De Theatervoorstellingwat is jouw talent?

Workshop Handleiding

2

Theater

De Theatervoorstelling

De Theatervoorstelling

Inhoudsopgave

Hoe gebruik je deze workshop?Hoe kun je deze workshop inzetten in je klas?

De plaats van deze workshop binnen “Theater”“De theatervoorstelling” sluit nauw aan op de andere twee work-shops binnen dit talentgebied. Hoe kan je deze workshops goed met elkaar combineren?

Inhoud en werkwijze van de lessenHoe zet je de lessen zo goed mogelijk in? Wat moet je minimaal doen en wat kan je nog aan extra activiteiten toevoegen aan de les?

De lessenHier beschrijven we alle lessen afzonderlijk en we geven tips over hoe je hier het meeste rendement uithaalt in de klas.

ToneeltipsAan het einde van deze workshop geven Sem en Fe nog wat han-dige tips. Gebruik ze om een goede theatervoorstelling te maken.

Tip: Delen met je leerlingenNa het klassikaal bekijken van de video kan je er voor kiezen om deze video te delen met de leerlingen. Een ieder kan dan de video nog eens terugkijken, om zodoende de tekst goed te kunnen oefe-nen.

3

4

5

7

12

14

www.teamtalento.nl3

Theater

De Theatervoorstelling

De Theatervoorstelling

Hoe gebruik je deze workshop?Welkom bij de workshop “De theatervoorstelling” van Team Talento! In deze workshop behan-delt onze enthousiaste workshopleider Sem diverse aspecten die van belang zijn bij het uitvoe-ren van een goede theatervoorstelling. De workshop kan prima gebruikt worden als voorberei-ding op de (eind)musical van groep 8. De 8 videolessen kan je gezamenlijk in de klas bekijken. Na iedere les kan je direct aan de verwerking beginnen.

TijdsduurDe video’s variëren niet zoveel in tijdsduur. Gemiddeld duurt een video zo’n 5 tot 10 minuten. De verwerking van de opdracht kan je zo lang laten duren als je zelf wilt. De verwerking kan in de klas plaatsvinden, maar kan ook (deels) als thuiswerkopdracht aan de leerlingen meegegeven worden. Je bepaalt dus zelf hoeveel extra tijd je nog in de opdrachten steekt nadat je de video hebt bekeken.

VoorbereidingDe videolessen vragen nauwelijks voorbereiding. Zorg voor een ontspannen sfeer in de groep. Laat iedereen lekker meedoen en streef met z’n allen het doel van de workshop na: Hoe maken we een goede theatervoorstelling? Tip: bekijk altijd eerst zelf de videoles die je met de leerlingen wilt gaan behandelen. Op die manier kan je goed inschatten welke verwerking je wilt gaan toepassen. Gebruik daarvoor de aanwijzingen in deze handleiding. Print tevens bij elke les het theaterboekje minimaal één keer uit. Het theaterboekje geeft je nog meer informatie en aanwijzingen bij de te volgen les.

DoelgroepDeze workshop is vooral geschikt voor de bovenbouw en dan met name voor groep 8. In deze groep wordt tradi-tiegetrouw aan het einde van het schooljaar een musical opgevoerd. De leerlingen staan dan veelal met weinig toneelervaring op het podium. Deze workshop wil de leerlingen van groep 8 voorbereiden op de musical, zodat de uitvoering daarvan een nog groter feest gaat worden!

PlanningDe complete workshop bestaat uit 8 lessen. Als je wekelijks een videoles bekijkt en de leerlingen daar nog eens extra mee laat oefenen, dan kan je de gehele workshop in zo’n twee maanden tijd behandelen. Het is echter niet noodzakelijk om alle lessen te volgen, of om bij alle lessen een verwerking te doen. Op deze manier kan je de workshop in een maand tijd volgen.

