Embed Size (px)
Citation preview
VOL. V I . SIDNI , C. B. ; D I - H A O I X E , 7 I A N X J A B A I D H , 1898. No. 28.
Maigh.dean Ghouri.
EHO 'K EII l iURLA.
A mhaighdean 6g an fceir] thu learn, An teid thu leam, an teid thu leam? A mhaighdean 6g-, an teid thu learn
A nunn gu Carsa Ghouri ?
Air feaagar samhraidh 'n am a' cheitein, . Cian ro bheag roimh laidhe greine,
Thainig oigh 'n a h-ur-ghun ceutach, Thar an t-sleibh do Ghouri.
A mhaighdean 62, &o.
Cha robh am chridh' dhi aon ni cearr, *S mn 'braighe geal gu 'n chuir mo lamb, A's thuirt mi ri am briathraibh graidh—
" A n teid thu sraid do Ghouri ?"
Is maiseaeh ceud-fhas ros's an driiehd, ¥0 dhearrsa grein' air madainn chiuin, Ach b' aill' Oatriona na gaeh flur
A dh' fhas 0 thus an Gouri.
Ni mi sgiamhach thu le sioda, 'S bheir mi thu do chuirt mo shinnsear, 'S ni mi ban-tighearn' aillidh dhiotsa,
Air na chi thu Jn Gouri.
Le pogaibh milis a beoil cubhraidh, Sgaoil rugha deirge ' n j gmiis ghil; Chagair i gu malda ciuin rium—
"Theid mi, ruin, gu Gouri."
Thug na seann daoine an deoin doibh, 'S thainig sagairt gu am posadh; I'euch a uis a' mhaighdean 6g,
Le sioda's srol an Gouri! » - « - «
A' Bhliadhna UP. I s i 'Bhliadhna U r a tha 'nis ann, agus
tha gach duine 'g radh r'a chairdean us r'a
choimhearsnaich, " Bliadhna Mhaith U r
duit ," agus mar so 'labhairt briathran
gradhaoh; agus a' guidhe, gu bi agh 'us
sonas, 'us slainte mhaith 'us soirbheachadh
pailt a' leantuinn re na miosan a bhuineas
do 'n bhliadhna ur, gach duine bochd 'us
beartaoh, gaoh sean-athair us sean-mhathair,
gach balach 'us caileag, gach fleasgach
aluinn 'us gach maighdean eireachda'l . Tha
M A C - T A L L A ann an diirachd a chridhe 'us
leis' gach greadhnachas, 'us aighear, 'us
deadh-run a' guidlie bliadhna mhaith ur do
gach Gaidheal air am bheil eolas ai<je
cheana ann an Canada, 'us do gach Gaidh
eal air nach eil eolas aige fathast, ged tha
dochas laidir aige gu faigh e eolas taitneach
orra rnun ruith laithean na bliadhna 'tha
'nis aig tus a cuairt, cr ioch a turuis. A n n
an tir nam beann, 'us nan gleann, 'us an
fhraoich, tha inac-talla le dichioll ana-
barrach a' freagairs mile gut'h a tha 'g radh,
"Bl iadlma mhaith ur dui t !" "Alar sin duit
fein agus moron diu." L'lia 'n e roae-talla
an laoch modhail, cairdeil, dileas a bhitheas
air an deireadh ami air guth ciuin, gradh-
ach a thogail, agus ann am briathran
laghach, beusach, dochasach a labhairt. L e
langanaich nam fiadh, le durdail nan
coileach dubha 'us ruadha, le sgreuchail nan
cearc-thomain, le geumanaich nan tarbh 'us
nam bo, meilich nan caorach, le ceileir
taitneach nan eun, le fuaim nan eas 'us nan
sruthan gaireach: tha mac-talla daonnan
aig an am so de gach bliadhna gun tamh
gun sgios a' tabhairt freagairt do gach
miallan 'us do gach glaodh caoimhneil a tha
air feadh nan aonach agus am measg nan
g l e a n n ' s nan glaic. Bithidh meas mor air
mac-talla ami an stri na camanachd an
uair a tha gillean oga, sgairteil le tighearna
na h-oighreachd air an ceann a' cur na stri
le dealas mor 'us eigfieach ard, an aghaidh
gillean tapaidh a bhttiiieas do thighearna
oighreachd eile. #JH 'thainig eaoehladh
muladach air Gaidhealtachd Alba inu , o'n
nach 'eil na Gaidheil co l ionmhor 's a b '
abhaist doibh a bhi ,—cha tainig crioch
fathast air a' chamanachd. Cluinnear aig
a' bhliadhna uir fathast na seana ghlaodh
g r i n n : "Buaileam o r t j " "Leigeam leat f c i Seumas mor nam fiadh agara." Tha stri
na camanachd, ged tha i dian, teith,
deothasach, gan fhearg no gannlas air bith
i n n t e ; agus air an aobhar so, tha gach
taobh a' deanamh gairdeachais le iolach ard,
an uair 'tha 'n stri seachad, agus tha mac-
talla am measg nan creag 'us nan comhnard,
ag aithris gu pongail a rithist gach aigheir
'us guth sunndach a tha luchd na caman-
achd a' togail. A n n s na laithean socrach,
• laghach a chaidh seachaiJ, bha a' cheud da
latha dheug air an gleidheadh 'na nollaig,
agus bu to i l i ch te ' s bu shona 'bha na Gaidh
eil a' cur am beatha seachad. Bha iad
aineolaeh air an othail, 's air an upraid, 's
air an deifir ghluasadach a tha n ear 's an
iar, 'us taath, 'us deas air feadh an t-saogh-
ail an diugh. O i l nach eil an sneachda co
trom 'us domhainn ri taobh 11a mara ami an
N o b h a Scotia, 's a tha e ann an Cuebec 's
an Ontario, ma dh ' fhaoidte gu bheil
cothrom gasda aig na Gaidheil a tha ri
taobh a' chuain air stri na camanachd a
chur air blaran reidh, gun reothadh gun
sneachd an uair a bhitheas mac-talla a'
gairm le ceol miiis, fonnrnhor, "Bliadhna
mhaith ur do gaeh creutair."
Tha gach bliadhna- ur a thig m o 'n cuairt
iarraidh oirnn beachd shonruichte
'ghabhail air a' bhliadhna tha seachad. M a r
so chi sinn le seailadh firinneach cia mar a
shoirbhich leinn. Cia mar a rinn sinn feum
do gach cothrom a bha againn 1 Cia mar a
rinn sinn raearachdan mora? A g u s cia mar
a dh ' fhaodamaid gniomharan a b ' fhearr 's
a hu chluitiche a' dheanamh. Tha sinn
uile 'tarruing eolais 'us gliocais bho na
laithean a dh ' aom, agus a' cur romhainn
nach dean sinn na mearachdan ceudna gu
brath tuille; ach gu dean sinn le cridhe
laidir, togarracb, seoladh gu fada 's fhearr
agus gu dean sinn gniomharan a's modha 's
a's tarbhaiche anns a' bhliadhna 'tha 'n a
leanabachd. Tha M A C - T A L L A 'faireachduinn
nach robh e aon chuid lunndach na caon-
shuarach an uiridh, ann an Gaidhl ig
chruaidh, ghlan a sgriobhadh ; ann an eolas
feumail agus niaith a thabhairt seachad ;
agus ann an culaidh riomhach a chur air
gach cainnt 'us abhaist Gaidhealach 'us
urramach, a chum gu bitheadh e 'n a
theachdaire uasal, comasach, carthannach,
do gach Gaidheal eadar Sidni agus Bhic-
toria. Bha na Gaidheil daonnan proiseil
'us uaibhreach an uair a bhitheadh iad air
an sgeadachadh le breacan riomhach an
fheilidh, agus a bhitheadh gach sporan 'us
bucall, 'us osan, boidheach, eireachdail,
fiachail. Tha M A C - T A L L A lan de mheas 'us
de mhuirn airson nan daoine gleusda bho 'n
tainig e. Tha e fein tu i l l e ' s modhail, .agus
cha tog e 'ghuth as a leth fein. Gabhaidh
mise orm fein cuis M I I I C - T A L L A a' thagradh.
R inn e an uiridh oidhirp—agus is maith a
fhuaradh e—air e fein a ghleidheadh ann an
uidheam ghlan, thaitneach, mheasail, agus
air iomadh teagasg 'us naigheachd beusach,
gasda 'thabhairt seachad ann an Gaidhl ig
ghlan, bhlasda, bhoidheach. Is e tha 'n a
bheachd a nis eideadh a's maisiche 's a's
fhearr a ghiulan na rinn e riamh roimhe,
agus air barrachd urraim a nochdadh d o na
Gaidheil agus d o na Ghaidhlig. Thugadh
lad, mata, cuideachadh faoilidh, mhaith dha,
's cuiridh esan gu buil onorach gach airgiod
a gheibh e. Co nach abair : —
"Fail t ort fein, a M H I C - T A L L A , A ' cheud latha de 'n bhliadhn' uir,
'S gu ma h-iomadh bliadhna a chi thu dhiubh
M a n dall an t-eug do shuil; Sior ghuidheam failt' us furan duit
Le cridhe sunndach, slan, 'S gu bi do thigh gun snidhe ann,
'S do chiste rrihine lan. / ' C(J5A V
SIS :M:.A_O - T^-iLL-A
Eaehdraidh nan Caimbeulaeh. Tha e 'na aobhar toileachaidh do gach
fior Ghaidheal gu bheil an t-am air dol
Beachad anus an robh daoine de 'n bheachd
nach; robh ni » bhuineadh d o 'n t-sluagh
Ghaidhealach no do 'n duthaicK a bha
airidh air suim air bith a ghabhail dheth.
