Donderdag 30 maart 2017 EENDRACHTBODE, DE THOOLSE COURANT 3

Alledaags is Van Dalen zeker niet. Saai nog minder. Zijn betoog is soms wat lastig te volgen, met breed uitwaaierende zinnen en details die er minder toe doen. Misschien heeft ie dat van zijn pleegvader Louw Geuze, een verhalenverteller pur sang. Geuze was bij zijn leven een bekend man in de polder. Landar-beider, opperman in de bouw en een fervent jager zonder akte, een stroper zogezegd. Zijn pleegmoeder Wilhelmina Houwaard was een zus van zijn biologische moeder in Den Haag. Van Dalen stipt het kort aan, in een bijzin. Ongehuwde moeder, destijds ook in de grote stad een niet geaccepteerd fenomeen. Binnen een paar weken woonde Dirk in Anna Jacobapolder, bij Louw en Mien. Dat huisje is er niet meer. Of Dirk weet niet meer waar het is. Eén van de twee. Eén van zijn vroegste her-inneringen is de Ramp. Een buur-meisje kwam aan de deur vertellen dat de kade in Flupland blank stond. ,,Terwijl het eb had moeten zijn.’’ Niet veel later bereikte het water de polder. Dirk weet nog hoe Louw

de konijnen in veiligheid bracht op zolder en hem op de schouders nam, weg van het wassende water. Er is één geluid dat Dirk altijd is bijge-bleven uit die angstige uren. ,,De kolenkachel ging sissend uit. Dat vergeet ik nooit meer.’’

VermoeidheidssyndroomAngst voor het water heeft Dirk er niet aan over gehouden. Evenmin zorgt wind voor onbehaaglijke ge-voelens. ,,Ik hou van storm. ,,Vroe-ger ging hij juist vaak naar de dijk om de wind in zijn haren te voelen. Vanwege een vermoeidheidssyn-droom lukt dat tegenwoordig niet meer. Stad en land heeft Dirk afge-lopen met z’n klachten. Zowel in het medische circuit als bij alternatieve genezers stak hij zijn licht op. Een defi nitieve diagnose is nooit gesteld. Maar de feiten liegen er niet om. ,,Ik sta ’s ochtends op met het gevoel dat ik een nacht in de disco heb rond-gehangen.’’ Dirk woont nog steeds in het huisje in De Sluis dat Louw en Mien betrokken na hun tijd in

Anna Jacobapolder. Het is op het eind van het buurtschap dat rond de vorige eeuwwisseling ontstond. Het was een halte op de tramlijn tussen Steenbergen en Brouwershaven. Tot 1988 was de veerdienst over het Zij-pe in bedrijf. Lange rijen auto’s die wachtten op een plekje op de boot: iedere oudere streekbewoner kent de beelden. Na het opheffen van de veerdienst viel de stilte over de pol-der. Tot op de dag van vandaag. Dirk heeft er geen last van. Hij houdt van de stilte. Kijkt vanuit het raam zo de polder in. Een bel op de voordeur is er niet. ,,Lekker rustig zo.’’

SuperintelligentHoe het was, opgroeien in de pol-

der? Dirk is er kort over. ,,Ik geloof niet dat ik een gelukkige jeugd heb gehad.’’ Over aandacht van Louw en Mien had hij als enig kind niks te klagen. Leren kon Dirk als geen ander. Op zijn LinkedIn-profi el staat het ook te lezen: hij is super-intelligent. Toch kwam er de klad in, ergens rond zijn tiende jaar. Zelf herinnert hij zich een botsing op het schoolplein, een klap tegen zijn strottenhoofd. Alles werd zwart. ,,Daarna ben ik nooit meer echt fi t geweest. Ik werd traag met leren en had moeite met de concentratie.’’ Het belette Dirk niet om de MULO in Steenbergen af te ronden. ,,Maar in de eerste klas ben ik wel blijven zitten.’’ Daarna volgde de HBS in Bergen op Zoom. Ook dat lukte,

met extreem hoge cijfers voor vakken als boekhouden en han-delsrekenen. Natuurlijk zaten ook wiskunde en scheikunde in het pak-ket. Dirk koos voor de Technische Hogeschool in Delft. Hij heeft de studie afgemaakt. Maar vraag niet hoe. ,,Voor mij lag het studietempo moordend hoog. Het bier won het ook van de studie. Ik heb er der-tien jaar over gedaan. Dat kon toen nog.’’

