kasipkor.kzkasipkor.kz/wp-content/uploads/2017/02/40... · Web viewКҚ 4.10 Негізгі құрылыс машиналары мен шағын механизациялау құралдарының

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі«Кәсіпқор» холдингі» коммерциялық емес акционерлік қоғамы

1401000 – Ғимараттар мен құрылымдарды салу және пайдалану мамандығы бойынша

БІЛІМ БЕРУ БАҒДАРЛАМАСЫ

Біліктіліктер:

140104 2 – Сылақшы*(ҰБШ 2 деңгейі) 140105 2 – Бояушы*(ҰБШ 2 деңгейі) 140124 2 – Кең бейінді құрылысшы шебері (ҰБШ 3 деңгейі) ******* – Техник-әрлеуші (ҰБШ 4 деңгейі) ******* – Кіші инженер-құрылысшы (ҰБШ 5 деңгейі)

1-бөлім

Астана – 2015 1

МАЗМҰНЫ

Кіріспе 3Оқу жоспары 5Мазмұны мен құрылымына арналған түсіндірмелік жазба 12Модулдік бағдарламалар мазмұнына сипаттама 15Білім беру бағдарламасының мазмұны мен құрылымы 82

2

КІРІСПЕ Аталған білім беру бағдарламасы «Кәсіптік білімнің Республикалық

институты» (Беларусь Республикасы) шетелдік білім беру мекемесінің қатысуымен, орта буындағы мамандарға және кәсіби жұмысшы мамандарға қойылатын халықаралық заманауи құзыреттілік талаптарына сай әзірленген.

Білім беру бағдарламасы, құзыреттілікке негізделген, өмір бойы оқу концепциясы есебінен әзірленген, өйткені білім беру бағдарламасы бір жағынан, еңбек саласында болып жатқан өзгерістерге жылдам бейімделетін жоғарғы білікті мамандарды қалыптастыруға бағытталса, ал екінші жағынан білімі мен кәсіби өсуін жалғастыруға негізделіп отырып әзірленген.

Аталған тәсіл әрбір білім алушылардың бойында жетістік сезімін құруға септігін тигізеді, яғни оны әрбір білім беру мекемесі өзі қалыптастырады, оның шеңберінде білім алушы өз білімін басқара және басқаруы қажет, яғни білім алушы өз білімі үшін жауапкершілік алуға бейімдейді, ал болашақта – өзінің кәсіби өсуі мен карьерасына жауапкершілік алады. Осыдан келе, білім алушы тұтынушы ретінде, біліммен қанағаттанады, ол өз білімін еңбек нарығына сай жетілдіре алады.

Мамандық бойынша білім беру бағдарламасында кәсіптік білімді жүзеге асыру мен үміткерлерге қойылатын оқу жоспарында кәсіптік профиль, біліктілік деңгейіне сай ақпараттар берілген. Сонымен қатар Қазақстан Республикасының Ұлттық бірыңғай біліктілігінің 3,4 және 5 біліктілік деңгейіне сай құзыреттерге қойылатын талаптар есепке алынған.

Қазақстан Республикасының «Ғимараттар мен құрылымдарды салу және пайдалану» мамандығының техникалық және кәсіптік білім берудің оқу бағдарламасын әзірлеу мыналарға сәйкес жүзеге асырылды:

2007 жылғы 27 шілдедегі Қазақстан Республикасының «Білім туралы» Заңы;

2011 - 2020 жылдарға арналған Қазақстан Республикасында бiлiм берудi дамытудың мемлекеттiк бағдарламасы (ҚР Президентінің 2010 жылдың 7 желтоқсанындағы №1118 қаулысы);

2012 - 2021 жылдарға арналған «Кәсіпқор» холдингі» коммерциялық емес акционерлік қоғамының даму стратегиясы (ҚР Үкіметінің 2011 жылғы 31 желтоқсандағы № 1751 қаулысы);

2015-2019 жылдарға арналған Қазақстан Республикасының Индустриялық-инновациялық дамуының стратегиясы мемлекеттік бағдарламасы (ҚР Президентінің 2010 жылдың 19 наурызындағы № 957 қаулысы).

Қазақстан Республикасының Ұлттық біліктілік шеңбері (Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің 2012 жылдың 28 қыркүйегіндегі №444 және Еңбек және тұрғындарды әлеуметтік қорғау министрлігі 2012 жылдың 24 қыркүйегіндегі №373 біріккен бұйрығы).

«Құрылыс индустриясы» саласындағы салалық біліктілік шеңбері;

3

Келесі біліктіліктерді алу қарастырылған «140104 2 Сылақшы*», «140105 2 Бояушы*», «140124 2 Кең бейінді құрылысшы шебері», «******* Техник-әрлеуші», «******* Кіші инженер – құрылысшы».

Аталған бағдарламаны білім беру мекемесіндегі тәжірибеге енгізу үшін аймақтардың еңбек нарығы ерекшелігіне сәйкес және тапсырыс беруші-жұмысберушінің талаптарына сай оқу жұмыс жоспарын және бағдарламасын құрастыруы қажет.

4

ОҚУ ЖОСПАРЫ

Мамандық: 1401000 –Ғимараттар мен құрылымдарды салу және пайдалану Квалификация: 140104 2 – Сылақшы*

140105 2 – Бояушы*140124 2 – Кең бейінді құрылысшы шебері******* – Техник-әрлеуші ******* – Кіші инженер – құрылысшы

Оқу формасы: күндізгіНормативті оқу мерзімі: 3 жыл 6 ай

Білім базасы: жалпы орта білім

№ р /сЦиклдер мен оқу пәндерінің атауы

Бақылау формалары Оқу сабақ көлемі (сағат, кредит)

Ем

тиха

н

Сы

нақ

Бақ

ыла

у ж

ұмы

стар

ыны

ң са

ны

Кур

стік

жоб

а (ж

ұмы

с)

Бар

лық

саға

т са

ны

Оның ішінде:

Сем

естр

бой

ынш

а бө

лу*

Тео

риял

ық

саб

ақта

р

Пра

ктик

алы

қ са

бақт

ар

(зер

тхан

алы

қ –

прак

тика

лық

саба

қтар

)

Кур

стік

жоб

а (ж

ұмы

с)

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12Мамандық: 140104 2 – Сылақшы*

1 Жалпы гуманитарлық пәндер(кәсіби казақ (орыс) тіл, кәсіби шет тілі, Қазақстан тарихы, дене

300 1-2

5

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12шынықтыру)

2 Жалпы кәсіби пәндер 180 96 84 1-22.1 Инженерлік графика негіздері + + 50 50

2.2 Ғимараттардың электротехникасы мен электр жабдығының негіздері + + 40 36 4

2.3 Экономика негіздері + + 40 402.4 Информатика негіздері + + 50 20 303 Арнаулы пәндер 278 262 16 1-2

3.1 Еңбекті қорғау + + 40 36 43.2 Құрылыс материалдары мен өнімдері + + 42 30 123.3 Арнаулы технология + + 196 196

4 Білім беру ұйымдарымен бекітілген пәндер

16-130* 1-2

5 Өндірістік оқыту және кәсіптік тәжірибе 576 1-2

5.1 Өндірістік оқыту 2165.1.1 Оқу практика «Сылақ жұмыстары» 216 15.2 Кәсіптік тәжірибе 360

5.2.1 «Сылақшы» жұмыс мамандығын алу үшін өндірістік практикасы 360 2

6 Аралықты аттестация 54 1-27 Қорытынды аттестация 36 2

7.1 Қорытынды аттестация*** 24

7.2«Сылақшы» мамандығын иелену және кәсіби дайындығының дәрежесін бағалау

12

8 Міндетті оқуға 10 айда барлығы 1440Мамандықтар: 140105 2 – Бояушы*

6

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12140124 2 – Кең бейінді құрылысшы шебері

9 Жалпы гуманитарлық пәндер(дене шынықтыру) 22 3

10 Жалпы кәсіби пәндер 54 10 44 310.1 Инженерлік графика негіздері + + 38 38

10.2 Ғимараттардың электротехникасы мен электр жабдығының негіздері + + 16 10 6

11 Арнаулы пәндер 150 130 20 311.1 Еңбекті қорғау + + 20 16 411.2 Құрылыс материал мен өнімдер + + 46 30 1611.3 Арнаулы технология + + 84 84

12 Білім беру ұйымдарымен бекітілген пәндер 26-76* 3

13 Өндірістік оқыту және кәсіптік тәжірибе 504

13.1 Өндірістік оқыту 25213.1.1 «Бояу жұмыстары» оқу практикасы 108 3

13.1.2«Кең бейінді құрылысшы – шебер» жұмыс мамандығын алу үшін оқу практикасы

144 3

13.2 Кәсіби тәжірибе 252

13.2.1 «Бояушы» жұмыс мамандығын алу үшін өндірістік практикасы

108 3

13.2.2«Кең бейінді құрылысшы шебері» жұмыс мамандығын алу үшін өндірістік практикасы

144 3

14 Аралықты аттестация 36 315 Қорытынды аттестация 72 3


7

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

15.2

«Бояушы», «Кең бейінді құрылысшы шебері» мамандықтарын иелену және кәсіби дайындығының дәрежесін бағалау

12

16 БАРЛЫҒЫ міндетті оқу 1 жыл 6 айға 2304

Мамандық ******* – Техник-әрлеуші

17Жалпы гуманитарлық пәндер(кәсіби казақ (орыс) тіл, кәсіби шет тілі, Қазақстан тарихы, дене шынықтыру)

110 4-5

18

Әлеуметтік – экономикалық пәндер (мәдениеттану, философия негіздері, саясаттану және әлеуметтану негіздері, құқық негіздері)

180 4-5

19 Жалпы кәсіби пәндер 352 218 134 4-6

19.1 Мемлекеттік тілдеіс қағаздарын жүргізу + 58 16 42

19.2 Техникалық механика + + 88 60 2819.3 Геодезия + + 88 62 26

19.4 Ғимараттардың инженерлік -техникалық жабдықтары + + 52 52

19.5 Құрылыстық нормалар, құрылыстағы жұмыстың сапасын бақылау + + 26 26

19.6 Кәсіби қызметтегі ақпараттық технологиялар + + 40 2 38

20 Арнаулы пәндер 672 362 170 140 4-6

20.1 Ғимараттар мен құрылыстардың құрылымдары + + + 136 70 36 30

20.2 Құрылыс құрылымдарды есептеу + + 120 64 26 308

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12негіздері

20.3 Құрылыс көліктері және кіші механикаландыру құралдары + + 78 60 18

20.4 Құрылыс – монтаждық өндірістің технологиясы + + + 130 64 36 30

20.5 Құрылыс – монтаждық өндірісті ұйымдастыру + + + 70 24 16 30

20.6 Ғимараттар мен құрылымдардың техникалық пайдалануы + + 54 42 12

20.7 Нарықтық экономиканың негіздері және өндірісті басқару + + + 84 38 26 20

21 Білім беру ұйымдарымен бекітілген пәндер

54-302** 4-6

22 Өндірістік оқыту және кәсіптік тәжірибе 468

22.1 Өндірістік оқыту 7222.1.1 Геодезиялық практика 72 522.2 Кәсіби тәжірибе 396

22.2.2 Технологиялық 144 622.2.3 Инженерлік жоба 252 6

23 Аралық аттестация 144 4-624 Қорытынды аттестация 36 6


24.2 Мамандықтарды иелену және кәсіби дайындығының дәрежесін бағалау 12

25 Барлығы міндетті оқуға 4320Мамандық ******* – Кіші инженер – құрылысшы

26 Жалпы гуманитарлық пәндер 22 79

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 (дене шынықтыру)

27 Негізгі пәндер(математика, физика, химия) 354 7

28 Жалпы кәсіби пәндер 26 26 728.1 Жобаларды басқару + + 26 26

29 Білім беру ұйымдарымен бекітілген пәндер 18-24** 7

30 Кәсіби тәжірибе 35430.1 Диплом алды жұмыс 72 730.2 Дипломдық жобалау 282 731 Аралық аттестация 54 732 Қорытынды аттестация 36 7


32.2 Біліктілікті беру және кәсіби дайындығының дәрежесін бағалау 12

33 Барлығы міндетті оқуға 518434 Консультациялар Оқу жылына 100 сағаттан кем емес 35 Факультативтік сабақтар Теориялық өқу кезеңінде аптасына 4 сағаттан артық емес36 Барлығы 5800

Ескертпе:

10

* МБСТ ТжӨО –ға сәйкес типтік оқу жоспарының орындалуына төмендегі пәндер тізіміміндеттеледі. Бақылау формалары (курстық жұмыстың саны, бақылау жұмыстары, емтихандар), пәндерді оқу реті (курстарға бөлу) жобамен болуы мүмкін және де оқу формасына байланысты, мамандықтың ерекшеліктеріне, жергілікті және басқа да шарттарға, сонымен қатар жұмыс берушінің талабына сәйкес өзгеруі мүмкін.

** Білім мекемелерінің белгілеген пәндерге берілген сағат көлемі жалпы кәсіптік және арнайы пәндердің циклына байланысты (25 % дейін) сағаттың мөлшерін қысқартуына байланысты ұлғайтылуы мүмкін.

*** Қорытынды аттестацияның ұсынатын формалары: Сылақшы* мамандығы үшін 1401042 –- арнайы пәндер бойынша кешенді емтиханды тапсыру (СД 3.1, 3.2, 3.3); Бояушы* мамандығы үшін 1401052 - арнайы пәндер бойынша кешенді емтиханды тапсыру (СД 11.1, 11.2, 3.3); Кең бейінді құрылысшы шебері* - арнайы пәндер бойынша кешенді емтиханды тапсыру (СД 11.1, 11.2, 11.3); Техник – әрлеуші ******* мамандығы үшін - арнайы пәндер бойынша кешенді емтиханды тапсыру (СД 20.1, 20.4, 20.5); Кіші инженер – құрылысшы ******* мамандығы үшін – дипломдық жобаны қорғау.

11

1401000 – Ғимараттар мен құрылымдарды салу және пайдалану мамандығы бойынша білім беру бағдарламаларының мазмұны мен

құрылымына ТҮСІНДІРМЕЛІК ЖАЗБА

Техникалық және кәсіптік білім берудің оқу бағдарламасын жалпы орта білімі негізінде меңгерудің күндізгі оқу бөлімінде нормативтік мерзімі 3 жыл 6 ай.

ТжКБ білім беру оқу бағдарламасының мазмұны кәсіптік пәндермен қатар жоғары білім берудің 1-2 курстарына арналған кәсіптік оқу бағдарламаларымен бейімделген әлеуметтік-гуманитарлық пәндерді оқытуды көздейді. Оқу аяқталғаннан кейін «Кіші инженер-құрылысшы» біліктілігін беру көзделеді.

Үлгілік оқу жоспары пәндер оқуды жұмысшы, техник немесе кіші инженер біліктілігін бере отырып, сәйкестендіріп рәсімделген. Осылайша, БМЖС және Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің 2014 жылғы 29 шілдедегі № 312 бұйрығына сәйкес бірінші курстан кейін (10 ай) студенттің ҚРН 2-деңгейдегі «Сылақшы» біліктілігін алу мүмкіндігі бар. «Сылақшы» біліктілігі үшін қорытынды аттестаттаудың ұсынылатын нысаны – арнайы пәндер бойынша кешенді емтиханды тапсыру (ТУП СД 3.1, 3.2, 3.3 қараңыз). Бұл ретте, «Арнайы технология» пәнінің емтихандық материалдары мазмұнына «Ғимараттар бөлімдері мен құрылыс жұмыстарының өндірісі туралы негізгі мәліметтер» деген 1-тақырыбы және «Сылақ жұмыстарының технологиясы» деген 2-тақырыбы қосылады.

Екінші курста үшінші семестрдің ішінде студенттер арнайы пәндерді оқуды жалғастырады және «Бояушы» жұмыс мамандығы мен «Кең бейінді құрылысшы шебері» жұмыс мамандығын алу үшін өндірістік оқудан және кәсіптік тәжірибеден өтеді. 140105 2 – Бояушы* мамандығы үшін қорытынды аттестаттаудың ұсынылатын нысаны – арнайы пәндер бойынша кешенді емтиханды тапсыру (ТУП СД 11.1, 11.2, 3.3 қараңыз). Бұл ретте, «Арнайы технология» пәнінің емтихандық материалдар мазмұнына «Сырлау жұмыстарының технологиясы» деегн 3-тақырыбы қосылады.

140124 2 – Кең бейінді құрылысшы шебері біліктілігі үшін - СД 11.1, 11.2, 11.3 арнайы пәндері бойынша кешенді емтихан тапсыруды жүргізу ұсынылады. Бұл ретте, «Арнайы технология» пәнінің емтихандық материалдар мазмұнына 4-11-тақырыптары ғана қосылады. Нәтижесінде студент 1 жыл 6 ай оқығаннан кейін еңбек нарығына ҚРН 2-деңгейдегі «Сылақшы», ҚРН 2-деңгейдегі «Бояушы», ҚРН 3-деңгейдегі «Кең бейінді құрылысшы шебері» біліктілігімен шыға алады.

Бұдан кейін екінші курста студенттер жалпы гуманитарлық, әлеуметтік-экономикалық, жалпы кәсіптік және арнайы пәндерді оқиды, техник-әрлеуші функциясын атқару үшін кәсіби дағдыларды қалыптастыруға мүмкіндік беретін өндірістік оқу мен кәсіптік тәжірибеден өтеді. Қорытынды аттестаттаудың ұсынылатын нысаны: ******* – Техник-әрлеуші біліктілігі үшін – арнайы

12

пәндер бойынша кешенді емтиханды тапсыру (ТУП СД 20.1, 20.4, 20.5 қараңыз). Нәтижесінде студент 2 жыл 10 ай оқығаннан кейін еңбек нарығына ҚРН 2-деңгейдегі «Сылақшы», ҚРН 2-деңгейдегі «Бояушы», ҚРН 3-деңгейдегі «Кең бейінді құрылысшы шебері» және ҚРН 4-деңгейдегі «Техник-әрлеуші» біліктілігімен шыға алады.

3-ші курстың басында қолданбалы бакалавриат бойынша білім алғысы келетін, академиялық үлгерімнің орташа деңгейі 4 баллдан кем емес студенттер білім беру мекемесі басшысының атына өтініш жазады. Қаралған өтініштердің негізінде 3 жыл 6 ай оқитын оқушылардың тізімі анықталады.

4-ші курста студенттер жалпы гуманитарлық пәндерді, базалық пәндерді оқиды, кәсіптік тәжірибеден өтеді, диплом жобасын қорғау түріндегі қорытынды аттестаттаудан өтеді. Оқу аяқталғаннан кейін студенттер ҚРН 5-деңгейдегі «Техник-әрлеуші» біліктілігімен білім алу туралы дипломды алады.

Өндірістік оқыту мен кәсіптік тәжірибе ұйымы мынаны қамтиды: – кәсіби дағдыларды қалыптастыру жөніндегі оқу-өндірістік жұмыс

(өндірістік оқу); – кәсіби дағдыларды қалыптастыру және нығайту жөніндегі оқу-

өндірістік жұмысы («Жұмыс мамандықтарын алуға аранлған өндірістік тәжірибе» өндірістік тәжірибесі, өндірісте оқыту);

– кәсіптік тәжірибе (технологиялық, диплом алдындағы). Әрбір тәжірибе түрінің ұзақтығы «Техник-әрлеуші» және «Кіші инженер-

құрылысшы» біліктіліктері бар мамандардың біліктілік талаптарына сәйкес анықталады.

Өндірістік оқыту оқу-өндірістік шеберханаларда өндірістік оқыту шеберінің басшылық етуімен жүзеге асырылады.

Кәсіби тәжірибенің мерзімі мен мазмұны жұмыс оқу жоспарларымен және жұмыс оқу бағдарламаларымен анықталады.

Тәжірибеден өту барысында оқушылардың разряд берілетін бірнеше туыстық жұмыс біліктілігін «Сылақшы», «Бояушы», «Кең бейінді құрылысшы-шебері» жұмыс мамандығын меңгеру көзделеді. Технологиялық тәжірибе кезінде жекеленген студенттер жұмысшы мамандығы жөніндегі разрядты жоғарылата алады.

Өндірістік тәжірибе тиісті ұйымдарда, жұмыс берушілер шарт негізінде ұсынатын жұмыс орындарында жүргізіледі және оқу үдерісінде алынған білімді бекітуге, практикалық дағдыларды қалыптастыру мен кәсіби құзыреттілікті алуға бағытталған.

Білім беру ұйымдарының білім қызметіне ТжКБ білім беру оқу бағдарламасын енгізген кезде қашықтықтан оқыту технологияларын (бұдан әрі - ҚОТ) пайдалануға болады.

ҚОТ іске асыру мынадай түрлері бойынша жүзеге асырылады: ТВ-технология, желілік технология және кейс-технология.

13

ҚОТ техникалық және кәсіптік, жалпы орта білімі және жоғары оқу орындарының базасында қысқартылған білім беру бағдарламалары бойынша оқитындарға қатысты пайдаланылады.

Білім беру ұйымдарында ҚОТ пайдалана отырып, жүзеге асырылатын оқу жоспарының барлық пәндері бойынша электрондық оқу-әдістемелік кешендері болу қажет. Электрондық оқу-әдістемелік кешендерін дайындауды курс әзірлеушісі үлгілік оқу бағдарламасына сәйкес бекітілген жұмыс оқу бағдарламалары бойынша жүзеге асырылады.

ТжКБ білім беру ұйымдарында осы білім беру бағдарламасы бойынша модульдік оқытуды ұйымдастыру үшін мүмкіндік бар.

Модулдік оқу бағдарламасы – бір мамандық шеңберіндегі кәсіби қызметтің белгілі түрлерін орындау үшін қажетті білімді, біліктілік пен құзыреттілікті меңгеруге бағытталған білім беру бағдарламасының бөлімі екенін ескере отырып, әрбір білім беру оқу модулінің мазмұны алынатын құзыреттілікті, оқыту нәтижелері мен бағалау өлшемдерін көрсете отырып, оқытудың аяқталған кезеңдері түрінде ұсынылады.

14

МОДУЛЬДІК БАҒДАРЛАМАЛАР МАЗМҰНЫНА СИПАТТАМА

Мамандығы: 1401000 – Ғимараттар мен құрылыстарды салу және пайдалану Біліктілігі: 140104 2 – Сылақшы*

140105 2 – Бояушы*140124 2 – Кең бейінді құрылысшы-шебері ******* – Техник-әрлеуші******* – Кіші инженер-құрылысшы

Базалық құзыреттіктер (БҚ) БҚ 1 Қазіргі заман туралы рухани, мәдени, интеллектуалдық және экологиялық түсініктің бар болуы, қазіргі

қоғамда өзін-өзі және өз орнын сезінуБҚ 2 Болашақ мамандығының мәні мен әлеуметтік маңыздылығын түсіну, оған тұрақты қызығушылық танытуБҚ 3 ҚР Конституциясының негіздерін білу, экологиялық, құқықтық, ақпараттық және коммуникациялық

мәдениеттің, мемлекеттік және шет тілдерінде сөйлеуідң қалыпты қарым-қатынас дағдыларының бар болуыБҚ 4 Өз еңбегін ғылыми тұрғыдан ұйымдастыра білу, кәсіптік қызмет саласындағы ақпараттық-коммуникациялық

технологияларды пайдалануға дайын болуБҚ 5 Өмір құбылыстарының мәнін түсіне алу, ақиқаттты өз бетінше іздеу, кәсіптік білім саласындағы

проблемаларды өз бетінше және тиімді түрде шеше білуБҚ 6 Ұжымдастыққа, байланыс орнатуға дайын болуды, коммуникативтік қабілетті, корпоративзімді көрсету БҚ 7 Білім және кәсіби деңгейді тұрақты түрде жоғарылату дайындығын, өз жеке әлеуетін өзектендіру және іске

асыру қажеттілігін, жаңа білімдер мен біліктерді өз бетінше алу, өзін-өзі дамыту қабілеттілігін көрсету

15

Кәсіби құзыреттіліктер (КҚ)

1. 140104 2 біліктілігі – ҰБШ 2-деңгейдегі Сылақшы*

КҚ 1.1 Қарапайым және декоративтік ерітінділерді дайындау КҚ 1.2 Үстінгі қабаттарға сылау үшін белгілеу жүргізу және үстінгі беттерді маяктауКҚ 1.3 Баяулатқыш және ұстасуды жылдамдатқыш заттардың қасиеттері, химиялық қоспалары бар ерітінділер

қасиетін пайдалану (хлор ерітінділері, поташ, хлор кальциі қосылған ерітінділер) және олармен жұмыс істеу ережелерін білу

КҚ 1.4 Жақсартылған сылақты жасауКҚ 1.5 Ерітінділер сорғылары, цемент-пушкасы мен оларға арналған бүріккіштердің, тегістеу машиналарының

құрылысы жөніндегі білімді пайдалануКҚ 1.6 Сылау жұмыстарының сапасына қойылатын талаптар бойынша білімді пайдалануКҚ 1.7 Ерітінділерді механизацияланған енгізуді жүргізуКҚ 1.8 Фасадтарды сылауды, фасадтың үстінгі беттері мен ішкі үстінгі беттерін белгілеу мен бөлуді жүзеге асыруКҚ 1.9 Еңбекті қорғау жөніндегі ережелер мен нормаларды, өрт қауіпсіздігі және қоршаған ортаны сақтауға

қойылатын талаптарды сақтау

2. 140105 2 біліктілігі – ҰБШ 2-деңгейдегі Бояушы*

КҚ 2.1 Сырлау және тұсқағаздарды жапсыру жұмыстарын жүргізген кезде материалдар сапасына қойылатын талаптарды практикада пайдалану

КҚ 2.2 Боялған және жапсырылған үстінгі беттердің сапасына қойылатын талаптарды практикада пайдалануКҚ 2.3 Бояу құрамдарын дайындауКҚ 2.4 Сырлау жұмыстарына арналған машиналардың, тетіктер мен механизацияланған құралдардың құрылысы

мен оларды пайдалану жөніндегі білімдерді практикада пайдалану

16

КҚ 2.5 Жылжымалы сырлау станцияларының құрылысы мен пайдалану ережелері бойынша білімді практикада пайдалану

КҚ 2.6 Бояу құрамдарын (разбел, түсін сәл өзгертіңкіреп бояу), әрлеу мен шрифттер түріне таңдау жүргізуКҚ 2.7 Түсті қалыптастыру ережелерін және пигменттерді олардың химиялық әсер етуін ескере отырып,

араластыру тәсілдерін пайдалану;КҚ 2.8 Еңбекті қорғау жөніндегі ережелер мен нормаларды, өрт қауіпсіздігі және қоршаған ортаны сақтауға


3. 140124 2 біліктілігі – ҰБШ 3-деңгейдегі Кең бейінді құрылысшы шебері

КҚ 3.1 Арматура жұмыстарын жүргізген кезде дайындық жұмыстарды орындау.КҚ 3.2 Арматуралық құрылыстарды дайындау. КҚ 3.3 Күрделілігі әр-түрлі темір-бетонды құрылыстарды арматуралау.КҚ 3.4 Арматура жұмыстарының сапасын бақылау. КҚ 3.5 Бетон жұмыстарын жүргізген кезде дайындық жұмыстарын орындау. КҚ 3.6 Күрделілігі әр-түрлі бетон жұмыстарын жүргізу. КҚ 3.7 Бетон және темір-бетонды жұмыстардың сапасын бақылау. КҚ 3.8 Бетон және темір-бетонды құрылыстарға жөндеуді жүргізу.КҚ 3.9 Тас қалау жұмыстарын жүргізген кезде дайындық жұмыстарын жүргізу.КҚ 3.10 Әр түрлі күрделіктегі жалпы тас жұмыстарын жүргізу. КҚ 3.11 Кірпіш пен тастан түрлі сәулет элементтерін жасау. КҚ 3.12 Кірпіш ғимараттарын салған кезде монтаж жұмыстарын жүргізу. КҚ 3.13 Таспен қалаған кезде гидрооқшаулағыш жұмыстарын жүргізу. КҚ 3.14 Тас қалау жұмыстарының сапасын бақылау.КҚ 3.15 Тас құрылыстарына жөндеу жүргізу. КҚ 3.16 Монтаж жұмыстарын жүргізген кезде дйындық жұмыстарын жүргізу. КҚ 3.17 Ғимараттардың барлық түрлерін салған кезде темір-бетонды құрыстарға монтаж жүргізу.

17

КҚ 3.18 Ғимараттар мен құрылыстардың металл құрылыстарына монтаж жүргізу. КҚ 3.19 Монтаж жұмыстарының сапасын бақылау. КҚ 3.20 Пештердің түрлі үлгісіне қалау жүргізу. КҚ 3.21 Пеш жұмыстарын жүргізген кезде дайындау жұмыстарын жүргізу. КҚ 3.22 Пештерді түрлі материалдармен қалауды жүргізу. КҚ 3.23 Пеш жұмыстарының сапасын бақылау. КҚ 3.24 Пештерге жөндеу жүргізу. КҚ 3.25 Ілгектеуші жұмыстарын жүргізген кезде дайындық жұмыстарын жүргізу.КҚ 3.26 Түрлі топтағы құрылыс жүктер мен құрылыстарды ілгіктеуді және тиеуді жүргізу. КҚ 3.27 Қол электр доғалық дәнекерлеуішпен дәнекерлеу жұмыстарын жүргізген кезде дайындық жұмыстарын

жүргізу.КҚ 3.28 Күрделілігі әр түрлі металл конструкцияларына қол әдісімен электр доғалық дәнекерлеуді жүргізу. КҚ 3.29 Металдарға әр түрлі күрделілікте кесу жүргізу. КҚ 3.30 Түрлі бөлшектер мен бұйымдарға балқыма қаптауды жүргізу.КҚ 3.31 Дәнекерлеу жұмыстарының сапасын бақылауды жүзеге асыру. КҚ 3.32 Әрлеу жұмыстарын жүргізген кезде дайындық жұмыстарын жүргізу. КҚ 3.33 Күрделілігі әр түрлі қабырғалардың тік беттеріне әрлеу жүргізу. КҚ 3.34 Еденді түрлі күрделіліктегі плиткадан салуды жүргізу. КҚ 3.35 Каркас-қаптау конструкцияларға монтаж жүргізген кезде дайындық жұмыстарын жүргізу. КҚ 3.36 Каркас-қаптау конструкцияларға монтаж жүргізген кезде ішкі және сыртқы үстінгі беттерге әрлеу жүргізу. КҚ 3.37 Каркас-қаптау конструкцияларына жөндеу жүргізу.КҚ 3.38 Еңбекті қорғау жөніндегі ережелер мен нормаларды, өрт қауіпсіздігі және қоршаған ортаны сақтауға


4. Біліктілігі****** - ҰБШ 4-деңгейдегі Техник-әрлеуші

КҚ 4.1 Жобалық сызу және сызба геометриясының заңдарын, әдістеір мен тәсілдерін практикада пайдалану

18

КҚ 4.2 Құрылыс сызбаларын рәсімдеу мен құрастыруға арналған ЕСКД және СПДС стандарттарының талаптарын орындау

КҚ 4.3 Сызуларды автоматты жобалау (САЖ) жүйелерін пайдалана отырып, орындауКҚ 4.4 Беріктілік, қаттылық пен тұрақтылық бойынша негізгі есептер жүргізу. КҚ 4.5 Электротехника негіздерін білу және ғимаратты электрмен қамтамасыз етудің негізгі есептерін жүргізу. КҚ 4.6 Құрылыс алаңдарын электрмен қамтамасыз етуді, электротехнологияларды және электр жабдықтарын білу. КҚ 4.7 Құрылыс материалдары мен бұйымдарынның негізгі қасиеттері мен пайдалану саласындағы білімді

практикада пайдалану, оларды қабылдау, қоймаға орналастыру ережелерін, үнемдеп пайдаланудың талаптарын білуКҚ 4.8 Топырақ құрамының жай-күйі мен қасиеттерінің негізгі өлшемдерін білуКҚ 4.9 Негізгі геодезиялық анықтамаларды, топографиялық-геодезиялық жұмыстарды жүргізудің әдістері мен

қағидаларын, геодезиялық құрылғылармен жұмысты білуКҚ 4.10 Негізгі құрылыс машиналары мен шағын механизациялау құралдарының мақсатын, әрекет ету

қағидаларын, техникалық-экономикалық және пайдалану көрсеткіштерін, тиісті құрылыс жұмыстары кезінде оларды пайдалану ережелерін, құрылыс машиналары мен шағын механизациялау құралдарын пайдалану кезіндегі еңбекті қорғауды білу

КҚ 4.11 Жобалық-сметалық құжаттаманың құрамы, әзірлеу, келісу және бекіту тәртібі; техникалық және тарифтік нормалау негіздері туралы білімді практикада пайдалану

КҚ 4.12 Құрылыс ұйымының негізгі қорлары мен айналым құралдарын, оларды тиімді пайдалану көрсеткіштерін білу

КҚ 4.13 Ұйымның еңбек және қаржы ресурстарының құрамы, оларды тиімді пайдаланудың көрсеткіштері туралы білу

КҚ 4.14 Бағаны қалыптастыру тетіктері, қазіргі уақытта еңбекке ақы төлеудің нысаны бойынша білімнің бар болуыКҚ 4.15 Құрылыс ұйымының (кәсіпорны) қызметін ұйымдастыру және жоспарлау бойынша білімнің бар болуыКҚ 4.16 Құрылыс ұйымын басқару негіздерін білуКҚ 4.17 Құрылыс сызбаларын жасау жөніндегі міндететрді шешкен кезде нормативтік құжаттаманы пайдалануКҚ 4.18 Құрылыс сызуларын қолмен және компьютер графикасымен орындауКҚ 4.19 Электр жабдықтары мен электр құралдарын бар сызбаларға сәйкес қосу, қайта қосу және жерге қосу

19

КҚ 4.20 Құрылыс алаңында электр технологиялары электр жабдықтарын пайдалану бойынша оңтайлы шешімдерді қабылдау

КҚ 4.21 Құрылыс материалдары мен бұйымдардың түрі мен сапасын сыртқы белгілері мен таңбалау бойынша анықтау

КҚ 4.22 Нақты пайдалану жағдайы үшін құрылыс материалдары мен бұйымдарды техникалық және экономикалық негізделген таңдауын жүргізу

КҚ 4.23 Геологиялық кесіндіні, стратиграфикалық бағанды орындау және топырақтың беріктігі мен пішін өзгерісінің қасиеттерін анықтау

КҚ 4.24 Геологиялық карта мен кесінділерді оқуКҚ 4.25 Топографиялық картаны оқу, карта бойынша жобалық желілердің ұзындығы мен бейіндеу бұрыштарын,

координаталары мен биіктігін анықтау; белгілі координаталар бойынша аумақтағы нүктенің орналасуын және жобалық мөлшерді көмекші әдістермен анықтау

КҚ 4.26 Механизацияланған құрылыс жұмыстарын жүргізу үшін құрылыс машиналары мен шағын механизациялау құралдарының өнімділігі анықтау және жинағын іріктеу; құрылыс машиналарының, энергетикалық қондырғылар мен көлік құралдарының жұмысына операциялық есеп жүргізу

КҚ 4.27 Сметалық құжаттаманы жасауКҚ 4.28 Жұмыстар жүргізу нарядтарын жасау, бригададағы еңбекақыны есептеуді және бөлуді жүргізуКҚ 4.29 Құрылыс ұйымы экономикалық қызметінің негізгі көрсеткіштерін есептеуКҚ 4.30 Құрылыстың негізгі меншіктік техникалық-экономикалық көрсеткіштерін (ТЭК) есептеуКҚ 4.31 Шарт жасау және жасасуКҚ 4.32 – Күрделі құрылыс объектісін салу кезінде еңбек қорғаудың ережелері мен нормаларын, өрт қауіпсіздігі

мен қоршаған ортаны қорғаудың талаптарын сақтауды қамтамасыз ету

5. Біліктілігі ****** - ҰБШ 4-деңгейдегі Кіші инженер-құрылысшы

КҚ 5.1 Күрделі құрылыс объектісі бойынша жобалық құжаттаманы бақылауды жүзеге асыру

20

КҚ 5.2 Күрделі құрылыс объектісінде құрылыс жұмыстарын жүргізуге арналған рұқсаттар мен кіруге рұқсатты рәсімдеу

КҚ 5.3 Күрделі құрылыс объектісінде құрылыс жұмыстарын жүргізудің күнтізбелік жоспарларын әзірлеу және оны келісу

КҚ 5.4 Күрделі құрылыс объектісінде құрылыс жұмыстарын жүргізуге арналған учаскесін дайындау және жабдықтауды жүргізу

КҚ 5.5 Күрделі құрылыс объектісінде құрылыс жұмыстарын жүргізудің материалдық-техникалық ресурстар қажеттілігін анықтау

КҚ 5.6 Күрделі құрылыс объектісінде құрылыс жұмыстарын жүргізу үшін қажетті құрылыс техникасы, машиналар мен механизмдер тізбесін анықтау

КҚ 5.7 Материалдық-техникалық ресурстардың сапасы мен көлеміне (саны) бақылау жүргізу КҚ 5.8 Материалдық-техникалық ресурстарға өтінім беруді, оларды қабылдауды, бөлуді, есепке алуды және

сақтауды жүзеге асыруКҚ 5.9 Күрделі құрылыс объектісінде құрылыс жұмыстарын жүргізуді материалдық-техникалық қамтамасыз етуге

арналған қаражаттың жұмсалуын жоспарлау мен бақылауды жүзеге асыруКҚ 5.10 Күрделі құрылыс объектісінде құрылыс жұмыстарын жүргізу мен өндірістік ғимараттарды орындауды

шұғыл жоспарлау мен бақылауКҚ 5.11 Шеберлер, бригадалар мен жеке жұмысшылар, сондай-ақ мердігер ұйымдарының учаскелері арасындағы

өндірістік ғимараттарды бөлуКҚ 5.12 Құрылыс жұмыстарын жүргізу технологияларын сақтауды бақылауКҚ 5.13 Технологиялық талаптардан құрылыс жұмыстарын жүргізуге деген ауытқуларды жою жөніндегі

шараларды әзірлеу және іске асыруКҚ 5.14 Атқарылатын құрылыс жұмыстарының түрлері бойынша ағымдағы және атқарушылық құжаттаманы

жүргізуКҚ 5.15 Жеке құрылыс үдерістері және (немесе) өндірістік операцияларға операциялық бақылауды жүзеге асыруКҚ 5.16 Күрделі құрылыс (құрылыс, ғимарат), инженерлік желілер объектілерінің элементері, конструкциясы мен

бөліктерін орналастырудың нормативтік техникалық және жобалық құжаттамаға сәйкестігін бақылау

21

КҚ 5.17 Құрылыс жұмыстарын жүргізу нәтижелерінің сапасына ағымдағы бақылау жүргізуді жүзеге асыруКҚ 5.18 Құрылыс жұмыстары нәтижелерінің нормативтік техникалық және жобалық құжаттама талаптарынан

ауытқу себептерін анықтауКҚ 5.19 Құрылыс жұмыстары нәтижелерінің нормативтік техникалық және жобалық құжаттама талаптарынан

ауытқу себептерін жоюға бағытталған шараларды әзірлеу және іске асыруКҚ 5.20 Құрылыс жұмыстарының аяқталған түрлері мен кезеңдерін (элементтер, конструкциялар мен ғимарат

бөліктері (құрылыс, ғимарат), инженерлік желілер) қабылдау бақылауды жүзеге асыруКҚ 5.21 Сапа менеджменті жүйесін енгізу және жетілдіруКҚ 5.22 Күрделі құрылыс объектісін немесе аяқталған құрылыс жұмыстары кезеңдерін (кешендерін), атқару-

техникалық құжаттаманы дайындау және қабылдау комиссияларына ұсынуКҚ 5.23 Күрделі құрылыс объектісін салған кезде өндірістік-шаруашылық қызмет тиімділігін, құрылыс

жұмыстарын механизациялау мен автоматтандыру деңгейін және еңбек өнімділігін арттыруКҚ 5.24 Күрделі құрылыс объектісін салған кезде еңбекті қорғаудың ережелері мен нормаларын, өрт қауіпсіздігі

мен қоршаған ортаны қорғаудың талаптарын сақтауды қамтамасыз ету КҚ 5.25 Күрделі құрылыс объектісінде құрылыс жұмыстарын жүргізудің еңбек ресурстарындағы қажеттілігін

анықтауКҚ 5.26 Күрделі құрылыс объектісін салуда қызметкерлерге басшылық ету

Модульдің атауы

Өқзыреттілік коды

(біліктілігі)

Бөдімдердің және темпо модульдардыі атауы Қалыптасатын құзыреттілік Бағалау өлшемдері

Қалыптасатын

құзырет тілік коды

1 2 3 4М 1. Сылау жұмыстарын жүргізу

Жалпыкәсіптік пәндерИнженерлік кестенің негіздері.

