisyon snr deerleri uygulamalarna ilikin olarak termik santrallerle ilgili hususlar14

2. Teknolojik prosesler, takmr ve linyit yakmadaki teknolojiler ve teknik tanmlamalar16

2.1.- Ta kmr ve linyit gibi kat yaktlar ile yakma srelerine genel bak16

2.1.1 Yakma ileminin genel zellikleri16

2.1.2 Linyit ve kmr gibi kat yakt kullanlan farkl yntemler17

2.2.- Kmr / linyit yakmada Mevcut En yi Tekniklerin (MET) belirlenmesinde dikkat edilmesi gereken temel hususlar19

2.2.1 Yakt ve yardmc maddelerin boaltm, depolama ve tanmasna ynelik teknikler (BREF blm 4.2)21

2.2.2- Yakt n artmna ynelik teknikler (BREF blm 4.5.3)22

2.2.3.- Enerji verimliliini artracak teknikler (BREF blm 4.5.3 ve 4.5.5)23

2.2.4 - Toz ve partikle bal ar metal emisyonlarnn kontrol ve nlenmesine ynelik teknikler(BREF blm 3.2, 3.6, 4.5.6 ve 4.5.7)25

2.2.5 - SO2 emisyonlarnn kontrol ve nlenmesine ynelik teknikler (BREF blm 3.3, 3.5, 3.8 ve 4.5.8)26

2.2.6.- NOX ve N2O emisyonlarnn kontrol ve nlenmesine ynelik teknikler (BREF blm 3.4, 3.5 ve 4.5.9)28

2.2.7 - Su kirliliinin kontrolne ve nlenmesine ynelik teknikler (BREF blm 3.10 ve 4.5.13)31

2.3.- Kat yakt depolama ve hazrlama.33

2.3.1 Kmr ve linyitlerin boaltlmas, depolanmas ve kullanlmas33

2.4.- Termik santralde kullanlan kat yakt iin ilave ilemler34

2.4.1. Kmr ve linyit n hazrlama34

2.4.2. Yakt hazrlama36

2.5.- Akkan yatakl yakma (kabarckl ve dolaml akkan yatak teknikleri)40

2.5.1. Akkan yatakl yakma (FBC)40

2.5.2 Basnl akkan yatakl yakma41

2.6.- Termal verimlilik42

2.6.1. Buhar kazan verimlilii42

2.6.2. Kmrle alan buhar kazan verimliliini artracak teknikler43

2.7. Proses rnekleri44

2.8. Geleneksel yakma tekniklerine genel bak ve zaman iinde geliimi: pulverize kmr ve turba kmr yakma; zgaralar ve yakclar44

2.9.- Yardmc sreler ve potansiyel evre sorunlar45

2.9.1.- Atk depolama alan ynetimi45

2.9.2.- Kmr maden ocaklarna ilikin evresel sorunlar50

2.9.3. Su ynetimi52

3. Mevcut emisyon, enerji ve hammadde tketim seviyeleri60

3.1. Havaya salnan emisyonlar ve rahatsz edici kokularn ortaya kma olaslklar. evresel izleme ve kontrol.60

3.1.1 Havaya salnan emisyonlar60

3.1.2. - Rahatsz edici kokularn ortaya kma olaslklar64

3.1.3. evre izleme ve kontrol64

3.2. - Atk Su Dearj ve zleme Program66

3.3. Atk retimi. Atk depolama alan69

3.4. Grlt ve titreime ilikin konular71

3.5. Zemin ve yeralt sularnn kirlenmesine ilikin tehlikeler73

3.6. Hammadde Tketimi73

3.7. Enerji tketimi74

4. Termik Santrallerde Ta kmr ve Linyit Yakma konusunda Mevcut En yi Teknikler76

4.1.- Enerji Verimlilii76

4.1.1. Yakt n ilemi77

4.1.2. Yanma77

4.1.3. Termal verimlilik77

4.2.- Havaemisyonununn azaltlmas iin Mevcut En yi Teknikler (METler)79

4.2.1. Toz emisyonlarn ve METlerle ilikilendirilen Emisyon Snr Deerlerini azaltmak iin teknikler79

4.2.2.Nox emisyonlarn azaltmak iin teknikler ve METlerle ilikili emisyon snr deerleri81

4.2.3.SO2 emisyonlarn azaltmak iin teknikler ve METlerle ilikilendirilen emisyon snr deerleri85

4.2.4. CO emisyonlarn azaltmak iin teknikler ve METlarla ilikilendirilen emisyon snr deerleri87

4.2.5. Ar metal emisyonlarn azaltmak iin teknikler ve METlarla ilikilendirilen emisyon snr deerleri88

4.2.6. Dier emisyonlar (klorr, amonyak)88

4.3. Atksularn kirletici ykn azaltmak iin Mevcut En iyi Teknikler89

4.3.1. Su tketimi ve kirliliinin azaltlmasn hedefleyen nleyici tedbirlerin alnmas89

4.3.2. Atksu emisyonlarn azaltmak iin tedbirler.90

4.3.3. Atksu debisi ve kirletici konsantrasyonu.91

4.4. Toprak ve yeralt sularnda kirlilik riskini azaltmak iin Mevcut En yi Teknikler.91

4.4.1. Ortaya kan atklarn ynetimi91

4.4.2. Toprak ve yer alt sularnn kirlenmesini nlemek iin mevcut en iyi teknolojiler ve uygulamalar:92

4.4.3. Yakma atk ve yanrnlerinin deerlendirilmesi (yanrnler)92

4.5. Grlt emisyonlarnn kontrol iin tedbirler.94

4.6. evre Ynetimi iin Mevcut En yi Teknikler.94

5.-KONTROL VE EMSYON ZLEME97

5.1.- HAVA97

5.1.1 Emisyonlar97

5.1.2. Hava kalitesi105

5.2.YZEY SULARI125

5.2.1. PARAMETRELERN VE KRLETCLERN SELMES125

5.2.2.letim koullar ve lm teknikleri134

5.3.ZEMN VE YERALTI SULARI135

5.4 EVRESEL ZLEME VE KONTROL PLANI137

6.- Yeni teknikler139

6.1 Dk sda linyit n kurutucusu139

6.2 SOX, NOX ve cvann e zamanl kontrol140

6.3 CO2 yakalanmas ve depolanmas141

EK I : 4 SPANYOL LCPSNDE KULLANILAN METLARA DAYANAN TEKNKLERN RNEKLER, VE BAZILARININ BUNA LKN YATIRIMLARI144

EK II: Hava imisyonlarnn llmesine ilikin ilgili Trkiye ve Avrupa teknik ynetmelikleri.147

EK III. ZN BAVURUSUNUN DEERLENDRLMES ESNASINDA KULLANILACAK KONTROL LSTELER151

ZN KOULLARINI OLUTURURKEN DKKATE ALINMASI GEREKEN BREFN LGL BLMLER153

EK IV: ELEKTRK SANTRALLER N FAALYETE BALAMA VE FAALYET DURDURMA DNEMLERNN TANIMLANMASI: KOMSYON UYGULAMA KARARI155

EK V: Kat yaktl bir byk yakma tesisinden yaplan su dearjlarinda dikkate alnmas gereken parametreler161

EK VI: MEVCUT ULUSAL UYGULANABLR MEVZUATA VE 2010/75/EU SAYILI (EED) ENDSTRYEL EMSYONLAR DREKTFNE GRE PM, CO, SO2 VE NOx N EMSYON SINIR DEERLER164

GR

Bu klavuz, T.C. evre ve ehircilik Bakanlnn (B) evre politikalarn AB standartlar ile uyumlatrmak iin yapmakta olduu almalarn bir ksmn ele almaktadr. Bu kapsamda kilit hedeflerden bir tanesi entegre evre izin sistemi oluturulurken 2010/75/EU endstriyel emisyonlar direktifi ile uyumlatrmann salanmasdr. Szkonusu direktif uyarnca yeni entegre izin sisteminde yer alacak evresel koullar bir dizi MET referans dokmanlarnda (BREFler) tanmlanm olan mevcut en iyi teknikler (MET) ve bunlarla ilintili emisyon snr deerlerine dayandrlmaldrlar. Bu amala Entegre evre zni Ynetmelii hazrlanmtr.

Ynetmeliin yaymlanmasndan sonra kurulacak yeni tesisler iin, entegre evre izin sisteminin ynetmelik yaym tarihinden 3 yl sonra uygulanmas hedeflenmektedir.

Ynetmeliin yaymlanmasndan nce faaliyette olan mevcut iletmelere mevzuat gereklerinin yerine getirilmesine iin en az 10 yl gei sresi verilmesi ngrlmektedir. Bu srenin sanayiciler ve yetkili mercii iin mmkn olduunca sorunsuz gemesi iin rehber dokmanlar, klavuzlar vb. aralara ihtiya duyulmaktadr.

AB Komisyonu tarafndan yaymlanan MET referans belgelerinin geni kapsaml olmas ve Byk Yakma Tesislerinin Trkiye asndan nemi dikkate alnarak Kmr ve linyit kullanan byk yakma tesisleri iin MET Ulusal klavuzu ncelikli olarak hazrlanmtr.

Bu klavuz Trkiyedeki kmr kullanan byk yakma tesisleri sektrnn zellikleri dikkate alnarak, sanayiciler ve yetkili merci alanlarnn, MET referans belgelerinin kullanmn kolaylatrmak iin hazrlanmtr.Ayrca, klavuz, sektrn temel zelliklerini ve kirlilik nleme tekniklerini daha geni kitlelere, basit ve anlalr ekilde ulatrmak iin bir ara olarak kullanlacaktr.

Bu klavuzun kapsamnda;

Trkiyede sektrn, evresel performans hakknda genel bilgi vermek (1.&3. blmler).

Sektre zel proseslerin, teknolojilerin ve tekniklerin tanmlanmas (Blm 2).

Sektrde uygulanan MET ve gelimekte olan tekniklerile METe dayal emisyon snr deerlerinin belirtilmesi (4.&6. blmler).

evresel etkilerin izlenmesi ve kontrol amacyla kullanlacak ara ve yntemlerin belirtilmesi (5. Blm).

Kmr veya linyit kullanan bir byk yakma tesisi iin hazrlanacak entegre evre izninin ieriine ilikin bir kontrol listesi gibi, faydal referans bilgileri salamak (Ekler)

amalanmtr.

Bu klavuz, sanayiciler ve yetkili merci tarafndan entegre evre izni srecinde, MET ve dayal emisyon snr deerlerini ieren izin koullarnn belirlenmesinde kullanlacaktr.

1. Trkiyede Enerji Sektrnde Kmrden Elektrik retimi iin Genel Bilgiler

Trkiyenin enerji arz gvenligini esas alan enerji politikasnn temel amalar arasnda, yerli kaynaklarn lke ekonomisine katksnn arttrlmas,enerji alanndaki faaliyetlerin evreye duyarl sekilde yrtlmesi,enerji verimliliginin arttrlmas yer almaktadr[footnoteRef:2] [2: ETKB 2011 elektrik retim sektr raporu]

2009 ylnda yaynlanan Elektrik Enerjisi Piyasas ve Arz Gvenligi Strateji Belgesine gre 2023 ylna kadar elektrik retimi iin tm yerli linyit ve taskmr ile hidrolik potansiyelimizin kullanlmas hedeflenmektedir.

Bu erevede enerji sektrnde kmrden elektrik retimi iin kurulmas gereken tesislerin proje, ina veiletme aamalarnda, evrenin olumsuz ynde en az etkilenmesini salamak amacyla tedbir alnmas, temiz kmr yakma teknik/teknolojilerinin yaygnlatrlmas almalaryaplmas nem arz etmektedir.

Enerji retiminde kmrn konvansiyonel yakma sistemleriyle yaklmasnn evreye olan etkileri bugne kadar gelitirilmi ve uygulanan yakma teknikleri ve baca gaz artma sistemleriyle azaltlmaya allm ve bunda da nemli lde baarl olunmutur. Ancak son yllarda evreyi en az kirletecek teknikler/ teknolojiler uygulamaya konulurken dier taraftan yksek verimle alarak birim enerji retiminde daha az yakt tketimiyle yakt rezervlerinin en ekonomik ekilde kullanmn salayacak dolaysyla daha az evresel etkiyle enerji retebilecek tekniklerin/teknolojilerin gelitirmesi ve uygulamaya konulmasna ynelik almalara arlk verilmektedir[footnoteRef:3]. [3: www.enerji.gov.tr/Enerji-evre-iklim deiiklii]

1.1. KMR YAKMA TESSLER SEKTRNDE ENDSTRYEL EMSYONLAR DREKTFNN UYGULANMASI1.1.1-Endstriyel Emisyonlar Direktifinin izin gereksinimlerini aktaran Ulusal Mevzuat. Sektr iin geerli dier sektrel mevzuat.

evre ve ehircilik Bakanl, 2010/75/EU sayl Endstriyel Emisyonlar Direktifinin 1. ve 2. blmlerinde belirtilen izin gereksinimlerini aktaracak olan Entegre evre zinleri Hakknda Ynetmelik taslan hazrlamaktadr. Bu Ynetmeliin uygulanmasyla ilgili aklamalar "Entegre evre zinleri: Bavuranlar in Rehber lkeler" adl belgede verilmitir.

