Virus အမးအစားမားႏင Virus ကာကြယနညးမား

ေရးသားသ : သန႔ဇငေဌး // အခန : 12:43 AM // 14 ဥးမကခကေရးသြားပါတယ..

digg

Email This BlogThis! Share to Twitter Share to Facebook

Topic မစခင ေမးခြနး တစခ ေမးၾကညခငတာက မသားစဝငေတြ viruses, spyware, scareware, trojans, န႕ worms ေတြ အေၾကာငး ဘယေလာကေတာငမား နားလည ထားၾကပါသလ - ဒလ ေမးခြနးေမးလကလ႕ ကၽြနေတာ က သတ႕န႕ ပတသတလ႕ အမားႀကး သေနခလ႕ မဟတပါဘး - ကၽြနေတာ မသားစဝငေတြက ေန႕စဥနးပါး တစေယာက မဟတ တစေယာကက ဒကၡလကေပးေနတ ဒ Virus ေတြ အေၾကာငးက ကၽြနေတာ သနားလည ထားသေလာကေလး မေဝခငလ႕ပါ။ ဒေနရာမာ ကၽြနေတာ အဓက Target ထားၿပး ေျပာသြားမာ malware အမးအစား အမးမး အေၾကာငး န႕ သတ႕ ရနက ဘယလ ကာကြယ သြားမယ ဆတာက အလြယတက မတမသရ လြယေအာင ေဖာျပသြားမာ ျဖစပါတယ။

Malware ဆတာ ဘာလ ?? တကယေတာ ကၽြနေတာ ဒအေၾကာငးအရာက မေရးခငတညးက အငတာနကထမာ Virus အမးအစားေတြ အေၾကာငးက ကယနားလည သရထားသေလာက ေဝမထားခဖးၾကၿပးသား အေၾကာငးအရာေတြ ရေနတာ ကၽြနေတာ သတထားမပါတယ - ဒါေပမယ ဒေနရာမာ ကၽြနေတာ တတႏငသမ ျပညစေအာင ႀကးစားေပးသြားမာပါ။ ခေနာကပငး အငတာနက ေခတမာ Virus ဆတာ ရေနေသးေပမယ Virus ထကပၿပး ကယကယျပန႕ျပန႕ တကခကခလာရတာ Malware ပါ။ Malicious software ဆတာက အတခနးထားတ Malware ဆတာဟာ တစျခား လတစေယာကရ႕ ကြနျပတာ ထက သတငးအခကအလက ေတြက လမသ သမသ ခးယဖ႕ - သမား ကြနျပတာက ဒကၡေပးဖ႕ လလ ပပ ျပငဆငထားတ viruses ေတြ - worms ေတြ spyware ေတြ အားလးက ေယဘယ အေနန႕ စကားလး တစလးတညး အျဖစ ကယစားျပထားတ စာလးပ ျဖစပါတယ။ Viruses ဆတာ ဖငေတြက ဖကဆးတယ။