Білімі:– сызуларды рәсімдеу ережелері;

– Сызулардың түрін, пішінін, негізгі жазбасын

БҚ 4БҚ 5

22

140104 2 – Сылақшы*

Сызуларды рәсімдеу ережелері. Геометриялық құрылыстар. Түйіндесулер. Жобалау әдістері. Нүкте және түзу проекциялары. Жазықтық проекциялар. Геометриялық денелер проекциялары. Аксонометриялық проекциялар. Геометриялық денелер беттерінің жазықтықтармен қиылысуы. Жазбасы. Геометриялық денелер беттерінің өзара қиылысуы. Түрлер, қималар, кескіндер. Бұранданы бейнелеу және белгілеу. Конструкторлық құжаттаманың бірыңғай жүйесі (КҚБЖ) туралы түсінік. Бөлшектер нұсқалары мен сызулары.

– сызба геометриясы мен проекциялық сызудың негіздері; – КҚБЖ және СПДС стандарттарының құрылыс сызулар мен сызбаларды жасауға қойылатын талаптар;– машина құрылысы сызуының негізгі элементтері: бекіткіш бөлшектер мен бұранда байланыстырғыштар.Біліктер:– сызуларды жасау және рәсімдеу; – эскиздерді жасау.Дағдылар:– сызықтар мен жазбаларды сызу; – бөлшектер контурын сызу;– қималарды, қарапайым және күрделі кескіндеріді жасау;– жекеленген бөлшектердің сызуларын жасау және олардың өлшемдерін анықтау.Құзыретті болу: – техникалық құжаттаманы рәсімдеу.

сипаттайды, сызу сызықтарының мақсатын, масштабтарын ашады;– проекциялау тәсілдерін, аксонометриялық проекциялардың түрлерін, түрлер, қималар, кескіндер жасауды түсіндіреді;– түрлерді, қималарды, кескіндерді сипаттайды;– құрамында кескіндер мен қималары бар күрделі емес модельдердің кешенді сызуларын жасау.

БҚ 7КҚ 1.2КҚ 4.1КҚ 4.2КҚ 4.3КҚ 4.17КҚ 4.18

Электротехника негіздері және ғимарататрдың электр жабдықтары.

Білімі:– электр тізбектеріндегі өтпелі үдерістер;

– Магниттік аумақтың негізгі өлшемдерін атайды, электрмагниттік

БҚ 4БҚ 5БҚ 6

23

Тұрақты тоқтың электр тізбектері. Электромагнетизм. Айнымалы тоқтың электр тізбектері. Трансформаторлар. Электрондық аспаптар мен құрылғылар. Электр өлшеуіш құрылғылар және оларды пайдалану. Электр машиналары. Электр аппараттары. Электр энергиясын өндіру, бөлу және тұтыну.

– негізгі электр электрмагниттік құбылыстар;– электр және электрмагниттік құбылыстардың физикалық мәні;– электротехниканың теориялық негіздері;– қарапайым электр сызбаларын жасаудың және жинақтаудың заңдылығы; – электр тізбектері элементтерінің шартты графикалық белгілері;– электр және электромагниттік мәндердің бірліктері, оларды өлшеу әдістері мен құралдары.Біліктер:– сызбаларды оқу, элементтердің мақсатын анықтау, электр тізбектерінің режимін талдау;– элементтерді жүйелі, паралельді және аралас түрде байланыстырған кезде қарапайым электр сызбаларын жасау; – тұрақты және айнамалы тоқтың электр тізбектеріне күрделі емес есептер жүргізу.Дағдылар:– өлшеуіш құралдарын қосуды

индукция, өзіндік индукция мен өзара индукцияның құбылыстары туралы жалпы пікірді білдіреді;– электр тізбегі элементтерінің мақсатын түсіндіреді, электр тізбегінің элементтерін атайды; – қарапайым электр тізбектерін есептеудің тәртібін түсіндіреді; – электр өлшеуштердің түрлері мен әдістерін сипаттайды; – тұрақты тоқ машиналарының құрылысын, тұрақты тоқ генераторлары мен қозғалтқыштарының әрекет ету қағидатын, оларды пайдалану саласын түсіндіреді;– тұтынушылардың түрлі типтерін электрмен қамтамасыз етудің

КҚ 4.5КҚ 4.6КҚ 4.19КҚ 4.20

24

жүргізу;– электр тізбектерінің қалыпты және апаттық режимдегі жұмысын талдау.Құзыретті болу: – электр тізбектерін жинау және жұмысын тексеру; – электр жабдықтар мен электр құралдарын бар қолданыстағы сызбаларға сәйкес қосу, қайта қосу және жерге қосу.

сызбасын, КРУ мақсатын, құрылысы мен жұмыс қағидатын түсіндіреді.

Экономика негіздері.Нарық түсінігі. Нарық тетігінің элементтері. Қазақстан Республикасындағы экономикалық қызметтің түрлері. Ұйым шаруашылық ету субъектісі ретінде. Ұйымның негізгі және айналма қаражаты. Еңбек нарығы. Ұйымның құрылымы мен штат кестесі, еңбек өнімділігі. Еңбекті нормалау. Өнімнің сапасы мен бәсекеге қабілеттілігі. Бағаны қалыптастыру тетігі

Білімі: – Қазақстан Республикасындағы экономикалық дамуының, базалық саланың негізгі бағыттары мен перспективалары;– ұйым құрылымы мен штат кестесі, ұйымның қаржылық ресурстары, ұйымның шаруашылық-қаржылық қызметінің негізгі техникалық-экономикалық көрсеткіштері, бизнес-жоспар құрылымы; – еңбек қарым-қатынасын, оның ішінде еңбекке ақы төлеу және оны нормалау, ұжымдық шарттың мазмұнын шарттық реттеу

– Қазақстан Республикасындағы әлеуметтік-экономикалық дамуының негізгі бағытатрын анықтайтын заңнамалық актілерін атайды;– ұйымның жіктелу қағидаттарын және олардың ұйымдастырушылық-құқықтық нысандарын, ұйымның салалық ерекшеліктерін сипаттайды; – негізгі қаражат жаңартудың мәнін,

БҚ 2БҚ 5БҚ 6БҚ 7КҚ 4.12КҚ 4.13КҚ 4.14

25

және оны реттеу негіздері. Қазақстан Республикасындағы салықтар және салық жүйесі. Қазақстан Республикасындағы ақша-несиелік және және банктік жүйесі. Кәсіпкерлік және оның Қазақстан Республикасындағы нысандары.

негіздері; – еңбекке ақы төлеудің ұйымда орнатылған нысандары мен жүйесі, олардың ерекшеліктері, тарифтік мөлшерлемелерді, окладтарды, мәміле бағалауды белгілеу және қайта қарау тәртібі; – жұмыстар мен жұмысшыларды тарифтеудің негіздері мен ерекшеліктері, жұмысшыларды өндірісте дайындаудың, қайта дайындау мен біліктілігін арттырудың негізгі ережелері мен нысандары; Біліктер:– өзіндік құны құрылымының салалық ерекшеліктерін мен оны төмендету жолдарын анықтау;– еңбек өнімділігін арттырудың жолын анықтайдыДағдылар:– негізгі экономикалық көрсеткіштерді есептеу.Құзыретті болу: - құрылыс ұйымының негізгі қорлары мен айналымдағы қаражатын анықтау, оларды

мақсатын, құрылымын, бағасын түсіндіреді; – айналымдағы қаражатты пайдалану тиімділігін арттырудың құрылымын, құрамы мен жолдарын мазмұндайды; – еңбек нарығы, еңбек нарығының субъектілері, еңбек нарығындағы сұраным мен ұсыныстар туралы жалпы пікірді білдіреді; – Қазақстан Республикасында еңбек қатынасын реттейтін заңнамалық актілерді атайды; – еңбекке ақы төлеу нысандары мен жүйесін сипаттайды; – өнім сапасының негізгі көрсеткіштерін сипаттайды; – бағаны қалыптастырудың негізгі қағидататрын атайды;

26

пайдалану мақсаты; – ұйымның еңбек және қаржылық ресурстарының құрамын, оларды тиімді пайдалаун көрсеткіштерін анықтау; – бағаны қалыптастыру тетіктерін, қазіргі жағдайда еңбекке ақы төлеудің нысандарын пайдалану.

– Қазақстан Республикасының банк жүйесінің құрылымы туралы жалпы пікірді білдіреді.

Информатика негіздері.Кәсіптік мақсаттағы ақпараттық жүйелер. Дерекқор – іскерлік ақпаратты бейнелеу жүйесі ретінде. Іскерлік ақпаратты өндеудің ақпараттық технологияларына арналған стандарттар жүйесі. Электрондық құжаттар стандарттары. Іскерлік ақпаратты қорғау. Кешенді есептерді жасау үшін қолданбалы бағдарламалық жасақтаманы пайдалану. Мәтіндік ақпаратты жасау және өндеу технологиялары. Графикалық және мультимедиялық ақпаратты

Білімі: – ақпараттық технологияларды дамыту тенденциялары;– локалды және жаһандық компьютер желілерін жасау негіздері, даму перспективалары, ақпарат өндеудің желілік технологиялары;– ақпаратты ұсыну технологиялары және өндеу, сақтау мен беру әдістері;– дербес компьютердің бағдарламалық жасақтамасының жіктелімі; – қолдданбалы есептерді математикалық модельдеуді шешудің сандық әдістері мен принциптері,– дербес компьютердің

– ақпараттық жүйелердің мақсаты мен мүмкіндіктерін, олардың типтерін сипаттайды; – анықтама, жоспарлы және есептік ақпараттың кесте макеттерін әзірлейді; – ақпаратты ыңғайлы енгізуді, қарауды және түзетуді жасау үшін басқарудың түрлі элементтері бар нысандар макеттерін жобалайды; – бұрын қалыптастырылған сұранымдар негізіндегі бірнеше кестенің негізінде мәліметтерді

БҚ 2БҚ 3КҚ 4.3

27

жасау мен өндеу технологиялары.

аппараттық және бағдарламалық жасақтамасын, жүйелері мен желілерін пайдалану ережелері; – графикалық және мәтіндік түзеткіштердің, электрондық кестелердің және кәсіби қызметте пайдаланылатын технологиялық құжаттаманы жасау үшін дерекқорды басқару жүйелерініңмақсаттары мен мүмкіндіктері; – ақпаратты қорғау әдістері;Біліктер:– электрондық құжаттарды жасау– ақпаратты Интернетте іздеуді жүзеге асыру, электрондық почтаны, қазіргі заманғы ақпараттық технологияларды пайдалану.Дағдылар:– дербес компьютердің стандарты және қолданбалы бағдарламалық жасақтамасын пайдалану; – автоматы жобалаудың заманауи әдістерін пайдалану.Құзыретті болу: – – ақпаратты Интернетте іздеуді жүзеге асыру, электрондық

іріктеуге арналған сұранымдарды жасайды; – ақпаратты Интернетте іздеуді ұйымдастырады, оны пайдаланады;– электрондық құжаттар стандарттарын пайдалана отырып, іскерлік ақпаарттың шаблондарын әзірлейді; – атқарылған жұмыстарды (қызметерді) шұғыл есепке алу үшін MS Excel қосымшасының мүмкіндіктерін пайдаланады; – мәтіндік құжатқа өзге қосымшалар объектілерін қою технологиясын пайдалана отырып, құрамдас құжатты әзірлейді.

28

почтаны, қазіргі заманғы ақпараттық технологияларды пайдалану.

Арнайы пәндерЕңбекті қорғау.Қазақстан Республикасында еңбекті қорғау және қауіпсіздік техникасы туралы заңнаманың негіздері. Еңбекті қорғауға мемлекеттік қадағалау мен қоғамдық бақылау жүргізуді ұйымдастыру.Ұйымда (кәсіпорында) еңбекті қорғау жөніндегі жұмысты ұйымдастыру. Өндірістегі жарақаттанушылық пен ауыршандық. Кәсіпорындар мен құрылыс объектілеріне қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар. Үй-жайлардағы микроклимат пен желдету жүйесі. Өндірістік үй-жайларды жарықтандыру. Шу мен дірілден қорғау. Зиянды газдар, шаң-тозаң

Білімі: – ұйымда (кәсіпорында) еңбек қорғауды ұйымдастыру; – жұмыс орындардағы болжамды қауіпті жағдайлар; – жазатайым оқиғалар және өзге де бұзылыстар кезінде алғашқы көмек көрсетудің ережелері; – еңбекті қорғау жөніндегі нормативтік техникалық актілер; – еңбек қауіпсіздігі стандарттарының жүйесі; – қауіпті және зиянды өндірістік фактілердің әсерінен қорғаныс тәсілдері; – өндірістік жарақат алу мен кәсіби арулардың себептері, оларды профилактикалау жөніндегі іс-шаралар.Біліктер:– өндірістік микроклиматтың өлшемдерін, жұмыс орнындағы тозаңдылық пен газ, шу, діріл мен

– өндірістік жұмыстарды ұйымдастырған кезде санитариялық-гигиеналық және санитариялық-техникалық нормаларды басшылыққа алу;– микроклиматтың қызметкерлерге әсер етуін түсіндіреді, микроклиматқа арналған нормативтік өлшемдерді қамтамасыз ету құралдарын сипаттайды;– технологиялық үдеріс пен жабдықтың қауіпсіздігін анықтайды, оларға қойылатын талаптарды мазмұндайды; – жұмыстарды жүргізген кездегі қауіпсіз тәсілдерді мазмұндайды;– жұмыс орнындағы микроклиматты

КҚ 1.9КҚ 2.8КҚ 3.38КҚ 5.24

29

мен шаңнан қорғау. Еңбек гигиенасының негіздері. Әйелдер еңбегін қорғау. Электрқауіпсіздігі.

жарықтық деңгейін өлшеу және бағалау.Дағдылар:– еңбекті қорғау жөніндегі нормативтік құқықтық актілердің ережелерін пайдалану; – қауіпті және зиянды өндірістік фактілер әсерінен жеке және ұжымдық қорғаныс құралдарын пайдалану. Құзыретті болу: – қауіпсіздік және еңбекті қорғау ережелерін сақтауды қамтамасыз ету;– қауіпсіздік пен еңбекті қорғау жөніндегі іс-шараларды әзірлеу.

анықтайды, оларды жою жөніндегі іс-шараларды жасайды;– жабдықтарды қауіпсіз қолдану ережелерін басшылыққа алады.

Құрылыс материалдары мен бұйымдар.Құрылыс материалдарының негізгі қасиеттері. Ағаштан жасалынған құрылыс материалдары. Табиғи тас құрылыс материалдары. Керамикалық материалдар мен бұйымдар. Әйнек және шыныкристалды материалдар. Минералды

Білімі: – құрылыс материалдары саласындағы қолданыстағы стандарттар және сертификатталған сынақтар жүйелері; – құрылыс материалдары өнеркәсібін қалыптастырудың негізгі кезеңдері; – жаңа тиімді құрылыс материалдары мен бұйымдарды шығару және енгізу саласындағы

– Құрылыс материалдары өнеркәсібін қалыптастырудың негізгі кезеңдерін біледі;– құрылыс материалдары мен конструкциялардың сапасына қойылатын талаптарды мазмұндайды; – құрылыс материалдары мен бұйымдарын стандарттау мәнін

КҚ 1.1КҚ 1.3КҚ 1.4

30

тұтқыр материалдар. перспективалық бағыттар;– құрылыс материалдарына қойылатын экологиялық талаптар, – шикізат түрлері және құрылыс материалдарын шығару технологиялары; – құрылыс материалдарының физикалық-механикалық және пайдаланушылық қасиеттері, техникалық сипаттамасы мен пайдалану саласы;– құрылыс материалдарының сапасын сынау және бақылау әдістері. Біліктер:– сыртқы белгілер мен таңбалау бойынша құрылыс материалдар мен бұйымдарының түрі мен сапасын анықтау; – құрылыс материалдарын мақсаттарына сәйкес таңдау. Дағдылар:–құрылыс материалдары мен бұйымдарын пайдаланудың нақты жағдайы үшін техникалық және экономикалық тұрғыдан негізделген таңдауды жүзеге асыру.

түсіндіреді; – құрылыс материалдары мен бұйымдардың физикалық, механикалық және арнайы қасиеттерін сипаттайды;

– құрылыста пайдаланылатын ағаш түрлерін ажырата алады, ағаштың қасиеттерін сипаттайды, ағаш төзімділігін арттырудың тәсілдерін атайды; – құрылыс материалдары мен бұйымдардың құрамын, қасиететрі мен пайдалану саласын талдайды; – қабырғалық және қаптау керамикалық материалдар мен бұйымдарын, түрлі мақсататғы керамикалық материалдарды сипаттайды;–шыныкристалды материалдарды сипаттайды;

31

Құзыретті болу: – құрылыс материалдары мен бұйымдарының негізгі қасиеттері мен пайдалану саласындағы білімді практикада пайдалану; – баяулатқыш және ұстасуды жылдамдатқыш заттардың қасиеттері, химиялық қоспалары бар ерітінділер қасиетін пайдалану және олармен жұмыс істеу ережелерін білу.

–минералды тұтқыр заттардың жіктелімін, шығару технологиясын, қасиеттерін, ерекшеліктерін мазмұндайды, оларды қабылдау, тасымалдау және сақтау ережелеірн айтады.

Арнайы технологияҒимарат бөліктері мен құрылыс жұмыстарын жүргізу туралы негізгі мәліметтер. Сылау жұмыстарының технологиясы.

Білімі: – ғимараттар мен құрылыстар жіктелімі, ғимараттың негізгі бөліктері;– әрлеу құрылыс жұмыстарын жүргізудің негізгі және қосалқы үдерістері, – түрлі күрделіліктегі сылау жұмыстарын жүргізудің мәні, тәртібі, ережелері мен тәсілдері;– сылаудың технологиялық үдерістерінің ерекшеліктері; – жұмыс орындары мен қызметкерлердің еңбегін тиімді ұйымдастыру ережелері; – жұмыс құралдары мен жабдықты

– ғимараттар мен құрылыстарға қойылатын негізгі талаптарды түсіндіреді; – ғимараттар мен құрылыстарды негізгі белгілері, ғимарат бөліктері бойынша сипаттайды; – сылақты жіктейді, үстінгі беттерді сылау, фасадтарды сылау технологиясын, жөндеу технологиясын, сапаны бақылауды сипаттайды;– жұмыс орнын

БҚ 2БҚ 5КҚ 1.1КҚ 1.4КҚ 1.5КҚ 1.6КҚ 1.7КҚ 1.8

32

оңтайлы іріктеу ережелері. Біліктілігі:– техникалық құжаттаманы оқу және пайдалану;– қоршаған ортаны қорғау ережелерін сақтауды қамтамасыз ету.Дағдылар:– жұмыс орны мен өз еңбегін ұйымдастыру;– қауіпсіздік техникасы, өрт қауіпсіздігі, өндірістік санитария ережелерін сақтауды қамтамасыз ету.Құзыретті болу: – күрделілігі әр-түрлі сылау жұмыстарын жүргізу.

ұйымдастыру ережелерін мазмұндайды; – сапаны бақылау әдістерін сипаттайды; – сылау жұмыстарын жүргізудің қауіпсіз тәсілдерін атайды.

Өңдірістік оқыту және кәсіптік тәжірибе Өндірістік оқыту

«Сылау жұмыстары» оқу тәжірибесіСылау ерітінділерін дайындау. Қарапайым ерітінділерді дайындауға арналған компоненттерді даярлау. Қосымша құралдар мен құралдарды таңдау

Біліктер:– ғимараттар мен құрылыстардың ішкі және сыртқы беттерін әрлеу жөніндегі сылау жұмыстарын жасау; – ерітінділерді дайындауға арналған тетіктер мен құрылғыларды пайдалану;

– ғимараттар мен құрылыстардың ішкі және сыртқы әрлеу жөніндегі жұмыстарды атқарады; – үстінгі беттерге құрғақ сылақ парақтарымен қаптау жүргізеді;– сылақ жөндеуді

БҚ 2БҚ 3БҚ 4БҚ 5БҚ 6БҚ 7КҚ 1.1КҚ 1.2

33

және пайдалану, белгіленген рецептілер бойынша қарапайым ерітінділерді дайындау. Үстінгі беттерді сылау үшін дайындау. Үстінгі беттерді тазалау, қаланған кірпіш жіктерін әшекейлеу.Түрлі беттерді дайындау тәсілдері. Маркалар мен маяктарды орната отырып, үстінгі беттердің түзулігін тексеру. Сылау үдерістерінің негізгі үдерістерін меңгеру. Ерітінділерді үстінгі беттерге жапсыру және жағу технологиясы. Грунт пен қаптау қабатын енгізу. Үстінгі беттерді құрғақ сылақ парақтарымен қаптау. Құрғақ сылақ парақтарын дайындау. Үстінгі бетті қаптау үшін даярлау. Қаптау парақтарын орнату және дұрыстау. Сылақты жөндеу.

– нормадан жол берілетін ауытқуларды және оларды түзетудің тәсілдерін анықтау.Дағдылар:– жұмыс орнын ұйымдастыру; – уақытты нақты өндірістік тапсырмаларға негізделе отырып, жоспарлау; – талап етілетін сападағы сылау жұмыстарын біліктілік сипаттамасына сәйкес орындау; – операциялық және қабылауыш бақылауға қатысу. Құзыретті болу: – жақсартылған сылауды жүзеге асыру.

жүргізеді. КҚ 1.3КҚ 1.4КҚ 1.5КҚ 1.6КҚ 1.7КҚ 1.8КҚ 1.9

Кәсіптік тәжірибе

34

«Сылақшы» мамандығын алуға арналағн өндірістік тәжірибеҚұрылыс ұйымымен жалпы танысу. Тәжірибе субъектімен танысу. Жұмыс орнында сылау жұмыстарын жүргізудің технологияларын зерттеу. Жұмыс орнында өндірістік бригада құрамында жұмыс істеу. Атқарылатын жұмыстарды материалдық-техникалық қамтамасыз етуді ұйымдастыру.

Біліктер:– жұмыс орнындағы еңбекті тиімді ұйымдастыру; – атқарылатын жұмыстың тезнологиялық үдерісін сақтау; – жұмыстарды жүргізуге арналған жабдықтарды, құрылғылар мен құралдарды техникалық пайдалану мен оларды күту ережелерін сақтау; – атқарылатын жұмыстарға арналған материалдарды жұмсау нормаларын орындау; – атқарылатын жұмыстардың (оның ішінде жанама операциялар немесе үдерістер бойынша) сапасына қойылатын талаптарды сақтау; – еңбектің қауіпсіз және санитариялық-гигиеналық әдістерін, жұмыс орнындағы өрттің алдын-алу және сөндірудің негізгі тәсілдері мен әдістерін сақтау.Дағдылар:– жұмыс орнын ұйымдастыру;– уақытты нақты өндірістік

- сылау жұмыстарын технологиялық жүйелікті талап етілетін сапада сақтай отырып, орындайды; жұмыс орнын және жұмыс орнындағы еңбекті оңтайлы ұйымдастырады; материалдардың жұмсалу нормалары мен атқарылатын жұмыстың сапасын бақылайды;

- жұмыс орнындағы қауіпсіздік техникасын сақтайды.

БҚ 2БҚ 3БҚ 4БҚ 5БҚ 6БҚ 7КҚ 1.1КҚ 1.2КҚ 1.3КҚ 1.4КҚ 1.5КҚ 1.6КҚ 1.7КҚ 1.8КҚ 1.9

35

тапсырмаларға негізделе отырып, жоспарлау; – талап етілетін сападағы сылау жұмыстарын біліктілік сипаттамасына сәйкес орындау; – операциялық және қабылауыш бақылауға қатысу. Құзыретті болу: – жақсартылған сылауды біліктілік сипаттамасына сәйкес талап етілетін сапада орындау.

М 2. Сырлау жұмыстарын жүргізу 140105 2 – Бояушы*

Инженерлік графика негіздері.Құрылыс сызулары туралы жалпы мәлімет. Құрылыс сызулардағы шартты графикалық белгілер мен суреттер. Жоспарлар, кескіндер, фасадтар сызулары. Ғимараттардың құрылымдық түйіндерінің сызбалары. Темірбетонды конструкциялардың сызулары. Металды конструкциялардың сызулары. Ағаш конструкцияларының

Білімі: – сызуларды рәсімдеу ережелері; – КҚБЖ және СПДС стандарттарының құрылыс сызулар мен сызбаларды жасауға қойылатын негізгі талаптар;– құрылыс сызуларының ерекшеліктері, шартты графикалық белгілер, бас жоспарлардың топографиялық негізі, сәулет-құрылыс сызулары.Дағдылар:– сызу құралдарын пайдалану;– құрылыс сызулары мен сызбаларын КҚБЖ және СПДС стандартатрының талаптарына

– қабат, кескін мен ғимарат фасадының жоспар сызуын орындайды, оны стандарт талаптарына сәйкес рәсімдейді;– ғимарат қабаттарының жоспарын, сәулет кесінділері мен фасадтар сызуларын оқиды; – ғимараттардың негізгі құрылымдық түйіндерінің сызбаларын стандарттар талаптарына сәйкес орындайды және таңбалайды;

БК 4БК 5БК 7КҚ 1.2КҚ 4.1КҚ 4.2КҚ 4.3КҚ 4.17КҚ 4.18

36

сызулары. Бас жоспарлардың сызбалары.

сәйкес орындау және оқу.Дағдылар:– техникалық ойды эскиз, сызу, техникалық сурет арқылы білдіру.Құзыретті болу: – құрылыс сызулары мен сызбаларын оқу.

– темір-бетонды конструкциялар мен арматура бұйымдарының жинақтаушы сызбасын жасайды;– металды ферма түйінінің сызуын байланыстырғыштар мен дәнекерлеу жіктерін шартты түрде белгілеп, стандарттар талаптарына сәйкес қажетті белгілер мен таңбалауды орындай отырып, жасайды; – бөлу жоспарларының және аумақты абаттандыру жоспарларының сызуларын оқиды, негізгі белгілеулерді түсіндіреді.

Электротехника негіздері және ғимараттардың электр жабдықтары. Кіші станциялар және тарату пункттері. Кіші станциялардағы трансформаторлар саны мен олардың қуаттылығын

Білімі: – өнеркәсіптік кәсіпорындарды электрмен қамтамасыз етудің негізгі сызбалары; – электр қауіпсіздігін қамтамасыз ететін техникалық тәсілдері мен құралдары;– электрэнергиясын өндіру, бөлу

– Басты төмендеткіш станцияларының және басты тарату пункттерінің мақсатын түсіндіреді; – қысқа түйісу үдерісінің физикалық мәнін ашады, қысқа түйісулердің түрлерін сипаттайды,

БҚ 4БҚ 5БҚ 6КҚ 4.5КҚ 4.6КҚ 4.19КҚ 4.20

37

таңдау. Қысқа түйісу. Қысқа түйісу тоқтарын есептеу. Электрқондырғылары мен кіші станцияларының қорғаныс жерге қосылуы. Басқару, сигнализация, электрэнергиясын басқару. Электрмен қамтамасыз ету жүйелерін автоматтандыру.

және пайдалану;- елді мекендердің желісінің құрылысы мен электрмен қамтамасыз ету. Біліктілік:– бақылауыш-өлшеуіш құрылғыларын мақсаты бойынша таңдау және пайдалану;– нақты жағдайда қысқа түйісу тоқтарын есептеу;– жерге қосылу құрылғыларының саны мен типін таңдау;– электр өлшеуіш құралдарын мақсаты бойынша таңдау; электр өлшеуді жүргізу;– электр жабдықтарын пайдаланған кезде қауіпсіз еңбек жағдайын қамтамасыз ету.Дағдылар:– электрондық құрылғылардың сипаттамасы мен оларды пайдалану.Құзыретті болу: – жұмыс істеуге талдау жүргізу және тиімділігі аз жабдықты өнімділігі жоғары жабдыққа ауыстыру.

қысқа түйісудің себептерін анықтайды;– нақты жағдайда қысқа түйісу тоқтарын есептейді; – электр қондырғылары мен кіші станцияларының жерге қосылу құрылғыларына есеп жүргізудің жүйелігін мазмұндайды; – жерге қосу құрылғыларының саны мен типін таңдайды; – электр энергиясын есепке алу құрылғыларына қойылатын талаптарды мазмұндайды; – электрмен қамтамасыз ету жүйелеріндегі автоматика құрылғыларының түрлері мен мақсатын, оларға қойылатын негізгі талаптарды түсіндіреді.

38

Арнайы пәндерЕңбекті қорғауСаладағы технологиялық үдерістер мен өндірістік жабдықтардың қауіпсіздігі. Жабдықты, құрал-саймандарды қауіпсіз пайдалануды ұйымдастыру. Өндірістегі өрт және жарылыс қауіпінің негіздері. Өрттерді профилактикалау негіздері. Өртті сөндіру құралдары және өрт дабылы.

Білімі: – ұйымда (кәсіпорында) еңбекті қорғауды ұйымдастыру;– жұмыс орындарындағы болжамды қауіпті оқиғалар; – түрлі жұмыстарды жүргізген кезде өрт қауіпсіздігіне қойылатын талаптар; – жосықсыз жағдайларда және өзге бұзылыстар кезінде алғашқы көмек көрсету ережелері; – еңбекті қорғау жөніндегі нормативтік құқықтық актілер; – еңбек қауіпсіздігі стандарттарының жүйесі; – қауіпті және зиянды өндірістік фактілердің әрекетінен қорғаныс тәсілдері;– өндірістік жарақат алушылық пен кәсіптік аурулардың себептері, оларды профилактикалау жөніндегі іс-шаралар;– өртке қарсы қорғаныстың негізгі іс-шаралары, өрт сөндірудің техникалық құралдарыБіліктілік:

– Технологиялық үдеріс пен технологиялық жабдықтың қауіпсіздік мәнін ашады; – ЭЕМ және басқа да кеңселік техниканы пайдаланағн кезде қауіпті және зиянды өндірістік фактілерді мазмұндайды;– түрлі заттар мен материалдардың жану үдерісінің негізгі түрлерін атайды; – үй-жайлар мен ғимараттар құрылысына қойылатын өртке қарсы талаптарды мазмұндайды; – өрт сөндірудің әдістері мен тәсілдерін, өрт сигнализациясы мен байланысының әрекет ету принципін сипаттайды.

КҚ 2.8КҚ 3.38КҚ 4.32КҚ 5.24

39

– учаскеде еңбекті сақтау жөніндегі жұмысты ұйымдастыру;– учаскеде еңбекті қорғау және өрт қауіпсіздігі ережелерін сақтауды бақылауды жүзеге асыру;– қауіпті және зиянды өндірістік фактілерінің әсерінен жеке және ұжымдық қорғаныс құралдарын пайдалану; – өрт сөндіру құралдарын пайдалануДағдылар:– еңбекті қорғау жөіндегі нормативтік құқықтық актілер ережелерін пайдалану;– қауіпті және зиянды өндірістік фактілерінің әсерінен жеке және ұжымдық қорғаныс құралдарын пайдалану.Құзыретті болу: – қауіпсіздік және еңбекті қорғау ережелерін сақтауды қамтамасыз ету; – қауіпсіздік және еңбекті қорғау жөніндегі іс-шараларды әзірлеу.

Құрылыс материалдары Білімі: – Рулон жабын КҚ 2.3

40

мен бұйымдарыБитум және қарамай тұтқыр және олардың негізіндегі материалдар. Полимерлер негізіндегі құрылыс материалдары мен бұйымдар. Жылуоқшаулағыш және акустикалық матералдар. Лакпен боялатын материалдар.

– құрылыс материалдары саласындағы қолданыстағы стандарттар мен сертификациялық материалдар жүйесі; – құрылыс материалдарына қойылатын экологиялық талаптар;– шикізат түрлері және құрылыс материалдарын өндіру технологиясы; – құрылыс материалдарының физикалық-механикалық және пайдаланушылық қасиеттері, техникалық сипаттамасы мен пайдалану саласы; – құрылыс материалдарын сынау және сапасын бақылау тәсілдері;Біліктілік:– пайда болған жағдайда құрылыс материалдарын ауыстырудың балама әдістерін жүзеге асыру. Дағдылар:– құрылыс материалдарын мақсатына сәйкес таңдау. Құзыретті болу: – құрылыс материалдары мен бұйымдарының сапасын сыртқы белгілері мен таңбалау бойынша

материталдарының мастиканың, жабын жабыстырылатын, гидрооқшаулағыш материалдарының қасиеттерін айтады және оларға сипаттама береді;– полимерлер негізіндегі материалдар мен бұйымдардың ерекшелігіне талдау жүргізеді; – полимерлер негізіндегі құрылыс материалдарының түрлерін, қасиеттері мен құрамын сыртқы белгілер бойынша талдайды; – органикалық және органикалық емес жылу оқшаулағыш материалдарға сипаттама береді; – лакпен боялатын материалдарының түрлерін, құрамын, мақсаты мен пайдалану

КҚ 2.6КҚ 3.22КҚ 4.21КҚ 4.22

41

анықтау;– пайдаалнудың нақты жағдайы үшін құрылыс материалдарына техникалық және экономикалық түрғыдан негізделген таңдауды жүргізу.