Kmr ve linyit yakan byk yakma tesisleri ile ilgili mevcut ulusal evre mevzuatnn listesi Ek VII'de verilmitir.

1.1.2 -. Bu mevzuata gre dzenlenen ve bu rehber kapsamnda yer alan tesisler

Ksm 1.1.1 'de belirtilen mevzuata tabi ve bu rehber kapsamnda olan tesisler aadaki koullarn her ikisini de yerine getirenlerdir:

Toplam nominal sl girii 50 MW veya daha fazla olan tesisler,

linyit veya ta kmr yakanlar.

1.1.3 -. Entegre evre znine bavuruda bulunmak iin idari usul.

dari usul "Entegre evre zinleri: Bavuranlar in Rehber lkeler" adl belgenin 5. blmnde ayrntl olarak aklanmtr: Bavuranlar in Rehber lkeler" adl belgede verilmitir.

1.2.- Trkiyede kmrl termik santraller.

1.2.1.- Kmrl Termik Santraller. Genel Tanmlama

Kmrden enerji retimi konusuna kaynaklar asndan bakldgnda, 2011 yl itibariyle toplam elektrik retiminin yaklak %18.2si yerli kmrden, %10u ithal kmrden saglanmstr[footnoteRef:4]. Strateji belgesi, enerji politikalar dikkate alndnda gelecekte enerji retiminde kmr kullanm orannn artaca ngrlebilir. [4: ETKB 2011 elektrik retim sektr raporu]

Kamuya ait santrallarn iletilmesi ve elektrik retiminden sorumlu kurulu EA; 24.200 MW kurulu gc ile 2011 ylnda Trkiye kurulu gcnn %45,46sna sahiptir.. Bu kurulu gcn %32,07si linyit ve ta kmrne dayaldr. Toplam 92.333 GWh elektrik enerjisi retilerek Trkiye retiminin %40,42si karlanmtr.Termik santrallardan retilen elektrik enerjisinin %61,3n linyit,%3,6sn ta kmr kaynaklarndan salanmtr[footnoteRef:5]. [5: EA 2011 Yllk Raporu]

Enerji retimindeki pay dikkate alndnda; Kamu ve zel sektr tarafndan kurulmu/kurulacak, iletilen/iletilecek olan kmrden enerji reten tesislerde, evre korumaya ynelik sistemlerin etkin uygulanmas, evreye olumsuz etkilerin azaltlmas iin uygun tedbirlerin alnmas nem arz etmektedir.

SANTRAL ADI

Kurulu G MW

nite Says

AYIRHAN PARK HOLD.

620,0

4

SKENDERUN

1320,0

2

OLAKOLU-2

190,0

2

SDEMR

220,4

1

DA ELK

405,0

3

EREN ENERJ ELEK.R.A..

1360,0

3

Trkiyedeki kat yaktla alan yakma tesislerinin says, retim kapasitesi ve yakma tekniine gre kategorilere ayrlm olarak aadaki tabloda yer almaktadr.

Kapasite

(MWth)

Yakma teknolojisi

Toplam tesis says

Linyit

Kmr

Bitml

Dk-uucu bitml ve yar-antrasit

Antrasit

50-100

IA

PKYY

2

AAYY

BAYY

2

100-300

IA

PKYY

1

AAYY

BAYY

4

4

>300

IA

PKYY

32

7

AAYY

BAYY

2

Notlar:IA= zgaral yakma PKYY= pulverize kat yakt yakma

BAYY= basnl akkan yatakl yakmaAAYY= atmosferik akkan yatakl yakmaBAYY= basnl akkan yatakl yakma AAYY= atmosferik akkan yatakl yakma

1.2.2.- Kullanlan yaktlar

Devletin genel enerji ve yakt politikasna uygun olarak linyit, turba, bitml ist, asfaltit gibi enerji hammaddelerini deerlendiren, bir iktisadi devlet teekkl olan Trkiye Kmr letmeleri Kurumu (TK); Trkiye toplam linyit rezervinin yaklak %20si ve linyit retim kapasitesinin ise yaklak %55ine sahip olmakla beraber, retimlerini tamamen termik santrallar ile snma ve sanayi talebine bal olarak gerekletirmektedir.

TK Kurumu, Elektrik retim Anonim irketi ve bal ortaklklarna ait toplam 12 adet termik santral beslemektedir. Sz konusu santrallarn toplam kurulu gc 4.273 MW olup bu byklk, Trkiyenin linyite dayal kurulu gcnn yaklak yarsna ve toplam kurulu gcn ise yaklak %10una karlk gelmektedir. Daha dk sl deerli kmrlerini termik santrallara veren TK, dier kmrlerine gre nispeten yksek kalorili olan Soma ve Tunbilek kmrlerinin kalitelerini iyiletirmek suretiyle, ithal kmrlerle rekabet edebilir nitelikte kmrlerin snma ve sanayiye olan satlarn artrmay hedeflemektedir.

Elektrik santrallerinin kmr kullanma zellikleri

Kmr kullanan santral verileri

2012 rezerv tahminleri (1000 ton)

TK tarafndan salanan kmr iindeki %

Kmr ebad(mm)

retilen enerji(milyon kw/h)

2012 Tahmini enerji retimi (milyonkwlh)

Kl

Nem

S

SL kmr havzas

Orhaneli

37.470

33

35.2

0-500

1.273

880.773

Seyitmer 1,2,3

176.058

38.5

37.63

0.69

0-200

2.562

2.228.209

Seyitmer 4

49.5

37.63

0.72

0-200

1.065

1.010.042

SL kmr havzas

Tunbilek A

268.897

19.8

24.2

0.5-18

490

0

Tunbilek B

46.2

26.4

1.7

0-1000

2.052

1.216.253

EL kmr havzas

Soma A

609.719

29.7

24.2

0-30/0-0.5

326

0

Soma B 1,2,3,4

35.2

23.1

0.88

0-200

3.463

2.888.959

Soma B 5,6

57.2

20.9

1.06

0-200 /0-1000

2.235

1.922.564

an

77.195

32.25

23.65

4.84

0-1000

2.118

1.791.834

GEL

kmr havzas

Yataan 1,3

114.323

22

37.4

1.53

0-200 / 0-600

3.690

2.401.474

Yeniky 1,2

231.421

32

32

1.83

0-600

2.875

2.228.701

Kemerky 1,2,3

31.9

36.3

1.73

0-600

3.831

2.561.276

1.2.3- Emisyon snr deerleri uygulamalarna ilikin olarak termik santrallerle ilgili hususlar

Genel olarak byk yakma tesislerinin oluturduu ana evresel etkiler, havaya emisyonlar, su tketimi, atk su dearj ve atk ynetiminden kaynaklanmaktadr.

Havaya emisyonlarla ilgili olarak, bunlar kullanlan yaktn yakma ileminden kaynaklanmaktadr ve kullanlan ham maddeye bal olarak farkllk gstermektedir.Genel olarak konumak gerekirse, yakt kmr olduu zaman, kirleticiler ince paracklar, kkrt dioksit ve azot oksitler eklindedir. rnein metaller gibi kk miktarlarda dier kirleticiler ve karbondioksit gibi byk lekli etkileri olan dier kirleticiler de dikkate alnmaldr.Hava kirliliinin dier kaynaklar kmr depolama ve kartrma sahalar ve potansiyel byk lekli parack emisyonu nedeniyle atk ynetim sistemleridir.

Su tketimi ve atk su dearj ile ilgili olarak, bu doal kaynan temelde byk miktarlarda soutma ileminde kullanld aklda tutulmaldr. Bu nedenle, dearjn kirletici etkisi alc ortamn scaklndaki potansiyel arttr.Ayrca dier prosesler de, etkisi atk ynlarndan ve atk ynetim sistemlerinden su ve szntlardan kaynaklanan atk su aklar oluturmaktadr ve byk miktarda askdaki maddeleri tamaktadr. Primer devre suyu ve tesislerin temizliinden gelen, srekli veya dzensiz oluturulan dier su derecikleri de dikkate alnmaldr.

Son olarak, kmrle alan elektrik santralleri nemli miktarda, zellikle cruf, kl ve artma amuru eklinde atk oluturur.Kl ve crufun byk blm yeniden kullanlabilse veya dier tesis veya proseslerde dorudan deerlendirilebilse de, enerji santraline yakn blgelerde byk miktarda retilen bu atk iin bertaraf sistemlerine olan ihtiyac iaret etmektedir. Bu tesislerin etkisi toprak ve su ktlelerini kirletme potansiyellerinden kaynaklanmaktadr.

Bu evresel etkilerinin yan sra, tesis etrafndaki ulam sistemlerinin grlts (kamyon ve hareketli makineler) veya tesislerin kendileri (kmr deirmenleri) ve kmr ynlarnn ve atk ynetim sistemlerinin manzara zerindeki etkisi gibi dier kk etkileri de dahil edilebilir.

Enerji santrallerinin uymak zorunda olduu emisyon snr deerleri 08.06.2010 tarihli 27605 sayl Resmi Gazete'de yaymlanan Byk Yakma Tesisleri Ynetmeliinde gsterilmektedir. te yandan, 03/07/2009 tarihli 27277 sayl Resmi Gazete'de yaymlanan Sanayi Kaynakl Hava Kirliliinin Kontrol Ynetmelii'nde de enerji santralleri ile ilgili baz dzenlemeler vardr.

Ayn zamanda, Sera Gaz Emisyonlarnn zlenmesi Ynetmelii (Trkiye'de sera gaz emisyonlarnn artn kstlamak amacyla 25.04.2012 tarihli ve 28274 sayl Resmi Gazete'de yaymlanarak yrrle girmitir) Ek 1'de listelenen tesislerden sera gaz emisyonlarnn izlenmesi, dorulanmas ve raporlanmas ile ilgili ilkeler ve usuller sz konusu Ynetmelik Blm 2, Madde 6 ve 7'de tesis edilmitir.

2. Teknolojik prosesler, takmr ve linyit yakmadaki teknolojiler ve teknik tanmlamalar2.1.- Ta kmr ve linyit gibi kat yaktlar ile yakma srelerine genel bak

2.1.1 Yakma ileminin genel zellikleri

Linyit ve kmr gibi kat yaktlar kullanlan yakma ilemleri genelde atmosfer basncnda gerekleir, kat yaktn enerjisinin tamamnn sya dnmesi salanr ve bylece daha sonra enerji retimi iin buhar retimi ilemine dnr.

Yakma, yaktn yanc elementleriyle oksijenin hzl bir kimyasal reaksiyonundan ibarettir. Belli bal iki kimyasal element karbon ve hidrojen olup az miktarda da kkrtnem arzetmektedir.

yi bir yakmada ama, yaktn oksijenle reaksiyonundan kaynaklanan yakt kayplarn en aza indirgeyerek, olas en yksek sy yaratmaktr.

Buhar retim tesisleri 1908 ylnda Rankine tarafndan nerilmi olan ilk termodinamik buhar dngsn temel almaktadr ve zamanla karmakln artracak deiim ve iyiletirmelere maruz kalmtr.

Kullanlan kazanlar ise doal sirklasyonlu olabilecei gibi tek gei oluumu sirklasyonlu da olabilirler (Benson kazanlar).

Buhar kazanlarn oluturan paralar, ekonomizer, buharlatrc, kzdrclarve tekrar kzdrclardr.

Buhar trbn, kazandan gelen yksek basnl buharn genlemesiyle oluan, mekanik enerjiyi salamak iin buharn kalorifik deerinden yararlanan dner bir makinadr.

Youturucu (kondense sistemi) soutmaya olanak salar ve trbnden gelen alak basnl rk buharn younlatrlmasn kolaylatrr.

Termik santrallerin soutma sistemi, su almnn ve nihai dearjn (nehir, gl ya da deniz olmasna gre farkllk gsterir) sebep olduu evresel etkiye gre ak ya da kapal dng eklinde faaliyet gsterebilir. (Endstriyel Soutma Sistemleri BREFine baknz).

Kullanlan kat yakt, uygulanacak yakma teknolojisini ve kirlilii azaltmak iin gereken teknolojileri belirler.

Enerji retiminde nemli saydaki yardmc tesislerinin de evresel etkisi gz nnde bulundurulmaldr.

