Upload
phamtuyen
View
323
Download
33
Embed Size (px)
Citation preview
VISAMBIZGO
---VYAKURUTIRIZA---
MUNTHU-NA-MUNTHU
ii
iii
NTCHINDI YA PADERA
Chisambizgo cha Usambiri pa Munthu-na-Munthu chalembeka
pakupereka ntchindi kwa aŵo mbakujipereka ku Ntchemo
Yikuru ya Fumu yithu Yesu Khristu, ndipo ŵadumula mu mtima
waŵo kuti ŵandaniskenge maumoyo ghaŵo pa kuŵazgora ŵanji
kuŵa ŵasambiri ŵa Yesu ŵeneaŵoso ŵamukusambizgaso ŵanji.
Pamoza namwe, tikujipereka taŵene kwa Chiuta.
VIWONGO
Buku ili lanozgeka kuti lipereke uthenga wakwenerera kuti
kovwira Mkhristu mwanichi kuti wakule mu lwendo lwake na
Chiuta ndiposo kuti wamanye kupizgaso ŵanyake. Tikuwonga
chomene na ntchindi zikuru aŵo vinjeru vyaŵo vyawovwirapo
pakupanga buku ili.
“Ine nkhumutumani kuti mukaŵajure mason a
kuŵafumyako ku chisi kuruta ku kungweruka, ndiposo
kufuma ku nkhongono za Satana kuya kwa Chiuta,
mwakuti ŵapokere chigowokero cha zakwanangazawo
na malo pamoza na aŵo ŵatuŵiskika kwiziramu
chipulikano mwa ine”.
Yesu Khristu Milimo 26:17b,18
Dynamic Churches International
164 Stonegate Close,
Airdrie, AB T4B 2V2
CANADA
Tel/Fax (403) 912-4438
www.dynamicchurches.org
Mazgu ghose gha mu Baibolo ghatoreka mu Mazgu gha Chiuta pa kusutulira kufumu mu
Baibolo la Chingerezi, New International Version copyright © 1973, 1978 na 1984
lakulembeka na International Bible Society
Copyright © 2012 Dynamic Churches International
Ntchakukanizgika kung’amulira buku ili ku malulimi ghanyake kwambula kuzomerezga
dankha na ŵenecho
iv
VISAMBIZGO ---VYAKURUTIRIZA---
IVYO VILI MUKATI
1. Kumumanya Yesu nga Mponoski Wane Page 1
2. Kumanya kaŵiro ka Chiuta Page 15
3. Kudumbirana na Chiuta Page 25
4. Kumpanikizga Yesu nga Fumu Yane Page 41
5. Kumuchema Yesu nga Umoyo Wane Page 57
6. Kulwa nkhondo ya Mzimu Page 73
7. Kukhala mu Mbumba Yane ya Mpingo Page 87
8. Kuŵarazgira ŵanyane Page 101
9. Khumbiro la Chiuta pa Umoyo wane wa Kunthazi Page 119
Kulongosola Kukula kwa Umoyo wa Mzimu Page 133
Urozgi wakupambanapambana Page 135
Is this - Discribing the Dynamic Life Process
General Instructions for Disciplers Page 137
Certificate of Achievement Page 143
v
1
WONANI CHISAMBIZGO CHAKWAMBA
Kuti niwoneseske kuti Chisambizgo ichi chamala kusambizgika,
nkhwenera: (Weleranimo para mwamarizga)
KUNOZGEKERA
(Pakukumana na Msambizgi kukhwaskana na Chisambizgo ichi
Chakwamba, kunozgekera nkhwakukhumbikwira viŵi yayi).
KUKUMANA NA MSAMBIZGI
1. Manyanani dankha. Waliyose wa imwe wamurongosolere munyake
umo wakamumnyanira Khristu
2. Gaŵanani urato wa Chisambizgo cha Kurutirizga Umoyo upya pa
Ŵaŵiri (Yumoza na Munyake) icho mukadumbirana kunyuma
uku.(Wonani fundo zakurongozga Ŵasambizgi)
3. Dumbiranani na kuzomerezgana zuŵa, nyengo na malo umo
mungakumanirana na kuwereramoso visambizgo vyose vinkhonde na
vitatu (8)
4. Wereranimoso Ndondomeko yose yakuphara ivyo vili mukati mu
buku la Visambizgo, ndipo muwone umo chisambizgo chilichose
chikukhozgerana na chinyake mu ndondomeko iyo vyaŵikikira
5. Longorani umo Visambizgo vya Kurutirizga Usambiri
vikukorereranako na Visambizgo vya Umoyo. Msambizgi walongosole
chithuzithuzi pa peji ilo likurondezgapo
6. Pamoza, malizgani kuwereramo vyose ivyo vili mu Sambiro
lakwamba (Para mwatondeka kumalizga kuwereramo vyose pa
nkhumano yimoza, mungarutirizga pa zuŵa linyake ilo
mukumanengeso). Khorwani kuti muli na umoyo wamuyirayira.
7. Wereranimoso “Ndondomeko iyo yili mu Sambiro lakwamba”.
“Kunozgekera” kukwenera kuchitikapambere mundakumaneso
kachiŵiri
Zuŵa _____________ Nyengo _____________ Malo _________________
8. Kujara na lurombo
2
Ku
kula
kw
a U
mo
yo U
pya
Wu
pu
uch
oko
+Y
um
oyu
mo
= U
mo
yo
wa W
up
u w
oae
Ŵanthu ŵakutizingirizga
Ŵu
kir
an
o
Ku
lam
bir
a
Sa
nd
e
Su
ku
lu
Ute
ŵeti
Un
yake
Kukula kwa Urongozgi Malo ghinu mu Uteŵeti
Kwendera kwaŴalendo
Wu
pu
Uch
oko
Lufu
ra
Usam
biri
Kusam
bizg
a
a
Um
oyo
wa
Wu
pu
Wo
se
3
VISAMBIZGO
VYAKURUTIRIZA --- Usambiri---
Sambiro la kwamba
KUMUMANYA YESU KRISTU NGA NDI MPONOSKI WANE
Ntchakumanyikwirathu kuti kumumanya Chiuta ndi chinthu
chakukhorweska chomene ku munthu. Ghanaghanani! Uyo wakalenga
kuchanya na pasi wachichita ichi kuŵa chanachitiko kuti ise payekha
payekha timunanye Iyo. Yesu Mwenecho wakati, “Ndipo uwu Mbumoyo wa
muyirayira, kuti ŵamumanyane Imwe, Chiuta Mwenecho Yekha, na Yesu
Khristu, Mweneuyo mukamutuma” John 17:3
Panyake mwamupokerera Khristu mwa sonosono panji mukusambira umo
mungarongosolera ŵanyinu umo ŵangamumanyira Chiuta payekha payekha.
Sambiro ili limovwiraninge imwe kupulikiska fundo zakukhwaskana na
wene – na- wene winu na Chiuta. Chiuta ndi mukulu chomene kuluska
kaghanaghaniro kithu ndipo uli wakasola kujirongola Mwenecho kwa ise.
Kuyana na magzo mu Marko 12:30, Yesu wakatirangulira ise kuti
timutemwe Chiuta na kaŵiro kithu kose.
Kujipereka mukaghanaghaniro kinu - Vinjeru
Kujipereka na mtimawinu wose - Kaŵirokithu – panyengo
zakukondwa na zakwenjera kwinu.
Kujipereka mu mzimu panji umoyo winu - Khumbiro
Kujipereka na nkhongono zinu - Thupi.
Pakupulikira marango ghake, Yesu wakuti Iye “wajivumburenge Yekha
kwa ise” Yohane 14:21
Kumumanya Yesu Khristu ndi jando lakumumanyira Chiuta
4
1. KUJIPEREKA MU KAGHANAGHANIRO KOSE - VINJERU
Tikwenera kupulikiska fundo zakukhwaskanana Yesu Khristu. Yesu Khristu
wakazuwuka na Mzimu Mutuwa ndino wakababika mwa mwali wakulangwa
Mariyandipo sono pajumpha vilimika kujumpha 2000. Ntchimi zikuru –
zamwaka zikachimira nkhanira za kwiza kwake.Chipangano chakale,
cheneicho chikalembeka naŵanthu ŵakupambana- pambana pa nyengo
yakunjumpha vyaka 1500, chilli na malo ghakujumpha 300 ghakuphara za
kwiza kwake.
NTCHIMI ZIKACHIMA UMOYO WAKE:
Ivyo vikachita mu Umoyo wa Khristu Uchimi Kufiskika kwa uchimi
1. Iyo wakababika mwa
___________________________
2. Malo ago wakababikirako ni
____________________________
3. Mtundu wa nyifwa Yake ukaŵa
____________________________
Yesaya 7:14
Mika 5:2
Yesaya 53:4,5
Masalmo 22:16
Mateyu 1:18-25
Mateyu 2:1
Mateyu 27:26
Luka 23:33
Yeau wakamba uteŵeti wake pakweru apo wakaŵa na vilimika makhumi
ghatatu (30). Mu vilimika vitatu wakatisambizga ise jando la umoyo
wakuzara na waching’anamulo. Mazgo ghake ghakaŵa Unenesko
wakufikapo kuyana na: umoyo, wenena-wene wa ŵatuŵa, vya chuma,
nyifwa na unandi.
KASI AŴO ŴAKAMUMANYA IYO AKAGHANAGHANANGACHI
ZA KHRISTU?
Muvyara wake Yohane M`bapatizi.Yohane 1:29-34 ____________________
_____________________________________________________________
Yohane M`positole. Yohane 1:1, 14 ________________________________
Tomasi.Yohane 20:24-29 ________________________________________
Kasi Yesu wakang`anamulangachi pakujichema yekha mazina mu buku ili?
Yohane 14:8-11 ________________________________________________
_____________________________________________________________
5
Kasi ŵarwami ŵaYesu ŵakatanthauzira uli pakupulika kuti Iye
wakujichema yekha mazina agha? Yohane 5:18
_____________________________________________________________
Kuyamba liro mwaka kukaŵaŵarongozgi ŵa visopo ŵanandi chomene.
Yesu wakapambana naŵo ŵose.
- Muhamadi wakaŵa mpurofeti waka
- Buda (mukuzomera kwake) wakaŵa wambula kakhorwa na kaŵiro
ka Chiuta.
- Komfushasi wakaŵa msambizgi wa za ukhaliro uweme na wa
nkhalo yiweme.
- Yesu wakajichema kuti ndi “Chiuta”
YERUZGANI NDIMWE
Kasi mukughanaghana kuti Yesu wakang`anamulangachi?
Yohane 10:30 __________________________________________________
Yohane 14:9 ___________________________________________________
Luka 22:70-71 _________________________________________________
Kasi kuwuskika kwake kuŵakufwa kukufiska vichi kuyananakaŵiro ka
Yesu Khristu?
ŴaRoma 1:3, 4 ________________________________________________
Imwe mukuti Yesu Khristu ndi njani? Chifukwa uli? ___________________
_____________________________________________________________
KUPULIKISKA URATO WAKWIZA KWAKE
Ntchifukwa uli kukenera kuti Yesu Khristu wareke chizumbe chake
kuchanya nakwiza pa charu cha pasi kuzakafwa pa mphinjika?
Yesaya 59:2, Yohane 17:3 ________________________________________
_____________________________________________________________
Icho chikamupangiska Iyo kuti mpaka wize ntchivichi? Yohane 3:16
_____________________________________________________________
6
Kasi ndi njombe uli iyo tikwenera kupokera chifukwa cha kwananga
kwithu? ŴaRoma 6:23 __________________________________________
Chifukwa cha nyifwa yake, ntchawanangwa uli icho sono wakutipa m`malo
mwa nyifwa (kupatukana na Chiuta)? _______________________________
Ntchivichi icho Yesu wakatifiskira ise? 1 Petros 1:3, 4 _________________
Na ___________________________________________________________
Kasi chiuka chake ku ŵakufwa chilli na chandulo uli pa ubali withu na
Chiuta? 1 Petros 3:18 ____________________________________________
Ŵazgani ŴaHebere 9:22. Kuŵenge kuti Khristu wandamufwireni
zakwananga zinu, kasi mukughanaghana kuti mphanyi changuŵa
chamachitiko kuti Chiuta wamugowokerani zakwananga zinu? ___________
chifukwa? _____________________________________________________
Na vinjeru vyinu vyose mukwenera kupulikiska na chipulikano fundo
zakukhwaskana na Yesu Khristu na ivyo Iyo Mwenecho wakajichemanga
kuti ndi unenesko. Kuti wakwenera kupokerereka nga ndi munthu muweme
waka chara. Wakwenera kugomezgeka nga ndi Chiuta kulingana na umo Iyo
wakajichemera, panji wakanike nga ndi m’pusikizgi na muskoghi mukulu
wa charu ichi.
Umoyo wambula
Khristu
Umoyo uwo uli
na Khristu
Ukuzura na:
Kwananga
Mphatukano
Kugongoweskeka
Ukuzura na:
Mtende
Chigowokero
Umoyo
Wamuyirayira
Yesu Khristu
7
2. KUJIPEREKA NA MTIMA WINTHU WONSE – KAŴIRO KITHU
Tonse tilikulengeka muchikozgo cha Chiuta (Genesis 1:26-27), ntheura
“tilikulengeka mwakuzizwiska” (Masalmo 139:14). Munthu Waliyose
walikulengeka mwakupamba na munyake mukaŵiro kithu. Umo tikuchitira
para tikusangwa na para takhuŵara nako kukupambana kuyana na umo
tilukulengekera mu kaŵiro.Munyake wangaŵa wakuziza umo tikuchitira
para tasangika mu suzgo panji mu chimwemwe apo munyake wangaŵa
wakupusumpha kuzgorapo panji kuchitapo kanthu mwaluŵiro pa icho
chachitika panji wapulika. Ntheura tireke kuŵiko chigomezgo chithu cha
umoyo wa ChiKhristu kuyana na kaŵiro kithu pakuti tili kulengeka
mwakupambana yumoza na munyake.Ŵanthu ŵanjiŵakuleka kukhorwa na
ubali wawo wakuzirwa na Chiuta chifukwa ŵakugomezga umo ŵakupulikira
muthupi mwaŵo kuruska ivyo Chiuta wakuyowoya mu Mazgu ghake.
Ghanaghanani za ŵanthu ŵaŵiri umo ŵakapambanirana kapokerero kawo
ka Khristu.
M`positole Paulosi. Milimo 22:6-10, Mungarongosolauli umo
wakaponoskekera mu umoyo wake?
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
Kasi ivyo vikamuchitikira Lidiya vikupambana uli naivyo vikamuchitikira
Paulosi? Milimo 16:14-15
_____________________________________________________________
Kasi ŵose ŵaŵiri ŵakaŵanawenena wene wakuzirwa na Chiuta? ________
Kasi ivyo vikamuchitikirani imŵe apo mukamumanyanga Khristu
vikuyanako waka na umo vikachitikira Paulosi panji Lidiya?
_____________________________________________________________
Chakuzirwa ntchipulikano kuti ndiumo tikujipulikira chara – Fundo
yenecho
ŴaRoma 1:17 “Murunji wati wakharange wamoyo na chipulikano”
ŴaHebere 11:6 “Ntchambula machitiko kumukondweska Chiuta kwambula
chipulikano”
ŴaRoma 14:23 “Kose ako kuti nkha chipulikano chara nkwananga”
8
Ivyo mukuvipulika mu thupi linu vingachitikira lumoza na chiponosho chinu
panji chara. Tireke kuŵika chipulikano chithu pa ivyo tikuvipulika mu thupi
pakuti vikumanya kusintha kwakuya na ivyo takumana navyo panji ivyo
vyatizingirizga panji tajumphamo. Chinthu chenekoni ichi, kasi
mungagomezgaicho Chiuta wayowoya? Chipulikano mwa Chiuta
chikung’anamula kukhorwa panji kugomezgo icho Iyo wayowoya.
3. KUJIPEREKA NA MZIMU PANJI UMOYO WINU - KHUMBIRO
Kuchita khumbo linu ndiko kusola icho mukukhumba. Vinthu ivyo mwasola
kuchita vitiviŵenge viweme para “vikuyana” na mazgo gha Chiuta.
Ŵazgani Yohane 3:16. Chisola chiweme chingaŵa chivichi?
_____________________________________________________________
Chingarondezgapo ntchivichi? ____________________________________
Chisola chiheni chingaŵa ntchi? ___________________________________
Chingarondezgapo ntchivichi? ____________________________________
Kasi ise tikulangulika kuchitachi? I Yohane 3:23 _____________________
_____________________________________________________________
Usange ise tasola kuleka kugomezga Khristu nthatimanyenge khumbiro
lake. (Yohane 7:17)
Solani kugomezga fundo izo tadumbirana!
KHRISTU WALIKUNJIRA MU UMOYO WINU
Ŵazgani Chivumbuzi 3:20
Muryango wukwimilira vichi? ____________________________________
Pangano la Khristu ndakuti yli? ____________________________________
Ise tichitechi? __________________________________________________
Iye wachitengechi? _____________________________________________
9
Kuyana na vesi ili, para imwe, na chipulikano mujurenge muryango wa
umoyo winu nakumuchema Yesu Khristu kuti wanjire mu umoyo winu kuti
waŵe M’ponoski na Fumu yinu, kasi wati wanjirenge? _________________
ZAKWANANGA ZINU ZILI KUGOWOKEREKA
Ŵazgani ŴaKolose 2:12-14
Zakwananga zinu izo zilikugowokereka ziringa? ______________________
Kasi mungamarana nayo wuli njuŵi yinu iyo yikukonthola zakwananga
apo mwati mwakhorwa kuti Chiuta wamugowokerani
(a) Manyani jando lake. (Chivumbuzi 12:10) – Satana
(b) Yowoyani pakweru za kuvivya kwinu. (ŴaRoma 8:1) – kulive sono
kususkika
(c) Khalani ŵamoyo na chipulikano. (I Yohane 1:7) – Yendaninge
mukungweruka
Kasi para mwananga mukwenera kuchitachi? I Yohane 1:9
_____________________________________________________________
Tiyeni tiyime dankha sono nakukhala chete uku tikurapa zakwananga zinthu
nakuyowoya pakweru phango la Chiuta pakugowokereka kwa zakwananga
zithu izo tikuzimanya mu maumoyo ghithu.
MUKAZGAOKA MWANA WA CHIUTA
Ŵazgani Yohane 1:12, 13
Mbanthu wuli aŵo ŵakubabika mu mbumba ya Chiuta mu Mzimu?
_____________________________________________________________
Apo mukati mwampokerera Khristu, mukazgoka kuŵa njani?
_____________________________________________________________
MULI KUPOKERA UMOYO WAMUYIRAYIRA
Ŵazgani I Yohane 5:11-13
Kuyana na mazgo agho agha, ndi njani uyo wali na umoyo wamuyirayira?
(vesi 11 na 12) _________________________________________________
10
Para munthu walive Khristu mu umoyo wake, ntchinthu uli icho waliveso?
(vesi 12) ______________________________________________________
Kuyana na vesi 13, kasi mungamanya kuti muli na umoyo wamuyirayira? _____
Kasi imwe mukumanya kuti muli nawo umoyo wamuyirayira? ___________
Zgoro linu lagona pa vichi? _______________________________________
_____________________________________________________________
4. KUJIPEREKA NA NKHONGONO ZINU - THUPI
MACHITIRO YITHU NJAKUZIRWA NGA MBA KHRITU
Ŵazgani ŴaKolose 3:9, 10
Kasi sono tireke kuchitachi? ______________________________________
_____________________________________________________________
Ntchivichi icho tachivula? ________________________________________
Tavwarachi? ___________________________________________________
Ise tazgoka ŵapya mukumanyiska kwakulingana na chikozgo cha njani?
__________________________
Nga ndi umo chibungu chikuzgokera bulaula para chakula ndipo chikuŵa na
njala ya vyakurya na ukhaliro upya, ise nase tili kufumiskika ku “mazaza
gha chisi, na kwambuskikira ku ufumu wa Mwana wakutemweka wa
Chiuta” (ŴaKolose 1:13,14). ŴaRoma 12:2 wakuti “Ndipo
mungalinganizganga na charu chino, kweni musanduke mu kuwereramo
kupya kwa mano ghinu”. Tikwenera kukhala nga mbana ŵa Chiuta
ŵakhumbiro na ukhaliro upya (I Yohane 4:17).
MUNGAPONOSKEKA NA MILIMO YIWEME CHARA
Ŵazgani ŴaEfeso 2:8-10
Imwe mulikuponoskeka kwizira mu vichi? (v. 8) ______________________
Kasi milimo yinu yiweme yikukoleranako uli na chiponosko chinu? (v. 9,10)
_____________________________________________________________
Usange mundakhorwe na chiponosko chinu, mungakhorwa pa kumpokerera
Khristu sono nthena pakuchita mwakufikapo kufumira pasi pa mtima winu
na khumbo linu.
11
Mungaromba mwa ntheura:
Fumu Yesu, ndine wakwananga ndipo ndingajiponoska ndekha chara.
Nkhumuwongani pakufwira zakwananga zane pa mphinjika. Panyengo
ya sono nkhumuchemani kuti munjire mu mtima wane ndipo
nkhum’pokererani nga Mponoski na Fumu yane. Nkhumuwongani
chifukwa mwanigowokera zakwananga zane nakunipa umoyo
wamuyirayira. Ine sono nkhumupani umoyo wane kuti muwusenge
ndimwe ndipo nkhugomezga imwe kuti muti mukharenge “Umoyo
Winu Wamuyirayira” mwa ine nga ndi umo mukukhumbira.
Usange mwamuchema Khristu kuti wanjire mu mtima winu,mwahuno panji
mukamuchema kale, kasi sono walinkhu chomenechomene pakuwona ubali
pakati pa imwe na Iyo?
Chivumbuzi 3:20 _______________________________________________
Ni mazaza uli agho mukumanyira ivyo mwazgora? ____________________
VISIMIKIZGO VYAKUTI NAMUMANYA YESU NGA NDI
MPONOSKI WANE
Marko 12:30 wakuti: “Utemwenge Yehova Chiuta wako na mtima wako
wose, na Mzimu wako wose, na vinjeru vyako vyose, na nkhongono zako
zose”
Tawona icho tikwenera kuchitapo ise, cheicho nkhujipereka kwakufikapo
mukaŵiro kithu kose kwa Iyo nga ndi umo Iyo ngwakujiperekera
mwakufikapo kwa ise. Umo tikwendera mu chipulikano chithu, Chiuta
wakukhozgera kuti tirikubabikaso mu Mzimu.
UKABONI WA MAZGU GHA CHIUTA
Usange mwafiska khumbo la Chiuta nga ndi umo lilikuvumbulikira mu
Mazgu ghake, mungamanya kuti muli Mwana wake. Pa I Yohane 5:13
pakuti imwe mungamanya kuti muli nawo umoyo wamuyirayira.
UKABONI MZIMU MUTUŴA
ŴaRoma 8:16 wakuti Mzimu Mutuŵa wakutiphalira ise kuti tiri ŵana ŵa
Chiuta.
UKABONI WA CHITEMWA CHITHU
I Yohane 4:7-8 na I Yohane 3:14 mazgu ghakuti tingamanya kuti tafumamo
mu nyifwa ndipo tanjira mu umoyo para tikutemwa ŵaKhristu ŵanyithu.
12
UKABONI WA UMOYO WAKUSINTHIKA
Ŵazgani I Yohane 2:3-6.
Usange tikupulikira marango ghake, chikung’anamulachi? (Vesi 3)
_____________________________________________________________
Chikufiskika ntchivichi usange tikupulikira Mazgu ghake? (vesi 5)
_____________________________________________________________
Tingamanya uli kuti tiri mwa Iyo? (vesi 5- 6) _________________________
_____________________________________________________________
TIKUSAMBIRAPOCHI
KHALANI MU KUKHORWA KWA WENE NA WENE WINU NA
KHRISTU
Mu Sabata iyi kumbukirani visimikizgo ivyo vikuphara kuti mukumumanya
Yesu nga ndi Mponoski. Chomene chomene mu fundo izi:
1. Chitemwa cha pa ŵakhristu ŵanyane
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
2. Kusinthika uko kwachitika mu umoyo wane
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
13
VYAKUSAZGIRAPO PA MUTU WA CHISAMBIZGO ICHI
MWA YESU INE NDINE
1. Mwana wa Chiuta chifukwa ndili kubabikaso. I Petros 1:23
2. Wakugowokereka ku zakwananga zane zose. ŴaEfeso 1:7, ŴaHebere
9:14, ŴaKolose 1:14, I Yohane 1:9, 2:12
3. Kulengeka kupya. II ŴaKorinte 5:17
4. Tempele la Mzimu Mutuŵa. I ŴaKorinte 6:19
5. Wakuwomboleka ku thembo la marango. I Petros 1:18,19, ŴaGalatiya
3:13
6. Wakutumbikika. Deuteronome 28:1-4, ŴaGalatiya 3:9
7. Mutuŵa mtima. ŴaRoma 1:7, I ŴaKorinte 1:2, ŴaFilipi 1:1
8. Mutuŵa na Wambula kalema pamoso pake. I Petros 1:16, ŴaEfeso 1:4
9. Wakukhomeskeka mpaka kuwumaliro wamigonezi. I ŴaKorinte 1:8
11. Kusenderezgeka pafupi mu ndopa za Khristu. ŴaEfeso 2:13
12. Muhariri wakuharira pamoza na Khristu. ŴaRoma 8:17
13. Wakupatulika na kukhozgeka na Mzimu Mutuwa kuŵa wake na wake
wa Chiuta. ŴaEfeso1:13
14. Mwa Khristu Yesu mu kuchita kwake I ŴaKorinte 1:30
15. Wakuzomerezgeka kwawanangwa mwa Wakutemweka. ŴaEfeso 1:6
16. Wakufikapo mwa Iyo. ŴaKolose 2:10
17. Wakuphemaniskika na Chiuta. II ŴaKorinte 5:18
18. Wakuchemeka na Chiuta. II Timote 1:9
19. Vipasi vyakwamba (viruwuko) mu vyakulengeka vyake. Yakobe 1:18
20. Wakusoreka. I ŴaTesalonika 1:4, ŴaEfeso 1:4, I Petros 2:9
21. Wakuchizgika na ntchimbo za Yesu. I Petros 2:24, Yesaya 53:5
22. Wakutemweka na Chiuta. ŴaKolose 3:12, ŴaRoma 1:7, I
ŴaTesalonika 1:4)
23. Wakubisika pamoza na Khristu mwa Chiuta. ŴaKolose 3:3
MWA KHRISTU NDILI
24. Kupokera chihariro. ŴaEfeso 1:11
25. Na mwaŵi wakusenderera kufupi na Chiuta mwa Mzimu Yumoza.
ŴaEfeso 2:18
14
15
WONANI VYA CHISAMBIZGO CHACHIŴIRI
Kuti niwoneseske kuti Chisambizgo ichi chamala kusambizgika, nkhwenera:
(Weleranimo para mwamarizga)
KUNOZGEKERA
1. Nozgekerani nkanira kupereka vesi la pa mtima Yohane 3:16
2. Ŵazgani Masalmo 23
3. Lembani fundo zikuluzikulu pa upharazgi panji chisambizgo cha
Mliska (Msambizgi). Gwiriskani ntchito uthenga uwo wapharazgika
4. Malizgani kudumbirana vyose ivyo vili mu Chisambizgo cha
Chiŵiri, “Kumanya kaŵiro ka Chiuta”
IVYO VIKWENERA KUCHITIKA NA MSAMBIZGI
1. Mu ufupi, wereranimo fundo zikuluzikulu zakufuma mu
Chisambizgo Chakwamba. Dumbiranani kuzirwa kwa ivyo
mukasambira mu Chisambizgo Chakwamba na umo chikukhwaskira
umoyo winu
2. Yowoyani vesi la pa mtima Yohane 3:16.
3. Ŵazgani Masalmo 23
4. Dumbiranani fundo za upharazgi wa Ŵaliska (panji Msambizgi) izo
mwanguzilemba
5. Wereranimoso Chisambizgo cha Chiŵiri. Didimizganipo za ukuru
wa Chiuta withu
6. Wonani vyose ivyo vikusangika mu “Chisambizgo cha Chitatu”,
“Kunozgekera” kukwenera kuchitikirathu pambere tindakumaneso
Zuŵa _____________ Nyengo ____________ Malo __________________
7. Kujara na lurombo
16
17
VISAMBIZGO
VYAKURUTIRIZA --- Usambiri---
Sambiro la Chiŵiri
CHISAMBIZGO CHA CHIŴIRI KUMANYA KAŴIRO KA CHIUTA
Unenesko wakuzizwiska ukupika kwa ise mu Daniel 11:32b “Kweni ŵanthu
aŵo ŵakumanya Chiuta waŵo ŵamkuchintha na kuchita na nkhongono”. Ise
tose tikukhumba kukhala maumoyo ghakovwira kweniso gha nkhalo
yapachanya. Theura, tikwenera “timumamnye Chiuta withu”. Kuwula
kum’manya Chiuta kukayana na kukhuŵara mu umoyo withu uku
tikupungwapungwa waka nga ntchinthuru, kwambula kumanyiska icho
chikuchitika mu charu.
Mu Chisambizgo ichi, tiwonenge kaŵiro ka Chiuta, na icho kuti Iyo waŵe
wapadera chomene kuluska ise tose. Kum’pulikiska na kum’manya Chiuta
kutirongorenge urato na chandulo cha umoyo withu wa zuŵa na zuŵa
KASI IMWE M’KUMANYA MAKOLA ULI CHIUTA
Kasi mukukweskeka mu mtima na vinthu vyakukhwaskana na umoyo winu
panji muli ŵakukhorwa kuti vyose vili mu mawoko gha Chiuta? Usange
mwambenge kukhala mu kungweruka kwa ivyo mwasambira
vyakukhwaskana na Chiuta winu, muti musinthenge kaŵiro kinu. Aŵo
ŵakhalapo mu masuzgo ghakupambanapambana kweni ŵagomezga na
kutamira Chiuta, mbakuruska ngwazi zose (ŵa chatonda ŵose), chifukwa
ŵakamanya Chiuta woŵo, ŵakapulikiska ukamanyimanyi wake, ndiposo
iŵo ŵakajipereka kwakulingana na umo ŵakam’manyira Chiuta.
Kaŵiro ka Chiuta kangawoneka mu nthowa ziŵiri:
1. VINTHU IVYO VIKUPHARA KAŴIRO KA CHIUTA PTAYEKHA
NGWA PACHANYA NKHANIRA NDIPO WAKUŴUSA POSEPOSE,
NGWA MUYIRAYIRA, NGWA KAJIKHALIRE, NGWA
NKHONGONO-ZOSE, NI KAMANYIMANYI WA VYOSE, WALI
POSEPOSE NYENGO ZOSE
18
2. KAŴIRO KA CHIUTA KAKUVUMBULIKA KWIZIRA MU
VYAKULENGEKA VYAKE NKHA NTHEURA
NDI MUTUŴA, NGWA KUNYOROKA NDI
MURUNJINTCHITEMWA
Ghanaghaniranipo za ivyo vili mu ma vesi agho ghali pasi apa ndipo
mulembe fundo zikuluzikulu pa ivyo mukusambirapo pa vya kaŵiro ka
UChiuta wake. Zgorani pakurongola kuti imwe muti mukharenge
mwangweruskikira za kaŵiro ka Chiuta.
1. VINTHU IVYO VIKUPHARA KAŴIRO KA CHIUTA PA
YEKHA
WAKUŴUSA POSEPOSE
Mazgu gha Chiuta ghakuti:
Masalmo 103:19 _______________________________________________
_____________________________________________________________
ŴaRoma 9:20, 21 ______________________________________________
Ichi chikung’namula kuiti: Vinthu vyose vili mu mawoko ghake. Chiuta
wakuchita vyose kwakulingana na umo wakukhumbira mwenecho na
nkhongono zake kuchanya na pa ŵanthu ŵa pacharu cha pasi. Chiuta
tingamukanizga chara nesi kumufumba vya mazaza ghake. (Daniel 4:35 na
Yesaya 55:8,9)
Chiuta wakundisambizga ine ____________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
NGWAMUYIRAYIRA (NGWAMTATAKUYA)
Chiuta wakaŵapo, walipo ndipo watiwaŵengepo kwa muyirayira swi.
Mazgu gha Chiuta ghakuti:
Yesaya 44:6 ___________________________________________________
_____________________________________________________________
Chivumbuzi 1:8 ________________________________________________
_____________________________________________________________
I Timote 1:17 __________________________________________________
_____________________________________________________________
Ichi chikung’namula kuiti: Chifukwa Chiuta ndi Chiuta, nthowa zake,
kaŵiro kake na milimo yake vikujumpha kamanyiro kithu. Jando lake lili
19
mwa Iyo Mwenecho. Chiuta ngwambula mphaka (m’ziriŵanda) mu kaŵiro
kake na mu nkhongono zake
Chiuta wakundisambizga ine ____________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
NGWAKAJIKHALIRE (WAMBULA KUSINTHA) – Chiuta ngwambula
kusinthasintha mu kaŵiro kake, mu nkhalo yake, kweneso mu khumbo lake.