саласын сипаттайды.

Әлеуметтік технологияСырлау жұмыстарының технологиясы.

Білімі: – күрделі сырлау жұмыстарын жүргізудің мәні, тәртібі, ережелері мен тәсілдері;– бояудағы технологиялық үдерісінің ерекшеліктері;– жұмыс орны мен қызметкерлерідң еңбегін оңтайлы ұйымдастыру ережелері;– жұмыс құралдары мен жабдықтарын оңтайлы іріктеу ережелері. Біліктілік:– техникалық құжаттаманы оқу және пайдалану; – қоршаған ортаны қорғау ережелерін сақтауды қамтамасыз ету.Дағдылар:– жұмыс орны мен өз еңбегін ұйымдастыру;

– үстінгі беттерді, фасадтарды бояу технологиясын, үстінгі беттерге рулон материалдарын жабыстыру технологиясын, жөндеу және сапаны бақылау технологиясын сипаттайды;– жұмыс орнын ұйымдастыру ережелерін мазмұндайды, – сапаны бақылаудың әдістерін сипаттайды;– сырлау жұмыстарын жүргізудің қауіпсіз тәсілдерін атайды.

БҚ 2БҚ 5КҚ 2.2КҚ 2.4КҚ 2.5КҚ 2.6КҚ 2.7

42

– қауіпсіздік техникасы, өрт техникасы, өндірістік санитария ережелерін сақтауды қамтамасыз ету. Құзыретті болу: – түрлі күрделіктегі сырлау жұмыстарын жүргізуӨндірістік оқыту және кәсіптік тәжірибе

Өндірістік оқыту«Сырлау жұмыстары» оқу тәжірибесіҮстінгі беттерді сырлау үшін дайындау. Үстінгі беттерге шпатлевка қоспаларын енгізу. Үстінгі беттерді сырлау үшін тегістеу. Су қосылған бояу ерітінділерін даярлау және үстінгі беттерді олармен бояу. Үстінгі беттерді май негізіндегі бояғыш құрамдарымен сырлау. Май негізіндегі сырлау құрамдарын және сырлауға арналған құралдарды дайындау. Үстінгі беттерді май негізіндегі сырлау

Біліктілік: үстінгі беттерді сырлау жұмыстары және үстінгі беттерге рулон материалдарын жабыстыру үшін дайындау; сырлау ерітінділері мен сырлау құрамдарын дайындау; ерітінділер мен сырлау құрамдарын үстінгі беттерге жағу; үстінгі беттерге рулон материалдарын жабыстыруды жүргізу; сырлау жұмыстарын еңбектің озық әдістерін пайдалана отырып, қазіргі технология бойынша орындау.Дағдылар:– жұмыс орнын ұйымдастыру;

- Сырлау ерітінділерін дайындайды; сырлау жұмыстарын түрлі қоспалар арқылы қол және теханикалық әдістермен орындайды;

- үстінгі беттерге рулон материалдарын жабыстыруды жүргізеді.

БҚ 2БҚ 3БҚ 4БҚ 5БҚ 6БҚ 7КҚ 2.1КҚ 2.2КҚ 2.3КҚ 2.4КҚ 2.5КҚ 2.6КҚ 2.7КҚ 2.8

43

құрамдарымен бояу. Үстінгі беттерге рулон материалдарын жабыстыру. Үстінгі беттерді рулон материалдарын жабыстыру үшін дайындау.

– уақытты нақты өндірістік тапсырмаларға сәйкес жоспарлау; – сырлау жұмыстарын біліктілік сипаттамасына сәйкес талап етілетін сапада орындау; – операциялық және қабылдауыш бақылауға қатысу. Құзыретті болу: – сырлау жұмыстарын түрлі қоспалар арқылы қол және теханикалық әдістермен орындау;

- үстінгі беттерге рулон материалдарын жабыстыруды жүргізу.

Кәсіптік тәжірибе«Бояушы» жұмыс мамандығын алуға арналған өнддірістік тәжірибеҚұрылыс ұйымымен жалпы танысу. Тәжірибе субъектімен танысу. Жұмыс орнында сырлау жұмыстарын жүргізу технологиясын зерттеу. Өндірістік бригаданың құрамында жұмыс орнында

Біліктілік:– өз жұмыс орнындағы еңбекті оңтайлы ұйымдастыру;– атқарылатын жұмыстың технологиялық үдерісін сақтау; – жұмыстарды жасауға арналған жабдықтар, құрылғылар мен құралдарды техникалық пайдалану және оларды күту ережелерін сақтау, – атқарылатын жұмыстарға арналған материалдарды жұмсау

Сырлау жұмыстарын қажет етілетін сапада технолоиялық жүйелікті сақтай отырып, орындайды; жұмыс орны мен жұмыс орнындағы өз еңбегін тиімді ұйымдастырады; материалдарды жұмсау нормалары мен

БҚ 2БҚ 3БҚ 4БҚ 5БҚ 6БҚ 7КҚ 2.1КҚ 2.2КҚ 2.3КҚ 2.4КҚ 2.5КҚ 2.6

44

жұмыс істеу. Атқарылатын жұмыстарды материалдық-техникалық қамтамасыз етуді ұйымдастыру.

нормаларын сақтау; – атқарылатын жұмыстар сапасына қойылатын талаптарды сақтау (оның ішінде жанама операциялар немесе үдерістер бойынша);– еңбектің қауіпсіз және санитариялық-гигиеналық әдістерін, жұмыс орнындағы өрттің алдын алу мен оны сөндірудің негізгі құралдары мен тәсілдерін сақтау.Дағдылар:–жұмыс орнын ұйымдастыру;– уақытты нақты өндірістік тапсырмаларға сәйкес жоспарлау; – жұмыстарды біліктілік сипаттамасына сәйкес талап етілетін сапада орындау;– операциялық және қабылдауыш бақылауға қатысу. Құзыретті болу: Үстінгі беттерді жақсартылған сырлауды біліктілік сипаттамасына сәйкес талап етілетін сапада орындау.

атқарылатын жұмыстардың сапасын бақылайды; жұмыс орнындағы қауіпсіздік техникасын сақтайды.

КҚ 2.7КҚ 2.8

М 3. Арматуралық,

Арнайы пәндер

45

бетондық, тас, монтаж, пеш, ілгектеуші, дәнекерлеу жұмыстарын орындау 140124 2 – Кең бейінді құрылысшы-шебері

Арнайы технологияҚаптау жұмыстарының технологиясы. Каркас-қаптау жұмыстарының технологиясы. Каркас-қаптау конструкцияларын монтаждау технологиясы. Арматуралық жұмыстар технологиясы. Ұста-бетонды жұмыстар технологиясы. Тас және пеш жұмыстарының технологиясы. Ілгектеуші жұмыстарының технологиясы. Қол электр доғалық дәнекерлеуішімен дәнекерлеу жұмыстарын жүргізу.

Білімі: – сан алуан күрделіктегі қаптау, тас және пеш, арматуралық, ұста-бетонды, монтаж, ілгектеуші және дәнекерлеу жұмыстарын жүргізудің мәні, тәртібі, ережелері мен тәсілдері;– қаптау, тасты және пешті қалау, арматуралау, бетонмен жабу, монтаж, ілгектеу, дәнекерлеу технологиялық үдерістерінің ерекшеліктері;– жұмыс орындары мен қызметкерлер еңбегін тиімді ұйымдастыру ережелері;– жұмыс құралдары мен жабдықтарды тиімді іріктеу ережелері.Біліктер:– техникалық құжаттаманы оқу және пайдалану;– қоршаған ортаны қорғау ережелерін сақтауды қамтамасыз ету. Дағдылар:– жұмыс орны мен өз еңбегін ұйымдастыру;

– материалдарды, үстінгі беттерді даярлауды, сан алуан күрделіктегі қаптау, тас және пеш, арматуралық, ұста-бетонды, монтаж, ілгектеуші және дәнекерлеу жұмыстарын орындау технологиясын сипаттайды; – жұмыс орнын ұйымдастыру ережелерін мазмұндайды; – сапаны бақылаудың әдістерін сипаттайды; – сан алуан күрделіктегі қаптау, тас және пеш, арматуралық, ұста-бетонды, монтаж, ілгектеуші және дәнекерлеу жұмыстарын қауіпсіз орындаудың тәсілдерін атайды.

БҚ 2БҚ 5КҚ 3.1КҚ 3.2КҚ 3.3КҚ 3.4КҚ 3.5КҚ 3.6КҚ 3.7 КҚ 3.8КҚ 3.9КҚ 3.10КҚ 3.11КҚ 3.12КҚ 3.13КҚ 3.14КҚ 3.15КҚ 3.16КҚ 3.17КҚ 3.18КҚ 3.19КҚ 3.20КҚ 3.21КҚ 3.22КҚ 3.23КҚ 3.24КҚ 3.25

46

– қауіпсіздік техникасы, өрт қауіпсіздігі, өндірістік санитария ережелерін сақтауды қамтамасыз ету.Құзыретті болу: – сан алуан күрделіктегі қаптау, тас және пеш, арматуралық, ұста-бетонды, монтаж, ілгектеуші және дәнекерлеу жұмыстарын орындау.

КҚ 3.26КҚ 3.27КҚ 3.28КҚ 3.29КҚ 3.30КҚ 3.31КҚ 3.32КҚ 3.33КҚ 3.34КҚ 3.35КҚ 3.36КҚ 3.37

Өндірістік оқыту және кәсіптік тәжірибе Өндірістік оқыту

«Кең бейінді құрылысшы шебері» жұмыс мамандығы бойынша оқу тәжірибесіҚаптау жұмыстарының технологиясы. Үстінгі беттерді дайындау. Үстінгі беттерді плиткамен қаптау. Каркас-қаптау конструкцияларын монтаждау технологиясы. Каркас-қаптау конструкцияларын монтаж

Біліктер: ерітінділер мен бетон қоспаларын дайындау; үстінгі беттерді даярлау; қаптау, тас және пеш, арматуралық, ұста-бетондық, монтаж, ілгектеуші, дәнекерлеу жүмыстарын және каркас-қаптау конструкцияларына монтаж жұмыстарын жүргізу; құрылыс жұмыстарын еңбектің озық әдістерін пайдалана оытрып, қазіргі технология бойынша

әр-түрлі үстінгі беттерді дайындайды; үстінгі беттерді плиткамен қаптауды жүргізеді; каркас-қаптау конструкцияларына монтаж жұмыстарын жүргізеді; күрделілігі әр-түрлі тас және пеш жұмыстарын жүргізеді; түрлі

БҚ 2БҚ 3БҚ 4БҚ 5БҚ 6БҚ 7КҚ 3.1КҚ 3.2КҚ 3.3КҚ 3.4КҚ 3.5КҚ 3.6КҚ 3.7

47

жүргізген кездегі дайындау жұмыстар. Ішкі және сыртқы үстінгі беттерді қаптау. Арматуралық жұмыстар технологиясы. Ұста-бетонды жұмыстар технологиясы. Қалып жұмыстарының технологиясы. Бетон жұмыстарының технологиясы. Тас және пеш жұмыстарының технологиясы. Монтаж жұмыстарының технологиясы. Құрылыс конструкцияларын монтаждау технологиясы. Түрлі ғимараттарды монтаждау технологиясы. Ілгектеуші жұмыстарының технологиясы. Түрлі жүктерді ілгектеу. Қол әдісімен электр доғалық дәнекерлеуішімен дәнекерлеу жұмыстарының технологиясы. Металды дәнекерлеу үшін даярлау.

орындау. Дағдылар:– жұмыс орнын ұйымдастыру;– уақытты нақты өндірістік тапсырмаларға сәйкес жоспарлау;– жұмыстарды біліктілік сипаттамасына сәйкес талап етілетін сапада орындау;– операциялық және қабылдауыш бақылауға қатысу.Құзыретті болу: қаптау, тас және пеш, арматуралық, ұста-бетондық, монтаж, ілгектеуші, дәнекерлеу жүмыстарын және каркас-қаптау конструкцияларына монтаж жұмыстарын жүргізу.

конструкцияларды арматуралауды жүргізеді; ұста-бетондық жұмыстарын орындайды; құрылыс конструкцияларына монтаж жасайды; түрлі жүктерді ілгектеуді жүргізеді; қол әдісімен электр доғалық дәнекерлеуішімен дәнекерлеу жұмыстарын жүргізеді.

КҚ 3.8КҚ 3.9КҚ 3.10КҚ 3.11КҚ 3.12КҚ 3.13КҚ 3.14КҚ 3.15КҚ 3.16КҚ 3.17КҚ 3.18КҚ 3.19КҚ 3.20КҚ 3.21КҚ 3.22КҚ 3.23КҚ 3.24КҚ 3.24КҚ 3.26КҚ 3.27КҚ 3.28КҚ 3.29КҚ 3.30КҚ 3.31КҚ 3.32КҚ 3.33КҚ 3.34

48

Қол әдісімен электр доғалық дәнекерлеу технологиясы.

КҚ 3.35КҚ 3.36КҚ 3.37КҚ 3.38

Кәсіптік тәжірибе«Кең бейінді құрылысшы-шебері» жұмыс мамандығын алуға арналған өндірістік тәжірибеҚұрылыс ұйымымен жалпы танысу. Тәжірибе сұбөектісімен танысу. Жұмыс орнындағы «Кең бейінді құрылысшы-шебері» мамандығы бойынша құрылыс-монтаж жұмыстарын жүргізу технологиясын зерттеу. Жұмыс орнында өндірістік бригаданың құрамында жұмыс істеу. Атқарылатын жұмыстарды материалдық-техникалық қамтамасыз етуді ұйымдастыру.

Біліктілік:– өз жұмыс орнындағы еңбекті оңтайлы ұйымдастыру;– атқарылатын жұмыстың технологиялық үдерісін сақтау; – жұмыстарды жүргізуге арналған жабдықтарды, құрылғылар мен құралдарды техникалық пайдалану мен оларды күту ережелерін сақтау; – атқарылатын жұмыстарға арналған материалдарды жұмсау нормаларын орындау; – атқарылатын жұмыстардың (оның ішінде жанама операциялар немесе үдерістер бойынша) сапасына қойылатын талаптарды сақтау; – еңбектің қауіпсіз және санитариялық-гигиеналық әдістерін, жұмыс орнындағы өрттің алдын-алу және сөндірудің негізгі

жұмыстарды технологиялық жүйелікті сақтай отырып, талап етілетін сапада орындайды; жұмыс орны мен өз жұмыс орнындағы еңбекті тиімді ұйымдастырады; материалдарды жұмсау нормалары мен атқарылатын жұмыстың сапасын бақылайды;жұмыс орнындағы қауіпсіздік техникасын сақтайды.

БҚ 2БҚ 3БҚ 4БҚ 5БҚ 6БҚ 7КҚ 3.1КҚ 3.2КҚ 3.3КҚ 3.4КҚ 3.5КҚ 3.6КҚ 3.7КҚ 3.8КҚ 3.9КҚ 3.10КҚ 3.11КҚ 3.12КҚ 3.13КҚ 3.14КҚ 3.15КҚ 3.16

49

тәсілдері мен әдістерін сақтау.Дағдылар:– жұмыс орнын ұйымдастыру;– уақытты нақты өндірістік тапсырмаларға сәйкес жоспарлау;– жұмыстарды біліктілік сипаттамасына сәйкес талап етілетін сапада орындау;– операциялық және қабылдауыш бақылауға қатысу.Құзыретті болу: қаптау, тас және пеш, арматуралық, ұста-бетондық, монтаж, ілгектеуші, дәнекерлеу жүмыстарын және каркас-қаптау конструкцияларына монтаж жұмыстарын біліктілік сипаттамаға сәйкес талап етілетін сапада орындау.

КҚ 3.17КҚ 3.18КҚ 3.19КҚ 3.20КҚ 3.21КҚ 3.22КҚ 3.23КҚ 3.24КҚ 3.24КҚ 3.26КҚ 3.27КҚ 3.28КҚ 3.29КҚ 3.30КҚ 3.31КҚ 3.32КҚ 3.33КҚ 3.34КҚ 3.35КҚ 3.36КҚ 3.37КҚ 3.38

М 4. Ғимараттар мен құрылыстарды салу, қайта

Жалпыкәсіптік пәндер Мемлекеттік тілде іс-жүргізу.Құжаттардың түрлері мен мәні. Құжаттарды рәсімдеу

Білімі: – басқаруды құжаттық қамтамасыз ету жөніндегі мемлекеттік стандарттар мен нормативтік

– құжаттардың түрін сипаттайды, олардың мәнін ашады, басқарушылық

БҚ 1БҚ 3БҚ 6

50

жаңғырту,қалпына келтіру мен күрделі жөндеу кезінде әрлеу жұмыстарын ұйымдастыру, ғимарататр мен құрылыстарды техникалық пайдалануды жүзеге асыру, объектілерді жобалауға қатысу ******* Техник-әрлеуші

жөніндегі мемлекеттік стандарттар. Құжаттарды рәсімдеу және деректемелерді орналастыру ережелері. Ұйымдастырушы және ұйығарым құжаттамасы. Анықтамалық-ақпараттық құжаттар. Еңбек қызметін құжаттау. Құжат айналымының құрылымы мен көлемі. Істер номенклатурасы. Істерді қалыптастыру. Құжаттардың құндылығын сараптау. Істерді ұйым мұрағатына өткізу.

құқықтық актілер;– ұйымда іс-жүргізудің жүйесі мен тәртібі; – кәсіптік қызметінің бейіні бойынша бастапқы есепке алу құжаттардың бірегей нысандары;– ұйымдастыру-ұйғарым құжаттарын жасау және рәсімдеу ережелері; – басқарушылық құжаттаманың негізгі түрлерін жасау мен рәсімдеуге қойылатын талаптар; – кіріс және шығыс ішкі құжаттармен жұмыс ұйымдастырудың жалпы ережелері; – құжаттарды ағымдағы сақтау ережелері; – ұзақ мерзімді сақтауға арналған құжаттаманы дайындау тәртібі. Біліктілік:– іс-жүргізу мен мұрағат істерін жүргізу жөніндегі нормативтік құқықтық актілер мен әдістемелік материалдарды, ұйымдастыру-ұйғарым құжаттарының бірыңғай жүйесінің стандартын пайдалану;

- үлгі-формуляры белгіленген

құжаттарды жіктейді; – құжаттар бланкілерін рәсімдеуге қойылатын талаптарды мазмұндайды; – құжаттар деректемелерінің құрамын сипаттайды, олардың түрлерін, мақсаты мен құжатта орналасуын сипаттайды;– құжат айналымын ұйымдастырудың негізгі қағидаттарын, оған қойылатын талаптарды, сыртқы және ішкі құжаттарды орындауға, жіберілетін құжаттар тізілімін жасауға қойылатын талаптарды мазмұндайды; – құжаттарды шұғыл сақтау, істерді мұрағатқа өткізу үшін рәсімдеу тәртібін мазмұндайды; – жалпы бланкінің және нақты ұйымға жіберілетін хаттарға арналған

51

деректемелерді рәсімдеу;– кәсіптік қызметінің бейіні бойынша бастапқы есепке алу құжаттарды толтыру; – кіріс және шығыс құжаттамаға есеп жүргізу, – құжаттаманы ұзақ мерзімді сақтау үшін дайындау.Дағдылар:– ұйымдастыру-ұйғарым құжаттардың түрлерін және олардың көшірмелерін жасау мен рәсімдеу.Құзыретті болу: – мемлекеттік тілдегі жеке және ресми құжаттарды дайындау және рәсімдеу.

бланкілердің макеттерін әзірлейді; – қызметтік хатты жазады және рәсімдейді; – жеке құрам бойынша бұйрықтарды жасайды және рәсімдейді, – кіріс және шығыс құжаттарын тіркеу журналына және тіркеу-бақылауыш карточкаларында тіркейді; – мемлекеттік тілдегі құжаттармен жұмыс істеген кезде техникалық құралдарды пайдаланады.

Техникалық механикаНегізгі түсініктер мен статика аксиомалары. Күштердің жазық жүйесі. Күштердің кеңістік жүйесі. Қатты дене тепе-теңдігінің тұрақтығы. Материалдар кедергілерінің негізгі орындары. Созылу мен сығылу. Қима мен

Білімі: – теориялық механикалық рөлі мен мәні; – механиканың негізгі түсініктері; – аралық діңгектерінің негізгі түрлері; – жүктемелер жіктелімі;– материалдық денелер тепе-теңдігінің шарттары мен теңдеу; – материал кедергілерінің негізгі

– жинақтылық күштері жүйесінің тепе-теңдігінің геометриялық және аналитикалық шарттарын мазмұндайды; – үлгілік есептерді тепе-теңдік теңдеулерін пайдалана отырып, есептеудің әдістін түсіндіреді;

БҚ 2БҚ 4БҚ 5БҚ 7КҚ 4.4

52

жапыруды есептеу. Түзу брустың бүгілісі. Қиғаш бүгіліс және орталықтан тыс сығылу (созылу). Орталық-сығылған діңгектердің тұрақтылығы. Машина бөлшектері туралы негізгі түсініктер мен анықтамалары. Механикалық берілістер. Салмақ түсірілетін, ұстайтын бөлшектер. Бөлшектер мен машиналардың қосылысы. Жалғастырғыштар.

орындары; – конструкцияның беріктігін, қаттылығы мен тұрақтығын есептеу әдістері; – берілістер түрі; олардың құрылысы, мақсаты, артықшылықтары мен кемшіліктері;– механизмдер кинематикасы, машина бөлшектерінің қосылыстары.Біліктілік:– нормативтік және анықтамалық әдебиетті пайдалану;– сығылу, қима, мен жапыру есептерін жүргізу; – конструкция элементтерінің беріктігіне, қаттылығы мен тұрақтығына есептеу жүргізу;–балкалардағы көлденең қимасының тиімді формасын таңдау; – беріліс қатынасты анықтау. Дағдылар:– қолданбалы есептерді шешу үшін теориялық білімді пайдалану. Құзыретті болу: – ең қарапайым механикалық құрылғыларды есептеудің әдістерін

– конструкцияның беріктігін, қаттылығы мен тұрақтығын есептеу әдісінің мінін түсіндіреді; – берілістердің түрін; олардың құрылысын, мақсатын, артықшылықтары мен кемшіліктерін сипаттайды;– механизмдер кинематикасын, машина бөлшектерінің қосылыстарын түсіндіреді; – сығылу, қима, мен жапыру есептерін жүргізеді;– беріктік, қаттылық пен тұрақтылыққа арналған барлық есептер түрін орындайды;– балкалардағы көлденең қимасының тиімді формасын таңдайды;– беріліс қатынасты анықтайды.

53

таңдау. Геодезия.Жер пішіні мен мөлшері. Жер бетіндегі нүктелердің координаталары. Масштабтары. Сызықтарды бағдарлау. Топографиялық карталар мен жоспарлар. Теодолит құрылысы мен оны тексеру. Жер бетіндегі бұрыштық және сызықтық өлшеулер. Теодолит жолдарының мақсаты және оларды салу. Теодолит жұмыстары. Ниверлирлеу түрлері. Мемлекеттік ниверлирлеу желісі. Геометриялық ниверлирлеу. Тригонометриялық ниверлирлеу. Топографиялық түсірілім. Бағыттар азимуттарын анықтау. Аэрофотосуреттерді өрістік дайындау.

Білімі: – жер беті нүктелерінің түрлі координаталар жүйесі; – нивелирлеу түрлері; – Гаусс – Крюгер проекциясының мәні; – жазықтықта Гаусс – Крюгер проекциясындағы геодезиялық желілерді теңдестіру қағидаттары; – топографиялық карталарды шығару технологиясы; – жоспарлы және биіктіктегі геодезиялық желілерді жасау және теңдестіру, түсірілім желілерін қоюлату әдістері;– геодезиялық жұмыстарды жүргізген кезде пайдаланылатын құралдар:– геодезиялық құқрылғылардың құрылысы;– геодезиялық өлшемдер ауытқулар теориясының негіздері;– бөлек жолдарын және түйін нүктелері бар жолдар жүйелерін теңдестіру әдістері.Біліктілік:

– геодезияда пайдаланылатын координаталардың негізгі жүйелерін атайды; – тіке және теріс бағыттарға сипаттама береді, тіке және теріс бағдарланған бұрыштар арасындағы байланысты ашады; – карта бойынша тікбұрышты және геграфиялық координаталар нүктелерін, бағдарлардың дирекциялық бұрыштарын, бағдарлардың географиялық және магниттік азимутын анықтауды түсіндіреді; – жазық бұрышты бір тәсілмен, шеңберлі тәсілдер жолдарымен өлшеуді, бағдарланған лимба кезінде жазықтық

БҚ 2БҚ 4БҚ 5БҚ 7КҚ 4.8КҚ 4.9КҚ 4.23КҚ 4.24КҚ 4.25

54

– жер бетіндегі нүктелердің жоспарлы және биіктік орнын түрлі тәсілдер арқылы анықтау; – бағдарлар азимутын, айыру белгілерінің координаталары мен биіктіктерін түрлі әдістермен анықтау; – түсірілім геодезиялық желілердің өрістік дайындығын жүргізу;– геодезиялық желілерге, теодолитті және нивелирлеу жолдарына теңдестіру жүргізу;– геодезиялық құрылғыларға тексерулер мен дәлдеулерді жүргізу; – жоспарлы және биіктіктегі геодезиялық желілерді жасаған кезде түрлі тәсілдер арқылы өрістік өлшемдер жүргізу; – топографиялық түсірілімдерді түрлі әдістермен жүзеге асыру; – бұрыштық және сызықтық өлшеулер жүргізу;– алынған өлшемдерге алдын-алу өңдеу жүргізу және олардың дәлдігін бағалау; – артықшылық өлшеулерін түрлі

бұрыштарды өлшеуді сипаттайды; – өрістік бақылау және өрістік бақылау журналық толтыру әдістемесін түсіндіреді; – теодолиттік жұмыстарда бұрыштық және сызықтық өлшемдерді жасау әдістемесін түсіндіреді; – теріс геодезиялық есепті шешеді; – координаталар торшасын салу әдістемесін, торшаны жасауды бақылауды және сандауды, координаталар бойынша жоспарға теодолиттік жол нүктелерін енгізу қағидатын және нүктелерді салуды бақылауды түсіндіреді; – ниверлирлеудің мәні мен мақсатын ашады; – тахеометриялық

55

әдістер арқылы жүргізу; – топографиялық картадағы есептерді шешу. Дағдылар:– топографиялық жоспарлар және карталармен, геодезиялық құралдармен жұмыс жасау; – жоспарлы және биіктіктегі геодезиялық желілерді жасаған кезде түрлі тәсілдер арқылы өрістік өлшемдер жүргізу;– топографиялық түсірілімдерді түрлі әдістермен жүзеге асыру. Құзыретті болу: – топырақтардың беріктігі мен деформациялау қасиеттерін анықтау; – геологиялық карта мен қималарды оқу; – топографиялық картаны оқу, карта бойынша проекциялық сызықтардың ұзындықтары мен бағдарланған бұрыштарын, координаталары мен биіктіктерін анықтау.

түсірілімнің мәні мен пайдалану саласын ашады; – тахеометриялық түсірілім журналын өндейді; – айыру белгілерін орналастыру жобасын жасауды, оларды жер бетінде таңбалауды, айыру белгілерін аэрофотосуреттерде рәсімдеуді сипаттайды.

Геодезия.Жер фигурасы және өлшемі.

Біліктері :– Жер қабаты нүктесінің түрлі

– геодезияда қолданылатын негізгі

БК 2БК 4

56

Жер қабаты нүктесінің координаттарын атайды. Масштабтар. Түзулердің бағыттылығы. Топографиялық карталар және жоспарлар. Теодолит қондырғысы және тексеруі. Жергілікті орында бұрыштық және түзу өлшемдері. Теодолитті адымдардың тағайындалуы мен ұзақтығы. Теодолитті жұмыстар.Нивелирлеу түрлері. Мемлекеттік нивелирлік желі. Геометриялық нивелирлеу. Тригонометриялық нивелирлеу. Топографиялық түсіру. Бағыттар азимуттарын анықтау. Аэрофототүсірілімнің далалық дайындығы.

жүйелері;– Нивелирлеу түрлері; – Гаусс Крюгер проекциясы болмысы;– Гаусса – Крюгер проекциясында тегістілікке геодезиялық теңелу принциптері; – Топографиялық карталар өндіріс технологиясы;– Қойылу және түсіру желілерінің жоспарлы және жоғары биіктік геодезиялық желілері теңелуінің құру және амалдар әдістері;– Геодезиялық жұмыстарды орындау барысында қолданылатын құралдар;– Геодезиялық құралдар қондырғысы;– Геодезиялық өлшемдер теориясының негіздері;– Бір адым басқаруының әдістері және де түйіршік нүктелерімен адымдар жүйесі.Дағдылары:– түрлі амалдармен жер қабаты ның жоспарлы және биіктік

жүйелерді атайды;– тура және кері бағыттарды сипаттайды, және де тура және кері бағытталған бұрыштар арасында байланысты ашады;– карта бойынша тікбұрыш және географиялық н.кте координаты бойына анықтауды түсіндереді, бағыттардың дирекциялық бұрышы, бағыттардың географиялық және магниттік бағыттары; – бір қабылдаумен көлденең бұрыш өлшемін сипаттайды, дөңгелек қабылдау амалдарымен, Бағытталған лимба барысында көлденең бұрышты өлшеу;– қарау мен дала бақылауы дала журналының толтыру

БК 5БК 7ПК 4.8ПК 4.9ПК 4.23ПК 4.24ПК 4.25

57

орналасуын анықтау;– бағыттар, түрлі амалдармен тарным белгілері биіктігі мен координаттарын анықтау;– түсіру геодезияялық желілердың дала дайындығын орындау;– теодолитті және нивелирдік адымдар геодезиялық желілер теңелуін жүргізу;– геодезиялық құралдар поверкасы және юсттровкасын жүргізу;– түрлі амалдармен жоспарлы және биік геодезиялық желілерді құру барысында дала өлшгемін жүргізу;– түрлі амалдармен топографиялық түсіруді жүзеге асыру;– бұрыштық және түзу өлшемдерін жүргізу;– алынған өлшемдердің алдын ала пысықталуын жүргізу және нақтылығын бағалау;– түрлі амалдармен арттыруды өлшеуді жүргізу;– топографиялық картада міндеттерді шешу.

әдістемесін түсіндіреді;– теодолитті жұмыстардаБұрыштық және түзу өлшемдері өндірісінің әдістемесін баяндайды;– геодезиялық міндеттердің керісін шешеді;– координаттық тордың құрылуы әдістемесін түсіндіреді, тор құрылуы мен офифровка бақылауын, жоспар мен нүкте накладкасы бақылауына координаттар бойынша теодолитті адымдар нүктесін салу принципін бақылауды түсіндіреді;– нивелдирлеудің болмысы мен тағайындалуын ашады;– тахеометриялық түсіру қолдануы аясында болмысты ашады;– тахеометриялық түсіру журналын пысықтайды;

58

Дағдылар:– топографиялық жоспарлармен және карталармен және де геодезиялық құралдармен жұмыс; – түрлі амалдармен жоспарлы және биік геодезиялық желіні құру барысында дала өлшемін жүргізу; – түрлі амалдармен топографиялық түсіруді жүзеге асыру.Білікті болу:

- топырақтардың мықтылығын және пішін өзгерту қасиеттерін анықтау;- геологиялық карта мен тілімдерді оқу;

- топографиялық картаны оқу, картадан ұзындығы және жобалық сызықтардың бағдарлы бұрыштарын, координата мен биіктігін анықтау

– белгілерді орналастыру жобасын құруды және де жергілікт і орында оның маркировкасын, аэрофототүсіру белгілерін ресімдеуді сипаттайды.

Ғимараттардың нженерлік -техникалық жабдығы.Жылу техникасының құрылысының негіздері. Жылумен қамтамасыз

Білімдер: – түрлері, инженерлік желілер мен жабдықтардың міндеті мен принциптері;– үйлердің микроклиматының

– Үйлердің микроклиматын сипаттайды, негізгі және қосымша жылуды жоғалтуын анықтайды;

БК 2БК 4БК 5БК 7КК 5.16

59

етудің көзі мен жүйесі. Ғимараттардың жылуы. Вентиляция жұйесі. Ауаны кондициялау. Елді мекендерді газбен қамтамасыз ету. Ғимараттарды газбен қамтамасыз ету. Елді мекендерді сумен қамтамасыз ету. Ішкі сутартқыш. Ғимараттарды ыстық сумен жабдықтау. Сыртқы кәріз жүйесі. Ғимараттардың ішіндегі кәріз жүйесі. Ғимараттардың суағары. Лифт пен эскалаторлар. Тұрғын және қоғамдық ғимараттардың электрлік жүйелері және электрмен жабдықтау. Санитарлық – техникалық жұмыстар жүргізу

басты көрсеткіштері және жылу текникасының есебінің әдісі;– үйлердің әуе кеңістігіне қойылатын талаптар;– ғимараттардың инженерлік – техникалық жабдығы және инженерлік жүйенің оқылу ережесі және сызбаның шартты белгілері, санитарлы – техникалық сызбалар;– құрылыс ғимараттарының суағары және кәріз жүйелері, газбен жабдықталуы, салқын және ыстық сумен қамтамасыз етілуі, вентиляциясы, жылудың сызбалары мен жүйесі; Іскерліктер:- ғимараттардың инженерлік – техникалық жабдығын және инженерлік жұйелерінің түрлерін анықтау;- сыртқы құрылысының жылу техникалық есебін орындау;Дағдылар:- ғимараттардың инженерлік – техникалық жабдығын және инженерлік жүйенің сызбасын және нобайын оқу.

- жылу тасымалдарды салыстырады және сипаттайды;- желдеткіштердің міндеттерін түсіндіреді және оларға қойылатын талаптарды ашады, желдеткіштің жабдықтарының жұмыс принциптерін ашады және түгендейді;- орталықтандырылған газбен қамтамасыз етудің негізгі элементтерін түгендейді, газ құбырын еңгізуін түсіндіреді;- ішкі және сыртқа су құбырының негізгі элементін, ыстық сумен қамтамасыз етуді сипаттайды;- лифтілер мен эскалаторлардың жұмыс принциптерінтүсіндіреді;- электр жүйесінің құрылысының принциптерін,

КК 5.18КК 5.19КК 5.20

60

Білікті болу:- элементтірдің орналасуының сәйкестігін, жобалық құжаттардың және құрылыстар мен инженерлік жүйенің бөліктерінің нормативті техникалық талаптарға сай болуын бақылау

трансформаторлы қосалқы бекеттердің міндетін кіріспелі және таратушы құрылғыны түсіндіреді;- санитарлы – техникалық жұмыстардың өндірісін ұйымдастыру және ішкі санитарлық – техникалық жүйенің құрастыруының ретін атайды.

Құрылыстағы жұмыстардың сапасын бақылау, құрылыс нормалары.Қазақстан Республикасының Метрологиялық қызметі.Құрылыс – монтаждық жұмыстардың сапасын басқарудың жүйесі. Құрылыс – монтаждық жұмыстардың сапсын бақылаудағы жүргізілетін жұмыстар және олардың реті. Негізгі жалпықұрылыстық жұмыстардың сапалы

Білімдер:- құрылыс саласындағы нормативті және құқықтық базалар;- Қазақстан Республикасының Метрологиялық қызметі; - негізгі құрылыс - монтаж жұмыстарының сапасын бақылаудығы ережелері мен қабылдауы;- құрылыс – монтаждық және жобалық ұйымдардағы сапа Жүйесінің ИСО:9000-2000 элементтері; - құрылыс-монтаждық жұмыстардағы өндірістің сапасының қамтамасыз етудегі

- құрылыстағы сапаны бақылаудың мәнін ашу, құрылыстағы метрологияның маңызы; – Қазақстан Республикасындағы метрологиялық қызмет жұмысының негізгі бағытын сипаттау; - құрылыс ұйымдарындағы сапа жүйесінің негізгі элементін ашады;- құрылыс – монтаждық жұмыстарды өндірудегі сапалықты қамтамасызету

БК 2БК 4БК 5БК 7КК 4.11КК 4.27КК 5.14КК 5.15КК 5.17КК 5.22

61

атқарылуын бақылау. Әрлеу құрылыс жұмыстарындағы монтаждау және әрлеуді сапалы орындалуын бақылау.

үлгілері.Іскерліктер:- негізгі құрылыс – монтаждықжұмыстардың спасын анытау.Дағдылар:- нормативті жәнеанықтамалық әдебиетті қолдану. Білікті болу:- тәжірибеде құрам туралы білімді, өндеу ретін, жобалық – сметалық құжаттарды бекіту және келісуін қолдану; техникалық және тарифтік мөлшерлеу негіздерін; - өндіріс операцияларын және жеке құрылыс процесстерін ағымдағы және операциялық бақылау.