Bha Goil l 'ns Sasunnaich de 'n bharail nach
robh anns na Gaidheil ach. sluagh borb,
aineolach, aig nach robh aithne no tuigse,
moclh no ionnsachadh; agus nach robh aon
chuid an eachdraidh no an litreachas
fiughail air gu 'm biodh iad air an rann
sachadh.
Nis , tha sinn ag aideachadh gu 'n robh
eoire mhor aig na Gaidheil fhein ris a chuis
a . b h i i n a r s o . Cha d o n o c h d iad gun robh
Kior luach aca fhein air eachdraidh agus
eliii an sinnsir. 'Nuair a dh ' fhalbh na
seanachaidhean da 'm bu dhleasanas a bhi
eumail suas le beul-aithris cliu agus eachd
raidh nan laoch nach robh beo, cha robh ach
flbr bheag, oidhirp air a thoirt a chum na
nithe sin a chumail air chuiaihne. D h ' fhas
na cinn-fheadhna, iomadh dhiu, ni bu
deigheala air beartas a dheanamh agus air
fasanan agus mor-chuis nan Gall fhoghlum,
na bha iad air eolas fhaotainn air eachd
raidh an sinnsir. Lean a chuis mar so
uine fhada. A c h tha ath-leasachadh mor
air t ighinn air a chuis so anns an linn anas
a bheil sinn be6. Tha na Gaidheil iad
fhein air dusgadh bho inonais ann an
tomhas math; agus tha an diugh na daoine
is foghluiinte anns an t-saoghal ag aideaeh-
adh luachmhorachd ar canain agus ar
n-eachdraidh, agus geallmhor air an tuill-
eadh rannsachadh a dheanamh air na nithe
sin.
Tha eachdraidh aireamh mhaith de na
fineachan Gaidhealach air an sgriobhadh le
uaislean anns a Ghaidhealtachd, Tha Mr .
Alasdai r M a c Ooiunich an Inbhirnis, air
Gaidheil an t-saoghail gu h-iomlan a chur
fo chomaiiv da air son an obair mhath a thi s air a dheanamh anns an rathad so. A c h
ged tha eachdraidh iomadh de na fineachan
Gaidhealach againn a nis an clb, 's ann 'sa
Bheurla tha iad. Cha '11 fhios domh gu
bheil aon diu air an cur a mach arm an
Gaidhlig, Tha na leanas na oidhirp air
cunntas athghearr, firinneach a thoirt do
luchd-leughaidh M H I C - T A L L A air aon de na
fineachan a bha 'sa tha ainmeil am measg
• a n Gaidheal.
Tha cuid de luchd-eachdraidh a' cumail a
mach gur ann 4 Normandi , 's an Fhraing, a
thainig a cheud fhear de na Cairn beulaieh
gun d' thainig e do Bhteatuinn maille ri
Ui l leam am Buadha iche ; agus air dha dol a
tnath cho fad ri Earra-ghaidheal gun d o
ph6s e aon nighean fir d' am b ' aintn O
Duibhne, a bha 'na uacbdaran air Loch-
O d b a ; gur e Rid i re Campo Bel lo a b ' ainm
no bu title d a ; agus, mas a fior, gur arm
uaithesan a thainig an t ainm Caimbeulach.
C h i 'n eil sinn a creidsirm lide dheth so.
•5*Jha i i e Frarigaich ach fior Ohaidhci! a- tha
anns na Caimbeulaich. 'S e b ' aobhar do 'n
ebunntas neo-fhirinneach ud, am b6sd
aimideach a bha cumanta 'measg uaislsan
Gaidhealach, ceud bliadhna no corr air ais,
eadhon a bhi meas gu 'm bu chliu mor
dhaibh na i n b' urrainn iad a nochdadh gur
ann a tir chein air chor-eiginn a thainig an
sinnsir. Tha i i fhaoineis so air dol bas gu
tur. Car son nach bitheadh 1 Nach eil e
cho urramach duinn a bhi air ar n-ainm-
eachadh air gaisgeach Gaidhealach 's a
bhiodh e bhi aiumichte air Frangach, Loch-
lunnach no Eadailteach air chor-eiginn.
A o n ni tha soi'llear, gun d o shiolaich an
'sluagh l ionmhor nach gann ' so, bho fhear
Duibhne, a bha ch6mhnuidh an Loch-Odha.
Theirear mar sin Cl'ann Duibhne riu gus
an latha ati diugh. 'S coir duinn cumail air
chuimhne nach e Duibhne so an aon neach
ri Diarmaid O'Duibhne, mac peathar d o
Fhionn mac Chumhail, aon de ghaisgich na
Feinne, a bha be6 mu 'n bhliadhna 283.
Bha Duibhne Loch-Odha bho 'n do shiolaich
na Caimbeulaich, beo mu i i bhliadhna 1050.
S urrainn sinn mar sin a dhol air ais le
cinnte cho fad ri meadhon an aona ceud
deug, no mu 'n cuairt air ochcl ceud gu leth
bliadhna, le toiseach ar n-eachdraidh.
(S.i leantuinn.)
COMHRADH
E A D A K M U B A C 2 A D H BAN AGUS COINNEACH
CIOBA1E.
C O I N . — T h a 'n Goirtean-Fraoich sona an
diugh agus Murachadh Ban an taobh a
stigh. d'a chriochaibh. Cha chpmas domh
innseadh an toilinntinn a ta oirnne gu leir
gu 'n d' thainig thu, a charaid ionmhuinn, a
reir do gheallaidh ; agus n a ' m bithinn-sa co
fileanta, snas-chainnteach ri iomadh fear,
chuirinn-sa d o chliu an ceill ann an rannair-
eachd ; ach dhiult na deich oighean sin a ta
'chomhuuidh (mar a bha thu ag innseadh
dhoinh) air stueaibh ard Pharnasuis, comas
na teangaidh dhomh chum sin a dheanamh.
A c h an deigh sin uile cha lugha an durachd
a th' agam dhuit, agus an solas a ta i ionadh
mo chridhe air son do theachd.
M U R . — C h a 'n fhac' agus cha chuala mi
riamh thu c b o deas-bhriathrach agus cho
gleusda leis an teangaidh 's a tha thu an
diugh, a Choinnich ; is cinnteach leam gu 'n
d' rinn thu greim air aon no dithis de na
h-oighean sin air am bheil thu ag iomradb,
agus aig am bheil tamhaebas. mar a thubh-
airt thu, air mullach Pharnasuis. A c h
ciamar a fhuair Fear a' Ghoirtein-Fraoich
eolas air na Ceolraidhean sin, agus co a dh'
innis da mu i i timchioll ?
C . — A Mhurachaidh Bhain, is neonach
leam do cheist. Fhuair Fear a' Ghoirtein-
Fraoich eolas air na Ceolraidhibh agus air
iomadh ni eiie uait fein; a charaid, mar a ta
deagh-fbios agad. A c h , a charaid choir,
suidh a stigh ris an Seine, agus dean thu
fein c o Soimeach, socracli 'a is urrainn thts.
Ma tha do chahbhcaria fliuch no aitidh, tha
osain agus brogan ni 's leoir aig Seonaicl ;
agus co d' am bu choir di an tabhairt air
thoiseach air Murachadh B a n ? A c h m o
dhi-chuimhne ! is luaithe deoch na sgeul,—
far nail am botal dubh, agus an t-slige-
ehreachainn, a Sheonaid, a ghraidh, oir is
feairrte do charaid sgailc, bheag de dbruchd
nam beann, gus am bi goireas ni 's fearr
agad deas. So, so, air do shlainte, a
Mhurachaidh. Far do lamb, agus na h-uile
la leat, " A n la a mharbhas ta fiadh, agus
an la nach marbh."
M . — T h a nair' orm, a Choinnich, an
dragh agus an trioblaid a tha Seonaid agus
thu fein a' gabhail do m' thaobh-sa. D a
rireadh, cha 'n eil feum idir agam air bad
de na tha umam atharrachadh, oir tha mi
co tioram ri arcan, o bharr gu bonn, agus
cha 'n aithne dhomh an diugh eiod a dh'
fhagadh air 'chaochladh mi, oir tha 'n 3a
taitneach, tiorail, tioram, agus ged tha
boglaichean air an t-slighe, gu sonraichte
anus a' Ghleann-Mhor, tha deagh shuilean
'n am cheann chum an seachnadh.
C.—Cuir riut, a Mhurachaidh, cuir riut,
gabh deur beag dhe 'n stuth sin aig Seouaid,
agus tog greim dhe 'n aran agus dhe 'n
chaise, gus am bi n i ' s fearr r'a fhaotainn ;
direach dean thu fein aige a' bhaile.
M . — I s druchd nam beann so da rireadh,
air am bheil iomadh deagh bhuaidh. Tha e
mar a rinneadh e—eha do bhaisteadh e
riamh, agus cha 'n eil droch fhaiie na cise
dheth.
C.—Cha mheallar gu h-ealamh deagh
bhreitheamh, a Mhurachaidh, oir tha thu
gle cheart. Tha 'n druthag sin saor o uisge,.
agus ceart co saor o'n chis. Rinneadh e 's-
a' Ghlaic-Bhuidhe o chionn Isth-bhliadhna,.
le Gilleasbuig M a c Dhonuill-duibh, agus is
maith an lamh air an obair e, na i n biodh
cead na coise aige. A c h tha eagal nan*
Gaidsear air, ngus cha 'n ann gun aobha,r.
Tha i i sean-fhocal ag raclh, "Nach d' rinn
Theab riamh cron," ach cha 'n fhior da sin.
Thsab an Gaidsear Gilleasbuig bochd a
ghlacadh an uair a bha e 'deanamh na
boinne bige so 's a' Uhlaic-Bhuidhe, 'n a
bhothan uaigneach fein. Chunnaic a shuil
fein an Gaidsear mar uidh cheud slat o'n
bho than ; bhuail an teaga! e ; 'na chabhaig
chuir e soitheach na ruith-shingilte thairis,
agus dhoir t e a dharua leth, agus cha bu
bheag an dorran sin.