Ntha wakukhumbikwa kusintha nesi kusinthika na kamo.
Mazgu gha Chiuta ghakuti:
Masalmo 102:25-27 _____________________________________________
_____________________________________________________________
ŴaHebere 13:8 ________________________________________________
Ichi chikung’namula kuiti: Chiuta kuti wati wasinthenge kaŵiro chara. Iye
wakumbiska kutumbika ŵanthu ŵake na kuguzira ŵanthu ŵose kwa Iyo
Mwenecho. Apo tikupulikira malango ghake, tingamanya kumugomezga
kuti ngwakusunga mazgo ghake
Chiuta wakundisambizga ine ____________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
NGWA NKHONGONO-ZOSE – Chiuta ndiyo Mwenenkhongo zose.
Wangachita chilichose icho wakukhumba kuchichita.
Mazgu gha Chiuta ghakuti:
Job 42:2 ______________________________________________________
ŴaEfeso 3:20 __________________________________________________
_____________________________________________________________
Ichi chikung’namula kuiti: Nkhongono za Chiuta zikurongoreka:
1. Mukulengeka kwa mtambo na charu (Genesis 1:1)
2. Umo wakufighilirira (wakusungirira) vinthu vyose (ŴaHebere 13)
3. Mukupereka chiponosko (ŴaRoma 1:6)
4. Mukutipwererera ise (I Petros 5:6,7)
Chiuta wakundisambizga ine ____________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
NGWA KAMANYIMANYI KA VYOSE (WAKUMANYA VINTHU
VYOSE) – Chiuta kakufikapo ka vinthu vyose; vyakumanyuma, vya
mhanya uno na vya kunthazi vyose.
20
Mazgu gha Chiuta ghakuti:
Masalmo 139:1-6 _______________________________________________
_____________________________________________________________
ŴaHebere 4:13 ________________________________________________
_____________________________________________________________
Ichi chikung’namula kuiti: Chiuta wakumanya maghanoghano ghithu, umo
tikujipulikira mu thupi mwithu, vyakukhumba vya mtima withu, kweneso
vyakuwudesi (vyakubisika ivyo tikuvimanya tekha). Palive na chinthu chili
chose icho chingamubuchizga Chiuta. Mwa chiyerezgero, apo Chiuta
wakamuzomerezgani imwe kuŵa ŵana ŵake na kumupani umoyo
wamuyirayira, wakachita ichi uku wakumanya makolaghene icho imwe
muŵenge na icho mungamanya kuchita
Chiuta wakundisambizga ine ____________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
WAKUSANGIKA PALIPOSE NYENGO YILIYOSE
(NTCHINYETENYETE) – Chiuta wali posepose, kuchanya na pasi mu
ukhaliro wake wose.
Mazgu gha Chiuta ghakuti:
Zintharika 15:3 _________________________________________________
_____________________________________________________________
Yeremiya 23:23, 24 _____________________________________________
_____________________________________________________________
Ichi chikung’namula kuiti: Mu nyengo za usawuchi, tingamanya kukhorwa
kuti Chiuta wali pafupi nase nkhanira, nanga ndi pa nyengo izo tikuona ngati
kuti wali patali nase. Nthcmbura machitiko kubisama pa maso gha Chiuta.
Wakumanya pakweru ivyo tikuchita mu mafuko ghose (vyaru vyose), mu
mipingo, kweneso mu maumoyo ghithu tose payekha payekha.
Chiuta wakundisambizga ine ____________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
2. VILENGIWA VYAKE VIKUVUMBULA KAŴIRO KA CHIUTA
KUTI IYO NDI
MUTUŴA – Chiuta ngwambula kabanga ka uheni ndipo ngwakufikapo mu
kaŵiro kake.
21
Mazgu gha Chiuta ghakuti:
Job 34:10 _____________________________________________________
Yesaya 57:15 __________________________________________________
_____________________________________________________________
I Petros 1:14-16 ________________________________________________
_____________________________________________________________
Ichi chikung’namula kuiti: Chiuta ndi Mutuŵa wakufikapo, wambula
kuyana na waliyose mu kaghanaghaniro na mu milimo. I Petros 1:16 mazgo
ghakuti, “Muŵenge ŵatuŵa; pakuti Ine ndine mutuŵa”. Ichi
ntchamachitiko apo nkhumuzomerezga Mzimu Mutuŵa kukhala mwa ine
nga ndi umo Iyo wakukhumbira
Chiuta wakundisambizga ine ____________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
NGWAKUNYOROKA MU KAŴIRO KAKE KOSE – Nyengo zose
Chiuta wakucita vinthu viweme. Pakuti Iyo ndi Chiuta, chilichose icho
wakuchita ntchakuzirwa chifukwa Iye Mbunenesko wenecho. Milimo yake
yikufumira mukutemwa kwake nyengo zose.
Mazgu gha Chiuta ghakuti:
Deutoronome 32:3, 4 ____________________________________________
_____________________________________________________________
ŴaRoma 8:28 _________________________________________________
_____________________________________________________________
Ichi chikung’namula kuiti: Maghanoghano gha Chiuta ngaweme pera. Para
Iyo ndiyo wakurongozga umoyo withu, tingamanya kugomezga na
kukhorwa kuti kurongozga kwake nkhwaunenesko na kwa urunji, nanga uli
munyengo zinyake kungawoneka ngati kukupambana na khumbiro na
vinjeru vya wunthu withu.
Chiuta wakundisambizga ine ____________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
NDI MURUNJI – Chiuta ngwambula vimbundi ndipo ndi murunji mu
milimo yake yose. Chiuta wakweruzga mu urunji; wakupa njombe urunji
ndiposo wakulanga kwananga.
22
Mazgu gha Chiuta ghakuti:
Nehemiya 9:13, 33 ______________________________________________
_____________________________________________________________
II ŴaTesalonika 1:3-10 __________________________________________
_____________________________________________________________
Ichi chikung’namula kuiti: Chiuta mweneuyo ndi mweruzgi wa tose,
wamkuwoneseska kuti urunji wakufikapo ndiwo wachitika pa zuŵa la
cheruzgo. Ichi chikuŵapa nkhumbi (nkhongono) aŵo ŵakutombozgeka mu
umoyo wuno, kweneso ni ntchenjezgo ku aŵo ŵakuchita kwananga. Chiuta
wakutinkha kwananga ntheura wam’kulanga kwananga.
Chiuta wakutiphalira kuti tikhalenge umoyo utuŵa na wakunyoroka, ndipo
ichi ntchamachitika kwizira mu nyifwa ya Yesu Khristu (II ŴaKorinte 5:21)
Chiuta wakundisambizga ine ____________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
NKHUTEMWA – Chiuta nkutemwa kwakufikapo na kwambula kumala.
Iye wakutipa kutemwa kwake kwawanangwa kwambula kughanaghanira
kaŵiro kithu. Chiuta wali kurongola chitemwa chake chikulu pakutuma
Yesu kutifwira zakwananga zithu (ŴaRoma 5:8).
Mazgu gha Chiuta ghakuti:
Yohane 3:16 ___________________________________________________
_____________________________________________________________
ŴaRoma 8:37-39 _______________________________________________
_____________________________________________________________
Ichi chikung’namula kuiti: Chiuta wakutitemwa kwambula kulaŵiska
chilichose mu kaŵiro kithu. Kutemwa kwake nkhwambula kusintha. Iyo
wakutitemwa mwakufikapo, ndipo waŵika chitemwa chake mwa ise
(ŴaRoma 5:5). Yesu Khristu uyo wakukhala mwa ise ndiyo wakutipa
kaŵiro kakutemwa ŵanyithu nga ndi umo Iye wakatitemwera (Yohane 4:7).
Chiuta wakundisambizga ine ____________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
23
ISE TIKUSAMBIRAPOCHI
ICHO NINGACHITAPO PA MAZGU GHOSE AGHA
Sono wereranimoso Chisambizgo ichi. Solani chinthu chimoza chakuwoneka
icho mukwenera kuchita kuti mukhale mwapadera mu kungweruka kwa
kum’manya Chiuta winu.
Mu Sabata uyu nditi _____________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
Kumbukani kuti, “Ŵanthu aŵo ŵakumanya Chiuta waŵo ŵamkuchintha
na kuchita na nkhongono” Daniel 11:32b
24
NDONDOMEKO YA UTHENGA
Mutu ________________________________________________________
Zuŵa _____________ Msambizgi/Mpharazgi______________________
Mazgu ghafuma pa ___________________________________________
Lembani Fundo Zikuru-zikuru na Maghanoghano pa Fundo yiliyose
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
Icho Chanikhwaska Ine ni ______________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
Chiuta Wakunisambizga Ine uti ________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
Zgoro Lane ni ________________________________________________
____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
25
WONANI IVYO VILI MU SAMBIRO LA CHITATU
Kuti nizakasambizge makola sambiro ili, nkhwenera: (Wereranimoso para
mwamarizga).
KUNOZGEKERA
1. Nozgekerani kugaŵana na ŵanyinu kufuma pa vesi la pa mtima
Chivumbuzi 1:8
2. Ŵazgani chapitala chimoza zuŵa lililose Yohane 1-7
3. Longorani icho mukusambirapo pa “Zgoro lane” pa umaliro wa
Sambiro la Chiŵiri
4. Lembani fundo zikuluzikulu pa ivyo Mliska (panji Msambizgi)
wasambizga. Gwiriskani ntchito ndondomeko ya umo Uthenga
ungagaŵikira
5. Malizgani vyose ivyo vikusangika mu sambiro la Chitatu”
“Kudumbirana na Chiuta”
KUMALIZGA NA MSAMBIZGI
1. Mu ufupi, wereranimoso fundo zikuluzikulu za mu sambiro la
chiŵiri. Kondwerani pakumanya kuti Chiuta withu ngwapachanya
nkhanira
2. Dumbilanani icho mukusambirapo pa “Zgoro lane” mu sambiro la
Chiŵiri
3. Torani mazgu kufuma mu vesi la pa mtima Chivumbuzi 1:8
4. Ŵazganiso kachiŵiri Yonane 1-7
5. Dumbiranani fundo izo mwangulemba pa kusambizga kwa Mliska
(Msambizgi)
6. Wereranimo mu Chisambizgo cha Chitatu. Didimizgani
kulongosolapo za kuzirwa kwakukhala pamoza na Chiuta zuŵa na
zuŵa
7. Wereranimoso “Ivyo vili mu Sambiro la Chinayi” “Kunozgekera”
kukukhumbikwa chomene pambere mundayambe mlimo wa
kusambizgana Chisambizgo chz Chinanyi.
Zuŵa ____________Nyengo___________Malo_______________________
8. Kujara na lurombo pakugwiriska ntchito ndondomeko ya
kapempherero ako kakwenera kulembeka pa pepala la padera.
“Lurombo lukwenera kuŵa lwa maŵerero-na lwa nkhongono-na
kuzura na malumbo”
26
27
VISAMBIZGO
VYAKURUTIRIZA ---Usambiri---
Sambiro la Chitatu
KUŴA PA WENE-NA-WENE NACHIUTA
Mu sambiro linthu ilo tajumphapo tikasambira kuti Chiuta ndinjani ndiposo
umo kaliri kaŵiro kake. Mu sambiro ili tisambirenge umo tingakulira mu
ubali winthu na Chiuta kwizira mukusanda mazgu gha Chiuta kweniso na
malurombo.
Mu Sambiro ili tisambirenge ndondomeko ya umo tingadumbirananga
na Chiuta. Ubali uliwose ukukula para pajumpha kanyengo kweniso mu
nthowa zakupambanapambana. Titisambirenge umo tingaŵira na
nyengo yapadera zuŵa na zuŵa patekha na Chiuta.
MAZGO GHA CHIUTA NA LUROMBO
“Mundisisipuske, A Yehova,
Pemphero/Lurombo
kwakuyana na mazgu ghinu”
Masalmo 119:107
“Lurombo (pemhero) na Mazgu gha Chiuta vimoza ndipo vikewenena
kwendera pamoza apo muli pa mwekha mu malo gha kuudesi. Mu Mazgu
ghake Chiuta wakuyowoya nane, mu lurombo ine nkhuyowoya na Chiuta.
Kuti paŵe kudumbirana kwenecho pakati pa ine na Chiuta, tose Chiuta na
Ine tichitepo kanthu. Usange ine nkhuromba waka, kwambula kugwiriska
ntchito Mazgu gha Chiuta ntchipusu kugwiriska ntchito mazgu na
maghanoghano ghane - Cheneicho chikupanga nkhongono za lurombo ni
para nkhutora maghanoghano gha Chiuta kufumira mu Mazgu ghake na
kughathura panthazi zake. Apo mbwenu ningaromba kwakuyana na Mazgu
gha Chiuta. Nawo mbunonono kureka mazgu gha Chiuta na kuŵeyerero mu
unenesko wose!”
Para nkhuromba, nkhwenera kupenjisiska ilo ndi khumbo la Chiuta.
Nkhwizira mu Mazgu ghake pera umo Mzimu Mutuŵa wakundipira
Mazgu gha Chiuta
KUDUMBIRANA KWAKUFIKAPO
28
maghanoghano ghake gha kunyoroka. Mazgu ghandisambizigengeso ine
umo ndiriri wakusokwa na wakwananga. Mazgu ghakundivumbulira
minthondwe yose iyo Chiuta wandichiterenge, ndiposo na nkhongono izo
wandipenge kuti ndichite khumbo lake. Mazgu ghakundisambizga umo
ndingarombera-na kumweka kukulu, na chipulikano chakuziza, ndiposo na
kukunthirapo kwa rutaruta. Kuti Mazgu ghakundisambizga icho ine ndiri
pera chara kweniso icho ine ningaŵa kwizira mu uchizi wa Chiuta. Pachanya
pa vyose, Mazgu ghake ghakundikumbuska ine zuŵa na zuŵa kut Khristu
ndiyo msofi mukulu uyo wakutiŵeyerera ise pamaso pa Chiuta ndipo
wakundizomerezga kuromba mu zina lake”.
“Oh! Mu Khristu iwe, sambira sambiro likulu ili kuti nkhongono zako
ziwezgekeremo zuŵa lirilose kwizira mu mazgu gha Chiuta, ndiposo
rombani kwakuyama na khumbo lake. Tiyeni tiwone fundo yinyake
yakuzirwa – kuromba. Tikukhumbikwa kurombanga para tikuŵazga mazgu
gha Chiuta- kuromba kuti msambizgike vya Chiuta na kupulikiska Mazgu
ghake, kuromba kuti kwizira mwa Mzimu Mutuŵa ndimanye na kugwiriska
ntchito Mazgu gha Chiuta - kuromba kuti ndiwone mu Mazgu kuti Khristu
ndi vyose mu vyose, ndipo nyengo zose waŵenge mwa ine.
“(Mu Chipinda Chane) chakutumbikika- umo ndigamanya kusenderera
kufupi na Chiuta mwa Khristu kwizira mu mazgu na lurombo ndingajipereka
ndamwene kwa Chiuta na ku uteŵati wake, pa kukhomeskaka na Mzimu
Mutuŵa, mwakuti chitemwa chake chizule mu mtima wane, ndiposo kuti
ndimanye kwenda mu chitemwa zuŵa na zuŵa”. Andrew Murray
Kudumbirana na Chiuta kukuyamba na Khumbiro lakumumanya Iyo
KULAMBIRA CHIUTA PA WEKHA- Kuŵa na nyengo pamaso pa
Chiuta zuŵa na zuŵa
Kuti nyengo yinu na Chiuta yiŵe ya ching’anamulo, mwakuti mukhare
mwakufikapo na kupereka uchindami kwa Chiuta, ndondomeko iyi
yimovwiraninge:
NOZGEKANI KUKUMANA NA CHIUTA
Sangani nyengo na malo apo mungakumana mwekha na Chiuta zuŵa na
zuŵa. Kasi Yesu wakachitatchi? Marko 1:35
_____________________________________________________________
Woneskeskani kuti mwazuzgika na Mzimu Mutuwa ndiposo palije
kwananga uko mundazomere kwa Chiuta mu umoyo winu. (Masalimo
66:18). Wene-na-wene wakufikapo na Chiuta upambikenge vipambi
vyankhongono!
29
Kasi Chiuta wakupangana vichi kuyana na Mazgu ghake? Yesaya 55:11
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
Kasi Chiuta wakupangana vichi kuyana na lurombo ulo lukuchitika
kwakuyana na khumbo lake? I Yohane 5:14-15
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
Chifukwa cha uweme uwo ukusangika para tikukhara pamaso pa Chiuta,
Satana murwani withu wayezgenge kuchita chilichose kuti tireke kuŵa na
nyengo yakuŵa pamoza na Chiuta withu. Kasi tikulimbana na vichi?
Wa Efeso 6:12-13 ______________________________________________
_____________________________________________________________
Ŵazgani mavesi agho ghali musi umu nakurongosola vinthu ivyo
vikutimbanizga kudumbirana kwithu na Chiuta.
Yakobe 4:2-3 __________________________________________________
1 Petros 3:5-7 __________________________________________________
Job 35:12-13 __________________________________________________
1 Yohane 3:21, 22 ______________________________________________
Yakobe 1:6,7 __________________________________________________
Mateyu 5:23-24 ________________________________________________
Mateyu 6:5 ____________________________________________________
Tikwenera kuŵa ŵakunweka kuzomera na kurapa maghanoghano ghaheni
agha ghose pamaso pa Chiuta, na kulirira chigowokero. Apo ndipo tingiza
kwa Chiuta na chikanga.
Ŵazgani ŴaHebere 4:15-16. Ntchifukwa uli tingamanya kusenderera kwa
Chiuta na chikanga? (vesi 15)
30
_____________________________________________________________
Zani kwa Chiuta na chigomezgo apo muli pafupi kukumana nayo.
MUNGAKHALA ULI PAMASO PA CHIUTA KWA KANYENGO
1. MAZGU GHA CHIUTA
WAZGANI MAZGO GHA CHIUTA - BAIBOLO
Kasi kumanya Mazgu gha Chiuta kumovwiraninge uli? Masalmo 119: 9-11
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
Ngakuzirwa uli Mazgu kwa ise? Masalmo 119: 72 _____________________
_____________________________________________________________
Kasi mwimbi-sumu wakachitachi kuti wapulikiske Mazgu gha Chiuta?
Masalmo 119: 73 _______________________________________________
Ntchiweme kwamba kujipereka kwinu pakuŵazga Masalmo gha marumbo
na viwongo. Mulambireni Chiuta apo mukughanaghana umo waliri Iyo na
vyose ivyo walikuchita.
ŴAZGANI MAZGU GHA CHIUTA - BAIBOLO
Kasi urato withu ukwenera kuŵa vichi mu kuŵazga Baibolo? 2 Timote 2:15
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
Wonani chiyerezgero cha pepala lapadera “Nyengo yane pandekha na
Chiuta” pa umaliro wa sambiro ili. Jurani buku la mu Baibolo ilo muti
muŵazgenge nyengo na nyengo, leneilo ndi Ivangeli la Yohane.
- Ŵazgani ma vesi ghachoko waka panji chapitala chimoza zuŵa na zuŵa,
na kuranguluka pa mazgu agho makola makola.
- Sorani vesi limoza panji mazgu ghanji agho ghakhwaska mtima winu
mwapadera.
31
- Jifumbani: chandikhwaska ntchivichi? Kasi nkhusambirapochi kuyana na
Chiuta, ine ndamwene, ŵanthu ŵanyake, umoyo na vinyake vya ntheura?
- Ghanaghanani kufumira pasi pa mtima pa chinthu chipya icho
mwasambirapo.
MURUMBANI CHIUTA
Apo mukulanguluka pa ivyo mwasambira yimani dankha mwakuti mu
murumbe na kumuwonga Iyo pa umo walili mu kaŵiro kake, na unenesko
uliwose uwo ukuchitika pa imwe nga mwana wake. Pali vinandi ivyo
mungamurumba navyo Chiuta. Mungakhumba kuyimba sumu panji
muŵikepo ma tepi pa wayilesi yinu kuti vimovwirani kumulambira Iyo.
GWIRISKANI NTCHITO MAZGU GHA CHIUTA PA UMOYO
WINU
- Ghanaghaniranipo pa icho Chiuta wakamusambizgani panyuma, kharani
chete pamaso pa Chiuta, tegherezgani kuti mupulike urongozgi wake.
Vilembani ivyo mwavipulika apo mwangukhala chete. “Chiuta
wangunisambizga ine...”
- Zgorani. Kasi zgoro lane liwenge vichi? Nichitenge nawo uli unenesko
uwu pa umoyo wane? Nigwiriskenge ntchito pauli unenesko uwu?
Unenesko uwo ndasambira, undovwirenge uli mu maghanoghano ghane pa
Chiuta, ŵanthu wanyane kweniso kwandamwene?
-“Zgoro lane ni...” (gwiriskani ntchito pepala lapadera la chiyerezgero mu
sambiro ili)
SUNGANI MAZGU GHA CHIUTA PA MTIMA
Umo mukwamba kuwumanyira unenesko wa Chiuta ndimoso mukumanyira
kukhalira na nkharo yakuchindamika Iyo. Kasi mwimbi sumu ku Masalmo
wakuti tichite uli na Mazgu gha Chiuta? Masalmo 119:11
_____________________________________________________________
Chifukwa uli? __________________________________________________
Kusunga Mazgu mu mtima winu ndiko kusunga Mazgu nakughatora kuti
nginu. Muti mukumbukenge icho mwasunga pa mtima winu.
32
Kasi Yesu wakachitachi apo wakayezgeka na Satana? Mateyu 4:4, 7, 10
_____________________________________________________________
Wakachita uli ichi? _____________________________________________
Kuti mumanye kugwiriska ntchito unenesko wa Chiuta apo
mukuwukhumba, mukwenera kuwoneskeska kuti kusunga mazgu gha Chiuta
pa mtima kaŵe kaluso kinu.
Londezgani ndondomeko iyi yakusungira mazgo gha Chiuta pa mtima.
1. Ŵazgani vesi
2. Liŵazgani vesi ili mwakuwerezga-werezga
3. Lipulikiskani (pakulighanaghanira nakuŵa na chithuzithuzi cha
ivyo likuyowowa)
4. Rongosolani vesi ili kumunyinu
5. Wereranimoso vesi pafupi pafupi kwa nyengo yitaliko
6. Gaŵanani na mubwezi winu vesi ili kufumira pa mtima kwambula
kulaŵiska palipose apo lilikulembeka.
7. Gwiriskani ntchito unenesko uwo uli mu mazgu agha mu umoyo
winu.
2. PEMPHERO (LUROMBO)
Kwizira mu kungweruskika uko mwapokera mu Mazgu agho Chiuta
wayowoya namwe za umoyo winu, jiperekani mu malurombo kwa kanyengo
pa vinthu ivyo vikumukhwaskani.
TIKWENERA KUROMBERA VYAKUSOŴERWA VYA
ŴANYITHU
Ntchifukwa uli tikwenera kurombera ŵanthu ŵanyake? 1 Timote 2:1-4
_____________________________________________________________
Kasi ma vesi agha ghakutiphalira kuti tikwenera kurombera ŵanyithu pa
vinthu uli? Ŵakolose 1:9-12 ______________________________________
_____________________________________________________________
Ŵakolose 4:2-4 ________________________________________________
_____________________________________________________________
Mateyo 9:37- 38 ________________________________________________
_____________________________________________________________
33
TIROMBANI IVYO TIKUKHUMBA
Kasi ndi Khumbo la Chiuta kuti timurombe kuti watipe ivyo tikusoŵerwa?
Yohane 15:7 __________________________________________________
Usange ise tikukhala mwa Khristu tingarombachi kwa iye? _____________
_____________________________________________________________
Pharani vifukwa viŵiri ivyo Chiuta wakukhumbira kuti ise timurombe.
Yohane 16:24 ___________________________________ na ____________
_____________________________________________________________
Ŵazgani 1 Yohane 5:14-15. Chakuzirwa ntchivichi usange ise tingaromba
na kuŵa na chipulikano kuti Chiuta watipenge ivyo taromba?
_____________________________________________________________
Lembani na kusunga vyakukhumba vyinu na mazgoro ghinu pa pepala
lapadera la Malurombo ghanandi, Nkhongono zinandi, Malurombo
ghanandi. (Wonani chiyerezgero mu sambiro ili.)
PEMPHERANI NA MAZAZA!
Usange na chipulikano mwasungika na Khristu mu dindi, na kuwuka nayo,
na kukwera nayo kuchanya ndiposo nakukhala nayo ku woko lamaryero la
Dada Chiuta, muli mu malo gha mazaza. Ntheura mukwenerera kuromba
nga munthu uyo wali na mazaza agha. Usange mulive kugomezga kuti
Chiuta wati wamuzgoraninge mukutaya waka nyengo yinu. Rombani, uku
mukugomezga kuti Chiuta wati wamuzgoraninge, ndiposo rombani
pakuyowoya pakweru vya mazaza agho muli nagho mu zina la Fumu Yesu
Khristu na mu nkhongono za ndopa za Khristu izo zikathiskika pa
mphinjika.
34
TINGAROMBA NA CHIKANGA PAKUMANYA KUTI NDI
KHUMBO LA CHIUTA USANGE ISE:
Tikukhala mwa Iyo
Mu Yohane 15:7 Yesu wakuti:
“Usange imwe _____________________________mwa ________na
Mazgu ghane _________________ mwa ____________, rombani chose
icho mukukhumba, ndipo chiti chipikenge kwa imwe.”
Kukhala mwa Khristu nkhuzomerezga Mzimu Mutuŵa kumupani
nkhongono kuti mukhale nga ndi umo Khristu wangakhalira. Kuti Mazgu
gha Chiuta ghakhale mwa imwe ndiko kumanya na kupulikiska Mazgu gha
Chiuta mwakuti mureke kuromba chilichose mwakupambana na khumbo
lake. Chiuta wakondwenge chomene pakuzgora malurombo ghinu para
mukukhala mwa Iyo.
Tikuromba
Kasi wakatiphalira kuti tichitechi? Mateyu 7: 7- 8 _____________________
_____________________________________________________________
Yohane 14:14 __________________________________________________
Kuti tirombe na chikanga kasi urato withu ureke kuŵa vichi? Yakobe 4:2b-3
_____________________________________________________________
Kasi urato wa malurombo ghithu uŵe vichi? _________________________
Mugomezgani Chiuta
Kasi ndi phangano uli ilo liri mu Mateyu 21:22? ______________________
_____________________________________________________________
Kutamira Chiuta ndiko kugomezga panji kuŵa na chipulikano mwa umo
Chiuta walili kweniso na icho Iyo wayowoya. Kasi chipulikano chithu
chikukula uli? Ŵa Roma 10:17
_____________________________________________________________
35
asi kungaŵa uli para tikureka kumugomezga Chiuta? Yakobe 1:6, 7
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
Ise tingamanya kumugozga Chiuta kuyana na umo tikumumanyira Iyo. Kasi
tikumumanya uli Chiuta? Yohane 14:21
_____________________________________________________________
Khalani Ŵakulindizga Mazgoro
Usange imwe mwachita vyose ivyo Chiuta wakukhumba, ivyo ni:-
- Kukhala mwa Khristu nakuti Mazgu ghake ghakhale mwa imwe
- Kuromba na khumbiro lakupereka uchindami kwa Chiuta
- Kugomezga Chiuta chifukwa cha chitemwa chinu na kukhorwa
mwa Iyo
Usange ndi ntheura, mungakhala uku mukulindirira na chigomezgo chose
kuti maŵeyerero ghinu ghazgoreka.
Muwongani Chiuta
Na apo mundayambe kuwona na maso ghinu zgoro la lurombo lwinu
yambani kumuwonga Iyo.
Kasi Chiuta wakupangana nase vichi usange tikuromba na mtima wa
kuwonga?
Ŵafilipi 4: 6, 7 _________________________________________________
_____________________________________________________________
Woneseskani kuti mukumurumba na kumuwonga Iyo nyengo zose para
mukuwona zgoro ku malurombo ghin
36
KUGWIRISKA NTCHITO IVYO MWASAMBIRA
Gwiriskani ntchito ivyo mwasambira. Mu sabata iyi ŵazgani na
kughanaghanira chiyerezgero icho chili pa pepala la “Nyengo Yane Ya
Zuŵa na zuŵa na Chiuta” (icho chili pasi apa). Gwiriskani ntchito apo
mukuŵazga na kusambira Ivangeli la Yohane machapitala 1-7. Gwiriskani
ntchito ma pepala agho mukulembapo malurombo ghinu na sambiro
pakuŵazga Mazgu (Baibolo Sitade).
NYENGO YANE YA ZUŴA NA ZUŴA NA CHIUTA Sabata yakwamba pa Marichi 15 mpaka pa 21 20____
Vesi la pa Mtima la Sabata iyi: (Muwerezgepo Dazi na Dazi)
“ Ine ndine Alfa na Omega, wakuti Fumu Chiuta, Uyo waliko, ndipo
wakaŵako, ndipo wakwiza, Mwenenkhongono-zose”.
Mazgo ghafuma pa Chivumbuzi 1:8
Zuŵa Lakudana Mazgu gha mu Baibolo Yohane 1: 1-51___________
Vesi la ching’anamulo chikulu ______________Yohane 1:29__________
Icho chanikhwaska ine ni __Yesu wakaŵa sembe ya “Mwana Mberere”
ya zakwananga zane __________________________________________
Chiuta Wakundisambizge Ine kuti wakunditemwa chomene rekani
wakandifwira ine kufuma ku zakwananga ane. ______________________
Zgoro lane ndakuti Nditi ndirongorenge chitemwa chane pa Iyo
pakukhala muhanya uno nga ndi munthu uyo wagowokereka ndipo
wazgoka wanangwa___________________________________________
___________________________________________________________
Zuŵa Lachiŵiri Mazgu gha mu Baibolo __________________________
Vesi la ching’anamulo chikulu __________________________________
Icho chanikhwaska ine ni ______________________________________
___________________________________________________________
Zgoro lane ndakuti ____________________________________________
___________________________________________________________
Chiuta Wakundisambizge Ine ___________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
37
NYENGO YANE YA ZUŴA NA ZUŴA NA CHIUTA
Sabata yakwamba pa _____________ mpaka pa__________ 20______
Vesi la Pa Mtima la Sabata iyi: (Wereranimo Zuŵa na Zuŵa)
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
Apo ghafuma Mazgu___________________
Zuŵa 1 Mazgu gha mu Baibolo ghaŵazgika kufuma ________________
Vesi ilo lanikhwaska comene ____________________________________
Icho chanikondweska chomene __________________________________
_____________________________________________________________
Chiuta Wakunisambizga Ine ____________________________________
_____________________________________________________________
Zgoro lane ni_________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
Zuŵa 2 Mazgu gha mu Baibolo ghaŵazgika kufuma ________________
Vesi ilo lanikhwaska comene ____________________________________
Icho chanikondweska chomene __________________________________
_____________________________________________________________
Chiuta Wakunisambizga Ine ____________________________________
____________________________________________________________
Zgoro lane ni _________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
Zuŵa 3 Mazgu gha mu Baibolo ghaŵazgika kufuma _______________
Vesi ilo lanikhwaska comene ___________________________________
Icho chanikondweska chomene _________________________________
____________________________________________________________
Chiuta Wakunisambizga Ine____________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
38
Zgoro lane ni _________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
Zuŵa 4 Mazgu gha mu Baibolo ghaŵazgika kufuma ________________
Vesi ilo lanikhwaska comene ____________________________________
Icho chanikondweska chomene __________________________________
_____________________________________________________________
Chiuta Wakunisambizga Ine ___________________________________
_____________________________________________________________
Zgoro lane ni _________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
Zuŵa 5 Mazgu gha mu Baibolo ghaŵazgika kufuma _______________
Vesi ilo lanikhwaska comene ____________________________________
Icho chanikondweska chomene __________________________________
_____________________________________________________________
Chiuta Wakunisambizga Ine____________________________________
_____________________________________________________________
Zgoro lane ni _________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
____________________________________________________________
Zuŵa 6 Mazgu gha mu Baibolo ghaŵazgika kufuma ________________
Vesi ilo lanikhwaska comene ____________________________________
Icho chanikondweska chomene __________________________________
_____________________________________________________________
Chiuta Wakunisambizga Ine ___________________________________
_____________________________________________________________
Zgoro lane ni _________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
39
Zuŵa 7 Mazgu gha mu Baibolo ghaŵazgika kufuma _______________
Vesi ilo lanikhwaska comene ___________________________________
Icho chanikondweska chomene _________________________________
____________________________________________________________
Chiuta Wakunisambizga Ine ___________________________________
____________________________________________________________
Zgoro lane ni ________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
MAŴEYERERO -
NKHONGONO ZINANDI -
MALUMBO GHANANDI!