үлгісінің құрылымын баяндайды;- геодезиялық және зертханалық бақылауды жүргізеді, кіре - берістегі операциялықтағы қабылдаудағы нәтижелерді рәсімдейді және оның ретін ұйымдарға түсіндіреді;- жұмыс операциясын және құрылыс-монтаждық процестің сапасын бақылауды түсіндіреді.

Кәсіби қызметтегі ақпараттық технологиялар.Техникалық нысанды жобаландырудағыAutoCAD бағдарламасын қолдану. AutoCAD қолданушылық интерфейсі. AutoCAD кеңістігіндегі бейнелерді орныдаудың негізгі

Білімдер:- сәулет – құрылыс жобаландыруға арналған бағдарламалық өнімдер;- AutoCAD топтамасының бағдарламалық мүмкіндіктері мен міндеті;- AutoCAD бағдарламасының құрылымдары;- координаталық жүйесі;- экранды басқарудағы өнімдер;

- автоматтандырылған жобалау жүйесін қолданудағы мүмкіндіктерді суреттейді;- сұраныстарды қалыптастырады, анықтамалық жүйедегі іздеу ақпаратын орындайды;

БК 2БК 4БК 5БК 7КК 4.3КК 4.18

62

амалдары. AutoCAD жұмысын ұйымдастыру. Екі өлшемді үлгілеу. Үлгілеудегі үш өлшемді еңгізу.

- бейнелердің дәлдігін құрасыруды қамтамасыз ету өнімдері- нысандардың қасиеттері;- кеңістік үлгілері және кеңістік парағы;- қарапайымдылық және құрылымның командалары;- үшөлшемді үлгілердің типтері.Іскерліктер:- жұмыс ортасын ұйымдстыру;- құжаттарды ашу, құру және сақтау;- қалыптарды пайдалану;- нысанды жалғастыруды пайдалану, нысандық және полярлық қадағалау;- координаттарды еңгізу;- кескіндерді, көпбұрыштарды, шеңберлерді, доғаларды, эллипстерді және басқа да графикалық қарапайымдылықтарды құру.Дағдылар:- жәй геометриялық денелердің сызбаларын жасау;- бейнелеудегі команданың негізгі редакциялауын қолдану;

- командаларды еңгізеді, ауыспалы командалық жолдың жүйесінің маңызын, команда терезесінде редакциялау және орын алмастыруды орындайды, команда терезесіндегі параметрлерді өзгертеді;- жәй геометриялық денлердің сызбасын орындайды;- редакциялаудың негізгі командасын пайдалана отырып бейнелерді редакциялауды орындайды;- қосу және алу әдісі бойынша күрделі денелерді құрастырады

63

- қосу және алу әдісі арқылы күрделі денелерді құру.Білікті болу:- сызбаларды автоматтандырылған жүйесін қолдану арқылы орындау.

Арнайы пәндерҚұрылыстар мен ғимараттардың құрылымдары.Ғимараттар мен құрылыстардың жалпы мәліметтері. Азаматтық ғимарттардың бөлігінің сындарлы шешімі. Азаматтық ғимараттың типтері. Ғимараттардың санитарлық – техникалық және инженрлік жабдықтарының құрылыс элементтері. Азаматтық ғимараттардың жобаландырудағы негізгі жағдайлары. Ғимараттардың өнеркәсіптік бөліктерінің сындарлы шешімі. Өнеркәсіптік ғимараттардың жобалау

Білімдер: - ғимараттар мен құрылыстардың жобалануына арналған техникалық нормативтік құқықтық құжаттардың ұлттық кешені; - ғимараттар мен құрылыстарды қайта өңдеу және құрылыстың шетелдік және отандық тәжірибе алмасу бағыты; - ғимараттардың жіктеу белгілері және оған қойылатын талаптар;- өндірістік және азаматтық ғимараттардың сызбасы және сындарлы жүйесі;- ғимараттың сындарлы элементінің міндеті, тораптың түйіндесуі;Іскерліктер:- өндірістік және азаматтық ғимараттардың сәулет - құрылыс сызбасын, тораптардың сызбасын және ғимараттар мен

– Ғимараттарды жіктеуді суреттейді және оларға қойылатын талаптар;- ғимараттардың сызбасын және сындарлы жүйесін анықтайды;- ғимраттарды жіктеудегі нышандарды атайды және оларға қойылатын талаптар;- өндірістік және азаматтық ғимараттардың сызбасын және сындарлы жүйсін анықтайды;- ғимараттардың сындарлы элементінің міндетін атайды, тораптардың түйіндесуі;- өндірстік және азаматтық ғимараттардың сәулет – құрылыс

БК 2БК 4БК 5БК 7КК 5.1КК 5.5КК 5.7КК 5.16

64

негіздері. Өндірістік ауыл шаруашылық ғимраттарының құрылымы. Ерекше инженерлік – геологиялық жағдайда тұрғызылған ғимараттардың сындарлы ерекшеліктері.

құрылыстардың құрылымдарын орындау және оқу;- ғимараттардың тораптарының түйіндесу элементтерін сәйкестендіру;- ғимараттың сындарлы шешімінің альтернативті нұсқасын бағалау.Дағдылар:- ғимараттың көлемді – жоспарлы және сындарлы шешімінің сраптамасы, оларғатехникалық – экономикалық баға беру;- компьютерлік техниканы қолдана отырып, күрделі емес сәулет құрылыс жобаларын орындау;- алаңдар мен құрылыс көлемдерінің есебі.Білікті болу:- жобалау құжаттың және күрделі құрылыс нысандарының бөлігінің және құрылымының нормативті техникалық талаптарға сай болуын, элементтерге сәйкестігін бақылау.

сызбасын, тораптардың сызбасын және ғимаратта мен құрылыстардың құрылымдарын оқиды және орындайды;- ,имараттардың сындарлы және көлемді - жоспарлы шешімдерін талдайды,оларға техникалық – экономикалық баға береді; ғимараттардың сындарлы шешіміне альтернативті нұсқа ұсынады.

Құрылыс құрылымының негізгі есебі.Құрылыс құрылымдарының негздерінің және

Білімдер:- құрылыс құрылымдардың түрлері, олардың жіктелінуі және пайдалану аумағы;

- Құрылыс құрылымдарының түрлерін, олардың жіктелуін және пайдалану

БК 2БК 4БК 5БК 7

65

іргетастардың негізгі жобалануы және есебі. Құрылыс құрылымдарын және негіздерін жобалаудағы СНмЕ.Шекті жағдайының есебі. Құрылыс құрылымдарын есептеудегі жүктемелерді анықтау. Темірбетондық, армотастық және тастық, ағаштық, металдық құрылымдар. Құрылыс құрылымдарының жобалануының жалпы принциптері, есеп және құрылыс материалдар, жалпы жағдайлары. Негіздер және іргетастар: шекті жағдайды негізге ала отырып басты есептердің, табиғи негіздерге сүйене отырып, іргетастың терең емес құйылуының жобасы. Тіреулі іргетастарды жобаландыру туралы түсінік. Жасанды негіздер.

- жүктемелердің түрлері және жүктеме астындағы құрылымның сызбалық жұмыстары;- есептік тілімдердің типтері, есептердің формулалары және есептің реті;- шекті жағдайдағы негіздеу және құрылыстық құрылымның есебінің әдісі;- темірбетондық құрылымның жағдайының күштеніп бұзылуының стадиясы;- темірбетонды элементінің жұмысының жүктеменің нәтижесіндегі майысуы;- ортадан тыс қысылған темірбетондық элементтердің жүктеме астындағы жұмысы;- құрылыс құрылымының жобалануының жалпы принциптері.Іскерліктер: - шиеленісіп қисайған жағдайының түрін және құрылымның есептік сызбасын анықтау;- жүктеменің нормативтік және есептік көлемін анықтау;

ортасын атайды;- жүктеме бойынша құрылыс жұмыстарының сызбасын және жүктеме түрлерін, есептік тіліктердің типтерін,есептік формулалар менесептің ретін анықтайды;- шекті жағдайдың негізі мен құрылыс құрылымдарының есеп әдісін қолданады;-темірбетон құрылымы жағдайының шиеленісіп қисайған кезеңін анықтайды;- құрылыс құрылымдардың жобалануының жалпы принциптерін атайды;- құрылымның есептік схемасын және шиеленісіп қисайған жағдайының түрін анықтайды;- нормативтікжәне есептік

КК 5.1

66

- арматураның бойының көлденең тілігінің ауданын анықтап, есептік сызбаны белгілеу;-құрылыс құрылымдарының сындарын және нобайын орындау.Дағдылар: - метал құрылысы қосындысының құрылымы мен есебі ЕСКД мен СПДС талаптарына сәйкес түзілуін және арматура өнімдерін сызу;- құрылыс құрылымдардың жұмыс нобайын оқу.Білікті болу: - жүктеме бойынша құрылыс жұмыстарының сызбасы мен жүктеме түрлерін анықтау

жүктемелердің көлемін анықтайды, арматураның бойының көлденең тілігінің ауданын анықтайды және есептік сызбаны таңдайды;- құрылыс құрылымдарын салады және нобайын орындайды.

Кіші механизацияның құралдары және құрылыс көліктері.Көліктердіңбөлшктері туралы жалпы мағлұмат. Ауыл шаруашылық көліктері туралы жалпы мағлұмат. Ауыл шаруашылық көліктерінің қзғалтқыш құрылғылары және күш жабдықтары.

Білімдер:- кіші механизацияның құралдары және құрылыс көліктерінің типтері;- құрылыс көліктерінің және кіші механизация құралдарының негізгі техникалық – экономикалық пайдалану көрсеткіштері, міндеті, жұмыс жасау принциптері, түрлі құрылыс жұмыстарын жасаудағы арнайы пайдалану ережелері;- құрылыс көліктерін және кіші

- кіші механизацияның құралдары және құрылыс көліктерінің типтерін атайды;- құрылыс көліктерінің және кіші механизация құралдарының негізгі техникалық – экономикалық пайдалану көрсеткіштерін, міндетін, жұмыс жасау

БК 2БК 4БК 5БК 7КК 4.10КК 4.26КК 5.6КК 5.53

67

Көлік құралдары. Жүк тиеу-түсіру және тасымалдау көліктері. Жүк қабылдағыш құрылғылар және жәй жүк көтергіш жабдықтар. Құрылыс жүк көтергіш крандары. Көліктер және дайындық жмыстарға арналған жабдықтар. Жер қазатын көліктер. Экскаваторлар және дайындық жұмыстарына арналған арнайы жабдықтар. Бұрғылау және бағаналау жұмыстарға арналған жабдықтар мен көліктер. Темірбетон және бетон жұмыстарына арналған жабдықтар мен көліктер. Әрлеу жұмыстарына арналған жабдықтар мен көліктер. Гидрооқшау және шатыр жұмыстарына арналған жабдықтар мен көліктер. Қол көліктері (механизациялық құрылыс құралдары). Құрылыс

механизация құралдарын пайдалану жөніндегі еңбекті қорғау және қауіпсіз әдістерді қолдану жұмыстары.Іскерліктер:- құрылыс көліктеріне, энергитикалық құрылғыларына, тасымалдау құралдарына жедел есеп жұмыстарын енгізу.Дағдылар: - механикаландырылған құрылыс жұмыстарын орныдауға арналған кіші механизацияның құралдары және құрылыс көліктерінің жиынтығының іріктеуін және өндірістікті анықтау.Білікті болу:- нысандардағы күрделі құрылыстарға арналған құрылыс жұмыстарының көліктерін және механизмдерін, құрылыс техникасының жиынтығын анықтау.

принциптерін, түрлі құрылыс жұмыстарын жасаудағы арнайы пайдалану ережелерін анықтайды;- құрылыс көліктерін және кіші механизация құралдарын пайдалану жөніндегі еңбекті қорғау және қауіпсіз әдістерді қолдану жұмыстарын пайдаланады;- механикаландырылған құрылыс жұмыстарын орындауға арналған кіші механизацияның құралдары және құрылыс көліктерінің жиынтығын сараптайды;- құрылыс көліктерінің жиынтығының өнімділігін және кіші механизация құралдарын анықтайды;- - құрылыс көліктеріне, энергитикалық құрылғыларына, тасымалдау құралдарына

68

көліктерін пайдалану негіздері.

жедел есеп жұмыстарын енгізеді.

Құрылыс – монтаж өндірісінің технологиясы. Құрылыс өндірісінің ерекшеліктері. Еңбек ресурстары және еңбекті ұйымдастыру. Құрылыс барысының технологиялық жобаландырылуы. Тасымал жұмыстары. Жер өндеу жұмыстары. Бағаналы жұмыстар. Таспен жасалатын жұмыстар. Ағаш өңдеу жұмыстары. Дәнекерлеу жұмыстары. Бетондық және темірбетондық жұмыстар. Құрылыс құрылымдарының монтажы. Оқшаулау, бүркеу және қорғану құрылғыларының жұмыстары. Құрылғыларды әрлеу, бүркеу жұмыстары.

Білімдер:- құрылыс өндірісінің өнімдері және олардың басқа өнімдерден айырмашылығы;- құрылыс – монтаж жұмыстарының түрлері;- құрылыс нысандарына арналған жобалық – сметалық құжаттар;- құрылыс – монтаж жұмыстары өндірісінің әдістері және амалдары;- жұмыс орындарын тиімді ұйымдастыру және көліктер мен механизмдер жұмысының аймақтары;- технологиялық жобаландырудың жүйесі, технологиялық құжаттардың құрамы.Іскерліктер:- құрылыс – монтаж жұмыстарына арналған технологиялық картаны дайындау және оларды тәжірибеде қолдану;- құрылыс – монтаж жұмыстарын орындаудағы техника қауіпсіздік ережелерін сақтауды, өндірістік

- құрылыс өнімдерінің түрлерін, құрылыс процестерін және жұмыстарын, құрылыс процестерінің материалды элементтерін суреттейді;- технологиялық карталардың мазмұны мен міндетін және еңбек процесінің картасын түсіндіреді;- құрылыс жұмыстарының ұйымдастыру элементін суреттейді;- өндірістің құрылыс – монтаж жұмыстарына арналған технологиялық карта элементтерін құрады;- әрлеу жұмыстарының орындалу ұзақтылығын және жұмыс шығындарын, көлемдерін анықтайды.

БК 2БК 4БК 5БК 7КК 4.20КК 4.27КК 4.28КК 5.1КК 5.2КК 5.4КК 5.7КК 5.8КК 5.10КК 5.12КК 5.13КК 5.18КК 5.19

69

тазалықты, қоршаған ортаны қорғауды қамтамасыз ету.Дағдылар:- техникалық, нормативті – құқықтық актілердің және анықтамалық әдебиеттердің жұмыстары.Білікті болу:- құрылыс жұмыстарындағы өндірістік технологияны сақтауды бақылау;- құрылыс жұмыстарының өндірісіне технологиялық талаптарына сәйкес ауытқушылықты жою шараларын іске асыру және құру.

Құрылыс – монтаж өндірісін ұйымдастыру.Қазақстан Республикасының Құрылыс кешені. Құрылыс өндірісінің ұйымдастыру – техникалық дайындығы. Құрылыс өндірісінің тасқынды ұйымдарының негізі. Құрылыстың күнтізбелік жоспары. Құрылыстың

Білімдер:- құрылыс ұйымдарына байланысты құқықтық және нормативтік негіздер;- құрылысты жүргізудегі ұйымдастырушылық түрлері;- алдыңғы құрылсқа байланысты ұйымдастыру жұмыстары және құрамы;- техникалық мөлшерлеудің принциптері;

- Қазақстан Республикасы Құрылыс кешенінің бөлімін және құрамын суреттейді;- құрылыс өндірісіне дайындалған құжаттарды суреттейді;- құрылыс тасқындық ұйымдардың ерекшеліктерін және олардың техникалық –

БК 2БК 4БК 5БК 7КК 4.27КК 4.28КК 5.2КК 5.3КК 5.10КК 5.11КК 5.14

70

жүйелі жоспары. Құрылыстың басты жоспары. Құрылыстың сапасын анықтайтын бақылау. Нысанды пайлануға беру.

- құрылыс бригадаларды және топтарды ұйымдастыру реті;- құрылыс жұмыстарын ұйымдастырудағы тасқынды ұйымдардың негізі;- құрылыс өндірісінің ұйымдастырушылық – техникалық дайындығының реті;- күнтізбелік және басты құрылыс жоспарларының құрамы және міндеті;- құрылыс бойынша бақылайтын бақылаушы органдардың функциялары;-нысандарды пайдалануға беру реті.Іскерліктер:- топтарды, бригадаларды, жұмыс орындарды өздерінің біліктілігіне және өндірістік қажеттілігіне байланысты жинақтау;- нормативті мерзімге сәйкес құрылыс нысандарының күнтізбелік жоспарларын құру;- салынып жатқан нысандардың басты құрылыс жөспарын құру, оған баланысты қажет ресурстарды

экономикалық көрсеткіштерін түсіндіреді;- жұмысшылардың қозғалыс кестесін, механизмдер мен құрылыс көліктерінің жұмыстарын, жеткізу және шығын тауарларды, құрылымдарды құрады;- техникалық – экономикалық көрсеткіштер есептерін жүргізеді;- уақыт параметріне сәйкес графикалық әдіс бойынша жүйелілік кестені есептейді;- мұнаралы көтергішпен тұрғызылған нысан бойынша басты құрылыс жоспарды жасайды және мазмұнын баяндайды;- құрылыстың сапасын анықтайтын бақылау органдарды атайды және олардың құқықтары мен

КК 5.18КК 5.19КК 5.20КК 5.22КК 5.25КК 5.26

71

есептеу.Дағдылар: - құрылыс – монтаж бригадаларының жұмыс нәтижелерінің сараптамасы.Білікті болу: - құрылыс – монтаж өндірісін күнтізбелік және жүйелілік жобалауды негізге ала отырып, ұйымдастыру және дайындау.

міндеттерін көрсетеді;- аяқталған құрылыс нысандарын пайдалануға беру ретін түсіндіреді.

Ғимараттар мен құрылыстардың техникалық пайдалануы.Ғимараттардың төзімділігі, олардың тозуы және моральдік ескіруі. Ғимараттарға, құрылыстарға, жүйелерге жне жабдықтарға қойылатын пайдалану талаптары. Ғимраттарды пайдалану өткізудегі өрт қауіпсіздік ережелері және санитарлық – гигиеналық талаптары. Ғимраттардың құрылыс құрылымындағы техникалық пайдалану.

Білімдер:- пайдалануға берілген нысандардың пайдалану талаптары;- ғимараттардың және құрылыстардың техникалық жағдайын сипаттайтын параметрлер;- ғимараттар мен құрылыстардың пайдалану барысындағы тәжірибелік міндеттері және ғылыми негіздері;- пайдалануға берілітін ғимараттардың төзімділігі мен сенімділігіне әсер етуші факторлар, себептері және олардың зақымдалу түрлері;

- ғимараттар мен құрылыстардың пайдалану сапасын атайды;- ғимараттардың моральдік ескіруін, тозуын сипаттайды;- ғимараттардың табиғи және моральдік тозу элементтерінің есебін жүргізеді, ғимараттың тозу жағдайына байланысты құрылымның техникалық бағалауын жүргізеді;- бөлмелердегі санитарлық – гигиеналық

БК 2БК 4БК 5БК 7КК 5.16КК 5.19

72

Ғимараттардың қысқы және көктем-жаздық мерзімдерге дайындығы. Қоғамдық ғимараттардың пайдалану ерекшеліктері. Иеліктегі үйлердің аймағының күтімі.

- пайдалануға берілетін ғимараттардың және құрылыстардың маңзды мәселелері.Іскерліктер:- пайдалануға берілген ғимаратта мен құрылыстардың жарамдылығын бақылайтын параметрлерін және тексеру жұмыстарын, зақымдану диагностикасын анықтауды жүргізу;- инженерлік жабдықтар және құрылымның ауыстырылуы мен жөндеу жұмыстарын ұйымдастыруды жүзеге асыру.Дағдылар:- инженерлік жабдықтау және ғимараттардың техникалық пайдалануы, олардың құрылымдары бойынша жүзеге асырылатын шаралар.Білікті болу:- ғимараттар мен құрылыстарда техникалық қызмет көрсету жұмыстарын ұйымдастыру.

параметрлерге сәйкес бақылау әдісі мен тәсілдерін белгілейді;- құрылыс жұмыстарындағы негізгі ақауларын атап өтеді, пайдалану сапасын бағалаудағы тәсілдерді атайды, зақымдану мен ақауларды жою тәсілін атап өтеді;- құрылыстарды және инженерлік жабдықтарды қысқы және көктем-жаз мезгіліне байланысты тексеру нәтижелерін рәсімдейді;- қоғамдық ғимраттардың пайдалану ерекшелігі мен маңызын ашады;- аймақты көркейту мен көгалдандыру бойынша талаптарды ашады.

Өндірісті басқару және Білімдер: - құрылыс ұйымдарының БК 2

73

нарықтық экономика негіздері. Қазақстан Республикасының Құрылыс кешені. Құрылыс кәсіпорны шаруашылықтандыру субъектісі ретінде. Ұйымдардың негізгі қорларының жіктелуі, олардың түсінігі. Құрылыстағы айналым қаражатының құрамы. Ұйымдардың еңбек қорлары. Еңбек өнімділігі. Құрылыс ұйымдарындағы өнімдердің өзіндік құны туралы түсінік, олардың түрлері, міндеттері. Құрылыстағы баға белгілеу. Кіріс, оның түрлері, міндеттері. Тиімділік және оның түрлері. Құрылыстағы шартты қарым – қатынастар. Шаруашылық қызметті

- Қазақстан Республикасының Құрылыс кешенінің құрылымы мен құрамы;- құрылыс кәсіпорындарының шаруашылықтандыру субъектісі ретіндегі қызметінің міндеттері мен себептері; - ұйымның қаражаты, қаражат қоры, кірістің құрылымы және жалпы табыс;- еңбек ақысын төлеуіді ұйымдастыру, ұйымның өндірістік қызметкерлерінің құрылымы мен құрамы.Іскерліктер:- Құрылыс ұйымдардағы болып жатқан экономикалық құбылыс пен процесстерді талдау.Дағдылар:- құрылыс ұйымдарының өндірістік қаражат қорын тиімді қолдану үшін шешімдер қабылдау.Білікті болу:- Құрылыс ұйымдарының қызметінің негізгі экономикалық көрсеткішін есептеу.

өндірістік-шаруашылық қызметтерін ұйымдастыруды және оның ретін құруды, негізгі ерекшеліктерді баяндайды;- түрлі ұйымдарды, мемлекттік басқару ұйымдарының әртүрлі дәрежедегі ретін атайды;- жалақының маңызын ашады, еңбекақы төлеудегі негізгі қағидаларды, жалақының жүйес мен тәртібін, олардың ерекшеліктерін суреттейді;- негізгі өндірістік қорды қолданудағы көрсеткіштерді есептейді;- құрылыс – монтаж аумақтарының, бригадалардың қызметтерінің көрсеткіштері.

БК 4БК 5БК 7КК 4.12КК 4.13КК 4.14КК 4.15КК 4.16КК 4.28КК 4.29КК 4.30КК 4.31КК 5.21КК 5.25

74

жоспарлау. Құрылысты несиелеу және қаржыландыру. Құрылыс өндірісінің нәтижелілігі. Құрылыстағы есеп және есептілік. Құрылыс ұыймдарындағы өндірістік-шаруашылық қызметті талдау.

Өндірістік оқу және кәсіби тәжірибеӨндірістік оқу

Геодезиялық тәжірибеТеодолиттік жұмыстар.Нивелирлеу жұмыстары.Инженерлік міндеттер.Сынық сызбаны құрастыру.Төңіректі шаршыларға бөлу.Құрылыс-монтаж алаңындағы инженерлік-геодезиялық жұмыстар.

Іскерліктер:- құрылыс-монтаж жұмыстарының сапалы өндірісіне геодезиялық бақылау жүргізу;- нивелирлік және бұрыш өлшеуіш жорналды толтыру, олар туралы мағлұматты өңдеу;- бойлық көріністі құру және көрініске жоба жасау;- нивелирлік жоспар құру;- жобадан берілген бұрыштарды, сызықтардың ұзындықтарын, бұйымның таңбаларын шығару;- орындалған нобайларды түсіну;

- теодолитпен және нивелирмен жұмыс жасайды;- елді-мекендердегі ғимараттардың белдігінің сызба бөлуін орындайды;- құрылыс – монтаж жұмыстарының сапалы өндірісіне геодезиялық бақылау жасайды;- геодезиялық құралдардың көмегімен бұйымдарға белгі

БК 2БК 3БК 4БК 5БК 6БК 7КК 4.1КК 4.2КК 4.3КК 4.8КК 4.9КК 4.23КК 4.24КК 4.25

75

- геодезиялық сызба бөлу жұмыстарын рәсімдеу;- елді – мекендерге түсетін еңкіш жерлерді белгілеу.Дағдылар:- құрал-саймандарды тексеру;- теодолиттік түсірілімдер;- теодолиттік жұмыстың ұшын, трассаны, шаршының үстіңгі бетін нивелирлеу;- құрылыстардың сызба бөлігінің биіктігі.Білікті болу:- геодезиялық құралдармен жұмыс жасау, құрылыс – монтаж жұмыстарының сапалы өндірісіне геодезиялық бақылау жасау.

ауыстырады.

Кәсіби тәжірибеТехнологиялықҚұрылыс ұйымдарымен жалпы танысу.Тәжірибе нысанмен танысу. Құрылыс-монтаж жұмыстарын негізгі мамандық ретінде өндірістік технологияларын жұмыс орнында үйрену.

Іскерліктер:- өндірістік жұмыстардың жобасын, сметасын, жұмыс нобайын оқу, олардың ұйымдармен және жұмысты бақылауды, тапсырыстарды рәсімдеуді бригадалар арқылы бақылау;- өндірістік жұмыстарда қолданылатын (жұмыс

- алынған жұмысшы мамандығы аясында жұмыс жасайды (арнайы дайындықтың сәйкес келуі және аралас мамандықтар);- өндірістік жұмыстарда қолданылатын техникалық құжаттарды

БК 2БК 3БК 4БК 5БК 6БК 7КК 4.6КК 4.7КК 4.10

76

Өндірістік бригаданың құрамымен жұмыс орнында жұмыс жасау. Орындалып жатқан жұмыстарды материалдық-техникалық жағынан қамтамасыз етуді ұйымдастыру.

жорналдары, қабылдау актілері және т.б.) техникалық құжаттарды рәсімдеу;- бригадалар орындайтын жұмыс түрлерін, ұйымдастыру жұмыстарында қолданылатын және де операциялық бақылау сапасының сызбасын бақылау.Дағдылар: - алынған жұмысшы мамандығы аясында жұмыс жасау (арнайы дайындықтың сәйкес келуі және аралас мамандықтар);- еңбекті қорғау, өрт қауіпсіздігін және қоршаған ортаны қорғау ережелерін жүзеге асыра отырып, бригадалардың, жұмыс топтарының жұмысын басқару;- құрылыс және сызба бөлу жұмыстарын орындағанда жобалық құжаттарды еркін оқу және қолдану;- жүктелімдерді рәсімдеу, жасырын жұмыстарға актілер және септік құжаттар жасау.Білікті болу: - алынған жұмыс мамандығы

рәсімдейді;- техникалық қауіпсіздік ережелерін жүзеге асыра отырып, бригадалардың, жұмыс топтарының жұмысын басқарады;- жұмыс топтарының (бригадалардың) сапасын қадағалайды.

КК 4.11КК 4.12КК 4.13КК 4.14КК 4.15КК 4.16КК 4.17 КК 4.19КК 4.20КК 4.21КК 4.22КК 4.26КК 4.27КК 4.28КК 4.29КК 4.30КК 4.31КК 3.38

77

аясында, талап етілген сапаға байланысты жұмыстарды орындау;- техникалық қауіпсіздік ережесін сақтай отырып, жұмыс топтарының жұмысын ұйымдастыру;- нысандағы орындалған жұмыстардың сапасын және атқарушылық құжаттарды рәсімдеу.

М 5. Технологиялық процестерді жобаландыру, өндірістік құрылыстың қызметін қамтамасыз ету.******* – Кіші инженер - құрылысшы

Жалпы кәсіби тәртіптерЖобаларды басқаруЖобалық команданың рөлдік үлгісі. Жобаның мазмұны мен бірігуді басқару. Жобаны орындау мерзімдерімен басқару.Жобаның құнын басқару. Жобаның сапасын басқару. Жобаның адам ресурстары мен байланысын басқару. Жобаның тәуекелдерімен басқару. Жобаның сатып алу жұмыстарын басқару. Жобаларды басқару мақсатында қолданылатын аппаратпен және

Білімдер:- жобаландыру түрлері мен әдістері, басқаруды ұйымдастыру және басқарудың жобасы;- жобалардың бағасының принциптері мен әдістері;- тәуекел жобаларының бағасының әдісі.Іскерліктер:- басқару жобасының концепциясын құру;- басқару жобасында ақпараттық технологияларды қолдану;- жобаны құрылымдау;- басқару жобасының жүйесін жобаландыру.

- жобаны басқару және жоспарлау әдістерін, түрлерін сипаттайды;- жобалардың бағалау әдістерін және принциптерін түсіндіреді;- тәуекел жобалардың бағалау әдісін қолданады;- жобалауды басқаруда ақпараттық технологияларды қолданады;- жобалауды басқару жүйесін жобаландырады.

БК 1БК 2БК 4БК 5БК 7КК 5.26

78

бағдарламамен қамтамасыз ету.

Дағдылар:- құрылыс саласында басқару жобалары мен ұйымдардың алға қойылған міндеттерін орындау үшін экономикалық – математикалық әдістерді, ақпараттық технологияларды қолдану.Білікті болу:- жобаны басқару.

Кәсіби тәжірибеДипломалды жұмысҚұрылыс ұйымдармен танысу. Өндірістік – техникалық бөлімнің жұмысымен танысу. Құрылыстың экономикалық бөлімінің жұмысын, жалақы және еңбек ұйымының жұмыстарымен танысу.Еңбекті мөлшерлеу және ұйымдармен танысу. Экономикалық және жобалық сараптамамен танысу. Құрылыс – монтаж жұмыстарының шеберінің міндеттерін орындау.

Іскерліктер:- жедел – өндірістік жобаландыру жұмыстарының құжаттарымен жұмыс жасау;- апталық – тәуліктік кестелерді құрудағы әдістерді қолдану;- құрылыс нысандардағы өндірістік жоспарларды орындай отырып, бақылау жүйесін қолдану;- көліктер мен механизмдерді қолданудың жедел есептік құжаттарын, жүк тасымалдауды рәсімдеу құжаттарын толтыру;- орындалатын жұмыс жоспарының есептік құжатын құру;- тауарларға, құрылыстарға және жабдықтарға тапсырыста рәсімдеу;

- жедел - өндірістік жобалану жұмыстарының құжаттарымен жұмыс жасайды;- құрылыс жұмыстарының өндірістік технологияларының сақталынуын бақылайды;- құрылыс – монтаж жұмыстарының орындалуы бойынша атқарушылық және ағымдағы құжаттарды жүргізеді.

БК 2БК 3БК 4БК 5БК 6БК 7КК 4.12КК 4.13КК 4.14КК 4.15КК 4.16КК 5.1КК 5.2КК 5.3КК 5.4КК 5.5КК 5.6

79

- құрылыс барысындағы жұмыстың сапасын бақылау және бағалау;- орындалған жұмыстың есебін жүргізу;- ұйымдастырушылық – техникалық және әлеуметтік шараларды жоспарлау.Дағдылар:- жұмыс бригадаларымен бірге басқа да бригадаларды біріктіру;- тауарлардың, құрылыстардың және жабдықтардың сапасының бастапқы бақылауын және қабылдауын жүргізу;- бригадаларға жұмыс көлемін дайындау;- бригадаларды құрал-сайманмен және керек жарақтармен қамтамасыз ету;- жұмыс орындарына уақытылы керек тауарларды жеткізілуін қамтамасыз ету;- бригадаларға жүктеме жұмыстарды тапсыру;- өндірістік жұмыс технологиясына негізделген жобамен қамтамасыз ету;

КК 5.7КК 5.8КК 5.9КК 5.10КК 5.11КК 5.12КК 5.13КК 5.14КК 5.15КК 5.16КК 5.17КК 5.18КК 5.19КК 5.20КК 5.21КК 5.22КК 5.23КК 5.24КК5.25 КК5.26

80

- операциялық бақылау сапасы картасының негізінде, олардың СНиП – ға сәйкес болуын, орындалған жұмыстардың сапасын тексеру;- жүктемелерді тапсыру және бригадалардың орындаған жұмыстарын қабылдау;- тауарлардың жұмсауын үнемдеу және олардың дұрыс сақталуын қамтамасыз ету.Білікті болу:- күрделі құрылыс жұмыстарында құрылыс – монтаж жұмыстарының шебері қызметін орындау.

81

БІЛІМ БЕРУ БАҒДАРЛАМАСЫНЫҢ МАЗМҰНЫ МЕН ҚҰРЫЛЫМЫ

Циклдер мен оқу пәндерінің атауы Қалыптастыру құзыреттіліктері

Жалпы кәсіби пәндерИнженерлік графиканың негіздері.ЕКСД және СПДС–дың стандарттардың талаптарына сәйкес нобайдың графикалық рәсімделуі. Сызба геометриясының және жобалау нобайының негіздері: жобалаушы лық негіздері, нүктенің жобалаушылығы, тура және тегіс геометриялық денелер, тегістердің қиылысуы, түзу және тегістік, геометриялық денелер мен оның үсті, аксонометриялық жобалар. Техникалық кескіні.Көлік құрастыру сызбасының элементтері. Құрылыс сызбалары: құрылыс сызбаларының ерекшеліктері, графикалық шартты белгілер, басты жоспардың топографиялық негізі, құрылыс- сәулет сызбалары, мамандық бойынша нобайлар, эскиздер. Сызбаларды оқу; компьютерлық графика.

Білімдер:– сызбаларды рәсімдеу ережелері; – сызба геометриясының және жобалау нобайының негіздері;– ЕКСДжәнеСПДС –дың стандарттардың талаптарына сәйкес нобайдың графикалық рәсімделудің негізгі талаптары;– көлік құрастыру сызбасының элементтері: бекіту бөлшектері және бұранды қосындылары; – құрылыс сызбалары: құрылыс сызбаларының ерекшеліктері, графикалық шартты белгілер, басты жоспардың топографиялық негізі, құрылыс- сәулет сызбалары, мамандық бойынша нобайлар, эскиздер.Ісекрліктер:– эскиздерді құру;– құрастырмалы сызбаларды оқу; – ЕКСД жәнеСПДС –дың стандарттардың талаптарына сәйкес оқу мен орындау;– сызба құралдарын пайдалану.

Ғимараттардың электротехникасы мен электр жабдығының негіздеріЭлектрлік алаң. Тұрақты және ауыспалы тоқтың электрлік тізбектері. Электромагнетизм. Электрлік өлшеулер. Электр көліктерінің тұрақты және ауыспалы тоғы. Трансформаторлар. Электр жетектің негіздері. Электр қуатының таратылуы және бөлінуі. Құрылыс алаңының электрмен жабдықтау негіздері. Қуатты үнемдеу технологиялары. Құрылыс

Білімдер: – Негізгі электротехникалық және электрондық құрылғылардың әрекеттенуінің физикалық принциптері. - - электротехника заңының негіздері;– электр тоғының пайда болу шарттары , оның сипаттауы;– электротехникалық жабдықтардың, электрөлшеуіш құрылғылардың пайдалану ережелері мен жұмыс жасау қағидалары;

82


алаңдарындағы электрден қорғану жолдары. Электроника: эдектрониканың физикалық негіздері; электронды құрылғылар.

– өндірістік кәсіпорындарды электрмен жабдықтау жүйесінің негіздері;– электрден қорғануды қамтамасыз ететін техникалық әдістер мен тәсілдер;– электр қуатын өндіру, тарату және пайдалану;– елді мекендерді электрмен жабдықтау және тораптарды орналастыру;Іскерліктер:– жәй электрлік тізбектерді құру және сызбасын оқу; – бақылау – өлшеу құрылғыларын пайдалану және міндетіне қарай пайдалану;– электрлік көлемдерді өлшеу және есептеу;– электрлік және магниттік көліктердің, аппарттардың, электр жетектердің пайдалану қағидалары мен міндеттерін сараптау;– электр жабдықтарды пайдаланудағы еңбек қауіпсіздік шарттарын қамтамасыз ету.