Extra informatieSem is cabaretier, acteur, regisseur, maar vooral humorist. Na zijn opleiding kleinkunst aan de Kleinkunstfactory te Tilburg wist hij met zijn cabaretprogramma 3e te worden op het Parkstad Cabaret Festival. Naast actief op het podium te staan is hij ook werkzaam als regisseur van diverse theater- en musicalprojecten van zowel jongeren als volwassenen. Meer informatie over Sem vind je op www.semtertainment.nl.

www.teamtalento.nl4

Theater

De Theatervoorstelling

De Theatervoorstelling

De plaats van deze workshop binnen het talentgebied “Theater”Het talentgebied “Theater” bestaat uit drie workshops. Deze zijn op zich onafhankelijk van elkaar te volgen, maar gedrieën vormen ze een mooi afgerond geheel. “De theatervoorstelling” sluit nauw aan op de andere twee workshops binnen dit talentgebied. Hoe kan je deze workshops goed met elkaar combineren?

Workshop 1: “Word een theaterspeler” Deze workshop behandelt allerlei aspecten die van pas komen als je een goede thea-terspeler wilt worden. Denk aan het uitbeelden van emoties en het spelen van type-tjes. Tevens geeft Sem flink wat tips, doet veel voor en geeft leuke opdrachten mee om zelf snel actief bezig te zijn.

Workshop 2: “Theaterspelletjes” Deze workshop bestaat uit 16 lessen. Per les wordt een theaterspel uitgelegd en voorgedaan. Daarna kan je dit spel gaan spelen in de groep; met z’n allen of in kleine groepjes. De spelletjes behandelen allerlei theateraspecten. Ongemerkt zijn de leerlin-gen lekker bezig met toneel en theater.In beide workshops staan korte opdrachten en korte spelmomenten centraal. Iedereen kan er aan meedoen, niemand hoeft het eng of raar te vinden. De leuke spelletjes en opdrachten zorgen voor een ontspannen theatersfeer en zijn ook leuk om gewoon eens tussendoor te doen.

Workshop 3: “De theatervoorstelling” “De theatervoorstelling” is een logisch vervolg op deze twee workshops. Alle eerder geoefende theateraspecten komen nu wederom aan bod en worden gebruikt in de scenes die je kunt gaan naspelen. Je kunt “De theatervoorstelling” dan ook het best inzetten als je al met de overige workshops hebt gewerkt. Maar zelfs zonder deze voor-kennis is “De theatervoorstelling” prima te gebruiken. Je zou echter wel de volgende lesjes uit de eerste twee workshops kunnen gebruiken, als inleiding op de workshop “De theatervoorstelling”:

• Video 3, 4 en 7 van de serie “Opwarmen” uit de workshop “Word een theaterspe-ler”. Drie goede oefeningen als voorbereiding op het toneelspel.

• De complete serie “Emoties” uit de workshop “Word een theaterspeler”. Je gaat gericht aan de slag met het uitbeelden van emoties als bang, boos, blij enz.

• De complete serie “Typetjes” uit de workshop “Word een theaterspeler”. De leerlingen oefenen het uitbeelden van een bepaald personage, waarbij opvallende kenmerken worden uitvergroot.

• Video 2 en 10 uit de workshop “Theaterspelletjes” deel 2. Twee leuke spelletjes om met een groep leerlingen te doen.

www.teamtalento.nl5

Theater

De Theatervoorstelling

De Theatervoorstelling

Inhoud en werkwijze van de lessenHoe zet je de lessen zo goed mogelijk in? Wat moet je minimaal doen en wat kan je nog aan extra activiteiten toevoegen aan de les?

Benodigdheden voor les 2 t/m 7• Uitgeprinte theaterboekjes

(voor jezelf en voor gebruik in de groep)

Sem

Voorbereiden en volgen van les 2 tot en met les 7: Voorbereiding:• Print het theaterboekje bij de te volgen les.• Bekijk eerst zelf de video en gebruik het theaterboekje als naslag-

werk en inspiratiebron.• Bepaal hoe je de les in de groep gaat gebruiken.• Print desgewenst meerdere exemplaren van het theaterboekje,

voor gebruik in de groep.

Volgen:• Neem voor iedere les een week de tijd. • Bekijk gezamenlijk de video op de eerste dag van deze week. • Bespreek met elkaar de video; welke rollen werden er gespeeld,

wat waren belangrijke aandachtspunten?• Deel het theaterboekje uit en bespreek de opdracht.