VYAKUPEMPHERERA ZUŴA IVYO
VYAZGOREKAPO
ZUŴA
40
NDONDOMEKO YA UTHENGA
Mutu _______________________________________________________
Zuŵa _____________ Msambizgi/Mpharazgi______________________
Mazgu ghafuma pa ___________________________________________
Lembani Fundo Zikuru-zikuru na Maghanoghano pa Fundo yiliyose
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
Icho Chanikhwaska Ine ni _____________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
Chiuta Wakunisambizga Ine uti ________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
Zgoro Lane ni ________________________________________________
____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
41
MUWONE IVYO VILI MU CHISAMBIZGO CHACHINAYI
Kuti timarizge chisambizgo ichi nkhwenerera: (Woneseskani para
mwamarizga)
KUNOZGEKERA
1. Nozgekerani kuyowoya mazgu gha pamtima Masalmo119:9 na 11
2. Ŵazgani na kusambira Yohane 8-14 pakugwiriska ntchito pepala la
“Nyengo yane ya padera na Chiuta” Mazgoro agho ghakufuma mu
Mazgu gha Chiuta mughagwiriske ntchito pa umoyo winu.
3. Lembani fundo zikuluzikulu pa upharazgi wa Mliska. Gwiriskani
ntchito ndondomeko ya upharazgi
4. Malizgani vyose ivyo vili mu sambiro la chinayi, “Kumuzomera
Yes unga ni Fumu yane.”
CHIGAŴA ICHI CHIKWENERA KUMARIZGIKA NA MSAMBIZGI
1. Mu ufupi wereranimo fundo zikulu-zikulu za musambiro la chitatu
2. Torani mazgu kufuma mu vesi la pa mtima Masalmo 119: 9 na 11
3. Dumbiranani Baibolo sitade na Nyengo ya Malurombo ndipo ivyo
Mukusambirapo panji mazgoro gha malurombo ghinu.
4. Dumbiranani, fundo izo mwanguzitorapo pa upharazgi/chisambizgo
cha Mliska
5. Wereranimo Sambiro la Chinayi. Didimizganipo pa fundo kujipereka
Mwaŵene ku ufumu wa (kuwusa kwa) Yesu Khristu
6. Wonani “Ivyo vili mu Chisambizgo cha Chinkhonde”.
“ Kunozgekera” ntchitoYose iyo mwapika kukwenera kuchitika
mwakufikapo pambere mundakumaneso.
Dazi ____________ Nyengo _____________ Malo ____________________
7. Kujura na lurombo pakugwiriska ntchito “Lurombo
lwakuŵeyerera-naNkhongono zose- na Malumbo ghanandi” ivyo vili pa
pepala lapadera.
42
43
VISAMBIZGO
VYAKURUTIRIZA --- Usambiri---
Sambiro la Chinayi
KUMUPANIKIZGA YESU NGA FUMU YANE
Tawona umo ulili ubali withu na Chiuta, ndipo tasambira kaŵiro ka Chiuta
na umo tingadumbirananga nayo. Nako nkhuzirwa kwakufikapo kuŵika
chigomezgo chithu mwa mweneuyo ngwakwenera kumugomezga.
Mu sambiro ili tiwonenge icho ise tili mwa Khristu na kuzirwa kwa
kumanya icho chikung’anamula kuŵa “MWA KHRISTU” ndiposo
kuŵa na “KHRISTU MWA INE” Umoyo ni ndondomeko yakukula
kwa chinthu. Tisambirenge umo tikukulira kufuma apo tamumanya Yesu
Khristu nga Mponoski withu, kufika pa kumupanikizga Iyo nga ni Fumu
yithu, na kuyakafika apo timkumuchema Iyo kuŵa Umoyo withu
wenecho.
Tiyeni tikumbukireso mdauko - chomene chomene pambere zindaŵeko
nyengo. Chiuta ngwamuyirayira; Iye waliko nyengo zose (Yesaya 40:28).
Iye wakalenga kuchanya na pasi na vyose ivyo vilimo (Genesis 1). Iye
wakalenga munthu (umunthu ) mu chikozgo chake (Genesis 1:26). Munthu
mwanalume wakudanga wakaŵa Adam; mwanakazi wakudanga wakaŵa
Eva. Ŵakakhalanga mu malo ghambura suzgo ndiposo mu wene-na-wene na
Chiuta. Ŵaŵenge kuti ŵakalutirira umo ŵakakhaliranga mphanyi ŵakafwa
chara. (Genesis 3:22), kweni ŵakareka kum’pulikira Chiuta. Kwananga
kwaŵo kukaŵapatula ku wene-na-wene na Chiuta (Yesaya 59:2) ndipo
ŵakafwa mu mzimu (ŴaRoma 5:12). Tiyeni tighanaghanire ntchifukwa uli
ichi ntchakuzirwa kwa ise muhanya uno.
Ŵazgani ŴaRoma 5:12. Kasi kwananga kukiza uli mu charu?
_____________________________________________________________
Pakuti nyifwa (ya mzimu na ya thupi) yikafikira ku ŵanthu ŵose chifukwa
ŵose ŵakananga kasi ichi chikung’anamurachi? Apo Adam wakananga,
imwe na ine tikaŵa mwa Adam, pakuti tikaŵa chigaŵa chimoza na iyo
(kachigaŵa kachoko chomene, kweni ntchigawa ndipera). Maghanoghano
44
ghakureka kum’pulikira Chiuta ghakatikhwaskaso na ise wuwo ntheura
tikazgoka ŵakwananga. Apo Adam wakafwa, nase tikafwa (tikapatukana na
Chiuta). Tose tikubabika ŵakupatukako kufuma kwa Chiuta. Kuti
mukazgoka ŵakwananga apo mukayamba kuyowoya utesi chara, panji apo
mukapusika ŵanyinu nyengo yakudanga chara. Chara nadi, mukababika
ŵakwananga chifukwa muli mphapo ya Adam. Mukuchita milimo ya
kwananga chifukwa muli na kaŵiro ka kwananga. Pakunji ichi chingaŵa
chambula kupulikiskika makora panji kupokerereka na ŵanthu, kweni icho
ndicho Chiuta wakutiphalira ise. Para mwampokerera Khristu
mukufumiskikamo mu umoyo wukoloŵere wa Adam na kuvwara umoyo
upya mwa Khristu kwizira mu Mzimu wa Chiuta. Para muli mwa Khristu,
muli na kaŵiro ka umuyirayira - umoyo wa nyengo yambura kumara.
Umoyo wa Khristu = Umoyo Wamuyirayira
Kuchanya
Adam
Wakananga
Umoyo wa Adam =
Nyifwa na mphatukano Pharaniko
(Gehena)
Kasi umoyo wamuyirayira ntchichi? Ndi umoyo wambura kumara, nagauli
uwu inya mbunenesko tingasazgirapo karongosolero kanyake. Apo tikunjira
mwa Yesu Khristu, tiri na umoyo wamuyirayira pamoza na Chiuta weneuwo
ukuyamba sono kuyakafika na ku nyengo zambura kumara.
Kusuzgika kwa Yesu Khristu pa mphinjika ndi mlimo umoza mu umoyo
wamuyirayira. Kuŵa mwa Khristu kukung’anamula kukhara mwa Iyo
kwamuyirayira – ndiwo umoyo uwo ukaŵako kale ndipo uti uŵengeko kwa
muyaya. Umoyo withu mwa Khristu ndi wene-na-wene wamuyirayira.
Umuyirayira ukuphara na nyengo yambura kumara pakuti uwu ndi umoyo
wambura kwenderaso nyengo. Kuŵa mwa Khristu chikung’anamula kuti ise
tikaŵa mwa Iyo apo Iye wakafwa pa mphinjika.
Ŵazgani ŴaRoma 6:3-11. Kubapatizika kukung’anamula munthu
wakozgane na Khristu mu kaŵiro kose.
(v.3) Apo Yesu Khristu wakafwa ine _______________________________
(v.4) Apo Khristu wakaŵikika mu dindi, ine nkhaŵa ___________________
Yesu
45
(v. 4,5) Apo Khristu wakawuskika ku ŵakufwa nakuŵa na umoyo upya, ine
naneso nkhawuskika nayo pamoza kuti ndende mu ____________________
____ _________________________________________________________
(v.6) Pakumanya kuti kaŵiro kane kakoroŵere kali kupayikika na Khristu,
nkhweneraso chara ku ____ _______________________________________
(v.7) Chifukwa nkhafwa, ine sono __________________________________
(v.11) Ine sono nkhwenera kugomezga fundo iyi yakuti ine ndili _________
___________________________ kweni kuti ndili wamoyo wa __________
___________________________ mwa Khristu Yesu.
Kupayikika na kuwuka nayo Khristu ndi icho chikufumira ku khumbo la
munthu payekha payekha. Na chipulikano, gomezgani kuti icho mazgu gha
Chiuta ghakuyowoya ntchaunenesko kwa imwe mwa Khristu.
Mpostole Paulosi wakachipulikiska cha mchindindi ichi. Mu ŴaGalatiya
2:20, kasi wakayowoya kuti icho chikurondezgapo ntchivichi panyuma
pakupayikika pamoza na Khristu?
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
Ŵazgani ŴaKolose 3:1, 2. Kasi khumbiro lithu lipya likwenera kuŵa vichi?
_____________________________________________________________
ŴaEfeso 2:5, 6 pakuyowoya kuti tiri ŵamoyo ndipo ___________________
______________________________________ mwa Khristu Yesu.
Lembani kaŵiro panji machitiro mu umoyo winu gheneagho ghapharenge
kusinthika kwinu apo mwangweruskika na cheneicho chukung’anamula
kuŵa “MWA KHRISTU”.
_____________________________________________________________
Kumumanya Khristu nga ndi Umoyo withu liŵenge Sambiro lithu la
Chinkhonde (5).
46
UFUMU UPYA
Usange mwagomezga na kupokera icho Yesu wakachifiska pa mphinjika
nga ndi nthowa yekha na yekha na yakufikapo yakufutira mulandu wa
kwananga kwinu, ipo mwambuskika kufuma ku nyifwa na kuya ku umoyo –
“Umoyo Wamuyirayira”. Kaŵiro kinu kapya “Mwa Khristu”
chikung’anamula kuti “kuti ndimweso chara ndi Khristu” uyo wakukhala
umoyo “Wake” mwa imwe. Ukaya winu wasinthika.
Ŵazgani Ŵakolose 1:13,14. Kasi kale mukaŵa mu ufumu uli?
_____________________________________________________________
Kasi sono muli ŵa mu ufumu wanjani? _____________________________
Mu ufumu wa chisi, Satana, uyo ni fumu ya chisi, wakamulekaninge kuti
muŵe ŵanangwa kuchita chilichose. Iye wakamanya kuti mukachitanga
chilichose icho wakakhumbanga chifukwa mukaŵa ŵazga ŵakwananga.
Lembani milimo iyo yikuchitika na aŵo ŵali pasi pa mazaza gha Satana?
ŴaGalatiya 5:19-21 ____________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
Ŵazgani ŴaRoma 6:17-23. Nangauli imwe kale mukaŵa ŵazga ŵa
kwananga, muli kupokera Khristu ndiposo muli kufwatukako ku kwananga
kwizira mu kupulikira kwinu. Kasi muli kuzgoka vichi? (v. 18, 22)
_____________________________________________________________
Kasi mukaŵa na vipambi uli mu umoyo winu ukoroŵere? (v.21) _________
Kasi sono muli ŵakufwatuka ku vichi? (v. 22) ________________________
Kasi sono muli ŵazga ŵanjani? (v. 22) ______________________________
Kasi umaliro wake ni vichi? (v. 22) _________________________________
Kwizira mu nyifwa ya Khristu imwe muli kufwatuka ku njombe na
nkhongono za kwananga.
Kasi mukhalirirenge mu kwananga? ŴaRoma 6:1-2 ___________________
47
FUMU YIPYA
Yesu ndi “Fumu”. Wakati wafwira zakwananga zithu, Yesu wakasungika
mu dindi nakuwukaso kuŵakufwa (I ŴaKorinte 15:3,4), mpostole Petros
wakaŵapharazgira ŵanthu ŵa mu Yerusalemu. Wakaŵaphalira kuti
ŵamanyiske nadidi kuti Chiuta wakamwimika Yesu kuŵa Fumu na Khristu
wuwo. Ŵazgani Milimo 2:36-38. Ŵanthu aŵo ŵakapulika mazgu agha
ŵakachitapochi? (v.37)
_____________________________________________________________
Kasi Petros wakaŵaphalira kuti ŵachitechi? (v.38) ____________________
M’mazuŵa agho mazgu ghakuti “Fumu”, ghakaŵa na mazaza ghakuru
chomene. Ŵakati ŵamanya kuti Yesu wakaŵa “Fumu” ŵakang’anamuka
mtima chifukwa ndilo zgoro lakwenerera ilo munthu wangapereka para
wakugomezga kuti nadi “Yesu ndi Fumu”. Kureka kum’pulikira Iyo
chingaŵa chinthu chambula mahara.
Sono Yesu ndi Fumu yinu, wakumuwusani, ndiposo ndiyo mazaza ghinu
ghenecho. Imwe muli muzga wake.
Mu nyengo zakale muzga wakaŵavye kanthu na kamo mu charu chino.
Wanangwa wake, khumbiro lake, nanga ndi zina lake vyose vikaŵa
vyambula ntchito. Iye wakagulikanga pa msika wa malonda nga ndi umo
vikuguliskikira vikoko. Uyo wagula muzga, wakatoranga muzga yura nga
ndi yumoza wa ŵa katundu ŵake, kuti muzga yula wachite chose icho fumu
yake yikukhumba kuti wachite. Iye wakaŵa muzga - uyo wakamugula
wakaŵa fumu yake.
Ise, nase, tagulika nga mbazga.
Kasi mukagulika pa mtengo uli? 1 Petros 1:18,19 _____________________
_____________________________________________________________
Imwe mukwenera kuŵa ŵanthu ŵa mtengo wapachanya nkhanira kwa
Chiuta. Iyo wakwenera kum’temwani chomene kuti mpaka wamufwaturani
ku muheni yura, na kumuŵikani mu ufumu wake na wake. Ndipouli,
mungaruwanga, kuti Iyo ndi Fumu yinu ndipo wakukhumba kum’pulikira
Iyo yekha mu kanthu kalikose.
Kasi mu Baiblo kupulikira ntchichi? (Yakobe 4:17) ____________________
Kasi Yesu wakumulinganizga na vichi munthu uyo wakupulika Mazgu
ghake na kughachita?
48
Mateyu 7:24-27 ________________________________________________
NKHARO YIPYA
Imwe sono muli mu ufumu upya, pasi pa mazaza gha Khristu Fumu. Ichi
chikumuŵikani imwe kuŵa ŵanthu ŵa maghanoghano gha chigomezgo
kweni pali vinthu vinandi ivyo mukwenera kuchita. Mu unthu withu wa
thupi ntchambula machitiko kufiska vyose ivyo Iyo wakukhumba, ntheura
walikum’pani umoyo upya – Umoyo wake wa Muyirayira!
Kasi ma vesi agha ghali pasi apa ghakuyowoyachi kukhwaskana na umo
tikwenera kukhalira (kuyendera)?
ŴaRoma 6:4 __________________________________________________
2 ŴaKorinte 5:17 ______________________________________________
ŴaEfeso 2:10 __________________________________________________
ŴaEfeso 5:2 ___________________________________________________
ŴaEfeso 5:8 ___________________________________________________
1 Yohane 2:6 __________________________________________________
2 Yohane 4 ____________________________________________________
Kasi urato withu uŵe vichi nga mba Khristu?
1 Petros 1:13-16 ________________________________________________
ŴaFilipi 3:8-14 ________________________________________________
_____________________________________________________________
Ŵazgani ŴaHebere 12:1-5.
Kasi tikwenera kuchitachi kuti tifiske urato withu? (v.1) ________________
_____________________________________________________________
Kasi tikwenera kurondezga bambiro la njani? (v.2) ____________________
Nga ndi dada wakutemwa, Chiuta wachitengechi kuti wanyolore ŵana ŵake
(v.5) _________________________________________________________
49
Njombe yakureka kupulikira
Ŵazgani 1 Samuel 15:18-23. Kasi mprofeti wa Chiuta Samuel
wakamuphalira vichi Fumu Sauli pakuwula kupulikira kwake?
_____________________________________________________________
Chikamuwira ntchivichi Fumu Sauli chifukwa chakureka kupulikira kwake?
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
Ŵazgani 1 Yohane 2:3,4. Kasi ichi chikurongora vichi para ise:
Tikureka kum’pulikira Chiuta? ____________________________________
Tikum’pulikira Chiuta? __________________________________________
Vyawanangwa ivyo tikwandura pakulikira
1 Yohane 2:5 __________________________________________________
Yohane 14:23 __________________________________________________
Yohane 15:10 __________________________________________________
Yohane 15:14 __________________________________________________
Nyengo zinyake Mazgu gha Chiuta ghakuwoneka nga ndi para
ghakupindikana na vinjeru vya wunthu withu. Wonani chiyerezgero mu
Luka 5:4-11.
Kasi zgoro la Simone Petros likaŵa lakuti uli pa mazgu agho Yesu
wakamulangulira?
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
Kasi chikachitika ntchivichi pakugomezgeka kwake? __________________
_____________________________________________________________
Yesu wakatuma Petros kuchita chinthu icho chikaŵa chambula vinjeru kwa
Petros, nga ndi murovi. Penepapo Yesu wakachita munthondwe. Petros na
ŵanyake ŵakazukuma chomene ntheura ŵakati ŵawezgera ngaraŵa zaŵo
pa mlima, kasi ŵakachitachi? (v.11)
50
____________________________________________________________
Perekani chiyerezgero mu umoyo withu, apo Chiuta wakamutumani kuchita
chinthu chinyake icho mukaghanaghaniro ka wunthu withu chikawoneka nga
ntchambula vinjeru kuchichita?
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
Zgoro linu likaŵa vichi? _________________________________________
_____________________________________________________________
Chikarondezgapo ntchivichi? _____________________________________
_____________________________________________________________
Pharani chiyerezgero mu umoyo winu mwa icho Chiuta wakukhumba kuti
mwe mumugomezge Iyo pa nyengo iyi.
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
IVYO TIKUSAMBIRAPO
Kasi Yesu ndi Fumu ya:
Chiyerezgero icho mwaphara pachanya apa? _________________________
Ma chuma chinu? _________________ Mbumba yinu? ________________
Chikaya chinu? ___________________ Ntchito yinu? _________________
Maubwezi ghinu? _______________ Nyengo yakuchezgera? ____________
Nthazi linu? ____________________Vyakukhumba vyinu? _____________
Umoyo winu? __________________ Nyengo yinu? ___________________
51
Para Chiuta wangaghanaghana vya kusintha panji kuwuskapo vinyake vya
vinthu ivyo vili pachanya apa, kasi mungamanya kuyowoya na chikanga
chose kuti, “Nkhugomezga Imwe Fumu kuchita icho ntchiweme kuruska
vyose?” __________________
Kasi ntchinthu uli chimoza icho muchitenge mu sabata iyi kuti chigomezgo
chinu mwa Khristu, Fumu yinu, chikulenge?
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
VYAKUSAZGIRAPO PA MUTU WA CHISAMBIZGO ICHI
MWA KHRISTU INE SONO NDINE:
1. Mwanangwa. Yohane 8:31-33
2. Wakupayikika pa mphinjika. ŴaGalatiya 2:20
3. Wakufwa ku kwananga. ŴaRoma 6:2. 1 Petros 2:24
4. Wambula kususkika. ŴaRoma 8:1
5. Wakupandika, na kuzengeka, na kwimikika mu chipulikano na kuzara
mu kuwonga. ŴaKolose 2:7
6. Wa ukaya umoza na ŵatuŵa, na ŵa mbumba ya Chiuta. ŴaEfeso 2:19
7. Wakuzengeka pa lufura lwa Ŵapostole na libwe Lenecho la mu
Chingodya. ŴaEfeso 2:20.
8. Wakubabika na Chiuta, ndipo muheni kuti wangandikhwaska chara.
1 Yohane 5:18
9. Musambiri wake chifukwa ndili na chitemwa pa ŵanyane.
Yohane 13:34,35
10. Wakuwuskika ku ŵakufwa na kukhalikika mu vyakuchanya. Ŵakolose
2:12, ŴaEfeso 2:6
11. Wake wa Chiuta mukuru chifukwa Uyo wali mwa ine ndi mukuru
wakuruska uyo wali mu charu. 1 Yohane 4:4
12. Wakutonda charu. 1 Yohane 5:4
13. Wa umoyo wa muyirayira, kuti ndinjirengeso mukweruzgika chara.
Yohane 5:24, Yohane 6:47
14. Wakupinga nyengo zose. 2 ŴaKorinte 2:14
52
53
NYENGO YANE YA ZUŴA NA ZUŴA NA CHIUTA
Sabata yakwamba pa _____________ mpaka pa__________ 20 _______
Vesi la Pa Mtima la Sabata iyi: (Wereranimo Zuŵa na Zuŵa)
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
Apo ghafuma Mazgu ________________
Zuŵa 1 Mazgu gha mu Baibolo ghaŵazgika kufuma ________________
Vesi ilo lanikhwaska comene ____________________________________
Icho chanikondweska chomene __________________________________
_____________________________________________________________
Chiuta Wakunisambizga Ine ____________________________________
_____________________________________________________________
Zgoro lane ni ________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
Zuŵa 2 Mazgu gha mu Baibolo ghaŵazgika kufuma ________________
Vesi ilo lanikhwaska comene ____________________________________
Icho chanikondweska chomene __________________________________
_____________________________________________________________
Chiuta Wakunisambizga Ine ____________________________________
_____________________________________________________________
Zgoro lane ni _________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
Zuŵa 3 Mazgu gha mu Baibolo ghaŵazgika kufuma ________________
Vesi ilo lanikhwaska comene ____________________________________
Icho chanikondweska chomene __________________________________
_____________________________________________________________
Chiuta Wakunisambizga Ine ___________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
54
Zgoro lane ni _________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
Zuŵa 4 Mazgu gha mu Baibolo ghaŵazgika kufuma ________________
Vesi ilo lanikhwaska comene ____________________________________
Icho chanikondweska chomene __________________________________
_____________________________________________________________
Chiuta Wakunisambizga Ine ___________________________________
_____________________________________________________________
Zgoro lane ni _________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
Zuŵa 5 Mazgu gha mu Baibolo ghaŵazgika kufuma _______________
Vesi ilo lanikhwaska comene ____________________________________
Icho chanikondweska chomene __________________________________
_____________________________________________________________
Chiuta Wakunisambizga Ine ___________________________________
_____________________________________________________________
Zgoro lane ni _________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
Zuŵa 6 Mazgu gha mu Baibolo ghaŵazgika kufuma ________________
Vesi ilo lanikhwaska comene ____________________________________
Icho chanikondweska chomene __________________________________
_____________________________________________________________
Chiuta Wakunisambizga Ine ___________________________________
_____________________________________________________________
Zgoro lane ni _________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
55
Zuŵa 7 Mazgu gha mu Baibolo ghaŵazgika kufuma ________________
Vesi ilo lanikhwaska comene ____________________________________
Icho chanikondweska chomene __________________________________
_____________________________________________________________
Chiuta Wakunisambizga Ine____________________________________
_____________________________________________________________
Zgoro lane ni _________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
MAŴEYERERO -
NKHONGONO ZINANDI -
MALUMBO GHANANDI!
VYAKUPEMPHERERA ZUŴA IVYO
VYAZGOREKAPO
ZUŴA
56
NDONDOMEKO YA UTHENGA
Mutu ________________________________________________________
Zuŵa _____________ Msambizgi/Mpharazgi ______________________
Mazgu ghafuma pa ____________________________________________
Lembani Fundo Zikuru-zikuru na Maghanoghano pa Fundo yiliyose
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
Icho Chanikhwaska Ine ni ______________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
Chiuta Wakunisambizga Ine uti__________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
Zgoro Lane ni ________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
57
MUWONE IVYO VILI MU CHISAMBIZGO CHACHINKHONDE
Kuti timarizge chisambizgo ichi nkhwenerera: (Woneseskani para
mwamarizga)
KUNOZGEKERA
1. Nozgekerani kuyowoya mazgu gha pamtima Luka 6:46
2. Ŵazgani na kusambira Yohane 15-21pakugwiriska ntchito pepala
la “Nyengo yane ya padera na Chiuta” Mazgoro agho ghakufuma
mu Mazgu gha Chiuta mughagwiriske ntchito pa umoyo winu.
3. Lembani fundo zikuluzikulu pa upharazgi wa Mliska. Gwiriskani
ntchito ndondomeko ya upharazgi
4. Malizgani vyose ivyo vili mu sambiro la chinkhonde, “Kumuchema
Yes nga Mbumoyo Wane.”
5. Ŵazgani kabuku kakulembeka mutu wakuti “Kasi mwabowozga
chinthu chakuzirwa ichi “Umoyo wakuzuzgika na Mzimu?”
(pokerani kabuku panji kapepala aka kufumira kwa msambizgi winu)
CHIGAŴA ICHI CHIKWENERA KUMARIZGIKA NA MSAMBIZGI
1. Mu ufupi wereranimo fundo zikulu-zikulu za musambiro la Chinayi
uku mukudidimizgapo kujipereka kwithu ku mazaza gha Khristu.
Dumbiranani ivyo mazgu agha ghakung’anamula pa munthu aliyose
pa yekha
2. Torani mazgu kufuma mu vesi la pa mtima Luka 6:46
3. Dumbiranani Baibolo sitade na Nyengo ya Malurombo ndipo ivyo
Mukusambirapo panji mazgoro gha malurombo ghinu.
4. Dumbiranani, fundo izo mwanguzitorapo pa upharazgi/chisambizgo
cha Mliska
5. Wereranimo Sambiro la Chinkhonde. Didimizganipo pa kuzirwa kuti
mumanye kuti imwe mwazuzgika na Mzimu Mutuŵa
6. Wonani “Ivyo vili mu Chisambizgo cha Chinkhonde na Chimoza”
“Kunozgekera” ntchitoYose iyo mwapika kukwenera kuchitika
mwakufikapo pambere mundakumaneso.
Dazi ___________ Nyengo ____________ Malo ______________________
7. Kujura na lurombo pakugwiriska ntchito “Lurombo lwakuŵeyerera-
Na Nkhongono zose- na Malumbo ghanandi” ivyo vili pa pepala
lapadera.
58
59
VISAMBIZGO
VYAKURUTIRIZA --- Usambiri---
SAMBIRO LA CHINKHONDE
KUMUCHEMA YESU NGA MBUMOYO WANE
Kumumanya Yesu nga ndi Mponoski wane ndiko kumanya kuti zakwananga
zane zagowokereka ndiposo ndili mwana wa Chiuta, mwa ine muli “Umoyo
Wake Wamuyirayira”. Kumumanya Yesu nga ndi Fumu yane
kukung’anamula kuti nkhupanikizga kuti ndili kupayikika pamozana Khristu
ndipo nkhasangana nayo mu nyifwa yake, nkhasungika nayo mudindi,
nkhauka nayo kuŵakufwa, ndiposo nkhaŵa nayo mu chikwera chake,
mwantheura walikundifwatura ku wuzga wa nkhongono za kwananga.
Ndirikuwuskika mu upya wa umoyo kuti nditeŵetere “Fumu” yane yipya,
Yesu Khristu. Kuti ndimanye kukhala umoyo wapanya uwu weneuwo Iyo
walikundichemerako nkhwenera kuŵa na viteŵetero vya pachanya. Vyose
ivi vikupika kwa ise na Chiuta.
Mu sambiro ili tisambirenge za Mzimu Mutuŵa, ndiposo na umo
tingamuzgorera Yesu kuŵa umoyo withu pa kumuchema Mzimu Mutuŵa
kuti wazure mu umoyo withu kwizira mu chipulikano.
Kumpokerera Khristu chikung’anamula kuti ise tawuskikira ku umoyo
wakuchanya.ŴaEfeso 2:6 wakutiphalira kuti takhalikika ku woko la
maryero la Chiuta mwa Khristu nanga ndi sono nthena. Ntheura tiri ku woko
la maryero la Chiuta mwa Iyo! Tikuphara na makani ghakunjira mu ufumu
wake kwizira mu icho chikanozgekera nkhanira kuchitika mu malo ghithu –
umoyo wa Khristu. Umoyo wake ukupokerereka pa zuŵa ilo
tikuponoskekera kuti tinjire mu uzari wa umoyo wa Khristu, mu umoyo
wakuzuzizgika na Mzimu Mutuŵa, panji tinene kuti umoyo wakuzara, nga
ndi umo Baibolo likuyowoyera. (Yohane 10:10)
Apo ŵasambiri ŵa Khristu ŵakati ŵazuzgika na Mzimu Mutuŵa,
ŵakapokera nkhongono zapadera nkhanira izo zikaŵazgora kuŵa ŵakaboni
ŵa Khristu. Chiuta wakaŵateŵeteska pakuŵazgora kaŵiro na mbiri yawo
yose. Ndipo nkhongono zila zichalipo muhanya uno kwa imwe, kuti
mumanye kukhala umoyo utuŵa na wakupasa vipasi mwa Yesu Khristu.
60
Kuti ndimucheme Yesu nga “Umoyo Wane” kuti nkhuyezga na nkhongono
zithu za thupi pakujirongora kuti tikukozgana na Khristu chara. Nga ndi
Paulos, nkhwenera kunena kuti, “Kuti ndineso chara, kweni ndi Khristu”
Kasi Paulos wakakhala wamoyo na kuteŵeta kwizira mu nkhongono za
njani? ŴaGalatiya 2:20 ________________________
ŴaKolose 1:28, 29 _____________________________________________
Khristu wakatipa phangano lakuzukumiska, “Inya, inya nadi,
nkhumunenerani, Uyo wakupulikana na Ine, milimo iyo nkhuchita Ine,
nayo wati wayichitenge; ndipo wati wachitenge milimo yikuru yakuruska
iyi; chifukwa Ine nkhuya ku Ŵadada. Ndipo chose icho mwamkuromba
mu zina lane, cheneicho nditi ndichitenge, …” Yohane 14:12,13a
Mzimu Mutuŵa ndilo jando la umoyo wankhongo na wapachanya uwu. Kuti
tikhale umoyo upya uwu, tikwenera kupulikiska kuti Iyo ndi njani ndiposo
umo tingamanya kuteŵeteskera nkhongono zake.
KASI MZIMU MUTUŴA NDI NJANI?
Ŵazgani Milimo 5:3, 4. Petros wakamugomezga Mzimu Mutuŵa kuti ndi
__________________________________
Mu Yohane 14:16, Yesu wakamuchema Mzimu Mutuŵa kuti ndi ________
_____________________________________________________________
Mateyu 28:19 pakunena kuti, “Ntheura rutaninge mukasambizge mitundu
yose, mukaŵabapatize mu zina Ŵawiske na Mwana na la Mzimu Mutuŵa
…”
DADA
Mzimu Mutuŵa ngwa chitatu mu Utatu
Utuŵa wa Chiuta. Iye ndi munthunga
ndi umo waliri Chiuta Dada na Mwana
MWANAMZIMU MUTUŴA
61
KASI MILIMO YA MZIMU MUTUŴA NI VICHI MU UMOYO
WITHU?
Yohane 3:5 ____________________________________________________
Yohane 14:17 __________________________________________________
Yohane 14:26 __________________________________________________
Yohane 15:26 __________________________________________________
Yohane 16:13 __________________________________________________
Yohane 16:14 __________________________________________________
Milimo 1:8 ____________________________________________________
ŴaRoma 8:26 _________________________________________________
Kuzuzgika na Mzimu Mutuŵa ndiko kukhala mwa Khristu.
NTCHIFUKWA ULI TIKWENERA KUZUZGIKA NA MZIMU
MUTUŴA?
Kuzuzgika na Mzimu Mutuŵa ndiko kupereka uchindami kwa Chiuta.
(Yohane 16:1-15)
Ŵazgani Yohane 15:1-8
Kasi Chiuta wakuchindamiskika uli mu umoyo withu? (v.8) _____________
_____________________________________________________________
Para tikupasa chipasi cha Mzimu, kasi chikurongorachi? (v. 8)
_____________________________________________________________
Kasi tingamanya kupasa chipasi cha mzimu patekha kwambura Khristu?
(v.5) ___________________________
Nga ndi umo munthavi uwo wakula ukupambikira vipasi vinadi kuruska uwo
uchali undakule, ndimo nase tipambapikirenge vipasi vya mzimu vinandi
kuyana na umo tikukulira mu umoyo wa mzimu.
Kasi mulimi wakuchitachi kuti wavune vipasi vinandiko? (v.2)
_____________________________________________________________
62
Kasi Chiuta wangachitachi mu maumoyo ghinthu kuti tipase vipasi vinandi?
_____________________________________________________________
Kasi Mzimu mutuŵa wakuperekachi mu umoyo uwo ukuŵusika na Iyo?
Ŵagalatiya 5:22, 23 _____________________________________________
_____________________________________________________________
Makuni gha vipasi kuti ghakupambika makuni gha vipasi chara;
ghakupambika chipasi.Chipasi (njere) chikupanga makuni gha
vipasi.Ntheuraso, Mzimu Mutuŵa wakupambika chipasi cha mzimu mu
umoyo withu.Kasi chandulo cha chipasi ichi chiŵenge chivichi?
Mateyu 4:19 ___________________________________________________
NTCHIFUKWA ULI ŴAKHRISTU ŴANANDI ŴAKUREKA
KUPAMBIKA CHIPASI CHA MTUNDU UWU?