M . — A n deachaidh an Gaidsear do 'n
bhothan ?
C.—Cha deachaidh, gu fortanach, oir bha
e air a thogail ann an slochd eadar da
chreig, air a cohralidachadh le fraoch a bha
'fas os a chionn, agus air a chealachadh co
maith 's nach do thuairmeis an Gaidsear
idir air, ged a rinn e deagh rannsachadh air
a shon, air da a bhi o mhoch gu dubh air
feadh cbreagan agus choilltean na Glaice-
Buidhe.
M . — C i o d a dh' fhag c o dian, deas- diorr-
asacb e ' s a' Ghlaic-Buidhc, soach aite sara.
- T A L L A 2 1 9
C . — M i ta, inusi.Ui mi sin d'uit, a Mhur-achaidh, thugadh brath dha gu i i robh a leithid de bhothan ann.
M.—Bra th d h a ! an e tha thu 'g radh 1 Brath dha ! Tha 'n truaigh air a' ghnoth-u e h ; ach tha mi 'n dochaa nach eil anam c o mi-dhileas 's na criochaibh so, 's gu 'n treigeadh e coimhearsnach, agus gu son r
raichte M a c Dhonuill-duibh, mac an deagh athar. Is nair' r'a chluinntiun gu 'in biodh aon neach a bhrathadh a choimhearsnach r'a fhaotainn anns a' chearnadh so, an uair ann am bliadhna Thearlaich, nach d fhuar-adh fiu a h-aon a bhrathadh am Pr ionnsa ged a ghealladh deich mile fichead aiigid mar dhuais air a shon.
C.—Tha eagal orm, a Mliurachaidh, gu 'radh riutsa, agus cha 'n anu ri Gall, gu 'm faighteadh na iichead in an diugh am ineasg nan Gaidheal a bhrathadh e air son deich mile fichead sgillin Shasunnach.
M . — A c h co a rinn brath air Gilleasbuig M a c Dhonuill-duibh a tha 'na dhuine cho neo-lochdach ?
C.—-Co ach duine dona, suarach—creutair beag, erotach, d' an ainm Leslie as /a' Ghalldachd, a bha an toiseach 'na charb-adair aig Sir Seunias, agus dhealaich e ris air da nighean Cailleach uan cearc aige a phosadh ; agus tha e a nis ann am bothan beag, a' teachd beo, tha mi lan-chreidsinn, air a' mheir le! D h ' iarr e coingheall an eich bhain air Gilleasbuig coir air la araidh, agus thuirt Gilleasbuig ris, ' A phiollain gun diu, tha 'n t-each ban marbh ri taobh a' gharaidh ud thall, ach ged bhiodh e beo cha 'n fhaigheadh tu e." Ghabh Ledie s o ' s an t-sroin, agus air ball rinn e brath air Gi l leasbuig; ach cha robh moran a nasg-aidh aig Tomlin an Gaidsear de 'n ghuoth-uch. *
M . — C i o d a ghne fir a tha 'n Tonilinl C.—Tha sgonn-bhalach mor, drabasda,
duaichnidh, a' crathadh le reamhrachd, agus aig gach ceum a' sileadh falluis mar hhuid-eal eu-dionach. B h a e 'cur neach 'n am chuimhue nach fhaca mi riamh, agus a chaoidh, a reir coslais, nach faic, agus 's e sin, an tagrtidair mealltach, Arthur Orton, a bha 'cumail a mach gu in b'e fein Roger Tichborne. Chunnaic mi a dhealbh gu trie ann an Eirinn, agus cha 'n fb.ac mi riamh e, nach do chuimhnicK mi air Tomlin mor, an Gaidsear dubh again fein. A c h dh' fhalbh e, agus is comadh co dhiubh, oir cha duirig neach poc a chur an toll, no am poll uisge, no poit-dhubh air teine air eagal nam fear sin a tha rannsachadh na dutheha mar bhrocairean an deigh nan siounach. I s ana-barrach cruaidh an lagh, a Mhurachaidh, nach eil a' ceadachadh do dhuine gach ni a's toil leis a dheanamh le chuid dhl ighich fein. Cha 'n eil e idir ceart, oir tha e an aghaidh naduir. Cuid duine fein, an ni sin a chois-inn e le fall us a ghruaidh ! nach cruaidh ri smuaineachadh g u ' m biodh reachd, no lagh sain bith 'g a bhacadh chum na thogras e a dheanamh leis.
M — C h a i i eil fios again air sin, a Choinnich, oir " tha da thaobli air a' Mhaoi l , " agus tha da bharail gu bhi air an gabhail de i i chuis sin. Tha cead agad aran a dheanaroh dhe 'n eorna agad fein, agus a chur gu feum mar sin, air son maith do theaglilaich, ach 'cha 'n eil cead agad, air chor sam bith, uisge-beatha a dheanamh dheth gun fhios, agus gun ordugh 'an iuchd-riaghlaidh, agus tha sin ro cheart. N a 'm biodh an cead so aig na h-uile mhilleadh iad, mar an ceudna, an duthaich le misg agus ana-measarrachd, agus dh' fhagadh iad toll mor, falamh ann an sporran mor na rioghachd, leis na ciseau a chumail air ais, a t h u ' s an am air an tarruing o'n deoch laidir.
C .—Tha mi 'faicinn gu 'm bheil moran firinn anns na thubhairt thu, a Mhurachaidh, oir bu inhor am beannachd do iomadh neach mar biodh deur d h e t h ' s an rioghachd air fad. A reir mo bheachd-sa tha e mar shochair eile 'n a aite fein. Tha e ro fheumail air amannaibh—iia dheagh sheir-bhiseach, ach 'n a dhrocb mhaighstir . M o thruagh an neach air am faigh e ard-cheannas. Gidheadh, mar a thubhairt mi cheana, tha e aim an tomhas cuimseach mar bheannachd aimsireil cile, agus cha chreid mi gur peacadh sam bith d o dhuine 'fheumalachd fein a ghabhail deth, mar a ghabhas e de ui sam bith eile a tha toirbh-eartas an Fhreasdail a' buileacbadb air.
M.—Cha 'n urrainn mi 'radii, a Choinnich, nach 'eil mi fein gle dhluth air a bhi dhe 'n bheachd cheudna. A c h their cuid riut gur peacadh mor barr na teangaidh a thumadh ann, no am boinne a's lugha dheth a chur i i bheul. Tha iad dian dhealasach i i am beachd fein, agus cha 'n eisd iad ri reusan no ri tuigse. Tna iad a' deanamh 'mach, do bhrigh g u ' m bheil deoch laidir 'n ah-aobhar iomadh truaigh agus sgrios anns an t-saoghal, gur peacadh do dhuine an gnothuch a's lugha a bhi aige rithe, no eadhon beanutuinn rithe idir. D h ' fheudadh iad co maith a radh gur peacadh greim ubhaill a chur i i ad bheul, a chionn gur e itbeadh an ubhaill a bha 'n a aobhar air gach sgrios agus amhghar anns an t-saoghal. A id ich idh mi, gidheadh, air an laimh eile, g u ' m bu sholasach an ni do 'n Rioghachd Bhreutannaich nan cuireadh na h-uile cul ris an deoch laidir sin, agus nach biodh iad idir 'g a cleachdadh, -mur comus-ach dhoibh a ghabhail le stuamachd. A c h deanadh iad sin air steidh cheairt, agus deanadh iad e gun ghealladh, gun mhionnan, gun bhoid, gun ni sam bith aca Focal D e agus an coguisean fein 'g an stiuireadh. Na biodh iad ag iarraidh cur a's do 'u aobhar truaighe sin le bhi ' togail air steidhibh meallta, a' carnadh suas bhoidean agus ghealltanasan, agus 'g an sparradh le dau-achd air an t-sluagh, mar nach biodh Focal Naomh Dhe i i a riaghailt iomlau agus freagarraeh ami fein, air son giulan agus caith-beatha an duine anns an t-saoghal so.
C.—Fagaidh sin mar sin feia e, a Mhur
achaidh, agus bu taitneach an ni na'ngiiath-aicheadh na h-uile stuamachd ngus measarr-achd anns na h-uile nithibb, agus gu 'n giulaineadh siad iad fein ann an cothrom agus ann an ciuineas maille ris gach neach eile. Bu ghleusda, tapidhe, a thaobh nadair, gun ghuth a toirt air na buaidhibh spiora-dail a bhuilicheadh air, an ti a thug a ' chomh-airle a leanas, o cheann fadh, seachad:— "Biodh bhur measarrachd follaiseach do na h-uile dhaoinibh." Tha nadur, reuson, agus taisbean, a' deanamh inach gu 'm bheil staid mheadhonach ann eadar da iomall criche, agus gur i sin an staid a's sona, a's glice, agus as fearr. Cha 'n 'eil an duine sin gl ic a theid dh'ionnsuidh na cuid a's faide a mack a thaobh ni sam bith. Cha i i 'eil e gl ic d o dhuine a bhi tu i l leadh 's dian 'n a bharail fein, no tu i l leadh ' s balbha. Seasadh e ' s a' mheadhon thaitneach, eadar dha anabharr, agus na seoladh e tu i l leadh 's ard no tuilleadh 's iosal. Faic ciod an gtrith tha croch-adan an uaireadair mhoir a' deanamh gu seasamh i i a thamh, eadar null agus nail, nail agua null, na 'n leigteadh leis; agus ceart mar sin tha gach ni thaobh giulan. an duine gu bhi measarra, meadhonach, agus stuama.
