Upload
rungtiwa-jungkawee
View
118
Download
2
Embed Size (px)
Citation preview
Vitamins
วิ�ตามิ�นที่�ละลายในไขมิ�นไมิ�ละลายน��า คงที่น ไมิ�เสี�ยง�าย สีะสีมิที่�ต�บ ข�บถ่�ายน�อยที่างอ�จจาระ
ถ่�ามิ�มิากเก�นควิามิ ต�องการ อาจแพ้�ได้�
วิ�ตามิ�นเอ
พ้บใน :- เนื้��อ ไข่� ตับ เครื่��องในื้ นื้���มันื้ตับปล�
พื�ชสี�เข่�ยว เหล�อง สี�มั - ผัก ผัลไมั� - มัะละกอสี!ก ฟั#กทอง
แครื่อท มัะเข่�อเทศ - นื้���มันื้พื�ช มัะเข่�อเทศ
วิ�ตามิ�นเอ บที่บาที่หน�าที่�
- การมิองเห$น - การพ้�ฒนาการของที่ารก
• ถ่�าได้�ร�บมิาก/น�อยเก�นไป อวิ�ยวิะ ของศี�รษะ แขน ขา
เก�ด้พ้�การได้�
วิ�ตามิ�นเอ พ้�ษ
• ถ่�าร�บมิากกวิ�า 50,000 unit/day ต�ด้ต�อก�นนานๆ
• แพ้� (hypervitaminosis A) - เบ��ออ�ห�รื่ กรื่ะวนื้กรื่ะว�ย - ผั'วหนื้งแห�ง ผัมัรื่�วง - ปวดศ�รื่ษะ ปวดกรื่ะด*ก ข่�อเปรื่�ะ - ตับมั��มัโตั
วิ�ตามิ�นเอ การขาด้เก�ด้จาก :-
- ได้�ร�บน�อย ขาด้โปรต�น(เล��ยงด้�วิยหางนมิ)
- มิ�สีะสีมิในต�บน�อย
วิ�ตามิ�นเอ ป+ญหาจากการขาด้
• Night blindness ตั�ฟั�งในื้ท��มั�ด • ผั'วแห�ง หย�บ เป,นื้เกล-ด • เย��อบ!เสี��อมัโทรื่มั เห��ยว แข่-ง
วิ�ตามิ�นเอการป-องก�นการขาด้ • ร�บประที่าน 100,000 unit
- ให�เด้$กก�อนวิ�ยเร�ยน ค��มิก�นได้� 1 ป. • ใช้�ภายนอก
- ร1ปข��ผึ้3�ง- คร�มิ 1000-5000 unit/gram มิ� salicylic acid
ช้�วิยการซึ3มิผึ้�านหน�งก�าพ้ร�า - โรคผึ้�วิหน�งตกสีะเก$ด้ - โรคผึ้�วิหน�งจากการแพ้� เล$บเปราะ
วิ�ตามิ�นด้� พ้บใน :-
– ไข�แด้ง ต�บ ปลาบางช้น�ด้ นมิเต�มิ วิ�ตามิ�นด้� แสีงแด้ด้อ�อนๆยามิเช้�า
วิ�ตามิ�นด้� การสีะสีมิ
- ตับ - มั�บ��งในื้ ผั'วหนื้ง ปอด
สีมัอง มั��มั กรื่ะด*ก
วิ�ตามิ�นด้� บที่บาที่หน�าที่�
• ควิบค�มิระด้�บ calcium และphosphorus - การด้1ด้ซึ3มิ - การละลายจากกระด้1ก - การด้1ด้กล�บที่างไต
การขาด้วิ�ตามิ�นด้� Ricket
– ข่มั�อมัป.ดช�� กะโหลกนื้!�มั หนื้��ผั�ก นื้*นื้ ศ�รื่ษะแบนื้
เหมั�อนื้ห�บ– กรื่ะด*กอ�อนื้เปรื่�ะ ข่�-อกไก�-กรื่ะด*ก
สีนื้หลงโค�ง เช'งกรื่�นื้แคบ– ข่�อใหญ่� กล��มัเนื้��อไมั�มั�แรื่ง พื!งป0อง– กรื่ะวนื้กรื่ะว�ย