1 ŴaKorinte 2:14-3:3 mazgu agha ghakuphara na ŵanthu ŵakaŵiro ka
kuthupi, ŵakakhaliro ka kwananga (ka mcharu) ndiposo na ŵanthu
ŵakurongozgeka na Mzimu. Yaniskani vithuzithuzi ivi na mitundu yitatu ya
ŵanthu aŵo ŵarongosoreka mu mazgu agha.
† = Khristu M = Munthu
___________________ ____________________ ____________________
*Vithuzithuzi ivi vyatoreka mu kabuki “Have you Made a Wonderful
Discovery of the Spirit-Filled Life/” kakulembeka na Dr. Bill Bright. Para
mukukhumba kumanya vinandi, ŵazgani kabuki aka.
M
†
†
M
M
†
63
Munthu wakababiwiro ndi mweneuyo wandampokere Khristu. Munthu
uyu wakurongozga yekha umoyo wake ndipo wangayezgayezga kukhala
mwakunyoroka, umoyo wake ngwakuzura na zawe na kugongoweskeka.
Munthu wakukhala mu makhumbiro gha thupi (wakutemwa vya mu
charu) ndi mweneuyo wali na Khristu mu umoyo wake kweni wakulutirira
kujirongozga yekha. Nga ndi umo wakukhalira munthu wakababiwiro (mu
unthu wakale), nayeso wakukhala umoyo wa zawe na wa kugongoweska.
Munthu wa uzimu ndi mweneuyo walikumuchema Khristu kuti wanjire mu
mtima wake kuti Yesu ndiyo wamurongozgenge na kumupa nkhongono.
Chakurondezgapo ndi umoyo wakupasa vipasi weneuwo ukuchindamiska
Chiuta.
Kasi mazgu gha pa 1 ŴaKorinte 3:1-3 ghakurongosola uli za Mkhristu
wakurongozgeka na makhumbiro gha thupi?
_____________________________________________________________
Kasi nkharo iyi yingamala uli? ŴaGalatiya 5:16 ______________________
_____________________________________________________________
Kukula mu umoyo wa Mzimu kukwiza para tikwenda mu Mzimu,
kumuzomerezga Iyo kuti watipenge nkhongono nyengo na nyengo. Ndi
urato na khumbiro la Chiuta kuti tikozgane na kaŵiro ka Mwana wake
(ŴaRoma 8:29). Para tamanya kukozgana na Mwana wake, tikwenera
kusangana nayo mu mphinjika na chiuka chake mwakuti na Mzimu Mutuŵa,
Khristu wazgoke umoyo withu zuŵa na zuŵa. Tikwenera kumuzomerezga
Iyo kuti wakhale mwa ise, mwakuti wateŵete kwambula kutimbanizgika
kwizira mu maumoyo ghithu.
Nkharo yakukhala na kwananga kwambula kurapa yitiyijandizgenge Mzimu
Mutuŵa kuti wareke kuteŵeta makola mu umoyo withu
Kasi tikwenera kuchitachi na kwananga uko tindarape? I Yohane 1:9
_____________________________________________________________
Kasi kulipo kwananga (kaŵiro panji kachitiro) mu umoyo winu uko
mukwenera kurapa? Usange ndi ntheura, ntchakwenerera kuti muyime
dankha kuchita kalikose pa nyengo ya sono ndipo murape kwananga uku.Na
chipulikano muwongani Chiuta pakumugowokerani chifukwa cha nyifwa ya
Ysu Khristu pa mphinjika apo wakafwira imwe.
64
NA CHIPULIKANO YOWOYANI NA NKHONGONO ZOSE VYA
KUZUZGIKA NA MZIMU MUTUŴA
Chipulikano ntchichi? ŴaHebere 11:1 ______________________________
_____________________________________________________________
Ntchifukwa uli chipulikano ntchakuzirwa chomene? ŴaHebere 11:6
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
Kasi Chiuta wakupanganachi mu 1 Yohane 5:14, 15? __________________
_____________________________________________________________
Kasi dango Lake ni vichi mu ŴaEfeso 5:18? _________________________
_____________________________________________________________
Kasi ndi khumbiro la Chiuta kuti murongozgekenge na Mzimu? __________
Para mungamuromba kuti Iyo warongozge umoyo winu, kasi
wangamurongozgani? _________________________
Mukumanya uli? _______________________________________________
Iyi ndi nthowa yimoza yakumurombera Chiuta mwa chipulikano kuti
warongozge umoyo winu.
“Fumu yane yakutumbikika, ndamwanangirani Imwe pakujirongozga
ndekha. Nkhumuwongani pakundigowokera zakwananga zane.
Nkhumurombani sono kuti muŵusenge umoyo wane. Na chipulikano
nkhupempha nkhongono ya Mzimu Mutuŵa kuti yiŵe mwa ine na
kuŵusa umoyo wane ndiposo nkhumuwongani pakundirongozga”
Kasi mukukhumba kumuzomerezga Mzimu Mutuŵa kuti warongozge
umoyo winu? ________________
Usange ndi ntheura, rombani rulombo ulu mu chipulikano nakuphara
pakweru za kugomezgeka Kwake
Kasi mwamuromba Mzimu Mutuŵa kuti warongozge umoyo winu? ______
Kasi Iyo ndiyo wakuŵusa umoyo winu sono? _________
Mukumanya uli? _______________________________________________
Tikumpokera Yesu Khristu nga Mponoski withu na chipulikano. Ntheura
tikwenera kukhala uli “Mwa Khristu?” ŴaKolose 2:6
_____________________________________________________________
65
Kukhara wakuzuzgika na Mzimu Mutuŵa kukwenera kuŵa kaŵiro kithu
zuŵa na zuŵa. Pali kuzuzgika kwakupambanapambana. Mu chiyowoyero
cha Chigiriki, umo dango ili likalembekera pa mtendeko, kuzuzgika uko
kuyowoyeka pa ŴaEfeso 5:18 nga ndi dango la Chiuta, kukung’anamula
kuzuzgika kwa nyengo na nyengo ndipo kwa rutaruta, kurongozgeka na
nakupika nkhongono na Mzimu Mutuŵa nga ndi ukhaliro wa umoyo.
NA CHIPULIKANO YENDANI MU MZIMU
Kuyenda mu Mzimu, ndiko kumuzomerezga Mzimu Mutuŵa kukhala
umoyo Wake mwa imwe nyengo yose zuŵa na zuŵa.
Usange mwamanya kuti pali chilichose mu umoyo winu (kaŵiro panji
machitiro) icho ntchambura kumukondweska Chiuta, muwongani Chiuta
kuti wamugokerani zakwananga zinu – za kale, za sono na kunthazi wuŵo –
chifukwa cha nyifwa ya Khristu pa mphinjika chifukwa cha imwe. Na
chipulikano yowoyani vya chitemwa Chake na kugowokereka kwinu ndipo
rutirirani kwenda Nayo.
KASI MUNGACHITACHI PARA MWASANGA KUTI MWAJIŴUSA
MWEKHA?
Kujiŵusa chikuŵa chisora icho mukupanga mukati mwinu kuti mupange
kwananga na kureka kumpulikira Chiuta. Palipose para Mzimu Mutuŵa
wakuvumbura kwananga mukati mwinu:
1. Zomerani kwananga kwinu – zomerezganani na Chiuta
kukhwaskana na kwananga uku ndipo gomezgani pakuyowoya za
chigowokero chinu nga ndi umo kuli kulembekera pa 1 Yohane 1:9.
Kurapa zakwananga kukwendera lumoza na kung’anamuka mtima (kusintha
kaghanaghaniro na machitiro ghinu)
2. Na chipulikano rombani kuti Mzimu Mutuŵa wazule mkati mwinu.
Gomezgani kuti Iyo sono wamurongozganinge nakupa nkhongono umoyo
winu, kwakuyana na dango la pa ŴaEfeso 5:18 ndiposo phangano la pa
Yohane 5:14,15
MUNGAMUZGORA ULI YESU KUŴA “UMOYO WINU”
Mungayezganga waka kukhala umoyo wa Chikhristu. Ntchambula
machitiko! M’malo mwake, muzomerezgani Khristu uyo wali mwa imwe
kuti ndiyo wakhalenge umoyo wake mwa imwe.Rombani mwantheura,
“Fumu Yesu, kasi imwe mungachitachi?”Ndipo chitani icho Iye
wangachita. Ichi chingawoneka kuŵa chambura machitiko kwa imwe,
ntheura yowoyani kuti, “Fumu Ine ningakwaniska chara, kweni Imwe
mungachita. Ndili wakunweka kuchita urunji, kweni Imwe ndimwe
66
muchite kwizira mwa ine”.Gomezgani Mzimu Mutuŵa kuti wamupaninge
nkhongono
IVYO TASAMBIRAPO
TIGOWOKERE ŴANYITHU
Ŵazgani ŴaEfeso 4:32. Kasi tikurangulika kuchitachi? ________________
_____________________________________________________________
Kasi ŵalipo ŵanji aŵo mukukhumbikwa kuŵagowokera?Lembani mazina
ghawo.
_____________________________________________________________
Yesu waŵagowokera kale ŵanthu aŵa nga ndi umo wakamugowokerani
imwe. Na chipulikano chitani icho Yesu wangachita. Mzimu Mutuŵa
wamupaninge nkongono kuti mugowokerane yumoza na munyake.
TITEMWENGE ŴANYITHU
Ŵazgani Yohane 15:12, 13. Kasi tikurangulika kuchitachi? _____________
_____________________________________________________________
Kasi Yesu wakarongola uli chitemwa Chake pa imwe? _________________
_____________________________________________________________
Lembani mazina gha ŵanthu aŵo imwe mukureka kuŵatemwa.
Mungalembapo na zina linu wuwo.
_____________________________ ______________________________
_____________________________ ______________________________
Kasi Yesu wakuŵatemwa ŵanthu aŵa? __________________
Kasi muzomerezgenge kuti kwizira mwa imwe Iye watemwe ŵanthu ŵose
payekha payekha? __________________
Sorani zina limoza la munthu yumoza wa aŵo mwanguŵalemba
nakujifumba mweka “Kasi Yesu wangamutemwa uli munthu uyu kwizira
mwa ine?
67
Yesu wanga ___________________________________________________
_____________________________________________________________
Chipasi cha Mzimu nkhutemwa (ŴaGalatiya 5:22,23). Na chipulikano,
chitani icho Yesu wangachita.Mzimu Mutuŵa wampaninge nkhongono za
kutemwera munthu uyo.
Ŵazgani I ŴaKorinte 13. Yowoyani pakweru mtundu wa chitemwa ichi pa
Chiuta, pa ŵanyithu kweniso pa imwe mwaŵene.
GAŴANANI UTHENGA WA KHRISTU NA ŴANYINU
Ŵazgani Luka 19:10. Kasi urato wa Yesu ukaŵa vichi pakwiza pa charu
chapasi? ______________________________________________________
Para tapokera nkhongono ya Mzimu Mutuŵa, kasi chikurondezgapo
ntchivichi? Milimo 1:8 __________________________________________
_____________________________________________________________
Lembani mazina gha ŵanthu aŵo imwe mukuŵamanya aŵo
ŵakukhumbikwa kuti ŵamanye chitemwa na chigowokero cha Chiuta.
____________________________ _______________________________
____________________________ _______________________________
____________________________ _______________________________
Pempherani kwa Chiuta kuti mupike mwaŵi wakugaŵirana na ŵanyinu
makani ghaweme agha. Soranipo zina limoza ndipo mupange dongosoro kuti
mukachezge nayo pakumuphalira ukaboni wa chiponosko munthu uyu.
Nkhugomezga Mzimu Mutuŵa kuti ndiyo wanipenge nkhongono kuti
nkhamanye kugaŵana mazgu gha Chiuta na _________________________.
Pauli? ________________________________________________________
(Ndondomeko ya umo mungachitira ukaboni yili mu Sambiro la Chinkhonde
na Chitatu (8). Musambizgi winu nayo walipo kumovwirani.)
68
Kumbukani, imwe muli Mwa Khristu; Iye wali Mwa Imwe kuti
wakharenge namwe nakuti mumanye kuchita icho Iyo wakukhumba. Mzimu
Mutuŵa wamupaninge nkhongono kuti mukhare Umoyo wa Khristu.
Henani ni mwaŵi uli uwu! Nako nkhuzirwa uko kuli mwa imwe! Rekani
kutaya waka nyengo apo mukuchita ukaboni uwu.
VYAKUSAZGIRAPO PA MUTU WA CHISAMBIZGO ICHI
MWA KHRISTU INE NDIRI:
1. Wakuruska. I ŴaKorinte 15:57
2. Wakukhoma mu chipulikano mu Fumu. ŴaEfeso 6:10
3. Wakuruska ŵakutonda ŵose. ŴaRoma 8:37
4. Wamoyo pamo na Khristu. ŴaEfeso 2:5
5. Wakwenerera kusangana na ŵatuŵa mu chihariro Chake. ŴaKolose
1:12
6. Mu charu nga ndi umo Iyo waliri mu charu. I Yohane 4:17
7. Wakugomezgeka wake. Chivumbuzi 17:14b, ŴaEfeso 5:1
8. Wakutumbikika kwakuruska. Deuteronome 28:2, ŴaEfeso 1:3
9. Kungweruka kwa charu. Mateyu 5:14
10. Muchere wa charu. Mateyu 5:13
11. Urunji wa Chiuta. II ŴaKorinte 5:21
12. Wakusangana mu kaŵiro ka Chiuta. II Peros 1:4
13. Nkharamba (kazembe) ya Khristu. II ŴaKorinte 5:20
14. Chilengiwa chake, wakulengekera mwa Khristu Yesu kuti ndichite
milimo yiweme. ŴaEfeso 2:10
15. Kamboni ka jiso la Dada wane. Deuteronome 32:10,Masalmo 17:8
16. Wakuzgorekera ku chikozgo Chake. II ŴaKorinte 3:18, ŴaFilipi 1:6
17. Yumoza pamoza na Dada na Mwana. Yohane 17:21-23
18. Wakusangana mu mughanaghano (mano) gha Khristu. ŴaFilipi 2:5, I
ŴaKorinte 2:16
19. Wakuzura na mtende wa Chiuta uwo ukujumpha kamanyiro kose.
ŴaFilipi 4:7
20. Wakumanya kukhala na dango kweniso mu dango la Mzimu Mutuŵa
wa Umoyo. ŴaRoma 8:2
21. Wakumanya kuyenda mwa Khristu Yesu. ŴaKolose 2:6
22. Wakumanya kukhorwa mu vinthu vyose ivyo nkhusangana navyo.
ŴaFilipi 4:11-13
23. Wakumanya kuchita milimo yikuru yakuruska. Yohane 14:12
24. Wakuchimbirira (wakutambazukira) ku chitchiri ku njombe ya
ntchemo yane ya kuchanya ya Chiuta mwa Yesu Khristu. ŴaFilipi
3:14
25. Wakuthuwuska (kurongola pakweru) mazirwiro gha marumbo Ghake.
I Petros 2:9
69
NYENGO YANE YA ZUŴA NA ZUŴA NA CHIUTA
Sabata yakwamba pa _____________ mpaka pa__________ 20 _______
Vesi la Pa Mtima la Sabata iyi: (Wereranimo Zuŵa na Zuŵa)
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
Apo ghafuma Mazgu___________________
Zuŵa 1 Mazgu gha mu Baibolo ghaŵazgika kufuma___________________
Vesi ilo lanikhwaska comene _____________________________________
Icho chanikondweska chomene ___________________________________
_____________________________________________________________
Chiuta Wakunisambizga Ine______________________________________
_____________________________________________________________
Zgoro lane ni _________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
Zuŵa 2 Mazgu gha mu Baibolo ghaŵazgika kufuma __________________
Vesi ilo lanikhwaska comene _____________________________________
Icho chanikondweska chomene ____________________________________
_____________________________________________________________
Chiuta Wakunisambizga Ine ______________________________________
____________________________________________________________
Zgoro lane ni _________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
Zuŵa 3 Mazgu gha mu Baibolo ghaŵazgika kufuma___________________
Vesi ilo lanikhwaska comene _____________________________________
Icho chanikondweska chomene ___________________________________
____________________________________________________________
Chiuta Wakunisambizga Ine______________________________________
____________________________________________________________
70
Zgoro lane ni _________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
Zuŵa 4 Mazgu gha mu Baibolo ghaŵazgika kufuma___________________
Vesi ilo lanikhwaska comene _____________________________________
Icho chanikondweska chomene ___________________________________
_____________________________________________________________
Chiuta Wakunisambizga Ine______________________________________
_____________________________________________________________
Zgoro lane ni _________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
Zuŵa 5 Mazgu gha mu Baibolo ghaŵazgika kufuma___________________
Vesi ilo lanikhwaska comene _____________________________________
Icho chanikondweska chomene ____________________________________
_____________________________________________________________
Chiuta Wakunisambizga Ine______________________________________
_____________________________________________________________
Zgoro lane ni _________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
____________________________________________________________
Zuŵa 6 Mazgu gha mu Baibolo ghaŵazgika kufuma___________________
Vesi ilo lanikhwaska comene _____________________________________
Icho chanikondweska chomene ____________________________________
_____________________________________________________________
Chiuta Wakunisambizga Ine______________________________________
_____________________________________________________________
Zgoro lane ni _________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
71
Zuŵa 7 Mazgu gha mu Baibolo ghaŵazgika kufuma___________________
Vesi ilo lanikhwaska comene _____________________________________
Icho chanikondweska chomene ___________________________________
____________________________________________________________
Chiuta Wakunisambizga Ine______________________________________
____________________________________________________________
Zgoro lane ni _________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
MAŴEYERERO -
NKHONGONO ZINANDI -
MALUMBO GHANANDI! VYAKUPEMPHERERA ZUŴA IVYO VYAZGOREKAPO ZUŴA
72
NDONDOMEKO YA UTHENGA
Mutu _________________________________________________________
Zuŵa _____________ Msambizgi/Mpharazgi _______________________
Mazgu ghafuma pa ___________________________________________
Lembani Fundo Zikuru-zikuru na Maghanoghano pa Fundo yiliyose
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
Icho Chanikhwaska Ine ni ______________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
Chiuta Wakunisambizga Ine kuti __________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
Zgoro Lane ni ________________________________________________
____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
73
MUWONE IVYO VILI MU CHISAMBIZGO CHACHINKHONDE NA
CHIMOZA
Kuti timarizge chisambizgo ichi nkhwenerera: (Woneseskani para
mwamarizga)
KUNOZGEKERA
1. Nozgekerani kuyowoya mazgu gha pamtima ŴaGalatiya 2:20
2. Ŵazgani na kusambira Yokobe 1-5 na Zintharika 1 na 2
pakugwiriska ntchito pepala la “Nyengo yane ya padera na Chiuta”
Mazgoro agho ghakufuma mu Mazgu gha Chiuta mughagwiriske
ntchito pa umoyo winu.
3. Lembani fundo zikuluzikulu pa upharazgi wa Mliska. Gwiriskani
ntchito ndondomeko ya upharazgi
4. Marizgani vyose ivyo vili mu sambiro la Chinkhonde na Chimoza,
“Kurwa nkhondo ya Mzimu”
CHIGAŴA ICHI CHIKWENERA KUMARIZGIKA NA MSAMBIZGI
1. Mu ufupi wereranimo fundo zikulu-zikulu za musambiro la
Chinkhonde. Jiwonani mwaŵene umo mukupulikiskira fundo
zakuyana na umoyo wakuzula na Mzimu. Dumbiranani ivyo mazgu
agha ghakung’anamula pa munthu waliyose pa yekha
2. Torani mazgu kufuma mu vesi la pa mtima ŴaGalatiya 2:20
3. Dumbiranani ivyo mwasambira pa Baibolo sitade na Nyengo ya
Malurombo panji mazgoro gha malurombo ghinu.
4. Dumbiranani fundo izo mwangutorapo pa upharazgi/ chisambizgo
cha Mliska
5. Wereranimo Sambiro la Chinkhonde na Chiŵiri. Didimizganipo pa
fundo yakuti uyo wagugomeza Chiuta wali na mazaza mwa Khristu
6. Wonani “Ivyo vili mu Chisambizgo cha Chinkhonde na Chiŵiri”
“Kunozgekera” ntchitoYose iyo mwapika kukwenera kuchitika
mwakufikapo pambere mundakumaneso.
Dazi_________Nyengo__________Malo __________________
74
7. Kujara na lurombo pakugwiriska ntchito “Lurombo lwakuŵeyerera-
naNkhongono zose- na Malumbo ghanandi” ivyo vili pa pepala
lapadera.
75
VISAMBIZGO
VYAKURUTIRIZA --- Usambiri---
SAMBIRO LA CHINKHONDE CHIMOZA
KURWA NKHONDO YA MZIMU
Pakukula mu umoyo withu wa mzimu tikukumana na kupindikana, kweni
Chiuta wali kupangana kuti “mu vyose vyeneivi tikuruska chomene pa
kuvilambikira mwa Uyo wakatitemwa” ŴaRoma 8:37. Ise tikwenera
kwenda mu Mzimu na kukhala na chipulikano. Yakobe 4:17 wakuti,
“Ntheura mweneuyo wakumanya kuchita uweme, ndipo kuti wakuwuchita
chara, wakwananga”. Umoyo wa ChiKhristu ndi nkhondo! Satana, murwani
withu mukuru, nyengo zose wakutiyezgayezga kuti tinange, nakutiso tikhale
umoyo wambula kumpulikira Chiuta.
Mu sambiro ili tisambirenge kuti Satana, nanga uli ngwakutondeka, wali na
nthowa zakurwera nase pa kutiyezga kuti tinange. Chiuta wakumanya
kuyezgeka na kwenjerwa kwithu ndipo wakupereka vyose ivyo tikukhumba
kuti titonde viyezgo. Tisambirenge umo tingakhalira ŵamoyo na
chipulikano.
UKO KUKUFUMA VIYEZGO
Baibolo likurongosola kuti pali ŵarwani ŵatatu ŵa ŵakulimbana nase –
Satana, charu, na thupi – vyeneivyo vikulimbana nase nyengo na nyengo.
SATANA
Muli pa nkhondo ya mzimu. Ntchakuzirwa kuti mumumanye murwani winu.
Ŵazgani Chivumbuzi 12:7-10
Kasi ndi mazina uli ago ghakupika ku murwani uyu? ___________________
_____________________________________________________________
Kasi iye wakuchitachi? __________________________________________
Ntchifukwa uli imwe mukwenera kuŵa ŵakunozgenozgeka? 1 Petros 5:8
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
76
Ŵazgani ŴaEfeso 6:10-18. Kasi ise tikulimbana na vichi? ______________
_____________________________________________________________
Kasi chivikiriro chithu ntchivichi? (v.13) ____________________________
Lmbani chigaŵa chilichose cha mahomwa ghose (v.14-17) ____________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
Kasi ni virwero uli ivyo Chiuta walikutipa vyakurwera na Satana? (v.17)
____________________________________________________________
Mu kurwa kwithu na Satana na nkhongono za uheni, tikwenera kuchitachi?
(v.18) ________________________________________________________
CHARU
Kasi ni viyezgo uli ivyo vikufuma mu charu? 1 Yohane 2:15-17
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
Kasi tichitechi para tayezgeka mu vinthu ivi? ŴaKolose 3:1, 2
_____________________________________________________________
Yesu wakutiphalira kuti timanye kuti tiyezgekenge kweni tikhwime mtima.
Ntchifukwa uli? Yohane 16:33
_____________________________________________________________
THUPI
Paulos, wakati wapokera Khristu, wakasangika kuti wayamba
kulimbanalimbana mkati mwake. Thupi lake likayezganga kwimikana na
umoyo wake upya uwo Khristu wakaŵikamo mwa iyo. Manyani kuti thupi
linu ndi lenerira mukaŵa nalo apo mukaŵa mundaponoskeke, likuzgoka
chara. Thupi ndakutondeka kuchita kaweme kalikose. Imwe zomerani
uteŵeti wa Chiuta mkati mwinu na kurondezga dongosoro lake
kukhwaskana na thupi linu.
Kasi Paulos wakanena kuti chikachitika ntchivichi ku unthu wake ukoroŵere
na wakwananga? ŴaRoma 6:6
_____________________________________________________________
77
Kasi ndi njani uyo wakukhala mwa ise sono? ŴaGalatiya 2:20
_____________________________________________________________
Kasi malo ghithu ghalinkhu? ŴaEfeso 2:6 ___________________________
_____________________________________________________________
Ntheura kasi tikwenera kukhala uli? ŴaRoma 6:11-12
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
ŴaGalatiya 5:16,17? ____________________________________________
Kumbukani, Khristu ndi mukuru kuruska Satana! (1 Yohane 4:4)
CHIUTA WAKUMANYA VIYEZGO NA KWENJERWA KWITHU
Ŵazgani Yesaya 41:10-13. Chiuta wakuti “Mungopanga” Kasi Chiuta
wakupangana namwe vichi? (v.10)
_____________________________________________________________
Nkhwenjerwa uli uko kukumpangiskani kuŵa ŵambula chipulikano mwa
Chiuta pa nyengo ya sono?
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
Ŵazgani 1 ŴaKorinte 10:13, Kasi mazgu ghakuti “chiyezgo icho
chikumuchitikira munthu yose” ghakung’anamulachi kwa imwe?
_____________________________________________________________
UMO CHIUTA WAKUTIRONGOZGERA
Imwe muli kulengeka mu vigaŵa vitatu, ivyo ni mzimu, umoyo (uzima) na
thupi. (ŴaTesalonika 5:23)
Mwati mwapokera Khristu :
- MZIMU winu wasandulika mukuwereramo kupya na Mzimu
Mutuŵa (1 ŴaKorinte 6:19, ŴaEfeso 1:13)
- UMOYO (uzima) winu wasandulika mukuwereramo kupya apo
mukukhala na chipulikano zuŵa na zuŵa, (ŴaRoma 12:2, 2
ŴaKorinte 3:18, ŴaFilipi 1:6)
- THUPI linu lizamukuzgoka lipya mu kuwuka ku ŵakufwa,
pakuruta kuchanya. (ŴaFilipi 3:21, 1ŴaKorinte 15:42-57)
78
UMO CHIUTA WAKUTIRONGOZGERA
Nga ndi MuKhristu, Chiuta wakuyowoya namwe kwizira mwa Mzimu
Mutuŵa Uyo wali mwa imwe.
Usange imwe mwamuzomerezga Chiuta kuti ndiyo wamurongozganinge pa
kusola kuti mughanaghanenge kwakuyana na Mazgu Ghake, maghanoghano
(mano) ghinu ghawererengemo mu upya wake(ŴaRoma 12:2).
Thupi
Umoyo
Mzimu
Machitiro
Kulaŵiska
Mlomo Mtima Khumbiro Kunuska
Kukhwaska Kupulika
Thupi
Umoyo
Mzimu Wane
Mzimu Mutuŵa
Machitiro
Kulaŵiska
Mlomo Mtima na Khumbiro Kunuska
Kukhwaska Kupulika
(MaSensi
ghankhonde)
Chakurondezgapo
ndi Milimo ya Urunji
Chiuta
79
Maghanoghano ghinu ghapya agha ghasinthenge machitiro ghinu
pakuwuskapo wofi na suskano, na vinyake vya ntheura nakuŵikamo
chitemwa, chimwemwe, mtende, na vinyake vya ntheura (ŴaGalatiya
5:22,23). Mu kaŵiro aka mu mtima winu, muti mukhumbenge
(musankhenge) kuchita milimo (kwizira mu vinthu vya ku thupi nga ndi
khumbiro la kurya, kukhwaska, kuwona, na kununkhiska) ivyo viratenge ku
milimo yiweme. Milimo iyi, apo mwapika nkhongono kufuma kwa Mzimu
Mutuŵa, yitiyikondweskenge Chiuta na kupereka uchindami kwa Iyo.
KASI SATANA WAKUCHITA ULI PAKUKHUMBA KUTINANGA?
Umo chiyezgo chikukulira
a. Satana wakutisonga (wakutinyengerera pachokopachoko) panji
kutiwuskapo pa malo agho tavikiririka. Wakutimanya ndipo
wakumanya ivyo vingatisomba (vingaticheuzga) ise
payekhapayekha.
b. Wakuyamba kuteŵeta mkati mwithu kuti mpaka tighanaghane
kuchita kwananga. Iye wangatipangiska kuti ise tinange chara;
kweni wangatiyezga waka. Tikusankha tekha kuti tinange panji
chara.
c. Para tasankha kunanga, ndiko kuti Satana watiruska pakukwaniska
kutipatula ku wene-na-wene withu na Chiuta. Ichi chikwiza na
konthoro (kujinyumwa) na chitima mu maumoyo ghithu.
Thupi
Umoyo
MzimuWane
Na
Mzimu Mutuŵa
Machitiro
Kulaŵiska
Mlomo Mtima Khumbiro Kunuska
Kukhwaska Kupulika
Chakurondezgapo pa kwananga-
ndi Milimo ya ya Ukazuzi
Satana
Ukhaliro
wa Charu
Makhumbiro
Gha thupi
80
Satana, mweneuyo ndi chata wa uheni wose, kuti wangamanya kukhwaska
mizimu yithu mwenemumo mukukhala Mzimu Mutuŵa chara, ntheura
wakuteŵeta kwizira mu ivyo vikuchitika mu charu (nkharo) – uchigoro,
mazaza, udokezi, wofi na vyakukondweska vya umoyo uno. Wakutiyezga
kuti tisankhe kureka kumpulikira Chiuta kwizira mu makhumbiro gha
thupi. Makhumbiro gha thupi ghangakoreka mu kurampharampha kuchita
kwananga. Maghanoghano ghithu, agho ghayamba kunozgeka na mazgu gha
Chiuta, ghangamanya kunangika luŵiro ndipo mu nyengo zinyake
ghangagomezga utesi wa Satana. Tiri ŵanangwa kukhala umo
tingakhumbira na mukuzaya kose, kweni pakuchita ntheura, tikwananga
ndiposo tikumuyuyura Chiuta. Ichi, ntchakumanyikwirathu,
chikumukondweska Satana uyo ndi murwani wa Chiuta.
TINGATONDA ULI VIYEZGO
MANYISISKANI MAZAZA AGHO MULI NAYO
Kuŵa mwa Khristu kukumpani mazaza ghakuzirwa kuruska murwani winu.
Lusifara (Satana) wakalengeka na Chiuta kuŵa wakutowa na wa nkhongono
kuruska vilengiwa vyose (Ezekiel 28:12-14) Iye wakapika mazaza pa
ŵangelo ŵose (Ezekiel 28:15). Iye wakajitunthumura na kurongozga wumba
wakugalukira kuchanya (Yesaya 14:13,14). Ŵangelo ŵanandi
ŵakamurondezga Satana kuti wawiskire pasi Chiuta (Yuda 6). Satana
wakatondeka ndipo wakaponyeka pasi kufuma kuchanya (Ezekiel 28:16-18).
Ŵangelo aŵo ŵakaŵa nayo (ndiyo mizimu yiheni panji viŵanda)
ŵakaponyeka pasi pamoza nayo ndipo ŵakulindizga cheruzgo pa zuŵa
lakumalira (Mateyu 25:41). Umaliro wawo wakofya ngwakumanyikwirathu
ndipo pharaniko liriko nadi. Pa nyengo ya sono, mizimu yiheni iyi yina
mazaza mu charu chapasi pera (Ezekiel 28:16, ŴaEfeso 2:2) ndipo
yikuyezgayezga kupuruska ŵanandi. Usange Satana wangamutimbanizgani
imwe, nga muKhristu, kukhwaskana na mazaza ghinu, mbwenu
mutondekenge kwimikana nayo na mauryarya ghake.
UMO MAZAZA GHALI KUŴIKIKIRA KUCHANYA NA PASI
(Wonani chithuzithuzi pa peji la kunthazi uku)
1. Chiuta – ngwapachanya pa vyose kuchanya na pasi.
2. Satana – chilengiwa chankhongono chomene.
3. Mikayele (Mihayeli) Mungelo Mukuru – mulala wa liŵanja lakuchanya.
4. Ŵangelo aŵo ŵali kuwa – mizimu yiheni panji viŵanda.
5. Ŵangelo ŵakugomezgeka – ŵateŵeti ŵa Chiuta.
6. Wumba wa ŵanthu.
7. Uyo wandampokere Khristu nga ndi Mponoski na Fumu yake. Munthu
uyu wangamanya kukhala umoyo uweme kwakuyana na unthu kweni
walive Umoyo Wamuyirayira ndipo ntheura wali pasi pa mazaza gha
Satana na mizimu yake yiheni.
8. Para tampokera Khristu, Iye wali mwa ise ndipo ise tiri mwa Iyo.
81
Tirikukhalikika mwa Khristu m’machanya (ŴaEfeso 2:6). Khristu wali
pachanya pa maufumu na mazaza na mizimu yiheni yose (ŴaEfeso 1:20-
23) ndipo imwe muli mwa Khristu. Ise takwezgeka pachanya nkhanira
(mwa Khristu) – kufuma kuvizwazwa kufika ku mausambazi, kufuma ku
ukavu na kuzgoka mwana wa Themba la charu chose. Imwe muna
mazaza ghakuru, na pa Satana ŵuŵo.