OnderwijsEen plek veroveren in het bedrijfs-leven was moeilijk, hoe impone-rend zijn kwalifi caties ook waren. ,,Als je zo lang over je studie doet, sta je niet bovenaan op de lijstjes

van bedrijven.’’ Het waren boven-dien de jaren zeventig van Den Uyl en de oliecrisis, een eerste periode van laagconjunctuur en grote jeugd-werkloosheid. Uiteindelijk kon Dirk toch aan de slag, via een ach-terdeur, als docent aan de Haagse Hogeschool. Hij was werkzaam als practicum-assistent, gaf les in aller-lei deelstudies, van proceskunde en organische chemie tot thermodyna-mica. Ruim twintig jaar zat hij in het onderwijs, met vallen en opstaan. Die eeuwige vermoeidheid zat hem vaak weg in de weg. Ook in de top van de Hogeschool maakte hij met zijn nooit erkende gezondheids-klachten geen vrienden. Naast zijn AOW heeft Dirk er een leuk pen-sioen aan over gehouden, gelukkig

wel. Goede herinneringen aan die periode zijn er ook, in overvloed. ,,Ik gaf meet- en regeltechniek aan een groep Indonesische studenten, in het Engels. Een streng gese-lecteerde en gemotiveerde groep jongelui die hier mocht komen stu-deren. Tot op de dag van vandaag heb ik contacten met oud-studenten, vooral via LinkedIn.’’

HelpenOndertussen is het werkzame leven van Dirk alweer heel wat jaartjes achter de rug. Verveling is er niet bij. Hij stond aan de wieg van Wind-molens Nee, de stichting die zich kantte tegen de komst van turbines in de polder. Later werd met succes gestreden voor compensatie voor de bewoners en korting op de OZB, als tegemoetkoming voor de overlast die het gevolg is van de windmo-lens. Na een interne kwestie is Dirk, op dat moment voorzitter, niet meer bij het platform betrokken. Over de sociale samenhang in het buurtschap heeft Dirk verder geen klagen. ,,Eén keer per jaar is er een straatbarbecue. En we helpen elkaar, voor zover het binnen de mogelijkheden ligt.’’ Zelf is Dirk ook actief in de burenhulp. Hij verzorgt huisdieren en zelfs paarden bij vakanties van omwo-nenden. Ook heeft hij zich ontfermd over naar schatting vijftien zwerf-katten. ,,Waarvan zes hanteerbaar.’’ Mussen zijn er ook in De Sluis, een hele kolonie in de braambos achter het huis van Dirk. Vooral in de win-ter verzamelen ze daar. ,,Daar kan ik uren naar kijken.’’

OuderdomIn het huisje van Dirk weerspiegelt een grote boekenkast de interesses van Dirk. Veel vakliteratuur van vroeger nog. Een plank vol litera-tuur over Tai Chi en Chinese ge-vechtskunst. ,,Dat staat nu even op een laag pitje.’’ Precies zo met de gitaar die een prominente plek in de kamer heeft. ,,Ik heb geen gevoel voor ritme of maten. Ik hoor het ook niet. Dat is wel een probleem als je muziek wil maken. Ik ben er ook achter gekomen dat mijn vin-gers tekort zijn. Heb je de vingers van Jimi Hendrix wel eens gezien? Die zijn bijna dubbel zo lang als die van mij. En hij oefende acht uur per dag, ook dat maakt verschil.’’ Bang voor eenzaam oud worden en lichamelijke aftakeling in de polder is Dirk niet. ,,Het komt zo-als het gaat.’’ Dirk besluit met een mooie herinnering aan Louw en Mien. Even is hun aanwezigheid voelbaar, in het huisje op het eind van De Sluis. ,,Ze gingen niet naar kerk. Maar ze waren wel gelovig. Op zondag werd er na het eten al-tijd uit de Bijbel gelezen. En bidden en danken deden ze bij elke maal-tijd, staand rond de tafel.’’