Oefenen:• Maak groepjes, verdeel de taken en laat de leerlingen oefenen

met de opdracht. Dat kan op school en/of thuis gebeuren. • Geef de leerlingen een aantal dagen de tijd om de opdracht te

oefenen.

Afsluiten:• Sluit de les aan het einde van deze week af met een uitvoering

van de theateropdracht.• Bespreek de opdracht nog eens kort na.

De workshop “De theatervoorstelling” bestaat uit 8 lessen. De eer-ste les is een inleidende video. Sem neemt ons mee naar een echt theater en vertelt daar over. Les 8 is een samenvatting van al het geleerde en bevat nog wat extra tips en aanwijzingen. Het draait in deze workshop dus vooral om de lessen 2 tot en met 7. Deze lessen hebben een vaste structuur en kan je dan ook het best als volgt in gaan zetten:

www.teamtalento.nl6

Theater

De Theatervoorstelling

De Theatervoorstelling

De aspecten bij de theatervoorstellingIn iedere les komt een bepaald aspect van een theatervoorstelling aan de orde. Achtereenvolgens zijn dat:

Les 2: licht en geluidLes 3: schminkLes 4: decorLes 5: attributenLes 6: kledingLes 7: muziek

De theaterboekjesBij iedere les hoort een theaterboekje. Het theaterboekje bevat de tekst van het gespeelde spel in de video, met daarbij de rolverdeling en extra aanwijzingen. Gebruik het theaterboekje om de bekeken scene na te spelen. In het theaterboekje staan ook voorbeelden om te variëren met de scene. Je kunt er dus voor kiezen om de scene bijna 1 op 1 na te spelen, of juist meer aan de creativiteit van de leerlingen over te laten. Print in ieder geval één exemplaar en gebruik deze zelf bij de voorbereiding op de theaterles. Dit boekje is dan een prima aanvulling op de informatie van deze handleiding.

www.teamtalento.nl7

Theater

De Theatervoorstelling

De Theatervoorstelling

De lessenLes 1: In het theater [4:02]Sem stelt zichzelf kort voor en geeft een rondleiding in een echt thea-ter. Sem vertelt tevens iets over de inhoud van deze workshop.

Bekijk met z’n allen deze video. Praat na afloop met elkaar over “het theater”. Wie is er wel eens in een theater geweest? Welke voorstel-ling zag je daar? En wat viel je toen op, wat gebeurde er allemaal?

Vertel dat deze workshop ons gaat helpen om van de voorstelling (wellicht de musical van groep 8) een super goede voorstelling te ma-ken. Een echte theatervoorstelling, met goed spel, met goede attribu-ten en een feestelijke theateraankleding.

Les 2: Audities, licht en geluid [7:03]We maken kennis met de medespeelster van Sem, genaamd Fe. Sem en Fe spelen een korte scene rondom het thema “auditie doen”. Wat komt daar allemaal bij kijken en hoe belangrijk is licht en geluid?

De sceneDe scene wordt gespeeld door vier personen. Een van deze vier is de auditant, de persoon die auditie gaat doen. Bij het naspelen van de scene kan je de auditie van deze persoon telkens anders laten verlo-pen.

Licht en geluidDe technicus zorgt in de scene voor het licht en het geluid. In de scene kan je uiteraard veel aan je verbeelding over laten. Bij de echte voor-stelling is het wellicht goed om twee leerlingen als technicus op te laten treden. Zij zijn dan verantwoordelijk voor het licht en het geluid.

www.teamtalento.nl8

Theater

De Theatervoorstelling

De Theatervoorstelling

Les 3: Emoties en schmink [6:49]Sem en Fe spelen een korte scene waarin emoties worden uitgebeeld. Wat doe je met je stem, met je gezicht? Zijdelings komt het aspect “schmink” aan de orde.

De sceneDe scene speelt zich eigenlijk op twee plaatsen af; eerst in de studio waar de presentator nog geschminkt wordt en de cameraman zijn spullen controleert, daarna op straat waar bij iemand aangebeld wordt. Zorg in het spel voor een logische overgang van deze twee plaatsen. In de scene is het spelen van emoties belangrijk. Vergroot deze emoties flink uit, word overdreven boos of verdrietig.