9. ŴaKhristu ŵanandi ŵakukhala nga mbanthu ŵapachanya chara. Satana
wakuŵapusika kuti mbanthu ŵaweme waka apo ŵati ŵazgoka ŵa
Khristu. Ŵangamanya kughanaghana kuti ntchambura machitiko kukhala
nga ndi umo Mazgu gha Chiuta ghakuyowoyera.
Mu kujiyuyura kwawo (kuwula kugomezgeka), ŵakulutirira kukhala
makola-makola kuti ŵamukondweske Chiuta. MKhristu wantheura
ntchipusu kuti wapusikike na Satana.
Munthu wantheura nanga ndi mademoni agho ngambura nkhongono
ghangasangirapo mwaŵi na kumupusika.
Chithuzithuzi icho chilli pasi apa chikwenera kumovwirani kuti mupulikiske
malo gha mazaza agho muli nayo mu charu chose.
Dada
6. Wumba wa
Ŵanthu
2. Satana 4. Viŵanda
(mademoni)
3. Mikayeli 5. Ŵangelo
8. Nga ŵakhristu tiri umu Mwa Khristu na mazaza pachanya pa Satana na mizimu yake.
9. Satana wakupusika Ŵakhristu ŵanandi pakujitora kuti ŵali apa
Mwana
Mzimu
Mutŵa
1.
Chiuta
Chiuta
7.
9.
8.
82
Mazgu gha Chiuta ghakunena kuti tiri Mwa Khristu. Mugomezgani
Chiuta. Khalani ŵamoyo na chipulikano.
KHALANI ŴAMOYO NA CHIPULIKANO
Ŵazgani ŴaHebere 4:15,16. Kasi tingachitachi nyengo ya viyezgo (v.16)
_____________________________________________________________
Chirondezgengepo ntchivichi? ____________________________________
Chipulikano ndiko kuchita unenesko uwo Chiuta wayowoya. Ntchifukwa uli
chipulikano ntchakuzirwa chomene? ŴaHebere 11:6
_____________________________________________________________
Ŵazgani 1 ŴaKorinte 10:13.
Kasi Chiuta wakupereka uli wovwiri pa nyengo ya viyezgo?
_____________________________________________________________
Kasi chiyezgo chingamutondani imwe? _____________________________
Nga ndi muKhristu, muli na mwaŵi wakusankha. Sankhani kukhala
ŵamoyo na Chipulikano.
IVYO TASAMBIRAPO
Kasi ndi mu nthowa uli iyo imwe mwayezgekera pa nthowa izi?
Makhumbiro gha thupi __________________________________________
Makhumbiro gha maso __________________________________________
Makhumbiro gha umoyo wuno ____________________________________
KHALANI ŴAMOYO NA CHIPULIKANO
Soranipo chinthu chimoza cha vinthu ivyo viri pachanya apa. Mu ivyo
mukusoŵerwa, kasi muchitengechi mu sabata iyi kuti mukakhale na
chipulikano mu mapangano gha Chiuta?
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
“Live by the Spirit and you will not fulfil the lusts of the
flesh”. Galatians 5:16
83
NYENGO YANE YA ZUŴA NA ZUŴA NA CHIUTA
Sabata yakwamba pa _____________ mpaka pa__________ 20 _______
Vesi la Pa Mtima la Sabata iyi: (Wereranimo Zuŵa na Zuŵa)
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
Apo ghafuma Mazgu _________________
Zuŵa 1 Mazgu gha mu Baibolo ghaŵazgika kufuma ________________
Vesi ilo lanikhwaska comene ____________________________________
Icho chanikondweska chomene __________________________________
_____________________________________________________________
Chiuta Wakunisambizga Ine ____________________________________
_____________________________________________________________
Zgoro lane ni _________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
Zuŵa 2 Mazgu gha mu Baibolo ghaŵazgika kufuma ________________
Vesi ilo lanikhwaska comene ____________________________________
Icho chanikondweska chomene __________________________________
_____________________________________________________________
Chiuta Wakunisambizga Ine ____________________________________
_____________________________________________________________
Zgoro lane ni _________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
Zuŵa 3 Mazgu gha mu Baibolo ghaŵazgika kufuma ________________
Vesi ilo lanikhwaska comene ____________________________________
Icho chanikondweska chomene __________________________________
_____________________________________________________________
Chiuta Wakunisambizga Ine____________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
84
Zgoro lane ni _________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
Zuŵa 4 Mazgu gha mu Baibolo ghaŵazgika kufuma ________________
Vesi ilo lanikhwaska comene ____________________________________
Icho chanikondweska chomene __________________________________
_____________________________________________________________
Chiuta Wakunisambizga Ine____________________________________
_____________________________________________________________
Zgoro lane ni _________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
Zuŵa 5 Mazgu gha mu Baibolo ghaŵazgika kufuma ________________
Vesi ilo lanikhwaska comene ____________________________________
Icho chanikondweska chomene __________________________________
_____________________________________________________________
Chiuta Wakunisambizga Ine____________________________________
_____________________________________________________________
Zgoro lane ni _________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
Zuŵa 6 Mazgu gha mu Baibolo ghaŵazgika kufuma ________________
Vesi ilo lanikhwaska comene ____________________________________
Icho chanikondweska chomene __________________________________
_____________________________________________________________
Chiuta Wakunisambizga Ine____________________________________
_____________________________________________________________
Zgoro lane ni _________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
85
Zuŵa 7 Mazgu gha mu Baibolo ghaŵazgika kufuma ________________
Vesi ilo lanikhwaska comene ____________________________________
Icho chanikondweska chomene __________________________________
_____________________________________________________________
Chiuta Wakunisambizga Ine ___________________________________
_____________________________________________________________
Zgoro lane ni _________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
MAŴEYERERO -
NKHONGONO ZINANDI -
MALUMBO GHANANDI!
VYAKUPEMPHERERA ZUŴA IVYO
VYAZGOREKAPO
ZUŴA
86
NDONDOMEKO YA UTHENGA
Mutu ________________________________________________________
Zuŵa _____________ Msambizgi/Mpharazgi ______________________
Mazgu ghafuma pa ____________________________________________
Lembani Fundo Zikuru-zikuru na Maghanoghano pa Fundo yiliyose
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
Icho Chanikhwaska Ine ni ______________________________________
____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
Chiuta Wakunisambizga Ine uti _________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
Zgoro Lane ni ________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
87
MUWONE IVYO VILI MU CHISAMBIZGO CHACHINKHONDE NA
CHIŴIRI
Kuti timarizge chisambizgo ichi nkhwenerera: (Woneseskani para
mwamarizga)
KUNOZGEKERA
1. Nozgekerani kuyowoya mazgu gha pa mtima 1 ŴaKorinte 10:13
2. Ŵazgani na kusambira I Yohane, II Yohane, III Yohane
pakugwiriska ntchito pepala la “Nyengo yane ya padera na Chiuta”.
Mazgoro agho ghakufuma mu Mazgu gha Chiuta mughagwiriske
ntchito pa umoyo winu.
3. Lembani fundo zikuluzikulu pa upharazgi wa Mliska. Gwiriskani
ntchito ndondomeko ya upharazgi
4. Marizgani vyose ivyo vili mu sambiro la Chinkhonde na Chiŵiri,
“Kukhala mu Mbumba ya Mpingo Wane”
CHIGAŴA ICHI CHIKWENERA KUMARIZGIKA NA MSAMBIZGI
1. Mu ufupi wereranimo fundo zikulu-zikulu za musambiro la
Chinkhonde Chimoza. Dumbiranani ivyo mazgu agha
ghakung’anamula pa munthu waliyose pa yekha
2. Torani mazgu kufuma mu vesi la pa mtima 1 ŴaKorinte 10:13
3. Dumbiranani ivyo mwasambira pa Baibolo sitade na Nyengo ya
Malurombo panji mazgoro gha malurombo ghinu.
4. Dumbiranani fundo izo mwangutorapo pa upharazgi/ chisambizgo
cha Mliska
5. Wereranimo Sambiro la Chinkhonde na Chiŵiri. Didimizganipo pa
fundo yakuzirwa kwa kumulambira Chiuta na kongana mu wene-na-
wena wa ŵaKhristu
6. Wonani “Ivyo vili mu Chisambizgo cha Chinkhonde na Chitatu”
“Kunozgekera” ntchitoYose iyo mwapika kukwenera kuchitika
mwakufikapo pambere mundakumaneso.
Dazi ____________ Nyengo ____________ Malo ____________________
7. Kujara na lurombo pakugwiriska ntchito “Lurombo lwakuŵeyerera-
naNkhongono zose- na Malumbo ghanandi” ivyo vili pa pepala
lapadera.
88
89
VISAMBIZGO
VYAKURUTIRIZA --- Usambiri---
Lesson Seven
KUKHALA MU MUMBA YA MPINGO WANE
Mwapokera Khristu ntheura mwababika mu mbumba ya Chiuta. Ntchinthu
chakuzirwa kuti mupulikiske umo mungakhalira makola mu mbumba yinu
yipya iyi, mwakuti mukulire lumoza mpaka mukhome mu Mzimu. Muti
musangwengwe pakusangana na ŴaKhristu ŵanyinu mu wene-na-wene
ukuru uwu.
Mu sambiro ili, tisambirenge kuti Mpingo (Eklezia) ntchichi, urato wake na
kuzirwa kwa kongana pamoza mu wene-na-wene wa ŴaKhristu, ndiposo
umo mungaŵira pa wene-na-wene wa chandulo.
MPINGO NTCHICHI?
Mpingo ndi “Thupi la ŴaKhristu ŵose mwa Yesu Khristu”; kuti ndi
nyumba yakuzengeka na ŵanthu mwenemumo ŵanthu ŵakuwunganamo
chara. Chiuta walikuŵika mipingo muvikaya vyithu (mipingo yilipo yinandi
yambula mapendeko mu charu chose chapasi) mwakuti paŵe mbumba
mwenemumo tingamanya kukula mu umoyo withu wa Mzimu mwakuti
timanye kuŵaphalira ŵanji mu chitemwa.
URATO WA MPINGO NTCHICHI?
Kasi urato wa Yesu pakwiza pa charu chapasi ukaŵa vichi?
Luka 19:10 ____________________________________________________
Mateyu 20:28 __________________________________________________
Mateyu 9:13 ___________________________________________________
Urato wa mpingo nkhurutizga urato wa Khristu. Mpingo ukupereka mwaŵi
kwa ise ŴaKhristu kuti timanye:
a. Kulambira Chiuta – Tikusambira urato wa Khristu mwakuti tihenere na
umoyo Wake
90
b. Kuŵa pa wene-na-wene – Kupwerererana yumoza na munyake na
kusangwa mu ubali wa chandulo
c. Kusambizgika – Tiphatiririka mwakuti tiŵe ŵakufikapo mu kwenda
kwithu na Chiuta pakuŵa na maluso gheneagho tingateŵetera nagho
ŵanyithu.
d. Kugaŵana Khristu na ŵanyithu – Mwakuti tipharazge makani ghaweme
gha Uthenga wa Chiuta ku ŵanyithu.
Mu sambiro ili tidumbiskanenge za kulambira Chiuta na wene-na-wene wa
ŴaKhristu, ndipo mu sambiro lakurondezgapo pa ili tizamusambira vya
Usambiri na umo tingagaŵirana Khristu na ŵanyithu.
Kasi urato wa mpingo winu uko mukusopa ni vichi? Lembani pasi apa.
Ise urato withu ni _______________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
(Mungamanya kufumba msambizgi winu panji Mliska)
KUMULAMBIRA CHIUTA
Pa Masalmo 122:1 pakuyowoya kuti Davide wakasekerera para ŵakanena
nayo kuti warute ku nyumba ya Yehova.
Kasi maghanoghano ghithu ghaŵe uli para tikuruta ku visopo?
_____________________________________________________________
Kasi mtima withu tiŵike pa vichi? 1 Midauko 29:10-13 ________________
_____________________________________________________________
Kulambira Chiuta pamoza na ŵanyithu kuli na chandulo kwa Chiuta na ise
wuwo. Kukurongola kuti tikumanya na kugomezga uchindami, nkhongono,
ukuru na ufumunkhulu wake. Tikupereka ntchindi kwa Iyo chifukwa ndi
Fumu ndipo ndi Chiuta wankongonozose na kamanyimanyi wa vyose.
Kumulambira Iyo mwakufikapo ndiko kunjira mu vipata vyake
nakusenderera kufupi na chizumbe chake cha ufumu, kupereka ntchindi kwa
Iyo, ndiposo na kusangwa mu wene-na-wene withu na Iyo. Kulambira ndiko
kukhwaskana na Chiuta – kumuromba Chiuta, kurapa zakwananga kwa
Chiuta, kumwimbira Chiuta, kweniso kuchita vyose ivyo Chiuta
wakuyowoya nga ndi umo Iyo wali kukwezgekera na kuvumbulikira mu
Mazgu Ghake. Urato wake nkhupereka kanthu kanji, kwakuruska kupokera
kanthu. Tikwenera kusambira kulindizga na kuzika pa Chiuta mwakuti
tipokere thumbiko kufuma kwa Iyo.
91
Kwakuyana na mavesi agha, kasi tikwenera kuŵa na maghanoghano uli apo
tikurindizga pa Yehova?
Masalmo 25:4, 5 _______________________________________________
Masalmo 37:7 _________________________________________________
Masalmo 40:1 _________________________________________________
Yesaya 40:31 __________________________________________________
Kulambira, mu kaŵiro kake, kukukhumba kunozgekera kufuma mu mtima.
Kulambira Chiuta kukuŵaso na kulindirira na kuzika. Pakulambira Chiuta
tikwenera kughanaghaniraso makola pa ivyo ise taŵene tikukhumba, ivyo
ŵanyithu ŵakukhumba, kweniso chilichose chakukhwaskanan na umoyo
withu pakuvithula kwa Chiuta. Kulambira Chiuta pamoza na ŵanyithu ndi
kurutizga mlimo uwo wachitika kale mkati mu mitima yithu mu sabata yose.
KULAMBIRA KUKWENERA KUŴASO NA VINTHU IVI:
Mazgu gha Chiuta
Nyengo zose kulambira kukukhwaskaso kusumbira Mazgu gha Chiuta.
Kupharazga na kusambizga Mazgu gha Chiuta pa wumba kukutipa mwaŵi
kuti tiraziske maghanoghano ghithu kwa Chiuta. Kupharazga kureke kuŵa
kuyowoya waka peara chara, kweni kuŵeso kunozga kamanyiro kithu pa
ukuru wa Chiuta nakuti mwa ntheura mizimu yithu yiwuskire muchanya kwa
Iyo. Kuti musunge vinandi pa ivyo mukupulika kwizira mu upharazgi/
usambizgi lembani vyose ivyo mukusambira mu mazgu agha.
Pakulemba gwiriskani ntchito “Ndondomeka ya Uthenga”
Kasi tikwenera kupokerera uli Mazgu gha Chiuta? ŴaKolose 3:16 _______
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
Chikurondezgengepo ntchivichi? __________________________________
Wonaniso ŴaEfeso 5:19 _________________________________________
Kwimba Sumu
Kuzuzgika na Mzimu ndiko kuzura na Mazgu gha Chiuta kweniso na sumu
za marumbo.
Mwaluŵiro wonani Masalmo 119 vesi lilirose, na kusanda umo Davide
wakaŵikira mtima wake pa Chiuta panji pa Mazgu gha Chiuta.
Pa Masalmo 100:2 pakutiphalira kuti _______________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
92
Kumbukani kuti Chiuta wakusangwa na malumbo gha ŵanthu ŵake. Ise
tiliko kupereka ntchindi kwa Iyo mu kulambira kwithu. Nthowa
zakumulambirira zikuŵa zakupamba pambana kwakuyana na mipingo umo
yikuchitira kweni urato ngumoza. Kulambira kuti ntchinthu chakufwa chara.
Tikusangwa chifukwa Yesu ngwamoyo; kwimba kwithu, kupemphera,
kuwerezgawerezga na machitiro ghithu viŵenge vya kuzula na chimwemwe,
chiuskankhumbi, ndiposo na nkhongono zose chifukwa Iyo ngwamoyo.
Kulambira kwithu kuti kurongolenge umoyo wake mwa ise.
Kasi Yesu wakapanganachi ku aŵo ŵakongana mu zina lake?
Mateyu 18:20 __________________________________________________
Zani uku mukugomezga kukumana nayo Iyo!
KONGANA PAMOZA MU WENE-NA-WENE
UMOZA PAKATI PITHU
Kasi rulombo lwa Yesu lukaŵa vichi pakurombera ŵakugomezga wose?
Yohane 17:20-23 _______________________________________________
_____________________________________________________________
Kasi khumbiro la Paulos likaŵa vichi pakurombera ŵkhristu ŵa mu mpingo
wa ku Roma?
ŴaRoma 15:5,6 ________________________________________________
Satana wayezeskenge kutimbanizga ubali withu na Chiuta. Kasi chivikiriro
chithu ntchivichi kwa Satana?
Yohane 17:11 __________________________________________________
TILI VIŴARO VYA YUMOZA NA MUNYAKE
Kasi mpingo ukurongosoleka uli mu 1 ŴaKorinte 12:27? ______________
_____________________________________________________________
Ŵazgani ŴaRoma 12:3-16. Longosorani mu ufupi vyose ivyo vyalembeka
pa ndime iyi kuyana na ubali withu mu thupi la Khristu na
____________________________________________________________
Kasi chigaŵa chimoza cha thupi chingateŵeta pachekha kwambula vigaŵa
vinyake?
1 ŴaKorinte 12:21 _____________________________________________
Kasi chikuchitika ntchivichi para chiŵaro chimoza cha viŵaro vya thupi
chikupwetekeka?
1 ŴaKorinte 12:26 _____________________________________________
93
Kasi chikuchitika ntchivichi para chiŵaro chimoza cha viŵaro vya thupi
chikuchindikika? _______________________________________________
Umo tingatorera mazgu agha pa umoyo withu
Kasi imwe mukwenera kuŵa yumoza (membala) wa mpingo uwo uli mu
chikaya chinu? 1 ŴaKorinte 12:12,13 ________________________. Kasi
imwe muli kale yumoza (membala) wa mpingo uliwose mu chikaya chinu?
_____________________________________________________________
(Usange mundanjire mpingo uliwose, dumbiranani na msambizgi winu umo
munganjirira mu mpingo kuti muŵe yumoza wawo)
KUPOKERERANA YUMOZA NA MUNYAKE
Lembani mazgu agho ghali pa ŴaRoma 15:7 ________________________
_____________________________________________________________
Mungeruzgananga (ŴaRoma 14:1, 3, 20, 21)
Mungarumbanga chisko (Yakobe 2:9)
Kasi tikwenera kuchita uli ku ŵanyithu? ŴaRoma 12:16
Tikwenera ____________________________________________________
Tireke ku _____________________________________________________
Phemanani na ŵanyinu Ŵazgani ŴaEfeso 2:12-14
Ise tose (v.12) ___________________________________ pa Khristu.
Kweni sono (v.13) ______________________________________________
mu ndopa za Khristu. Khristu ndiyo chimango chithu ndipo watizgora (v.14)
______________________________________________ ndipo wapankhula
_____________________________________________________________
Kasi tikwenera kuchitachi kurongola kuti tikupokerera ŵanyithu?
ŴaEfeso 4:15,16 _______________________________________________
Chirondezgengepo ntchivichi? (v.16) _______________________________
_____________________________________________________________
Umo tingatorera mazgu agha pa umoyo withu
Kasi mukukhumba kusintha maghanoghano ghinu (na kuphemana) na
munthu yunji? _____________________________ Munthu uyo ni njani?
___________________________________________________________
94
CHINDIKANANI YUMOZA NA MUNYAKE
Ŵazgani Yohane 13:1-17. Nangauli Iye wakaŵa Chiuta na Fumu yawo,
Yesu wakarongola bambiro la mteŵeti wakujiyuyula apo wakasavya
malundi gha ŵasambiri ŵake.
Kasi imwe mwaŵatumbika uli ŵanyinu pakuŵateŵetera?
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
Umo tingatorera mazgu agha pa umoyo withu
Naumo mukujiwonera kasi mukwenera kusintha maghanoghano ghinu pa
munthu munyake kuyana na mazgu gha kuchindikana? _________________
CHISKANANI YUMOZA NA MUNYAKE
Mazgu gha Chiuta ghakutisambizga kuti tichiskanenge yumoza na munyake.
“Kureka kongana chara, nga ndi umo kariri kaluso ka ŵanji, kweni
kuchiskana – ndipo chomene chomene apo mukuwona Zuŵa
likuneng’enera” ŴaHebere 10:25
Kasi Paulos wakaŵarongozga ŵaKhristu kuti ŵachitechi mu
1 ŴaTesalonika 5:11? ___________________________________________
_____________________________________________________________
Kasi Paulos wakuŵachiska uli? 1 ŴaTesalonika 1:2,3; 2:19-20
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
Kasi Paulos wakachiskika uli na iwo? 1 ŴaTesalonika 2:13 _____________
_____________________________________________________________
Kasi Paulosi wakayowoya kuti urato wakuzirwa wa mpingo ni vichi?
ŴaEfeso 4:11,12 _______________________________________________
_____________________________________________________________
Mazgu gha Chiuta ndilo jando lenecho la kuchiska na kukhomeska ŵanthu.
Umo tingatorera mazgu agha pa umoyo withu
95
Kasi walipo munthu yunji uyo wakukhumbikwa kuti imwe mumuchiske?
_________________________
Dumbiranani na msambizgi winu mazgu agho mungagwiriska ntchito
pakuŵachiska ŵanji.
JILAMBIKANI NA KUJIYUYULA KU YUMOZA NA MUNYAKE
Kasi mutu wa Ekleziya ndi njani? ŴaEfeso 4:15 ______________________
Viyerezgero vyakujilambika panji kujiyuyula
Ŵaukirano ŵajilambikenge ku ŵarara. (1 Petros 5:5)
Ŵanthu mu mpingo (mamembala) ŵaperekenge ntchindi ku ŵarongozgi.
(ŴaHebere 13:17)
Ŵazga (ŵa ntchito) ŵajilambike ku ŵawiskewokulu. (ŴaEfeso 6:5)
Ŵana ŵapulikire ŵapapi ŵawo. (ŴaEfeso 6:1)
Ŵawoli ŵajilambike kuŵafumu ŵawo. (ŴaKolose 3:18)
Ŵanalume ŵajirambike kwa Khristu. (ŴaEfeso 5:25-30)
ŴaKhristu ŵajilambikenge ku ŵarongozgi aŵo ŵimikika mu charu. (1
Petros 2:13)
Munthu waliyose wajilambikenge ku munyake. (ŴaEfeso 5:21)
Kasi ntchifukwa uli tikwenera kujilambika na kujiyuyula ku yumoza na
munyake? ŴaEfeso 5:21
_____________________________________________________________
Umo tingatorera mazgu agha pa umoyo withu
Kasi mukwenera kujilambika chomene kwanjani?
_____________________________________________________________
TEŴETERANANI YUMOZA NA MUNYAKE
Mwa Khristu imwe sono mwazgoka ŵanangwa – kuti muli ŵanangwa ku
kwananga pera chara – kweni kuti muteŵetere. (ŴaGalatiya 5:13,14). Aŵo
ŵakupulikiska kuti mbakufwa kukujitemwa na kujitunthumula ndipo mba
msuma mwa Khristu ŵakumanya kuteŵetera ŵanyawo kwakulingana na
uzari na kufurukira kwa kujipereka kwenencho. Ŵanthu aŵo mbambula
Khristu ŵakutemwa kujitunthumula na kujizirwiska ndipo ŵakupenja
kuteŵetereka na ŵanji.
Kasi ise khumbiro lithu liŵe vichi? Marko 10:42-45 ___________________
_____________________________________________________________
96
Kwizira mu milimo yithu yakupambanapambana ndimo tikurongolera
pakweru mtima wakuteŵetera ŵanyithu pakukwaniriska vyakusoŵerwa
vyawo vya mu Mzimu, vya thupi, mughanoghano kweniso vya zuŵa na
zuŵa. (Mateyu 25:1-45)
Umo tingatorera mazgu agha pa umoyo withu
Kasi imwe mungarongola uli kaŵiro ka uteŵeti ku ŵanyinu?
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
IVYO TASAMBIRA PA CHISAMBIZGO CHOSE ICHI
Mpingo ndi mbumba (banja) ndipo waliyose payekha payekha wakukula
wasuke wafikepo paukukhoma. Tili thupi limoza ndipo yose wa ise ndi
chiŵaro cha thupi lira. Kuti mumanye kufiska mazgu ghakuti “Yumoza na
Munyake” mukwenera kweghamira pa nkhongono ya Mzimu Mutuŵa.
Chitemwa ndicho ntchakuzirwa chomene pa vigaŵa vya chipaso cha Mzimu.
I Yohane 2:10 pakuti, “Uyo wakutemwa m’bali wake wakukhala mu
kungweruka, ndipo walive chikhuŵazgo mwa iyo”
Mpingo uwo uli pa chitemwano na Chiuta, ukumulambira Iyo na
chimwemwe na kunweka , ukurongola chitemwa pa yumoza na munyake,
ndiposo ŵanthu ŵake ŵakutora ŵanyawo kuti mbakuzirwa kwakuruska iŵo
(ŴaRoma 12:10), ndipo utiuŵenge mpingo uwo uguzenge ŵanthu ŵanthu
ŵanandi kunjira mwa iŵo (Milimo 2:47) ndipo uti uchindamiskenge Chiuta
mu charu ichi.
Agha ndigho malo agho imwe mukulirenge mu umoyo winu upya uwu. Mu
sambiro ilo likwiza sono, muzamusambira umo mungakulira nga ndi
musambiri wa Khristu na umo mungapharazgira Khristu ku ŵanyinu.
97
NYENGO YANE YA ZUŴA NA ZUŴA NA CHIUTA
Sabata yakwamba pa _____________ mpaka pa__________ 20 _______
Vesi la Pa Mtima la Sabata iyi: (Wereranimo Zuŵa na Zuŵa)
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
Apo ghafuma Mazgu __________________
Zuŵa 1 Mazgu gha mu Baibolo ghaŵazgika kufuma ________________
Vesi ilo lanikhwaska comene ____________________________________
Icho chanikondweska chomene __________________________________
_____________________________________________________________
Chiuta Wakunisambizga Ine ____________________________________
_____________________________________________________________
Zgoro lane ni ________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
Zuŵa 2 Mazgu gha mu Baibolo ghaŵazgika kufuma ________________
Vesi ilo lanikhwaska comene ____________________________________
Icho chanikondweska chomene __________________________________
_____________________________________________________________
Chiuta Wakunisambizga Ine ____________________________________
_____________________________________________________________
Zgoro lane ni _________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
Zuŵa 3 Mazgu gha mu Baibolo ghaŵazgika kufuma ________________
Vesi ilo lanikhwaska comene ____________________________________
Icho chanikondweska chomene __________________________________
_____________________________________________________________
Chiuta Wakunisambizga Ine____________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
98
Zgoro lane ni _________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
Zuŵa 4 Mazgu gha mu Baibolo ghaŵazgika kufuma ________________
Vesi ilo lanikhwaska comene ____________________________________
Icho chanikondweska chomene __________________________________
_____________________________________________________________
Chiuta Wakunisambizga Ine____________________________________
_____________________________________________________________
Zgoro lane ni _________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
Zuŵa 5 Mazgu gha mu Baibolo ghaŵazgika kufuma ________________
Vesi ilo lanikhwaska comene ____________________________________
Icho chanikondweska chomene __________________________________
_____________________________________________________________
Chiuta Wakunisambizga Ine ___________________________________
_____________________________________________________________
Zgoro lane ni _________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
Zuŵa 6 Mazgu gha mu Baibolo ghaŵazgika kufuma ________________
Vesi ilo lanikhwaska comene ____________________________________
Icho chanikondweska chomene __________________________________
_____________________________________________________________
Chiuta Wakunisambizga Ine____________________________________
_____________________________________________________________
Zgoro lane ni _________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
99
Zuŵa 7 Mazgu gha mu Baibolo ghaŵazgika kufuma ________________
Vesi ilo lanikhwaska comene ____________________________________
Icho chanikondweska chomene __________________________________
_____________________________________________________________
Chiuta Wakunisambizga Ine ___________________________________
_____________________________________________________________
Zgoro lane ni _________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
MAŴEYERERO -
NKHONGONO ZINANDI -
MALUMBO GHANANDI!
VYAKUPEMPHERERA ZUŴA IVYO
VYAZGOREKAPO
ZUŴA
100
NDONDOMEKO YA UTHENGA
Mutu ________________________________________________________
Zuŵa _____________ Msambizgi/Mpharazgi ______________________
Mazgu ghafuma pa ____________________________________________
Lembani Fundo Zikuru-zikuru na Maghanoghano pa Fundo yiliyose
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
Icho Chanikhwaska Ine ni ______________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
Chiuta Wakunisambizga Ine uti _________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
Zgoro Lane ni ________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
101
MUWONE IVYO VILI MU CHISAMBIZGO CHACHINKHONDE NA
CHITATU
Kuti timarizge chisambizgo ichi nkhwenerera: (Woneseskani para
mwamarizga)
KUNOZGEKERA
1. Nozgekerani kuyowoya mazgu gha pa mtima Yohane 13:34,35
2. Ŵazgani na kusambira ŴaEfeso 1-6 pakugwiriska ntchito pepala
gha Chiuta mughagwiriske ntchito pa umoyo winu.
3. Lembani fundo zikuluzikulu pa upharazgi wa Mliska. Gwiriskani
ntchito ndondomeko ya upharazgi
4. Marizgani vyose ivyo vili mu sambiro la Chinkhonde na Chitatu,
“Kupharazgira Ŵanyithu”
5. Ŵazgani kabuku kakulembeka “Kasi Mungakhumba Kumumanya
Chiuta Pamwekha?” (Sangani kabuku aka kufuma kwa msambizgi
winu.)
CHIGAŴA ICHI CHIKWENERA KUMARIZGIKA NA MSAMBIZGI
1. Mu ufupi wereranimo fundo zikulu-zikulu za musambiro la
Chinkhonde Chiŵiri uku mukudidimizgapo pa kuzirwa kwa kulambira
na kusopa mu wene na wena wa ŵatuŵa. Dumbiranani ivyo mazgu
agha ghakung’anamula kwa munthu waliyose pa yekha
2. Torani mazgu kufuma mu vesi la pa mtima Yohane 13:34,35
3. Dumbiranani ivyo mwasambira pa Baibolo sitade na Nyengo ya
Malurombo panji mazgoro gha malurombo ghinu.
4. Dumbiranani fundo izo mwangutorapo pa upharazgi/ chisambizgo
cha Mliska
5. Wereranimo Sambiro la Chinkhonde na Chitatu. Didimizganipo pa
fundo yakuzirwa kwa kugaŵana Khristu na kusambizga wose aŵo
ŵapokera Khristu kuti ŵaŵe ŵasambiri ŵake
6. Yerezgerani umo mungagaŵirana na ŵanyinu kabuku kakulembeka
“Kasi Mungakhumba Kumumanya Chiuta Pamwekha?”
7. Dumbiranani ivyo muzamukuchita munthazi umu nga ndi
Visambizgo vyakugaŵana Mazgu gha Chiuta, Visambizgo vya
Usambiri wa Yesu panji visambizgo vyakukhwaskana na mauteŵeti
102
ghanji. Wereranimoso mapepala ghapadera gha visambizgo vya “Umo
tingagaŵirana Mazgu gha Chiuta na ŵanyithu, Mwaŵi wapadera”
8. Wonani “Ivyo vili mu Chisambizgo cha Chinkhonde na Chinayi”
“Kunozgekera” ntchitoYose iyo mwapika kukwenera kuchitika
mwakufikapo pambere mundakumaneso.
Dazi___________Nyengo____________Malo ________________________
9. Kujara na lurombo pakugwiriska ntchito “Lurombo lwakuŵeyerera-
na Nkhongono zose- na Malumbo ghanandi” ivyo vili pa pepala lapadera.
103
VISAMBIZGO
VYAKURUTIRIZA --- Usambiri---
Sambiro la Chinkhonde na Chitatu
KUPHARAZGA MAZGU GHA CHIUTA KU ŴANYITHU
Mu sambiro ilo lajumpha, tikasambira urato wa mpingo kuyana na
kumulambira Chiuta kweniso wene-na-wene pakati pa ŵakhristu. Sono
tiyeni tiwone urato wa mpingo na icho mpingo ukubaba, ŵasambizgi.
Kuzgora ŵanthu aŵo mbambula kugomezgaKhristu kuti ŵaŵe ŵasambiri
ŵake ndi mlimo uwo ukuyamba apo mukugaŵana Khristu na ŵanyinu ndipo
ukulutirira apo mukovwira aŵo ŵapokera Khristu kuti ŵakhome mu
chipulikano. Usange ŵasambiri aŵa ŵafikapo pakumanya kupharazgira
ŵanji na kuŵasambizga kuti ŵakule mu chipulikano, ndiko kuti naŵo
ŵazgoka ŵasambizgi. Apo mukati mwapokera Khristu nga ndi mponoski
winu, mukayamba ulendo utali wakuti muzgoke musambiri wake. Sono ndi
nyengo yakuti namwe musambizge ŵanyinu. Mpingo ndi mbumba ya wene-
na-wene ndipo kuti ndi malo ghakusangiramo ŵana ŵalanda chara, kweni
ndi mwenemumo muli ŵana ŵakupamba-pambana ndipo aŵo mbalalako
ŵakovwira ŵachokoŵachoko apo ŵakukulira lumoza nga ndi umo vikuŵira
mu nyumba zithu.