Экономика негіздері.Нарық туралы түсінік. Нарықтық механизмдердің элементтері. Қазақстан Республикасындағы экономикалық қызметтердің түрлері. Шаруашылықтандыру субъектісі ретіндегі ұйымдардың негізгі және айналымдағы қаражаттары. Нарық еңбегі. Ұйымдардың штаттық кестесі және құрылым, еңбектің өнімділігі. Еңбектің мөлшерлеуі. Тауардың сапасы мен бәсекеге қабілеттілігі. Бағаны құру механизмі және оны реттеу негіздері. қазақстан Республикасындағы салықтар мен салықтық жүйелер. Қазақстан

Білімдер:– Қазақстан Республикасындағы экономикалық дамудың болашағы және негізгі бағыттары, базалық саласы;- ұйымның штаттық кестесі мен құрылымдары, ұйымның қаржы ресурстары, ұйымдардың қаржылық – шаруашылық қызметінің негізгі техникалық – экономикалық көрсеткіштері, бизнес – жоспардың құрылымы;- негізгі еңбек шарттарының реттелуі, оның ішінде еңбекті мөлшерлеу және төлемдер, ұжымдық келісім шарттардың

83


Республикасындағы банктік және ақшалық – несиелік жүйелер. Қазақстан Республикасындағы кәсіпкерлік және оның түрлері.

мазмұндары;- ұйымдардағы белгіленген төлемдердің жүйесі мен түрлері,олардың ерекшеліктері, тарифтік жүктемелердің, еңбек ақылардың, кесімді нарықтардың белгіленуі және қайта қарау реті;– жұмысшылар мен жұмыстарды тарифтеу мен қайта тарифтеу ерекшеліктері мен міндеті, өндірістегі жұмысшылардың біліктілігін көтеру және қайта даярлау, даярлаудың түрлері және негізгі міндеттері;Іскерліктер:– негізгі экономикалық көрсетішті есептеу.

Информатика негіздері.Кәсіби міндеттердің ақпараттық жүйесі. Іскерлік ақпаратты бейнелеу жүйесі ретіндегі дерекқор. Іскерлік ақпараттарды өндірудегі ақпараттық технологиялардың стандарттау жүйесі. Электронды құжаттардың стандарттары. Іскерлік ақпараттарды қорғау. Кешенді есептеуді орындаудағы қолданбалы бағдарламаларды қамтамасыз етуді пайдалану. Мәтіндік ақпаратты қайта өндеу және қайта құру технологиясы. Мультимедиялық және графикалық ақпараттарды қайта өндеу және қайта құру технологиясы.

Білімдер:– ақпараттық технологияларды дамыту үрдістері;– жаһандық және локальдік жүйелердің келешек дамуы, түзілу негіздері, ақпаратты өңдейтін жүйелік технологиялар;– қайта өңдеу технологиясы және көрсету түрлері, ақпаратты тарату және сақтау;– жеке компьютердің бағдарламалық жасақтамасының жіктелуі;– қолданбалы есептерді үлгілеудің математикалық қағидалары және есептік шығару жолдары;– жүйелер мен желілердің, жеке компьютердің аппараттық және бағдарламалық жасақтамамен пайдалану ережелері;– кәсіби қызметте пайдаланатын технологиялық құжаттарды құру үшін жасалынатын электрондық кестелер және дерекқорларын басқарудағы жүйелері, мәтіндік және

84


графикалық редакторлардың мүмкіндіктері мен міндеттері;– ақпаратты қорғау әдістері.Іскерліктер:– жеке компьютердің стандарттық және қолданбалы бағдарламаны пайдалануды қамтамасыз ету;– заманауи автоматтандырылған жобаландырудың әдісін қолдану;– электронды құжаттарды құру;– ғаламтордан керекті ақпараттарды іздестіру, электронды жәшікті қолдану, заманауи ақпараттық технологияларды қолдану.

Мемлекеттік тілдегі іс-қағазды жүргізу.Құжаттардың рөлі және маңызы. Құжаттардың жіктелуі. Құжаттардың реквизиттері. Іс-қағаздың тізбектемесі және ұйымдастырылуы. Құжаттардың қазақ тілінде рәсімделуі: жеке құрамы, басқарушылық қызметі, ақпараттық-анықтамалық, қаржылық есебі бойынша.

Білімдер:- құжаттардың реквизиттері мен жіктемелері;- құрылысты басқару бөлімшілердің құрылымдары және олармен өзара байланысы;- өндірістік техникалық құжатының дайындығы, еңбек бригадаларын ұйымдастыру, құрылыс нысанын жедел басқару, құрылыс – монтаж жұмыстарының сапасын бақылау, материалдық есептер;- нысанды пайдалануға бері туралы құжатты тапсыру.Іскерліктер:- құжаттарды қазақ тілінде рәсімдеу: жеке құрамы, басқарушылық қызметі, ақпараттық-анықтамалық және қаржылық есебі бойынша;- нормативтік актілер, іс-қағаздар мен мұрағаттық істерді жүргізуде қолданылатын әдістемелік құжаттарды, ұйымдастырушылық – басқарушылық құжаттардың біріңғайланған жүйесінің стандартын қолдану;- формуляр-үлгі бойынша белгіленген реквизиттерді рәсімдеу;

85


- ұйымдастырушылық – басқарушылық құжаттардың түрлерін құру және рәсімдеу, олардың мемлекеттік тілдегі көшірмелерін дайындау;- кәсіби бағдарлы қызметтің алғашқы есеп құжатын мемелекеттік тілде толтыру;- кіріс-шығыс құжаттардың есебін жүргізу;- құжаттарды ұзақ мерзімге сақтауға дайындау.

Техникалық механика.Статиканың аксиомалары мен негізгі түсініктері. Байланысу реакциясы. Күштің жазықтық және кеңістік жүйесі, оның тепе-теңдігінің шарттары. Күштің сыңары және оның құрамы.Жазық фигуралардың орталық күші. Кинематика мен динамиканың негізгі түсінігі. Материалдың қарама-қайшылығы және сыртқы күштері. Тіліктердің геометриялық сипаттамалары. Материалдардың механикалық сипаттамалары. Шиелініс және пішіннің өзгеруі. Пішіннің жәй өзгеруі – созылу мен қысылу, орнынан қозғалу, абыржу, ширату, көлденең бүгіліс.Төзімділік пен қаттылыққа есеп. Төзімділік теориясы. Күрделі қарама – қайшылықтар. Өзекшенің орнықтылығы, жүктеменің динамикалық іс-әрекеті. Құрылыстың статикасы – негізгі міндеттері, құрылымның жүктемелері және олардың есеп сызбалары; өзгермелі және өзгермейтін геометриялық жүйелер; жүйелердің анықталатын жәе анықталмайтын есебі туралы түсінік. Анықталатын топсалы

Білімдер:– құрылыс және басқа да салалардағы механиканың рөлі мен саңызы;- тіреуіш бөренелердің негізгі түрлері;- жүктемелердің жіктелуі;- материалдық денелердің тепе-теңдігінінің шарттары мен теңдігі;- материалдардың қарама – қайшылық кезіндегі негізгі жағдайлары;- құрылымның беріктігін және қаттылығын, төзімділігін есептеу әдісі;- тапсырыстардың түрлері: олардың құрылғылары, артықшылықтары және кемшіліктері;- көліктің бөлшектерін құрастыратын кинематиканың механизмдері.Іскерліктер:– нормативтік және анықтамалық әдебиеттерді пайдалану;– қысу, қию, жапыру есептерін жүргізу;– құрылымның элементтерінің қаттылыққа, төзімділікке, беріктілікке жасалынатын есебін жүргізу;

86


бөренелердің көпаралық есебі – құрылымның талдауы, эпюрлардың құрылысының көлденең күштері және майысу сәттері. Түзу бөренелер. Жақтаулар және жазық фермалардың статистикалық анықталуы. Үш топсалы қақпалар. Анықталмайтын статистикалық жүйелер және олардың күш пен орын ауыстыру әдістерінің негізгі есебі.

– бөрененің көлденен тіліктерінің рационалды пішінін таңдау;– беру қатынасын анықтау.

Геодезия.Геодезия туралы жалпы түсінік. Топографиялық қарталар, жоспары және олармен жұмыс: карта арқылы шешілетін негізгі геодезиялық есептер. Геодезиялық өлшеулердің ережелері мен амалдары; елді-мекендердің сызығын тікелей өлшеу, бұрыш өлшеуіш құрылғылар және олармен жұмыс. Жоспарлы тіреуіш жүйелерінің құрылуының оңай әдістері және алқаптарды өлшеудегі өңдеулер. Геометриялық нивелирлеу: құрылғылар, биік тіреуіштерді орнату технологиясы, алқапты өлшеуді өңдеу. Тахеометриялық түсірілім. Шаршының үстіңгі бөлігін нивелирлеу, ұзындық құрылыстардың вертикалды жоспары бойынша алқаптық және өңделетін жұмыстар. Белгіленген параметрлер (координаттар) бойынша жобалық көлемдер мен жобалық нүктелердің орналасуын анықтаудағы оңай инженерлік тапсырмаларды шешу.

Білімдер:– геодезиялық ғылымның түрлері және жер туралы ғылымындағы орны;– жердің пішіні, жердің геометриялық элипсоиды туралы жалпы түсінік;– жердің үстіңгі координаталық нүктелерінің әр түрлі жүйелері;– биік және жоспарлық жүйелерді құрастыру қағидалары;– нивелирлеудің түрлері– Гаусс Крюгер кескіндемесінің маңызы;– Гаусс Крюгердің жазықтағы кескіндемесінде геодезиялық желілердің теңестіру қағидалары; – топографиялық картаның технологиялық өндірісі;– геодезиялық өлшеулердің негізгі түрлерінің технологиялары мен әдістері;– алынбалы желінің жоспарлық және биіктік геодезиялық желінің қойылтудың құру әдісі;– жоспарлық және биіктік геодезиялық желінің теңестіру әрекеттері;– геодезиялық жұмыстарды орындаудағы қолданылатын құралдар;– геодезиялық құралдардың

87


құрылғысы;– геодезиялық өлшеудің дәлсіздік теориясының негіздері;– жеке бағытты теңестіру әдісі және тораптық нүктелердің бағытының жүйесі;Іскеліктер:– геодезиялық құрылғылармен, топографиялық жоспарлар және карталармен жұмыс жасау;– жердің жоғарғы бөлігінің жоспарлық және биіктік нүктелерінің тәртібінің әр түрлі амалдармен анықта;– астрономиялық және гераскопиялық әдістердің азимуттық бағытын анықтау;– әр түрлі амалдармен, координаталарды және биік айырым белгілерін анықтау;орындау:– алынбалы геодезиялық жүйенің алқаптық дайындығын жүргізу;– геодезиялық жүйелерді теңестіру;– теодолиттік және нивелирлік қозғалыстарды теңестіруді жүргізу;– геодезиялық құрылғыларды дәлдемелеу және тексеру;– әр түрлі әдістермен жоспарлық және биіктіктік геодезиялық жүйелерді құру барысында алқаптық өлшемді жүргізу;– әр түрлі әдістермен жасалынған топографиялық түсірілімдер;– сызықтық және бұрыштық өлшеуді жүргізу;– алынған өлшемдерді алдын ала өңдеуді жүргізу және олардың дәлдігін бағалау;–арттыру өлшемдерін әр түрлі амалдармен жүргізу;– топографиялық картамен есептер

88


шығару.Ғимараттардың инженерлік – техникалық жабдығы.Аумақты инженерлі абаттандыру: аумақтың дайындығын ұйымдастырудың негізгі қағидалары, үстіңгі суағарды, көшелер мен жолдар жүйесін, аумақты вертикалды жоспарлау. Инженерлік жүйелер және елді – мекендердің аумақтары және ғимараттардың жабдықтары: сумен қамтамасыз ету, гидравлика негіздері, елді – мекендерді сумен қамтамасыз етудің негіздері, ғимараттарды сумен қамтамасыз ету. Кәріз жүйелері: елді – мекендердің кәріз жүйелерін құру негіздері, ғимараттардың ішкі кәріз жүйелері, ғимараттардың санитарлық тазалықтары және суағарлары. Ғимараттардың санитарлық – техникалық жабдықтары және олардың орналасуы. Қуаттандыру: жылумен қамтамасыз ету – құрылыс жылу техникасының негіздері, жылумен қамтамасыз ету жүйелері және көздері, жылу жүйелері, ғимараттың жылуы мен желдеткіштері. Газбен қамтамасыз ету – елді – мекендермен ғимараттарды газбен қамтамасыз ету негіздері. Құрылыс алңдарының инженерлік жабдықтары, инженерлік желілер.

Білімдер:– инженерлік желілер мен жабдықтардың жұмыс жасау қағидалары, міндеттері және түрлері;– жылу техникалық есептеу әдісінің және бөлменің микроклиматының негізгі көрсеткіштері;– бөлменің ауа кеңістігіне қойылатын талаптар;– санитарлық-техникалық сызбаларды, ғимараттың инженерлік-техникалық жабдықтары мен инженерлік желілердің шартты белгілерінің нобайын оқу ережелері– ғимараттар мен құрылыстардың суағары, кәріз жүйесі, суық және ыстық сумен жабдықталуы, газбен жабдықталуы құрылғылардың, желдеткіштің, жылу жүйесінің шартты белгілері және оларды оқу ережелері;Іскерліктер:– ғимараттардың инженерлік-техникалық жабдығының және инженерлік желілердің түрлерін анықтау;– ғимараттардың инженерлік-техникалық жабдықтарын және инженерлік желілердің түрінің нобайлары мен сызбаларын оқу;– сыртқы қоршағыш құрылымдардың жылу техникалық есебін жүргізу.

Құрылыс қағидалары, құрылыс жұмыстарының сапасының бақылауы.Құрылыс – монтаждық және жобалық ұйымдардағы ИСО:9000-2000 сапа Жүйесін сертификаттау және еңгізу. Құрылыс – монтаждық ұйымдарының

Білімдер: құрылыс саласында нормативті және заңнамалық базалар; Қазақстан Республикасының метрологиялық қызметі; негізгі құрылыс – монтаж жұмыстарының сапасын бақылауын

89


сапа жүйесінің негізгі қағидалары. Сапаны басқаруды басшылыққа алу. Сапа жүйесінің құжаттамалық тәртіптері. Сапаны басқару және жоспарлау. Жобалық, технологиялық және нормативті – техникалық құжаттамалар. Метрологиялық және геодезиялық қамтамасыз ету. Сапаны бақылау және бағалау, сапа туралы деректерді тіркеу. Сапа туралы деректердің сараптамасы және түзетушілік әрекеттер.

жүзеге асыру ережелері мен әдістері; Құрылыс – монтаждық және жобалау ұйымдарындағы сапаны басқару жүйесінің ИСО:9000-2000 элементтері; өндірістегі құрылыс – монтаж жұмыстарының сапасын қамтамасыз етудің үлгісі.Іскерліктер:– өндірістік жұмыстың технологиялық реттілігін бақылау;– құрылыс – монтажжұмыстарының сапасын қамтамасыз ету және технологияның қателіктерінжою;– мемлекеттік стандарттармен, СНмЕмен және басқа да нормативті құжаттармен жұмыс жасау.

Кәсіби қызметтегі ақпараттық технологиялар. Ақпараттық және коммуникациялық технологиялардың негізгі қағидалары, әдістері, қасиеттері, олардың тиімделігі.Автоматтандырылған жұмыс орындары (АЖО), жергілікті және салалық желілер.Кәсіби қызметтегі ақпараттық қорлар және қолданбалы бағдарламалық қамсыздандыру.Кәсіби қызметтегі біріктірілген ақпараттық жүйелер. Сала бойынша және қызмет аясында күрделі – бағдарланған қолданбалы бағдарламалар пакеттері.Сараптау жүйесі және шешім қабылдаудағы қолдау жүйесі.Кәсіби қызметтегі модельдеу және жобалау.

Білімдер: Сәулет – құрылыс жобалауына арналған бағдарламалық өнімдер; AutoCAD бағдарлама пакетінің мүмкіндіктері мен міндеттері; AutoCAD бағдарламасының терезесінің құрылымы; координаталардың жүйелері экранды басқару әдістері; суреттеменің дәлдігін құруды қамтамасыз ету әдістері; нысандардың қасиеттері; үлгі кеңістігі және парақ кеңістігі; қарабайырлар және оларды құру командалары; үшөлшемді үлгілердің түрлері.Іскерліктер:– кәсіби қызметте бағдарламалық жасақтаманы қолдану;– компьютерлік және телекоммуникациялық әдістерді қолдану;

Жобаларды басқаруИерархияның әр түрлі деңгейінің көмегімен жасалынатын

Білімдер:– жоспарлау әдістері мен түрлері, ұйымдастыруды басқару және

90


жұмыстардың өндірістің күнтізбелік кестесін жасау. Қаржыға қажеттілік кестесін, бүкіл жобаға және жекелеген жұмыс түрлеріне және қорларға шығындалатын қаржының кестесін құру. Қаржылық қамсыздандыруды жоспарлау. Шығындардың тармақтарының құрылымдарына сәйкес жүргізілетін құрылыс жұмыстарының әр түрлі типтері, нысандардың элементіне бөлінетін шығындардың сараптамасы. Корпоративтік ақпараттық жүйелердің (КАЖ) бірігуі. Құрылыс сметасының, қоймалық, бухгалтерлік бадарламаларды құрудағы импорт-экспорттың мағлұматтардың мүмкіндіктері.

жобаны басқару;– жобаны бағалау әдістері мен қағидалары;– тәуекел жобаларды бағалау әдістері;Іскерліктер: жобарларды басқару тұжырымдамасын дайындау; жобаны басқарудағы ақпараттық технологияларды қолдану; жобаны құрылымдау; жобаны басқару жүйесін жобаландыру; жобаны басқару (бағдарламаны, жобаның портфелі).

Арнайы пәндерЕңбекті қорғау.Адамға әсер ететін қолайсыз факторлардың әсері. Зиянды және жарақаттаушы факторларды сәйкестендіру. Технологиялық процестердің және техникалық жүйелердің қауіптілігінен сақтайтын әдістер мен тәсілдер, экобиоқорғау техникасы. Өндірістік санитария, кәсіпорындардағы еңбекті қорғаудың нормативті және ұйымдастырушылық негіздері. Еңбекті қорғауға жұмсалатын материалды шығындар. Кәсіби қызмет аясындағы қауіпсіз еңбек шарттарын қамсыздандырудың ерекшеліктері. Өрт сөндіру құралдары мен шаралары. Қайғылы оқиғалардағы көрсетілетін алғашқы көмек. Қайғылы оқиғалардағы көрсетілетін алғашқы көмек (дәрігерге дейін)

Білімдер:– ұйымдардағы (кәсіпорындардағы) еңбекті қорғауды ұйымдастыру;- жұмыс орындардағы мүмкін болатын қауіпті жағдайлар;- өндірістегі әр түрлі жұмыстарға қойылатын өрт қауіпсіздіктерінің талаптары;- қайғылы оқиғилардағы және басқа да зақымдану кезінде көрсетілетін алғашқы көмектін ережелері;- еңбекті қорғау бойынша номативті техникалық актілер;- еңбек қауіпсіздігінің стандартының жүйесі;- зиянды және қауіпті өндірістік факторлардың әсерінен болатын қорғану әдістері;- өндірістік жарақаттану мен кәсіби аурулардың себебі, оларды алдын алу шаралары;

91


тәсілдері. - өртке қарсы қорғаныстың негізгі шаралары, өрт сөндірудің техникалық құралдары.Ікерліктер:– еңбекті қорғау барысында өз құқықтары мен кепілдемелерді қорғаудағы нормативті құқықтық актілердің ережелерін қолдану;- аумақта еңбекті қорғау жұмыстарын ұйымдастыру;- аумақта өрт қауіпсіздігін және еңбекті қорғау ережелерін сақтаудағы бақылауды жүргізу;- зиянды және қауіпті өндірістік факторлардың әсерінен жеке және ұжымдық қорғау құралдарын қолдану;- өрт сөндіру құралдарын қолдану.

Құрылыс материалдары және бұйымдары.Құрылыс материалдардың негізгі құрамдары, олардың сапа көрсеткіштері. Ағаштан жасалынған материалдар. Табиғи тас материалдары. Керамикалық материалдар. Шыны және шыныкристалдық материалдар. Темір материалдар және бұйымдар. Минералды ұстастырғыш заттектер. Бетондар, жиналмалы темірбетондық және бетоннан жасалынған құрылыс заттары мен құрылымдар. Құрылыс ерітінділері. Минералды ұстастырғыш заттектердің негізінде жасалынған жасанды тастық материалдар және бұйымдар. Таушайырлы мен қарамайлы ұстастырғыш заттектер және солардың негізінде жасалынған материалдар. Полимерлердің негізінде жасалынған құрылыс материалдары мен бұйымдары.

Білімдер:– құрылыс материалдар саласындағы сертификациялық сынақтар және қолданыстағы стандарттар жүйесі;– құрылыс материалдары өндірісінің құрудағы негізгікезеңдер;– суды тарту және сумен қамтамасыз ету жүйесінің құрылыстардағы жаңаша тиімді құрылыс материалдардың мен бұйымдардың еңгізулуі және өндіріс саласындағы тиімді бағыттары– құрыыс материалдарына қойылатын талаптар;– құрылыс материалдарындағы өндіріс технологиясы және шикізат түрлері;– физикалық – механикалық және пайдалану түрлерін, техникалық сипаттамаларын, құрылыс материалдарын қолдану саласы; – құрылыс материалдардың

92


Жылуды оқшаулайтын және акустикалық материалдар. Лак және боуя материалдары: негізгі параметрді анықтау әдістері, олардың жіктемелері, құрамы. Құрылыс материалдар мен бұйымдар туралы ғылымдағы жаңалықтар. Құрылыс бұйымдарын өндірудегі ресурстік және қуатты сақтау технологиялары.

сапасын бақылау және сынақ жүргізу әдістері.Іскерліктер:– нақты шарттарды қолдануға арналған құрылыс материалдар мен бұйымдардың техника және экономикамен дәйектелген таңдау жүргізу;– сыртқы белгілеріне және таңбалану түріне байланысты құрылыс материалдар мен бұйымдардың сапасын анықтау;– міндеттеріне сәйкес құрылыс материалдарын таңдау.

Арнайы технологияларСылау жұмыстарының технологиясыСылау жұмыстары: қолданылатын материалдарға байланысты олардың жіктелуі, түрлері, міндеттері. Сылауға дейінгі тегістікті дайындау. Тегістіктің жәй және жақсартылған сылау технологиясы. Тегістікті арнайы ерітінділермен сылау технологиясы. Шамшырақ бойынша сылау технологиясы. Сыланған тегістікті жөндеу технологиясы. Қасбетті сылау технологиясы. Тегістікті жұқалап құрғақ сылақпен қаптау. Тегістікті сылау сапасын бақылау. Сырлау жұмыстарының технологиясы.Тегістіктерді әр түрлі құрамдас бояғыштармен бояу барысындағы негізгі сырлау жұмыстарын орындау технологиясы. Тегістікті желімдеу технологиясы. Ғимараттардың қасбетін сырлау технологиясы. Оқушыларды ғимараттардың қасбетін әрлеу жұмыстарымен таныстыру. Қасбетті қолмен және механизация

Білімдер:– ғимараттар мен құрылымдардың жіктелуі, ғимараттардың негізгі бөліктері; – өндірістегі әрлеу құрылыс жұмыстарының негізгі және көмекші процестері;– әр түрлі күрделілігіне байланысты жасалынатын сырлау, сылау, әрлеу, тастық және пештік, арматуралық, ағаш ұсталық – бетондық, монтаждық, матаушылық және дәнекерлеу жұмыстарының ережелері, реттері, маңыздылығы; – сырлаудың, сылаудың, әрлеудің, тастың, пешті өрудің, арматуралаудың, ағашұсталықтың, бетондаудың, монтаждаудың, матаушылардың және дәнекерлеудің технологиялық процестерінің ерекшеліктері;

– жұмыс орындарын және жұмысшылардың еңбегін тиімді ұйымдастыру;– жұмыс құралдарын және жабдықтарын тиімді таңдау.Іскерліктер:

93


құралдарының көмегімен сырлау. Операциялық калькуляция әдісі және орындалған жұмыстың сапасының қорытынды бақылауы. Сырланған тегістіктерді жөндеу технологиясы. Сырлау жұмыстары барысындағы еңбектің қауіпсіздік ережелері. Қаптау жұмыстарының технологиясы Материалдардың алдын ала дайындығы. Қаптау жұмыстарына арналған материалдарды дайындау: қалыптар, құралдар, механизмдер. Еденнің төсеніштері және тегістіктерді қаптауға дайындық технологиясы. Құралдар, қалыптар, дайындыққа арналған құрал- саймандар, гидрооқшаулар, тұтастырғыштар. Қайта даярлаудың, тұтастырғыштардың, гидрооқшаулардың кемшіліктері. Кемшіліктерді жою әдістері. Кірпіштен жасалынған едендердің төсеніштерінің технологиясы. Тегістікті кірпіштермен қаптау технологиясы. Алдын ала дайындық, тегістіктерді өлшеу, таңбаларды құрастыру. Вертикалды тегістіктерді жік жігімен, диагональ бойынша қаптау. Жіктерді ерітінділермен толтыру. Кірпіштен жасалынған еденнің және қапталынған тегістікті жөндеу технологиясы. Қаптау – кірпіштеу жұмыстарын жасаудағы үйінділерден сақтану ережелері. Қаңқалау – қаптау құрылымының монтаждық технологиясыТегістікті әр түрлі әрлеуге дайындау. Тегістіктердің, қаңқалардың кеңістіктегі орнын белгілеудің ережелері мен әдістері. Қорғаныс бұрыштарын құру реті және оны

- техникалық құжаттарды оқу және қолдану; - өз еңбегін және жұмыс орнын ұйымдастыру; - қауіпсіздік техника ережелерін, өрт қауіпсіздігін, өндірістік санитариясын сақтауды ұйымдастыру;- қоршаған ортаны қорғауды ұйымдастыру.

94


қолдану мақсаты. Тораптардың әр түрлі қаңқалы құрылымдармен қиысу технологиясы. Құрылғылар мен бекітуге арналған материалдар, оларды бекіту ережелері, пішіндердің түрлері және оны қолдану мақсаты. Темір және ағаш қаңқаларының элементтерін пішу әдістері мен ережелері. Тығыздағыш материалдарды қолдану ережелері мен қасиеттері, оларды пайдалану мақсаты. Табақ материалдардың түрлері, олардың технологиялық қасиеттері, негізгі ерекшеліктері және пайдалану саласы.Темір арқау жұмыстарының технологиясыТемірбетон құрылғылары және темір арқа жұмыстары туралы жалпы малімет. Техникалық өлшемдер және шектер. Темірмен жұмыстар. Болаттан жасалған темір арқауларды механикалық өңдеу. Қаңқаларды және темір арқаулардан жасалынған торларды жинау және байлау. Темірбетон құрылғыларын алдын ала қыздырғанда темір арқауларды керу және өңдеу тәсілдері. Торларды және дайын темір арқаулардан жасалынған қаңқаларды орналастыру. Сапаны бақылау және стандарттау. Ағаш ұсталық – бетондық жұмыстар технологиясы.Бетондық және ағаш ұстасының жұмыстары туралы жалпы мәлімет. Ағаш бөлшектері мен бұйымдарды және ағаштан жасалған қалыптың құрылғыларын дайындау. Құрылыс жұмыстарының өндірісіне техникалық құжаттар. Ғимараттар мен құрылымдардың құрылысына

95


дайындық жұмыстар. Ағаштан жасалған қалыптар жұмысы. Бетондық қоспаларды дайындау. Бетондық қоспаларды тасу және беру. Бетондық қоспаларды қалау және тығыздау. Бетондаудың әдістері. Бетондық және темірбетондық құрылымдарды тұрғызу. Қысқы уақыттағы бетондау. Бетонды көтеру және сапасын бақылау.Тастық және пештік жұмыстардың технологиясыКірпіш қалау технологиясы. Майда блоктармен керамика және силикат тастардан қалау. Қабырғалардың алдын қалау және қаптау. Қарапайым бетондық жұмыстар. Кесек тас және кесекбетонмен қалау технологиясы. Тас құрылымдарын гидрооқшаулау. Тас құрылымдарын жөндеу және қайта қалпына келтіру. Қыс мезгіліндегі таспен жұмыс жасау өндірісі. Таспен жұмыс жасау өндірісінің техникалық құжаттары. Пеш құрылғылары туралы жалпы мәліметтер. Пешке табан мен іргетасты құру, үйдің мұржасы. Пештің, ошақтың және ұйдің мұржасының құрылғылары Пешті, ошақты және ұйдің мұржасын қалау технологиясы. Пешті, асүйлік ошақты, пештің көмейін және ұйдің мұржасын бөлшектеу. Пештерді жөндеу және пайдалану. Тас жұмыстарын бақылау және сапасын бағалау.Құрастыру жұмыстарының технологиясыҰсталық жұмыстар. Құрылыс құрылымдарды құрастыруға және оқшаулауға дайындау. Такелаждық және монтаждық құрылғылар мен

96


жабдықтар, оларды пайдалану. Такелаждық жұмыстар. Жолдардың бетін тақаталармен қалау. Құрылыс құрылымдарды құрастыру. Ерекше жағдайларда құрастыру жұмыстарының өндірісі. Құрылыс жұмыстарын сапасын бақылау және стандарттау. Матау жұмыстарының технологиясыКүрделі және орташа күрделі, жеңіл жүктердің негізгі түрлері. Жүк көтергіш крандары туралы негізгі мәлімет. Жүкқармау құрылғылары. Күрделі және орташа күрделі, жеңіл жүктердің негізгі түрлерін көтеруге, Ілмектеу, буып-түю Негізгі жеңіл, орташа күрделі, күрделі жүктерді көтеруге, қалауға және орын ауыстыруға ілмектеу, буып-түю. Сапасын бақылау және стандарттау. Қолмен электр-доғалы пісірудің дәнекерлеу жұмыстары. Дәнекер, жіктер және дәнекерлік қосындылар туралы жалпы мәліметтер. Жанасу дәнекерлеу көліктері туралы мәлімет. Қолмен доғалы дәнекерлеу туралы мәліметтер. Жанасу дәнекерлеу машиналармен қаңқаларды және темір арқаулы торларды денекерлеу барысындағы қосымша жұмыстар. Нүктелі дәнекерлеу машиналарында жасалынатын темір арқау торларды, каңқаларды дәнекерлеу. Түйісу дәнекерлеу машиналарында және жанасу машиналарындағы дәнекерлеу жұмыстары. Ғимарат мен құрылыстардың құрылымдары.Ғимараттардың негізгі бөліктері және ғимараттардың жіктелуі. Азаматтық ғимараттардың негізгі элементтері

Знания:– ғимараттар мен құрылыстарға жобалауына арналған техникалық нормативтік құқықтық құжаттардың ұлттық кешені;

97


және құрылымдық сызбалары. Азаматтық ғимараттардың бөліктерін құрылымдық шешімдері. Табиғи және жасанды негіздер. Негіздерге қойылатын талаптар. Іргетастар, олардың элементтері. Іргетастарға қойылатын талаптар. Іргетастардың құйылу тереңдіктері. Іргетастардың жіктелуі. Жертөлелер, техникалық еден асты қоймалар олардың құрылымдары мен қолдану тәртіптері. Қабырғалар, олардың жіктелуі. Қабырғаларға қойылатын талаптар. Қабырғалардың сәулеттік-құрылымдық элементтері: ірге, карниз, жақтау, пилястраралық қабырға, маңдайша және т.б. Балкондар, лоджиялар, эркерлер. Қаңқаның элементтері: кірпіштен тұрғызылған бағандар және темірбетондық арқалықтар. Арқалықтардың түйіндерін тастық қалауға сүйенуі. Үйдің үстіңгі жабыны, олардың жіктелуі. Үйдің үстіңгі жабынының құрылымдық шешімдері. Еденнің бөлшектері. Еденнің түрлері. Еденнің құрылымдары. Аралықтардың жіктелуі және оларға қойылатын талаптар. Аралықтардың құрылымдары. (терезенің) жарық өткізгіш қоршаулары, оларға қойылатын талаптар. Терезені толтыру элементтері. Терезенің түрлері. Есіктер, олардың түрлері және оларға қойылатын талаптар. Терезенің блогының элементтері. (Шатырды) жабу, олардың түрлері және оларға қойылатын талаптар. Қатпарлы шатыр тірегіштерінің құрылымдық элементтері. Шатырлар, оларға қойылатын талаптар.

– ғимараттардың түрлері;– ғимараттармен құрылыстарды қайта құру және тұрғызудағы озық отандық және шетелдік тәжірибесінің бағыттары;– бірігейлендіру туралы ұғымның маңызы, стандарттау және құрылыстағы модульдік үйлестірудің өлшемдері;– ғимараттардың түрлерінің нышандары және оларға қойылатын талаптар; – азаматтық және өндірістік ғимараттардың құрылымдық жүйелері мен сызбалары;– ғимараттардың құрылымдық элементтерінің қолданылуы, олардың түйісу тораптары.Іскерліктер: – ғимараттардың көлемді-жоспарлық және құрылымдық шешімдерін талдау, оларға техникалық – экономикалық баға беру; – азаматтық және өндірістік ғимараттардың сәулет – құрылыс нобайларын, бұрыштардың сызбаларын және ғимараттармен құрылыстардың құрылымдарын оқу және орындау; – компьютерлік техниканы қолдана отырып, қиын емес сәулет – құрылыстық жобаларды орындау; – ғимараттардың қосылу тораптарының элементтерін жинап алу;– құрылыстың көлемдерінің және алаңдарының есебін жүргізу;– Ғимараттардың құрылымдық шешіміндегі баламалы нұсқаларды бағалау.

98


Шатырдың жабындары. Шатырлардың суағары. Жабындардың құрылымдық шешімдері. Баспалдақ алаңы. Баспалдақтардың түрлері. Баспалдақтарға қойылатын талаптар. Баспалдақтың элементтері. Қабаттар арасындағы басқа да байланыс құралдары: лифтілер, пандустар, эскалаторлар. Мызғымас ғимараттардың түрлері, олардың құрылымдық жүйесі. Құрылымдық сызбалар, іріпанельді ғимараттар туралы түсінік, олардың құндылығы мен кемшіліктері. Кеңістіктегі қаттылықты қамтамасыз ету. Көлемді – кеңістікті блоктардан тұрғызылған ғимараттардың құрылымдық сызбасы. Қырлы бөренелерден, бөренелерден ғимраттардың құрылымдық шешімі. Ғимараттардың санитарлық-техникалық және инженерлік жабдықтарының құрылыс элементтері. Азаматтық ғимараттардың жобаландыруының негізгі жағдайлары. Өндірістік ғимараттар бөліктерінің құрылымдық шешімдері. Өндірістік ғимараттардың түрлері. Оларғақойылатын негізгі талаптар. Бірқабатты өндірістік ғимараттардың құрылымдық элементтері. Өндірістік ғимараттардың темірбетондық құрылымдары. Бірқабатты өндірістік ғимараттардың болат құрылымдары. Өндірістік ғимараттардың қабырғаларының түрлері, оларға қойылатын талаптар. Жабындықтардың түрлері және оларға қойылатын талаптар. Өндірістік ғимараттардың арқалықтары, едендері, басқа да

99


құрылымдық элементтері. Құрылыс ғимараттарының жобалау негіздері. Ерекше инженерлік – геологиялық жағдайда тұрғызылған ғимараттардың құрылымдық ерекешеліктері. Құрылыс құрылымдардың негізгі есебі.Іргетастарт мен табандардың негіздері, құрылыстық құрылымдарды есебі және жобалау негіздері. Құрылыстық құрылымдар мен табандарды жобалаудың СНиПсы. Шекті жағдайдың есебі. Құрылыс құрылымдарын есептеудегі жүктемелерді анықтау. Металдан, ағаштан, тастан, армармотастан, темірбетондардан жасалынған құрылымдар. Құрылыстық құрылымдарының жобалауының жалпы қағидалары, есебі және құрылымы, материалы, жалпы мәліметі. Табан және іргетастар: табиғи қоспалармен терең емес құйылған іргетастардың жобалануы, шекті жағдайлардағы табанының негізгі есебі. Қадалы іргетастарды жобалау туралы түсінік. Жасанды табандар.

Білімдер:– құрылыс құрылымдардың түрлері, оларды пайдалану саласы;– жүктеме астындағы құрылыс жұмыстарының сызбасы және жүктеме түрлері;– есептік тілімтердің типтері, есептеу реті және есептік формулалары;– шекті жағдайға негізделген құрылыстық құрылымдардың есебінің әдістері;– құрылыстық құрылымдарға, олардың қоспаларына, құрылымдаудағы негізгі міндеттерге және жұмыс нобайларын орындауға қойылатын құрылымдық талаптар;– қаңқаның элементтері бар болаттан жасалған қаңқаның пайдалану саласы және олардың есебі;– темір арқау бұйымдарының түрлері, олардың құрылыстарының ережелері;– темірбетондық құрылымдардың деформацияланған жағдайының кезеңі; – жүктеме астындағы иілген темірбетондық элементтердің жұмысы;– темірбетондық элементтердің жүктеме астындағы қысылу, ортадан тыс қысылуының жұмысы;– құрылыс құрылымдарының жобалауының жалпы қағидалары.Іскерліктер:– құрылымдардың есептік сызбасын

100


және пішінін өзгерткен жағдайдағы түрлерін анықтау;– мөлшерлік және есептік жүктемелердің көлемін анықтау;– металдық құрылымдардың қосындысын есептеу және құрастыру;– ЕСКД және СПДС талаптарына сәйкес темір арқаулық бұйымдарды сызу және олардың ерекшеліктерін құру;– темір арқау бойының көлденең қиылысының ауданын анықтау және есептік сызбаны белгілеу;– құрылыс құрылымдарының жұмыс сызбасын оқу;– құрылыс құрылымдарының сызбасын және құрылысын орындау.