Extra oefenenBij deze scene kan je de complete serie “Emoties” uit de workshop “Word een theaterspeler” gebruiken. Je gaat gericht aan de slag met het uitbeelden van emoties als bang, boos, blij enz.

Schmink en visagieBij visagie gaat het erom dat je er op het podium goed uitziet. Bij schmink speel je een rol en word je bijvoorbeeld een monster.Door alle lampen op het podium zie je er al snel en beetje bleek uit. Verhelp dit door een ‘poedertje’. Op het podium ga je nogal eens zwe-ten als je onder de warme lampen staat. Kies dan bij make-up voor de waterproof variant. De make-up die je gebruikt is niet bedoeld om er heel goed uit te zien van dichtbij, maar juist voor de mensen die in de zaal zitten. Rode lippen moeten dan echt rood zijn en de oogschaduw een wat meer opvallende kleur, enz.

Les 4: Stemgebruik, beleving en decor [5:11]Hoe ga je om met je tekst? Het moet duidelijk klinken, je moet je ook in kunnen leven in je tekst. We laten ook zien dat je met weinig mid-delen en wat fantasie toch een leuk decor kunt maken.

De sceneDe scene wordt gespeeld door drie of vier personen. De decorbou-wers zorgen voor een passend decor, de regisseur let op het spel. De rol van “oppasser” kan telkens anders ingevuld worden. In het thea-terboekje voor de leerling staan aanwijzingen hoe je deze rol telkens anders kunt spelen.

www.teamtalento.nl9

Theater

De Theatervoorstelling

De Theatervoorstelling

Denk bij het spelen van deze scene vooral aan het gebruik van je stem. Je moet goed verstaanbaar zijn en je moet emotie in je stem brengen. Als je bang bent, moet je dat kunnen horen aan je stem. Varieer je stem.

DecorBekijk welke kinderen graag een rol willen spelen en welke het leuk vinden om in de decorploeg te zitten. Soms ligt juist daar je talent. Door de decorploeg actief deel te laten nemen aan de musical of uitvoering, komen ook deze kinderen meer in beeld. Laat decorwis-selingen dus duidelijk zien en breng dat als een georganiseerd ge-heel. Wellicht met een persoon erbij die de decorploeg “aanstuurt” en aanwijzingen geeft. De decorploeg is goed herkenbaar met eigen “uniformen”.

Les 5: Stil spel en attributen [5:52]Ook als je geen grote rol hebt, er is altijd wel iemand die naar je kijkt als je op het toneel staat. We leren je hoe je altijd in je rol kunt blijven. Attributen helpen daarbij.

De sceneDe scene wordt gespeeld door minimaal vijf personen; twee daar-van zijn met elkaar in gesprek, de overige personen hebben geen actieve rol. In de scene zijn we op een treinstation. Passagiers staan te wachten op hun trein. Op het perron staan ook de machinist en de conducteur. Die staan goed in beeld en zijn goed te verstaan. Maar de passagiers zijn nu belangrijk. Zij spelen “stil spel”; zonder te praten doen ze toch mee aan de scene en zorgen ze er voor dat er veel te zien en te beleven valt.

AttributenEenvoudige attributen maken het stil spel geloofwaardiger. Iemand die op z’n mobieltje zit te kijken, moet ook echt een mobieltje in z’n hand hebben. En een persoon die iets niet kan vinden in z’n tas, moet ook een tas vol met allerlei spullen hebben. Zorg dus voor de juiste attributen bij deze scene.

www.teamtalento.nl10

Theater

De Theatervoorstelling

De Theatervoorstelling

Les 6: Typetjes en kleding [9:20]Sem en Fe laten zien hoe je een typetje kunt spelen door je stem of je bewegingen te veranderen. De juiste kleding en accessoires helpen daarbij.

De sceneDe scene wordt gespeeld door zes personen; je hebt in ieder geval de warrige professor en de wat onhandige assistent. Dan komen er meer-dere proefpersonen in de scene voor. In de gespeelde scene zitten vier proefpersonen. Bij het naspelen kan je kiezen voor meer of minder proefpersonen.