Boiler:Buhar kazan

FGD plant:BGD (Bacagaz deslfrizasyon) tesisi

ESP: Elektrostatik filtre

Height:Ykseklik

Steam turbine:Buhar trbini

ema 2.1: Linyit yaktl ve slak soutma kuleli byk yakma tesisi

2.1.2 Linyit ve kmr gibi kat yakt kullanlan farkl yntemler

Kat yakt kullanlan byk yakma tesislerinde, aadaki tabloda belirtilen ekilde farkl teknikler kullanlmtr:

Teknikler

Aktivasyon sistemi

Plverize kat yakt yakan konvansiyonel kazanlar

Kuru dipkll ve cruflu

Kazan alt ergimi crufu

Izgara

Izgara ateleme

Akkan yatakl kazan

AFBC- Atmosferik basnl akkan yatakl kazan

PFBC Basnl akkan yatakl kazan

Aadaki blmlerde, linyit ve kmr gibi kat yaktlarn kullanld farkl endstriyel ilemler zet halinde belirtilmektedir.

2.1.2.1 Plverize edilmi kat yaktn yaklmas

Kat yakt kullanlan bu tr sistemlerde, kat yakt yanma odasna gnderilmeden nce deirmenlerde toz haline getirilir. Oluan cruf tipine gre ikiye ayrlr :

Kuru dip cruf frn: Buharlatrc veya yanma odalarnn duvarlarna yakn yerde kllerin ergime scaklnn ok altndaki s derecelerinde alr.

Bu ilemde yaklak olarak kllerin %10-20si cruf olarak dar atlr. Uucu kl,baca gazyla tanr ve toz tutucu sistemlerde toplanr.

Kazanalt ergimi cruflu kazanlar: Kl ergime scakl zerindeki scaklklarda alan sistemlerdir. Bu sistem uucu kllerin kazana geri dnne izin verir.

Kazanlar, kimyasal korozyonu ve kllerin boru yzeylerine yaparak s transferini engellemesini nlemek iin yzeyleri zel seramikten bir malzemeyle kaplanrlar. Yanmam karbon muhteviyat yksek olan uucu kller ve cruf, enerji verimliliini arttrmak amacyla yanma odasnageri verilebilir. Not: Boyal tmce tamamen karlabilir. BREFte arama yaptm buna karlk gelen bir ifadeye rastlamadm. Ama bu konuyla ilgili EPAnn bir makalesinde yanmam karbon muhteviyat fazla olan iri kllerin yakma zgarasnn stnden verildii ifade edilmektedir. Aada link verilmitir.

http://www.epa.gov/osw////nonhaz/define/pdfs/ash-recirculation-cbo.pdf

2.1.2.2 Izgaral yakmasistemi

Izgaral yakmada yaktn boyutu, zgara sistemine uygun olmaldr. Eer yakt partiklleri fazlasyla kkse, zgaralardan aa decek ve yanmayacaklardr. Buna ramen, eer fazlasyla byk iseler, zgaradan ayrldklarnda bile tam olarak yanmam olacaklardr. Izgaralar sabit veya hareketli olabilir.

Bu sistemde hava, kat yakt arasndan geer. Ar oksijenle tam olarak yanmas gereken yanma odasnda, sabit bir yakt rezerviyle alrlar.

Coal hopper: Kmr haznesi

Travelling grate: gezici zgara

Gate: Kap

Primary air: Birincil hava

Secondary air: ikincil hava

Stow: Soba

Ash pit: Kl deposu

ekil 2.2: Kmrl tanr zgarada yakma

2.1.2.3 Akkan yatakl yakma sistemleri

Yatak partiklleri, anlk yakt da (yatak malzemesinin %1i) dahil olmak zere kl ve abzorbanlar, yakt yakmakta kullanlan yanma odas ierisinde ykselecek ekilde bir hava akm verilerek svlatrlrlar.

Yakt(yatak malzemesinin %1),toz ve absorbandan oluan yatak partiklleri yakt yakmak iin kullanlan havann yanma odasndan geirilmesiyle akkanlatrlr.

Akkan yatakl yakma tesisleri iki trdr: atmosferik basnl (AFBC) ve yksek basnl (PFBC), bunlardan genelde birincisi daha yaygndr. Her iki tip de kendi aralarnda yine ikiye ayrlr: kabarckl akkan yatakllar ve dolaml akkan yatakllar. Her ikisinde de genelde yksek kl ierikli kat yaktlar kullanlr.

Bunlarn her birinin evresel avantajlar ve detayl tanmlar 2.5 Blmnde anlatlmaktadr.

2.2.- Kmr / linyit yakmada Mevcut En yi Tekniklerin (MET) belirlenmesinde dikkat edilmesi gereken temel hususlar

BREF belgeleri METleri belirlemek iin referans dkmanlardr. Yasal olarak balayc olmayan, evresel yetkili otorite, sanayi ve kamu iin, belirtilen teknikler kullanlarak ulalan emisyon ve tketim seviyeleri hakknda rehberlik eden bilgilendirici standartlardr. Herhangi bir spesifik durum iin uygun snr deerlerin, EEDnin hedefleri ve her tesisin zellikleri dikkate alnarak tespit edilmesi gerekir.

Aada, tesisin termikverimliliini artrmak ve emisyonlar nlemek ya da en aza indirmek iin gerekli METlern saptanmas srasnda gznne alnmas gereken teknikler belirtilmektedir.

Dahil edilen tm teknikler teknik ve ticari bak asyla mevcutturlar ve burada genel anlamda tanmlanmlardr.

Kat yaktlbyk yakma tesisleri (LCPler)adgeen teknikleri uygulamak zorunda braklmamtr: Her tesisin karakteristiine (yakt tipi, kullanlan sistemler) bal olarak birveya birkafarkl teknik tr uygulama amal seilebilir.Bununla beraber gelecekteki entegre evre izinlerinde belirlenecek olan emisyon deerleri iin, BREF dkmanlarnda belirtilen METlarla ilikilendirilen deerler referans olarak alnacaktr. Endstriyel Emisyonlar Direktifi (EED)ne gre mevcut ve gelecekteki Emisyon limit Deerlerine ilikin bir zet tablo, Ek VIda verilmitir.

Aadaki tablolarda, evresel Faydalar stununun bazteknikler iin bo braklmasnn sebebi, bu tekniin,dier tekniklerle birlikte uyguland iin evresel faydasnn nicel deerlendirmesinin salanamamasndadr. nicel olarak deerlendirilememesidir.

Aadaki tablolarda da grlecei zere, belirli bir evresel fayda salamas amacyla tasarlanan birok teknik, ek olarak, evresel adan zararl olabilecek istenmeyen etkileri beraberinde getirmektedir. rnein, spesifik bir kirleticinin havaya emisyonunda azaltma salamak iin kullanlan bir teknik, enerji tketiminde arta sebep olabilmektedir. Pratikte, byk yakma tesisi iletmecisinin, szkonusu tesise uygun bir dizi teknik kullanarak nasl entegre evre izninde belirtilen koullar yerine getirebileceini deerlendirmesi gerekir.

Aadaki alt blmlerin her birinde, sz geen tekniklerin detayl olarak anlatld BREF blmleri parantez ierisinde belirtilmektedir.

Aadaki blmlerde u konular aklanmaktadr:

2.2.1.- Yakt ve yardmc maddelerinin boaltm, depolama ve tanmasna ynelik teknikler

2.2.2.- Yakt n ilemineynelik teknikler

2.2.3.- Enerji verimliliini artracak teknikler

2.2.4 Toz ve ar metal bal partikllerin emisyonlarnn kontrol ve nlenmesine ynelik teknikler

2.2.5 - SO2 emisyonlarnn kontrol ve nlenmesine ynelik teknikler

2.2.6.- NOX ve N2O emisyonlarnn kontrol ve nlenmesine ynelik teknikler

2.2.7 Su kirliliinin kontrol ve nlenmesine ynelik teknikler

Eletirme Projesi TR 08 IB EN 03

IPPC Entegre Kirlilik nleme ve Kontrol

T.C. evre ve ehircilik Bakanl

4

132

2.2.1 Yakt ve yardmc maddelerin boaltm, depolama ve tanmasna ynelik teknikler (BREF blm 4.2)

Teknik

evresel fayda

Uygulanabilirlik

letim

deneyimleri

apraz medya etkileri

Ekonomi

Dnceler

Yeni Tesisler

Uyarlanabilirlik

Kmr ve linyitin ulam ve tanmas

Toz tutucu ekipmanl kapal tip tayclar

Kaak toz emisyonlarnn azaltlmas

Mmkn

Mmkn

Yksek

Yok

Mevcut deil

Su ierii ile snrl

Rzgar korumal ak tip tayclar

Kaak toz emisyonlarnn azaltlmas

Mmkn

Mmkn

Yksek

Yok

Mevcut deil

Ykseklii ayarlanabilir boaltm ekipman

Kaak toz emisyonlarnn azaltlmas

Mmkn

Mmkn

Yksek

Yok

Mevcut deil

Tama bantlarna ynelik temizleme ekipmanlar

Kaak toz emisyonlarnn azaltlmas

Mmkn

Mmkn

Yksek

Yok

Mevcut deil

Su ierii ile snrl

Toz tutucuekipmanl silolarda kire / kiretann kapal muhafazas

nce partikllerin azaltlmas

Mmkn

Mmkn

Yksek

Yok

Mevcut deil

Kmr, linyit ve katk maddelerinin depolamas

Su spreyleme sistemleri

Kaak toz emisyonlarnn azaltlmas

Mmkn

Mmkn

Yksek

Su kontaminasyonu

Su spreyleme ve drenaj toplama maliyetleri

Drenaj sistemli kapal alanlar

Toprak ve yzey suyu kontaminasyonunun nlenmesi

Mmkn

Mmkn

Yksek

Yok

Atk su artm maliyetleri

Toplanan drenaj suyunun bir durultma havuzunda artlmas gerekir

Rzgar kalkan

Kaak toz emisyonlarnn azaltlmas

Mmkn

Mmkn

Yksek

Yok

Mevcut deil

svlatrlm Saf amonyak depolamas

Mmkn

Mmkn

Yksek

Yksek emniyet riski

Yksek yatrm ve iletim maliyetleri

Amonyan amonyak su solsyonu olarak depolanmas

Mmkn

Mmkn

Yksek

Basnl sv amonyak olarak depolamadan daha az emniyet riski

Mevcut deil

Yksek emniyet

Tablo 2.1: Yakt depolama, boaltm ve tamasna ynelik deerlendirilecek teknikler

2.2.2- Yakt n artmna ynelik teknikler (BREF blm 4.5.3)

Teknik

evresel fayda

Uygulanabilirlik

letim deneyimleri

apraz medya etkileri

Ekonomi

Dnceler

Yeni Tesisler

Uyarlanabilirlik

Yakt deiiklii

evre profili iindaha iyi yakt (dk kkrtl, dk kl ierikli)

Uygulanmam

Spesifik buhar kazannn tasarm zelliklerine baldr

Yksek

Kmrdeki saflk bozan maddelerin dk olmas daha az emisyona neden olur. Dk kl ierii PM emisyonunuve kullanm/bertarafna ynelik kat atk miktarn azaltr.

Yakt fiyat yksek olabilir

Teslim sresinin uzun olduu szlemelerden veya tamamiyle lokal madenlere bamllktan dolayyakt deitirilme olasl snrldr.

Kmr paallama

ve kartrma

Emisyonlarda anlk ykselmelerin nlenmesi

Mmkn

Mmkn

Yksek

Sabit Operasyon

Kmr ykama

Filtrelenebilir kirliliklerin

Mmkn

Mmkn

Yksek

Kmrdeki dk katklklar daha az emisyona neden olur.

Kmr ykama tesisinin ilave maliyeti

Genellikle kmr ykama dorudan maden sahasnda uygulanr

Linyit

n kurutma

Verimlilikte yaklak 3 5 puanlk art

Mmkn

Mmkn

Sadece pilot tesis olarak uygulandndan snrl deneyim

Artan verimlilik

Linyit kurutucularnn ilave maliyeti

Byk boyutlu linyit kurutucular bugne dek tesis edilmemitir

Kmr gazlatrma

Artan tesis verimlilii ve zellikle NOxe ynelik dk emisyon seviyeleri

Mmkn ancak sadece demonstrasyon tesislerinde uygulanmtr

Mmkn deil

sadece demonstrasyon tesislerinde uygulanmtr

Normal alma iin mevcut deildir

Orta vadede, zellikle % 51 55lik beklenen elektrik verimliliindegazlatrma normal yanmaya alternatif olma potansiyeline sahiptir.