ကၽြနေတာတ႕ အျမတမး နားယဥေနၾကတ computer virus ဆတာက malware ဆတ စကားလးန႕ ဆငတတယလ႕ ထငမတမားတတၾကပါတယ။ ဒါေပမယ အဒ စကားလးႏစလးဟာ မဆငတပါဘး - နန အကယခ႕ၿပး ရငးရရင virus ဆတာမးဟာ ကယကယကယ ပတပြားၿပး ကြနျပတာက တကခကတ အမးအစားပါ - ဆရရင သက ဝငလာတနးက တစေကာငတညး ဒါေပမယ ကယဘာသာကယ Copy ျပနလပၿပး file တစခကေန ေနာကတစခက ကးတယ - ေနာက Copy န႕ Share လမးေၾကာငးေတြကေန တစဆင စကတစခကေန ေနာကတစခက ဆကျဖန႕တယ - ေနာက viruses အမားစဟာ တစကယရည တစကာယ ရပတညလႈပရားႏငတ executable files အမးအစားေတြ ျဖစတတၿပး တစခ႕ကေတာ master boot record အျဖစ ေနာက autorun scripts - MS Office macros န႕ တစခ႕ ေနရာေတြမာဆရင arbitrary files ေတြ အျဖစလညး တညရေနတတပါတယ။ သတ႕က စစဥထတလႊတလကတ Programmer ရ႕ စြမးရညန႕ ရညရြကခကက လကၿပး Target ေတြလညး မတညၾကပါဘး - Viruses ေတာေတာမားမား - အထးသျဖင CIH လမ းကေတာ ကၽြနေတာတ႕ရ႕ ကြနျပတာထက ဖငေတြက တစစတစေယာက က ဖကပစဖ႕ ဒါမမဟတ တစခခ ေျပာငးလပစဖ႕ ႀကးစားတအခနမာ System တစခလး လးဝ ဘာတစခမ လပေဆာငလ႕ မရေတာေလာကေအာင ဖနတးထားတ Virus မ း ျဖစပါတယ - အေတာ ကၽြနေတာ အဓက Target ထားၿပး ေျပာခငတာ virus ဆတာမးဟာ ကယရ႕ System က ကယရ႕ ခပထနးမႈ ေအာကမာ မရေတာပ အဒ Program က ညႊနၾကားတ ခငးေစခက အတငး လကပါလပေဆာငေစတ အဖကစြမးအားႀကးတ အမးအစား ျဖစတယဆတာပါ။ အလြယေျပာၾကမယဆရင Viruses ရနက ကာကြယဖ႕ အတြက Latest definitions က အျမတမး Update ေပးထားတ antivirus application က အသးျပပါလ႕ ေျပာလ႕ ရပါတယ - ဒါေပမယလညး ဒါတစခတညးတင မဟတပါဘး - တစခ႕က Viruses ရနက ကာကြယဖ႕ Antivirus ရရင ရတယဆၿပး ကယစကမာ Antivirus တငၿပးတာန႕ စတထငရာ ေလာကဝငၾက - ဥပမာ Porn sites - Keygen/Crack Sites - ေနာက ေတြ႕ကရာ USB Stick ထးၾက - Privacy ဆနဆန သးသငတ ကယ Flash Drive - External HD ဆတာက ေစတနာ ေကာငးေကာငးန႕ သမားတကာက ဌားၾက - ကယဆ ျပနလာေတာ Virus ပါလာတာ ကယက မသ - အတာက စကမာတပသး - ျမငသမ ဆနးဆနးျပားျပား ဖင - ဥပမာ - New Folder ဆ " ဖဒါေလးက အခမ Create လပထားတာဟ - အသစေလး ဘာေလးမား ထညထားမလ " ဆၿပး စပစ - စသျဖင ဆငျခငမႈန႕ စဥးစားခငခနမႈက အရငမလပပ စပစလစတက ေရ႕တနးတင လပေဆာငေနမယ ဆရငေတာ antivirus application က Latest definitions န႕ အျမတမး Update ေပးၿပး သးေနလညး Virus ကေတာ ကကခ ရမာပါပ - သထားဖ႕ တစခက Latest definitions ဆတာ ဒ Virus ရတယဆတာ သေတာမ Programmer ေတြက ေျဖရငးနညးက ေရးၾကတာ မ းပါ။ ဒါေၾကာင Latest definitions ဆတာ ေနာကဆးေပၚ Virus က ဘယေသာ အခါမ သတႏငျခငး မရပါဘး - ဒါက ကၽြနေတာတ႕နားလည ထားဖ႕ လပါတယ။ ေနာကၿပး ဖငတစခခက Run ေတာမယ ဆတ အခနတငးမာ filename က ေသေသခာခာ ၾကညပါ။ သ႕ Extensions က ေသေသခာခာ ေလလာပါ - ဆလတာ mp3 လား .mp3.exe လား ဒါမးေတြ သတရဖ႕လပါတယ။ အတာေၾကာင Antivirus က Latest definitions န႕ အျမတမး Update ေပးၿပး သးေနယတင မဟတပ ေန႕စဥန႕ အမ သးစြေနတ ကယရ႕ အငတာနက လမးေၾကာငး - ေနာက ျပငပက Share လမးေၾကာငးေတြန႕ ကယစကက လာေရာကပတသတမယ Activities ေတြကပါ လျခေရး အသန႕ ေစာငၾကညတတဖ႕ လပါတယ။