Кіші механизацияның құралдары және құрылыс көліктеріКөліктердің бөлшектері және олапрдың қосындылары туралы негізгі мәліметтер. Желілік құрылғылар және күштік жабдықтар. Тасымалдау құралдары және жүкті тиейтін және түсіретін көліктер. Жүк қармайтын құрылғылар, полиспастілер, жүкарбалар, көтергіштер, құрылыс крандары және жүккөтергіштер. Сутөкпелерді және суды төмендететін жұмыстарды дайындайтын көліктер. Жер қазатын – тасымалдайтын көліктер. Уатқыш машиналар, экскаваторлар және жерді өңдеу жұмыстарына арналған арнайы құрал – жабдықтар. Бұрғылауға және тіреулеу жұмыстарына арналған құралдар мен машиналар. Бетондық және темірбетондық жұмыстарға арналған құралдар. Механизацияланған құрылыс құралы. Әрлеу

Білімдер:– кіші механизацияның құралдары және құрылыс машиналарының түрлері;– құрылыс машиналардың және кіші механизацияның негізгі құралдарының, техникалық – экономикалық пайдалану көрсеткіштері, әректтену қағидалары, құрылыс жұмыстарының түрлеріне сәйкес келетін қолдану ережелері;– құрылыс машиналары мен механизация құралдарын пайдаланудағы еңбек қауіпсіздігі және жұмыс барысындағы қауіпсіздік әрекеттері. Іскерліктер:– құрылыс механизациялау жұмыстарын орындауға арналған кіші механизация құралдарын және құрылыс машиналарының жиынтығын сәйкестендіру және өндірушілікті анықтау;

101


жұмыстарына арналған жабдықтар мен машиналар. Құрылыс машиналарының және жабдықтарының пайдалану негіздері, жұмыс қағидалары, құрылғылары, түрлері.

– құрылыс машиналарының жұмыстарын, қуаттандырғыш құралдарын, тасымалдау көліктерінің жедел есебін жүргізу.

Құрылыс-монтаж өндірісінің технологиясы.Құрылыс өндірісінің ерекшеліктері. Құрылыс жұмыстарының түрлері. Құрылыс процестерінің технологиялық жобалануы.

Білімдер:– құрылыс өндірісінің өнімдері және олардың басқа өнімдерден ерекешеліктері– құрылыс – монтаж жұмыстарының түрлері және оларды орындауға арналған машиналар мен механизмдер;– құрылыс нысандарының жобалық – сметалық құжаттамалары;– құрылыс – монтам жұмыстарының өндірісінің әдістері мен тәсілдері;– жұмыс орындары және жұмыс жасау аймақтарының машиналары мен механизмдерін тиімді ұйымдастыру;– бригадалар мен топтардың құрамын тиімді жинақтау және жұмысшылар арасындағы міндеттерді бөлу;– құрылыс өнімдерінің сапасын жүйелі басқару және жоспарлау;– технологиялық жобаландыру жүйесі, техникалық құжаттамалардың құрамы.Іскерліктер:– техникалық, нормативті – құқықтық актілермен және анықтамалық әдебиетпен жұмыс жасау;– құрылыс – монтаж жұмыстарында технологиялық карталарды құру және оларды тәжірибеде қолдану;– техникалық қауіпсіздік ережелерін, өрт қауіпсіздігін, өндірістік тазалықты, қоршаған

102


ортаны қорғауды, сақтауды қамтамасыз ету.

Құрылыс – монтаждық өндірісті ұйымдастыру.Құрылыс өндірісінің ұйымдастырушылық – техникалық дайындығы. Құрылыс өндірісінің үздіксіз ұйымдастыру негіздері. Күнтізбелік және желілік жобалау. Құрылыстың басты жоспары. Ішкі аулалық инженерлік желілер. Құрылыстың сапасына бақылау. Нысанды пайдалануға беру.

Білімдер: құрылысты ұйымдастыру саласындағы нормативтік және заңнамалық деректер; құрылыс барысындағы ұйымдастыру түрлері; құрылыс алды ұйымдастыру жұмыстары және құрамы; техникалық мөлшерлеу қағидалары; құрылыс бригадалар мен топтарды ұйымдастыру реті; құрылыс жұмыстарын үздіксіз ұйымдастырудың негіздері; құрылыс өндірісі дайындығының ұйымдастырушылық – техникалық реті; құрылыстың басты жоспары мен күнтізбелік жоспардың құрамы және пайдалану реті; құрылысты бақылау және қадағалау мекемелердің міндеттері; нысанды пайдалануға беру реті.Іскерліктер:- ғимараттардың техникалық пайдалану іс-шараларын жүргізу, олардың құрылымдары мен инженерлік жабдықтары;– пайдалануға берілген ғимараттардың, құрылыстардың бақылау параметрлерін және зерттеуін жүргізу, олардың бүлінуінің диагностикасы;– инженерлік жабдықтар мен құрылыстардың жөндеу мен ауыстыруды ұйымдастыру.

Ғимараттар мен құрылыстардың техникалық пайдаланылуы.Ғимараттардың техникалық пайдалануын ұйымдастыру.

Білімдер:– пайдалануға берілген нысандардың пайдалану талаптары;– ғимараттар мен құрылыстардың

103


Құрылыстар мен ғимараттардың физикалық және моральдық тозуы, оларды пайдалану мерзімдері. Ғимараттардың уақытынан бұрын тозуынан қорғау. Табандарды, іргетастарды, қабырғаларды, қасбеттерді, жабындарды, едендерді, аралықтарды, шатырларды, баспалдақтарды, терезелерді, есіктерді және т.б. техникалық пайдалану. Ғимараттарды пайдаланудың нормативті құжаттары. Ғимараттардың инженерлік жабдықтары және құрылыстың жөнделуі және ауыстырылуы.

техникалық жағдайын сипаттайтын параметрлер;– ғимараттар мен құрылыстарды пайдаланудағы тәжірибелік міндеттер және ғылыми негіздер;– пайлануға берілген ғимараттардың төзімділігіне және дәйектілігіне әсер ететін ықпалдар;– ғимараттар мен құрылыстарды пайдалануға берудегі маңызды мәселелер.Іскерліктер:– ғимараттардың, олардың құрылымдарының және инженерлік жабдықтардың техникалық пайдалану туралы шараларды жүргізу;– пайдалануға берілген ғимараттардың, құрылыстардың бақылау параметрлерін және зерттеуін жүргізу, олардың бүлінуінің диагностикасы;– инженерлік жабдықтар мен құрылыстардың жөндеу мен ауыстыруды ұйымдастыру.

Өндірісті басқару және нарықтық экономика негіздері.Құрылыс саласының еліміздің экономикасындағы алатын орны және оның сипаты. Құрылыс ұйымдарының (кәсіпорындардың) ұйымдастырушылық -құқықтық түрлері. Кәсіпкерліктің негіздері. Ұйымдардың экономикалық ресурстары. Ұйымдардың басқа да қаржылық институттармен өзара байланысы. Ұйымның мүлкі. Негізгі өндірістік қорлар және оларды бағалау түрлері. Айналымдағы қаржылар, олардың құрылымы мен маңызы. Материалдық емес активтер. Өндірістің шығындары туралы

Білімдер:– ұйымдардың мақсаттары мен міндеттері;– заңды тұлғаның белгілері;– әр түрлі белгі бойынша ұйымдардың түрлері;– ұйымдардың қорларының негізгі түрлері; – ұйымдардың қорларының негізгі ескіру түрлері;– амортизациялық аударымның есептеу түрлері мен маңызы;– ұйымдардың айналымдағы қаражаттарының құрамы;– ұйымдардың еңбек ресурстарының құрамы;– өндірістік еңбектің көрсеткіштері

104


түсінік, сметалық, жоспарлық және нақты өзіндік құны. Өндіріске жұмсалатын шығындардың түрлері. Баптар және шығын элементтері бойынша құрылымның өзіндік құны. Жалақыны есептеу. Өзіндік құнды төмендетудің негізгі бағыттары. Ұйымдардың кірісі. Еңбек өндірісі, еңбек өндірісінің негізгі көрсеткіштері. Пайда мен тиімділік. Салық салу жүйесі. Салықтың түрлері. Бюджеттік және бюджеттік емес қорлардың салық бойынша есебінің реті. Ұйымдарға арналған құрылыс кешеніне берілетін жеңілдіктер жүйесі. Маркетинг негіздері: нарықты зерттеу, тауарды өңдеу және жасау, тауарды жайғастыру, тауарлардың қозғалыс процесі, нарық жұмыстары мен қызметтері, жарнама, қызмет көрсету, бақылау.

және оларды өлшеу әдістері; – еңбектің кесімді және мерзімді ақылары;– өзіндік құнның түрлері және функциялары;– экономикалық шығын элементтері және шығындардың калькуляциялық баптары; – бағаның түрлері және оны есептеу реті;– пайданың түрлері мен функциялары;– таза пайданың түзілуінің реті, оны ұйымдарда қолдану;Іскерліктер:– ұйымдардың негізгі қорларының қозғалыс көрсеткішін есептеу және оларды пайдаланудағы тиімділік көрсеткіштері;– амортизациялық аударымның әр түрлі әдістерін есептеу;– ұйымның айналымдағы қаражаттарын қолданудың тиімді көрсеткіштерін табу;– ұйымдардағы жұмысшылардың санын есептеу;– еңбек өндірісі көрсеткішінің маңызын анықтау;– еңбектің кесімді және мерзімді ақыларын есептеу;– өнімнің толық өзіндік құнын және өндірістілігін есептеу; – босату, көтерме және жекелеген бағаларды анықтау;– ұйымның таза пайдасын табу және есептеу;– тиімділік көрсеткіштерді есептеу;

Өндірістік оқу және кәсіби тәжірибе Өндірістік оқу

«Сылақ жұмыстары» оқу тәжірибесі.Ғимараттар мен құрылыстардың ішкі

Іскерліктер: – ғимараттар мен құрылымдардың ішкі және сыртқы қабатын әрлеу

105


және сыртқы қабатын сылау, еденнің құймалы тұтастырғышының құрылғысы және механизацияланған немесе қолдап жасалған әдістердің қоспасын жағу барысындағы қасбеттік, жылу оқшаулағыш қиыстырылғыш жүйелер.

бойынша жүргізілетін сылақ жұмыстарын орындау; – ерітінділерді дайындауға арналған механизмдер мен құрылғыларды қолдану;– жіберілген нормадан ауытқушылықтарды анықтау және оларды түзету әдістері.Дағдылар:– жұмыс орнын ұйымдастыру;– нақты өндірістік тапсырмаларға сүйене отырып, уақытты жоспарлау; – біліктілік мінездемесіне, сапасына сәйкес сырлау жұмыстарын орындау; – операциялық және қабылдау бақылауына қатысу.

«Сырлау жұмыстары» оқу тәжірибесі.Түсқағаздарды бояу және желімдеу үшін тегістікті өңдеу, тазалау, дәрілеу. Түсқағаздарды бояу және желімдеу үшін тегістіктің соңғы дайындығы. Топырақты қоспаны дайындау. Тегістіктің бетін бояу үшін тегістеу. Тегістіктің бетіне бітеуіш қоспаларды жағу және дайындау. Сулы бояудың құрамын дайындау және тегістікті олармен сырлау. Майлы бояудың құрамын дайындау және тегістікті олармен сырлау. Қабырғаларды желімдеуге дайындау және оларды жәй түсқағаздармен желімдеу. Тегістіктердің бетін жөндеуде, желімдеуде, бояуда жасалатын жұмыстар.

Іскерліктер: - тегістіктердің бетін бояуға дайындау;- бояғыш ерітінділері мен қоспаларын дайындау;- тегістікке бояғыш ерітінділері мен қоспаларды жағу;- алдыңғы еңбек тәсілдерін қолдана отырып, заманауи технологияларымен сырлау жұмыстарын жүргізу.Дағдылар: –– жұмыс орнын ұйымдастыру;– нақты өндірістік тапсырмаларға сүйене отырып, уақытты жоспарлау; – біліктілік мінездемесіне, сапасына сәйкес бояу жұмыстарын орындау; – операциялық және қабылдау бақылауына қатысу.

«Кең бейінді құрылысшы – шебер» жұмысшы мамандығы бойынша

Іскерліктер:–бетондық қоспалар мен

106


оқу тәжірибесі. Әр түрлі мақсатта қолданылатын құрылыс құрылымдарын, жөндеу жұмыстарын орындаудағы әрленген тегістік беттерін жөндеу және әрлеу. Арқалықтарды,қоршауға арналған құрылымдар бойынша жасалынатын кешенді жұмыстар; жиынтық жүйелерін:төбелерді,еденнің тақталарын,арқалықтардың, қасбеттерді, қаптамаларды қолдана отырып жасалынған ғимараттар мен құрылыстардың ішкі және сыртқы әрлеуі мен өңдеуі; сонымен қатар гипсокартондық, гипсоталшықтық беттерді, цементтік – минералдық «аквапанель» типтес панельдер және басқалар, пенополистеролдық және минералды мақталық төсеніштер және дайын құрылыс қоспалары. Ғимараттар мен құрылыстарды күрделі жөндеу және өңдеу, қайта құру, құрған кезінде темір арқалық қаңқаларды жинау және құру. Қалыптық жұмыстардың кешенін, қалауды, бетондық қоспаны тығыздауды, бетонды күтуді, құрылыстағы бетондық тегістеудегі өндеуді, қайта құруды, ғимараттар мен құрылыстарды толық жөндеуді орындау. Құрылыс барысындағы өндеу, қайта құру және ғимараттар мен құрылыстардың күрделі жөндеу кезіндегі тастық және пештік жұмыстарды орындау. Ғимараттар мен құрылыстарды бөлектенген элементтерден және құрылыстың үлкейтілген блоктарының жинақтау барысындағы, қайта құру, өңдеу және ғимараттар мен құрылыстардың күрделі жөндеу жұмыстары кезіндегі монтаждау жұмыстары.

ерітінділерді дайындау; тегістіктерді дайындау; қаптау, тастық және пештік, темір арқаулық, ағаш – бетондық, монтаждық, матаулық, дәнекерлеу жұмыстарын орындау және қаңқалы – жапсырмалы құрылысты монтаждау; алдыңғы еңбек тәсілдерін қолдана отырып, заманауи технологиялармен жұмыс жүргізу Дағдылар:– жұмыс орнын ұйымдастыру;– нақты өндірістік тапсырмаларға сүйене отырып, уақытты жоспарлау; – біліктілік мінездемесіне, сапасына сәйкес жұмыстарды орындау; – операциялық және қабылдау бақылауына қатысу.

107


Ғимараттарды және құрылыстарды күрделі жөндеу, өңдеу, қайта құру, құрылыс барысындағы жүктердің орнын ауыстыру және матау жұмыс кешенін орындау. Ғимараттарды және құрылыстарды күрделі жөндеу, өңдеу, қайта құру, құрылыс барысында қолмен электрдоғалы дәнекерлеу жұмыстарын орындау. Геодезиялық тәжірибе.Теодолиттік жұмыстар – көлденең және тік тораптардың, азимуттардың өлшемі. Нивелирлік жұмыстар – нивелирлік нүктелердің теодолиттік бағыты, трассаларды нивелирлеу, көлденең пішіндердің құрылымы. Жобалық және жұмысшыларды белгілеудің есептері.

Іскерліктер: – құрылғылар бойынша санауды анықтау;– бұрыш өлшемдік және нивелирлік жорналдарды толтыру және деректерді өндеу;– пішінді бойлай құру және пішінде жобалау;– нивелирлік жоспар құру;– бұйымдарды бағалау, сызықтың ұзындығын, жобадағы берілген бұрыштарды шығару;– атқарушы нобайларды түсіну;– геодезиялық жұмыстарды рәсімдеу;– елді мекендердің еңкіштерін қою;Дағдылар: – құралдарды тексеру;– теодолиттік түсірілімдер; – теодолиттік бағыттардың, трассалардың шыңын нивелирлеу, шаршы бойынша тегістіктер;

Кәсіби тәжірибе«Сылақшы» жұмысшы мамандығы бойынша өндірістік тәжірибе. Құрылыс нысандарымен танысу. Кіріспе нұсқама. Біліктілік мінездемесіне сәйкес құрылыс жұмыстарын оқыту. Біліктілік сынақтар және дәрежені беру.

Іскерліктер:– өз еңбегін және жұмыс орнын ұйымдастыру; – жасылынған жұмыстардың технологиялық процестерін сақтау;– техникалық пайдалану ережелерін сақтау және жұмыстарды орындауғы арнлаған жабдықтардың, құрылғылардың және құрал-саймандардың күтімі;

108


– орындалған жұмыстарға материалдардың шығындалу мөлшерін орындау;– орындалған жұмыстардың сапасына (оның ішінде аралас операциялар және процестер) қойылатын талаптарды сақтау; – еңбектің қауіпсіз және саниталық – гигиеналық әдістерін сақтау, өзіндік жұмыс орындағы өрт сөндіру және ескерту әдістерін сақтау. Дағдылар: –– жұмыс орнын ұйымдастыру;– нақты өндірістік тапсырмаларға сүйене отырып, уақытты жоспарлау; – біліктілік мінездемесіне, сапасына сәйкес бояу жұмыстарын орындау; – операциялық және қабылдау бақылауына қатысу.

«Бояушы» жұмысшы мамандығы бойынша өндірістік тәжірибе. Құрылыс нысандарымен танысу. Кіріспе нұсқама. Біліктілік мінездемесіне сәйкес құрылыс жұмыстарын оқыту. Біліктілік сынақтар және дәрежені беру.

Іскерліктер:– өз еңбегін және жұмыс орнын ұйымдастыру; – жасылынған жұмыстардың технологиялық процестерін сақтау;– техникалық пайдалану ережелерін сақтау және жұмыстарды орындауғы арнлаған жабдықтардың, құрылғылардың және құрал-саймандардың күтімі; – орындалған жұмыстарға материалдардың шығындалу мөлшерін орындау;– орындалған жұмыстардың сапасына (оның ішінде аралас операциялар және процестер) қойылатын талаптарды сақтау; – еңбектің қауіпсіз және саниталық – гигиеналық әдістерін сақтау, өзіндік жұмыс орындағы өрт сөндіру және ескерту әдістерін сақтау. Дағдылар: –– жұмыс орнын ұйымдастыру;

109


– нақты өндірістік тапсырмаларға сүйене отырып, уақытты жоспарлау; – біліктілік мінездемесіне, сапасына сәйкес бояу жұмыстарын орындау; – операциялық және қабылдау бақылауына қатысу.

«Кең бейінді құрылысшы – шебер» жұмысшы мамандығы бойынша өндірістік тәжірибе. Құрылыс нысандарымен танысу. Кіріспе нұсқама. Біліктілік мінездемесіне сәйкес құрылыс жұмыстарын оқыту. Біліктілік сынақтар және дәрежені беру.

Іскерліктер:– өз еңбегін және жұмыс орнын ұйымдастыру; – жасылынған жұмыстардың технологиялық процестерін сақтау;– техникалық пайдалану ережелерін сақтау және жұмыстарды орындауғы арнлаған жабдықтардың, құрылғылардың және құрал-саймандардың күтімі; – орындалған жұмыстарға материалдардың шығындалу мөлшерін орындау;– орындалған жұмыстардың сапасына (оның ішінде аралас операциялар және процестер) қойылатын талаптарды сақтау; – еңбектің қауіпсіз және саниталық – гигиеналық әдістерін сақтау, өзіндік жұмыс орындағы өрт сөндіру және ескерту әдістерін сақтау. Дағдылар: –– жұмыс орнын ұйымдастыру;– нақты өндірістік тапсырмаларға сүйене отырып, уақытты жоспарлау; – біліктілік мінездемесіне, сапасына сәйкес бояу жұмыстарын орындау; – операциялық және қабылдау бақылауына қатысу.

Технологиялық тәжірибеҚұрылыс ұйымдары және олардың өндірістік қорлармен танысу. Нысанды құру үшін керекті құжаттамалар. Нысандағы жұмыстың сапасын бақылау және бағалау жүйесі. Еңбекті қорғау талаптарын,

Іскерліктер:– жұмыс сызбаларын, сметаларды, өндірістік жұмыс жобаларын оқу, жұмысты бақылау және ұйымдастыруға арналған бигадалармен қолдануды бақылау, тапсырыстарды рәсімдеу;

110


өндірістік тазалықты және өрт қауіпсіздігін есепке ала отырып, құрылыс алаңдарын ұйымдастыру. Жұмыс орнында бригадалар құрамында жасалынатын жұмыс, құрылыс – монтаж жұмыстарының өндірістік технологиясын зерттеу. Еңбекті ұйымдастыру және бригададағы еңбек ақы жүйесі.

– өндірістік жұмыстарында қолданылатын (жұмыс жорналы, қабылдау актілері және т.б.) техникалық құжаттамаларды рәсімдеу;– бригадалар орындайтын жұмыс түрлерін бақылау, ұйымдастыру жұмыстарында қолданылатын құжаттамалар, жұмыс кестелері, сонымен қатар сапаның операциялық бақылау сызбасы.Навыки:– жұмысшы мамандығын алу аясындағы жұмыстарды (арнайы дайындықпен және аралас мамандықтар) орындау; – белгіленген еңбекті қорғау ережелерін, өртке қарсы қорғанысты және қоршаған ортаны қорғауды қамтамасыз ете отырып, жұмысшылардың жұмыс бригадаларын, топтарын басқару;– құрылыс жұмыстарын орындауда жобалық құжаттаманы еркін оқу және қолдану; – жүктемеліктерді рәсімдеу, жасырын жұмыстарға актілер жасау, есептік құжаттаманы құру.

Инженерлік жобаМамандық бойынша студенттердің теориялық және практикалық білімдерін ұлғайту, бекіту, жүйелендіру және осы алған білімдерді құрылыстың заманауи талаптарына сәйкес келетін нақты өндірістік тапсырмаларды шешуде қолдану. Студенттермен келесі бөлімдерді пысықтау: сәулет – құрылыс, есептік – құрылымдық, ұйымдастырушылық – технологиялық, еңбекті қорғау жөніндегі шаралар.

Іскерліктер:– озық инженерлік шешемдер мен құрылымдарды, жаңа заманауи материалдарды, құрылыс – монтаж өндірістік жұмыстардың озат әдістері;Дағдылар:– құрылымды есептеуді және жобалаудың заманауи әдістерін қолдану;– құрылыс – монтаждық өндірістің ұйымдастыру және технологияның мәселелерінің шешімі, жобаны орындаудағы еңбекті қорғау.

111


Диплом алды тәжірибеПреддипломная практика.Құрылыс ұйымымен танысу. Нарықтық жағдайда құрылысты басқару және ұйымдастыру, жобалау жүйесімен танысу. Инженерлік – техникалық жұмысшыларды және құрылыс ұйымдарының қызметін қосарландыру. Құрылыс ұйымдарының негізгі бөлімдерінің жұмысын зерттеу. Есептік құжаттармен танысу. Дипломдық жобалауға материалдарды жинақтау және оған талдау жасау.

Умения:– жедел өндірістік жоспарлау жұмыстарының құжаттамаларын жинақтау;– апталық – тәуліктік кестелерді құруәдісін қолдану;– құрылыс нысандарындағы өндірістік жоспарларда орындаудың бақылау жүйесін қолдану;– машиналар мен механизмдерді пайдаланатын жедел есептік құжаттамаларды толтыру, жүктерді тасымалдаудың құжаттарын рәсімдеу;– жұмыстарды орындауға арналған жоспардың есептік құжаттамасын құрастыру;– құрылғылар мен жабдықтарға, материалдарға тапсырыс беруді рәсімдеу реті;– іске қосылатын нысандарды пайдалану кестесін беру;– құрылыстағы жұмыстардың сапасын бақылау және бағалау жүйесі;– жұмыстарды тапсырысшыға өткізу реті және орындалған жұмыстардың есебі;– ұйымдастырушылық – техникалық және әлеуметтік щаралардың жоспары.Дағдылар: – бригада басшысымен бірге жұмыс бригадаларын жинақтау;– материалдар, құрылымдар және құрылғылардың сапасына кіру бақылауын және қабылдауын жасау;– бригадаларға арналған жұмыс көлемін дайындау; – бригадаларды құралдармен және құрылғылармен қаматамасыз ету; – жұмыс орнына уақытылы

112


материалдарды жеткізуді қамтамасыз ету;– бригадаларға жүктемелік жұмыстарды тапсыру;– өндіріс жұмыстарын негізделген жобамен қамтамасыз ету, өндірістік жұмыстардың технологиясы;– карталардың негізінде операциялық сапаны бақылау және СНиП-ке сәйкес келуі, орындалған жұмыстардың сапасын тексеру;– бригадалармен орындалған жұмыстарды қабылдау және жүктемелерді жүргізу;– дұрыс сақтау және материалдарды үнемді жұмсауды қамтамасыз ету.

Дипломдық жобалауДипломное проектированиеОқыған пәндер бойынша практикалық машықтар мен теориялық дайындықты, теориялық білімдер мен алдыңғы жобалық жұмыстың тәжірибесін және ерекше шешім қабылдауды талап ететін жобаны әзірлеу кезіндегі алған теориялық білімдерді жинақтайды; заманауи өндірістің талаптарына сәйкес келетін жобалық ұсыныстарды орындайды.

Умения: – графикада жобалау ұсыныс идеясын, үлгілермен, перспективалық суреттемелерде композициялық – кеңістік шешімдер идеясын білдіру;– шектес мамандықтардың көзқарасымен жобалық ұсыныстардың сапасын қабылдау және бағалау;– есептік – түсіндірме жазбасында жобалық ұсыныстардың мәнін дәлелді және сауатты көрсету.Дағдылар: – жобалау материалдары және әдебиеттерімен өз бетінше жұмыс жасау, дәйекті түрде іскерлікті дамыту, талдау және сәулеттік есептер жиынтығын шешу.

113

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі«Кәсіпқор» холдингі» коммерциялық емес акционерлік қоғамы

1401000 – Ғимараттар мен құрылымдарды салу және пайдалану мамандығы бойынша

БІЛІМ БЕРУ БАҒДАРЛАМАСЫ

Біліктіліктер:

140104 2 – Сылақшы*(ҰБШ 2 деңгейі) 140105 2 – Бояушы*(ҰБШ 2 деңгейі) 140124 2 – Кең бейінді құрылысшы шебері (ҰБШ 3 деңгейі) ******* – Техник-әрлеуші (ҰБШ 4 деңгейі) ******* – Кіші инженер-құрылысшы (ҰБШ 5 деңгейі)

2-бөлім

Астана – 2015

114

МАЗМҰНЫ

Пәндер бойынша оқу бағдарламалары 3Инженерлік графика негіздері 3Ғимараттардың электротехникасы және электржабдықтауы 25Экономика негіздері 43Информатика негіздері 52Мемлекеттік тілде іс жүргізу 62Техникалық механика 70Геодезия 93Ғимараттардың инженерлік-техникалық жабдықтауы 112Құрылыс нормалары, құрылыстағы жұмыс сапасын бақылау 119Кәсіптік қызметіндегі ақпараттық технологиялар 124Жобаларды басқару 135Еңбек қорғау 140Құрылыс материалдары мен өнімдері 156Арнайы технология 175Ғимараттардың құрылымы 190Құрылыс құрастырылымын есептеу негіздері 219Құрылыс машиналары және кіші механизация құралдары 246Құрылыс-монтаждау өндірісінің технологиясы 267Құрылыс-монтаждау өндірісін ұйымдастыру 285Ғимараттардың техникалық пайдалануы 296Нарықтық экономика негіздері және өндірісті басқару 326

Оқу әдебиетінің тізімі 341Оқу құралдарының тізімі 346

115

Пәндер бойынша оқу бағдарламалары

ИНЖЕНЕРЛІК ГРАФИКА НЕГІЗДЕРІ

Пәнді оқыту мақсаты – үйренушілердің бойында инженерлік графика негіздері бойынша білімдерін, ортогональды және аксонометриялық проекцияларда кеңістік формаларда кескіндеме құрастыру бойынша, шартты кескіндеме мен белгілерді қолдану және мамандыққа сай сызбалар мен сұлбаларды оқу дағдыларын қалыптастыру.

ПӘНГЕ ҚЫСҚАША ШОЛУ

Тақырып

Оқу сағаттарының саны

барлығы

Соның ішінде

практикалық сағаттар

Кіріспе 1 11 тарау. Инженерлік графика туралы жалпы мәлімет

7 7

1.1. Сызбаларды безендіру ережелері 3 31.2. Геометриялық құрылысы. Түйіндесу 4 4Бөлім 2. Сызба геометриясы негіздері 20 202.1. Проекциялар әдісі. Нүкте мен түзудің проекциясы. Жазықтың проекциясы 4 42.2. Геометриялық денелердің проекциясы 4 42.3. Аксонометриялық проекциялар 4 42.4.Геометриялық денелердің жазықтармен қиылысуы. Кескін жаймалары. 4 42.6. Геометриялық денелердің бірімен бірі қиылысуы. 4 4Бөлім 3. Техникалық сызудың негіздері 22 223.1. Түрлері, кесінділері, қималары 14 14Бақылау жұмыс 2 23.2. Нақыштардың суреті мен белгілеуі 4 43.3. Бөлшектердің сызбалары мен нобайлары 2 2Бөлім 5. Құрылыс сызбалары 38 385.1. Құрылыс сызбалары туралы жалпы мәлімет. Құрылыс сызбалардағы шартты графикалық белгілер мен суреттер. 2 2

116

5.2. Жоспарлардың, тіліктердің, қасбеттердің сызбалары.

10 10

Бақылау жұмыс 2 25.3. Ғимараттардың конструктивті узелдерінің сызбалары.

4 4

5.4. Темірбетонды конструкциялардың сызбалары. 4 45.5. Металлды конструкицялардың сызбалары 4 45.6. Ағаш конструкцияларының сызбалары. 2 25.7. Негізгі жоспарлардың сызбалары. 2 2

Барлығы : 88 88

117

ПӘННІҢ МАЗМҰНЫ

Тақырыптың мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау

критерийлеріКІРІСПЕ

«Инженерлік графика негіздері» оқу пәнінің мазмұны, мақсаты, міндеттері. Маманды қалыптастырудағы оқыту пәнінің ролі.

Инженерлік графиканың дамуы туралы қысқаша мәлімет. Сызу құралдары және жабдықтары, компьютерлік графиканың амалдары. ЕСКД және СПДС стандарттары, оларды қолдану аймақтары.

ЕСКД және СПДС-ты қолдану аймақтарын, сызбаларды орындау уақытындағы стандарттардың ролін біледі. Сызба құралдарымен қолдана алады.

Оқыту пәнінің мақсаты мен міндеттері туралы, маманды қалыптастырудағы ролі, негізгі сызба құралдарының, ЕСКД және СПДС-тың міндеті мен қолдануы туралы, сызбаларды орындау жағдайындағы стандарттардың ролі туралы жалпы ойын жеткізе алады.

1 БӨЛІМ. ИНЖЕНЕРЛІК ГРАФИКА ТУРАЛЫ ЖАЛПЫ МӘЛІМЕТ1 . 1 . Т а қ ы р ы п Сызбаларды безендіру ережелері

Сызба форматтары. Негізгі жазба. Сызба сызықтары, олардың назначениесі. Сызбалардағы суреттердің масштабы.

Түрлі типті сызықтардың салынуы. Сызбаның жиектемесін және негізгі жазбалардың формасын кескіндеу.

Сызба қаріптерінің түрлері мен мөлшерлері. Әріптердің, сандардың, белгілердің конструкциясы; олардың жазылуы.

Практикалық қызметте сызбаларды безендіру ережелерін қолданады.

Негізгі сызба форматтарының мөлшерлерін баяндайды. Сызба жиектемесін салуды, орналасуын және міндетін түсіндіреді. Сызба сызықтарын салу мен қолдануына қойылатын стандарт талаптарын қалыптастырады.

Масштабтың кемітуін және көбейтуін, оларды салу мен қолдануын мазмұндайды.

Түрлі типті сызықтарың, сызба

118


критерийлеріСызба үстіндегі жазбаларды орындау. Негізгі жазбаны толтыру.

парағы жиектемелерін және негізгі жазбаның формасын салады.

№ 1 Практикалық сабақ Сызба сызықтарын

салу (А4 форматы). Әріптерді, сандарды, белгілерді түрлі мөлшердегі қаріппен жазу.

Сызба сызықтарын, әріп және сандарды стандарт талаптарына сай сызбалайды.

Сызба сызықтарын стандарт талаптарына сай орындайды.

Сызба қаріптерінің түрлерін және мөлшерлерін, әріп пен сандардың параметрлерін сипаттайды, олардың конструкциясын түсіндіреді. Жазбаларды орындаудың негізгі ережелерін мазмұндайды.

Үлгілерді қолдана отырып, әріп, сан, сөз, сөйлемдердің сызбаларын талап етілген қаріп мөлшерімен орындайды.

Т а қ ы р ы п 1 . 2 . Геометриялық құрылым. ТүйіндесуГеометриялық

құрылымдар, сызба жасаған уақытта оларды қолдану. Сызықтардың түйіндесуі, олардың түрлері. Түйіндесуді құрастырудың негізгі принциптері. Түйіндесу нүктелері.

Негізгі геометриялық құрылымдарды орындау. Түрлі

Бөлшектердің сызбаларын жасау уақытында геометриялық құрылымдарды және түйіндесуді орындайды.

Негізгі геометриялық құрылымдарды түсіндіреді. Түйіндесу құрастырудағы жалпы принциптерін сипаттайды. «Түйіндесу нүктесі» түсініктемесін ашып айтып береді. Кесінді, бұрыш, дөңгелекті бірдей бөлшекке бөлу геометриялық құрылымдарын, дұрыс

119


критерийлерісызықтардың түйіндесуін құрастыру.

көпбұрыштың геометриялық құрылымын берілген тапсырма бойынша орындайды. Екі түзудің түйіндесуін салады, екі доғалдың сыртқы және ішкі түйіндесуін, радиуспен берілген түзу мен доғалдың ішкі және сыртқы түйіндесуін сызбаға салады және т.б.

№ 2 Практикалық сабақ Техникалық

бөлшектің контурын құрастыру, мөлшерлерін үстіне түсіру (А4 форматы).

Қажетті геометриялық құрылымдарды және түйіндесулерді орындайды, олардың мөлшерлерін үстіне түсіреді.

Сызбада қажетті геометриялық құрылымды орындай отыра бөлшектің контурын құрастырады. Стандарт талаптарына сай мөлшерлерін үстіне түсіреді.

2 БӨЛІМ. СЫЗБА ГЕОМЕТРИЯСЫНЫҢ НЕГІЗДЕРІ2 . 1 . Т а қ ы р ы п Кескін әдістері. Нүкте және түзу кескіндері. Кескіндер

және жазықтар. Кескін әдістері.

Орталық және параллелді кескіндер. Ортогоналді кескіндер. Кескіндер жазықтары. Координат жүйесі. Нүкте кескіндері. Түзу кесіндісінің кескіні. Жалпы және жеке қалпындағы түзулер. Түзу үстіндегі нүкте. Түзулердің өзара орналасуы (параллелді, қиылысқан, тоғыспалы).

Екі берілгені бойынша нүктенің

Кескін әдістерінде бейімделген. Жазықтағы нүкте мен түзудің кескінін құрастырады.

Кескін әдістері туралы жалпы мәлімет айтады.

Кескін тәсілдерін сипаттайды. «Ортогоналді кескін», «жазық кескіні», «нүкте кескіні» анықтамаларын ашады. Нүкте мен түзудің сызбаларын түсіндіреді, нүкте координаталарын анықтайды. «Деңгей түзуі» және «кескіндеу түзуі» түсініктерін ашып айтады. Нүктенің түзуге тиісті екенін

120


критерийлеріүшінші кескінін құрастыру. Жалпы және жеке қалпындағы нүкте мен түзудің сызбаларын құрастыру. Нүкте мен түзудің сызбаларын оқу. Нүкте мен түзудің сызыққа тиістілігін анықтау. Берілген координаттар бойынша нүкте мен кесіндінің сызбаларын құрастыру. Сызбадағы жазықтық тапсырмасы. Жазықтық іздері. Жалпы және жеке қалпындағы жазықтар. Тегіс пішіннің кескіні. Жазықтықтағы түзу мен нүкте. Жазықтықтардың өзара орналасуы.

Жалпы қалпындағы жазық сызбаларын құрастыру және оқу.

Тегіс жалпы ережесін құру және оқу.

Тегіске жататын нүкте және түзулерді құру. Тегістік құрылуы және параллельді берілген құрыуы.

және түзулердің өзара орналасуын мазмұндайды.