M . — U d ! U d ! U d ! a.Ohoinnich, is tu a dh' fhas geur, foghluimte, agus fiosrach inu gach cuis. Tha mi gu cinuteach ag aoutach-adh leis gach lide a labhair thu; ach ciamar a thainig thusa gu beachd a ghabhail de na cuisibh sin uile? oir cha trie leo-san aig am bheil e mar dhreuchd a bhi 'gleidheadh naa caorach, an inntinnean fein a chur troimh a cheile le ceistibh diomhra de'n ghne sin.
C.—Thainig mise gu beaohd a ghabhail air na nithibh sin o bhi i eughadh mu 'a timchioll . A c h so tha mi 'g radh, a Mhurachaidh, tha eagal orm gu'm bheil thusa a' deanamh tair air dreuchd na buachailleachd., agus ma ,tha, cha 'n 'eil barrantas sam bith agad air son sin a dheanamh. Tha deagh fhios agad-sa g u i i robh a' bhuachailleachd i i a dreuchd ro urramaich anns na ceud iinii-t ibh ( Bha ar roimh-aithrichean ach beag g u leir 'n an aodharaibh, agus cha do mheas iad e 'n a thamailt an ceud mhac agus nighean a chur a ghleidheadh nan caorach. A g u s c o a's fearr fios na thu fein, a charaid, gu'u robh righ Israeil fein an toisich 'n a bhuachaill air machraichibh Bhetleheim; agus cha 'n e sin a mhain ach mar an ceudna Esan air an robh Daibhidh 'n a shamhladh a thubhairt le 'ohil ibh beannuichte. " I s mise am Buach-aill maith, agus is aithne dhomh mo chaor-aich fein, agus aithnichear le 'm chaoraick fein mi."
M . — U d ! U d ! a Choinnich choir, thathia 'nis a' ruith air falbh leis na cliathaibh g.u buileach oi-m. Cha d o smuainich mise riamh air tair a dheanamh air d o dhreuchd, no ort feiu i i ad thigh fein, no ann an aite sam bith eile i'o i i ghrein; oir tha barrachd meas na sin agam ort fein agus air d o theagh-lach. A c h gun teagamh chu i r thu iongantas
(Air a leantuinn air taobh 222.)
r
2 2 0 MJLG-TALLA.
A P H E I S .
Bliadhna, Sia miosan, TRI miosan,
$1.00 .50 .25
'Tha 'phris ri bhi air a paiyheadh miseach na bliadhna.
Cuirear am paipear gu luchd-yabhail am Breatainn, an New Zealand's an dktliehan-nan eile air son $1.52, neo 8s. 3d. 'sa bhliadhna.
Thugadh iad-san a bhios a syriokliadh Qailig (j ar 'n ionnsidh an aire nach sgriobh ad ach air aon taobh d' a « duileig, agns nach bi an sgriobhadh tuilleailh us meanbh.
•Jhodh gach litir'us eile air a neoladh gu,
J. A . H a e K I S N O N , Publisher 'Mae-Talla,'
Sydney, Capo Breton
SIDNI. 7 I A N U A E A I D H 1SSS .
Litip as an lar-Thuath. FHIR - D E A S A C H A I D H IONMHUINJf, — A n n s
an litir so gheibh sibh dolair airson bliadh
na eile d' an phaipeir, agus uia 'n di-
chuimhnich mi e, tha mi 'guidhe Nollaiq
tho i l i ch te ' s Bl iadhn ' U r chridheil dhuibli
fhein, do M H A C - T A L L A ' s da luchd-leughaidh.
C h a ' a eil an geiimbradh so cho garg, no
cho t rom sneachda 'sa bha 'n geamhradh an
uiridh, ach tha 'chuid a's mio?a gu'n tighinn
fhathast, 'us bha cheud ohuid doth fuar gu
leor cuideachd. Chaidh moran. eruithneacbd
a reic aims a chearna so am bl iadhna;
' shaoileadh duine gu 'at beathaicheadh e
roinn mhath de 'n t-saoghal. Binri tuath-
anaiefe aig an robh moran fo bharr pasg
•math dholairean a chnr m'a seach ; bha
.phris bho 70c gu 80c am buiseal; cha robh
'm buntata ach dona, agus an coirce, bha e
na bharr aotroai cnideachd an taobh so.
Tha duine 'nar measg an so, a tha gle
phongail, 's aig a bheil naigheachdan gu
leor, 'ha chuoiadh cuguadh ri M A C - T A L L A
latha 'us bl iadona. n a ' m biodh e comasach
air Gailig a sgriobhadh. Cha 'n e mhain
gu ha hh'eil seann naigheachdan aige, ach
ma theirigeas da, bheir e feadhaimi ura,
bhriathraeh as a inholtair cho luath 's a'
dh' eisdear r iu tha ; bheir sinii TJisdean mar
ainm air, agus d b ' ittnis e do Dhughal, a
vlieann nabuidh, mar a leanas 'sa choille an
latha roiroho : "Bha mi," ars esan, "nam
sheasamh aig ceann an taighe feasgar an de,
greiseag ma 'n deach a ghrian f o d h a ; su.il
d' an thug mi as mo chibriri, chunnaic mi
meall mor geal eadar mi 's neaoah. Ghabh
mi fiamh eagail an toiseacl), a dhuine, oir
smaointich. mi air EJiah. R u i t h mi steach
a dh ' iarraidh nan glaineachan, oir cha "n
eil mo fhradharc idir cho math 'sa bha e
aon uair, 'sa chithinn a ghrian ag eiridh
fada, fada ma 'n noehd'adh i ; ach coma co
dhiubh cha 'n eil fath a bhi geul'ain. Thill
"jjti-'B'biia-'irr meall mar ;»u 'iB bitheatfir e
'deanamh direach air a ghealaich, (thuirt mi
roimhe gu 'n robh ghrian air a dhol fodha) ."
"Gun feeagamh," arsa Dughal . " B e bh ' ami
ma ta," ars Uisdean, 'se leantuinn,
ach bcdoon an duine sin a chaidh a dh '
iarraidh ceann a tuath an t-saoghail.
Thug mi 'n aire 'n tobh curachrl oidhche
dears; ma cheann gach duine bh' aim, 's bior
tombaca neo cigar am pluic gach fir diu.
Bha grunnan chalaman air faraidh ann, 's
litir bheag air a sgriobhadh le inc dhearg,
ceangailte ri cas gach fir dhiu. l lu i th mi
null thun a chnuic ud thall, oir blia toil
again faighinn am bruidhiun nan daoine.
D h ' cibh mi ' H o l e shuas a sin,' amis a
chanain aca fhein, (cha tuig thus i, ach dh '
ionnsuich mise i 'n uair a bha mi aig an
iasgach). Chual' iad mi, oir stad iad ieis a '
bhaioov, 'u* thainig iad a nuas ann an astar
bruidhneadh 'us fhreagair iad, 'Co sud shios
air talamh V Dh' innis mi, 's dh' fnoighn-
eachd mi ciainar a chaidh leotha. 'Chaidh, '
ars Andre ,—oi r 'ae sin ainm an duine—-
'euisean gle fhabharach leinn gus an robh
sinn faisg air ar ceann-uidhe, am pole, 'a ha mhaide eireachdail e da rireadb, ach bha
biast aognaidh na shuidbe na mhullach, 'us
bha 'n anail aige cho fuar ' s cho gailbheach
's nach d' fhuair sinn na b' fhaisge na fich-
ead mile dha. Co bh' ann ach Zero, agus
gu dearbh c h a ' n larrainn a bhi cho faisg air
gu brath tuilleadh. M a r sin b ' eigin till-
eadh. D h ' fhuadaicheadh an taobh seo
siun, agus tha sinn a nis a' dol suas cho ard
's nach cuir giuasad na talmhainn dragh
oirnn, agus an uair a chi sinn ar duthaich
fhein fodhainn cha bhi againn ach gabhail
a nuas dhachaidh. ' D h ' fhag iad s'an agam
'us chaidh iad as mo shealladh a' seinn,
'Eilean an Fhruoicb, ' am measg na , reul."
'S niise ur caraid,
S . ISJ. M A G F H I O N G H A I N .
Moosomin , N . W . T., 27, 12, '97.
Gheibhear arms an aire.unh so a' clieud
chuid de dh'eachdraidh"ghoirid, fhit inaeach"
a tha aon de ar cairdean a sgriobhadh air na
Caimbeulaich. Tha fhios againn gu'n leabh
luchd gabhail M H I C - T A L L A an eachdraidh so
le t lachd. 'Se so a' cheud oidhearp a thu
gadh riamh air eachdraidh aoin de na
fineachan Gaidhealach a sgriobhadh ann an
cainnt an duthcha fhein, agus bu choir am
meas sin a chur oirre. Bbeireamaid comh-
aitle air gach neach is urrainn, an each
draidh so leughaidh gu curamach mar a thig
i mach agus ma ni iad sin cha bhi an t-aith-
reachas orra.
Gabhaidh an luohd-leughaidh ar leisgeul
air son am paipear a bhi car fadalach a'
tigh'nn a roach air an t-seachdain so. Fbuair
sinn inneal ur clo-bhualaidh a stigh air an t-
seachdain s'a chaidh, agus eudar gach dragh
a bh'againn 'na ceann, agns cumail na JSToll-
a i g ' s na Bliadhn' Tjire, chaidh an obair
beagan air deh-e'adb oirnn. A c h air an t-
seachdaiii s'a tighinn, t^a sinn an d6chas am
waipear a bhi much aig an am abhaisteach.
BATHAR MATH SAOR. Am bheil Deise, Cota, Cot'-uacM-air, Currachd, Brogan, Rubbers, no ni sam bith dhe 'n t-seorsa sin a dhitb ort ? Ma tha ruig
T O E I A B B0MHNULL1CH. 'S ann aige tha 'm bathar a's fhearp's a's saoire tha 'sa bhaile, agris ma theid thu dh' an stop aig' aon uair, theid thu ann a rithist.