Spyware ဆတာ ကယပင သတငးအခကအလက အေၾကာငးအရာေတြက ခးယတယ

ေနာက အေၾကာငးအရာ တစခက Spyware ! သ႕ကေတာ ေတာေတာမားမား ၾကားဖးနားဝရၿပး ရငးႏးၾကပါတယ။ Spyware ဆတာဟာ ကယကြနျပတာမာ installed လပခ ထားရၿပး ကယ မသလကတ - မသႏငတ သတမထားမခင အခနမာ ကယ စကထမာ ရေနတ ကယရ႕ information ( အေၾကာငးအရာ သတငးအခကအလက ) ေတြက ေနာကကြယကေန Spyware ထတလပသထ တတတဆတ ျပနပ႕ေပးေနတ Software အမးအစား တစမးက ေခၚဆပါတယ။ ကယရ႕ information က ကယမသေအာင ခးယတယ ဆမေတာျဖင ကၽြနေတာတ႕က ေကာငးကးေပးဖ႕ထက ဆးကးေပးဖ႕သာ ပမားမာပါ - Spyware မာ ဘယလ လပေဆာငခကမးေတြ ပါလ ဆရင တစေန႕န႕ တစေန႕ ကၽြနေတာတ႕ Websites အဝငအထြကေတြမာ ရကသြငးရေလ ရတ passwords ေျပာငးလမႈေတြက ေနာကကြယကေန မတသားတ keylogging စနစေတြ - ေနာက ကယ အငတာနကထမာ ဘာေတြ ရာတတသလ - ေနာက ကယသးေနက browser home page ေျပာငးပစတာမ း - URL တစခခက ရကေခၚလကတ အခနမာ ကယေတာငးဆမထားတ တစျခား Web စာမကႏာ တစခက ေရာကသြားေအာင လပေဆာငတာ စသျဖင နညးလမးမးစ ပါဝငပါတယ။ ဒါတငမက အထကမာ ေဖာျပထားတ ပလမ း ဘာမနး ညာမနးမသ toolbars ေတြ အတငး install လပခငး - ကယ passwords န႕ credit card numbers ကခး စသျဖင - မ းစေအာင လညး လပေဆာင တတၾကပါတယ။ Spyware ေတြရ႕ ရညရြယခကက ကၽြနေတာတ႕ရ႕ information ကခးယၿပး အကေနမ တစဆင ေငြရေပါက တစခ သတ႕ ဖနတးခငတာမးမ႕လ႕ Spyware ဆတာမ းက ဘယေတာမ ကြနျပတာက သးစား မရေတာေလာကေအာင ျပနာ ေပးတတတ Software မးေတာ မဟတပါဘး — တကယေတာ လေတာေတာမားမားရ႕ စကမာ spyware တစခ မဟတတစခ ေနာကကြယကေန Run ေနတတၾကပါတယ။ ဒါက ကၽြနေတာတ႕ ေတာေတာမားမား မသၾကတာ မားပါတယ။ Spyware application တစခ တစေလေလာက ရတာမ းက စကထမာ ဘာမ အေရးတႀကး ထညၿပး မတထားေလ မရတ လမ းေတြ အတြက သပ ျပနာ ႀကးႀကး ကယကယ မရလေပမယ ဒလ spyware application ေတြ တစခထကမက installed လပခရတာ မားလာတအခါ ေနာကကြယကေန Spyware အမားအျပားရ႕ ေစာငၾကည သတငးပ႕ခငး ခရတ ကြနျပတာ တစလးရ႕ ဘဝမး ေရာကသြားႏငတာမ႕လ႕ ကၽြနေတာတ႕ရ႕ ကြနျပတာက ေႏးသထက ေႏးသြားတတပါတယ။ ဒါတငမက လေတာေတာမားမားက Antivirus ရရင အားလး ၿပးတယလ႕ ထငေနၾကတာလညး မားပါတယ။ Antivirus တငးဟာ Spyware က မဖမးႏငၾကသလ သတဖ႕လညး မစြမးေဆာငႏင ၾကပါဘး - ဒါေၾကာင Software တစခခ က install လပေတာမယ ဆတ အခနမာ အရငဆး ေလလာသငတာ ဒ application က ဘယကထတလ - သတ႕ ဘာေတြ အာမခခကေပးလ - ဒါမ းေတြ ေလလာၿပးမ အသးျပသငပါတယ - စတခစားမႈန႕ တစျခားသတစေယာကရ႕ လမးညႊနမႈက ေကာငးတယ အထငန႕ အမတမားၿပး မသးေစခငပါဘး။ တကယလ႕ ကယစကမာ အထကမာ ေဖာျပထားခတ ပစေတြ အတငး ျဖစေနမယ - စကကလညး ထငမတမထားရေလာကေအာင ေလးလေနမယ ဆရင အေကာငးဆးက Spyware ရမရ စစေဆး လကဖ႕ပါ။ Spyware ရငးဖ႕ ဘယ Software သးသငမလ ဆရင MalwareBytes န႕ SuperAntiSpyware က ေပါငးသးၿပး စစေဆး ရငးလငးေစခငပါတယ။