KASI MSAMBIRI WA KHRISTU NDI NJANI?
Kasi vimanyikwiro vya msambiri ni vichi?
Marko 1:17 ____________________________________________________
Yohane 1:41 ___________________________________________________
2 Timote 2:15 __________________________________________________
Yohane 14:21 __________________________________________________
Yohane 16:13, 14 _______________________________________________
ŴaEfeso 5:18 __________________________________________________
104
Milimo 1:8 ____________________________________________________
Mukwenera kuti mukulenge mu umoyo winu wa Mzimu. Kasi Chiuta
walikuperekachi mu mpingo kumovwirani imwe kuti mukule?
ŴaEfeso 4:11, 12 _______________________________________________
Mliska na ŵalala ŵa mpingo ŵaliko nga mbasambizgi na ŵakovwira ŵanthu
nga ndimwe aŵo ŵakwenera kuŵa ŵa ŵakutumika ŵake kukateŵeta
milimo ya uteŵeti.
DANGO LA KHRISTU
“Yesu kuti wakanena kuti, ‘Kasi mukukhumba kuti mulute uli?’. Yayi,
Iye wakarangula ndipo iŵo ŵakachita icho wakaŵarangulira. Umo
ndimo ŵasambiri ŵaliri”. Disciple lakulembeka na Juan Carlos Ortiz
Kasi chinthu chakwamba icho Yesu wakaŵaphalira ŵasambiri ŵake kuchita
ntchivichi?
Marko 1:17 ____________________________________________________
Kasi mazgu gha umaliro ku ŵasambiri ŵake ghakaŵa vichi? Milimo 1:8
_____________________________________________________________
Nga mba sambiri ŵake, ise nase tikwenera kuŵa ŵakaboni ŵa ivyo
walikutichitira ndiposo tigaŵanenge uthenga uweme uwu na ŵanyithu aŵo
ŵali pafupi nase. Iyi ndi nthowa yimoza iyo tingamanya kupharazgira
ŵanyithu.
“Chiuta ntha wakukhala mu nyumba yakuzengeka na ŵanthu mu
charu, kweni mu ŵanthu aŵo ŵatumika mu charu” Thomas Gillepie
Ŵazgani Marko 5:1-20. Yesu wakachizga munthu uyo wakakakika na
mizimu yiheni mweneuyo wakakhalanga mu malaro. Apo Yesu
wakafumangamo mu malo ghara, munthu wakuchizgika yula wakamuŵeya
kuti warongozgane nayo mu nthowa. Zgoro la Yesu likaŵa lakuti munthu
yula walute kukwaŵo nakuŵaphalira ŵabali na ŵabwezi ŵake vya umoyo
upya uwo wakausanga.
Kasi Yesu wakalangura kuti munthu yula wakaŵaphalirechi ŵabali ŵake?
(v.19) ________________________________________________________
_____________________________________________________________
105
Mu ufupi, longosorani umoyo wa munthu yula apo wakaŵa wandakumane
na Yesu. (v.2-5) ________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
Kasi Yesu wakamuchitirachi munthu yula? (v.6-13) ___________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
Kasi nkhusintha uli uko kukachitika naYesu mu umoyo wa munthu yula?
(v.15) ________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
Munthu yula wakaluta ku kwaŵo na kuŵakonkhoskera ŵabali ŵake vyose
ivyo vikamuchitikira. Apo wakaŵalongosoleranga malonje ghose agha, kasi
ŵakati uli? (v.20)
_____________________________________________________________
Imwe namwe mulikufwatulika ku kuwusa kwa Satana ntheura muli nawo
ukaboni wakuti mungayowoya. Lembani ivyo vili pa 1 Petros 3:15
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
CHITIRANI UKABONI PAKUYOWOYA UKABONI WINU
Gwiriskani ntchito ivyo mukasambira kuti muphalire ŵanyinu mu ufupi ivyo
Chiuta walikumuchitirani .
106
SAMBIRO LA “UKABONI WANE”
Urato wa sambiro la Ukaboni Wane ngwakuti movwirike umo
mungalembera na kupereka ukaboni winu ku ŵanyinu.
MUNGANOZGEKERA ULI KULEMBA “UKABONI WA UMOYO
WANE” – UKABONI WA IVYO VIKAMUCHITIKIRANI IMWE
Mutu wa makani ghose ungayowoyeka makola para vyose vyaŵikika mu
malo ghake. Ukaboni uwo wanozgeka mwakupwererera makola,
mwakovwirika na Mzimu Mutuŵa, ungavwira nyengo yiliyose apo ukaboni
ukuchitika. Ili liŵe khumbiro linu lakuti Khristu wapharazgike mu nthowa
yakupulikikwa makola, yakukondweska, kweniso yipusu, mwakuti aŵo
ŵakupulika naŵoso ŵaŵenge na nyota yakukhumba kumumanya Iyo,
ndiposo ŵati ŵamanye “umo” ŵangampokerera Iyo paŵekha mu mitima
yaŵo.
Ivyo Mukwenera kuchita na Ivyo mureke kuchita apo Mukuyowoya
Ukaboni Winu
Ivyo Mukwenera Kuchita:
1. Murombani Chiuta kuti wamupeni vinjeru na urongozgi apo
mukulemba. (Yakobe 1:5,6)
2. Rondezgani ndondomeko zinayi izo muli kusambira pa sambiro la
“Ukaboni Wane” (wonani pepala la padera la chiyezgerero)
a. Ŵagaŵirani ŵanyinu umo umoyo winu ukaŵira kale apo
mukaŵa mundamumanye Khristu
b. Longosorani umo mukamumanyira Khristu (muyowoye fundo
zenecho)
c. Pharani umo umoyo winu ulili mwati mwapokera Khristu
(vinthu viweme ivyo Iyo wachita mkati mwinu, icho Iyo sono
wali mwa imwe)
d. Perekani vesi ilo ndakwenerera.
3. Didimizganipo pa fundo ya chitatu “c” kuphara umo mukaŵira apo
mukaŵa muchali mwanichi mu chipulikano cha Khristu.
4. Mungagwiriska ntchito nyengo pakuyowoya ukaboni winu na fundo
zinayi izi mwa ntheura mphindi 10 fundo yakwamba (a), mphindi
20 fundo yachiŵiri (b), mphindi 25 fundo ya chitatu (c), na mphindi
5 fundo ya chinayi (d). Fundo yakwamba (a) na ya chiŵiri (b)
zikuphara umo mukaŵira kale. Ntheura para mwazilemba
zikukhumba kusinthasintha chara. Fundo ya chitatu (c) yikwenera
kuphara umo umoyo winu ulili zuŵa na zuŵa ntheura
yikusinthasintha – kuphara ivyo Khristu wakumuchitirani sono mu
umoyo winu.
107
5. Yambani na mazgu ago ngakundweska, agho ghangaŵapa kunweka
ŵanthu kupulikizga ndipo mumalizge na fundo izo ziweme.
Yezgani kurondezga mutu kuyamba pakwamba mpaka pa umaliro.
Viyezgerero ni ivi:
Urato wa kukhala na umoyo Kuŵa mwenekaya
Mazgu gha Chiuta Kukhorwa na Chiponosko
Wanangwa wakureka kopa nyifwa Kureka kopa kukhala na Umoyo
Wanangwa kufuma ku kujitemwa Mtende wa mu mtima
Kukhorwa Chitemwa cha Chiuta
Chigowokero cha Chiuta Kuchita makola mu vyose
6. Mulembe mu nthowa yakuti ŵanyinu ŵaŵonenge kuti muli lumoza
nawo pa ivyo ŵakukumana nayo kuyamba kale na sono wuwo.
Yowoyani vya kusintha mu maghanoghano nga ndi bina panji
thinkho kuya ku chitemwa; kureka kukhwaskika na umoyo wa
ŵanyako na kuŵa wa lusungu; kudindiŵara na kuŵa wa
chimwemwe; kwenjerwa na kuŵa wa mtende; kuwula kuzizipizga
na kuŵa wakukunthirapo; wambula kuzika na kuŵa wa kuzika.
7. Wereranimoso na kulembaso uku mukunozga umo
mukukhumbikwa kunozgeka.
8. Sungani pa mtima ukaboni winu na kuwuwerezga-werezga mpka
uzgoke kaŵiro kinu.
Ivyo mureke kuchita:
1. Mureke kugwiriska ntchito mazgu agho tikughayowoyoya
kaŵirikaŵiri pakati pa ŵakhristu – ngati mazgu agha: kuponoskeka,
kung’anamuka, kubabikaso, ndiposo kwananga. Nangauli mazgu
agha ngakuzirwa kwa ise, kanandi ŵanthu ŵambula kuponoskeka
ŵakughapulikiska yayi.
2. Mureke kuyowoya vinthu vinandi, mureke kuzwetazweta waka na
mazgu ghandinandi, panji nesi kudidimizgapo umo mukaŵira mu
mukaŵiro kinu kaheni kakale.
3. Lekani kuyowoya mazgu nga wakuzizwiska, wauchindami, na
ghanyake gha ntheura.
4. Lekani kuzunula mipingo yinyake, chomene chomene para
mukunyoza na kuchombola mipingo yinji.
5. Mureke kunyoza panji kuyowoya kaheni ka ŵanthu ŵanji panji
mawupu ghanyake
6. Mureke kurongola kuti umoyo wa Chikhristu ulive masuzgo
WERERANIMOSO “MBIRI YA UMOYO” WINU
1. Kasi mutu wa makani ni vichi? ________________________________
108
2. Kasi mazgu agho ningamba nayo gheneagho ghangachontha mitima ya
aŵo ŵakupulika? _____________
Umo ukaŵira Umoyo wane apo nkhaŵa kuti nindampokerere Khristu:
1. Nikumbuke, nditindiyowoyenge na ŵanthu aŵo kuti mba Khristu chara.
Kasi mazgu agha ghangaŵachontha? Kasi mazgu agha ngenecho?
2. Kasi chikanimanyiska ntchivichi kuti nibowozge kuti nkhakhumbikanga
Khristu?
Umo nkhampokerera Khristu:
1. Kasi nanguyowoya mwakurunjika “umo” nkhamuchemera Khristu mu
mtima wane?
2. Kasi munthu uyo ngwambula kugomezga wangamanya na kudoka
kumpokerera Yesu wati wapulika ukaboni wane?
Umoyo wane nati nampokerera Khristu
1. Kasi nkhagwiriska ntchito viyerezgero vipusu, vyakupulikikwa makola
kurongola umo Khristu wanisinthira ine?
2. Kasi ukaboni wane ngwenecho? Kumbukani, palive uyo ngwakufikapo.
3. Kasi ukaboni wane ukurongola pakweru kuti ndi Khristu uyo wasintha
umoyo wane?
Vesi la mu Baibolo ilo Ndakwenerera lakukhozgera:
1. Kasi vesi ili likukorerananko na mutu wa “Ukaboni wa Umoyo Wane”?
Pakugaŵana ukaboni winu muwoneseske kuti:
1. Mukuphara ukaboni winu na mwamphu na chitemwa mu nkhongono ya
Mzimu Mutuŵa. (ŴaEfeso 5:18).
2. Yowoyani na mazgu ghinu kwambula kutolera mayowoyero ya munthu
munyake, ndiposo kwambula Kuchimbirira.
3. Mureke twakuŵikirako mukayowoyero, nga ndi kjikwantha-kwantha
mphuno, panji kugotagota.
4. Mureke kuchichizga ŵanthu kuti ŵapange “chisankho” cha
kumpokerera Khristu. Kumbukani ŵanthu “ŵakubabika mwa Mzimu”,
kuti nkhwizira mu kuŵakoserezga chara panji kwizira mu vinjeru vya
ŵanthu nangauli Chiuta wangagwiriska ntchito vyose viŵiri ŵuwo
pakuthaska ŵanthu.
5. Mureke kupharazgira waka ŵanthu pa ivyo ŵakuchita. Imwe yowoyani
waka ukaboni, kwakuruska kuŵapharazgira waka. Yowoyani kuti “Ine”
109
ndipo mureke kunena kuti “imwe”. Kumbukani kuti icho mukuyowoya
ndi nkhani yinu kuti ndi makani gha ŵanyinu chara.
6. Mwemweterani nyengo zose!. Murombani Yehova kuti wampeni
chisko chakung’azima na chakukondwa.
PEPALA LAKUPHARA VYA “MBIRI YA UMOYO WANE”
UMO UMOYO WANE UKAŴIRA APO NKHAŴA KUTI
NINDAMPOKERERE YESU
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
UMO NKHAMPOKERERA KHRISTU (Muyowoye fundo zenecho)
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
UMO ULILI UMOYO WANE PANYUMA PA KUMPOKERERA
KHRISTU
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
VESI LA MU BAIBOLO ILO NDAKWENERERA
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
110
CHITANI UKABONI PA KUPHARA VYA KHRISTU
Pali nthowa zinandi zakuperekera uthenga uweme wa Yesu Khristu. Mu
kusambira kwithu uku tikuchiska kuti mugwiriske ntchito ndondomeko
yakulembeka mu tumabuku nga ndi kabuku kakulembeka “Kasi
mungakhumba kumumanya Khristu pa mwekha?” panji “Kasi muli
kupulikapo vya Marango Ghanayi gha Mzimu?” tumabuku tose tuŵiri utu
tulikulembeka na Bill Bright panji “Ndondomeko yakurazga ku chimango na
Chiuta” kakulembeka na Billy Graham. Nkhugomezga kuti msambizgi winu
waŵenge kuti wamupani kale tumabuku utu.
ŴAZGANI KABUKU KA UTHENGA UWEME
Ŵazgani kabuku aka mpaka mukazgoŵere. Msambizgi winu
wayerezgerenge umo mungateŵeteskera kabuku aka pakugaŵana
chipulikano chinu na munyinu.
Mu Postole Paulos wakudumba vya umo wakang’anamukira mu Milimo 22.
Kasi wakafumba vichi apo wakati wakumana na Yesu? (v.8)
_____________________________________________________________
Munthu waliyose uyo wakuya kapenja ŵanthu ŵakuti wagaŵane naŵo
uthenga wa makani ghaweme wakwenera kumanyiska kuti Yesu ndi njani.
Apo mukupereka uthenga uweme, woneseskani kuti mukudumba vya Yesu.
Kuti ndi ŵose aŵo mukugaŵana naŵo mazgu ŵati ŵapokerenge Khristu nga
Mponoski waŵo chara, kweni ŵanandi ŵampokererenge. Aŵo
ŵampokerera ŵakhumbikwenge wovwiri kuti ŵakule mu chipulikano.
Kasi fumbo la chiŵiri la Paulo kwa Yesu likaŵa vichi? Milimo 22:10
_____________________________________________________________
ZGORANI ŴANTHU ŴANJI KUŴA ŴASAMBIRI ŴA YESU
Kugaŵana Khristu na ŵanyithu ndi mlimo wakudanga kuŵazgora ŵanthu
kuŵa ŵasambiri ŵa Yesu. Kasi uyo wazgoka sono mumusambizgenge
vichi? Mateyu 28:20
_____________________________________________________________
Chitorenge nyengo kuti ŵasambiri aŵo ŵazgoka sono ŵasambire
kumpulikira Yesu mu vyose ivyo ŵasambira, kweni imwe mlimo winu nga
msambizgi wawo nkhuŵovwira kuti ŵakule mu chipulikano.
111
IVYO TASAMBIRAPO
Woneseskani chithuzithuzi ichi na kudumbirana na msambizgi winu.
Ku
kula
kw
a U
mo
yo U
pya
Wu
pu
uch
oko
+Y
um
oyu
mo
= U
mo
yo
wa W
up
u w
oae
Ŵanthu
ŵakutizingirizga
Ŵu
kir
an
o
Ku
lam
bir
a
Sa
nd
e
Su
ku
lu
Ute
ŵeti
Un
yake
Kukula kwa Urongozgi Malo ghinu mu Uteŵeti
Kwendera kwa Ŵalendo
Wu
pu
Uch
oko
Lufu
ra
Usam
biri
Ku
sam
biz
ga
a
Um
oyo
wa
Wu
pu
Wo
se
112
KUKULA MU MZIMU PAYEKHA PAYEKHA
Jisandani mwaŵene mu ndondomeko yakukula mu umoyo wa Mzimu iyi
kuti muli mpha. Kasi mwandurapo uli kufuma mu ivyo mwakumana navyo
mu kukula kwinu?
_____________________________________________________________
Kuti imwe mulutirire kukula kwinu, ndondomeko ya chiŵiri ndi kugaŵana
mazgu kwambula kulekezga. Musambire umo mungapharazgira Khristu apo
mukukumana na ŵanyinu ŵa mpingo withu. Ichi chimovwiraninge kuti
muŵe ŵakunozgeka ndipo chimpaninge chikanga pa kugaŵana mazgu gha
Khristu na ŵanyinu. (Paumaliro wa sambiro ili ŵazgani chisambizgo cha
“Kugaŵana Mazgu, Mwaŵi wa padera” icho chilli pa pepala la padera).
Kasi muli na unozgero wakuyamba kupharazga mu nthowa ya Munthu-na-
Munthu payekha? __________________
Dumbiranani na msambizgi winu manozgekero ghake kuti muyambe.
MWAŴI WA PADERA WAKUCHITIRA UKABONI
Kasi mungacita vichi kuti munyinu uyo ngwambula kugomezga Khristu
waŵe na khumbiro la kupulikizga uthenga uweme?
_____________________________________________________________
(mwachiyerezgeroPa Viphikiro vya ubwezi, Maungano gha chisanisani gha
Mpingo, na vinyake vya ntheura)
Kasi mungakhumba kugaŵana Khristu na ŵanyinu?
_____________________________________________________________
Kasi mukukhumba wovwiri? ______ Pauli? _________________________
MWAŴI WA PADERA WAKUSAMBIZGIRA AŴO ŴAZGOKA SONO
Kasi ni mu vyakuchitika na mu mawupu uli umo mungateŵetera lumoza na
mkhristu mupya?
_____________________________________________________________
(Upharazgi wa Munthu-na-Munthu, Wupu wa Umoyo, Sande Sukulu, na
mauteŵeti ghanyake gha ntheura)
Kasi ntchifukwa uli ntchakuzirwa kovwira aŵo ŵazgoka sono kuti
ŵakulenge mu chipulikano?
_____________________________________________________________
113
VISAMBIZGO
VYAKURUTIRIZA ---Sharing---
ONE-TO-ONE
AN OPPORTUNITY
KUPHARA MAZGU GHA CHIUTA KU MUNTHU PAYEKHA
PAYEKHA
Mwaŵi wa padera
Mazuŵa ghano ŴaKhristu ŵanandi ŵakunweka kuti umoyo wawo uŵe
wakukhwaskika, na wakusinthika, kweniso na wakukwanira nga ndi umo
kukurongosolekera mu makalata gha mu Chipangano cha Sono (Ma Epistole
gha mu Testament la Sono). Kuti ukaŵa umoyo wakuyerezgera waka chara,
kweni kukaŵa kujira kwa umoyo wapachanya mu maumoyo ghawo na
kaŵiro kapya kweneuko ŵakarongosolanga kuti chikung’anamula “Khristu
ngwamoyo mwa iwo”.
Umoyo uwu uchalipo na muhanya uno wuwo apo tikuchitapo kanthu pa
Mazgu gha Chiuta
KANOZGERO KA CHIUTA
Khumbiro la Chiuta ndakuti waliyoyose uyo wakugomezga mwa Iyo waŵe
kaboni wake. Imwe muli chiŵaro chakuzirwa chomene mu mlimo wa charu
chose uwo Iyo wakukhumba kuti ŵanthu ŵake ŵaufiske mu muwiro uwu.
Kasi paliso chinyake chakuzirwa kuluska ichi?
NKHONGONO YA CHIUTA
Phangano la Chiuta: “Kweni muti mupokere nkhongono, para Mzimu
Mutuŵa wizira pa imwe: ndipo muti muŵenge ŵakaboni ŵane na mu
Yeresalemu, na mu Yudeya, na mu Samariya, na ku vigoti vya charu
wuwo” Milimo 1:8
KASI SAMBIRO ILI NTCHICHI?
1. Sambiro ili liri na vigaŵa vinkhonde na chimoza (6) vyeneivyo
vikugwiriskika ntchito na munthu yumoza kusambizga munyake
mweneuyo wamukusambizgaso munthu munyake.
2. Titikumanenge kamoza pa sabata kwa ma ola ghaŵiri kugaŵana mazgu,
kughachita, kupemphera na kuruta kukapharazga mazgu Gha Chiuta mu
mu malo ghaakupambana pambana lumoza.
NTCHIFUKWA ULI KUGAŴANA MAZGU GHA CHIUTA PA
YUMOZA-NA-MUNYAKE NTCHAKUKHUMBIKA?
114
1. Kugaŵana mazgu mwaluŵiro luŵiro pa yumoza-na-munyake
kukuchitika mu lupusu. (Ndi nthowa yakugomezgeka chomene ya
kupazgira visambizgo ku ŵanthu)
2. Pafupifupi munthu waliyose wangambizga ŵanyake. Munthu
mwanalume wakusambizga mwalume munyake ndipo mwanakazi nayo
wakusambizga mwanakazi munyake.
3. Chikupereka mwaŵi kuti muŵe na luso nga murongozgi.
4. Muti muŵenge na njuŵi pa mlimo wa upharazgi.
5. Chimovwiraninge kuti muŵe ŵakujipereka mu kupulikira Khristu apo
mujikunozgekera ivangeli.
6. Muŵenge na mwaŵi wakukuzgira maubali gha chiKhristu.
7. Chikovwira kuti paŵe kufwatuka pakunozga nyengo zakuchitira
Upharazgi lumoza.
URATO WA KUŴANA MAZGU GHA CHIUTA NDI KUTI:
1. Kumovwireni imwe kuti muŵe na mboniwoni ya kutandazga makani
ghaweme.
2. Kumovwireni imwe kuŵa na chikanga mu Mzimu Mutuŵa apo Iyo
wakumpani nkhongono nakumurongozgani mukuchitira ukaboni.
3. Kumovwireni imwe kuti musambire umo mungagaŵirana na ŵanyinu
ukaboni winu.
4. Kumovwireni imwe kuti munozgeke kuŵa kaboni wakufikapo wa
Khristu.
5. Kumovwireni imwe kuti munozgere makola kurondezga aŵo mbapya mu
chipulikano
6. Kumovwireni imwe kwamba kusambizga ŵanji kuti naŵoso ŵakamanye
kukachitira ukaboni (kwandaniska).
“Ndipo vyeneivyo wapulika kwa ine mu ŵakaboni ŵanandi, ndivyo
upereke ku ŵanthu ŵakugomezgeka, aŵo ŵati ŵamanye kusambizgaso
ŵanji” 2 Timote 2:2
KASI VYAKUMWENEREZGANI VIVICHI KUTI NAMWE
MUŴE ŴAMOZA ŴAKUPHARAZGA MAZGU GHA CHIUTA?
1. Khumbiro lakuti mukule mu ubali winu na Khristu
2. Mtima wakusambizgika – khumbiro la kusambira kufuma kwa ŵanyinu
mu kuchezgerana nawo
3. Mugule kabuki ka visambizgo ivi
4. Kuŵikapo mtima pa kuŵapo pa visambizgo vya sabata na sabata
5. Kuŵikapo mtima kufiska mlimo wose uwo tapika kuti tiwuchite
KASI MWANOZGEKERA KALE NDONDOMEKO YA
KUKAPHARAZGA?
KASI NDINGAMOVWIRANIKO KUNOZGA NDONDOMEKO IYI?
115
NYENGO YANE YA ZUŴA NA ZUŴA NA CHIUTA
Sabata yakwamba pa _____________ mpaka pa__________ 20 _______
Vesi la Pa Mtima la Sabata iyi: (Wereranimo Zuŵa na Zuŵa)
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
Apo ghafuma Mazgu___________________
Zuŵa 1 Mazgu gha mu Baibolo ghaŵazgika kufuma ________________
Vesi ilo lanikhwaska comene ____________________________________
Icho chanikondweska chomene __________________________________
_____________________________________________________________
Chiuta Wakunisambizga Ine ____________________________________
_____________________________________________________________
Zgoro lane ni _________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
Zuŵa 2 Mazgu gha mu Baibolo ghaŵazgika kufuma ________________
Vesi ilo lanikhwaska comene ____________________________________
Icho chanikondweska chomene __________________________________
_____________________________________________________________
Chiuta Wakunisambizga Ine ____________________________________
_____________________________________________________________
Zgoro lane ni _________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
Zuŵa 3 Mazgu gha mu Baibolo ghaŵazgika kufuma ________________
Vesi ilo lanikhwaska comene ____________________________________
Icho chanikondweska chomene __________________________________
_____________________________________________________________
Chiuta Wakunisambizga Ine____________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
116
Zgoro lane ni _________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
Zuŵa 4 Mazgu gha mu Baibolo ghaŵazgika kufuma ________________
Vesi ilo lanikhwaska comene ____________________________________
Icho chanikondweska chomene __________________________________
_____________________________________________________________
Chiuta Wakunisambizga Ine ___________________________________
_____________________________________________________________
Zgoro lane ni ________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
Zuŵa 5 Mazgu gha mu Baibolo ghaŵazgika kufuma ________________
Vesi ilo lanikhwaska comene ____________________________________
Icho chanikondweska chomene __________________________________
_____________________________________________________________
Chiuta Wakunisambizga Ine ____________________________________
_____________________________________________________________
Zgoro lane ni _________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
Zuŵa 6 Mazgu gha mu Baibolo ghaŵazgika kufuma ________________
Vesi ilo lanikhwaska comene ____________________________________
Icho chanikondweska chomene __________________________________
_____________________________________________________________
Chiuta Wakunisambizga Ine____________________________________
_____________________________________________________________
Zgoro lane ni _________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
117
Zuŵa 7 Mazgu gha mu Baibolo ghaŵazgika kufuma ________________
Vesi ilo lanikhwaska comene ____________________________________
Icho chanikondweska chomene __________________________________
_____________________________________________________________
Chiuta Wakunisambizga Ine ___________________________________
_____________________________________________________________
Zgoro lane ni _________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
MAŴEYERERO -
NKHONGONO ZINANDI -
MALUMBO GHANANDI!
VYAKUPEMPHERERA ZUŴA IVYO
VYAZGOREKAPO
ZUŴA
118
NDONDOMEKO YA UTHENGA
Mutu ________________________________________________________
Zuŵa _____________ Msambizgi/Mpharazgi ______________________
Mazgu ghafuma pa ____________________________________________
Lembani Fundo Zikuru-zikuru na Maghanoghano pa Fundo yiliyose
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
Icho Chanikhwaska Ine ni ______________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
________________________________-____________________________
Chiuta Wakunisambizga Ine uti _________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
Zgoro Lane ni ________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
119
MUWONE IVYO VILI MU CHISAMBIZGO CHACHINKHONDE NA
CHINAYI
Kuti timarizge chisambizgo ichi nkhwenerera: (Woneseskani para
mwamarizga)
KUNOZGEKERA
1. Nozgekerani kuyowoya mazgu gha pa mtima II Timote 2:2
2. Ŵazgani na kusambira ŴaGalatiya 1-6 pakugwiriska ntchito
pepala la “Nyengo yane ya padera na Chiuta”. Mazgoro agho
ghakufuma mu Mazgu gha Chiuta mughagwiriske ntchito pa umoyo
winu.
3. Lembani fundo zikuluzikulu pa upharazgi wa Mliska. Gwiriskani
ntchito ndondomeko ya upharazgi
4. Marizgani vyose ivyo vili mu sambiro la Chinkhonde na Chinayi,
“Khumbiro la Chiuta Umoyo Wane Wakunthazi”
5. Ŵazgani na kusambirapo ivyo vilikulembeka mu sambiro la
Urongozgi Wakupambana pambana kwa Msambizgi wakukhwaskana
na Umoyo wa Mzimu. Nozgekerani kurongosolera msambizgi winu
vyakukhwaskana na chithuzithuzi icho chili pa peji lakunthazi uku.
CHIGAŴA ICHI CHIKWENERA KUMARIZGIKA NA MSAMBIZGI
1. Mu ufupi wereranimo fundo zikulu-zikulu za musambiro la
Chinkhonde Chinayi uku mukudidimizgapo pa kuzirwa kwa
kumupharazga Khristu na kuŵazgola aŵo ŵampokerera Khristu kuŵa
ŵasambiri ŵake. Dumbiranani ivyo mazgu agha ghakung’anamula
kwa munthu waliyose pa yekha
2. Torani mazgu kufuma mu vesi la pa mtima II Timote 2:2
3. Dumbiranani ivyo mwasambira pa Baibolo sitade na Nyengo ya
Malurombo panji mazgoro gha malurombo ghinu.
4. Dumbiranani fundo izo mwangutorapo pa upharazgi/ chisambizgo
cha Mliska
5. Lekani msambiri warongosole ivyo vyalembeka pa Umoyo wa
Mzimu pa peji lakunthazi uku.
6. Wereranimoso Chisambizgo cha Chinkonde na Chinayi na
kudidimizgapo pa kuzirwa kwa kumanya Khumbiro la Chiuta na
mwaŵi wa padera uwo ukusangika mu uteŵeti winu
7. Dumbiranani ivyo muzamukuchita munthazi umu nga ndi
Visambizgo vyakugaŵana Mazgu gha Chiuta, Visambizgo vya
Usambiri wa Yesu panji visambizgo vyakukhwaskana na mauteŵeti
ghanji. Malizgani na kupereka satifiketi yakuchemeka “Certificate
of Achievement” sono nthena panji pa Wufu winu wa Umoyo wa
Mzimu
120
8. Umbiranani vyakukhwaskana na Kuŵa yumoza wa Mpingo na
Ubapatizo.
9. Kujara na lurombo pakugwiriska ntchito “Lurombo
lwakuŵeyerera-naNkhongono zose- na Malumbo ghanandi” ivyo vili
pa pepala lapadera. Ŵaromberani aŵo mwamukuŵasambizga para
mwafuma pano.
Ku
kula
kw
a U
mo
yo U
pya
Wu
pu
uch
oko
+Y
um
oyu
mo
= U
mo
yo
wa W
up
u w
oae
Ŵanthu
ŵakutizingirizga
Ŵu
kir
an
o
Ku
lam
bir
a
Sa
nd
e
Su
ku
lu
Ute
ŵeti
Un
yake
Kukula kwa Urongozgi Malo ghinu mu Uteŵeti
Kwendera kwa Ŵalendo
Wu
pu
Uch
oko
Lufu
ra
Usam
biri
Ku
sa
mb
izg
a
a
Um
oyo
wa
Wu
pu
Wo
se
121
VISAMBIZGO
VYAKURUTIRIZA --- Usambiri---
Sambiro la Chinkhonde na Chinayi
KHUMBO LA CHIUTA PA UMOYO WANE WA KUNTHAZI
Kuŵa Mkhristu kukukhwaska kakhaliro kithu kweni kukwenera
kukhwaskaso madazgo ghithu (maghanoghano ghithu gha kunthazi).
Ntchakupa nkhongono kumanya kuti Chiuta wakumanya nthazi lithu ndipo
apo tikujipereka ku khumbo Lake, tiwonenge viweme vyenecho vya Chiuta.
Kuli kuneneka kale kuti, “Nyengo zose Chiuta wakupereka vinthu viweme
vyakufikapo ku aŵo ŵakuŵika khumbo laŵo pa Iye”.
Mu sambiro ili tisambirenge kuti Chiuta wali na maghanoghano ghaweme
gha umoyo withu wa kunthazi, ndipo wakutipa vyawanangwa
vyakupambanapambana ku yumoza na munyake mwakuti titeŵetere
ŵanyithu mu mpingo Wake.
KASI TINGAMANYA ULI KHUMBO LA CHIUTA?
Ŵazgani ŴaRoma 12:1, 2. Kuyana na ma vesi agha:
Kasi ntchamachitiko kumanya khumbo la Chiuta? _____________________
Kasi khumbo la Chiuta lingarongosoleka uli? _________________________
_____________________________________________________________
Mpostole Paulos mu vyapitala vya kwambirira vya ŴaRoma wakarongosola
lusungu lwa Chiuta umo wakanozgera nthowa ya chiponosko. “Mu lusungu
lwa Chiuta”, kasi wakumuŵeyani imwe kuti muchitechi?
_____________________________________________________________
Kasi mazgu ghakuti “sembe yamoyo” ghakung’anamurachi kwa imwe?
_____________________________________________________________
122
Pakujipereka taŵene kukukhala umoyo utuŵa tikumulambira Chiuta na
kumukondweska Iyo. Kuti tikwenera kulinganizgika na kakhaliro panji
kaŵiro ka charu chara. Kasi tichitechi?