Жалпы және жеке қалпындағы нүкте мен түзудің кескіндерін құрастырады. Сызба арқылы жазыққа қатысты нүкте мен түзудің орналасуын анықтайды. Кесінділердің табиғи шамасына немесе нүктеге үлкейтілген жағдайларын анықтайды. Түзу сызыққа қатысты нүкте сызбасын салады. Координаттарына сайкес нүкте мен кесінділкрдің сызбаларын салады. Сызбадағы жазықтықтың тапсырма әдістерін сипаттайды. «Жазықтық іздері», жалпы түріндегі жазықтық», «деңгей жазықтығы» түсініктемелерін қалыптастырады. Жазықтық сызбаларын түсіндіреді. Берілген жазықтыққа нүкте мен түзудің қатысты шарттарын, екі жазықтықтың параллелдік және қисындық белгілерін баяндайды.

Жалпы және жеке түріндегі жазықтықтың

121


критерийлерісызбаларын салады. Сызба бойынша жазықтықтың проекция жазықтықтарына қатысты орнын анықтайды. Жалпақ фигуралардың табиғи шамасына немесе нүктеге үлкейтілген жағдайларын анықтайды. Берілген жазықтыққа қатысты нүкте мен түзулерді, екі жазықтықтың қиылысу нүктесін, сондай-ақ параллелді жазықтықты салады.

Т а қ ы р ы п 2 . 2 . Геометриялық денелердің проекциясыГеометриялық

беттер және денелер, олардың классификациясы. Негізгі геометриялық денелердің проекциясы: призма, цилиндр, пирамида, конус, шар. Геометриялық денелерге қатысты нүкте проекциялары.

Үш проекцияда салынған геометриялық денелердің сызбаларын салу және оқу. Геометриялық денелердің беттеріне қатысты нүкте проекцияларын салу.

Геометриялық денелерді салады.

«Беті», «геометриялық дене», «көпжақ», «айналу денесі» түсініктемелерін ашып беру. Геометриялық денелердің проекцияларын талдау жасайды. Геометриялық денелердің беттеріне қатысты нүкте проекцияларының әдіс-тәсілдерін сипаттайды.

Геометриялық денелердің сызбаларын жасайды және оқиды. Геометриялық денелердің беттеріне қатысты нүкте проекцияларының әдіс-тәсілдерін сипаттайды.

№ 3 Практикалық сабақ Геометриялық

денелер тобының және Геометриялық

денелер тобының Бір біріне қатысты

геометриялық денелер

122


критерийлеріолардың беттеріндегі нүкте сызбаларын салу (А3 форматы).

сызбаларын салады және олардың беттеріндегі нүкте проекцияларын табады.

тобының сызбаларын салады. Сызбаны геометриялық денелердің беттеріне қатысты нүкте проекцияларымен толықтырады.

Т а қ ы р ы п 2 . 3 . Аксонометриялық проекциялар Аксонометриялық проекциялар туралы түсініктеме. Стандартты аксонометриялық проекциялардың түрлері. Аксонометриялық ось. Бұрмалау көрсеткіштері. Жалпақ фигуралардың және геометриялық денелердің аксонометриялық проекциялары. Шеңбердің тікбұрышты изометриялық проекциясы. Проекция жазықтықтарына параллелді жалпақ фигуралардың аксонометриялық проекциясын салу. Проекция жазықтығына параллелді тікбұрышты изометриялық проекцияда шеңбердің суреттеу. Геометриялық денелердің аксонометриялық проекцияларын салу.

АксонометриялықДұрыс көпбұрыштарды орындайды.

«Аксонометриялық проекциялар» анықтамасын ашып береді, олардың түрлерін сипаттайды. Аксонометриялық осьтардың суреттерін түсіндіреді, бұрмалау көрсеткіштерін көрсетеді. Нүктелердің, жалпақ фигуралардың, геометриялық денелердің салу жолдарын және тәртібін баяндайды. Сызбада берілген дұрыс көпбұрыштың қиғаш бұрышты диаметриялық проекциясын салады. Кез келген проекция жазықтығына параллелді шеңбердің тікбұрышты изометриялық проекциясын салады. Негізгі геометриялық денелердің аксонометриялық проекциясын салады.

№ 4 Практикалық сабақ Геометриялық Геометриялық Біріне бірі қатысты

123


критерийлеріденелер тобының және сол денелердің беттерінде жататын нүктелердің тікбұрышты изометриялық проекциясын салу (А4 форматы).

денелер тобының және сол денелердің беттерінде жататын нүктелердің тікбұрышты изометриялық проекциясын салады.

геометриялық денелер тобының тікбұрышты изометриялық проекциясын салады. Берілген геометриялық денелер бетіндегі геометриялық денелердің аксонометриялық проекциясын берілген нүкте суреттерімен толықтырады.

Т а қ ы р ы п 2 . 4 . Геометриялық денелердің жазықтықтарымен қиылысуы. Кескін жаймасы.

Көпбұрыш беттерінің айналу денелерімен қиылысу сызықтары. Геометриялық денелердің үлкейтіп көрсететін жазықтықтармен қиылысуы. Кескін фигурасының нақты мөлшері. Кесілген геометриялық денелердің кескін жаймасы. Бүгу сызығы. Лекалдармен жұмыс жасай тәртібі.

Сызбаларды, геометриялық денелердің кескін жаймасын, аксонометриялық проекцияларды үш проекцияда салу. Кескін фигурасының нақты мөлшері. Аксонометриялық проекцияларды және кесілген геометриялық

Көпбұрыш беттерінің айналу денелерімен қиылысу сызықтарын табады, геометриялық дененің кескін жаймасын жасайды.

«Геомериялық дененің жазықтықпен қиылысуы», «кескін фигурасы» түсініктемелерін ашып беру. Негізгі геометриялық денелердің жазықтықтармен қиылысу сызықтарын сипаттайды, сызба батінде олардың салу тәртібін түсіндіреді. «Жазықтықтың кескін жаймасы», «бүгу сызығы» түсініктемелерін ашып беру. Кескін жаймаларының және кескін геометриялық дене проекцияларын салу принциптерін сондай-ақ сызба үлгімен жұмыс жасау тәсілдерін түсіндіреді.

Призма, цилиндр, пирамида, шошақтың үш проекцияда салынун

124


критерийлеріденелердің кескін жаймасын салу.

көрсетеді. Кескін фигурасының нақты мөлшерін анықтайды. Аксонометриялық проекцияларды және кесілген геометриялық денелердің кескін жаймасын салады.

№ 5 Практикалық сабақ Кесілген үлкейтіп

көрсететін жазықтықтың аксонометриялық проекциясын және құрастырылған геометриялық дененің сызбаларын салу (А3 форматының екеуі).

Кесілген үлкейтіп көрсететін жазықтықтың аксонометриялық проекциясын және құрастырылған геометриялық дененің сызбаларын салады.

Берілген тапсырманы кескін фигурасының формасына қарай және сызық проекцияларын салуға арналған қосымша нүктелеріне қарай талдау жасайды. Кесілген үлкейтіп көрсететін жазықтықтың аксонометриялық проекциясын және құрастырылған геометриялық дененің сызбаларын салады.

Т а қ ы р ы п 2 . 5 . Геометриялық денелер жазықтықтарының өзара қиылысуы.

Геометриялық денелер жазықтықтарының өзара қиылысы сызықтары. Қиылысып келетін екі жазықтық үлкейтіліп көрсетілген жағдайда өзара қиылысу сызықтарын салу. Қиылысып келетін бір жазықтық үлкейтіліп көрсетілген жағдайда өзара қиылысу сызықтарын салу.

Өзара қиылысатын геометриялық денелердің аксонометриялық проекциясын және сызбасын салады.

Екі көпжақтың, айналу денесі бар көпжақтың, екі айналу денелердің өзара қиылысу сызығын сипаттайды. Қиылысып келетін екі жазықтық үлкейтіліп көрсетілген жағдайда өзара қиылысу сызықтарын салу тәртібін баяндайды. Қиылысып келетін бір жазықтық үлкейтіліп көрсетілген жағдайда қосымша

125


критерийлеріӨзара қиылысатын

геометриялық денелердің аксонометриялық проекциясын және сызбасын салу.

кесіліп келетін жазықтықтардың қолдануын түсіндіреді.

Өзара қиылысатын екі копжақтың, екі айналу денелердің және айналу денесі бар көпжақтың проекция сызығын жасайды.

№ 6 Практикалық сабақ Өзара қиылысатын

геометриялық денелердің аксонометриялық проекциясын және сызбасын жасау (А3 форматы).

Өзара қиылысатын геометриялық денелердің аксонометриялық проекциясын және сызбасын жасайды.

Үш проекцияда сызбасын және өзара қиылысатын геометриялық денелердің (айналу денесі бар көжақ немесе екі айналу денесі) аксонометриялық проекциясын жасайды.

3 БӨЛІМ. ТЕХНИКАЛЫҚ СЫЗУДЫҢ НЕГІЗДЕРІТ а қ ы р ы п 3 . 1 . Түрлері, қималары, кескіндері.

Түрлері. Түрлерінің тағайындауы. Сызбадағы негізгі түрлерінің орналасуы. Қосымша түрлері, олардың орналасуы, белгілеуі. Жергілікті түрлері, олардың қолданылуы, белгілеуі және безендіруі. Жай қималар: горизонталды, вертикалды (фронталды, профильді) және көлбеулі. Сызба бетіндегі міндеті, орналасуы. Жарты түрмен жарты қиманың қосылуы. Жергілікті қималар. Күрделі қималар. Қималарды белгілеу.

Қима, кескіндерді қолдана отырып кешенді сызбаны жасайды.

Олардың пайда болуын, тағайындауын, негізгі, қосымша және жергілікті түрлерінің қолдануын түсіндіреді. Басты түрдің таңдауын, безендіруін, орналасуын және белгілеуін қалыптастырады.

«Горизонталды», «вертикалды» «фронталды», «профильді», және «көлбеулі» кескіндердің түсініктемелерін ашып айтады. Түрдің бөлшегі мен қима бөлшегінің қосылуын, олардың пайда болуын, міндетін түсіндіреді. Қима

126


критерийлеріКескіндер, олардың

міндеті және түрлері. Сыртқа шығарылған кескін және үстіне салынған кескін. Сызба бетіндегі орналасуы және контурды сызбалау. Кескіндерді белгілеу.

Бөлшектердің аксонометриялық проекциялар бойынша үш түрін салу. Екі берілгені бойынша үшінші түрдің және аксонометриялық моделдің салынуы. Түрлердің үстіне мөлшерлерді салу.

Жай қималарды салу. Қималарды белгілеу. Қима үстіндегі элементтерді шартты түрде суреттеу. Түрдің бөлшегі мен қима бөлшегінің қосылуын бір сызбада суреттеу. Күрделі қималарды орындау және белгілеу. Жергілікті қималарды белгілеу.

Бөлшектің басты түріне қарай қажетті кескінді салу.

безендіру тәртібін, орналасуын және белгілеуін қалыптастырады.

«Сыртқа шығарылған кескін» және «үстіне салынған кескін» түсініктемелерін ашып айтады. Олардың пайда болуын, міндетін түсіндіреді. Олардың құрылуын және функциясын түсіндіреді. Кескінді безендіру тәртібін, орналасуын және белгілеуін қалыптастырады.

Аксонометриялық проекциялардың негізгі түрлерін дұрыс сызбаға салады, және сызбада орналастырады. Мөлшерлерді сызба бетіне салады. Моделдің аксонометриялық проекциясын орындайды.

Стандарт талаптарына сай бөлшектердің горизонталды, вертикалды, фронталды, және профилді қималарын жасайды. Түрдің бөлшегі мен қима бөлшегінің бір суретте қосылуын жасайды, қажетті жағдайда ирек сызықпен оларды

127


критерийлеріажыратады. Мөлшерлерді дұрыс орналастырады. Сатылы және сынған қималарды салып белгілейді. Жергілікті қималарды салады.

Кескіндерді салады, безендіреді, орналастырады және стандарт талаптарына сай сыртқа шыққан және үстіне салынған кескіндерді белгілейді.

№ 7 Практикалық сабақҮш түрлі моделді

салу, мөлшерді белгілеу, аксонометриялық проекцияны жасау (А3 форматы).

Үш түрлі моделді салады, мөлшерді белгілейді, аксонометриялық проекцияны жасайды.

Түрлерді техникалық сызбаларды жасайды, стандартқа сай безендіреді. Мөлшерін белгілейді. Аксонометриялық проекциясын салады.

№ 8 Практикалық сабақЕкі берілгені

бойынша үшінші түрін салу, қажетті қималарды, төрттен бір бөлігі ойылған аксонометриялық проекциясын жасау. Мөлшерін белгілеу (А3 форматы).

Бөлшек сызбасының екі берілгені бойынша үшінші түрін салады, қажетті қималарды, төрттен бір бөлігі ойылған аксонометриялық проекциясын жасайды.

Түрлерді техникалық сызбаларды жасайды, стандартқа сай безендіреді. Мөлшерін белгілейді. Төрттен бір бөлігі ойылған аксонометриялық проекциясын салады.

Бақылау жұмысы Т а қ ы р ы п 3 . 2 . Бұранданың суреті және белгілеуі

Бұранданы жасау, оның міндеті. Бұранда түрлері. Бұранда профилдері. Сыртқы және ішкі бұранданың шартты белгілеуі. Стандартты және арнайы бұранданы белгілеу. Сол

Сыртқы және ішкі цилиндердік және коникалық бұранды шартты оқиды. Метрикалық және трубкалы бұранды орындайды.

Бұранданың міндетін және жасау жолын түсіндіреді. Бұранданың түрлерін, олардың профиль, элементтерін сипаттайды. Сыртқы және ішкі бұранданың

128


критерийлеріжақтағы және көпкірікті бұранданы белгілеу. Стандартты бұрандалы бөлшектерін суреттеу және белгілеу (бұрандама, сомын, түйреуіш, винт).

Сыртқы және ішкі цилиндрлік және конустік бұранданың суреттерін жасау. Стандартты бұрандалы бөлшектерінің суреттерін оқу.

суреттеу ережесін баяндайды. Метрикалық және арнайы бұранданың белгілеуін түсіндіреді.

Сызба бетінде стандартты бұрандалы бөлшектерді және олардың белгілеулерін таниды.

Сыртқы және ішкі цилиндрлік және конустік бұранданың сызбаларын оқиды, жасайды. Стандартты бұрандалы бөлшектерінің суреттерін оқиды.

Т а қ ы р ы п 3 . 3 . Бөлшектердің сызбалары және эскиздеріЭскиз және

сызбалардың міндеті. Бөлшектердің конструктивті элементтері (фаскалар, бұнақтар, галтелдер, лыскалар, т.б.), олардың суреттері және белгілеуі. Шарттар мен жеңілдіктер. Условности и упрощения. Шығарғыш элементтер, олардың міндеті және белгілеуі. Эскиздерді жасау және безендіру ерекшеліктері. Бөлшек эскизін жасау сатылары. Мөлшерлерді салу. Өлшеу құралы және бөлшекті өлшеу. Бөлшектің жұмыс

Орта күрделі бөлшектердің сызбаларын жасайды.

Эскиз және сызбалардың міндетін түсіндіреді. Бөлшектердің конструктивті элементтерін (фаскалар, бұнақтар, галтелдер, лыскалар, т.б.) сипаттайды. Шығарғыш элементтер, олардың міндетін және белгілеуін түсіндіреді. Эскиздерді жасау және безендіру ерекшеліктерін қалыптастырады. Бөлшек эскизін жасау сатыларын баяндайды. Негізгі өлшеу құралдарының қолдануын түсіндіреді.

Бөлшектің жұмыс жоспарына қойылатын

129


критерийлеріжоспарына қойылатын талаптары.

Бөлшек эскиздері мен сызбаларды оқу.

талаптары туралы ой қозғайды.

Бөлшек эскиздері мен сызбаларды оқиды.

№ 9 Практикалық сабақ Табиғи түрінен екі-

үш бөлшектәің сызбаларын салу (А4 екі-үш форматы).

Табиғи түріне қарап бөлшектің сызбасын салады.

Бөлшектердің эскиздерін табиғи түріне қарап жасайды (гайка, штуцер, қақпақ, т.б.). Бөлшекті өлшейді, қажетті мөлшер мен белгілерді көрсетеді.

№ 10 Практикалық сабақ Сызбаға қарап

моделдердің техникалық суреттерін жасау (А4 форматы).

Сызбаға қарап моделдердің техникалық суреттерін жасайды.

Сызбаға қарап моделдердің техникалық суреттерін жасайды, сәуле мен көлеңкелерін салады.

4 БӨЛІМ. ҚҰРЫЛЫС СЫЗБАЛАРЫТ а қ ы р ы п 4 . 1 . Құрылыс сызбалар туралы жалпы мәлімет. Құрылыс сызбаларындағы шартты графикалық белгілері

Құрылыс сызбалары, олардың түрлері.

Құрылыс сызбаларының ерекшеліктері. Ғимараттардың негізгі конструкциялары. Жобалау сатылары. Құрылыс сызбаларының жиынтығы. Типтік жобалау. Құрылыс сызбаларында қолданылатын негізгі техникалық нормативті актілер. Құрылыс сызбалары бойынша түсініктемелері мен терминдері.

Жұмыс сызбаларының негізгі Жобалау сатыларын, мазмұнын және міндетін біледі. Жобалау кезеңдерін біледі және жұмыс сызбалары мен сызу құрылыс бөлшектерінің мазмұны мен кезеңдерін біледі.

«Құрылыс сызба» анықтамасын ашып айтады, құрылыс сызбалардың негізгі түрлерін сипаттайды. Қолданатын масштаб бойынша құрылыс сызбалардың ерекшеліктерін түсіндіреді.

Ғимараттың негізгі конструкциясы, жобалау сатылары, жұмыс сызбаларыны және құрылыс бөлшек сызбалары бойынша ойын жеткізе алады. Ғимараттың сәулетті және конструктивті сызбаларының

130


критерийлеріҚұрылыс

материалдардың графикалық белгілері. Ғимарат элементтерінің, санитарлы-техникалық құралдардың графикалық белгілері. Құрылыс сызбаларындағы жазулар және жолма-жол ескертулері. Негізгі жазулардың формалары. Түйіндер, элементтер, бөлшектердің маркировкасы.

Құрылыс түйіндеріндегі материалдың графикалық белгілеуі.

айырмашылығын атайды. Қолданатын техникалық нормативті актілер, терминдер бойынша ашық ойын жеткізеді.

Құрылыс материалдардың графикалық белгілерін түсіндіреді (қабырға, аралық қабырға, терезенің және есіктің ойықтарын, сатыларын және т.б.). Түсініктеме жазбаларын салу бойынша негізгі ережелерін баяндайды.

Түсініктеме жазбаларын салудың негізгі ережесін баяндайды. Құрылыс түйіндеріндегі материалдың графикалық белгілерін түсіндіреді.

Т а қ ы р ы п 4 . 2 . Жоспардың, қиманың, қасбеттің сызбаларыСаты, еден,

фундамент, шатыр жоспарының сызбалары. Саты жоспарын жасау тәртібі. Координациялық ось, оның салынуы және белгілеуі. Саты жоспарына мөлшер салу. Деңгей белгілері, оларды саты жоспарына салу. Үй-жайдың көлемі. Ғимарат кескіндерінің

Саты мен ғимарат қимасының жоспарына қойылатын талаптарын біледі. Жоспардың, қиманың, қасбеттің сызбаларын оқиды.

«Саты жоспары», «ғимарат қимасы», «қасбет» анықтамалырының мазмұнын толық ашып береді. Көрсетілген жоспардың жасау тәртібін түсіндіреді. Сатыны жасау тәртібін айқындайды. Қима үстіне мөлшер мен белгілерді салады.

Жоспардың, қиманың, қасбеттің сызбаларын оқиды.

131


критерийлерітүрлері, міндеті. Сатының графикалық бөлшектеуі. Қима үстіне мөлшер мен белгілерді салу. Қасбет, олардың маркировкасы. Қасбетті салу

Жоспардың, қиманың, қасбеттің сызбаларын оқу. Саты мен ғимарат қимасының жоспарын жасау.

Саты мен ғимарат қимасының жоспарын жасайды.

№ 11 Практикалық сабақ Саты жоспарының,

тұрмыс немесе өндірістік ғимараты қимасының және қасбетінің сызбасын жасау (формат А1 немесе А2).

Саты жоспарының, тұрмыс немесе өндірістік ғимараты қимасының және қасбетінің сызбасын жасайды

Саты жоспарының, тұрмыс немесе өндірістік ғимараты қимасының және қасбетінің сызбасын жасайды, стандарт талаптарына сай ресімдейді.

Бақылау жұмыс Т а қ ы р ы п 4 . 3 . Ғимараттың конструктивті тораптың сызбалары Іргетас

конструктивті торабының, еденнің, сатының, шатырдың және т.б. сызбалары, олардың маркировкасы, түсініктеме жазбалары.

Ғимараттың конструктивті торап сызбаларын оқу.

Ғимараттың конструктивті торап сызбаларын оқиды.

Ғимараттың конструктивті торап сызбаларын ресімдеу талаптарын баяндайды. Сондай-ақ, түсініктеме жазбаларын жасау тәртібін анықтайды.

Ғимараттың конструктивті торап сызбаларын оқиды.

№ 12 Практикалық тақырыпҒимараттың

конструктивті торап сызбаларын жасау (А3 форматы).

Іргетас, еден, сатылар, шатыр сызбаларын жасайды.

Ғимараттың конструктивті торап сызбаларын жасайды, стандарт талаптарына сай ресімдейді (іргетас, еден, саты, шатыр).

132


критерийлеріТ а қ ы р ы п 4 . 4 . Темірбетонды конструкциялардың сызбалары

Арматура бұйымдарының түрлері, олардың маркировкасы. Арматура бұйымдарының жинақ сызбалары. Темірбетонды конструкциялардың жинақ сызбалары. Арматура бұйымдарының шартты және жеңілдетілген суреттері, олардың қолданылуы. Ерекшеліктері. Тізімдемелері. Жинақы темірбетонды конструкцияларының орналасу сызбасы.

Арматура бұйымдарының сызбаларынын оқу. Темірбетонды конструкциялар сызбаларын оқу.

Темірбетонды конструкциялардың сызбаларын оқиды.

Арматура бұйымдарының түрлерін, олардың маркировкасын сипаттайды. Темірбетонды конструкциялардың жинақ сызбаларын Арматура бұйымдарының түрлерін сипаттайды, олардың маркировкасына түсініктеме береді. Жинақы темірбетонды конструкцияларының, жинақы арматура бұйымдарының құрылымын және жасау тәртібін баяндайды. Армияландырудың мазмұнын, міндетін және сызбаны ресімдеуін түсіндіреді. Сызбалардың ерекшелігі және тізімдемесі туралы ойын жеткізеді.

Темірбетонды конструкциялардың, арматура бұйымдарының жинақ сызбаларын оқиды.

№ 13 Практикалық сабақ Темірбетонды

элементінің жинақ сызбасын арматура бұйымының сызбасымен қоса жасау (А3 форматы).

Темірбетонды элементінің жинақ сызбасын арматура бұйымының сызбасымен қоса жасайды.

Темірбетонды элементінің жинақ сызбасын арматура бұйымының сызбасымен қоса жасайды. Бұйымдардың маркировкасын және

133


критерийлеріөзек маркировкасын жасайды.

Армияландыру түрлерін, схемаларын және темірбетонды конструкциялардың қимасын жасайды. Қажетті жағдайда арматура бұйымдарының жеңілдетілген немесе шартты суреттерін қолданады. Сызбаларды стандарт талаптарына сай ресімдейді.

Т а қ ы р ы п 4 . 5 . Металл конструкцияларының сызбаларыТойтарма және

бұрандама қосындылардың шартты графикалық белгілері. Металл конструкцияларының сызбаларында түрлердің орналасуы. Геометриялық сызбалар. Металлконструкциялар торабының сызбалары. Ерекшеліктері.

Металл конструкцияларының сызбаларын оқу.

Металлконструкциялар элементтерінің қосынды белгілерін түсіндіреді, олардың орналасуын, түрлерін. Көрсетілген сызбалардың құрылымы, металлконструкциялар торабын жасау тәртібі туралы баяндайды.

Ерекшеліктер мазмұны туралы жалпы ойын жеткізеді.

Металл конструкцияларының сызбаларын оқиды, белгілерін түсіндіреді.

№ 14 Практикалық сабақМеталл фермалар

сызбаларын орындау (А3 форматы).

Металл фермалар сызбаларын орындайды.

Металл фермалар сызбаларын орындайды. Металл фермаларының торап сызбаларын шартты белгілерді қолдана отырып орындайды.

134


критерийлеріСтандарт талаптарына сай сызбаларды жасайды.

Т а қ ы р ы п 4 . 6 . Ағаш конструкцияларының сызбаларыАғаш

конструкциялардың бекіткіш бөлшектерінің және біріктірулерінің шартты графикалық белгілері. Ағаш конструкциялар тораптарының сызбалары.

Ағаш конструкциялар сызбаларын оқу.

Ағаш конструкциялар сызбаларын оқиды.

Ағаш конструкциялардың бекіткіш бөлшектерінің және біріктірулерінің шартты графикалық белгілерін түсіндіреді. Ағаш конструкциялар тораптарының сызбаларын жасау тәртібін сипаттайды.

Ағаш конструкциялар тораптарының сызбаларының құрылмы туралы жалпы ойын ашады. Ағаш конструкциялар сызбаларының негізгі түрлерін оқиды.

Т а қ ы р ы п 4 . 7 . Негізгі жоспарлардың сызбаларыНегізгі жоспар

сызбаларының мазмұны. Негізгі жоспар сызбаларының түрлері. Негізгі жоспар сызбаларының элементтерін белгілеу және шартты суреттеу. Деңгей мөлшері және белгісі. Негізгі жоспарды ресімдеу тәртібі. Құрылыс геодезиялық сетка.

Бөлшектенген жоспарды және аймақты көріктендіру жоспарларын оқу.

Негізгі жоспардың сызбаларын оқиды.

Негізгі жоспар сызбаларының түрлерін сипаттайды, олардың мазмұнын және міндеттерін ашады. Деңгей мөлшерін және белгісін салу ережесін баяндайды. Негізгі жоспар элементтерін белгілеу және негізгі шартты суреттерді, сызбаны ресімдеу тәртібін түсіндіреді.

Құрылыс геодезиялық сетка туралы жалпы ойын жеткізеді.

Бөлшектенген

135


критерийлеріжоспарды және аймақты көріктендіру жоспарларын оқиды, негізгі белгілерді түсіндіреді.

136

ПӘН МАЗМҰНЫ

Тақырып атауы Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері Кіріспе

Оқу пәнінің қысқаша сипаттамасы және оның басқа оқу пәндерімен байланысы, білікті жұмысшыларды дайындау үшін мәні.

Электр энергиясының басымдықтары.

Қазақстан Республикасы әлеуметтік экономикалық кешенінің дамуында электрификация ролі.

Қазақстан Республикасында энергетика дамуының жағдайы және басымдықтары.

Энергетика және экология проблемалары .

Қазақстан Республикасы әлеуметтік экономикалық кешенінің дамуында электрикация ролін біледі.

Қазақстан Республикасында энергетика жағдайы және даму басымдықтары туралы жалпы пайымдайды. Оқу пәні мақсаты мен міндетін және де Қазақстан Республикасы әлеуметтік экономикалық кешені дамуында электрификация ролі айтылады.

Тема 1. Үнемі токтың электрлік тізбелеріЭлектрлік тізбе. Электрлік тізбек

элементтері (қайнар көзі, тұтынушы, қосу сымдары), ережелері, жұмыс режимдері және басқару (учаске және толық тізбек үшін Ом заңдары; Кирхгофтың екінші заңдары; күштілік балансының теңеуі, номинальді режим, артық жүру мен қысқа ток

Үнемі токтың электрлік тізбектерін орындайды. Электрлік тізбектер элементтерінің

тағайындалуын түсіндіреді, электрлік тізбектер элементтерін атайды.

Ұсынылған алгоритмге сәйкес қарапайым электрлік тізбектерінің есептерін орындайды.

Киргофтың бірінші және екінші 137

Тақырып атауы Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері соғу режимі).

Жүйелі, параллельді және тұтынушылардың аралас түйілуі барысындағы үнемі токтың Электрлік тізбектер есебі.

Үнемі токтың түзу емес электрлік тізбектері туралы түсінігі.

Берілген шарттарға сәйкес қарапайым электрлік сызбаларын құру.

Магниттік азат жол және оның негізгі өлшемдері: магнитті индукция (В), магнитік азат жол керенуі (Н), абсолютті магниттік өту

заңына сәйкес теңеулерді құрайды. Үнемі токтың түзу емес электрлік

тізбектер ерекшеліктері туралы жалпы пайымдауды айтады.

Берілген шарттарға сәйкес қарапайым электрлік сызбаларын құрайды.

Магнитік азат жолдың негізгі өлшемдерін құрайды және электрмагнитік индукцияның, өзін-өзі индукцияны, және өзара индукцияның құбылысын ашады.

Қызметтер болмысын түсіндіреді, өткізгішке және токпен контурға электррмагннитітк қызметтер туралы жалпы пайымдауды түсіндіреді.

№ 1 практикалық сабақ Қарапайым электрлік сызбалардан тұрады

Тақырып 2. Электромагнетизм(µа),магниттік тұрықтылық (µо), қатытсы магниттік өту (µ), магниттік арна (Ф).

Электромагниттік индукция, өзін-өзі индукция және өзара индукция, индуктивтілік, өзара индуктивтілік құбылысы және ЭДС. Ленец құқығы.

Өткізгіш және токпен контурға электромагниттік күштер қызметін сипаттайды.

138

Тақырып атауы Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері Өткізгіш және токпен контурға

электромагниттік күштер қызметі. Жоғарыда аталған құбылыстардың мысалдары.

Тақырып 3. Ауыспалы токтың электрлік тізбектері

Ауыспалы Теңеу және синусоидальді өлшемдердің ауыспалы токтың бірфазалы электрлік тізбектері.

ЭДС, кернеу және токтардың кенет және амплитудты қызметі. Олардың өзгеру, жиілік, бұрышты жиілігі, фазасы, бастапқы фазады, фазалардың қозғалысы кезеңі.

Ауыспалы электрлік тізбектер өлшемдері.

R, L и C жүйелі қызметіндегі R, L, C –мен ауыспалы токтың физикалық

үрдістері.Кернеулер резонансы. Белсенді кедергі, индуктивтілік пен сыйымдылық барысындағы ауыспалы токтың тізбегіндегі физикалық үрдістер. Токтар резонансы.

Күштілік коэфициенті, амалдары және оның арттырылуының

Ауыспалы токтың бірфазалы электрлік тізбектерін және де ауыспалы токтың үшфазалы электрлік тізбектерді сипаттайды.

Кернеу және токтардың ауыспалы ЭДС - тің кенетті, амплитудты, әрекеттегі және орта мәнді деп атайды, Олардың өзгеру кезеңі, электрфизикалық жиілік пен бұрыштылық жиілігі, фазалары, бастапқы фазалары, фаза бойынша қозғалыстары, ауыспалы токтың электрлік тізбектері.Есеп қатынастарын санайды және кернеу резонансы құбылысын түсіндіреді. Үшфазалы жүйедегі ЭДС алау ерекшелігінде жалпы белгілерде өзін табады, «жұлдызды» және «ұшбұрышпен» үшфазалы жүйеде ерекше белгісіне ие, түзу және фазалы токтар мен кернеулерде жалпы белгілерде өзін табады.

139

Тақырып атауы Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері экономикалық тұтастылығы.

Ауыспалы токтың үшфазалы электрлік тізбектері. Үшфазалы жүйеде электрқозғалыс күштерін алу (ЭДС). «Бұрыгшты» және «Үшбұрышты» үшфазалы жүйені қосылуы. Түзу және фазалы токатар мен кернеулері, оларлың арақатынасы.

Белсенді есеп тәртібі (P), күштілік реактивті (Q), толықтығы (S). Белсенді және индуктивті кернеулігімен ауыспалы токтың тізбектерін зерттеу.

Зертханалық жұмыс Белсенді және индуктивті кернеуі

бар ауыспалы токпен тізбектерді зерттейді.

Белсенді және индуктивті кернеулермен ауыспалы ток тізбектерін зерттеуді жүргізеді.

Тақырып 4. Трансформаторлар Бірфазалы трансформаторды

тағайындау, әрекет ету принципі және қондырғысы. Оның негізгі өлшемдері (трансформация коэфициенті, күштілік коэфициенті, пайдалы әрекет ету коэфициент): физикалық мән, формулалар бойынша есеп айырысу.

Трансформатордың артық адымы.

Трансформатор жұмысын түсіндіреді.

Арнайы трансфрматорлардың негізгі типтерін түсіндіреді.

Жалпы түрде бірфазалы трансформатордың қызмет принципі мен тағайындауда жұмыс істейді, оның негізгі өлшемдерін жазбаша және ауызша формада жүргізеді.

Трансформатор жұмысын бос адым мен жүктеме астында түсіндіреді.Электрлік және магниттік жоғалтулардың тууы орны мен

140

Тақырып атауы Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері Жүктеме астындағы трансформатор жұмысы. Трансформатордағы күштілікті жоғалту (электрлік, магниттік). Артық адым және қысқа тоқ соғу тәжірибесінен тәжірибенің жоғалуын анықтау.

Үшфазалы трансформаторлар, олардың конструкциясы және суыту жүйесі.

Трансформаторлардың арнайы типтері (өлшемдік, сваркалық, импульстік, автотрансформаторлар және т.б..)

себебін түсіндіреді; артық адым мен қысқа ток соғу тәжірибесінен жоғалтуларды анықтау тәртібін түсіндіреді.

Үшфазалы трансформаторлардың жұмыс принципі туралы жалпы пайымдауды және олардң суыту жүйесі мен конструкциясы туралы айтады.

Арнайы трансформаторлардың негізгі принциптері бойынша ажыратады.

Тақырып 5. Электрлік құралдар және қондырғылар

141

Тақырып атауы Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері Электрлік құралдар. Электрниканың физикалық

негіздері. Электрлік және магниттік азат

жолдардағы электрлік заядтардың қозғалысы.Электрондық, термоэлектрондық, фотоэлектрондық эмиссия.

Өзіндік және өзіндік емес разряды емес ионды құралдары: неонды шамдар, стабилитрондар, газотрондар, тиратрондар. Жұмыс принципі және оларды қолдану аясы.

Фотоэлементтерің негізгі типтері (фотодиодтар, фоторезисторлар, жабу қабығы бар фотоэлементтер). Олардың жұмыс принципі және қолдану аясы.

Жартылау сымды құралдар. Жартылайсымды құралдары

жұмысының физикалық негіздері. Электрондық және тесік өткізгіштігі, электрондық тесік ауысымы туралы түсінік.

Жартылайсымды диодтар. Олардың вольтамерлік сипаттамалары, түзету құрамы. Нақты және тегіс диодтары.

Электрондық құралдардың конструкциясын және қолдануын, түзету құралдарын, жартылайсымды күшейткіштерін түсіндіреді.

Электрлік және магниттік азат жолдарда қозғалыс үрдісін сипаттайды, және де электрондық, термоэлектрондық және фотоэлектрондық эмиссия болмысын түсіндіреді.

Иондық құралдар қондырғысы, фотоэлементтердің негізгі типтері, әрекет ету принципі мен қолдану аясы туралы мәліметтерді баяндайды.

Электрондық және тесуік өкізгіштігі, электрондық тесік ауысымы болмысын ашады.

Жартылай сымды диодтардың тағайындалуын, оның түзу құрамын, конструкциясын, типін, өлшемін, қолдану асын, вольтамперлік сипаттаманы баяндайды.

Құрылымының р-n-р и n-р-n транзисторлар констркциясын түсіндіреді, оның сипатмамасын, қолдану асын түсіндіреді.Тиристорлар мен вольтамперлік сипаттама қондырғысын түсіндіреді

142

Тақырып атауы Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері Кремни диодтары және стабилитрондар (тірек диодтары). Конструкциямы, типі. типы, параметры и область применения.

Полупроводниковые транзисторы р-n-р и n-р-n структуры. Основные типы транзисторов, их характеристики (входные и выходные) и область применения.

Схемы включения транзисторов с общим эмиттером, общей базой и общим коллектором.

Тиристоры, их вольтамперные характеристики; применение в бесконтактных коммутационных цепях

Түзету қондырғысы. Түзету қондырғылары, тегістеу фильтрлері мен кернеу және ток стабилизаторларын қолдану аясы және тағайынлауы. Түзету қондырғыларының функционалдық сызбалары.Бір және екіжартылай кезеңді түзеткіш Г-, Т- и П- образды фильтрлер мен стабилизаторлар жұмысының принципі.

Түзету қондырғылары, тегістеу фильтрлері мен кернеу мен токтар стабилизаторларын қолдану аясы мен тағайындауын түсіндіреді, түзету қондырғыларының функционалдық сызбалары. Бір және екіжартылайсымды және үшфазалы түзеткіштер, фильтрлер мен стабилизаторар жұмысының принципін түсіндіреді.