การขาด้วิ�ตามิ�นด้� Dental caries
– ฟั#นื้ผั! ข่1�นื้ผั'ดรื่*ปรื่��ง ข่1�นื้ช��– ป2องกนื้โดยให�อ�ห�รื่ท��มั� Ca, P, Vit. D พือเพื�ยง
การขาด้วิ�ตามิ�นด้� Osteomalacia
- พ้บมิากในหญ�งมิ�ครรภ5 ล1กอ�อน- เก�ด้จาก • บกพ้ร�องในการเต�มิCa เข�ากระด้1ก • การด้1ด้ซึ3มิไขมิ�นบกพ้ร�อง- อาการ
• กระด้1กไมิ�แข$งแกร�ง อาจโค�งงอ• ปวิด้กระด้1กขาและหล�งสี�วินล�าง• อ�อนเพ้ล�ย เด้�นล�าบาก โซึเซึเมิ6อข3�นบ�นได้• กระด้1กห�กง�าย
การขาด้วิ�ตามิ�นด้� Tetany
- เก'ดจ�กก�รื่เผั�ผัล�ญ่ Ca และ P บกพืรื่�อง
- ได�รื่บ Ca และ Vit D นื้�อยไป
- ตั�อมัพื�รื่�ไทรื่อยด4ผั'ดปกตั'
- ก�รื่รื่กษ�
ให�เกล6อ Ca
ให�อาหารที่� มิ� Ca +
Vit D
วิ�ตามิ�นอ� (Tocopherol)
พ้บมิากใน - พื�ชให�นื้���มันื้ - ผักใบเข่�ยวจด
- ถั่�ว ไข่�แดง ตับ นื้มัมั�รื่ด�
** นื้มัววและเนื้��อสีตัว4 มั�นื้�อยมั�ก **
วิ�ตามิ�นอ� “antisterility vitamin”
หน�าที่� :- ป-องก�นไขมิ�นไมิ�อ�มิต�วิ(antioxidant)
»- ป-องก�นวิ�ตามิ�นเอ และแคโรที่�น - ป-องก�นการแตกสีลายของเซึลล5
- ป-องก�นการเก�ด้มิะเร$ง - ช้�วิยในการพ้�ฒนาของเซึลล5ประสีาที่
วิ�ตามิ�นอ� การขาด้
– เมั-ดเล�อดแดงแตักง��ย(hemolytic anemia)
–ในื้สีตัว4ก'นื้หญ่�� • กล�ามิเน6�อแฟบ • การสี6บพ้�นธุ์�5บกพ้ร�อง
• เมิ$ด้เล6อด้แด้งอาย�สี��น
• โลห�ตจางช้น�ด้เมิ$ด้เล6อด้ใหญ�
วิ�ตามิ�นเค(Menadione derivatives)
แหล�ง - ผักใบเข่�ยว เมัล-ดธัญ่พื�ชรื่�ก-หวมันื้ - ตับหมั* มั�มั�กท��สี!ด - มั�นื้�อยในื้ไข่� นื้มั ผัลไมั�
- จ�กแบคท�เรื่�ยในื้ล��ไสี�
วิ�ตามิ�นเค หน�าที่� :- ช�วยในื้ก�รื่แข่-งตัวข่องเล�อด การขาด้ :- เล�อดไหลไมั�หย!ด ** อ�จเก'ดจ�ก **
- ข่�ดว'ตั�มั'นื้เค (บกพืรื่�องจ�กก�รื่ด*ดซึ1มัหรื่�อจ�กก�รื่สีงเครื่�ะห4)
- ก�รื่สีรื่��ง prothrombin ท��ตับบกพืรื่�อง
ที่ารกมิ�ป+ญหา / คาด้วิ�ามิ� - ให�ว'ตั�มั'นื้เค 1-2 mg ทนื้ท�หลงคลอด
- หรื่�อให� 2-5 mg กบแมั�ก�อนื้คลอด
วิ�ตามิ�นที่�ละลายน��า บ�1 (Thiamin)
บ�2 (Riboflavin)
บ�3 (Niacin)
บ�6 (Pyridoxine)
บ�12 (Cobalamin)