‘Ik heb dertien jaar over mijn studie aan de TH gedaan’

Ingenieur Dirk van Dalen woont lekker rustig in De Sluis AJP

Van Dalen groeide als pleegzoon van zijn tante op in Anna Jacobapolder. Hij is geboren in Den Haag.

Op zijn LinkedIn-profi el staat thermodynamica als speci-alisme genoemd. De in het buurtschap De Sluis woonach-tige ingenieur Dirk van Dalen (68) is zoveel meer dan dat. Een verstokt roker in ieder geval. Hij zou moeten stoppen, zegt ie zelf. Gelukkig kent Van Dalen een Chinese tech-niek om de negatieve effecten van zijn verslaving onder controle te houden. ,,Na een oefening van zeven minuten heb ik een uur lang het gevoel dat ik nooit gerookt heb.’’

,,Bewegen is natuurlijk voor ie-dereen wel gezond”, vertelde Hans Visser zaterdagochtend. ,,Dat kan nooit kwaad.” De beheerder van Haestinge is zelfs suikerpatiënt en prikte voor de Biowalk bij de deelnemers, (dat waren er zaterdag inclusief de verslaggever drie), bloed om de suikerspiegel te me-ten. Beweging houdt de bloed-suikerspiegel laag. Dat bleek ook

daadwerkelijk aan het einde toen de waarden nog eens werden op-gemeten. De Biowalk werd voor de vijfde keer georganiseerd. Het idee is om in de zomermaanden weer Biowalks te houden. Het is een samenwerking van Natuurvereni-ging IVN en de Diabetesvereni-ging Tholen/West-Brabant. Lenie Ponse uit Scherpenisse was er als

natuurgids bij. Het beginpunt wa-ren de windmolens aan het einde van de Heideweg in de polder bij Sint-Maartensdijk. Met 14 graden was het zeer aangenaam. De harde wind en de verschillende giertanks waren bij de start een onaangena-me combinatie. Ponse hield er in haar informatie als natuurgids twee thema’s op na: binnendijks ’Vogels’ en buiten-dijks ’Zoutminnende planten’. Zo kwam de groep een zwanenpaar te-gen. Het stel Knobbelzwanen heeft in die hoek elk jaar een nest. Wat planten betreft, kwam de groep on-der andere speenkruid, allerlei ver-schillende soorten zuring, schor-rekruid, zeeaster en lamsoor tegen. De deelnemers bespraken ook de mogelijkheden van verse bloemen

voor in salades. Ponse meende dat jonge paardenbloempjes heerlijk zijn voor in een salade. Na de eerste bocht, raakt de groep uit de gierdampen. Verschillende hellingen raakten in zicht en de extra inspanning die daarvoor no-dig is, werkt perfect om de bloed-suikerspiegel nog verder te doen dalen. Na een aantal hellingen kwamen ze aan bij de plek waar de vogels het best gespot konden worden. Het waren er heel wat: de zilvermeeuw, kokmeeuw, aalschol-ver, meerkoet, wulp, scholekster, rotgans, wilde eend, kuifeend en de bergeend. De zon die blikkerde op het water, maakte het wel las-tig om de verschillende soorten te onderscheiden. Ponse kijkt al weer uit naar de volgende Biowalk.