Het decorEr komen verschillende proefpersonen die graag eens willen ervaren hoe het is om iemand anders te zijn. Als ze uit de machine van de professor komen, is hun kleding ook anders of ze dragen het anders. Hoe de machine eruit ziet maakt niet zoveel uit. Misschien is het wel een kast waar iemand even in kruipt en een schot waar je achter kunt staan. Er is van alles mogelijk, gebruik je fantasie.

KledingTypetjes zijn heel leuk om te spelen. Ze lijken helemaal niet op jezelf, je kunt je dus lekker uitleven. Je kunt je stem veranderen en rare bewegingen maken. Met de juiste kleding zorg je ervoor dat je type-tje heel echt begint te worden. Gebruik kleding die te klein of juist te groot is voor een grappig effect. Gebruik een pruik om er helemaal anders uit te zien. En als je schmink kunt gebruiken, is het helemaal perfect!

Les 7: Zang en dans [9:45]Zingen is eigenlijk ook acteren. Je hoeft niet per se een geweldige stem te hebben om een geweldig optreden te geven. In deze video gaan we zingen en dansen.

De sceneDe scene wordt gespeeld door vier personen. Daarnaast kunnen er kinderen meespelen die het publiek bij deze scene vormen. Bepaal zelf hoeveel kinderen er nodig zijn. In de scene wordt door twee personen een lied gezongen. De muziek bij deze liedjes vind je bij de video terug.

www.teamtalento.nl11

Theater

De Theatervoorstelling

De Theatervoorstelling

Muziek, zang en dansIn deze scene staan muziek, zang en dans centraal. Zingen is eigenlijk ook acteren. Een artiest moet zich inleven in het liedje en de emotie laten zien. Je kunt een heel verhaal vertellen door op een bepaalde manier te bewegen en te kijken. Dat is eigenlijk nog belangrijker dan zuiver zingen.In deze scene wordt ook gedanst. Doe dat ook met overtuiging. Wees niet bang wat anderen er van denken. Ga lekker ‘uit je dak’.Je kunt de liedjes gebruiken die bij deze scene horen, maar je mag ook andere liedjes gebruiken. Download dan een karaokeversie van een bekende hit en maak daar je eigen tekst bij. Je kunt natuurlijk ook andere dansmuziek gebruiken voor het slotnummer.

Extra optredenWees creatief en bedenk nog een extra gast die optreedt op deze bonte avond. Wat die gast doet, mag je zelf weten. Dat hoeft geen liedje te zijn.

Les 8: Achter de schermen en toneeltips [7:27]Aan het einde van deze workshop geven Sem en Fe nog wat handige tips. Gebruik ze om een goede theatervoorstelling te maken.

Bekijk met de groep deze video en deel daarna het werkblad uit. Bespreek nog eens met elkaar de tips. Welke zijn bruikbaar voor de eigen musical of de eigen voorstelling?

www.teamtalento.nl12

Theater

De Theatervoorstelling

De Theatervoorstelling

Toneeltips

Toneeltip 1: Een voorstelling is meer dan een toneelstuk!Een theatervoorstelling bestaat uit meer dan alleen wat er op het podium gebeurt. Alle dingen daaromheen tellen ook mee. De aankleding van de zaal, de manier waarop je ontvangen wordt. Een passend muziekje in de pauze, enz. Probeer je voor te stellen wat jij leuk vindt als je naar een show gaat. Zorg dat al die dingen kloppen. Dan weet je zeker dat het publiek heel tevreden naar huis gaat.

Toneeltip 2: De poster of uitnodigingJe kunt alle ouders natuurlijk een mailtje sturen met de datum en het tijdstip, maar het is veel leuker als je dat of-ficieel doet. Zo’n mooi toegangskaartje kun je thuis op een prikbord hangen en er heel vaak naar kijken. Je publiek gaat zich dan echt verheugen op de voorstelling. Zo’n uitnodiging kun je ook in het groot op de deur van de zaal hangen als poster. Het maakt het allemaal net een beetje echter. En... er zijn altijd kinderen die het maken van zo’n uitnodiging of poster leuker vinden dan om op het podium te staan.