Na le i BO as do Cimiialie. : C o i n n i c h & C o .
2 ^ y T h a sinn an doigh stor ur taillear-achd fhosgladh
A N N A N L O U I S B U R G , agus tha sinn aig an am cheud na a' cumail air adhart air an t-seann laraich,
A N N A N SIDNI.
Aodaichean Matha dhe gaen seorsa. Gearradair air ur-ionnsaehadh
ann an Sgoi! ghearraidh Mhitehell, an Kev/
York.
^'Theid sinn an urras air an obair. Mac Coinnich & Co.
H . D . Mac I l l e - I h a o i l , Stewaptda le , C . B .
Oloth, Dreg-aid, agus PLAID-eaciian "EUREKA."
l u dlieich air fhichead seor sa aodaicli 'GA chreic.
Gloimh air A gabhail AN coinneamii Aodaich.
•Rffa tha thu air son aodach math deisa fhaotainn saop, taghail aige neo
ssriobii uige.
RRINGTQN Fiur, Miii, Ti agus Siucar dhe 'n
t-seorsa's fhearr.
Soithicliean Glaine agus Creadha, math agus saor.
Brogan, Botaimiean, Rubbers agUs Caiseart de gach seorsa
'G-AN CKEIC S A O l i
N A I D H E A C H D A N .
Is baile mor Lunnainn, da-rireadh; thatar a' meas gu bheil ccrr us sia milleanan sluaigh ann a nise. 'S uamhasach an aireamh sin aim an aon bhaile.
Bha a' bliliadhna dh' fhabh 'na bliadhna bha anabarraoh math do thuathanaich Bhreatuinn. Bha gach seorsa barra gle mhath. Cha robh iad cho math dheth o ehionn deich bliadhna 'sa tha iad air a' gheamhradh so.
Bha Mac-an-t-Saoir, a bha aig cuirt air son tigh a ehur 'na theine ann a' Windsor an latha chaidh am baile sin a sgrios, air (fhaotainn ciontaeh, agus fhuair e ooig bliadhna dhe 'n tigh-obraeh. Tha fear eile, Fletcher, 'ga fheuehainn air son na cion-ta cheudna.
Tha aon-de na paipearan Frangais a bha aim am Montreal air a dhol bas, an deigh a bhi 'ga chur a maeh faisg air leth-cheud bliadhna. 'S e b ' ainm dha La Minerve, 's bhatar 'ga chur a mach a h-uile maduinn. Cha 'n eil paipear maidne Frangais ann am Montreal a nise idir.
Thachair droeh sgiorradh do Iain Gasper am Brook Village o chionn ghoirid. Bha e 'g obair timehioll air muileann-bualaidh, agus rinn pairt de'n inneal greim air, 's chaidh a lamh a thoirt dheth bho 'n uilinn. Bha e gle fhad air ais, aeh tHia sinn toilichte chluinntinn gu bheil e nise dol am feobhas.
Chaoohail an t-CJrr Uillsana Burns, aon de mhin-istearan na h-Eeglais Chleirieh ann an Toronto, la na Sabaide s'a ehaidh. Bha e aig tiodhlaeadh agus air cea.nn 'na seirbheis 'nuair a thuit e marbh, air a bhualadh le tinneas a chridhe, Bha e tri fiehead bliadhna dh'aols, agus dh fhag e bean agus coignear chloinne. Bha deagh e61as air Mr. Burns air feadh Chanadn air fad.
Bha dithis dhaoine a' cumail taigh-oil air a clinch eadar na Staitean agus Cuibeic, agus bha gnothuichean air a leithid de dhoigh aca 's 'nuair a thigeadh maoir Chanada gu 'n euireadh iad na bh' aca de stuth laidir air taobh nan Staitean de 'n tigh, agus 'nuair a thigeadh maoir nan Staitaen orra, ehuireadh iad air taobh Chanada e. Bha iad mar sin a' our lagh Chanada 's nan Staitean gu dh.iibhlan re aiine fhada, agus bha 'n t-aite timchioll orra a fas gu bin na aite gle mhi-rianail. Aeh aon latha o chionn ghoirid thaghail maoir Chanada 's nan Staitean orra eearta comhladh, agus mar sin linneadh an gnothueh orra; chaidh eain throm a chur orra 's tha 'n tigh aca air a dhiinadh suas. .
Tha sinn an dochas gu 'n gabh ar luchd-leugh-aidh uile a' chomhairle a tha "Cona" a' toirt orra air taobh eile, agus gu 'n dean iad an uile dhioh-ioll air euideachadh le MAC -TALLA air a bhliadhna so air am bheil siira a' toiseachadh. Tha MAC-T A L L A a' deanamh a dhichill aim a bhi toirt toil-inntinn agus fiosrachaidh dhaibhsan a tha e ruigheachd, agus air leinn nach mor an dnais dha iarraidh air son a shaothair, dolair 'sa bhliadhna bho gach neaeh* tha'ga ghabhail. Tha aireamh mhor a rinn gu math ris amis na bliadnnaichean a ehaidh seachad, agus tha e gu mor 'nan contain air a shon, ach tha aireamh tuilleadh us mor nach d' rinn ach gu h-ole lis, muinntir a chuir g'a iarraidh a' cheud no 'n darra no 'n treas bliadhna, agus a tha 'ga fhaighiun's 'ga leughadh riamh uaithe sin, gun uireail us aon sgillinn ruadh a phiiigheadh air a shon. Tha sean-fhacal ag radh gu faigh foighid-inn furtachd; faodaidh gu bheil sin fior, ach tha gach foighidinn a bha sinne cleaehdadh ris an t-seorsa luehd-gabhail ud air teirgsinn, 's cha bhi sinn a' feitheamh riutha na's fhaide. Mur cluinn sinn uatha an dine ghoirid, eluinnidh iadsan iiiaithne.
Thatar a nise a' our fliiir a Canada do cheann a deas America. Bha beagan air a char ann o chionn beagan dine air ais, agus rainig e ann an deagh ordugh.
Chaidh sia fichead us da mhile dheng (132,000) tunna guail a chur air falbh a Nobha Scotia an uiridh, a bharraehd air na chaidh a chur air falbh air a bhon-uiridh. Chaidh sia 6chead ms tri mile dhe sin a chur air fabh a Ceap Breatunn.
Chaidh Sir Tearlach Tupper a Winnipeg, ceanna-bhaile Manitoba, gu Lunnainn, far an do fhritheil e da chomneamh, agus bha e air ais .ann a' Winnipeg a rithist fiehead latha 'n deigh dha 'fhagail Theid aig daoine air astar mor a dheanamh ann an iiine gle ghoirid anns na bliadhnaich-ean so. Cha 'n eil e moran na's doirbhe dhol do 'n t-seaim duthaieh a nise na bha e dhol do Hali-facs fichead no deich bliadhna fiehead roimhe so.
Thachair sgiorradh uamhasaeh ann an Lunnainn, an Ontario, oidhehe Di-luain s'a chaidh. Bha iad a taghadh Aid-Bhaillidh agus comhair-lichean do 'n bhaile an latha sin, agus air an oidhehe chruinnich mu dha mhite gu leth de 'n t-sluagh do thalla a bhaile a dh' eisdeachd ri oraidean uathasan a bha air an taghadh. Beagan mhionaidean an deigh naodh uairean bhrist pairt de 'n urlar fopa, thuit mu dha cheud dhiubh sios, agus bha mu fhiohead air am niarbhadh 's mu cheud gu leth air an leonadh. Bha e 'na shealladh uamhasach ri fhaicinn ; na daoine marbha's na daoine leointe am measg a' chedle, 's an sluagh a' feuehainn ri ni eigin a dheanamh air an son. Thugadh da uair de thirn air an toirt air falbh, agus bha na h-ospadail uile air an lionadh leotha. Bha an talla air a chur air doigh as itr beagan lathaiehean roimhe so, agus bhatar a' smaoineachadh gu robh e sabhailte gu ledr.
Iadsan a Phaigh.
Alasdair N. Domhnullach, Port Morien Donnaehadh Moireastan, New Harris Cairistiona I. Nic Neill, Cnl Iona Iain Mac Leoid, Beinn naii Sgiathanach Domhnull Mae Gill-fhinnein, an t-Eilean Mor Bean Iain Mhic Nimhein, Catalone Mairi Cheauadach, Alba 'n Iar, C, B., 50c. P. R. Mac-an-t-Saoir, Cnoc an Aoil 25c. Donnacha Mac Ghiogair, MaNaughton P.O., N. S. Alasdair Domhnullach, Double Hill, E. P. I. Nial Camaran, Bunessan, Ont. Seumas N. Mac ^iiionghain, Moosomin, N. W . T. Iain Murray, Marisbon, Cuibec, 75c L. K. Mac-an-t-S.ioir, Provincetown, Mass, IVlruig B. Mac Neill, Bangor, Maine. Iain D. Mae Gilleain, Avalon, Cala. An t-Urr. Iain Ceenadtch, Caticol, Arrain Alba.
Bha Mr . Gladstone ceithir fichead bliadhna 'sa h-ochd a dh'aois Di-ciaduin air an t-seachdain s'a chaich. Ged a tha euslaintean na h-aoise a tigh'nn air an t-seann duine choir, tha e ann an slainte chuimseach mhath, agus faisg air a bhi cho geur 'na inntinn 'sa bha e riamh.
e - • « > — « -
Tha cuideachd a tha cur air adhart obair-iaruinn ami an Ferona, N . S., ann an Sidni an drasda feuch ciod a mhisneachd a gheibh iad air son obair dhe'n t-seorsa cheudna chur air adhart an so. Tha Louisburg aca 'san amhar f c cho math ri Sidni acli ma's fior gach sgeu l ' s ann an Sidni as docha iad cur suas. Tha muinntir a bhaile so anns an dochas sin co-dhiu.