Laatste editie van eerste ronde Biowalks van diabetesvereniging

Wandelen door de Thoolse natuur met Zeeuws parfum

Natuurgids Lenie Ponse laat wat speenkruid zien. ,,Niet als bie ’n vaereke”, merkte iemand op.

Het opgravingsvlak van de veenwinningskuilen in de Nieuwlandpolder (Foto ADC ArcheoProjecten).

Wandelen door de natuur kan heerlijk fris zijn. Voor de deelnemers van de voorlopig laatste Biowalk was het aan de start wel even knijpen. Een akker werd begierd en de wind stond precies de goede kant op. ,,Een wandeling met Zeeuws parfum”, grapte natuurgids Lenie Ponse. Tijdens de Biowalk werd stilgestaan bij de positieve effecten van beweging voor diabetespatiënten.

VERVOLG VAN AFVAL

Van Anna

Tholentot aan

toe

Jacobapolder

In deze rubriek komen inwoners van, beurtelings, alle negen Thoolse woonker-nen voor het voetlicht. Mannen en vrou-wen, jong en oud. Wie zijn ze? Wat vinden ze van hun woonplaats? Hoe vinden ze er hun bestaan?

Thoolse jongeren gaan voor moderne spellen Chantal Berger, Floris v.d. Horst, Benjamin Opree, Sven de Bruine en Rens van Doorn waren maandag naar het gemeentehuis gekomen om ideeën aan te dragen voor de 12-plus activiteiten in de zomer-vakantie. ,,Een leuke gezellige sfeer met veel creatieve ideeën”, zegt jongerenwerker Ties Reitsma. Reitsma gaat samen met zijn colle-ga’s en de jongeren vijf activiteiten organiseren. Uit de brainstormses-sie kwamen onder andere paintball, lasergamen, een militaire drop-ping, een survivalrun en escape the city. De laatste is een spel waarin de deelnemers bijzondere opdrach-ten moeten uitvoeren in een dorp of stad en daar omstanders voor nodig hebben. Bij de volgende bijeen-komst gaan de jongeren een plan-ning maken, locaties bespreken en verenigingen en bedrijven benade-ren voor samenwerking.

Sommigen zijn op de fi ets en ne-men het zakje achter op de bagage-drager mee naar huis. Het is zonnig weer, een uitgele-zen dag om de tuin weer op orde te brengen, oude planten, struiken of schuttingen op te ruimen. Het is rond tien uur behoorlijk druk. Er staat nog net geen fi le, maar de auto’s met of zonder aanhangwa-gentje rijden af en aan. Wie niet genoeg heeft aan een zak-je van twintig liter, kan zelf ach-ter op de milieustraat zijn karretje volscheppen. Dat kan doordeweeks en op zaterdag en kost niets. Weke-lijks wordt er een vrachtwagen vol met nieuwe compost aangevoerd en los gestort vlakbij de vakken waar tuinafval wordt ingeleverd. Ook daar wordt veel gebruik van gemaakt. Een enkeling bedankt voor het gratis zakje omdat hij geen tuin heeft.

Veertig procentHet kruimelige product van plant-aardige resten komt van Indaver. Het groente-, fruit- en tuinafval wordt gecomposteerd in Nieuw-dorp. Via de nationale compostdag wil de ZRD de Zeeuwen bedanken voor het goed gescheiden aan-bieden van het groente-, fruit en tuinafval. Maar het kan volgens de ZRD nog beter want in Zeeland bevat de container voor het restaf-val (grijze container) nog ongeveer veertig procent gft-afval, terwijl het op een andere manier - via de groene emmer- ingeleverd kan worden.