Folic acid , folate Biotin Pantothenic acid Vitamin C
วิ�ตามิ�นบ� 1 (Thiamine)
พ้บใน – เนื้��อสีตัว4 : ตับ หวใจ ไข่� เนื้��อหมั*– ถั่�วเหล�อง รื่��ข่��ว ข่��วซึ�อมัมั�อ
จมั*กข่��ว ย�สีตั4– ผักใบเข่�ยว มัะมั�วงห'มัพื�นื้ตั4
การขาด้– เหนื้-บช� (beri-beri) – เรื่��อรื่ง จะซึ1มัเศรื่�� คว�มัจ��เสี��อมั
ช�พืจรื่เตั�นื้เรื่-ว– ถั่��รื่!นื้แรื่ง จะท�องผั*ก เบ��ออ�ห�รื่
วิ�ตามิ�นบ� 1
สีาเหต�การขาด้– ได�นื้�อยจ�กอ�ห�รื่– ได�รื่บสี�รื่ท��ล�ย B1
• thiaminase ในื้ปล�นื้���จ�ด• tannic acid ในื้หมั�ก ใบช�และผักพื��นื้บ��นื้
วิ�ตามิ�นบ�1
วิ�ตามิ�นบ� 2 (Riboflavin)
– มั�มั�กในื้*นื้มั* เครื่��องในื้สีตัว4– มั�บ��งในื้เนื้��อสีตัว4 ไข่� ผักใบเข่�ยว– ค�อนื้ข่��งทนื้คว�มัรื่�อนื้ ถั่*กท��ล�ยด�วยแสีงแดด
ควิามิต�องการ– วนื้ละ 0.55 mg / 1000 แคลอรื่��
การขาด้ –ป�กนื้กกรื่ะจอก
• แผึ้ลมิ�มิปาก ล��นแตก ร�มิฝี.ปากแตก– รื่ะค�ยเค�องตั� มัองไมั�ชด ไมั�กล��สี*�แดด
– มั�ครื่�บไข่มันื้ท��ซึอกจมั*ก - คอ - ห* - อณฑะ
วิ�ตามิ�นบ� 2
วิ�ตามิ�นบ�3 (Niacin) พืบมั�กในื้เนื้��อสีตัว4ท!กชนื้'ด ปล�
ในื้ธัญ่พื�ช
การขาด้วิ�ตามิ�นบ�3 (Niacin)
วิ�ตามิ�น B6 Pyridoxine Pyridoxal
Pyridoxamine ต�นก�าเน�ด้ของโคเอนไซึมิ5
- Pyridoxal phosphat (PP) เก��ยวข่�องกบ
amino acid metabolism และก�รื่สีงเครื่�ะห4 heme
พ้บมิากในเน6�อสี�ตวิ5 ถ่�วิ ผึ้ลไมิ� (กล�วิย)
วิ�ตามิ�นB12 ได้�จากอาหารที่�ได้�จากสี�ตวิ5
- ตับ ไตั - นื้มั เนื้ยแข่-ง เนื้��อสีตัว4ปล�
- อ�ห�รื่หมักดอง กะป.นื้���ปล� เตั��เจ��ยว
ในพ้6ช้ไมิ�มิ� เวิ�นแต�หมิ�กด้อง ในล�าใสี�ใหญ� จากบ�กเตร�
ประโยช้น5 : เก�ยวิก�บการสีร�างกรด้โฟล�ค
ถ่�าขาด้ : pernicious anemia - รื่ะบบปรื่ะสี�ทผั'ด
ปกตั' รื่�วมักบ - ก�รื่สีงเครื่�ะห4เมั-ดเล�อดแดงผั'ดปกตั'
วิ�ตามิ�นB12
วิ�ตามิ�น C (Ascorbic acid)
สีะสีมิที่�ต�อมิหมิวิกไต ต�อมิใต� สีมิอง ต�บอ�อน
มิ�ามิ ไต ที่�เหล6อ ข�บที่างป+สีสีาวิะ
เป:น fresh food vitamin ถ่1กที่�าลายง�ายด้�วิย
ควิามิร�อน แสีง ด้�าง ช้ะล�าง นมิมิารด้า มิ� Vit C > นมิโค
4-6 เที่�า