. —<ov-
A n do.phaigh thu M A C - T A L L A .
BATHAR UR. fflopan de Chupaieean Geamh-
paidh, eadap 10c. us $5.00. Bpogan matha saop. Ti mhath map a W abhaist. Beag-an de Cheannaehd Thio-
pam. Olla 25c. an g-alaa; 5 galaiu:
aip $1.00.
NIALL DOMHNULLACH, BADDECK, - J - C . ' B .
J. E. EiSAN. Pianos agus Orgain.
An seorsa -s fhearr a thatar a creic.
PRISEAN GLE RE USA NT A.
LEABHRAIGHEAH GAILIG. Clarsach an Doire, le Nial l MacLeo id , §1.0§ 'Ma Baird Ghaidhealach, bho 1775 gu
1825, Leis an Urr . A M a c G. Sinclair 3 5
Orain Lain Luim .35 Gramar Gailig, le Dr . H . C. M a c
Tll iosa *1:1Q Gaelic Class Book -. .35
Cuirear aon sam bith de na leabhraicheah so leis a phosta air son na pris ainmichte. Sgriobh gu
J . G. M A C K I N N O N ,
Publisher "Mac-Talla ," Sydney, G. -B.
BADDECK, - - C. B Aipson a stop a dheanamh na's deiseile's na 's feum-aile dhaibhsan a tha 'deanamh gnothueh pis, tha
Albert I. Hart a' nise deiseil aip son taill-eapachd bhan a dheanamh. Tha a' ehuid sin de 'n g-hnothueh fo ehupam Miss Isabel Nie Theaplaich, a fhuaip a h - ionnsachadh am Boston 'san N'ew Yopk. Gheibk iadsan a thig* g-'a h-ionnsuidh an <•
DEAGH RIARACHADH.
BADDECK, - - G. B.
/3 J</ S
(.4ir rt leamtmnn 0 thaobh 219.) nach bu bheag orm le farsuingeachd an eolais a leig thu ris dhomh o 'n chomhlaich sinn mu dheiteadh, an coiineas ris na bha agad an uair a thainig sinn an car a eheile an toiseach.
C.—Tha taing. a thaobh sin dligheach douit-sa ad aonar, charaid ionmliuiun; ' oir mar b'e thusi, bhithiun-sa an diugh co aineolach ri loth na h-asail fhiadhaicb. Is tu a stiuir mi air nop chairdibh urramach na Gaidheil fhogluimte .sin a thug gach eolas domh ann an cainlit mhilis mo mhathair.
M . — I s eomadh leam do bholaich agus do ghoileam, a Choinnich, oir is iad do dhich,-io ' l agus do dhurachd fein a rinn an gnoth-uch air. A c h faic, a charaid', • faic ciod a chuir Seouaid choir air mo ghluin, o 'n chaidh thu a mach—mir mor de 'n chlodh ghlas, chum a leithid eile ri d' thrusgan fein a dheaniunh' dhomh, agus O! nach aillidh an t-eudach e!; N a c h e tha min, moladli, inais-each, agus reidh! Cuir fios air Fionnladh tailleir gus an gabh e mo thorn has, agus gus an dean e mo chota glas air a' shocair. A n uair a bhios e deas is furast dha a chur am ionnsuidh le neach eigin; ach gu ciunteach tha nair' orm air son caoimhneas Seonaid.
C.—Nair ' thall no bhos, is comadh co dhiubh; ach so agad mar a bhios a'» chuis, a Mhurachaidh, cha teid ceann no cas dhiot a so, gus an dean Fionniadh tailleir an cota gu m a i t h ' s gu ro-mhaith, ged a ghabhadh e caigeann sheachcluiii ris. Is tu nach caraich, fhir mo ghraidh, agus bi 'n ad thoscl, agus na cluiuneam focal tuilleadh as do cheann mu 'leithid d o ni amaideach. Tha greim agam ort, agus cumaidh mi e gu daingeann M u r urrainn mise annad, foghnaidh Seonaid dhuit, agus cha soirbh an ni dol a liontai'oh nam ban. Tiugainn a mach, agus rachamaid a dh'fhaici na seann chaisteal Shir Seumas agus a ris Lheir sinn suil air a' chrodh Eir-eannach gus am bi greim dinneir deas aig Seonaid.
M . — C i o d a smuainicheas iad aig a'bhaile, a C'hoinnich? cuiridh iad a mach air mo thoir mur ruig mi dhachaidh gun dail. Cha dean c an gnotbuch idir.
C .—Cha 'n eagal doibh, oir cha smuainich iad gu 'n deachaidh Murachadh Ban ann an slochd, no air seacharan, o 'n tha deagh l'hios aca g u ' m bheil e crionnta gu leoir chum an aire a thoirt dha fein. A Sheonaid, an eluinn thu mil Cuir air falbh Seumas beag a dh'innseadh d o Fhionnladh tailleir g u ' m bheil mise 'g a iarraidh am maireach. Biodh e an so aig naoi 'a a' mhaduinu, thugadh e a chrios-tomhais leis, agus cuiridh sinn an diulnach air deananaich air a' chlodh ghlas.
M . — " I s dan, misneachail an coileacii air a d'hunan fein," a Choinnich, agus cha 'a 'eil e inodhail domh-sa a bhi 'cur gu d i a n ' n ad aghaidh, ach tha a la fein aig gach neach, agus cha 'eil fios nach faigh mise greim ort uair-oigm aig mo thigh fein, agus ma gheibh cha bheo mise mar toirear ortsa an ni so ioeadh da fliillte, ged nach genii mi aou
chuid cota dubh no glas dhuit air son d o cheilidh. Rachamaid a nis a shineadh nan j cas, agus thugamaid caisteal an Ridi re oirnu agus a ris tilgeamaid air suilean car sealain air an fheudal Eireannach.
C.—llachamaid do 'n chaisteal an toiseach ma ta, a chum amharc air na seomraichibh greadhnach, agus air gach ea/nais achi thear annt, agus an deigh sin, bheir sinn suil air a' chrodh.
M.—Cui r ceum ann, a ghille m o chridhe gus an dean sinn a' chuid a's fearr d' ar n-uine, oir tha 'n la a' dol seachad.
C.—Thugamaid an dorus oirnn ma ta, agus a ris an caisteal, air am faigh sin lan choinus gu rannsachach o h-uilinn gu h-oisinn air do Shir Seumas fein a bhi ann an Lun-ainn aig au am.
M . — O c h a u ! a righ! nach ami an so tha na dealbhan—ach c o i a' chaiileach bheag, bhiorach ud, aig am bheil svon co g e u r ' s gu 'ii gearradh i caise?
C.—Is i sud seann-seaii-mhathair Shir Seuinas, agus tha e air aithris gu'n robh i anabarrach crion coirbte, crosda, re laithean a beatha; agus an uair chaochail agus a dh ' adhlaiceadh i ann an Cladh-nan-cath, gu'n do dhiult a spiorad faire a dheanamh aou oidhche thairis air innis sin nam marbh.
M . — T h a e cosmhuil gu 'n robh a' chaiileach bliochd dur, ra-sgach, ceannairceach, an uair bu bheo agus bu mharbh i, m a ' s flor an aithris
C.—x \ch ciod bu chiall do 'n bharail neon-aich sin, a bha moran a' creidsinn, agus a ta cuid a' creidsinn gu ruig an la an diugh?
M . — T h a e cianail r' a smuaineachadh am nieasg nam beannachd spioradail a tha sinn a' sealbhachadh anns an tir shona agus shaor so, gu 'm biodh aon ncach r' a fhaotuinn a bheireadh geill annii a' chuid a's lugha d o nithibh saobh-chrabhach mar so, gidheadh tha cuid ann a ta 'g an creidsinn; ach ciod a chual thusa mu na nithe faoinesin?
C .—Ciod a chual mi, an e tha thu g radh Chual mi an uair a dh ' adhlaichear duine anns a' chladh, gu 'm bheil a spiorad-san mar fhear-freiceadain air na mairbh a ta '3 an ait'-adhlaic sin gu leir, agus gu 'm mair e anns an dreuchd dbuis-neulaich, oillteil sin gus an adhlaicear an ath chorp, an uair a ni spiorad a' chuirp sin a dhreuchd a thogail gus an tig an ath adhlac a ris, agus mar sin I air adhairt gun sgur. A c h ma 's fior an I sgeul, 's i so au dreuchd ris nach gabhadb spiorad na caillich crosda, greannaich air an do ghabh thu beachd, gnothuch sain bith.
M . — A c h c' ait am bheil an saobh-chrabh-adh muladach so 'g a chleachdadh 1
C - — A n n an iomadh ait ' air feadh na Gaidheal tachd,—aim an iomadh siorramachd agus ann an iornadh sgiorachd! A c h cha 'ri 'oil duil again gu'm bheil neach sara bith air an la 'n diugh a' toirt geiil d o ' n dian-chrabh-ad.h so; ach cha robh a' chuis mar sin anns na linntibh a dh ' fiialbh. Cha '11.'eil fad o '11 chunnaic mi mo charaid coir agus ceanalta, Sim Frisci.l 0 In 'ol i irnis ,--duine suairee,
stuama, creideasaeh, agus air an aobhar sin duine air am bheil mor-mhea's le a luchd-eolais fein air fad. Thainig agaitin air labhairt mu na seann chleachdannaibh mill-teach, mearachdach aig 11a Gaidheil, agusdh ' innis e domh gu'n robh e fein, agus ar caraid an Syiathanach a' corahradh r' a cheile mu na nithibh faoine, amaideach so, agus gun robh deagh-chuimhn' aige air daoinibh 'fhaicinn ann an Cill-taragiain, agus ann an Cill-mhoraig, a bha 'creidsinn nan nithe sin ceart co c inn teach ' s a bha iad a creidsinn sgriobhanna an abstoil Phoi l ,— agus cha'n e sin a nihain, ach bha iad a' creidsinn nach fagadh an t-anam corp gu buileach, agus nach biodh fior dhealachadh eatorra gus am biodh an corp air a chur 'n a sh ineadh ' s an uaigh.