Scareware ဆတာ ဘယလပရမနး မသေအာင အကပကငတယ။

ၿခမးေျခာကတာ အကပကငတာမးက လေတာေတာမားမား မနးၾကပါတယ - ကၽြနေတာလညး မနးတယ - ဘာလ႕လညး ဆေတာ အကပကငတယဆကတညးက ကယအတြက အဆငေျပေစမယ ေရြးခယပငခြင ဆတာ မရဘး - သျဖစခငတာက ကယဘကက လကေလာေအာင အတငးအဓမၼ မျဖစမေန ေတာငးဆတာမ း မ႕လ႕ပါ။ Scareware ဆတာလညး ဒသေဘာပါပ - ခေနာကပငး ဒတကခကနညးက ေတာေတာေလး ေခတစားလာတ တကခကနညးပါ။ ဘယလမးလ ဆတာ ဥပမာေျပာရရင တစခ ႕လညး ေတြ႕ဖးရင ေတြ႕ဖးၾကပါလမမယ။ ကၽြနေတာတ႕ site တစခခက သြားရငးန႕ ေနရငးထငရငး antivirus application လလ ဘာလလ Spyware စစေပးတာလလ ဘာလလ ေပၚခလာၿပး မငးကြနျပတာမာ virus ေတြ ရေနႏငတယ - ေသခာသြားေအာင ငါရ႕ free scan န႕ virus စစၾကညပါလားဆၿပး recommend ေပးလာေရာ - ကယေတြကလညး free scan ဆေတာ အေယာငေယာငအမားမားန႕ ေကာငးတယေပါ - အလကားရတာပ စစမယဆၿပး OK ေပးလကတယ - အမာ ျပနာ စတာပ - အဒ Applications က ကယက OK/Agree ဆတာမး ေပးလကတာန႕ သ႕ဘာသာ ေနရငးထငရငး Download ေတြခ - Install ေတြလပ Scan ေတြဖတ ေနလပေနပါေလေရာ - ေနာကခဏေလာကေနေတာ ကၽြနေတာတ႕ ကြနျပတာမာေတာျဖင virus ကေတာ ဘယနေကာင - Spyware ကေတာ ဘယနရာ စသျဖင ျပ - ေနာကၿပး သ႕ Software န႕ ရငးေပးထားတာ Spyware ဘယနေကာင ေတာျဖင ေသသြားၿပ - ဒါေပမယ ဒါက trail version မ႕လ႕ အကနေတာ ရငးမေပးႏငဘး - အကနရငးပစေစခငရင full license က ပကဆန႕ ဝယဆၿပး အကပကငလာပါေလေရာ ( ဟတေတာလညး ဟတတယ သက free scan လပေပးမယပ ေျပာတာ ေတြ႕ရင ရငးေပးမယလ႕ ေျပာထားတာမ မဟတတာ ) - တစခ ႕ကေတာ virus ဆေၾကာကတာပ သတယ

- ဒအေတြ႕အၾကမ းက မၾကဘးေတာ ဟာသြားပါၿပ - ငါစကမာေတာ virus ေတြ မနညးပါလားဆၿပး သေတာငးတ ပကဆန႕ ေပးၿပးဝယၾက ျပၾက ရငးၾက စသျဖင - တကယတမး ဟတလားဆေတာ ဘာမမဟတ - ဒါေပမယ ကယပကဆကေတာ ပါသြားၿပ - ဒါေတြက scareware applications ေတြရ႕ လပေဆာငခကေတြ ျဖစပါတယ။ Scareware ေတြရ႕ ဆးရြားတ တစခကက သတ႕ကကယက စကထမာ တစခါ install လပလကမတာန႕ သတ႕ ေတာငးတ ပကဆက မေပးမခငး တစခနလး Alarm ေတြတက - လက စတအေႏာငအယက ျဖစေအာငလပ - ဒါတငမက တစခ႕ အေျခအေနေတြမာဆရင သ႕က ျပန uninstall လပလ႕ မရယတငမက စကပါသးလ႕ မရေတာေလာကတ အေျခအေနထ ျဖစေအာင သက လပေဆာငပစတတပါတယ။ ဒလ အကပကငမႈမး ဒလ Scareware မးန႕ ၾကေတြ႕လာရၿပ ဆရငေတာ အေကာငးဆးနညးလမးက Google Search box မာ ကယစကမာ ဝငေနတ Scareware ရ႕ နာမညက ရကထညၿပး ရာေဖြလကပါ။ အကေနတစဆင ေတြ႕ရလာရတ အထး ညႊနၾကားခကေတြက လကၿပး တတကက လပေဆာငမယဆရင ဒ Scareware က ဘယလ ဖကထတႏငမယဆတာ သရႏငပါတယ။ ဒါေပမယလညး တစခါတစေလ မာ သးသန႕ညႊနၾကားခက ဆေပမယ လမးညႊနသ ေတာေတာမားမား ကလညး တစေယာကေဖာျပခကက တစေယာက ကးကားေဖာျပၾကတာပ မားပါတယ။ ဒလ Scareware ျပနာ တကလ႕ Google မာ ေမးလကရင အမားဆး ရတတတ အေျဖက MalwareBytes - SuperAntiSpyware န႕ လအပမယဆ ComboFix က ေပါငးၿပး run ဆတ အေျဖမးပါ။ ဒါေပမယလညး အနညးကပ ျပနာရ႕ ရာခငႏႈနး ေတာေတာမားမားက ေျပလညေစတာ လညး အမနပါပ။