Tablo 2.2: Yakt n artmna ynelik deerlendirilecek teknikler

2.2.3.- Enerji verimliliini artracak teknikler (BREF blm 4.5.3 ve 4.5.5)

Teknik

evresel

fayda

Uygulanabilirlik

letim

deneyimleri

apraz medya etkileri

Ekonomi

Dnceler

Yeni tesisler

Uyarlanabilirlik

Tesis ekipmannn enerjetik optimizasyonu

Kombine Is ve G Santrali(CHP)

Artan yakt verimlilii

Mmkn

ok snrl

Yksek

Tesisin kurulu bulunduu blgedeki s taleplerine baldr

Trbin kanatlarnn deitirilmesi

Artan verimlilik

Mmkn

Mmkn

Yksek

Yok

Mevcut deil

Trbin kanatlarnn periyodik bakmlar esnasndageometrisi optimize edilen yeni tip trbin kanatlaryla deitirilerek verim artrrlabilir

Yksek buhar parametrelerine eriecek dahagelimimalzemelerin kullanlmas

Artan verimlilik

Mmkn

Mmkn deil

Yeni tesislerde uygulanmtr

Yok

Mevcut deil

leri materyal kullanm 300 bar buhar basnc ile 600 C buhar scaklklarna olanak salar

Sper kritik buhar parametreleri

Artan verimlilik

Mmkn

Mmkn deil

Yeni tesislerde uygulanmtr

Yok

Mevcut deil

Kazanda buharn yeniden stlmasnn iki defa uygulanmas

Artan verimlilik

Mmkn

Mmkn deil

ounlukla yeni tesislerde uygulanmtr

Yok

Mevcut deil

Trbin ara buharyla besleme suyunu starak geri kazanm

Artan verimlilik

Mmkn

Mmkn deil

Yeni tesislerde ve baz mevcut tesislerde uygulanmtr

Yok

Mevcut deil

Yeni tesisler bu operasyonu 10 aamada gerekletirmektedir; ki bu besleme suyunu scakln yaklak 300 C ykseltilmesini salar.

Gelimi bilgisayarl kontrol sistemleri

Artan verimlilik

Yksek buhar kazan performans

Azalan emisyonlar

Mmkn

Mmkn

Yksek

Yok

Mevcut deil

Baca gaz ssnn blgesel stmada kullanlmas

Artan yakt verimlilii

Mmkn

Mmkn

Yksek

Yok

Mevcut deil

Soutma suyunun scaklnn olas en dk scakla drlmesi

Tablo 2.3: Enerji verimliliini arttrmak zere deerlendirilecek teknikler

Teknik

evresel

fayda

Uygulanabilirlik

letim deneyimleri

apraz medya etkileri

Ekonomi

Dnceler

Yeni tesisler

Uyarlanabilirlik

Optimize edilecek yakma parametreleri

Yanma havas fazlalnn drlmesi

Artan verimlilik ve azalan NOx ile

N2O emisyonlar

Mmkn

Mmkn

Yksek

Yok

Mevcut deil

Boru arza riskini ve yanmam yakt miktarn artrabilir

Baca Bacagaz scaklklarnn drlmesi

,Artan verimlilik

Mmkn

Mmkn

Yksek

Hava stcsnn tknamas ve korozyon

Mevcut deil

Egzozgaz scakl asit i noktasnn 10-20 C zerinde olmaldr. Bu deerin zerindeki fazla s ise yanma havasn stmak amacyla kullanlabilir

Kldeki yanmam karbonun azaltlmas

Artan verimlilik

Mmkn

Mmkn

Yksek

NOx emisyonu azaltm kldeki yanmam karbon orannn daha yksek olmasna neden olur

Mevcut deil

NOx emisyonu ile kldeki yanmam karbon miktarnn optimize edilmesi gerekir ancak yksek ncelikli kirletici NOxdur.

Baca gaznda CO konsantrasyonunun azaltlmas

Artan verimlilik

Mmkn

Mmkn

Yksek

Dk NOx emisyonlar yksek CO seviyelerine neden olur

Mevcut deil

Nox emisyonunun ve CO miktarnn optimize edilmesi gerekir; ancak yksek ncelikli kirletici NOxdur.

Baca gaz temizleme ve dearj

Soutma kulesi vastasyla baca gaz

dearj

FGD tesisinden sonra baca gaz yeniden stmas gerekli deildir

Mmkn

Mmkn

Yksek

Bacaya gerek yok

Baca yapm ve bakm iin ilave maliyet yoktur

Soutmakulesi vastasyla baca gaz dearjnn fizibilitesi durum baznda deerlendirilmelidir (rnein; soutucu kule ile ilgili konum ve yapm materyallerinin elverililii)

Islak tip baca teknii

Mmkn

Mmkn

Yksek

Grlebilir baca duman

Soutma sistemleri

eitli teknikler

Soutma sistemleri BREFine baknz

Tablo 2.4: Verimlilii artrmak zere deerlendirilecek teknikler

2.2.4 - Toz ve partikle bal ar metal emisyonlarnn kontrol ve nlenmesine ynelik teknikler(BREF blm 3.2, 3.6, 4.5.6 ve 4.5.7)

Teknik

evresel

Fayda

Uygulanabilirlik

letim

deneyimleri

apraz medya etkileri

Ekonomi

Dnceler

Yeni tesisler

Uyarlanabilirlik

ESP

(Elektrostatik filtre)

Partikl emisyonlarnn azaltlmas.

Ar metal ve Hg (civa) giderilmesi olumludur ancak ok az yan etkiyesahiptir.

Mmkn

Mmkn

Yksek

Yok

kW bana 13 60 EUR arasnda deien maliyet bildirilmitir. Rakamlar, yksek kl ierikli linyit iin nemli derecede yksek olan toplanan kl tama ve ulatrma sistemlerine ynelik yatrm maliyetlerini iermez

zellikle byk boyutlu tesisler iin ESP daha iyi ekonomik zmdr. Civa ieren partikllerEFde belli oranda yakalanabilir.

Bitmlkmr ve linyit durumlarnda, uucu kln yksek alkalin seviyesi ile baca gazlarndaki dk HCI seviyesi nedeniyle Hg giderimi dktr

Torbal filtre

(FF)

Partikl emisyonlarnn zellikle ince tozun (PM 2.5 ve PM 10) azaltlmas.

Ar metal ve Hg (civa) giderilmesi olumludur ancak ok az yan etkiye sahiptir.

Mmkn

Mmkn

Yksek

Elektrik santralinin verimlilii %0.1lik oranda azalacaktr

Bakm ve iletim maliyetleri ESPdekinden daha yksektir

Kmrle alan yakma tesislerinde bezfiltreler genellikle SO2 emisyonlarn azaltmak iin ancak kuru ve yar kuru tekniklerin uygulamasndan sonraki noktada kullanlr. Partikle bal civa katlara tutunur bu nedenle torba filtrelerde(FF) kolaylkla yakalanabilir.

Dk Bitml kmr ve linyitlerde, uucu kln yksek alkalin seviyesi ve baca gazlarndaki dk HCI seviyesi nedeniyle Hg giderimi dktr

Siklonlar

Partikl emisyonlarnn azaltlmas

Mmkn

Mmkn

Yksek

ok snrl ince partikl azaltm

Dk yatrm maliyetleri

Mekanik siklonlar sadece ESP ve FF gibi dier teknikler ile birlikte n toztutucu olarak kullanlabilir

Baca Gaz Deslfrizasyon (BGDde aktif karbon ilavesi

Hg emisyonlarnn azaltlmas

Mmkn

Mmkn

Snrl

BGDde aktif karbon ilavesi dk yatrm ve iletim maliyetlerine sahiptir

Altanda artan civa miktarnn sebebinin BGDde aktif karbon ilavesinden kaynaklanp kaynaklanmad hususu halen belirsizliini srdrmektedir.

Tablo 2.5: Toz ve ar metal emisyonlarnn kontrol ve nlenmesinde deerlendirilecek teknikler

2.2.5 - SO2 emisyonlarnn kontrol ve nlenmesine ynelik teknikler (BREF blm 3.3, 3.5, 3.8 ve 4.5.8)

Teknik

evresel fayda

Uygulanabilirlik

letim

deneyimleri

apraz medya etkileri

Ekonomi

Dnceler

Yeni tesisler

Uyarlanabilirlik

Birincil tedbirler

Dk kkrtl yaktlarn kullanm

SO2 emisyonlarnn kaynanda azaltlmas

Mmkn

Mmkn

Yksek

Toz ve NOx emisyonlarnda olas art

Yakta bal

Toz ve NOx emisyonlarnda olas art

FBC buhar kazan

SO2 ve NOx emisyonlarnn azaltlmas

Mmkn

ok snrl

Yksek

Daha yksek N20 emisyonlar

Sahaya zg

Tablo 2.6: SO2 emisyonlarnn kontrol ve nlenmesinde deerlendirilecek teknikler

Teknik

evresel fayda

Uygulanabilirlik

letim deneyimleri

apraz medya etkileri

Ekonomi

Dnceler

Yeni tesisler

Uyarlanabilirlik

Sulu kire/kireta ile baca gazn temisleyip alta reterek

SO2, HF, HCI, toz, Hg ve Se emisyonlarnn azaltlmas

Mevcut tesislere BGD uyarlamas ince toz ve Hg kontrolnde yan faydalar salar

Mmkn ancak 100 MWth

altndaki tesislerde nadiren uygulanr

Mmkn

Yksek

Kullanlan kiretendolay, As, Cd, Pb ve Zn emisyonlar biraz yksek olabilir.

Tesise

zg

Sulu tip baca gaz deslfrizasyonu prosesinin yksek maliyetleri nedeniyle, bu teknik daha byk tesisler iin daha ekonomik zmdr.

Mevcut sulu tip deslfrizasyon sistemi ykayc kuledeki ak yapsnn optimize edilmesi ile gelitirilebilir.

Kmr yaktl santrallerin baca gazndaki gaz halindeki civa Hg+ bileikleri gl bir ekilde znebilmesi zayftr,ve daha fazla znebilen trler genellikle sulu tip BGD sistemlerinde tutulabilirler.

Baca gaznn denizsuyu ile ykanmas

SO2, HF, HCI, toz, ve Hg emisyonlarnn azaltlmas

Mevcut tesislere BGD uyarlamas ince toz ve Hg kontrolnde ilavefaydalar salar

Mmkn

Mmkn

Yksek

Su tahliyeblgesi civarndaki pH seviyelerindeki azalma eilimi ve ar metal emisyonlar

Tesise

zg

Denizdeki kirlilik etkisi nedeniyle denizsuyununbaca gazartma sistemlerinde kullanm byk lde spesifik ortama baldr. Kmr yaktl santrallerin baca gazndaki gaz halindeki Hg+ bileikleriningl bir ekilde znebilmesi zayftr, ve daha fazla znebilen trler genellikle sulu tip BGDsistemlerinde tutulabilir

Dier sulu tip baca gaz temizleme trleri

SO2 azaltm

Mmkn, ancak yeni tesislerde nadirdir

Bireysel tesise baldr

ok snrl

Teknie bal

Mevcut deil

Dier kirleticilerin azaltlmas spesifik teknie baldr

Pskrtme metoduile kuru tip baca gaztemizleme

SO2, HF, HCI, toz, ve Hg emisyonlarnn azaltlmas

Mevcut tesislere BGD uyarlamas ince toz ve Hg kontrolnde yan faydalar salar

Mmkn

Mmkn

Yksek

Kalntlarn atk sahasnda depolanmas gerekir. BYT

genel verimliliinde azalma

Sahaya zg

Kmr yaktl santrallerin baca gazndaki gaz halindekiciva Hg+ bileikleri genellikle kuru tip baca gaz artma sistemlerinde zellikle torbal filtre ile kombinasyon durumunda tutulabilirler.

Emici madde enjeksiyonu

,SO2, HF, HCI, toz, ve Hg emisyonlarnn azaltlmas

Mmkn

Mmkn

Yksek

Arazi dolumunda kullanlmas gereken kalntlar

Mevcut deil

Dierleri

SO2 azaltlmas ve kombine teknikte NOx azaltm

Mmkn ancak yeni tesislerde nadirdir

Bireysel tesise baldr

ok snrl

Dier kirleticilerin azaltlmas spesifik teknie baldr

Tablo 2.7: SO2 emisyonlarnn kontrol ve nlenmesinde deerlendirilecek teknikler

2.2.6.- NOX ve N2O emisyonlarnn kontrol ve nlenmesine ynelik teknikler (BREF blm 3.4, 3.5 ve 4.5.9)

Teknik

evresel fayda

Uygulanabilirlik

letim deneyimleri

apraz medya etkileri

Ekonomi

Dnceler

Yeni Tesisler

Uyarlanabilirlik

Birincil tedbirler

Yanma havas fazlalnn drlmesi

NOx ve N2O emis-yonlarnn azalmas azaltm,

verimlilikin artrmas

art

Mmkn

Mmkn

Yksek

Klde yanmam karbon miktarnda art eilimi.

Yanma havas fazlaln drlmesinden dolay CO ve HC seviyelerinde ykselme eilimi

Sahaya zg

Boru ve duvar korozyon riski ve crufun boru yzeyine yapp s transferini olumsuz etkilemesi

Borularda arza riski ve duvar borularnda korozyon riski

Hava kademelendirme (OFA, BBF ve BOOS)

***

Mmkn

Mmkn

Yksek

Klde yanmam karbon miktarnda art eilimi

Sahaya zg

Baca gaz resirklasyonu

***

Mmkn

Mmkn

Yksek

Sahaya zg

Mevcut tesisler iin, uygulanabilirlik tesis baznda deerlendirilmelidir.