_____________________________________________________________
Usange mukuchita vinthu ivi chirondezgengepo ntchivichi? _____________
_____________________________________________________________
Kasi mwajipereka mwaŵene kwa mphumphu kwa Chiuta, mwakuti
wamuteŵeteskani umo Iyo wakukhumbira? _________________________.
Pa nyengo iyi kasi Mzimu Mtuŵa ndiyo wakuŵusa umoyo winu? ________
JIYEZGANI MWAŴENE
Ŵazgani 1 ŴaKorinte 13. Chipambi cha Mzimu ndi chitemwa. Chitemwa
chikujirongola mu nthowa zinandi. Jisandani mwaŵene umo Mzimu
wakurongolera chitemwa kwizira mwa imwe.
Kasi imwe muli:
Ŵa kuŵazizipizgira ŵanyinu? _____________________________________
Ŵa lusungu ku ŵakusoŵerwa? ____________________________________
Ŵa bina (sanje) na aŵo ŵachita makola mu makhaliro gha umoyo? _______
Ŵa kujitukumula pa ivyo mwachita makola? _________________________
Ŵakujitemwa chifukwa cha umo muliri? ____________________________
Ŵa kukhumba kupika ntchindi? ___________________________________
Ŵa mutonyolo ku waliyose? ______________________________________
Ŵa kukwiya luŵiro pa mwekha, pa ŵanyinu, ba ivyo vyamuchitikirani? ___
Ŵa chimbimbiza pa viheni ivyo vyamuchitikirani? ____________________
Ŵakuzaya pa kuchita kwananga? __________________________________
Ŵa kusangwa pa kupulika unenesko? _______________________________
123
Ŵa kuyezgayezga kuvikirira ŵanyinu? ______________________________
Ŵakugomezga? ________________________________________________
Ŵa chigomezgo nyengo zose? _____________________________________
Ŵa kuzizipizga nyengo zose? _____________________________________
MANO (NAGHANOGHANO) GHINU GHAWERERE KU UPYA
Sambirani kughanaghana nga ndi umo Chiuta wangaghanaghanira vya
umoyo winu wakunthazi, mwakuti mumanye kuchiona charu umo Iyo
wakuchiwonera. Imwe ndimwe munthu wapadera, wakuŵikika mu malo
ghapadera na Chiuta. Kuti muchitechi? Henani, kasi Yesu mphanyi
wachitachi waŵenge imwe? Kasi Iye watenge wanozgenge kuchitachi ndipo
mphanyi wachitachi? Kasi icho wati wachitenge mphanyi changuchitika
kwakulingana na viteŵetero vya umunthu? Kasi chati chichitikenge
makolaghene? Kasi mphanyi changuŵa chinthu chakwenerera kuŵikapo
umoyo winu? Enya, ntchakajimanyire!
Iyo wakukhumba umoyo wa ntheura kuŵa winu, kweni tose tikutemwa
kumuchefya Chiuta pa kuwula chipulikano ndiposo ivyo ise taŵene
tikunwekera.
Ŵazgani Yeremiya 29:11-13. Kasi maghanaghano Chiuta ni vichi pa
imwe?________________________________________________________
_____________________________________________________________
Yezgani kujipereka mwaŵene na kunena kuti “Fumu ndili pano pamaso pinu
kuti mundigwiriske ntchito. Kasi mukukhumba kufiska vichi kwizira mwa
ine? Mazgo gha Chiuta ghakuti, “Ndipenjani ndipo mundisangenge para
mukundipenja na mtima wose” (v.13). Usange mukupenja khumbo la
Chiuta, muti mulisangenge.
Kasi Yesu mphanyi wachitachi? Luka 19:10 _________________________
_____________________________________________________________
Kasi Iyo wangakhumba kuchita chinthu ichi kwizira mwa imwe? _________
Kasi Yesu wakaŵaphalira ŵasambiri ŵake kuti ŵachitechi? Marko 16:15 na
Mateyu 28:19, 20
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
124
Ise tose tili ŵasambiri Ŵake ndipo waliyose wa ise wakwenera kuruta na
kukagaŵana uthenga uweme na aŵo tikukumana naŵo.
KASI MUKWENERA KURUTA NKHU KUKAZGORA ŴANTHU
KUŴA ŴASAMBIRI ŴA YESU?
Ŵanji ŵakuchemeka na Chiuta kuti ŵarute ku malo ghanji uko ŵanthu
ŵandapulikepo vya Yesu. Ŵanji ŵakuchemeka kuti ŵakhale kuvikaya na
kuteŵeta mlimo wakufikira ŵazengezgani ŵaŵo na ŵanthu aŵo ŵakuteŵeta
naŵo. Uteŵeti winu uwo Chiuta wali kumuchemeraniko ndicho chinthu
chakwamba na chakuzirwa chomene. Mlimo winu ungaŵa nthowa
yakupereka mwaŵi wakuchitira uteŵeti winu. Nyengo yinayake Elton
Trueblood wakanena kuti “mlimo uliwose uŵo ulive njombe nga ndi
ndalama ukukozgana waka na wuzga”. Kweni para mlimo wapokerereka
makola na mawoko ghaŵiri ungamanya kubaba umphumphu wose ndipo
nkhurutizga kulambira kwithu kweneuko kukurata ku ntchemo yithu ya
uteŵeti. Ntchito izo tikuteŵeta za charu ichi zingamanya kuŵa milimo ya
marumbo kwa Chiuta.
KASI MUKWENERA KUCHITACHI?
Kuti musankhe icho mukwenera kuchita, jifumbani, “Kasi Yesu
wangachitachi?” Kasi Iye wangapenja na kuponoska icho ntchakuzgeŵa
kwizira mwa ine?”
MWA KUJIKHUTULA MU MALUROMBO GHANAGHANIRANI
MWAŴI WAPADERA UŴO ULI PAFUPI NAMWE
Lembani mazina gha ŵanthu aŵo imwe mukuŵamanya kuti panji
ŵandamumanye Chiuta paŵekha.
___________________________ ________________________________
___________________________ ________________________________
___________________________ ________________________________
Yambani dankha na aŵo ŵali pafupi namwe, kweni kuzgani maghanoghano
ghinu.
YANDANANI
Longosolani nthowa iyo yilikupita mu Milimo 1:8 _____________________
_____________________________________________________________
Kasi Yerusalemu winu wangaŵa vichi? _____________________________
125
Yambani apo imwe muli ndipo zgorani ŵanji kuŵa ŵasambiri ŵa Yesu
ŵeneaŵo ŵamukusambizga ŵanyaŵo aŵo ŵamusambizgaso ŵanyaŵo.
Tiyezgere kuti imwe mwanjira mu nthengwa ndipo muli na ŵana ŵatatu
ndipo naŵo ŵababa ŵana ŵatatu waliyose ŵeneaŵo ŵali na ŵana ŵatatu
waliyose, kasi imwe muŵenge na ŵazukulu ŵalinga?
IMWE
3 Ŵana ŵinu
3 x 3 = 9 Ŵazukulu
9 x 3 = 27 Ŵazukuru-chivu
27 x 3 = 81 Ŵazukuru-nyenye
Ŵose pamoza ŵaŵenge 121 muwiro wose wa ŵana ŵapapi ŵaŵiri
Mpingo ukumupani mwaŵi wakuti murutirire kuŵa msambiri na kupambika
vipambi apo mukovwira ŵanthu ŵanyake kuti ŵazgoke ŵasambiri ŵa Yesu.
Kwandana kukwiza pekhapekha apo imwe mukupambika vipambi (kovwira
ŵanyinu kuti ŵamanye kuchita ivyo imwe mukuchita).
Muyambe na kusambira umo mungarozgera ŵanji kwa Khristu. Pangani
ŵasambiri!
KUTEŴETERA KWIZIRA MU MPINGO
Mauteŵeti ghakupambanapambana ghababenge vipambi
vyakupambanapambanaso. Uteŵeti unji ukurongozgera ŵanthu ku
kukung’anamuka mtima, ndipo unyake ukovwira ŵaKhristu kuti ŵakule.
Pali vyawanangwa, mauteŵeti na vipasi vya mitundu mitundu.
Uteŵeti wa Mzimu ntchichi? Ndi mlimo wakuzirwa chomene uwo
Ŵakhristu ŵose ŵakuwuchita pakurondezga languro la Khristu kuti ŵachite
kufuma mu kaŵiro kaŵo ka chitemwa pa ŵaKhristu ŵanyawo na aŵo
ŵandayambe kugomezga mwa Khristu.
Ŵakhristu ŵakwenera kuŵa ŵa ________________________. Mateyu 4:19
Ŵakhristu ŵakwenera kuŵa ___________________________. Mateyu 5:13
Ŵakhristu ŵakwenera kuŵa ___________________________. Mateyu 5:14
Ŵakhristu ŵakwenera kuŵa ___________________________. Mateyu 9:38
Ŵakhristu ŵakwenera kuryesa ________________________. Ezekiel 18:7b
Ŵakhristu ŵakwenera ku _____________________________. Marko 10:45
“Chiuta ngwakukhwaskoka na vigaŵa vyose vya umoyo winu: mpingo,
mbumba yinu, nyengo yinu yakuchezgera na ntchito yinu wuwo. Kuti Chiuta
126
ngwakukhwaskika na vigaŵa vya mpingopingo pera chara. Iye
ngwakukhwaskika na umo tikupentera nyumba, panji kusambizga ŵana ku
sukulu nga ndi umo Iye ngwakukhwaskikira na umo tikupempherera, umo
tikuŵazgira Baibolo panjiso umo tikwimbira sumu za kumurumba. Chiuta
kuti wakuwona mphambano pakati pa milimo iyo tikuyitya kuti nja
“kuthupi” na iyo tikuyichema kuti milimo “yituŵa” chara. Vyose viŵiri
wuwo vili pasi pa mazaza ghake. Ntchemo ya Chiuta pa maumoyo ghithu
yikutipa mwaŵi kuti tiwone milimo yose nga ndi mwaŵi mwenemumo
tingamanya kumurumbira Chiuta na kuteŵetera ŵanthu. M’malo
mwakuyowoya kuti, “Ine ndili M’pharazgi chara, ndili kalipentala, munene
kuti, “Ine nkhupharazga kwizira mu mlimo wane wakukhoma mathabwa”.
Mlimo umo ulii pawekha kuti ndi uteŵeti wa ntchemo yithu ya Mzimu
chara. Yikuzgoka “uteŵeti wa ntchemo yithu” para yachitikira mu
marangulo gha mu Baibolo ndiposo para tayitola nga ndi mwaŵi withu
wakupangiska ŵanji kuti ŵaghanaghane mwakumukwezga Khristu. Tikuŵa
ŵa mpingo chomene para tili mu nyumba yakusoperamo chara!”
Timote 2 wakulemba John Maxwell
CHIUTA WAKUTIPA VYAWANANGWA VYA MZIMU KUTI
TITEŴETERE
Vyawanangwa vya Mzimu vikuzunulika mu mabuku ghatatu mu makalata
gha Chipangano Chipya. Mu kusambira kwithu tidumbenge chomene vya
vyawanangwa vyakwamba ivyo vilikulembeka mu ŴaRoma 12.
Vyawanangwa vinyake vilikulembeka mu I ŴaKorinte 12 na ŴaEfeso 4.
Lembani vyawanangwa vinkhonde na viŵiri (7) ivyo vikusangika mu
ŴaRoma 12:6-8 ________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
Chiuta wakupereka chawanangwa cha Mzimu ku Mkhristu waliyose.
Ghanaghanirani ivyo mwavilemba pachanya apa. Kasi ntchawanangwa uli
icho Chiuta wamupani kuti muteŵetere nacho ŵanyinu?
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
Kasi ntchimanyikwiro uli icho imwe mwachiwona mkati mwinu icho
chikurongola kuti chawanangwa ichi chili mwa imwe?
_____________________________________________________________
127
Para mundakhorweskeke, dumbiranani na msambizgi winu. Panyake
mukhumbikwenge kuti muyambe kuteŵetera mu nthowa zinyake mwakuti
mubowozge malo agho imwe mungateŵeta makola nga ntchiŵalo chimoza
cha Thupi la Khristu.
TINGAVIGWIRISKIRA NTCHITO ULI IVYO TASAMBIRA PA
UMOYO WITHU
SANKHANI UTEŴETI UWO MUKUWONA KUTI NGWINU
Rombani na kupempha kuti Mzimu Mutuŵa wamurongozgani. Kuti
muteŵeteske vyawanangwa vyinu vya Mzimu mwakwenerera yezgani
kuyamba mlimo uliwose uwo ulipo nga ndi: kusambizga, kuteŵeta, na
vinyake vya ntheura.
Kasi mukukondwa para mukurongozga wupu wa ŵanthu ŵanandi _______,
Wupu Uchoko ______, panji kurongozga munthu-na-munthu payekha ____,
Kasi mukukondwa kuteŵeta na ŵalalaŵalala _________________,
ŵalalako _______________, ŵalala kweni ŵa chiukirano, ŵa ukirano ____,
ŵana ________________ ŵabonda ______________.
Lembani pasi apa mundondondo wa mwaŵi uwo ulipo mu mpingo winu.
____________________________ _______________________________
____________________________ _______________________________
____________________________ _______________________________
Dumbiranani chinthu ichi na msambizgi winu ndipo solani uteŵeti umoza
uwo mukugomezga kuti Chiuta wamunozgekerani kuti mukawuchite.
Ine ningasola uteŵeti wa _________________________________________
Urato wa uteŵeti winu nkhuteŵetera ŵanyinu nga ndi umo Khristu mphanyi
wanguŵateŵetera mwakuti Chiuta wakachindamiskike.
SAMBIRANI KUTI MUKATEŴETE MAKOLA
Kusambira nkhwakovwira chomene para yunji wakukhumba kuti
wakapambike vipambi vinandi mu uteŵeti wake. Ntchinthu chambura
kughanaghanira ŵanyithu kuŵapempha ŵanthu kuti ŵakakwaniske milimo
128
yakuzirwa chomene mu mpingo kwambula kupereka mwaŵi wa visambizgo
ku ŵanthu. Waliyose uyo wakutora mlimo wa Chiuta na mtima wose
wakwenera kuŵa na nyengo yakunozgekera. Uteŵeti kuti ntchinthu
chakuchitika mwakuchirukizga chara; ukukhumbikwa malo gha kusambirira
na kujipereka. Visambizgo vikwenera kunozgeka na urato na nthowa
zakupulikikwa makolaghene.
Kasi ntchifukwa uli ntchakuzirwa kuti msambizgike kuti mukateŵetere?
2 Timote 2:15 _________________________________________________
Kasi ndi mwaŵi uli uwo ukusangika mu mpingo winu wakukhwaskana na
masambira ya vya Chiuta? ________________________________________
RUTILIRANI KUSAMBIRA NA KUKULA
Ŵazgani I ŴaKorinte 2:6-16. Pali vinandi vyakuti tisambire
vyakukhwaskana na Chiuta. Woneseskani kuti mukulutirira mu kukula mu
Mzimu. Ckakurondezgapo ntchakuti msambizgike vya Kugaŵana Mazgu
gha Chiuta. (Ŵazgani pepala ilo pali chisambizgo cha “Kugaŵana Mazgu
mu nthowa ya Munthu-na-Munthu mwaŵi wa padera” usange
ntchakukhumbikwa.)
Rutilizgani kugwiriska ntchito pepala ilo likudumba za “Nyengo yane ya
Zuŵa na zuŵa na Chiuta” kuti murutilire kwambula kulekezga kuŵazga
Mazgu gha Chiuta. Solani ma buku agho mukukhumba kuŵazga na
kulangulukapo uku mukurondezga ndondomeko ya “Nyengo yane ya Zuŵa
na zuŵa na Chiuta” apo mukumarizga chapitala chilichose. Mapepala
ghanyake ghakusazgirapo ghalipo ku office ya mpingo ndipo mungamanya
kuchemeska kufuma ku Dynamic Churches Internetional (wonani pepala
lakuchemeskera).
129
NYENGO YANE YA ZUŴA NA ZUŴA NA CHIUTA
Sabata yakwamba pa _____________ mpaka pa __________ 20 _______
Vesi la Pa Mtima la Sabata iyi: (Wereranimo Zuŵa na Zuŵa)
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
Apo ghafuma Mazgu___________________
Zuŵa 1 Mazgu gha mu Baibolo ghaŵazgika kufuma ________________
Vesi ilo lanikhwaska comene ____________________________________
Icho chanikondweska chomene __________________________________
_____________________________________________________________
Chiuta Wakunisambizga Ine ____________________________________
_____________________________________________________________
Zgoro lane ni _________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
Zuŵa 2 Mazgu gha mu Baibolo ghaŵazgika kufuma ________________
Vesi ilo lanikhwaska comene ____________________________________
Icho chanikondweska chomene __________________________________
_____________________________________________________________
Chiuta Wakunisambizga Ine ____________________________________
_____________________________________________________________
Zgoro lane ni _________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
Zuŵa 3 Mazgu gha mu Baibolo ghaŵazgika kufuma ________________
Vesi ilo lanikhwaska comene ____________________________________
Icho chanikondweska chomene __________________________________
_____________________________________________________________
Chiuta Wakunisambizga Ine ___________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
130
Zgoro lane ni _________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
Zuŵa 4 Mazgu gha mu Baibolo ghaŵazgika kufuma ________________
Vesi ilo lanikhwaska comene ____________________________________
Icho chanikondweska chomene __________________________________
_____________________________________________________________
Chiuta Wakunisambizga Ine ___________________________________
_____________________________________________________________
Zgoro lane ni _________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
Zuŵa 5 Mazgu gha mu Baibolo ghaŵazgika kufuma ________________
Vesi ilo lanikhwaska comene ____________________________________
Icho chanikondweska chomene __________________________________
_____________________________________________________________
Chiuta Wakunisambizga Ine____________________________________
_____________________________________________________________
Zgoro lane ni _________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
Zuŵa 6 Mazgu gha mu Baibolo ghaŵazgika kufuma ________________
Vesi ilo lanikhwaska comene ____________________________________
Icho chanikondweska chomene __________________________________
_____________________________________________________________
Chiuta Wakunisambizga Ine____________________________________
_____________________________________________________________
Zgoro lane ni ________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
131
Zuŵa 7 Mazgu gha mu Baibolo ghaŵazgika kufuma ________________
Vesi ilo lanikhwaska comene ____________________________________
Icho chanikondweska chomene __________________________________
_____________________________________________________________
Chiuta Wakunisambizga Ine ___________________________________
_____________________________________________________________
Zgoro lane ni ________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
MAŴEYERERO -
NKHONGONO ZINANDI -
MALUMBO GHANANDI!
VYAKUPEMPHERERA ZUŴA IVYO
VYAZGOREKAPO
ZUŴA
132
NDONDOMEKO YA UTHENGA
Mutu ________________________________________________________
Zuŵa _____________ Msambizgi/Mpharazgi ______________________
Mazgu ghafuma pa ____________________________________________
Lembani Fundo Zikuru-zikuru na Maghanoghano pa Fundo yiliyose
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
Icho Chanikhwaska Ine ni ______________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
Chiuta Wakunisambizga Ine uti _________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
Zgoro Lane ni ________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
133
NYENGOI YANE NA CHIUTA YA ZUŴA NA ZUŴA
NDONDOMEKO YA KUWERENGERA BAIBOLO
CHIPANGANO CHAKALE
GENESIS 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 5 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25
26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50
EXODUS 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23
24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40
ŴINALEVI 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26
27
MAŴAZGO 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25
26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37
DEUTERONOME 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22
23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34
JOSHUA 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24
ŴERUZGI 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21
RUTE 1 2 3 4
I SAMUEL 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22
23 24 25 26 27 28 29 30 31
II SAMUEL 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24
I MATHEMBA 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22
II MATHEMBA 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21
22 23 24 25
I MIDAUKO 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23
24 25 26 27 28 29
II MIDAUKO 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23
24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36
EZRA 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
NEHEMIYA 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
ESTERE 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
JOB 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 7 18 19 20 21 22 23 24 25
26 27 28 29 30 31 .32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42
MASALMO 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22
23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46
47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70
71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83. 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94
95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115
116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135
136 137 38 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150
ZINTHARIKA 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22
23 24 25 26 27 28 29 30 31
MUPHARAZGI 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
SUMU YA SOLOMON 1 2 3 4 5 6 7 8
YESAYA 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23
24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46
47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66
YEREMIYA 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22
23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46
47 48 49 50 51 52
CHITENGERO 1 2 3 4 5 6
134
EZEKIELE 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22
23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45
46 47 48
DANIEL 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 HOSEYA 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14
JOEL 1 2 3
AMOSI 1 2 3 4 5 6 7 8 9
OBADIYA 1
YONA 1 2 3 4
MIKA 1 2 3 4 5 6 7
NAHUM 1 2 3
HABAKUK 1 2 3
ZEFANIYA 1 2 3
HAGAI 1 2
ZEKARIYA 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14
MALAKI 1 2 3 4
CHIPANGANO CHA SONO
MATEYU 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23
24 25 26 27 28
MARKO 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16
LUKA 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23
24
YOHANE 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 8 19 20 21
MILIMO 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23
24 25 26 27 28
ŴAROMA 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16
I ŴAKORINTE 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16
II ŴAKORINTE 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
ŴAGALATIYA 1 2 3 4 5 6
ŴAEFESO 1 2 3 4 5 6
ŴAFILIPI 1 2 3 4
ŴAKOLOSE 1 2 3 4
I ŴATESALONIKA 1 2 3 4 5
II ŴATESALONIKA 1 2 3
I TIMOTE 1 2 3 4 5 6
II TIMOTE 1 2 3 4
TITO 1 2 3
FILEMONE 1
ŴAHEBERE 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
YAKOBE 1 2 3 4 5
I PETROS 1 2 3 4 5
II PETROS 1 2 3
I YOHANE 1 2 3 4 5
II YOHANE 1
III YOHANE 1
YUDA 1
CHIVUMBUZI 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22
135
DESCRIBING THE DYNAMIC LIFE PROCESS
HOW TO EXPLAIN THE DYNAMIC LIFE
PROCESS DIAGRAM
Using the diagram and the description that follows, explain each
aspect of the process.
Kukula kwa Umoyo
Wupu uchoko + Yumoza-na-Munyake = Wupu Umoyo
1. Ŵanthu aŵo tazingirizgana naŵo mu vikaya. Apo tikuruta mu vikaya
na kugaŵana naŵo Uthenga Uweme wa Chitemwa cha Chiuta
tititicheuzgenge ŵanthu ŵapya ku mbumba yithu ya mpingo.
2. Maupu gha ŵaukirano, Ŵakulambira, ghachokoghacho gha mu
vigaŵa na Mauteŵeti ghanyake ghose ghakupereka mwaŵi kumema
ŵanthu ŵapya kuti naŵo ŵasangane nase pamoza mu umoyo wa
mpingo. Kwizira mu mauteŵeti agha tikwenera kuwoseska kuti mazina
gha aŵo ŵizapo pa nkhumano zithu ghalembeka.
3. Kwendereka na Ŵalendo. Ndondomeko yinozgeke pakukhwaskana
na ŵanthu ŵapya kuti ŵarute namwe kukendera ŵanthu aŵo mbapya
mu chipulikano. Aŵo ŵenderekenge ŵazamuzgoŵerana na ŵanthu ŵa
mu wupu, nakumanyiska mauteŵeti agho ghali mu mpingo, uthenga
uweme ugaŵike (usange ntxhakwenerera) ndipo ŵachemekere ku Wupu
wa Chisopo (Wupu Uchoko na Wupu uwo ukuteŵeta pakugaŵa uthenga
ku Munthu-Na-Munthu).
Yumo-yumo
Ŵan
thu
ŵaku
tizin
gir
izg
a
Wupu Uchoko
Lufura Kupharazga
Ŵaukirano Kulambira
Sande
Sukulu
Uteŵeti
Unyake
Kw
en
dere
ka n
a ŵ
ale
nd
o
Ku
ku
la k
wa U
ron
go
zg
i n
a
ku
ŵik
ika
mu
Ute
ŵeti
Usambiri
Umoyo wa wupu
136
Wupu wa Umoyo = Wupu uchoko + Yumoza-na-Munyake
4. Wupu Uchoko. Mu sabata yiliyose, ŵanthu ŵachoko waka
ŵakumanenge kwa ola limoza na hafu panji maola ghaŵiri na aŵo
ŵalikusambizgika mu uteŵeti wa Munthu-na-munthu, kuti ŵakuzge
wene-na-wene kwizira mu Kugaŵana mazgu pamoza, Baibolo sitade
na malurombo
5. Munthu-na-Munthu. Apa mwanalumwe wakukumana na mwanalume
munyake ndiposo mwanakazi nayo wakukumana na mwanakazi
munyake sabata na sabata pa nyengo iyo njakwenerera kwa iŵo kuti
ŵasambile lumoza na kugwiriska ntchito ivyo ŵakusambira mu
unenesko wa mu Mazgu Gha Chiuta (Baibolo) apo ŵakusambira
pamoza visambizgo vitatu ivi:
6. Visambizgo vya Lufura lwa Chipulikano. Chisambizgo ichi icho
chilli na vigaŵa vinayi vimovwirenge Mkhristu mupya kuti wamanye
unenesko wa mu Baibolo uwo ngwakuzirwa kuti wayambe kukula mu
umoyo upya uwu.
7. Visambizga vya kurutirizga Usambiri. Chisambizgo ichi chilli na
viagaŵa vinkhonde na vinayi viŵovwirenge Mkhristu mwanichi kuti
waŵe na nkharo na umoyo uweme apo wakugwiriska ntchito ivyo
wasambira
8. Kugaŵana chipulikano. Chisambizgo ichi cheneicho chilli na vigaŵa
vinkhonde na chimoza chimovwiraninge umo mungamanya
kuŵaphalira ŵanyinu vya chipulikano chinu mu nthowa yipusu waka
nthe
9 Kukuzga Urongozgi. Apo aŵo ŵali na chawanangwa cha urongozgi
mukati mwaŵo ŵakuyamba kumanyikwa ŵateŵete nga Ŵarongozgi
Ŵakovwirana na ŵarongozgi aŵo ŵalipo kale kuti ŵanozgekereke
kukurongozgo uteŵeti unyake. Mungamanya kuŵa na wupu wa
ŵarongozgi ŵapya aŵa kuti ŵasambire na kumarizga ma kalasi gha pa
mpingo winu. Ichi chingamanya kuchitika pakurondezga mitu ya
visambizgo nga ni iyi Urato, ubapatizo na umo ŵangaŵira yumoza wa
mamembala gha mpingo.
10. Kuŵa na malo mu Uteŵeti. Apo mwati mwakuzgika mu chipulikano
na Kukula mu Umoyo Upya, muli ŵakunozgeka mwakukwana sono
kovwira ŵanyinu kuti naŵo ŵakule. Pali visambizgo vinandi ivyo
mungasankhapo kusazgirapo ivyo mwamarizga kuvisambira.
(mwachiyerezgero, Visambizgo vya Lufura, Visambizgo vya Usambiri,
na Kugaŵana Uthenga Uweme).
137
OLD TESTAMENT SCRIPTURE REFERENCES
DYNAMIC DISCIPLING
MAZGO GHAKUFUMA MU CHIPANGANO CHA KALE AGHO
GHAGWIRISKIKA NTCHITO MU CHISAMBIZGO ICHI
VISAMBIZGO VYA KURUTIRILA MU USAMBIRI WA MAZGO GHA
CHIUTA
SAMBIRO LAKWAMBA, “Kumumanya Yesu nga Mponoski Wane”
Yesaya 7:14
Ntheura Yehova yekha tiwamupeni chimanyikwiro. Wonani, mwali
tiwazuwuke na kubaba mwana mwanarumi, timuthye zina lake Emanuel
Mika 5:2
Kweni iwe Betelehemu Efrata, nanga uli muchoko mukati mwa mafuko
gha Judah, mwa iwe mwamukufuma kwa ine uyo wamkuŵa muŵusi mwa
Israel, mweneuyo mafumiro ghake nga kale-na-kale, nga mazuŵa gha
mwaka.
Yesaya 53; 4, 5
Kweni nadi wayegha vyakuŵinya vithu na kuthwika vitima vithu; ndipouli
tikati ngwakupamanthika, kutimbika na Chiuta, na kusuzgika.
Kweni wakalasika chifukwa cha zakwananga zithu, wakapwetekeka
chifukwa cha mauheni ghithu; kulanga kwakutitorera ise chimango
kukamuwira, ndipo na vitimbo vyake ise tikuchizgika.
Masalmo 22:16
Enya, ntcheŵe zandizingirizga; chiuwuru chaŵabendezi naŵoso kwete;
ŵandirasa mu mwawoko na marundi.
Isaiah 59:2
Kweni viheni vinu vyamupatulani kwa Chiuta winu, Ndipo zakwananga
zinu zabisa chisko chake kwa iwe kuti wareke kupulika.
Genesis 1:26-27
Chiuta wakati, “Tilenge munthu mu chikozgo chithu, kwakulingana na
nkharo yithu; waŵe na mazaza pa somba za mu Nyanja, na pa viyuni vya
mudera, na pa vyakuŵeta, na pa charu chose, na pa vyakukhwaŵa vyose
ivyo vikukwaŵa pa charu”.
Chiuta wakalenga munthu muchikozgo chake, mu chikozgo cha Chiuta
wakamulenga; wakaŵalenga iŵo, mwanarumi na mwanakazi.
Masalmo 139:14
Nkhumurumbani chifukwa muli ŵakofya na wakuzizwiska. Milimo yinu
njakuzizwiska! Mwandimanya nkhanira-nkhanira.
Mazgo ghakusazgirapo pa kusambira mutu uwu, Mwa Khristu ine
ndili:
Deuteronome 28:1-4
Ndipo usange timupulikire mazgu gha Yehova Chiuta winu,
kulungamiskika na kuchita marango ghake ghose agho nkhumuwuzgani
muhanya uno, Yehova Chiuta winu wamutumphuskeni pachanya pa
138
mafuko ghose mu charu. Ndipo vitumbiko vyose ivi vitimwizireni na
kumusangani, usange timupulikire mazgu gha Yehova Chiuta winu.
Timutumbikikenge mu muzi, na kutumbikika mu munda.
Tivitumbikikenge vipasi vya thupi linu, na vipasi vya nyata yinu, na vipasi
vya vyakuŵeta vinu, kwandana kwa ng’ombe zinu, na twanamberere
twinu.
Yesaya 53:5
Kweni wakalasika chifukwa cha zakwananga zithu, wakapwetekeka
chifukwa cha mauheni ghithu; kulanga kwakutitorera ise chimango
kukamuwira, ndipo na vitimbo vyake ise tikuchizgika.
Muwone ivyo vili mu Chisambizgo cha Chachiŵiri
Masalmo 23
Uliska wa Yehova
1. Yehova ndiye muliska wane, kuti ndisaukenge kanthu chara;
2. wakundigoneka mu maluhari ghakutekera. Wakundirongozga ku maji
ghakudama;
3. wakuwezgeramo Mzimu wane. Wakundirongozga mu nthowa za urunji
chifukwa cha zina lake.
4. Nanga ndendenge mu chinkhwawo cha munkhorwe wa nyifwa,
Kuti nkhopa uheni chara, chifukwa Imwe muli pamoza nane; nthonga
yinu na ndodo yinu zikundisanguruska.
5. Mukundinozgera gome pamaso pa ŵarwani ŵane: mutu wane
mukuphakazga na mafuta; nkhombo yane yikufuruka.
6. Nadi, uweme na lusungu vindirondorenge Mazuŵa ghose gha umoyo
wane; Ndipo ndamukukhala mu nyumba ya Yehova muyirayira.
SAMBIRO LA CHIŴIRI, “Kumanya kaŵiro ka Chiuta”
Daniel 11:32b
“... kweni ŵanthu aŵo ŵakumanya Chiuta waŵo ŵamukuchintha na
kuchita na nkhongono”
Masalmo 103:19
“Kuti tiwachenyenge mazuŵa ghose chara, nanga nkhurutirizga ukari
wake muyirayira”
Yesaya 44:6
Ndimo wakuyowoyera Yehova, Themba la Israel na Muponoski wake,
Yehova wa mipingo; Ine ndine wakudanga na wakumarira; Pa mphepete
pa Ine palije Chiuta munyake.”
Masalmo 102:25-27
25. Mukaŵika lufura lwa charu papo kale, mitambo ndi mlimo wa mawoko
ghinu.
26. Tivimarenge, kweni Imwe timukhalirirenge; vyose tivikoroŵere nga
ntchakuvwara.
Mukuvizgora nga ndi maraya ndipo tivimarenge.
27. Kweni Imwe muchali umo muliri, virimika vinu tivimarenge chara.
139
Job 42:2
Nkhumanya kuti mungachita vinthu vyose, na kuti palije ghanaghano linu
lingakanizgika.
Genesis 1:1
Pa kudanga Chiuta wakata mtambo na charu. Charu chikaŵa waka,
chambura kanthu, ndipo mdima ukaŵa pachanya pa ndimba.