Trojan Horses ဆတာ ေနာကကြယကေန ႀကးကငတယ။

ထရဂနၿမ႕ အေၾကာငးက ကၽြနေတာတ႕ ငယငယက ကမာၻ႕သမငးမာလညး သငခရပါတယ။ ထးေဖါက၀ငေရာက ဖ႕ ခကခလပါတယ ဆတ ထရဂနၿမ႕ႀကးထက သစသားျမငးရပႀကးတစခန႕ ပရယာယဆငၿပး ၀ငေရာကႏငခၾကတ ရနသစစသားေတြ အေၾကာငးက သမငးပျပငတစပဒ အေနန႕ တညရေနခရာကေန ခ မကေမာကေခတမာေတာ ကမာၻ႕ေနရာ အႏအသးသးက ကယလကလမး မမႏငတ ကြနျပတာေတြက ထးေဖာကဝငေရာက ႏငဖ႕ Trojan horses ဆတ အမညန႕ပ ေနာကထပ ထရဂန တစမး ေပၚထြကလာျပနပါၿပ - သရ႕ ရညရြယခကကေတာ တစဖကက ကြနျပတာ သးစြသ မသလကခငမာ သ႕ကြနျပတာထက ဝငေရာကၿပး ေနာကကြယကေန ေကာငးေကာငး ဒကၡေပးႏငတယ ဆတ အခကက ရညညႊနးခငတာပါ။ Trojan horses ဆတာ applications တစမး ျဖစၿပး တစဖကက ကြနျပတာ သးစြသ user က ေကာငးေကာငး ဒကၡေပးႏငတ အမးအစား တစမး ျဖစပါတယ။ ျပနာရပေတာေတာမားမားမာေတာ trojans ဆတာ သမငးပျပင ထကအတငး ကယမသလကခင တစဖကလက ကယကြနျပတာန႕ ပတသတၿပး စတႀကက ထနးခပ လပေဆာငလ႕ ရေအာင ေနာကကြယကေန လမးဖြငေပးပါတယ။ Virus န႕ Trojan ရ႕ၾကားမာ အဓက ကြာျခားသြားတ တစခကက trojans ေတြဟာ viruses ေတြလမ း ကယကယကယ replicate မလပႏငတာပါ - သတ႕ေတြက မားေသာအားျဖင ဘမသ ဘမသ စာတမးတစခခ တကလာရင စာက မဖတပ Yes ေပးတတတသ - အငတာနကန႕ ပတသတၿပး အကၽြမးတဝင မရေသးသ - Security နညးတ ကြနျပတာေတြမာ အမႈမ အမတမ install လပေဆာငမရာကေန ကၽြနေတာတ႕ စကထက ဝငေရာကျခငး ခရတတပါတယ။ ကၽြနေတာတ႕ ကြနျပတာမာ trojan ဝငေရာက ကနးေအာငးခရၿပ ဆတာန႕ ကယ ကြနျပတာဟာ ကယ ရညရြယရာက မလပေဆာငႏငေတာပ ကယမလအပတ မလလားတ တစျခားသ တစေယာက - ဒါမမဟတ တစျခား အဖြ႕အစညး တစခခရ႕ အသးခခ ပစၥညးတစခအျဖစ ေရာကရသြားပါတယ။ ဘယလဟာမးေတြလ ဆရင Denial of service (DoS) attack လ႕ ေခၚတ ကယရ႕ computer resource က ကယကယတငထနးခပလ႕ မရႏငေတာပ web site ေတြန႕ Service ေတြက တားဆးပတပငဖ႕ ကယကြနျပတာက အသးခခလာရပါတယ - ေနာက ဒထကဆးတာ တစခက Spam ပ႕လႊတရာ ဌာန တစခလ အသးခခရတာပါ။ ဒလ ျပနာေတြက ဖနတးေနတ trojans ဆတ အေကာငက ေျဖရငးတားဆးဖ႕အတြက နညးလမးက ကၽြနေတာတ႕ Viruses တားဆးတ နညးလမးန႕ ဆငတပါတယ။ လပေဆာငရမာေတြက antivirus application က up to date ျဖစေအာငထားရမယ သသယျဖစဖြယရာ ဝငေရာကလာတ mails ေတြက attachments ေတြက မဖြငၾကညခငမာ သတထားၿပး စစေဆးရမယ။ ျဖစႏငရင ဖြငက မဖြငပ Delete ပစတာ ေကာငးတယ။ ေနာကၿပး ကၽြနေတာတ႕ တစေန႕န႕ တစေန႕ ေဝမေနတ keygen တ႕ crack file တ႕ ဆတာေတြက ကယတင စမးသးတာမး မလပပ ဘယသေတြ သးဖးလ - သတ႕ ဘာေတြ ျဖစခလညး ဆတာေလလာၿပးေတာမ သးေစခငပါတယ။ အေကာငးဆးကေတာ keygen တ႕ crack file တ႕ ဆတာ မသးပ ေနႏငရင အေကာငးဆးပါပ။