Dk Noxluyakcler

NOx azaltm

Mmkn

Mmkn

Yksek

Klde yanmam karbon miktarnda art eilimi

Sahaya zg

Mevcut tesisler iin, uygulanabilirlik tesis baznda deerlendirilmelidir.

Sklkla baca gaz resirklasyonu ve hava kademelendirme ierir

Yeniden yakma

NOx azaltm

Mmkn

Mmkn

Yksek

Sahaya zg

Mevcut tesisler iin, uygulanabilirlik tesis baznda deerlendirilmelidir. Mevcut sisteme yeniden yakma ilemini uyarlama yeni tesislere uyarlamaya grealan kstlamalarndan dolay daha gtr.

Akkan yatakl buhar kazanlarnda N2O emisyonlarn azaltacak tedbiler

Yanma havas fazlalnn drlmesi

N2O azaltm

Mmkn

Mmkn

Yksek

Daha yksek CO emisyonlar

Sahaya zg

Artan akkan yatak scakl

N2O azaltm

Mmkn

Mmkn

Deney aamas

Artan NOx ve SO2 emisyonlar

Mevcut deil

Korozyon riski

Buhar kazannda MgO veya CaO gibi katalitik materyal kullanm

N2O azaltm

Mmkn

Mmkn

Deney aamas

Mevcut deil

Baca gaz scaklnn artrlmas

N2O azaltm

Mmkn

Mmkn

Pilot tesis aamas

Mevcut deil

Tablo 2.8: NOX ve N2O emisyonlarnn kontrol ve nlenmesinde deerlendirilecek teknikler

Teknik

evresel faydalar

Uygulanabilirlik

letim deneyimleri

apraz medya etkileri

Ekonomi

Dnceler

Yeni tesisler

Uyarlanabilirlik

kincil tedbirler

SeiciKatalitik olmayan ndirgeme (SNCR)*

ndirgeme oran SCRye gre dk olmasna ramenNOx da azalma

Mmkn

Mmkn

Yksek

Amonyak kaa

Sahaya zg

ok dk scaklk penceresi aral ve yk varyasyonunaduyarl

Bu nedenlerle uygulama PF tipi BYTlerde ok snrl ve CFBCde snrldr

SeiciKatalitik ndirgeme (SCR)*

NOx azaltm

Mmkn

Mmkn

Yksek

Amonyak kaa

Sahaya zg

Bugne dek, SCR teknii sadece ta kmr ile alan tesislerde uygulanmtr

Seici oto katalitik ndirgeme(SACR)

NOx azaltmna ynelik yeni teknik zaten tam lekli gsterim aamasndadr

Kombine teknikler

NOx ve SO2 azaltm

Mmkn ancak yeni tesislerde nadiren uygulanr

Mmkn ancak nadiren uygulanr

ok snrl

Bireysel prosese baldr

Mevcut deil

Kombine teknikler SCR tekniklerine kyasla sadece kk bir Pazar payn kapsarlar

Tablo 2.9: NOX ve N2O emisyonlarnn kontrol ve nlenmesinde deerlendirilecek teknikler

BU TEKNKLERN ANLATIMI:

SCR (SEC KATALITIK AZALTIM). SNCR (SEC OLMAYAN KATALITIK AZALTIM) VE DESONOX PROSESI.

1. SCR.

SCR ilemi byk yakma tesislerinden kan baca gazlarndaki azot oksitlerin azatlm iin geni apta uygulanan bir ilemdir.SCR ilemi katalizr varlnda re ve amonyakla azot oksitlerin selektif azaltmna dayanan katalitik bir ilemdir. Azaltckatk maddesi katalizrden sonra baca gazna enjekte edilir. NOX dnm reaksiyonugenellikle 170 ile 510 C aras scaklkta katalitik yzeyinde gerekleir.

Amonyak reaktif olarak kullanldnda, genellikle sulu bir solsyon olarak ya da 20 Cde yaklak 1.7x 106 Pa (17 bar) basnta svlam bir durumda saklanr.

Daha kk baz uygulamalarda (r; 42

Linyit

PC (DBB)

42 45

FBC

>40

PFBC

>42

1

PC : Pulverize yakma

DBB : Kuru taban buhar kazan

WBB : Islak taban buhar kazan

FBC : Akkan yatakl buhar kazan

PFBC : Basnl akkan yatakl buhar kazan

Tablo 4.1:MET tedbirleri uygulamas ile ilikili termal verimlilik seviyeleri.

(Captulo 4)

(288) (mayode2005) (LF/EIPPCB/LCP_BREF_FINAL)

4.2.- Havaemisyonununn azaltlmas iin Mevcut En yi Teknikler (METler)

4.2.1. Toz emisyonlarn ve METlerle ilikilendirilen Emisyon Snr Deerlerini azaltmak iin teknikler

4.2.1.1. Yakt ve yardmc maddelerin boaltm, depolama ve tanmas

Kmr, linyit ve ayrca kire, kireta, amonyak vb. gibi yardmc maddelerinin boaltm, depolama ve tanmas srasnda oluabilecek kaaklarnnlenmesine ilikin METTablo 4.2de zetlenmitir.

Malzeme

Kirletici

MET

Kmr ve linyit

Toz

Kaak toz oluumunu azaltmak zere yakt stok sahasna boaltm esnasnda boaltm yksekliini en aza indirgeyecek ykleme ve boaltma ekipmannn kullanlmas

Donma olaynn meydana gelmedii lkelerde kat yakt depolamasnda kaak toz oluumunu azaltacak su sprey sistemleri kullanma

Kaak toz emisyonlarnn olumasna gre, petrokok stoklarnkaplamak

Havadaki oksijen ile temas halinde oksidasyonun neden olduu toz emisyonuve yaktkaybn nlemek zere uzun sreli kmr depolama alanlarnnzerinin imle kaplanmas

Linyitin madenden sahadaki linyit depolama alanlarna tama bantlar veya trenler yoluyla direkt aktarmn gerekletirmek

Aralarn ve dier ekipmanlarn verebilecei hasarn nlenebilmesi iin aktarma tertibatnn zemin seviyesinden yksek, emniyetli, ak alanlara yerletirmek.

Kaak toz oluumu en aza indirmek amacyla tama bantlar iin temizleyici cihazlar kullanmak

toz emisyonlarn nlemek amacyla konveyr aktarma noktalarna iyi tasarlanm yksek emi gcne sahip filtre ekipmanlar donatmak ve kapal tip tama bantlar kullanmak

saha ierisinde toz oluum ve tanmn en aza indirecek tama sistemlerini modernletirme

yi Tasarmve montajuygulamalar kullanm ile yeterli bakm.

Su kirlilii

Drenajl szdrmaz depoya, tahliye toplama havuzuna ve keltmeli su artmna sahip olma.

Kmr ve linyit depo alanlarndan partikllerin su ile srklenmesine sebep olan yzey aknt sularn (yamur suyu) toplamak ve toplanan suyu dearj edilmeden nce artlmas

Yangnlar nleme

Otomatik sistemler ile kmr ve linyit depolama alanlarn inceleyerek, kendi kendine alevlenme ile meydana gelen yangnlar saptamak ve risk noktalarn belirlemek

Kire ve kireta

Toz

Kapal tip konveyrlere, haval tama sistemlere ve iyi tasarlanm silolara ve de toz emisyonlarn nlemek iin konveyr k ve aktarma noktalarna iyi tasarlanm gl emiliyksek emi kapasiteli filtre ekipmanlara sahip olma.

Svlatrlm saf amonyak

Amonyakiinsalk ve emniyet riski

Svlatrlm saf amonyan tama ve depolanmas iin: 100 m3den byk svlatrlm saf amonyak iin ift duvarl basnl tankina edilmeli ve yeraltnda yeralmaldr. 100 m3 ve daha kk tanklartavlanm olarak yaplmaldr.

Emniyet asndan, amonyak-su zeltisinin kullanm svlatrlm saf amonyak depolama ve tamasndan daha az risklidir

Tablo 4.2: Kmr, linyit ve yardmc maddelerin boaltm, depolama ve tanmasna ynelik MET

4.2.1.2. Yanmadan kaynaklanan toz emisyonu

Kullanlacak yaktn (farkl trde kmrler ve bunlarn karmlar) doru seimi, yan sra yakma koullarnn iyiletirilmesi ve kontrol, havaya partikl emisyonlarnn azaltlmasna ynelik ncelikli tedbirdir.

Kmr ve linyitle alan yeni ve mevcut yakma tesislerinden proses atk gazlarndan toz tutulmasna ynelik olarak MET elektrofiltreler ve dier toz filtreler(ESP) veya torbal filtre kullanm olarak kabul edilirken torbal filtre normalde 5 mg/Nm3nin altnda emisyon seviyeleri salar. Bununla birlikte en iyi dzeyde Hg kontrol genelde torbal filtre kullanan emisyon kontrol sistemleri ile (rnein FGD + partikler kontrol cihaz) Baca gaz kkrt artma tesisi + toz tutma tesisleri salanr.

Siklon ve mekanik kolektrler tek balarna MET deildirler ancak baca gaz gzergahndan artma aamas olarak kullanlabilirler.

Toz tutmaya ynelik MET sonular ve ilikili emisyon seviyeleri Tablo 4.3de zetlenmitir. likili toz seviyeleri, tercihen daha ince toz partikllerini toplamaya meilli olduklarndan daha ince partiklleri (PM10 vePM2.5) azaltma ve ar metal emisyonlarn (zellikle partikle bal Hg emisyonlarn) en aza indirme ihtiyacn dikkate alr. 100 MWthn, zellikle de 300 MWthnin zerindeki yakma tesislerine ynelik olarak, baca gaz kkrt giderimine ynelik MET sonularnn bir paras olan FGD BGD teknikleri de partikler maddeyi azalttndan toz seviyeleri daha dktr.

MET ile ilgili emisyon limit deerleri, standart koullarda ve %6 O2 baznda nominal ykte gnlk ortalama deer olarak alnmtr. Anlk yk art, devreden karma ve devreye alma periyotlarnda ve baca gaz artma sisteminde iletimsel problem olduunda daha yksek olabilecek anlk ykselme deerleri ele alnmaldr.

Kapasite

(MWth)

Toz emisyon seviyesi

(mg/Nm)

Bu seviyelere eriecek MET

zleme

Uygulanabilirlik

Dnceler

Yeni tesisler

Mevcut tesisler

500-100

5-20(1)

5-30(2)

ESP veya FF

Srekli

Yeni ve mevcut tesisler

ESP ile ilikili azaltm orannn % 99.5 veya daha fazla olduu kabul edilir.

Torbal filtre kullanm ile ilikili azaltm orannn % 99.95 veya daha fazla olduu kabul edilir.

100-300

5-20(3)

5-25(4)

PCye ynelik FGD (slak, sd veya dsi) veya CFBCye ynelik ESP veya FF ile birlikte ESP veya FF

Srekli

Yeni ve mevcut tesisler

>300

5-10(5)

5-20(5)

5-20(6)

5-20(6)

PCye ynelik FGD (slak) ile birlikte ESP veya FF

CFBCye ynelik ESP veya FF

Srekli

Yeni ve mevcut tesisler

ESP ile ilikili azaltm orannn % 99.5 veya daha fazla olduu kabul edilir.

Torbal filtre kullanm ile ilikili azaltm orannn % 99.95 veya daha fazla olduu kabul edilir.

Kkrt giderme iin kullanlan slak gaz ykayc da ayrca tozu azaltr

Notlar:

ESP(Elektrostatik elektrofiltre ve dier toz filtreler)

FF(Torbal filtre)

FGD(slak)(Islak baca gaz kkrt giderme)

FGD(sds)(Sprey kurutucu kullanarak baca gaz kkrt giderme)

FGD (dsi)(Kuru sorbent enjeksiyonu kullanarak baca gaz kkrt giderme)

Yakt olarak dk kalorifik deerli linyit kullanld hallerde ortaya kabilecek ham gazda ok yksek partikl konsantrasyonlarna ynelik olarak, bu tabloda bahsedilen partikl konsantrasyon seviyelerinden ziyade ESP iin % 99.95 veya torbal filtreler iin % 99.99luk azaltm oran MET ilikili seviye kabul edilir.

Tablo 4.3: Kmr ve linyitle alan yakma tesislerinden kaynakl atk proses gazlarndan toz tutmaya ynelik MET

4.2.2.Nox emisyonlarn azaltmak iin teknikler ve METlerle ilikili emisyon snr deerleri

Sz konusu azot bileikleri topluca NOx olarak adlandrlan nitroz oksit(N2O) ve nitrik monoksit (NO) ile azot dioksittir (NO2).