Masalmo 139:1-6
1. A Yehova mwandisanda, mwandimanya! Mukumanya para ndakhala pasi
na para ndawuka; mukupulikiska patali maghanoghano ghane
2. Mukupenja na kumanya uko nkhwenda na apo ndagona, mwazgoŵerana
nagho mendero ghane ghose.
3. Pakuti kulije mazgu mu lulimi lwane, kweni , ehe, A Yehova,
mukughamanya nkhanira.
4. Mukundijandizga kumanyuma na kunthazi, ndipo mukundikora na woko
linu.
5. Kumanya kwantheura kukunditindika; nkhwa mu machanya,
nkhutondeka kufiko.
Zintharika 15:3
Maso gha Yehova ghali mu malo ghose kulaŵiska ŵaheni na ŵaweme.
Yeremiya 23: 23, 24
“Kasi ndine Chiuta wa pafupi, wakuti Yehova, Chiuta wakutari chara,
ŵati? Kasi yunji wangabisama mu malo gha udesi kuti ndireke
kumuwona, ŵati?” Wakuti Yehova. Job 34:10
Kwa chifukwa ichi ndipulikizgani, mwa ŵamahara, kuŵe kutali kwa
Chiuta Iye wachite kwananga na kwa Wankhongonozose kuti wachite
ubendezi.
Yesaya 57:15
Pakuti Iye wapachanya watunthumuka wakuti, mweneuyo wakukhala mu
muyirayira, wa zina lake Lituŵa; “Ine nkhukhala mu malo gha pachanya
na ghatuŵa, nkhukhalaso na uyo ngwa Mzimu wakupyoka na
wakujiyuyura, mwakuti ndiwuskeso Mzimu wakujiyuyura na kupaso
umoyo ku mtima wakupyoka. ...”
Deuteronome 32:3,4
3. Chifukwa tindithuwuske zina la Yehova. Zomerezgani kuti Chiuta
withu ndi Mukuru!
4. “Ndiye Jarawe, mlimo wake ngwakufikapo; Pakuti nthowa zake zose
ndi urunji. Chiuta wa nenesko na wambura kwananga Iye ndi urunji
ndipo ngwakunyoroka. ...”
Nehemiya 9:13, 33
13. Mukakhiraso pa lupiri lwa Sinayi, mukayowoya naŵo muli kuchanya,
mukaŵapa maweruzgo ghakunyoroka na marango ghanenesko,
maweruzgo na marango ghaweme.
33. Nanga kungaŵa ntheura muli murunji mu vyose ivyo vyatiwira, pakuti
mwachita urunji ise tananga.
140
Daniel 11:32b
“... kweni ŵanthu aŵo ŵakumanya Chiuta waŵo ŵamukuchintha na
kuchita na nkhongono”
SAMBIRO LA CHITATU, “Kuŵa pa Wene na wene na Chiuta”
Masalmo 119:107
Nkhusuzgika chomene; mundisisipuske , A Yehova, kwakuyana na mazgu
ghinu!
Masalmo 66:18
Nga ndiŵenge wakupwererera ubendezi mu mtima wane Iye mphanyi kuti
wandipulika chara.
Yesaya 55:11
“... Ndimoso ghaŵirenge mazgu ghane agho ghakufuma mu mlomo wane;
ntha ghawererenge waka kwa Ine, kweni tighafiske icho nkhucha nacho,
nakusakata mu icho ndaghatumira. ..”
Job 35:12-13
Kwenekura vikulira kweni kulije wakuzgora, chifukwa cha kujikuzga kwa
ŵaheni. Nadi Chiuta ntha wakupulika ntchemerezgo yawaka, Nesi
Wankhongonozose kupwerererako chara.
Masalmo 119:9-11
9. Kasi pungwe watozgenge uli mendero ghake? Wakwenera
kughapwerera kwakuyana na mazgu ghinu.
10. Ndamupenjani na mtima wane wose; mungandirekanga ndipuruke ku
marango ghinu!
11. Mazgu ghinu ndaronga mu mtima wane, kuti ndireke
kumwanangirani.
Masalmo 119:72
Dango la mlomo winu ndiweme kwa ine Kwakuruska vikwi vya golide na
siliva.
Masalmo 119:73
Mawoko ghinu ghakandichita na kundiwumba; Mundipe mahara
mwakuti ndisambire marango ghinu.
Wonani ivyo vili mu Sambiro la Chinayi
Masalmo 119:9 & 11
9. Kasi pungwe watozgenge uli mendero ghake? Wakwenera
kughapwerera kwakuyana na mazgu ghinu.
11. Mazgu ghinu ndarngo mu mtima wane, kuti ndireke kumwanangirani.
141
SAMBIRO LA CHINAYI, “Kumpanikizga Yesu nga ndi Fumu yane”
Yesaya 40:28
Kasi mulije kumanya? Kasi mulije kupulika? Yehova ndi Chiuta
wamuyirayira, Mulengi wa mpherekezgo za charu. Ntha wakulopwa
nkhongono, nanga nkhuvuka, mahara ghake ngambura mapenjeko kuti
ghasangike.
Genesis 1 (chapitara chose)
1. Pa kudanga Chiuta wakata mtambo na charu. Charu chikaŵa waka,
chambura kanthu, ndipo mdima ukaŵa pachanya pa ndimba; 2 Mzimu
wa Chiuta ukendendendekanga pachanya pa maji.3Chiuta wakati,
“Kuŵeko kungweruka”; ndipo kukaŵako kungweruka. 4Chiuta wakawona
kungweruka kuti nkhuweme; ndipo Chiuta wakapatulanya kungweruka
na mdima.5 Chiuta wakathya kungweruka Muhanya, na mdima
wakawuthya Usiku. Kukaŵa mise na mlenji, zuŵa lakudanga.
6. Chiuta wakati, “Kuŵeko mlengalenga pakati pa maji, kupatulanya, maji
ku maji”. 7 Chiuta wakachita mlengalenga, kupatulanya maji gha pasi pa
mlengalenga na maji gha pachanya pa mlengalenga. Ndipo kukaŵa
ntheura. 8 Chiuta wakathya mlengalenga Mtambo. Kukaŵa mise na
mlenji, zuŵa la chiŵiri.
9. Chiuta wakati, “Maji gha pasi pa mtambo ghonganenge pamo pa malo
ghamoza, kuti mtunda womizo uwoneke” Ndipo kukaŵa theura. 10 Chiuta
wakathya mtunda womizo Charu; kongana kwa maji wakakuthya Nyanja.
Chiuta wakawona kuti nkhuweme. 11 Ndipo Chiuta wakti, “Charu,
chimezge uteka, 12 ntheta zakupambika mbuto, na makuni gha vipambi
vyakupambika vipambi, kwakulingana na mtundu wake, umo muli mbuto
zake, pa charu.” Kukaŵa ntheura. Charu chikamezga uteka, ntheta
zakupambika mbuto kwakulingana na mtundu wake, na makuni
ghakupambika vipambi umo muli mbuto yake, kwakulingana na mtundu
wake. Ndipo Chiuta wakawona kuti nkhuweme. 13Kukaŵa mise na mlenji,
zuŵa la chitatu.
14. Chiuta wakati, “Kuŵeko miyuni mu mlengalenga wa mtambo
yakupatulanya muhanya na usiku; yiŵenge vimanyikwiro vya nyengo, na
mazuŵa, na virimika; 15 yiŵenge miyuni mu mlengalenga wa mtambo
yakungweruska charu.” Ndipo kukaŵa ntheura. 16 Chiuta wakalenga
miyuni yikuru yiŵiri; muni ukuru wakuŵusa muhanya, muni uchoko
wakuŵusa usiku; wakalenga nyenyezi wuwo. 17Chiuta wakayiŵika mu
mlengalenga wa mtambo kuti yingweruskenge charu, mwakuti yiŵuse pa
muhanya na usiku, na kupatulanya kungweruka na mdima. 18Ndipo
Chiuta wakawona kuti nkhuweme. 19Kukaŵa mise na mlenji, zuŵa
lachinayi.
20. Chiuta wakati, “Mu maji mubabike vyamoyo vinandi-nandi vya
kwenda-kwenda, na viyuni viwurukenge pachanya pa charu mu
mlengalenga wa mtambo” 21Ntheura Chiuta wakalenga visomba vikuru na
vyamoyo vyose ivyo nvinandi mu maji, mtundu wake na wake, na viyuni
vyose vya mapapindo, mtundu wake na wake. Ndipo Chiuta wakawona
142
kuti nkhuweme. 22Chiuta wakavitumbika, wakati, “Babanani, mwandane,
muzuzge maji gha mu nyanja, na viyuni vyandane pa charu.” 23 Kukaŵa
mise na mlenji, zuŵa lachinkhonde.
24 Chiuta wakati, “Mu charu mubabike vyamoyo mtundu na mtundu,
vyakuŵeta na vyakukhwaŵa, na vinyama vya charu mtundu na mtundu”
Ndipo kukaŵa ntheura. 25 Chiuta wakachita vinyama vya charu mtundu
na mtundu, na vyakuŵeta mtundu wake na wake, na vyose vyakukhwaŵa
pasi mtundu wake na wake. Ndipo Chiuta wakawona kuti nkhuweme.
26. Chiuta wakati, “Tilenge munthu mu chikozgo chithu, kwakulingana
na nkharo yithu; waŵe na mazaza pa somba za mu nyanja, na pa viyuni
vya mudera, na pa vyakuŵeta, na pa charu chose, na pa vyakukhwaŵa
vyose ivyo vikukwaŵa pa charu”.27Chiuta wakalenga munthu muchikozgo
chake, mu chikozgo cha Chiuta wakamulenga; wakaŵalenga iŵo,
mwanarumi na mwanakazi.28 Chiuta wakaŵatumbika, wakati kwa iŵo,
“Babanani, mwandane, mzuzge charu, muchithereske; muŵe na mazaza
pa somba zamu nyanja, na viyuni vyamu dera, na pa vyamoyo vyose ivyo
vikwenda pa charu.” 29. Chiuta wakati, “Wonani, ndamupani imwe ntheta
zose izo zikupambika mbuto mu charu chose, na makuni ghose umo muli
mbuto mu vipambi vyake, vitiviŵenge kurya kwa imwe.
30. Vinyama vyose vyamu charu, na viyuni vyose vyamu dera, na
vyakukhwaŵa vyose vyapa charu, mwa vyose ivyo muli umoyo, ndavipa
nteta zose ziŵisi ziŵenge kurya”. Ndipo kukaŵa ntheura.
31 Chiuta wakawona vyose ivyo wakavilenga, ndipo wonani, vikaŵa
viweme chomene. Kukaŵa mise na mlenji, zuŵa lachinkhonde na limo.
Genesis 3:22
Ndipo Yehova Chiuta wakati, “Wonani, munthu waŵa nga njumoza wa
ise, wakumanya uweme na uheni; ndipo sono mzire wanyoroske woko lake
na kutora vya khuni la umoyo wuwo, na kurya, na kughuma kwa
muyirayira”
Yesaya 59:2
Kweni viheni vinu vyamupatulani kwa Chiuta winu, Ndipo zakwananga
zinu zabisa chisko chake kwa iwe kuti wareke kupulika.
I Samuel 15:18-23
“Ndipo Yehova wakakutuma, wakati, Ruta ukaparanyire nkhanira
ŵakwananga ŵa Amalek, urwe naŵo ŵasuke ŵamalre petu! Ntchifukwa
uli sono ulije kupulikira mazgu gha Yehova. Ntchifukwa uli ukachimbirira
pa vyakuskogha na kuchita uheni pamaso pa Yehova?” Ndipo Saul wakati
kwa Samuel, “Enya, nkhapulika mazgu gha Yehova, nkharuta ku mlimo
uwo Yehova wakanditumira, ndipo ndiza naye Agag, fumu ya Amalek,
nkhaparanyira nkhanira ŵanthu ŵa Amalek. Kweni ŵanthu ŵakatorako
vyakuskogha, mberere na nkhambako, ziweme zakuruska mu izo tikenera
kuziparanyira nkhanira, kuzipereka sembe za kuwombora kwa Yehova
Chiuta winu ku Gilgal.”
143
Samuel wakati,
“Kasi Yehova wakucha nazo sembe za kocha na za kuwombora, panji
kupulikira mazgu gha Yehova? Wonani, kupulikira nkhuweme
kwakuruska sembe za kuwombora, kutegherezga kwakuruska mafuta gha
ŵatotondoti. Pakuti kugaruka kuli nga mbuheni wa ufwiti, mtafu uli nga
nkhwananga na kusopa vikozgo. Pa kuwona kuti iwe wakana mazgu gha
Yehova, Iye naye wakana kuti uŵenge themba.”
CHISAMBIZGO CHA CHINKHONDE, “Kumuchema Yesu nga
Mbumoyo wane”
Mazgu ghakusazgirapo pa kusambira mutu uwu, Mwa Khristu ine
ndili:
Deuteronome 28:2
Ndipo vitumbiko vyose ivi vitimwizireni na kumusangani, usange
timupulikire mazgu gha Yehova Chiuta winu.
Deuteronome 32:10
“Wakamusanga mu charu cha mayiyi, na mu mapopa, chiparamba cha
lunkhamwa; wakamuzingirizga, wakamulera, wakamusunga ngati ndi
para ndiye jiso lake. ...”
Masalmo 17:8
Ndisungani nga ndi kamboni kamu jiso, ndibisani mu mfwiri wa
mapapindo ghinu.
Muwone ivyo vili mu Sambiro la Chinkhonde na Chimoza
Zintharika 1 na 2
Zintharika 1
1 Ntharika za Sololomon, mwana wa David, themba la Israel:
2 Kuti ŵanthu ŵamanye vinjeru na chisambizo, Kumanyiska mazgu gha
mahara,
3 kupokera chisambizgo cha vinjeru, urunji, kweruzga, na kurunjiskika;
4 kuti ŵambula vinjeru ŵapike vinjeru, na pungwe mahara na
maghanoghano
5 wa vinjeru nayo wapulike ndipo wakuzgireko kusambira, na munthu
wakumanya wafikepo pa fundo za mahara,
6 kumanyiska ntharika na kung’anamula kwake, Mazgu gha ŵavinjeru
na vyakuzizika vyaŵo.
7 Kumopa Yehova ndilo jando la mahara, vindere vikuyuyura vinjeru na
visambizgo.
8 Mwana wane, pulika chisambizgo cha ŵauso, ungasidanga dango la
ŵanyoko;
9 chifukwa viti viŵe mphambo wa uchizi ku mutu wako, na vitowelo
vyamu singo yako.
10 Mwana wane, usange ŵakwananga ŵakukupusika, ungazomeranga.
11 Usange ŵakuti, “Zanga nase, tijoŵerere ndopa, tiŵakhazgire ntchene
ŵambula mrandu;
144
12 tiŵamire ŵamoyo nga ndi dindi, ŵamsuma, nga ndi aŵo ŵakukhirira
ku Sheol;
13 tititisange mphango zakuzirwa zose, tititizuzge nyumba zithu na
vyakuskogha;
14 uŵe nase pamoza, tititiŵe tose na thumba limoza” –
15 mwana wane, ungendanga naŵo mu nthowa yimoza, wezgako rundi
lako ku nthowa yawo;
16 chifukwa marundi ghawo ghakuchimbirira uheni, ŵakupusumpha
kuthiska ndopa.
17 Pakuti chirepa chikutayika kwawaka pamaso pa chiyuni;
18 kweni aŵa ŵakujoŵerera ndopa za ŵene, Ŵakukhazgira umoyo waŵo
na waŵo.
19 Ndimo ghaliri mendero gha yose uyo wakupindula usambazi mu
nthowa ziheni; icho chikufumyako umoyo wa ŵenecho.
20 Vinjeru vikuchemerezga mu ŵagurwe; mu mabwalo vikufumiska
mazgu ghake;
21 pachanya pa viliŵa vikuchemerezga; mu manjiriro gha vipata vya muzi
vikuyowoya:
22 “Imwe mwa ŵambula mahara, kasi timupe kutemwa kuwura-mahara
mpaka zuŵachi? na ŵakuseka ŵape kutemwa kuseka kwaŵo na vindere
kutinkha mahara, mpaka zuŵachi?
23 Pulikani para nkhumuchemani; ehena, tindipungulire Mzimu wane
kwa imwe; tindimumanyiskeni mazgu ghane.
24 Chifukwa ndachema ndipo mukukana kupulika, ndanyoroska woko
lane, kweni palive munthu wakapwererako,
25 ndipo mwazgora zawaka fundo zane zose na kukana kuzomera
kuchenya kwane,
26 naneso tindiseke pa soka linu; ndimuhoyereni para wofi winu wiza,
27 para wofi wiza nga ntchimphupuru, na soka linu liza nga ndi
kavuruvuru, papo chitima na suzgo vikwiza pa imwe.
28 Penepapo ŵandicheme Ine, kweni kuti nditindizgore chara
tiŵandipenjisiske kweni ŵandisange chara.
29 Chifukwa ŵatinkha mahara, ndipo ŵakasankha kumopa Yehova
chara,
30 kuti ŵakakhumba chara fundo zane, ndipo ŵakayuyura kuchenya
kwane kose,
31 kwa chifukwa ichi ŵatiŵarye vipasi vya nthowa yaŵo na kukoroka na
maghanoghano ghaŵo.
32 Pakuti ŵambura-kumanya ŵakukomeka mu chiwerera-nyumba
chaŵo, na usakati wa vindere ukuŵaparanya:
33 kweni yose uyo wakupulikira ine tiwakhale na kufwasa; Tiwaŵe mu
mtende, kwambura kopa iheni
145
Zintharika 2
1 Mwana wane, usange ukupokerera mazgu ghane na kusungiska chomene
marango ghane,
2 Mwakuti utegherezge khutu lako ku vinjeru, na kurazga mtima wako ku
umanyi;
3 enya, usange ukulirira mahara na kutumphuska mazgu ghako kuti
uŵenge na umanyi,
4 usange ukughapenja nga ndi siliva na kupenjisiska nga mbusambazi
wakubisika;
5 ntheura utimanyiske kumopa Yehova na kusanga mahara ghakumanyira
Chiuta.
6 Pakuti Yehova wakupa vinjeru; Mu mlomo wake mukufuma mahara na
umanyi;
7 wakuŵika ŵarunji vinjeru viweme; ndiye nguru ya aŵo ŵakwenda
kwakunyoroka,
8 wakusungirira nthowa za kweruzga, wakuvighirira mendero gha
ŵatuŵaŵake.
9 Penepapo utiumanye urunji na kweruzga na uyaniski, enya, nthowa yose
yiweme;
10 chifukwa vinjeru tivinjire mu mtima wako, na mahara ghaŵenge
ghakucha nagho ku Mzimu wako;
11 urungamiki tiukuvikirire; umanyi tiukusungirire;
12 kukutaska ku nthowa ya ŵaheni, ku ŵanthu aŵo ŵakuŵereŵeta mu
utokosi,
13 ŵeneaŵo ŵakusida nthowa ya zkunyoroka na kwenda mu nthowa za
mdima,
14 aŵo ŵakusekerera kuchita uheni na kukondwa mu upambayi wa ŵaheni;
15 ŵeneaŵo nthowa zaŵo nzakuzgomba-zgomba, ŵakubendera mu mendero
ghaŵo.
16 Utiuthaskike ku mwanakazi muleŵeleŵe, ku mwanakazi mulendo uyo
wakugoneka-mtunga na mazgu ghake,
17 mweneuyo wakusida musweni wa upya wake na kuruwa pangano la
Chiuta wake;
18 pakuti nyumba yake yikukhirira ku nyifwa, na mendero ghake ku
ŵakufwa;
19 palije yumoza uyo wakuya kwa iye tiwawereko kuti wafikekoso ku nthowa
za umoyo chara.
20 Ntheura mutimwende mu nthowa ya ŵanthu ŵaweme na kusunga
mendero gha ŵarunji.
21 Pakuti ŵakunyoroka tiŵakharenge mu charu, na ŵaweme ŵakufikapo
tiŵakharenge mumo;
22 kweni ŵaheni ŵadumulikenge mu charu, ndipo ŵajuvyi
yiŵazgurikemo.
146
SAMBIRO LA CHINKHONDE NA CHIMOZA, “Kurwa Nkhondo ya
Mzimu”
Yesaya 41:10-13
“Sono ungopanga, pakuti Ine ndiri nawe, ungofiwanga, chifukwa Ine
ndine Chiuta wako; tindikukhozgenge na kukovwira, enya,
tindikufighirire na woko lane la malyero ilo ndakutonda vyose.
Wona, ŵose aŵo ŵakakukwiyiranga tiŵakhozgeke soni; tiŵaŵenge ngati
vyawaka ŵose aŵo ŵakulimbana nawe ndipo tiŵamare.
Tiuŵapenjepenje aŵo ŵaakulimbana nawe kweni ntha tiuŵasange;
nanga ndi aŵo ŵakarwanga nawe nkhondo tiŵaŵenge ngati
nvyawakawaka Chifukwa Ine Yehova Chiuta wako, ndakukora ku woko
lako la malyero; ndine nkhuti kwa iwe, “Ungopanga, ndine tindikovwire”.
Ezekiel 28:12-18
“Mazgu gha Yehova ghakizaso kwa ine kuti, “Mwana wa munthu, para
charu chandinangira Ine na majuvyo ghakupusika ndipo nkhunyoroskera
woko lane pa icho, na kupyora ntchirikizgo ya vyakurya na kutuma njara
pa icho na kudumurako mukati mwake, munthu na chakuŵeta, nanga
ŵanarumi aŵa ŵatatu ŵaŵenge mukati mwake, Noa, Daniel, na Job,
mphanyi ŵataska mizimu yaŵo ŵekha na urunji waŵo,” wakuti Yehova
Chiuta. “Usange nkhujumphiska vikoko mu charu, ndipo vikuchinanga
kuti chiŵe mayiyi mwambura kusorotamo munthu chifukwa cha chikoko;
nanga ŵanarumi aŵo ŵatatu ŵaŵemo, umo ndiriri wamoyo, wakuti
Yehova Chiuta, mphanyi ŵalije kutaska ŵana ŵaŵo ŵanarumi panj
ŵanakazi; iŵo ŵekha mphanyi ŵataskika, kweni charu chikhare mayiyi.
Panji usange nkhwiza na lupanga pa charu icho, nditi, Lupanga lusorote
mukati mwa charu; ndipo nkhudumurako munthu na chakuŵeta; nanga
ŵanarumi aŵa ŵatatu ŵaŵemo, umo ndirir wamoyo, wakuti Yehova
Chiuta, kuti ŵangataska ŵana ŵanarumi panji ŵanakazi chara, kweni iŵo
ŵekha pera ŵangataskika.”
Yesaya 14:13,14
Iwe ukati mu mtima wako, “Ndikwerere kuchanya ine, ndikwezge
chizumbe chane pachanya pa nyenyezi za Chiuta; tindikhale naneso
pachanya pa lupiri lwa maungano ku mpherekezgo zaku mpoto;
Tindikwere pachanya pa mabingu, ndijikozganise na Wapachanya-
chanya.”
SAMBIRO LA CHINKHONDE NA CHIŴIRI, “Kukhala mu Mbumba
ya Mpingo Wane”
Masalmo 122:1
Nkhasekerera para ŵakanena nane, “Tiyeni, tikwere ku nyumba ya
Yehova!”
I Midauko 29:10-13
Ntheura David wakatumbika Yehova pamaso pa wumba; wakati,
“Mutumbikike Imwe Yehova Chiuta wa Israel, Sekuru withu, muyaya na
muyaya. Winu, Yehova, ndi ukuru, na nkhongono, na uchindami, na
147
kuvivya, na ufumunkhuru; pakuti vyose vyamu chanya na vyamu charu
nvyinu; winu mbufumu, A Yehova, ndipo mwakwezgeka nga ndi mutu
pachanya pa vyose. Usambazi na ulemu vikufuma kwa Imwe, ndipo
mukuŵusa vyose. Mu woko linu muli nkhongono na mphamvu; ndiposo
kuli mu woko linu kukuzga na kupa nkhongono ku vyose. Ntheura sono,
Chiuta withu, tikumuwongani na kuchindika zina linu la uchindami. ...”
Masalmo 25:4-5
Mundisambizge mendero ghinu, A Yehova; ndirongorani nthowa zinu.
Mundirongozge mu unenesko winu na kundisambizga, chifukwa ndimwe
Chiuta wa chiponosko chane; nkhumulindizgani mhanya wose.
Masalmo 37:7
Khala chete pamaso pa Yehova, umulindirire na kuzika;
Ungajikweŵeskanga chifukwa cha uyo wasakata mu nthowa zake,
mweneuyo walimchanya kuchita viheni.
Masalmo 40:1
Nkhalindirira Yehova na kuzika; Iye wakaŵerama kunditegherezga;
wakapulika nkhuto yane.
Yesaya 40:31
Kweni aŵo ŵakulindirira Yehova ndiŵo tiŵapokereso nkhongono zipya
tiŵawuruke na mapapindo nga ndi nombo, tiŵatchamale, ndipo
ŵamkuvuka chara, tiŵende-ŵendenge pasi kwambula kulopwa
nkhongono.
(Masalmo 119) – usange muli na ndondomeko yinu (pulogiramu)
mungatorako vyakukhumbikwira na kulemba apa Masalmo 100:2
Teŵeterani Yehova na kukondwa! Zaninge pamaso pake na kwimba kwa
kusangwa!
SAMBIRO LA CHINKHONDE NA CHINAYI, “Khumbo la Chiuta pa
Umoyo Wane wa Kunthazi”
Yeremiya 29:11-13
“... Chifukwa nkhumanya maghanaghano agho nkhughanaghanira imwe,
wakuti Yehova , maghanaghano gha chimango, gha chiheni chara,
kumupani umaliro wakugomezgeka. Penepapo mwayamkuchema Ine,
ndipo mwamkuruta kuyakaromba kwa Ine, ndipo tindimupulikireni imwe.
Muti mundipenje na kundisanga; para mukundipenja na mtima winu
wose. ...”
Ezekiel 18:7b
“...Kweni wamuwezgera wamateu chikholi chake, walije kwiba, wakupa
chingwa ku ŵanjala na kudikiska wankhuli na munjirira...”
148
149
DYNAMIC
--- Discipling---
GENERAL INSTRUCTIONS FOR DISCIPLERS
Congratulations! You have completed your training and are now qualified to
train others.
You are about to begin the exciting adventure of influencing another believer
to become a disciple of Christ.
You will have the joy of being obedient to Christ as you help a fellow
Christian grow in faith and obedience.
God's plan is for every believer to be a disciple. You are a vital part of that
world-wide work which He would have His people accomplish in this age.
Is there anything more important?
“Therefore go and make disciples of all nations,” Matthew 28:19a
GOD'S STRATEGY
God's strategy for reaching the world is for us to make disciples through
evangelising and teaching them to obey. We must be obedient and pass it
on.
If you trained one person every four months (three persons every year) and
those persons reproduced in the same way every four months, starting from
the time they completed their training, this is what would happen:
YEAR TOTAL
1 7
2 49
3 343
4 2,401
5 16,807
When this sequence is completed, there is REPRODUCTION. In the
process of making disciples (Matt. 28:18-20) we are to be obedient in going
(evangelism) and in teaching to obey. Just as Paul taught Timothy to obey,
he was then to teach reliable men (mankind) to obey. They would in turn
teach others to obey. So we are to do likewise.
150
REPRODUCTION IS THE KEY! It begins slowly, but expands rapidly as
MULTIPLICATION takes place.
Paul Timothy Faithful Men Others
Me My Disciples Their Disciples Others
Keep a record of those you train and those they train. The real key to
reproduction is selecting people who will pass it on and then working with
them until they do pass it on to at least three other people who will do the
same.
ADVANTAGES OF TRAINING ONE-TO-ONE
DYNAMIC DISCIPLING, ONE-TO-ONE:
draws out the potential of the trainer and the trainee.
produces people with well-thought-through personal convictions.
builds self-confidence.
helps the trainees learn to express themselves clearly.
allows for maximum participation, which results in increased
motivation.
helps them be open to new ideas because they realise they are forming
new skills and will welcome your personal coaching.
allows informality. The trainer and trainee know what the other really
thinks and feels thus giving an opportunity to help each other with
personal needs.
151
does not require a leader with public speaking ability in order to be
successful. Almost anyone can do individual training.
enables the trainer to determine whether or not the trainee is really
learning.
rapidly reproduces. One-to-one begins slowly, with only a few people
involved. As each one reproduces, the potential to equip many people to
disciple others is unequalled. Reproductive training is our only hope to
reach the masses of our world and fulfil our Lord's Great Commission.
PURPOSE
The purpose of One-to-One Dynamic Discipling is to learn and apply the
basic truths of the Christian life and pass these on to others.
GOALS
1. To help the trainee gain a vision for evangelism and discipleship.
2. To establish the trainee's confidence in the Holy Spirit's power and
direction in living victoriously and in sharing with others.
3. To assist the trainee in learning how to share a personal testimony.
4. To equip the trainee to be a witness for Christ by word and life.
5. To equip the trainee to disciple others and to REPRODUCE.
6. To establish enough witnessing disciples to expose the entire community
to the gospel of Jesus Christ.
HOW TO SELECT A TRAINEE
1. Pray. Ask God to lead you to the person of His choice.
2. Challenge those in your Life Group.
3. Train those you lead to Christ.
4. Consider friends in your church.
5. A man trains a man, and a woman trains a woman.
152
HOW DO YOU CHALLENGE SOMEONE TO BE DISCIPLED?
1. Make a personal contact.
2. Share with the person what Dynamic Discipling One-to-One is all about.
(Use “Dynamic Discipling, An Opportunity” sheet)
3. Share with the person why this training is important to you and how you
have benefited from it.
4. Share your vision of being part of a multiplication strategy to reach the
world.
HOW TO BEGIN
1. Challenge the person to the nine week commitment and what that
involves (being accountable for weekly assignments, meeting weekly for
1 to 1½ hours to discuss lesson.)
2. Try to complete your nine sessions in nine weeks. When you begin,
arrange the dates that you will get together and mark them on your
calendars. (You may need to spend more time with some people.
Remember, your goal is not just to cover the material, but to pour your
life into the other person.)
3. Lesson One is taught differently from the other eight lessons. Your
disciple will not have received the materials before you meet so will not
have completed the lesson. Follow the checklist for lesson one and as
you begin the Bible study, take turns reading the material and looking up
and reading the scriptures. Discuss your answers to each question and
have your disciple write the answers in his/her book.
For the other eight lessons, the disciple will have completed the lesson
before you get together. It is not necessary to read all the material when
you meet since your disciple has done so on his/her own. Go over all the
questions to be sure that the answers are correct (they do not need to be
the same as yours but they should be accurate and show a proper
understanding of the question and the scriptural truth).
4. Be sensitive to the person's spiritual need and seek to apply each truth to
both of your lives. Let your disciple catch your excitement for God and
for the truth you are learning.
5. Keep each other accountable in applying the things you are learning.
153
WHEN TO MEET
1. You and your trainee can meet at any time that is convenient for the two
of you.
2. Plan to meet at the same time each week for nine consecutive weeks.
Adjust your schedule as needed. You may need to take more than one
appointment to complete a lesson, especially lesson one.
GUIDELINES FOR THE DISCIPLER
SPECIFIC GUIDELINES
1. Prepare for the appropriate lesson before you meet with your disciple.
2. Complete the checklist for each lesson.
3. During each session you will spend 1 to 1½ hours meeting together for
the purpose of:
understanding the material
sharing together
role-playing
praying
4. Pray that nothing will disrupt your getting together once you have an
appointment.
5. If your disciple fails to meet with you as planned or to complete the
assignment, encourage him/her to be faithful. If your disciple continues
to be unfaithful, you may need to discontinue the discipling process until
they are ready to be committed to this study. Pray for your disciple.
6. When you believe your disciple is ready to disciple another person,
challenge him/her to do so. Go over these instructions and help him/her
choose a disciple, and begin discipling. If you are discipling a mature
Christian who will be a trainer of others, that person could begin with
another disciple before completing all the lessons with you. Always
encourage reproduction!
7. Challenge your disciple to continue to learn and grow by going on to the
Dynamic Sharing and/or discipling another person. There are other
opportunities in the church that will also develop your disciple.
154
GENERAL GUIDELINES
1. Enjoy your time together; spend time praising God. Be loving and
supportive in every way.
2. Be open to sharing your inadequacies but emphasise the sufficiency of
Christ (2 Corinthians 12:8-10). You are both learning to trust God.
3. Pray for your disciple regularly.
4. Be patient. Be an encourager.
5. Be enthusiastic. Your attitude is contagious.
6. Share how God is working in you concerning being a more faithful
disciple and witness.
7. Respond with thankfulness as you see God work in each other's lives.
8. Keep it simple so that your disciple will be encouraged to begin training
another person.
1
Ce
rtif
ica
te o
f A
ch
ievem
en
t
Th
is is to
ce
rtify tha
t
__
__
__
__
__
__
___
___
__
__
__
__
___
___
__
_
Has s
uccessfu
lly c
om
ple
ted
Vis
am
biz
go
Vya
ku
ruti
riza
On
__
__
__
__
__
__
___
_
__
__
__
__
__
__
___
___
Tra
ine
r