M . — 0 ! a Choiunich, a Choinnich, an comas domh do chreidsinn? A n urraiun e bhi gu 'm bheil na nithe sin fior "
O <fS> Is- •
* Mu na Seaim Ghaidheil.
LEIS AX UHR. D. C. BLAIR, D.D. , NACH MAIKEANJT.
IV.
B'iad na Pic t i no na Caledonaich Ghaidh-ealach luchd-aiteachaidh taobh tua thAlbainn air tus; ach mu'n bhliadhna A. D . 506 thainig sluagh Gaidhealach eile a nail.a h-Eirinn d' am b'ainm Scot i no 11a Scuitich a ghabh tamh an taobh deas Siorramachd Earragh-aidheil. B ' iad na h-aitean anns an d' ninn iad tuineachas Comhall, Cinntire, Cnapadal, Earraghaidheal, Latharna agus pairt de 'n Mharbhairn, niaille ri Eilean He, A rain n, I-challum-chilie agus eileanaibh beaga eile mu'n cuairt .doibh sin. A n n s a' chuid eile de '11 Ghaidhealtachd bha na Pic t i a chomh-nuidh, oir b ' iad ceud luchd-aiteachaidh Albainrl . Bha an ceanu-bhaile aca so fagus air Dunchailean no Peart,agus b 'i a' chrioch eadar i-ad f6"in agus na Scoti na beanntan arda sin a tha eadai siorramachd Pheair t agus siorramachd Earraghaidheil ris an abrar Druim-Albaiun. Tha e coltach gu 'n robh an D a fhine Ghaidhealach so a deanamh suas luchd-aiteachaidh Eir i im agus A l b a i i m o 'n fhior-thoiseach, agus gu'm b'iad na Pic t icb , ris an abair 11a
an lanachaidhean Eir ionnach Cruithnic ceud dhream a ghabh comhuuidh aunsan da dhuthaich. Ciod '3 am bith fri-dhealachadh a bha eatorra tha e coltach nach robh annta ach da threubh de'n aon t-sluagb, da theagh-lach de'n aon chinneadh, aig an robh na h-aon ghnathannan agus a bha 'labhairt na h-aon chauaiiie. Bha na Oruithnich no na Pic t i an taobh tuath Eir iun ann am M6r-roinn. Ul ladh agus an ceann tuath Laighinn; am f e a d h ' s a bha taobh an iar agus deas na h-Eirionn, 's iad sin Conacht, Munadh, agus .ceann deas Laighinn air an aiteachadh leis na Scoti . B ' iad na Pict ich no na Cruith-nich na ceud Ghaidheil a ghabh tuineachas an Eirinn agus a'n Alba inn , agus roimh thoiseach 11a scathamh linne a reir coslais,
!
^ - 1 O
cha robh Ga idho i l ' s am bith eile an Alba inn ach iad fein. A c h aig an am sin thainig tri ceannardan a nail a Eirinn agus leth cheud fear maille ris gach aon diubh. Leis cho t e a r c ' s a bha iad ann an aireamh tha e ro choltach gur h-ann a fhuair iad cuireadh o R i g h nan Caledonach gu tigh'nn a nail a riaghladh ann an Earra-ghaidheil gu bhi 'ri an ceannardaibh air na Gaidheil a bha an sin arms a' chogadh ris na Deas Bhreaf.ann-aicb, gus an cumail air an ais o bhi a' bris-eadh ni b ' fhaide stigh air taobh siar na Gaidhealtaehd. Oir tha e cosmhuil gur h-e bu ghnath-obair do na Scoti Eir ionnach a bhi a' sior chogadh ris na Deas Bhreatann-aich. Bha na seann Gaidheil Albannach a' cogadh riu mar an ceudna mar a chithear o 'n chogadh a bha aig Fionn riutha, 'n uair a lojsg e Baile-chluaidh no Dun-Breatann, eeann-bhaile nam Breatunnach a bha a chomhnuidh ann an .Srath-chluaidh. A n n s a' cheud dol a mach cha robh aig na ceannardaibh Eirionnach so tiodal na b ' airue na an Toiseach no Triath no Ceann-fcadima, ach an deigh sin ghabh iad an tiodal Righ dhoihh fein, agus rinneadh Fearghus 'na righ gidheadh bha e fo uachd'ranachd Afd- r igb nan Scoti ann an Eirinn, agus bhuanaich a sliliochd mar sin os ceann ceithir fichead bliadhna gus an d o dhealaicL iad ri cuing pa fl-Eirionn mu'n bhliadhna A . D . 590. Is arm mu'n am so a thainig Calurn-cille a nail a h-Eirinn a shearmonachadh an t-soisgeil do na Gaidheil Albannach , 'n uair a bhaConu l l 'n a righ air na Scoti agus Bride no Bruidai 'n a righ air na Picti . Bha luchairt l ihi ide, righ nam Picteach, 's an am sin aig Lochuis, ach tha e coltach gu 'n robh mar an ceudna Caisteal no A r o s rioghail eile aig na righribh so ann an Dun-Chaillean no laimh ri baile Pheairt. Tha sinn a' leughadh mar an eeudna mu na Pict ich Dheasach; bha an dara feadhainn diubh so air taobh tuath nan garbh-bheaimtan (Grampians) agus an fheadhainn eile air an taobh deas diubh. Bha monad h Dhruim-Uaehdair agus na Beanntan mora sin a' cur dealachaidh eatorra; agus faodaidh e bhi gu 'n robh iad air uairibh dealaichte 'n an riaghladh, agus gu'n robh righ dhoibh fein aig na Pict ich thuathach, agus righ eilo aig na Pict ich dheasach.
D o na Pictich dheasach biiuineadh am
fearann a tha a nis 'deanamh suas siorram-
achd Pheairt, siorramachd Aonghais , Fiofa,
Struileith, agus an tir air taobh deas na
Friu ris amabi"ar Lothian, gu ruig a ' chr ioch
Shasunnach. D o na Pic t ich thuathach
bhuineadb a' chuid eile dhe 'n tir gu ruig
Gall thaobh agus eileanau Arca imh. A g u s
bha Srath-chluaidh agus taobh an iar-dheas
A i b a i n n ' s an am sin aig na Breatannaich.
v.
Mu thoiseach na seachdamh linne bha ceithir fineachan a chomhnuidh an taobh tuath Bhreatainn; b'iad sin na Picti , na Scoti, na Breatannaich, agus na h-Anglaich no na Goili.. B iad na Pic t i 'bu Itonmhoiro ngus : b u Ireiso dhe na firieachaibh so. B h i
tuath a h-Alba I;u h-iomlan aca tuath
air Cluaidh agus caolas na Friu ach a remain Earraghaidheal a bha aig na Scoti. Bha na Scoti an seilbh air Earraghaidheal agus He maille ri pairt de'n Eilean Mhuileach agus Eileanaibh beaga ei le .—Bha na Breataim-aich an Strath-Chluaidh agus an Dun-Brea-tann agus an ceann an iar-dheas na h-Alba. — A g u s bha na h-Anglaich anns an tir gu deas air caolas na Friu ris an abairteadh Braighnich (Bernicia) leis na seann Bhrea-tannaich, duthaich a tha nis 'deanamh suas siorramaclu'an Haddingto in , Dhun-Eidinn agus Linn-Liobhainn, ris an abrar gu coit-chionn na tri Lothianan maille ri Berwick agus Roxburgh , fearann a choisinn iad leis a' chlaidheamh o na Picti mu '11 bhliadhna A. D . 547 'n uair a thainig " Ida nam bratach teine" le 'chuid Ghall do thaobh Deas na h-A l b a . B ' e so ceud theachd nan Gall, no nan coiirreach o Lochlainn agus o 'n Ghear-mailt, gu tuineachas a ghabhail amis an duthaich. Tiia sliochd nan Gall so a' chomhnuidh aims an tir ud gus an la an diugh. Is ann a Northumberland an Sasunn a thainig iad a stigh do thaobh Deas na h-Alba. B ' abhaist cogadh a bhi aig ua Gaill Ang lach so ris na Pic t ich mu thimchioll an fhearainn agus bha aon chath fuilteach aca air 20mh la de 'n Mhaigh, A. i ) . CSG, aig L inne Gharbh-ain ann an Siorramachd Aonghais , anns an do choisinn na Gaidheil Phicteach a'bhuaidh agus an do mharbhadh Enfrid mac Os'.vy righ nan Gall Sasunnaeh maille ris a' chuid dhe 'armailt. B ' e Bruidhe a bha 'n a righ air na Pic t i aig an am sin, agus bha uach-daranachd aige thairis air Eileanaibh A r caimh. M u thimchiol l da fhichead bliadhna an deigh sin A . D . 729, thainig Aonghas M a c Fhearghais gu bhi 'n a righ "ou mh6 agus 'bu chumhacbdaiche a bha am measg nan seann righrean Gaidhealnch. Cheannsaich e gach aon de na Cinn-fheadhna ris an abairteadh righ rear, b e a g a ' s an am sin, agus thug e iad fo gheill da fein mar an "t-Ard-r igh" ni 's mo na b ' abhuist doibh a bhi roimhe sin. Mu'n bhliadhna 733 chaidh e a chogadh ris na Scot i an Earraghaidheal, cheannsaich e duthaich Latharna agus Chapadail, agus thug e na Scoti fo chis do fein, agus chur e aon de a theaghlach fein d' am b ' ainiu A o d h a n 'n a righ os ceann na tire sin. Theirear " R i g h Alba inn" ri A o n g h a s leis na seanachaicihibh Euio imach , agus gun tcag-amh b ' esan 'bu treise agus 'bu chumhach-daiche de na seann righribh agus is e a leag. steidh na Rioghachd Albannaich mar a dh' fhas i suas ann an linnibh an deigh sin. Thog e Eaglais ann an Cillrimhin agus mar an ceudna an aitibh eile, agus chuir e an rioghachd aige fein fo churaire N a o m h A i n -dreis agus mar onoir do 'n .Naomh so chuir e air loth m o i a u . de mhaoin aimsireil mar bheathachadh do na h-Laglaisibh a thog e.