Genelde, kmrle ve linyitle alan yakma tesisleri iin, birincil ve/veya da ikincil tedbirlerin birleimini kullanarak azotoksitlerin (NOx) azaltm MET olarak kabul edilir. .

Buhar kazan teknolojisine gre r: plverize ya da akkan yatakl yakma, ve yakt olarak kmr ya da linyitin kullanlmasna gre bir MET ayrm yaplmtr.

Plverize kmr yakma tesisleri iin, SCR gbi ikincil tedbirlerle birincil tedbirlerin birlikte kullanmyla NOx emisyonlarnn azaltm, SCR sistemlerinin ayrma verimliliklerinin %80 ile 90 arasnda deitii METdir. Bugn; katalizrn mrn nemli lde arttran ve dolaysyla iletim maliyetini dren kullanlm katalizrn rejenerasyonu iin farkl ilemler mevcuttur.

Mevcut bir buhar kazannda SCR sistemi uygulamasnn ekonomik fizibilitesi iin, tesisin mevcut alma yl ile belirlenemeyen tesisin tahmini kalan mr balca sorudur. SCR kullanmnda, amonyak kaa da bir dezavantajdr.

SCR kullanmndaamonyak konsantrasyonu ileilgili MET seviyesi 5 mg/Nm3den daha azdr. Bu seviye ileride, uucu kl kullanm ve civar yerleimlerdebaca gaz kokusu olumasn da engeller.

Aktif karbon ve DESONOX ilemi gibi NOX ve SO2 azaltm iin blm 3.5te aklanan birleik teknikler, METsonuclarnnblmleridir, fakat avantajlar, dezavantajlar ve uygulanabilirlikleri yerel seviyede dorulanmaldr

Plverize linyit yakan yakma tesisleri iin, farkl birincil tedbirlerinin birleimi MET olarak deerlendirilir. rnein, baca gaz devir daim, kademeli yakma (hava kademelendirmesi), yeniden yakma vb. gibi dier ana tedbirlerle birleen dk NOx yakcyakclarnkullanm anlamna gelmektedir. SCR teknii , NOx emisyonlarnn azaltm iin METin bir ksm olarak deerlendirilir, fakat ta kmryle alan tesislere kyasla linyit yakan tesislerin nispeten dk NOx emisyonundan dolay , genel anlamda SCRlinyityakma iin MET olarak deerlendirilmemektedir

Gelitirilmi dk NOx yakcyakclarnnmevcut buhar kazanlarna uygulanmasnda, eski tesislerde, kazanlarn genellikle mmkn olduunca kk (yksek yanma younluu iin tasarlanan). ina edilmi olaca gz nnde bulundurulmaldrYani, kazan scakl sadece snrl bir dereceye kadar azaltlabilir. Ek olarak, kazan derinlii, aslnda tasarlandndan daha uzun alevlere ok azuyum salayabilir. Daha eski kazanlar iin, orijinal yakclardakinden daha uzun alevlere sahip olmayan girdap brlorlerin uygulanmas MET olarak deerlendirilir.

Eski kazanlarda, kazan ykseklii genellikle dktrve kademeli hava beslemesi (OFA) menfezinin kurulumunu engelleyebilir. OFA iin yer olsa bile, kazann st ksmndaki yanma gazlarnn kalmasresi tam yanma iin yeterince uzun olmayabilir. NOx oluumu ile ilgili olarak; ilerleyen yllarda daha ok bilgi sahibi olunduu iin, ina edilmi olan buhar kazanlarnda, kazanlar genellikle daha byk olduuiin daha dk NOx seviyeleri elde edilebilir. Dk NOx yanmas, buhar kazan tasarmna dahil edildiizaman, r: yeni kurulumlarda, en iyi sonu elde edilir.

Yksek yk deiimlerininolmad ve istikrarl yakt kalitesi olan kk tesisler iin, SCNR teknii NOx emisyonlarnn daha fazla azaltm iin ek bir tedbir olarak grlebilir.

Birincil nlemlerin kullanm, kmr ya da linyit iin, uucu klde daha yksek seviyede yanmam karbon ve baz karbon monoksit emisyonuna yol aan tamamlanmam yanmaya neden olma eilimi gsterir. yi bir tasarm ve kontrol ile yanmann bu olumsuz etkileri byk oranda nlenebilir.

Kldeki yanmam karbon miktar, yakta bal olarak deiebilir ve normalde, birincil tedbirler olmadan, daha yksektir. Uucu kl kullanm seeneklerinden , en iyi ekilde yararlanmak iin, kldeki yanmam karbonun ilgili MET deeri %5in altdr. Yanmam karbon seviyesinde normalde %5in altna ulalabilir fakat baz kmrlerde biraz daha yksek NOX emisyonuna sebep olur. Birincil NOX azaltm nlemlerinin prosesin toplam enerji verimi zerinde de etkisi vardr. Yanma tamamlanamazsa, enerji verimlilii der. Dk NOX yanmasna bal olarak yanmam karbon miktarndaki art, nite verimlilii zerinde yaklak %0.1- 0.3 orannda olumsuz etki yaratr.

Kmr ile beslenen kazanlarda, NOx emisyonlarnn azaltlmas iin, yanma gazlarnn yeniden dolamnn optimizasyonuna ynelik nlemler, MET Kabul edilmektedir.

Kmr ve linyit ile akkan yatakl yakma (FBC) ileminde, kademeli yakma (hava kademelendirmesi) MET olarak kabul edilir. Bu durumda yanma ilemi, kabarckl yatakta piroliz yoluyla ya da dolaml yatan alt blmnde yer alan kabarckl yatak tipinde stokiyometrik artlar altnda balar. Yakma havasndan geri kalanlar, daha sonradan kademeli olarak stokiyometrik artlarn zerine ulamak ve yakma ilemini tamamlamak ve iin eklenir.

Dolaml akkan yataklarda, dolaml yatan malzemesi, yanma odasderecesini 900 oCnin altna dren ve geni lde termal NOX oluumunu nleyen derece dalmn da garanti eder.

te yandan, dk dereceler, N2O oluumuna ve yanmam karbon miktarnn artmasna sebep olur. Akkan yatakl yakma seenei bu yzden NOX, N2O, ve SO2 kontrol ile yanmam hidrokarbon, CO ve karbonlamakontrolnn ksmen elien gereksinimleri arasnda dengeleyici bir unsurdur. FBC buhar kazanlarnda 30 150 mg/Nm3 orannda N2O emisyonu, kullanlan yakta (ta kmr ya da linyit) bal olarak ortaya kabilir.

Genel kural olarak, gerektii ekilde tasarlanm akkan yatak, dk NOx burlrleri ile ulalandeerinaltnda bir NOx oluumu salayabilir.

NOx emisyonlarnn nlenmesi ve kontrol iin MET sonular ve ilgili emisyon seviyeleri tablo 4.4da zetlenmitir. MET ile ilgili emisyon limit deerleri, standart koullarda ve %6 O2 baznda nominal ykte gnlk ortalama deer olarak alnmtr. Anlk yk art iin, baca gaz temizleme sistemlerinin operasyonel problemleri ve yksek olabilecek anlk art deerleri iin olduu kadar; devreye alma ve devreden karma periyotlar da gz nnde bulundurulmaldr.

The BAT associated emission levels are based on a daily average, standard conditions and an O2 level of 6 %, and represent a typical load situation. For peak load, start up and shut down periods, as well as for operational problems of the flue-gas cleaning systems, short-term peak values which could be higher have to be regarded.

MET ile ilgili emisyon limit deerleri, standart koullarda ve %6 O2 baznda nominal ykte gnlk ortalama deer olarak alnmtr. En yksek ykn ulald, devreden karma ve devreye alma srelerinde, ksa sureli en yksek ykte alldnda ve bunu yan sra baca gaz artma sisteminde iletimsel problem olduunda daha yksek emisyon deerleri olaca dnlmektedir.

Kapasite

Yakma teknii

MET ile ilikili NOx emisyon seviyesi

(mg/Nm)

Yakt

Bu seviyelere eriecek MET

Uygulanabilirlik

zleme

Yeni tesisler

Mevcut tesisler

50-100

Izgaral ateleme

200-300

200-300(1)

Kmr ve linyit

Pm ve veya SNCR

Yeni ve mevcut tesisler

Srekli

PC

90-300(2)

90-300(3)

Kmr

lave tedbir olarak Pm (hava ve yakt kademelendirme, dk NOx yakclaryakc vb. gibi) SNCR veya SCR kombinasyonu

Yeni ve mevcut tesisler

Srekli

BFBC, CFBC ve PFBC

200-300

200-300

Kmr ve linyit

Pm kombinasyonu (hava ve yakt kademelendirme gibi)

Yeni ve mevcut tesisler

Srekli

PC

200-450

200-450(3)

Linyit

Pm kombinasyonu (hava ve yakt kademelendirme gibi)

Yeni ve mevcut tesisler

Srekli

100-300

PC

90(4)-200

90-200(5)

Kmr

Pm ile SCR veya kombine teknikler kombinasyonu (hava ve yakt kademelendirme, dk NOx yakclaryakc, yeniden yakma vb. gibi)

Yeni ve mevcut tesisler

Srekli

PC

100-200

100-200(6)

Linyit

Pm kombinasyonu (hava ve yakt kademelendirme, dk NOx yakclaryakc, yeniden yakma vb. gibi)

Yeni ve mevcut tesisler

Srekli

BFBC, CFBC ve PFBC

100-200

100-200(7)

Kmr ve linyit

Gerekli ise SNCR ile birlikte Pm (yakt ve hava kademelendirme vb.gibi) kombinasyonu

Yeni ve mevcut tesisler

Srekli

>300

PC

90-150

90-200(8)

Kmr

Pm ile SCR veya kombine teknikler kombinasyonu (hava ve yakt kademelendirme, dk NOx yakcyakclar, yeniden yakma vb. gibi)

Yeni ve mevcut tesisler

Srekli

PC

100-200(9)

50-200(10)

Linyit

Pm kombinasyonu (hava ve yakt kademelendirme, dk NOx yakclaryakc, yeniden yakma vb. gibi)

Yeni ve mevcut tesisler

Srekli

BFBC, CFBC ve PFBC

50-150

50-200(11)

Kmr ve linyit

Pm kombinasyonu (hava ve yakt kademelendirmegibi)

Yeni ve mevcut tesisler

Srekli

Notlar:

PC (Plverize yakma) BFBC (Kabarckl akkan yatakl yakma) CFBC (Dolaml akkan yatakl yakma) PFBC (Basnl akkan yatak yakma)

Pm (NOx azaltacak birincil tedbirler) SCR (Selektif katalitik NOx azaltma) SNCR (Selektif katalitik olmayan NOx azaltma)

Antrasit ta kmr kullanm yksek yakma scaklklar nedeniyle daha yksek NOx emisyon seviyelerine neden olabilir

T ablo 4.4: Kmr ve linyitle alan elektrik santrallerinde azot oksit kontrol ve nlemeye ilikin MET.

(LF/EIPPCB/LCP_BREF_FINAL) (mayode2005) (297)

4.2.3.SO2 emisyonlarn azaltmak iin teknikler ve METlerle ilikilendirilen emisyon snr deerleri

Genelde, kmr ve linyitle alan yakma tesisleri iin , kkrt giderme (FGD) ve dk kkrtl yakt kullanm MET olarak deerlendirilir. Buna ramen, dk kkrtl yakt kullanm btnleyici bir teknik olabilir (zellikle 100 MWthnin stndeki tesisler iin) , fakat genelde SO2 emisyonlarn azaltmak iin yeterli deildir.100 MWthn altndaki yakma tesisleri iin dk kkrtl kmr ya da sorbent enjektesi kullanm MET olarak kabul edilir.

Buhar kazan teknolojisine gre MET ayrm yaplmtr:kkrt gideriminin farkl teknik seenekleri nedeniyle, plverize kmrle ve linyitle alan byk tesisler akkan yatakl buhar kazanlarndan ayr olarak deerlendirilir.

Dk kkrtl kmr kullanm haricinde, plverize kmrle ve linyitle alan yakma tesisleri iin MET olarak kabul edilen teknikler: slak gaz ykayclar, sprey kuru gaz temizleyicilerve 250 MWthnn altndaki kk uygulamalar iin ayrca kuru sorbent enjeksiyonudur(birleik torba filtreli kuru FGD). Bu teknikler, baca gaz kkrt giderimi tekniklerinde%90dan fazla pazar payna sahiptirler. Kkrt giderimi ile ilgili uyum oran, slak gaz ykayclar iin %80 ve 98 arasnda, sprey kuru gaz temizleyiciler iin % 80 ve 92 arasnda ve kuru sorbent enjeksiyonuiin %70-90 olarak deerlendirilir. Buna ramen, eer bu yolla SO2 emisyonu MET ile balantl olan emisyon seviyelerinin ok altnda olacaksa, bu seviyelerde kkrt giderimi tesislerini altrmak gerekli deildir.