In november berichtte deze krant over de vondst van de kuilen, bij de landbouwweg (de Akkerweg) oostelijk van de oprit naar het via-duct over de Nieuwe Postweg. Het gebied was ooit in beeld voor een nieuw Thools sportpark, en is nu het beoogde bedrijventerrein Welgele-gen III. Een woordvoerder van de

gemeente liet destijds weten dat de datering van de veenwinningskuilen nader werd onderzocht. Als er een relatie zou zijn met de selasputten die bij de Kruittoren in Tholen zijn gevonden, dan zouden ze van aan-merkelijk jongere datum zijn.De sporen die de archeologen van ADC ArcheoProjecten – die werkten

in opdracht van de gemeente – aan-troffen, bestonden uit rechthoekige kuilen in de top van het veen. Spo-ren van veenwinning zijn in Zeeland niet zeldzaam, want in de middel-eeuwen is het veen op grote schaal vergraven voor het winnen van zout en van brandstof (turf). Met behulp van de radioactief koolstofdatering (C14-methode) is vastgesteld dat de gevonden kuilen gegraven zijn in de tweede eeuw na Christus. ,,Het oude loopniveau ligt er nog en is ouder dan de, dichtgegooide, kuil. Maar allebei zijn uit de Ro-meinse tijd’’, aldus Kerkhaert. Het was bekend dat de Romeinen in zout hebben gehandeld, maar niet dat dit op Tholen gebeurde. Volgens de archeoloog is het waarschijnlijk dat er mensen hebben gewoond,

maar sporen daarvan ontbreken tot nu toe. Eerder zijn bij Poortvliet sporen van Romeinse bewoning aangetroffen.Het streven bij dergelijke archeolo-gische vondsten is om ze ‘in situ’ – op de oorspronkelijke vindplaats – te bewaren. Kerckhaert hoopt dat er in het toekomstige bestemmings-plan een stukje openbaar groen aangelegd kan worden op de betref-fende plek. Als de vondst – bijvoor-beeld om economische reden – niet behouden kan worden, dan ligt een opgraving voor de hand met een bre-der onderzoek. ,,Dan wordt alles ge-documenteerd en gaan de vondsten naar het depot.’’ In overleg met de gemeente wordt bekeken hoe verder wordt omgegaan met deze bijzon-dere vondst.

Toekomstig Welgelegen III in Nieuwlandpolder bij Tholen

Romeinse veenkuilen zijn bijzondere Zeeuwse vondstDe sporen van veenwinningskuilen die bij archeologisch onderzoek zijn aangetroffen in het zuidwestelijke deel van de Nieuwlandpolder bij Tholen, dateren inderdaad uit de Romeinse tijd: de tweede eeuw na Christus. Dat melden stichting Cultureel erfgoed Zeeland en Ooster-schelderegio archeologisch samenwerkingsverband. Het is voor Zeeland bijzonder, er zijn hooguit vijf van derge-lijke plekken bekend uit die tijd’’, zegt adviseur archeo-logie Karel-Jan Kerckhaert

Tochten naar weervisserijBelangstellenden voor de weervisserij op de Ooster-schelde bij de Oesterdam kunnen het komend sei-zoen mee op excursie. De stichting Behoud Weervisserij houdt twaalf toch-ten; twee in mei, acht in juni en twee in juli. Ook grotere groepen, zoals leerlingen uit groep zeven en acht van de basisscholen kunnen mee. Info bij de stichting: 06-46252720.

Keltisch in kerkje De muziekgroep Slan geeft zondag 9 april om 14.00 uur een concert in de protestante kerk in de Voorstraat in Nieuw-Vossemeer. De band brengt een mix van Keltische muziek van uit Verenigd Koninkrijk en speelde al op verschillende fes-tivals. Kaarten zijn te reserveren bij Jan van de Velde via jan.velde.5@planet.nl. Meer informatie op www.cultuurinhetkerkje.nl.

Ruim 60 mille voor VVN-ZeelandDe Zeeuwse afdeling van Veilig Verkeer Nederland krijgt voor 2017 62.484 euro sub-sidie van de provincie voor de uitvoer van projecten, examens, en demonstraties van een kantelauto en E-bikedagen. Het gaat om een jaarlijkse subsidie voor VVN.