Mu'n bhliadhna 794- thoisioh na Loch-lanaaich o thuath air taomadh a stigh air Eilcanaibh na 'Gaidhealtachd, agus loisg iad I-Chaluiui chillc, ag-us uihardh iad tri fieh-
ead agus ochd manach no pears'-Eaglais ann an I-Chaluim-cbi!le. Thachair an gniomh oillteil so anns a' bhliadhna 800, agus air an aobhar sin chuir Cusantin R igh nam Picteach suas Eaglais mhbr ann an Dun-Chail-ein mar Phr iomh Eaglais na R ioghachd . D e Cusantin so ogha Aongha i s M h i c Fhearghais righ nam Picti , agus thug e mbran fearainn do Eagla is . Dhun-Chailein. B ' e so an righ ris an abradh arn bard amis an Duan Albannach " A n Curai calma Cusantin." Fhuair e bas mu thimchioll na bliadlma 820 agus rioghaich A o n g h a s a bhrathair 'n a ait', oir b't an seann lagh Albannach gun tigeadh am brathair an aite bratbar. A n deigh sin thainig a mhac fein agus mac a bhrathar gu bhi 'n an righribh, agus 'n uair a mharbh na Lochlannaich m*c a brathar fhuair mic Bhargoid, a phiuthar, rioghachd, fear an deigh fir. B ' e ainm a' cheud aoin Fearchar agus ainm an fhir eile Br ide na Bruidhe. 'iST an deigh-san do bhrigh gu'n do theirig na h-oighreachan firionnach air na seann Righr ibh Picteach fhuair Coinn-each Mae Ai lpe in righ nan Scoti an Earraghaidheal an rioghachd a chiorm gu'm b ' e s a n an t-oighre dligheach.
, (Hi leantuinn.)
Dr. G-. T. Mac GILLE^iN
D O T A I R F H I A C A L ,
OIFTG — Os cionn Stor Har r ing ton ,
SIDNI, 0. B.
Iosepii OaG&i l lSrp7S f, Fear-Tagraidh, Comhair-
liche, Notair, 8 z c .
SIDNI, . . . G. B.
Tha an seorsa so na's <&jm
loiro na, na bucaiclean r
cumanta, ach 's math is fttfl r fhiacli iad sin; tha iad
• A - % m
• na 's buaine, agus mar t#.<^; • * I I J I v sin'siad a's saoire. ^ £ | | ! T H E • m m
U S B. B. EDDY, Co., : N Mb
H U L
"PR/
CANADA.
HVE-A-O - T A L L A
OFan Gaoil.
LB BOOHAK MAC-COLLA.
A r o FOys—"Hi ri ri 's ho ra U o, mo nightan donn is boidhche."
CO'-SHBIRM.
Thogainn clin na h-ur-bbean mhin Fhuair 'aan Reilig gaol mo chri: ' 9 beag an t-ioghnadh tuille's mi
Bhrbristeadh 'n cridhe 'n toir oirr'.
'S binn 'an se6mar ce61 nan teud, 'S-binn 'Ban fhas-ehoill al nan geug; 'S binne na iarl uile'm beul
Bu inhiann leam fein bhi pogadh.
Thug an t-{tr-ros, flur nam buadh, A dhath gaolach fein d'a gruaidh;' 'S faile caoin eubh-craobh nam bruaeh.
A li-anail fhuair gun fhotus.
'8 geal an lilidh tim a ' Mhaigh, 'Sgile no sud cneas mo ghraidh; Oomhnuidh chaoin a' chridhe bhlath,
B'e 'n trusdar dh' fhagadh breoit i..
Ciod an «ta bhi 'cur an goill Breach a blith-shuil Ian de ghaol, Ghft 'n eil suil a' cbalmain Win
A'leth co maoth-ghorm bhoidheaob.
Cha 'n eil mil an t-seillcin chiar Idir milis lamh r'a bial; *t> shaoileadh tu gor ann bho 'n ghrian
A fhaair i fiamh a h-or-fhalt!
Ruathar Mhie-Mhuirieh.
MB, BADAE-TH35ANGACHADH BH'O BHEURLA AYT05.N, US ALASDAIR MAC NBACAIL.
Rinn Mac Mhuirioh boid An aghaidh Clo-inn Mhic Thabhais,
Chaidh 'thogail ereioh' na 'n tir, Le reubahm is le annradh;
Oir mhiotknaieh e gu teann, Gu 'a sgriosadh e bho 'n tir iad;
Le eufg-thar-fhichead fear, It deich-thar-fhiehead piobair!
Ach 'n nair 'rainig e Sioa mu leth Srath-Chanaiu,
Ch» robh dhc 'chuid seoid Ach natriuir 's an lathair:
Sod na bha ri chill, Gu dion 'an am na tuasaidi
Caeh-bha thall ;'sa bhos, A.cuira chrnidh air fuadaeh.
"R<> mhath!" ars Mac Mhuirich, :
"Chaidn ar cliu a dholaidh! Gbillean, feumar spairn,
Air beothachmu 'it teid oorrag! So Mac-Mhic-Mhethusalah,
Tighinn* le 'chuid sluaigh, Tri fichead fear 'e a tri,
'S na h-uireid de dhaoin'-uaisle!"
(ARSA" MAC-MHIC-VHETHUSALAH. )
"$%ilte mhaith dhuibh fein! Nach sibhse Triath nan CattanV
Go dha'm bheil ur ceilidh, 'An am 'tigh'h so air astar T
So'. So! mhic a choin! Tha sea ceud bliadhn' bho 'n dhuraig
Annail bheo na 'm ghleann Tigh'a air turus spuiimidli.""
(ARSA MAC-MHUIBICH. ) •
" B e sud 'tha thu 'g radh?„ Tha do bhathais laidirr.
Seallam dhuit, a bhobagj. Ciod e ' s cubhaidh guatfa dhuit.
Cha 'n cil latha tuilleadh Agad gu bhi beo,
Thuga.l bho nio;ghunna,
'S bho 'n chlaidheamh 'tha na m' dhorn!"
ait, 'n ail', an sgeuli! Arsa Flath Chloinn Thabhais,
'S fnrasda dho-nh fliein Stad 'chuir air do ranaich'.
'N sin thug Mac-Mhethusalah Sgal mar leomhan gionach,
Tharruing e :sgian-dubh, Is sparradair 'na mhionach.
Air an doigh.so fhein, Thainig bas do :h ghaisgeaoh,
Dha'm bu chliu ri 'bhso 'Blii na dhuine gasda,
Thainig mac na dheighy 'Bha pdsd air nighean Noah,,
Theab gu 'n thraoighan dile Leis dhe 'n uisg' na dhol e.
'S bha e air a dheanamh, 'S miae fein 'tha cinnteach,
Nam biodh air tachairt ami Blasad coir dhe 'n Ileach.
Rainig crioch mo sgeoil, Tha mi 'm beachd gur h-iir i, Cuir mu 'n euairt an stop, Is marbhaisg air an "duty!"
Taghail aig Stor
MATKESGIi TOWISEID & Of asus faic na tha aca do
IMIM de poll seorsa aps
A N D A LEIGHEAl AGUS
Math ar duthcha tha 'nar beacbd
NIALL Mac FEEARGHAIS,
Taillear. • • SIDNI - - -' C. B
K. D. C. PILLS Leigsidh iad an da Eucail Mhor
CION-CNAMEAIDH agus TEANNTACHD.
Cuir a dh' iarraidh sampuill, teisteannais us urrais.
K. I) . C. COMPANY, Ltd., 127 State St New Glasgow,
Nobha Scotia Boston, Mass.
. J . ft, MacEacMmn, Fear* agraidh. Comhairliche
Notair, &c. Fear-ionaid a id chuirtean N o v a Scotia
Quebec a< as Newfoundland .
Tha tuilleadh 'sa choir de bhathar tioram agaimi, agus fad da sheachdain bheir sinn seachad fiach dolair de bhathar air cei-thir tasdain. (80c.) a dh' air-gead. Thig mu 'm bi 'n t-am seachad agus
FAIGH BARGAN.
IcEoiiall Hanralian & Do, Sidni, Iulaidh 16, '97.
S I D N I , C B .
Siosal & Crowe, Fir-Tagraidh, Comhairl ichean Notuirean &c
SIDNI, C. B.
C A I L E A N SIOSAL. W . C R O W K .
D. A.HBARN. Fear-TagraidhjNotair &c.&c.
SIDNI, C.B. '
Fear-Tagratdh, Comhairlicfe, No tair, Etc.
Baile-Sheorais, B. P I.
G A I T A M FAIGH M l ? Saibli,
Glasan, Luaidhe,
Sgeinein, Lainntearan,
Sguabaichean, Paipear-tearra,
011a, Paipear-tubhaidh. Fudar, .
Glaine, Siosarari,
Tairnean, Bueaidean,
Tuagiianiian. GHEIBH -&IG
Sidni, C. B.