Islak gaz ykayc HF ve HCI (%98-99) iin yksek azaltma oranna da sahiptir. Dnen gaz-gaz s eanjr deitiricisi olanFGDler daha yksek emisyon deerleri gsterirler.Islak gaz ykamas olan sistemlerde her iki kirleticininemisyon seviyesi 1 5 mg/Nm3tr.

Islak gaz ykaycnn bir baka avantaj da, toz ve ar metal (Hg gibi) emisyonlarnn da azaltmna olan katksdr. Islak FGD sistemi kullanmakta olan mevcut bir tesis , ykayc kule iindekiak gzergahnen ideal seviyeye getirerek(optimising) SO2 emisyonlarn azaltabilirler. Islak gaz ykayc ilemi kk tesisler iin pahaldr ve anma sl gc 100 MWden kk kapasiteli tesisler iin MET olarak deerlendirilememektedir. Dier taraftan, dier FGD sistemlerinden farkl olarak, slak gaz ykayclar, satlabilir bir rn olan , imento ve inaat sektrnde kullanlan al tan retirler.

Deniz suyu gaz ykayc, yksek gvenilirliinden dolay METsonularnnbir ksm olarak dnlr. nk, amur oluturmayanbasit bir ilemdir ve yan rn oluturmaz. Buna ramen, denizsuyunun durumu, gelgitli aklar, gaz ykaycnn su kna yakn olan deniz (sucul) ortam evre vb. gibi yerel koullarn, herhengi olumsuz evresel ya da ekolojik etkilerden kanmak iin dikkatli bir ekilde incelenmesi gerekmektedir. Geri kalan metaller (ar metaller zellikle Hg) ve uucu kl giriisantral genel evresinde pH seviyesinin azalmas etkileri ortaya kabilir.Bu sistem zellikle, nehir azna/krfeze konumlanm olan tesisler iin uygulanabilir.

Hg gz nnde bulundurulduunda, cva dearjilgili 84/156/EEC Konsey Direktifine uygun olmasna dikkat edilmelidir. Bu Direktif kapsamnda ve AB Topluluu limit deerlerininolmad durumlarda, ye lkeler nceki 76/464/EEC ile uyumlu olarak zerk ekilde cva dearjiin emisyon standartlarn dzenleyeceklerdir. Bustandartlar var olan en iyi tekniklerihesaba katmaldr ve Direktif 84/156/EECnin ek 1ndeki kyaslanabilir snr deerinden daha dk deerlereuyulmas zorunlu olmamaldr. lave olarakbir izleme prosedrn gerektirir.. Cva dearjyla ilgili gerekliliklerin uygulanmasyla ilgili olarak, bu alandaki (Trkiye) ulusal mevzuat gz nnde bulundurulmaldr.

Sahaya zg koullarn bu tekniklerin kullanmna izin verdii ya da yatrmn onaylad durumlarda aktif karbon ve DESONOX ilemi gibi NOx ve SO2, azaltmnn birleik teknikleri gibi blm 3.5te tanmlanan dier kkrt artm teknii MET olmaya hak kazanr.

Dk kkrt ve yksek oranda bazik kl ieren dk kaliteli linyit kullanlmas durumunda,kkrt artm sistemi ile %90a kadar SO2 giderimi salanabilir, fakat dk kaliteli yakt kullanm, yksek toz emisyonlarna ve daha ok miktarda kl ve cruf oluumuna neden olacaktr. .

FBCdeki yanma scaklkkrtn kireta ya da magnezyum bileikleriyle tepkimeye girmesi asndan nemlidir. Reaksiyon rnleri, al ta ve tepkimemi kire ta, yatak klyle birlikte ksmen yataktan ve uucu klle birlikte torba filtre ya da elektrofiltrelerden ksmenatlr. Yksek kkrt azatlm iin , akkan yatakl yakma (FBC)dan , slak gaz ykayc ya da sprey kulelerde olduundan daha yksek Ca/S oranlar gerekmektedir. ok yksek Ca/s oranlar ile olsa bile , FBC yakma , slak gaz ykayclar ile elde edilen oranlar kadar yksek azaltma oranlarsalayamaz.

Dolaml akkan yatakl yakma (CFBC) buhar kazannda, kabarckl akkan yatak yakma (BFBC) buhar kazanlarndakinden daha yksek kkrt artm dereceleri elde edilir. Kmr ve linyit iin , CFBClerde uygun Ca/S oranlaryla (2-4 arasnda) %80-95 aras giderim verimi salanabilir. Yakt kkrt miktar artt zaman Ca/S , belli bir kkrt kkrt giderimi(r:%90 giderim) iin biraz azalr. Buna ramen, kire ta beslemesi ortaya kan cruf ve kl mikatrnda arta neden olur . Bu nedenle yksek kkrt ieren yaktlarn yakld CFBCler iin mevcut yaklamlar aadaki iki sistemi birletirmektedir: a) yanma odasndakire ta ile kkrt tutulmas b) souk kkrtgiderme (slak ykama (scrubbing) gibi gazn yanma odasndan kmasndan sonraki kkrt tutma teknikleri, kkrt oksit emisyonlarn azaltmak iin prosesler ve teknikler, Byk Yakma Tesisleri BREFi Blm 3.3te ayrntl bir ekilde aklanmtr). Tm boyutlardikkate alndnda kkrt oran 300

PC

20-150(10)

20-200(11)

Dk kkrtl yakt FGD (slak)

FGD (dsi)

Denizsuyu gaz ykama

NOx ve SO2 azaltmna ynelik

kombine teknikler

Yeni ve mevcut tesisler

Srekli

CFBC ve PFBC

100-200

100-200(12)

Dk kkrtl yakt

Kireta enjeksiyonu

Yeni ve mevcut tesisler

Srekli

BFBC

20-150

20-200(13)

Dk kkrtl yakt FGD (slak)

Yeni ve mevcut tesisler

Srekli

Notlar:

PC (Plverize yakma) BFBC (kabarckl akkan yatak yakma)

CFBC (Dolaml akkan yatak yakma) PFBC (Basnl akkan yatak yakma)

FGD (slak) (Islak baca gaz kkrt giderme) FGD (sds) (Sprey kurutucu kullanlarak baca gaz kkrt giderme)

FGD (dsi) Kuru sorbent enjeksiyonu ile baca gaz kkrt giderme

Tablo 4.5: kmr ve linyitle alan yakma tesislerinden kaynakl kkrt dioksidin kontrol ve nlenmesine ynelik MET.

4.2.4. CO emisyonlarn azaltmak iin teknikler ve METlarla ilikilendirilen emisyon snr deerleri

Yanma srelerinde CO daima ara madde olarak meydana gelir.

Yanma srecinin gerek zamanl optimizasyonu, uucu kl ve crufdaki yanmam ierik miktarnn ve CO emisyonlarnn kontroln salad gibi, tesiste enerji verimliliinin de en st seviyeye kmasn salar.

CO emisyonlarnn azaltlmas iin MET unlardr:

yi kazantasarm ile salanan tam yanma

yksek performansl izleme ve proseskontrol tekniklerinin kullanm

ve yakma sisteminin bakm

NOx azaltmnn CO zerinde olumsuz etkilerinden dolay, NOx emisyonunu azaltmada gelitirilmi sistemin kullanm, CO seviyelerini de drecektir. (plverize edilmi yakma ilemi iin 30 50 mg/Nm3 ve, FBC durumunda ise 100 mg/Nm3 ten az) NOx emisyonlarnn azatlm iin METn birincil nlem olarak kullanld, linyitle alan yakma tesislerinde CO seviyeleri daha yksek olabilir. (100 200 mg/Nm3).

4.2.5. Ar metal emisyonlarn azaltmak iin teknikler ve METlarla ilikilendirilen emisyon snr deerleri

Yaktn mineral ierii kaynana bal olarak farkl maddeler ihtiva eder. Kmr ve linyit gibi tm kat yaktlar ar metaller gibi belirli bir konsantrasyonda eserelemente sahiptirler. Yakma prosesinde ar metallerin davran karmak fiziko-kimyasal sreleri ierir. Temelde ar metallerin ou yakma prosesinde buharlar ve daha sonra proses ierisinde partikl madde yzeylerine youur (rnein uucu kl).

Bu nedenle kmr ve linyitle alan yakma tesislerinden kaynakl baca gazlarndan ar metal emisyonlarnn azaltna ilikin MET, yksek performansl ESP (azaltm oran >99.5 %) veya torbal filtre(azatlm oran >99.95 %) kullanmdr.

Cva, tipik iletim scaklklarnda yksek buhar basncna sahiptir ve partikl madde kontrol cihazlar tarafndan toplanmas olduka deikendir. Sprey kurutucu FGD gaz ykayclar ve slak kire/kire ta gaz ykayclarnn byk yakma tesislerinden SO2 azaltm iin MET olarak grld gz nnde bulundurulduunda, dk Hg emisyon seviyesi elde edilir.

Hg emisyonlarnn azaltlmas ve snrlanmas iin, dk Hg ierikli olanlarla kyaslanabilecek ekilde iyi kalite kmrlerin kullanm ileri seviyekontrol sistemlerinin kullanlmas, genellikle, 130 Cden dkderecelerde iyi Hg giderimi(bitml kmr) gsteren yksek verimlilikli ESPlerde, FFler ve ESPler kullanan emisyon kontrol sistemlerinden daha iyi sonu verdii belirtilmektedir. Ek olarak, baca gaz temizleyici sistemin baz birlikte kullanlma durumlarnda, oksitlenmi ve partikle balanm Hgyi belirlibir seviyeyekadar giderebilir.

Islak kire ta gaz ykayclaro, sprey kurutucu gaz ykayclar ya da sorbent enjeksiyonugibi FGD teknikleriyle birlikte kullanlanFFler ve ESPler iin, ortalama giderim(removal rate) oran %75 (ESPde %50 ve FGDde %50)ya da ek olarak SCR varlnda %90 elde edilebilir. Ta kmr ya da linyit yakldnda artm oran olduka dktr ve %30-70 arasnda deimektedir. Sub-bitminus, yasz kmrve linyit yakan tesislerdeki Hg artmnndaha az seviyede olmas, dk uucu kl karbon miktarna ve bu yaktlarn yaklmasndan gelen baca gazndaki daha yksek gaz Hg miktarna balanr.

Sub-bitminus, yasz kmr veya linyit ile alan byk yakma tesislerinde, toplam civa emisyonlar ylda en az bir defa llr. Toplam Hg emisyonlar izlenmelidir ve partikl maddenin bir ksm sadece Hg deildir.

4.2.6. Dier emisyonlar (klorr, amonyak)

Yakma tesisleri iin slak gaz ykama ilemi (zellikle 100 MWth zerinde kapasitesi olan tesisler iin) ve sprey kurutucular SO2 nin azaltmnda METkabul edilmektedir. Bu teknikler ayn zamanda HF ve HCl iin yksek oranda azaltm salarlar. (%98-99) slak gaz ykayc veya sprey kurutucu kullanldnda, HCl emisyon seviyesi 1 10 mg/Nm3 ve HF 1 5 mg/Nm3 tr. FGD uygulanmazsa, rnein FBC buhar kazanna kuru kire eklenirse, HCl ve HF iin emisyon deerleri ok daha yksek olabilir.

HF ve HCLnin bacagaznda yksek seviyedellmesininsebebi, dner gaz-gaz s eanjrnde deitiricisinde meydana gelen baca gaz sznts olabilir. Bu durumda, ham baca gaz, SO2, HF ve HCl bileenlerini azaltmadan dorudan bacaya girecektir. Bu yzden, modern tipteki gazstc eanjr gaz-gaz s deitirici, METsonuclarnnbir paras olarak kabul edilmektedir.

Ancak, iletme sorunlarve ekonomik sebepler nedeniyle, s eanjrnn deitiricisinin deitirilmeye ya da yenilenmeye ihtiyac olduunda, deitirme ilemi yaplmaldr. Yeni gaz stc eanjrleri, s karcsnn(ok borulu s karcs), tekrar stcnn ve s borularnn kullanmnn bir kombinasyonu olabilir. Uygulanacak en iyi seenek, mmkn olduu durumlarda soutmakulesi yoluyla baca gaznn salnm olacaktr. Bu durumda, baca gazn tekrar stlmasna gerek kalmayacak ve gaz-gaz s eanjrne deitiricisine ihtiya olmayacaktr. Bir baka seenek ise, yksek kalitededamlack tutucu kullanlmasdr, bu durumda baca gaznn tekrar stlmas gerekli deildir bu sebeple de gaz-gaz s eanjrne deitiricisine ihtiya yoktur, baca gaz aside kar dayankl direnli baca borusu yoluyla atmosfere salnr.