วิ�ตามิ�น C
ปร�มิาณแนะน�า วิ�นละ30 mg– หญ่'งมั�ครื่รื่ภ์4- ให�นื้มับ!ตัรื่50 mg/day
– ท�รื่ก 1เด�อนื้-9 ป;20 mg/day
น��าสี�มิค��น 1 ถ่�วิย (250 ml)– มั� Vitamin C ปรื่ะมั�ณ120 mg
ที่ารกได้�จากนมิมิารด้า 5 mg/day
วิ�ตามิ�น C
การขาด้ : Scurvy– ซึ�ด ข่�บวมั แตัะเจ-บ นื้���หนื้กลด
– ท�องรื่�วง อ�เจ�ยนื้– เมั��อฟั#นื้โผัล� เหง�อกบวมันื้!�มัและเล�อดออก
วิ�ตามิ�น C
การขาด้ : Scurvy • ผึ้1�ใหญ�
– เหง�อกบวมั ตั'ดเช��อ เล�อดออกอกเสีบ
– กล��มัเนื้��อ- กรื่ะด*กอ�อนื้ ทรื่!ดโทรื่มั
–โลห'ตัจ�งมั�จ!ดเล�อดออก– ฟั#นื้อ�จโยก และหล!ด– เจ-บข่�เมั��อจบตั�อง
วิ�ตามิ�น C
ป+ญหาโภช้นาการ
1. ก�รื่ข่�ดโปรื่ตั�นื้และแคลอรื่��2. โลห'ตัจ�งจ�กก�รื่ข่�ดธั�ตั!เหล-ก3. ก�รื่ข่�ดว'ตั�มั'นื้ A4. ก�รื่ข่�ดว'ตั�มั'นื้ B15. คอพือกจ�กก�รื่ข่�ดไอโอด�นื้6. ก�รื่ข่�ดว'ตั�มั'นื้ B27. นื้'�วในื้กรื่ะเพื�ะป#สีสี�วะ
ข�อแนะน�าในการบร�โภคอาหารเพ้6อสี�ขภาพ้ที่�ด้�ของคนไที่ย
1. ก'นื้อ�ห�รื่ท��หล�กหล�ยให�ครื่บ 5 หมั*�ท!กวนื้
2. ก'นื้อ�ห�รื่ปรื่ะเภ์ทธัญ่พื�ชเป,นื้ปรื่ะจ�� ในื้ปรื่'มั�ณท��พือเหมั�ะ (ให�ได�พืลงง�นื้
จ�กค�รื่4โบไฮเดรื่ตั 50-60% ข่องพืลงง�นื้ท�งหมัด)
3. ก'นื้ปล� เนื้��อสีตัว4ไมั�ตั'ดมันื้ ถั่�วเมัล-ด แห�งและ
ผัล'ตัภ์ณฑ4จ�กถั่�วเป,นื้ปรื่ะจ��
4. ด��นื้นื้มัท!กวนื้ ในื้ปรื่'มั�ณท��พือเหมั�ะ( ให�ได� โปรื่ตั�นื้ แคลเซึ�ยมั และว'ตั�มั'นื้B2)
5. ก'นื้อ�ห�รื่ปรื่ะเภ์ทไข่มันื้พือปรื่ะมั�ณ( ให�ได� พืลงง�นื้จ�กไข่มันื้ 20-30% ข่องพืลงง�นื้ท�งหมัด
6. ก'นื้พื�ชผักให�มั�ก และก'นื้ผัลไมั�เป,นื้ปรื่ะจ��
7. หล�กเล��ยงก�รื่ก'นื้อ�ห�รื่เค-มัจด ( ควรื่ได�รื่บ เกล�อไมั�เก'นื้วนื้ละ 6 กรื่มั)
ข�อแนะน�าในการบร�โภคอาหารเพ้6อสี�ขภาพ้ที่�ด้�ของคนไที่ย
8. ก'นื้อ�ห�รื่รื่สีหว�นื้และนื้���ตั�ลแตั� พือควรื่ (ควรื่ได�รื่บพืลงง�นื้จ�ก
นื้���ตั�ลไมั�เก'นื้ 10% ข่องพืลงง�นื้ท�งหมัด)
9. ก'นื้อ�ห�รื่ท��สีะอ�ด ปรื่�ศจ�กเช��อ โรื่ค และสี'�ง ปนื้เป=� อนื้
10.งดหรื่�อลดก�รื่ด��มัสี!รื่�
ข�อแนะน�าในการบร�โภคอาหารเพ้6อสี�ขภาพ้ที่�ด้�ของคนไที่ย