Worms ဆတာ Network ကေန ကးစကခရတယ။

Computer worms ဆတာ သတ႕ကယကယ သတ႕ copy ပြားၿပး network လမးေၾကာငးကေန တစဆင တစျခား ကြနျပတာက ကးစကတ အမးအစားပါ။ ေနာကၿပး Worms ေတြဆတာ network ကသးၿပး ျပန႕ပြားတာမ း မ႕လ႕ ခဏခငးန႕ ျပန႕ႏ႕လြယၿပး လသလညး မားေစပါတယ။ ဒါေၾကာင သ႕က ကၽြနေတာတ႕ေတြက viruses န႕ အထငမားေလ ရပါတယ။ ကၽြနေတာတ႕ ေတာေတာမားမား သၾကတ worms အမးအစားထက ဥပမာေပးရမယ ဆရင ILOVEYOU worm - သက email attachment ကေန စတငဝငေရာကခတာ ျဖစၿပး သ႕ရ႕ တကခကခရမႈေၾကာင စးပြားေရး လပငနးေတြ တနဖးေငြ ပမာဏ အေမရကန ေဒၚလာ သနး ငါးေထာင ငါးရာ ေလာကပကစးခတယလ႕ သရပါတယ။ ေနာက Code Red worm ဆရင web sites ေပါငး သးသနးခြေကာ ဖကဆးခတယ - ေနာက SQL Slammer က internet traffic ေတြက အခနအတငးအတာ တစခထ ေႏးေကြးသြားေအာင လပေဆာငခတယ - ေနာကဆး Blaster worm ဆရင ကၽြနေတာတ႕ ကြနျပတာက ခဏခဏ Restart ေပးရေအာင ခငးေစခတယ - ဒါေတြက Worms ေတြရ႕ စြမးေဆာငရည သမငးပါ။ Worms ေတြဟာ Network န႕ ပတသတၿပး Security ပငးဆငရာ အားနညးတ လမးေၾကာငးကေန ထးေဖာကဝငေရာက တာမ႕လ႕ သ႕က ကာကြယမယ ဆရင firewall န႕ ေပးထားဖ႕ antivirus software က ပမန Update ေပးၿပး သးဖ႕ စသျဖင လအပပါတယ။ အေတာ ကၽြနေတာတ႕ viruses, spyware, scareware, trojans, န႕ worms ေတြ အေၾကာငးန႕ ပတသတၿပး ေတာေတာ မားမားလညး သတထားမၿပ - ဘယလ ကာကြယရမယဆတ Concepts ေလးလညး ခတမၿပ - မရငးေရးသားသ KznT Virus အေၾကာငးက နားလညႏငၾကပါေစလ ဆေတာငးရငး သန႔ဇငေဌး