CFBC iin kire ta enjeksiyonu, pulverize yakma ileminde slak gaz ykaycs yerine, SO2nin azaltmnda MET olarak varsayldndan, HClnin ilgili MET seviyesi 15 30 mg/Nm3 arasndadr.

Amonyak (NH3)

SNCR ve SCR sistemlerinin dezavantaj, tepkimeye girmemi amonyan, havaya verilen emisyonudur (amonyak ka) MET kullanm ile ilgili amonyak konsantrasyonu; uucu kln tekrar kullanmnda kan problemlerden ve baca gaznn evreye yayd kokudan kanmak iin 5 mg/Nm3 n alt olarak kabul edilmitir. Amonyak ka ou zaman SCNR tekniinden yararlanmay snrlayc bir faktrdr. SCNR tekniinde amonyak kan nlemek iin, buhar kazannn ekonomizer blgesine ince katmanl SCR katalizr kurulabilir. Katalizr, amonyak kan azaltt gibi, ayn zamanda belli miktarda NOxi de azaltacaktr.

4.3. Atksularn kirletici ykn azaltmak iin Mevcut En iyi Teknikler

Kmr ve linyitle alan yakma tesisleri tarafndan, eitli atk su olumaktadr.

4.3.1. Su tketimi ve kirliliinin azaltlmasn hedefleyen nleyici tedbirlerin alnmas

- nleyici tedbirlerin saptanmas iin her sektrn tketilen su miktar kaydnn ve kontrolnn yaplmas.

- Devirdaim yoluyla su tketiminin azaltlmas ve suyun kalitesinin korunmas iin uygun artma ilemlerininuygulanmas.

- Yamur sularn proses sularndan ayrmak.

- Daha az su tketilmesi iin birleiksoutma sistemlerinin uygulanmas.

- Su olmamas veya suyun snrl olmas durumunda hava ile soutmann uygulanmas.

Bu nlemin uygulanmas enerji verimini drr.

- Tesis temizlii iin basnl su veya sprme makinelerinin kullanm.

Kmr ve linyitin drenajl, szdrmazl salanmzeminlerde depolanmas ve drenajlarntoplanmasMET kabul edilir. Depolanan alanlarda yakttaki partiklleri srkleyip gtren yzeysel sznt sular (yamur suyu), dear edilmedennce toplanp artlmaldr (settling out) dearj edilensudaki ilgili MET emisyon deerinin30 mg/ldan az olduu kabul edilmektedir.

Azmiktarlardaki ya atkl suyun (ykama) enerji tesislerinde nadiren ortaya kmas engellenemez. Ya ayrma kuyular genelde, olas evresel zararlar nlemeye yeterlidir.

Islak gaz ykama kkrt artm iin gereken MET sonucu, atk su artma tesisinin uygulanmas ile ilgilidir. Atk su artmatesisi, ar metalleriayrtrmakve suda bulunan kat madde miktarn drmek amacyla farkl kimyasal artmayntemlerinden oluur. Artma tesisi, pH deeriayarlanmasar metallerin keltilmesi, kat maddenin sudan uzaklatrlmasnsalayan proseslerbulunur. Modern teknoloji ile aadaki parametreler izlenmektedir (bu bileenlerin her birinin srekli olarak izlenilmesine gerek duyulmad durumlarda) : pH, iletkenlik, scaklk, kat madde, klorr, ar metal konsantrasyonlar (As, Cd, Cr, Cu, Hg, Ni, Pb, V, Zn, gibi), florr konsantrasyonu ve kimyasal oksijenihtiyac(KO). filtreleme ve ntralize etme yoluyla artlan, slak FGD den kan atk su, hala KOieriine sahiptir ve ayr bir artma ilemi gerektirir. Atk su artma tesisinden kan atk suyun kalitesi, kullanlanyakta, uygulanankkrt artma ilemine ve atk suyun dearjnabal olarak byk farkllklar gsterir.

4.3.2. Atksu emisyonlarn azaltmak iin tedbirler.

Aadaki tabloda, su ortamna verilen emisyonlarn azaltlmas ve su kirliliinin nlenmesi iin alnacak ve MET (Mevcut En yi Teknik) olarak kabul edilen tedbirlerin bir zeti verilmitir:

Teknik

Ana evresel fayda

Uygulanabilirlik

Yeni tesisler

Mevcut Tesisler

Islak FGD

Floklasyon, sedimentasyon, filtreleme, iyon deiimive ntralizasyon ile su artm

Florid, ar metal, KOve partiklgiderimi

MET

MET

keltmeveya biyolojik ayrma ile amonyak azaltm

Azalm amonyak ierii

SCR/SNCR FGD upstream kullandndan sadece atk sudaki amonyak ieriinin yksek olmas halinde MET

Kapal devre alma

Atk su dearjnn azalmas

MET

MET

Atk sularn kmr sular ile kartrlmas

Atk suyun klle kartrlmas

Atk su dearjnn nlenmesi

MET

MET

Cruf ykama ve tama

Filtreleme veya sedimentasyon ile kapal su devresi

Atk su dearjnn azalmas

MET

MET

Demineralize ve kondensat parlatclarn rejenerasyonu

Ntralizasyon ve sedimentasyon

Atk su dearjnn azalmas

MET

MET

Elutriasyon

Ntralizasyon

Sadece alkalin iletimi ile MET

Buhar kazan, hava n stcs ve kelticilerinykanmas

Ntralizasyon ve kapal devre alma veya kuru temizleme metotlar ile deitirme

Atk su dearjnn azalmas

MET

MET

Yzey aknts

Sedimentasyon veya kimyasal artm ve dahili yeniden kullanm

Atk su dearjnn azalmas

MET

MET

Tablo 4.6: Atk su artmna ynelik MET

4.3.3. Atksu debisi ve kirletici konsantrasyonu.

Bununla birlikte, MET at su arndrma tesisinin kullanm ile ilgili emisyon deerleri, tablo 4.7de zetlenmitir.

Islak FGD atk su artm tesisinden kaynakl su emisyonlar (mg/l)

Kat madde

5-30

KO

10%

Modelleme belirsizlii

Gnlk

%50

-

%50

Sekiz saatlik lmler

%50

%50

Gnlk lmler

%50

-

Henz kesin deil

-

Yllk lmler

%30

%50

%50

-

Hedef tahmin

Belirsizlik

%75

%100

%100

%75

Benzen, kurun ve paracklar sz konusu olduunda, ye lkeler eer belirsizliin %25'lik kalite hedefini karladn ve zaman kapsamnn halen gsterge lmleri iin asgari kapsanmas gereken zamandan yksek olduunu, geliigzel rneklemede de olmak zere gsterebilirse, srekli lmler yerine geliigzel lmler uygulayabilirler. Yanl sonulardan kanmak amacyla, geliigzel rneklemenin yl ierisine hizal olarak datlmas gerekir. Geliigzel rneklemeden kaynaklanabilecek belirsizlik, "ISO 112222 (2002) Hava Kalitesi - Hava kalitesi lmlerinde zaman ortalamasnn kesinliin belirlenmesi" kapsamnda bulunan prosedr araclyla saptanabilir.

Kalite gvencesine klavuz nitelii tamas amacyla, u hedefler belirlenmitir:

Veri kalitesi hedefleri (Direktif 2004/107/EC)

Benzo(a)piren

Arsenik, kadmiyum ve nikel

Benzo(a)piren haricindeki PAH'lar; toplam gaz halindeki cva

Toplam tortu

Srekli lmler

Belirsizlik

%50

%40

%50

%70

Toplanacak asgari veri

%90

%90

%90

%90

Kapsamas gereken en az sre:

%33

%50

Gsterge lmleri

Belirsizlik

%50

%40

%50

%70

Toplanacak asgari veri

%90

%90

%90

%90

Kapsamas gereken en az sre:

%14

%14

%14

%33

Modelleme

Belirsizlik

%60

%60

%60

%60

Aada atmosfer modellemesine ilikin kimi yararl balantlar bulunmaktadr. Ayn zamanda, bu balantlar takip ederek bulunabilecek ve bu hususta birok bilgi ieren baka internet siteleri de bulunmaktadr.

Bu konuda aklda bulunmas gereken bir nokta da, kirleticiler iin difzyon modellerinin her zaman kullanlamayacadr. Yapsna ve gz nnde bulundurulan fiziko-kimyasal srecine gre, her modelin kendine has nitelikleri bulunmaktadr. Bu yzden de, her durumda modelleme uygulanamaz; yoksa kimi sorunlar ba gsterebilir. nceden seilmi modellerin geerliinin kesin olarak onaylanmas gerektii aktr. Bunu yapmak iin, bu modellere ilikin tm belgelerin (bilimsel makaleleri raporlar, saha deneyleriyle geerlii onaylanm modeller, klavuzlar, v.b.) ayrntl olarak allmas nerilmektedir.

Modellere ilikin internette danlacak adresler

http://www.mmm.ucar.edu/mm5/

http://rams.atmos.colostate.edu/

http://www.emep.int/

http://www.harmo.org/

http://artico.lma.fi.upm.es/index.html

http://sds-was.aemet.es/

http://portales.gva.es/ceam/

5.2.YZEY SULARI

Bu Klavuzun 2. Blmnde, byk yakma tesislerinden dar salnan su akntlarnn, ayn artma tesisinde iyiletirilebilecek zellikleri olmasna gre snflandrlabilecei aklanmt. Artma ve saflatrma amacyla bu ekilde snflandrlan aklar unlardr:

Flujo 1: aguas de refrigeracin, purgas del agua del circuito primario,Ak 1: soutma sular, ana devreden gelen drenaj,

Flujo 2: limpieza de filtros del sistema de desmineralizacin, limpiezas del circuito primario, fugas del sistema de refrigeracin, aguas de escorrenta del parque de carbones, riegos, baldeos y limpiezas de ruedas y otras semejantes.Ak 2: demineralizasyon sisteminden filtre temizleme sular, ana devrenin temizlenmesinden gelen sular, soutma sistemi szntlar, kmr depolama alanlarnn sular, arklarn sulanmas, ykanp temizlenmesinden gelen sular.

Flujo 3: aguas procedentes de la planta de desmineralizacin y aguas de laboratorioAk 3: demineralizasyon tesisinden gelen sular ve laboratuar sular

Flujo 4: aguas sanitarias.Ak 4: shhi atk su

Igualmente en ese captulo segundo se describen las instalaciones necesarias tanto para la depuracin de las aguas residuales como el control de estos flujos, dentro y fuera de la Central. kinci blmde, atk sularn artlmas iin gereken tesisler ve byk yakma tesislerine giren ve bu tesislerden dar salnan aklarn kontrol de anlatlmaktadr.

En este apartado nos centraremos en la descripcin de los sistemas de control y resto de acciones necesarias para garantizar que el impacto de una central trmica sobre las masas de agua prximas a la misma sea el mnimo posible. Bu blmde ise su ktlelerinin yaknlarndaki byk yakma tesislerinin olas etkisinin en aza indirgenmesini salayacak kontrol sistemlerinin ve dier faaliyetlerin tanmna odaklanacaz.

A este respecto es preciso hacer una distincin previa en relacin con el punto de vertido. Bu bakmdan, dearj noktas ile ilgili nceden bir ayrm yapm olmamz gerekir. Bu dearj denize veya akarsulara veya yzeydeki su ktlelerine yaplabilir.

Ante la solicitud presentada para una instalacin nueva, la administracin ha de elaborar un informe previo sobre la admisibilidad del vertido, que requiere la comprobacin de los datos consignados en el proyecto presentado, precisando si la solicitud es adecuada al cumplimiento de las normas de calidad y objetivos ambientales del medio receptor y evaluando las caractersticas de emisin e inmisin.AfAaf Yeni bir iletme iin bir izin bavurusu aldktan sonra, yetkili makam dearjnin kabul edilebilirlii hakknda bir n rapor hazrlamaldr. Bu raporun hazrlanmas iin de, teklif verilen projede bulunan bilgilerin dorulanmas gerekir. Bylece, bu talebin, kalite standartlarna ve alc ortamn evresel hedeflerine uygun olup olmad aratrlr ve emisyon ve imisyonun nitelikleri deerlendirilir.

evresel kalite standartlarna uygunluun dorulanmas, basit bir ktle denklii hesaplanmas ile veya daha kesin bir simlasyon iin ise, matematiksel bir modelin kullanlmas ile gerekletirilebilir. La comprobacin del cumplimiento de las normas de calidad ambiental, se puede valorar mediante un clculo por balance de masas o mediante un modelo matemtico de simulacin ms preciso. Bu alma, bavuru sahibinin atk su dearjlarina ilikin beyan ettii ak ve emisyon bilgilerinin yan sra; alc ortamn debisi zerine Akarsu Havzasnda bulunan veriler (tarihsel kapasite verileri) ile ilgili kontrol ve izleme andan edinilen parametre deerleri kullanlarak yrtlr.

Determinados flujos de agua de una central, cuando se vierten al mar, no precisarn tratami