Toneeltip 3: Gastheer of gastvrouwJe kunt de ouders binnen laten komen en zelf hun plekje op laten zoeken, maar het is veel leuker om je publiek te laten ontvangen door een echte gastheer of gastvrouw. Dat is eigenlijk ook een rol die je kunt spelen. En het geeft je publiek een welkom gevoel.

Toneeltip 4: Aankleding van de zaalVoordat het doek open gaat, zit het publiek te wachten. Ze kijken om zich heen naar de zaal. Zorg dat die zaal er netjes uitziet. Losse rommel uit de weg en misschien wel een paar moois slingers of andere versierselen. Alle stoelen netjes in een rijtje. Laat zien dat er aandacht aan is besteed. En wat dacht je van een passend muziekje op de achtergrond?

Toneeltip 5: Nog niet alles verklappen!Ben je wel eens bij een voorstelling geweest waar vooraf alle acteurs al door de zaal liepen? Nee hè. Je moet ook niet teveel verklappen. Het publiek weet nog niet wat er gaat gebeuren en veel van de verrassing is weg als ze jou daar al zien lopen verkleed als cowboy of de helft van een kameel. Hou het een beetje spannend. Hou het publiek nieuwsgierig.

Aan het einde van deze workshop geven Sem en Fe nog wat handige tips. Gebruik ze om een goede theatervoorstelling te maken. Bekijk met de groep deze video en deel daarna het werk-blad uit. Bespreek nog eens met elkaar de tips. Welke zijn bruikbaar voor de eigen musical of de eigen voorstelling?

www.teamtalento.nl13

Theater

De Theatervoorstelling

De Theatervoorstelling

Toneeltip 6: Leg je publiek in de wattenAls je een wat langere voorstelling speelt, dan is het een goed idee om ook even pauze te hebben. Bied je publiek een drankje aan. Dat zou bijvoorbeeld door de gastheren en dames kunnen gebeuren. En natuurlijk heb je een passend pauzemuziekje. Als de pauze voorbij is, kun je de gastheer dat netjes aan laten geven.

Toneeltip 7: Leuk voor laterHet nadeel van op het toneel staan is dat je jezelf niet ziet spelen. Maar je wilt die geweldige rol natuurlijk wel terugzien. Laat niet alle ouders hun camera meenemen, maar vraag een of twee ouder om de hele voorstelling te filmen. Bedenk vooraf waar ze moeten gaan zitten of staan. Geef ze vooraf een script of nodig ze uit bij de gene-rale repetitie zodat ze weten wat er gaat gebeuren.

Toneeltip 8: Geniet van het momentJe hebt straks heel lang gewerkt aan de voorstelling en na een uurtje is het al voorbij. Soms ben je zo nerveus voor de show dat je vergeet ervan te genieten. En dan is het voorbij voor je er erg in hebt. Probeer te genieten van alle momenten op het podium. Hou je niet in tijdens het spelen, maar ‘pak je moment’.

Toneeltip 9: Aanvaard de complimentenAls je na de voorstelling de zaal in gaat, dan gaan vast veel mensen zeggen hoe goed je het gedaan hebt. De meeste artiesten zeggen dan ‘Ach, maar dat en dat ging fout en die en die vergat dat’. Voor het publiek was dat helemaal niet zo belangrijk. Die hebben genoten van het enthousiasme en een foutje is niet erg. Neem de compli-menten met een glimlach in ontvangst en denk alleen aan alles wat goed ging.

Toneeltip 10: Een bedankjeAls je een mooie theatervoorstelling hebt gemaakt, dan zijn er vast veel mensen die je daarbij geholpen hebben Vergeet niet iedereen netjes te bedanken. Doe dat niet saai en een voor een, maar bedenk iets origineels. Jullie hebben gezamenlijk een show gemaakt waarvan alle details kloppen. En daar mag je samen heel trots op zijn!

Team Talento wordt ontwikkeld door CWG Media B.V. Postbus 311

1600 AH Enkhuizeninternet: www.teamtalento.nl | e-mail: info@teamtalento.nl

Wat is jouw talent?