Жартылайсымды күшейткіштердің 143

Тақырып атауы Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері тағайындалуы, классификациясы, әрекет ету принципі, қолдану аясы туралы жалпы пайымдауды түсіндіреді.

Жартылайсымды күшейткіштер. Жартылайсымды күшейткіштердің

тағайындауы, классификациясы, әрекет ету принципі, қолдану аясы.

Тақырып 6. Электрөлшеу құралдары және олардың қолданылуыЭлектрлік өлшемдердің түрі және

әдістері. Өлшемнің олқылықтары. Өлшем

құралдырының нақтылық класы. Өлшем құралының

классификациясы және оларды белгілеу жүйесі.

Баламалы электрөлшеу құралдары (магнттікэлектрлік, электромагнитік, элеткродинамикалық, индукционды, электростатикалық, термоэлектрдік және түзету). Олардың қондырғысы, әрекет ету приницпі және тағайындауы. Сандық электрөлшеу құраладры туралы түсінігі. Тағайндауы және олардың құрылудың негізгі принциптері.

Электрөлшем құралдарының қондоырғысын, әрекет ету приниципін және тағайындауын түсіндіреді.

Электрлік өлшемерінің түрлері мен әдістерін сипаттайды. Ұсынылатын әдістеме бойынша өлшем олқылықтарын анықтайды. Өлшем құраларының нақтылық арасын ажыратады; белгілеу жүйесін таниды. Қондырғыны, әрекет ету принципін және электрөлшем құралдарының баламалы және сандық тағайындауын және қолдану аясын түсіндіреді. Ток, кернеу өлшемінің ережесін баяндайды; күштілікті өлшеу ережесін түсіндіреді.Электрлік және магниттік тізбектер өлшемдерін өлшеу туралы жалпы пайымдауды айтады.

144

Тақырып атауы Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері Ток, кернеу және күштілікті өлшеу.Өлшем ережелері, амперметр, вольтметр, ваттметрді қосу сызбасы. Амперметр, вотльтметр өлшемдерін кеңейту. Белсені кернеу, индуктивтілік, сыйымдылық, жиілік, күштілік коэфициенті, магниттік индукция және магниттік азат жол кернеулігін өлшеу. Элеткрлік әдістермен электрдік емес өлшемдерді өлшеу туралы түсінік. Өлшек туындауының классификациясы (датчиктер)

Өлшеу туындаулар арқылы элеткрлік емес артықшылықтарды өлшеу ерекшелігі туралы жалпы пайымдауды айтады.

Тақырып 7. Электрлік машиналар Үнемі токтың машина

қондырғысы. Үнемі токтың генератор әрекетінің принципі. Ораулардың қосу сызбасы. Үнемі токтың генератораторының сыртқы және жиілікті сипаттамасы. Үнемі токтың генераторын қолдану аясы. Үнемі токтың қозғалтқыш қызметінің принципі. Қозғалту орауларын қосу

Электрілк машиналардың қондырғысы мен әрекет ету принуипіән біледі.

Үшфазалы асинхронды электрқозғалтқыштарын қолдану аясы, қондырғысы, тағайындауы туралы жалпы пайымдауды айтады.

Бірфазалы асинхронды элетрқозғалтқаштарының әрекет ету принципін, қондырғысын түсіндерді. Статор және синхрондық машина роторын, синхрондық генератор

145

Тақырып атауы Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері сызбасы. Механикалық сипаттамалары.

Іске қосу, айналу жылдамдығының Реверсирлеуі, үнемі токтың

қозғалтқыг тоқөтауы амалдары. Асинхронды үшфазалы элеткрқозғалтқыштар. Қондырғы, әрекет ету принципі, қолдану аясы .

Күштілік, айналу жиілігі, сырғанау, айналу уақыты. Механикалық сипаттама. Айналу жиілігін реттеу мен айналу бағытын өзгерту (реверс). Іске қосу амалдары.

Бірфазалы асинхронды қозғалтқыштар. Олардың қондырғысы, әрекет ету приниципі және қолдану аясы.

принципін және қозғалтқыш принципін түсіндіреді. Синхрондық генератор мен синхрондық қозғалтқыштың сыртқы сипаттмамасының механикалық сипаттамасын іске қосу амалдарын, айналу жиілігін реттеу мен синхрондық қозғалтқыш реверсін түсіндіреді.

Синхронды машиналар. Снхрондық машиналар статорын

және ротор қондырғысы. Үшфазалы синхрондық генератор

әрекетінің принципі. Синхрондық генератордың сыртқы сипаттамасы. Синхрондық қозғалтқыш әрекетінің принципі. Синхрондық қозғалтқыштың механикалық

146

Тақырып атауы Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері сипаттамасы. Кіруге қосу амалы, айналу жиілігін реттеу және айналу бағытын өзгерту(реверс). Қолдану аясы.

Тақырып 8. Электрлік аппараттарКоммутирлейтін және қорғаныс

аппараттары. Қол және автоматты әрекет етудің коммутирленетін аппараттары: рубильниктер, пакетті сөндіргіштер, баспалы қосулар, предохранительдер, автоматты сөндіргіштер, УЗО, дифавтоматытар. Әрекет ету қондырғысы және принципі.

Реле. Электрмагниттік, реле, геркон, жылу релсі, геркон уақыт, фоторелесі қызметінің қондырғысы және принципі.

Электрлік ааппараттардың қондырғысы мен әрекет ету принципін біледі.

Коммутирлейтін және қорғаныс аппараттарының қолдану аясы, тағайындалуы, конструкциясы туралы жалпы пайымдауды айтады.Электрмагниттік реле, жылу релесі, уақыт релесі әрекет ету принципі мен қондырғысын баяндайды.

Бақылаушылар, контакторлар мен магнитік пускательдерді қолдану аясы, әрекет ету принципі мен қондырғысы туралы жалпы пайымдауды айтады.

Басқару аппраттары.Бақылаушылар, контакторлар және

магниттік қосулар: олардың қондырғысы, әреке ету пинципі, тағайындалуы, қоллану аясы.

Тақырып 9. Электрлік энергияның өндіріс, бөлуі мен тұтынуы

Электростанциялар түрлері. Жылу, гидро және атомдық

Электр энергиясын өндіру, бөлу және тұтыну мәселесінде жұмыс

Белгілерді қолдана отыра, электрсансасының негізгі типтері,

147

Тақырып атауы Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері электрстансалардың салыстырмалы техно экономикалық сипаттамалары.

Электрлік желілер. Электржіберудің сымды және әуе түзу. Подстанциялар.

Электрэнергиясын беруде күштілікті жоғалтуды төмендету амалдары. Тұтынушылар типтері. Өндірістік кәсіпорындар мен тұрғын үйлер электрмен қамтамасыз ету сызбалары.

Жинақтық бөлу қондырғылары (ЖБҚ).

Электрсымы туралы түсінік; оның функционалдық сызбасы; электрсымдар және олардың жұмыс режимдерінің классификациясы; жұмыстың жүктеме диаграммалары; жұмыстың ұзақ және қысқамерзіміді режимі барысында күштілікті анықтау.

Электрқұрал; оның негізгі түрлері (дрелдер, шлифовальді құрал, қайшылар, аралар, рубанкалар және т.б. ).

Электрлік жарықтандыру. Қызмет шамдары және люминесцентті

істейді. салыстырмалы техника экономикалық сипаттамалары, электр энергиясын беру амалдары, мұның барысында күштілікті жоғалту.

Тұтынушылардың электрэнергияарының түрлі типтерінің сызбасын ,тағайындауын, қондырғы және КРУ жұмысы принципін түсіндіреді. Тұтынушылар электржабдықтауының түрлі типтерінің сызбалары туралы жалпы пайымдауды айтады.Функционалдық сызба бойынша электрсым қонлдырғысын түсіндіреді; оның жұмысының негізгі режимдері; электрсымдарын басқару амалдары. Әрекет ету принципін түсіндіреді және электрқұралының негізгі түрлерін тағайындайды. Қызу шамдары және люминесцентті шамдарды қосудың сызбасы және қондырғысы туралы жалпы мәліметтерін жүргізеді.

148

Тақырып атауы Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері шамдар; олардың қондырғысы, әрекет ету принципі және қосу сызбалары.

Бақылау жұмысы Тақырып 10. Подстанциялар және бөлу тармақтары

Электрлік станциялар мен подстанциялардың негізгі құралжабдығы.

Басты төмендету (ГПП) және бас бөлу пункттері (ГРП) тағайындау.

Қолданылатын номинальді кернеулердің өлшемдері.

Подстанциялар классификациясы және оларды тағайындау, типтері. Ашық және жабық бөлу қондырғылары.

КСО, КРУ, КРУН типті жинақтық бөлу қонлырғыларымен КтП, КТПН , ТП және РП типті жинақтық трансформаторлық подстанцияларды қолдану. ГПП және ГРП конструктивті орындау, электрлік сызбалары және қолданылатын электржабдығы (күшті трансформаторлар, күштілік сөндіргіштері, жүктеме, бөлгіштер, жекелегіштер, қысқатоқсоғулар,

Элеткрлік сатнсалар мен подстанциялардың электрқұралын тағайындау және қондырғыны біледі.

Тағайындау, ГПП және ГРП айырмашылығын біледі. Оның негізгі жабдығын сипаттайды.

КСО, КРУ және КРУН типінің жинақтық бөлу қондырғыларымен КТП, КТПН, ТП және РП типінің подстанция қондырғысын сипаттайды.

Жоғарывольтті аппараттардың тағайындалуын, қондырғысын және жұмыс принципін ашады, оның техникалық мәліметтерін түсіндіреді.

149

Тақырып атауы Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері жоғарывольтті предохранительдер, шиналар, сөндіру приводтары,ток трсансформаторы және кернеулер, разряниктер, ВВ/TEL сериясының сөндіргіштері).Конструкция, қондырғы, жоғарывольтті құрал жабдықты тағайындау және типтері. Жоғарывольтті аппараттардың сәулелендіруі.

№ 2 Практикалық сабақЖоғарывольтті аппараттардың типін

анықтайды. Жоғарывольтті аппараттар типі

анықтайды.

Тақырып 11. Қысқа тоқ соғу. Қысқа тоқ соғу түйілуінің есебі Электрлік желілерде қысқа тоқ

соғулардың түсінігі. Қысқа тоқ соғу үрдісінің физикалық болмысы. Қысқа тоқ соғу түрлері (бірфазалы, екіфазалы, үшфазалы симметриялық, жерге екіфазалы тоқ соғуы).

Электрқамтамасыз ету жүйесінің есеп сызбасы. Орнын басу сызбасы және қысқа тоқ соғу тізбегінің есеп нүктелері. Қысқа тоқ соғу тізбегінің жеке элементтері кедергісін анықтау (турбогенераторлар,

Қысқа тоқ соғудың құбылысын сипаттайды, қысқа тоқ соғу токтарын есептейді.

Қысқа тоқ соғудың физикалық күштілігін ашады. Қысқа тоқ соғу түрлерін сипаттайды, қысқа тоқ соғу себептерін анықтайды. Қысқа тоқ соғу есебінің жүйелілігін баяндайды.

150

Тақырып атауы Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері гидрогенераторлар, трансформаторлар, электрлік қозғалтықтар, электрлік бағыттар, реакторлар).

Эквиваленттіліккен есеп сызбасын келтіру. Шектелмеген күштілік көзінен қысқа тоқ соғу токтарының есебі.

Есеп кривтері бойынша қысқа тоқ соғу токтарының есебі. 1 кВ- ға дейін қысқа тоқ соғу токтарының есебі. Қысқа тоқ соғу токтарының электродинамикалық және термикалық қызметі. Қысқа тоқ соғу шектеуінің амалдары. 1 кВ дан жоғары қысқа тоқ соғу токтарының есебі.

№ 3 Практикалық сабақ Қысқа тоқ соғу токтарын есептейді. Нақты жағдайларда қысқа тоқ соғу

токтарын есептейді.Тақырып 12. Электрқондырғылар мен шағын бекеттің қорғаныс жерге түсуі

Қорғаныс жерге жақындауы мен нөлге түсуді тағайындау. Электрқауіпсіздігі бойынша электрқондырғылар классификациясы.

МБСТ 30331.2-95- ға сәйкес жерге жақындау жүйелірі типтері, олардың сипаттамаы және ерекшелігі. Жерге жақындау қондырғылары және жерге

Электрқондырғылары мен подстанциялардің қорғаныс жерге тиюін сипаттайды.

Негізгі түсініктерді, ПУЭ -ға сәйкес жерге жақындау кедергісі өлшеміне талаптарды баяндайды. Электрқондырғылары мен шағын бекеттердің жерге жақындау есебінің жүйелілігін баяндайды.

151

Тақырып атауы Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері жақындаулары. Нейтраль жұмыстарының режимдерін есепке ала отыра, түрлі кернеулер электрқондырғыларында қорғаныс жергежақындауларының тогының жеткілікті кернеулері. Электрқондырғылары мен подстанциялардың жергежақындау қондырғысының есебі.

№ 4 Практикалық сабақЖерге жақындау қондырғыларының

есебі Жерге жақындау қондырғыларының есебін жүргізеді.

Жерге жақынду қондырғыларының саны мен типін таңдайды

Бақылау жұмысыТақырып 13. Басқару, дабыл, электрэнергиясын есепке алу. Электржабдығы жүйесінің автоматтандыруы.

Басқару щиттері, одардың тағайындалуы және түрлері. Басқару аппаратулары.

Дабыл қағу мен блокировкалау жүйелері. Электрқондырғыларда электрэнергиясын есепке алу түрлері. Белсенді және реактивті энергияны есепке алу талаптыры. Счетчиктерді қосу сызбалары.Электрэнергиясын есепке алудың

Басқару, дабыл қағу, электрэнергиясын есепке алу, электржабдығы жүйесінің автоматтандыруы.

Электрэнергиясын басқару, дабыл қағу мен ескпе алу жүйесін сипаттайды.

Электрэнергиясын есепке алу құраладарына талаптарды баяндайды. Электржабдығы жүйелерінде түрлері мен қондырғыдардың тағайындалуын түсіндіреді, және оларға негізгі талаптар.

152

Тақырып атауы Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері құралдары және автоматтандырылған жүйелері. Электр энергиясын үнемдеу бойынша шаралар. Электржабдығы, оларға негізгі талаптар жүйесінде автомат түрлері, қондырғыларды тағайындау.Резервтің автоматты қосуының принципиальді сызбалары (АВР), автоматты қайта қосу (АПВ), автоматты жиілік жүктемесі (АЧР) және ток бойынша автоматты жүктеме (АРТ).

Өтемақы қондырғыларының автоматизациясы.

153

БАСШЫЛЫҚ

«Электротехника және ғимараттардың электржабдығы негіздері» пәнінің бағдарламасы үнемі және ауыспалы токтың электрлік тізбектерінде болатын, үрдістерді, қондырғыларды, электрөлшем құралдарының қызмет принципі, электромагнитік аппараттар, электрлік машиналар мен оны практикалық қолдану; электрондық, фотоэлектрондық және жартылай сымды құралдардың алдын алынады.

Пәнді оқыту физика, математика және химия бойынша үйренушілердің жалпы білім беру дайындығында негізделеді.

«Электротехника және ғимараттардың электржабдығы негіздері» пәнін оқыту барысында үлкен тиімділікке жетуде арнайы технологиямен, өндірістік оқумен және оқу жоспарының басқа оқу пәндері мен өндірістік оқуын жүзеге асыру қажет.

Оқу материалын баяндау барысында көрнекі құралдарын қолдану қажет: құралдар, машиналар мен аппараттар үлгілері, макеттер, плакаттар, сызбалар, диаграммалар.

Үйренушілердің теориялық білімдерін бекіту мен тереңдету үшін бағдарламамен зертханалық және практикалық сабақтарды жүргізу ескерілген. Зертханалық сабақтар алдында үйренушілерге жұмыстарды жүргізу, еңбек қауіпіздігі шаралары туралы жұмысты жүргізу мақсаты мен әдістері туралы сілтеме беріледі.

Осы пән бойынша бақылау негізгі формалары: бақылау жұмысы, сынақ болып табылатын, аралық аттестаттауды жүргізуді ескереді.

Осы оқу бағдарламасын жүзеге асыру барысында жүргізу ескерілген: бақылау жұмысы – 2; сынақ – 2.Білім беру ұйымдарына жұмыс оқу бағдарламасына тест формасында

құзыретті бағыттау тапсырмаларын әзірлеу қажет.Пәнді меңгеру нәтижесінде үйренуші білуі қажет:

– негізгі электротехникалық және электрондық құралдардың әрекет етуінің физикалық принциптері;

– электртехниканың негізгі заңдары;– электрлік токтың пайда болуы және қызмет етуі жағдайы, оның

сипаттамасы;– электротехникалық құрал-жабдықтың, электрөлшем құралдары мен

қондырғылардың әрекет ету принциптері мен ережелері;– өндірістік кәсіпорындардың электрқамтамасыз ету сызбалары;– электр қауіпсіздігін қамтамасыз ететін, техникалық құралдары және

амалдары; – электрэнергиясын өндіру, бөлу және қолдану;– тұрғын үй бекеттерінің желі және элактржабдығы қондырғысы.

Білу қажет:

154

– сызбаларды оқу және қарапайым электрлік тізбектерді құруға;– тағайындау бойынша іріктеуге және бақылу өлшек құралдарымен

пайдалануға;– таағйындауды және электрлік және магнитік машиналар, аппараттар

мен электрсымдарынның қызметінің принципін талдауға;– электр жабдығын пайдалану барысында еңбектің қауіпсіз шартын

қамтамасыз етуге.

155

ЭКОНОМИКА НЕГІЗДЕРІ

Пәнді меңгеру мақсаты – үйренушілердің заман талабына сай жағдайда жұмысшыға қажетті экономикалық ойлауы мен практикалық дағдысын құру, еңбектің соңғы нәтижесі үшін жауапкершілік сезімін тәрбиелу.


Тақырып Оқу

сағаттарының саны

Кіріспе 11. Нарық түсінігі. Нарық механизмінің элементтері 12. Қазақстан Республикасында экономикалық қызмет түрлері. 23. Ұйым шаруашылық субъектісі сияқты 24. Ұйымның негізгі және кері құралдары 45. Еңбек нарығы 16. Ұйымның құрылымы және штаттық кестесі, еңбек өндірісі 37. Еңбек қалпы 38. Ұйымдағы еңбек төлемі 39. Өнімнің сапасы және бәсекеге қабілеттілігі 210. Өндіріске шығындар және өнімді жүзеге асыру 411. Бағаны туындау механизмдері және оны реттеу негіздері 212. Пайдасы және рентабелділігі 213. Салықтар және Қазақстан Республикасындағы салық жүйесі 214. Ұйымның Бизнес-жоспары 415. Қазақстан Республикасында ақша кредиттік және банк жүйесі 116. Кәсіпкерлік және Қазақстан Республикасындағы оның формалары 2Бақылау жұмысы 1

Б а р л ы ғ ы 40

156


Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері Кіріспе

«Экономика негіздері», мазмұны, оның мамандық бойынша басқа типтік оқу жоспарымен пәнаралық байланысы, мақсаты және міндеті.

Экономикалық білімнің туындауы және олардың эволюциясы. Негізгі экономикалық ілімі. Экономикалық мәдениет және оны құру жолдары.

Негізгі экономикалық ілімдерін атайды, экономикалық мәдениеттің құру үрдісі туралы жалпы пайымдауды айтады.

«Экономика негіздері», оның мақсаты, міндеті және мамандық бойынша типтік оқу жоспарының пәнаралық байланысы туралы жалпы пайымдауды айтады.

Негізгі экономикалық ілімін атайды, экономикалық мәдениеттің құру үрдісі туралы жалпы пайымдауды айтады.

Тақырып 1. Нарық түсінігі. Нарықтық механизм элементтеріТүсінігі: нарық, нарық элементтері

(тауар, сатушы, сатып алушы, мәміле, бағасы, делдал, айырбастау амалы), құрылымы, нарық инфрақұрылымы.

Нарық түсінігін және нарықтық механизм элементтерін атайды.

Нарық, нарық элементтері, құрылымы және нақыр инфрақұрылымы туралы жалпы пайымдауды атайды (тауар, сатушы, сатып алушы, мәміле, бағасы, делдал, айырбастау амалы).

Тақырып 2. Қазақстан Республикасында экономикалық қызмет түрлеріҚазақстан Республикасында

экономикалық қызмет түрлері. Материалдық және материалдық емес салалар.

Қазақстан Республикасының әлеуметтік экономикалық дамуының

Қазақстан Республикасында экономикалық қызмет түрін біледі.

Қазақстан Республикасында экономикалық қызмет түрлері туралы жалпы пайымдауды, материалдық және материалдық емес өндіріс, базалық сала туралы атайды.

Қазақстан Республикасының 157

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері негізгі бағыттарын анықтайтын заңнама актілері.

әлеуметтік экономикалық даму дың м негізгі бағыттары анықтайтын, заңнама актілерін атайды.

Тақырып 3. Ұйым шаруашылық субъектісі ретінде Жеке және заңды тұлға. Ұйымды

заңды тұлға деп тануы. Құрылтайшылар және жалшы қызмктерлер.Заңды тұлға ішінде қатынастарды реттейтін нормативтік құқықтық актілер. Ұйымдардың классификациясы. Ұйымның ұйымдастырушылық құқықтық формаларының сипаттамасы. Ұйымның салалық ерекшеліктері. Мемлекетік меншікті мемлекеттеу және жекешелендіру болмысы. Меншіктік сұрақтарды реттейтін, Қазақстан Республикасының заңнама актілері.

Қазақстан Республикасы бағалы қағаздар нарығы. Бағалы қағаздардың түрлері, оларлың ерекшеліктері. Бағалы қағаздар кірісі.

Ұйымның шаруашылық субъектісі ретінде негізгі белгілероін атайды және ашады.

«Жеке және заңды тұлға» түсінігінің болмысын ашады. Заңды тұлғамен ұйым танылуын сипттайды және заңды тұлғаның ішінде қатынастарды реттейтін нормативтік құқықтық актілерді сипаттайды; ұйым классификациясы принциптері және олардың ұйымдастырушылық құқықтық формалары, ұйымның салалық ерешеліктері.

Мемлекеттеу және жекешелендіру болмысын, соның ішінде базаалық саладағы мемлекеттік меншікті түсіндіреді.

Бағалы қағаздардың негізгі түроерін атайды және солар бойынша кірістің есептеуі ерекшелігін атайды.

Тақырып 4. Ұйымның негізгі және қорлары Негізгі қорлардың болмысы, Негізгі қорлардың болмысын, Негізгі қорлардың болмысын,

158

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері тағайындауы, құрылым, жүргіу бағасы. Тозуы (физикалық және моральді амортизация, қолресебі, қормен қаруландыру энергиямсен қамтамасыз ету, құрал жабдық ауыстыру коэфициенті. Ұйымдағы негізгі қорларды қолданудың тиімділігі арттыру жолдары.

Кері қорлар, олардың құрылымы және кері байланыс. Кері қорларды пайдаланудың тиімділікті арттыру жолдары.

Ұйым активтерін құру көзі.

Еңбек нарығы. Еңбек нарығының субъектілері. Еңбек нарығындағы сұраным мен ұсыныс. Еңбек төлемінңң деңгейін анықтауда еңбек нарығынің ролі. Жұмыссыздық формалары.

Әлеуметтік кепілдемелердің мемлекеттік жүйесін құру. Тұрғынарды әлеуметтік қорғаудың принциптері.

Қазақстан Республиксында еңбек қатынастарын реттейтін, заңнама актілері.

тағайындауын, құрылымын, және жүргізу бағасын біледі.

тағайындауын, құрылымын, және жүргізу болмысын түсіндіреді. Түсініктерді ашады: тозуы (физикалық және моральді), амортизация, қолресебі, қормен қаруландыру энергиямсен қамтамасыз ету, құрал жабдық ауыстыру коэфициенті. Ұйымдағы негізгі қорларды қолданудың тиімділігі арттыру жолдарын сипаттайды.

Кері қорларды пайдаланудың құрылымы, құрамы, тиімділікті арттыру жолдары.

Ұйым активтерін құру көзі туралы жалпы пайымдауды айтады.

159

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері Тақырып 5. Еңбек нарығы

Ұйымды басқару жүйесінде

кәсіподақтар. Ұжымдық шарт және оны келісу бойынша келіссөздерді жүргізу процедурасы.

Еңбек нарығын сипаттайды, Қазақстан Республикасында еңбек қатынастарын реттейтңн. Заңнама актілерін біледі.

Еңбек нарығы, еңбек нарығының субъектілері, еңбек нарығындағы сұраным мен ұсыныстар туралы жалпы пайымдауды айтады, еңбек төлемі деңгейін анықтауда еңбек нарығының ролі, жұмысқа тұрмау формалары, әлеуметітк кепілдемеердің мемлекеттік жүйесі, тұрғындардың әлеуметтік қорғанысының принциптері.

Қазақстан Республикасында еңбек қатынастарын реттейтін заңнама актілерін атайды.

Ұйымның басқару жүйесінде кәсіподақтар орнын анықтайды. Ұжымдық шарттың мазмұнын баяндайды және оның тұжырысы бойынша келіссөздерді жүргізу процедурасын баяндайды.

Тақырып 6. Ұйымның құрылым және штаттық кестесі, жұмыс өндірісіҰйымның құрылымы және штатт

кестесі. Жұмыс уақыты және оның қолданылуы. Ішкі еңбек тәртібінің ережесі.

Еңбек өндірістілігі. Еңбек

Ұйымның құрылым және штат кестесінің болмысын, еңбек өндірістілігін түсіндіреді.

Ұйымның құрылымы, штат кестесі, жұмыс уақыты мен оның тиімді қолданылуы туралы жалпы пайымдауды айтады.

Еңбек өндірісінің болмысын, 160

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері өндірстілігін өлшу әдістері. Еңбек өндірістілігін өлшеу әдістері. Жұмыс атқару және еңбексыйымдылы,ы. Еңбек өндірістілігін арттыру жолдары. Еңбектің техникалық нормалацының болмысы, мақсаты және міндеті. Жұмыс уақыты шығындарының классификациясы. Еңбек нормаларының түрлері және олардың сипаттамасы. Еңбек нормаларының есебі. Жұмыс уақыты шығындарының әдістері

өңдеуін және еңбексыйымдылығын тұсіндіреді. Еңбек өндірісін арттыру жолдарын анықтайды.

Тақырып 7. Еңбектің нормалығы(хронометраж, жұмыс уақыты фотосуреттері). Еңбек нормалауының әдістері. Жұмыс орны аттестаттауын тағайындау. Әрекететгі нормаларды қайта қарау тәртібі.

Техникалық еңбек нормалығы сұратарында өзін табады.

Еңбектің мақсты, нормалау міндеттерін, жұмыс уақытының шығындар классификациясын баяндайды. Еңбек нормаларының түрлерін, олардың есеп айырысу тәртібін, жұмыс уақыты шығындарының әдістері мен еңбек нормалауының әдістерін, жұмыс орны аттестататуының тағайындауын, әренбекттегі нормалардың қайта қарау тәртібін сипаттайды.

Тақырып 8. Ұйымдағы еңбекті төлеу 161

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері Жалақы. Нарықтық экономикада

еңбек мотивациясы. Еңбекті төлеу аясында мемлекеттік реттеу. Еңбек төлімінің формалары және жүйелері. Еңбек төлімінің иілгіш жүйелері. Еңбек төлімінің мәмілелік формасы, оны қолдану шарттары. Еңбек төлімінің мәмілелік жүйелері: Тура мәмілелік, жарнама мәмілелік, мәмілелік сыйақылық, Мәмілелік прогрессивті. Еңбек төлімінің уақытылы формасы. Еңбекті төлеудің уақытылы формасы: қарапайым уақытылы, уақытылы сыйақылы. Ұйымдағы материалдық ынталандыру түрлері, принциптері және элементтері.

Еңбекті төлеудің формаоарын, жүйелерін, негізгі принцптерін, элементтерін және ұйымағы материалдық ынталанлыруын біледі.

Нарықты экономика жағдайында еңбекті мотивациялау болмысын ашады, жалақы болмысын ашады; еңбек төлемі ұйымының принциптерін баяндайды, еңбек төлемі аясында мемлекетті реттеуді жетілдіру бьойынша шараларды ашады; еңбектің төлем жүйесі мен формаларын, еңбек төлемінің иілгіш жүйелерін, негізгі принциптерін, ұйымдағы материалдық ынталандырудың элементеттері мен түрлерін сипаттайды.

Тақырып 9. Өнімнің сапасы және бәсекеге қабілеттілігі Өнім сапасы. Өнім сапасының

көрсеткіштері. Өнімнің сапасы және бәсекеге қабілеттілігі.Ұйымның базалық саласы өнімінің бәсекегеқабілеттілігін анықтайтын, негізгі факторлар. Өнім сапасын басқару жүйесінің мазмұны.

Өнім сапасымен басқару жүйесн сипаттайды. Өнімнің стандарттауы мен сертификаттауын негіздейді.

«Өнім сапасы» түсінігін ашады, өнім сапасының негізгі көрсеткіштерін сипаттайды, сапаның өзара байланысын түсіндіреді және өнімінің бәсекеге қабілетілігін, бәсекеге қабілеттілігін анықтайтын, факторларын ашады.

162

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері Өнімнің стандарттауы және

сертификаттауы. Стандарттау мен сертификаттау болмысын баяндайды.

Тақырып 10. Өндіріс және өнімді жүзеге асыруға шығындарӨнімнің өзін-өзі бағасы. Өнімінң

өзін-өзі бағасының құрылымы және шығындар классификациясы. Өзін-өзі бағаның салалы ерекшелігі. Өнімнің өзін-өзі бағасын төмендету жолдары

Өнімге және өнімді жүзеге асыруға шығындардың салалық ерекшелігін сипаттайды.

Өнімінң өзін-өзі бағасы болмысын, құрылымын, шығындар коассификациясын түсіндіреді. Өнімінң өзін бағасы ерекшелігі мен оны төмендету жолдарының алалы ерекшелігін сипаттайды.

Тақырып 11. Бағаның пайда болуы механизмі және оны реттеу негіздері Баға және оның болмысы. Бағаның

пайда болуының негізігі принциптері. Мемлекеттік бағаларды реттеу. Бағаның пайда болуының нарықтық механизмі.

Бағаның пайда болуы механизмін және оны реттеу негіздерін біледі.

Бағаның өзін-өзі пайда болуының негізгі принциптерін біледі. Бағалардың мемлекеттік реттеуі мен бағаның пайда болуының нарықтық механизмі туралы жалпы пайымдауды айтады.

Тақырып 12. Пайда және рентабелділік Пайда, оның болмысы, және есеп

айырысуы. Пайданы бөлу және оны пайдалану. Пайданы арттырудың негізгі жолдары.

Рентабелділік және оның түрлері (сатулар рентабелділігі, ұйым қызметтің негізгі түрінің рентабелділігі).

Ұйымның пайда алу жолдарын біледі, рентабелділікті анцықтайды.

Ұйым пайдасының болмысын ,бөлу принциптерін, пайаны арттырудың негізгі жолдарын баяндайды.

Рентабелділік және оның түрлері туралы жалпы пайымдауды айтады ((сатулар рентабелділігі, қызметтің негізгі түрінің рентабелділігі, ұйымның рентабелділігі).

163

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері

Тақырып 13. Қазақстан Республикасындағы салықтар және салық жүйесі Салық және олардың түрлері.

Салық жүйесі. Салықсалу нысандары. Салықстарды салу және төлем

мерзімдері.Біріккен кіріс. Шығыс салығының шәкілі. Салықсалушылар, олардың құқығы, міндеті, жауапкершілігі. Салықтар және алымдар бойынша мемлекеттік инспекциялар.

Қазақстан Республикасы салық жүйесінде бағдарланады.

Салықтың негізгі түрлерін, салықсалу нысандарын, салықтарды есептеу және төлем мерзімдерінің тәртібін, құқықтарын, салық салушылардың міндеттері мен жауапкершілігін, салықтар және жинаулар бойынша мемлекетік инспекцияларды сипаттайды.

Тақырып 14. Ұйымның бизнес-жоспарыҰйымның тағайындалуының

құрылымы, және бизнес жоспары. Ұйым дамуының бизнес жоспар

болмысын және инвестициялық жобасы.

Ұйымның тағайындауын, бизнес- жоспар құрылымын біледі.

Ұйымның тағайындалуының құрылымы, және бизнес -жоспарын түсіндіреді.

Ұйым дамуының бизнес -жоспар болмысын және инвестициялық жобаны жүзеге асыруда бизнес-жоспар болмысын ашады.

Тақырып 15. Қазақстан Республикасында ақшалай-кредиттік және банк жүйесі

Қазақстан Республикасының банк жүйесі .

Банк операциялары. Несие , оның болмысы, ролі, дереккөзері және формалары. Несиелеуді алу тәртібі.

Қазақстан Республикасында ақшалай несиелік және банк жүйесін сипаттайды.

Қазақстан Республикасының банк жүйесі құрылымы туралы жалпы пайымдауды және банк операцияларының түрлері туралы айтады.

Банкта несиені алу ережелерін 164

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері Инвестициялар. Инвестирлеу

формалары. басшылыққа алады. Инвестирлеу формаларын атайды.

Бақылау жұмысы Тақырып 16. Қазақстан Республикасында кәсіпкерлік және оның формалары

Кәсіпкерлік болмысы және оның формалары. Қазақстан Республикасында кәсіпкерлік қызметті реттейтін, нормативтік құқықтық базасы. Кәсіпкерлердің құқықтары және міндеттері.

Шағын бизнес. Даму ерекшелігі және Қазақстан Республикасында шағын бинесті мемлекеттік қолдау.

Шағын бизнесті дамыту ерекшілігін және Қазақстан Республикасында мемлекеттік қолдау.

Кәсіпкерлік, кәсіпкерліктің түрлі формаларының ерекшілігін түсіндіреді. Қазақстан Республикасында шағын -бизнес дамуының ерекшелігі және мемлекеттік қолдау труалы жалпы пайымдауды айтады.

165

БАСШЫЛЫҚ

«Экономика негіздері» пән бағдарламасы Қазақстан Республимкасында нарық түсінігімен, нарық механизмінің элементтерімен, экономикалық қызмет түрлерімен байланысты мәселелерді меңгеруді ескереді және де бағаның пайда болуы мен оны ретеу негіздері, ақша крелиттік және банк жүйесі, сонымен қатар, кәсіпкерлік және Қазақстан Республмкасында кәсіпкерліктің зерделеуімен ерекшеленді.

«Экономика негіздері» пәнін оқытқан кезде үлкен тиімділікке жету үшін жалпы кәсіби және арнайы пәндерімен пәнаралық байланыстарды және де жалпы білім беру компоненттерін жүзеге асыру қажет.

Осы пән бойыша бақылау негізгі формалары : бақылау жұмыс және сынақ болып табылатын, аралық аттестаттауды жүргізуді ескереді.

Осы оқу бағдарламасын жүзеге асыру барысында ескерілген: бақылау жұмысы – 1; сынақ – 1.Білім беру ұйымдарына жұмыс оқу бағдарламасында тест

фрмасында құзыретті бағытталған тапсырмаларды әзірлеу қажет. «Экономика негіздері» пәнін меңгеру нәтижесінде үйренуші білуі

қажет:

– Қазақстан Республикасының экономикалық дамуының бағыттары мен басымдықтарын, базалық саласын;

–ұйымның құрылымын және штат кестесін, ұйымның қаржы ресурстарын, ұйымның қаржы шаруашылық қызметінің технико экономикалық көрсеткішетрін, бизнес жоспар құрылымын;

– еңбек қатынастарын шарттық реттеу негіздерін, соның ішінде төлеміне еңбектің нормалануы аясында реттеу, және ұжымдық шарттың мазмұндалуын реттеу;

– ұйымда орнатылған, еңбек формалары және төлеу жүйелері,олардың ерекшелігі, тарифтік ставкаларды, окладтардың мәмілелік расценкалардың формалары және жүйелері;

– Жұмыстар және жұмысшылардың тарификация және қайтатарификациялау тәртібі және ерекшелігі, дайындықтың негізгі ережелері мен формалары, өндірісте жұмысшылардың білітілігін арттыру және қайта дарялауы;

Білу қажет:– негізгі экономикалық көрсеткіштерді есептеу;

166

ИНФОРМАТИКА НЕГІЗДЕРІ

Пәнді меңгеру мақсаты болып практикалық қызметте мультимедиялық және желі технологиялары мен оларды қолдану туралы ақпаратты құру, сақтау және өңдеуді қабылдау жүйесі үшін мәліметтер базасын басқару жүйесін қолдану туралы стандарттар мен қорғаныс құралдарын есепке ала отыра, іскерлік ақпаратты компьютерлік пысықтау технологиялары туралы білімдерді құру

ПӘННІҢ ҚЫСҚАША ШОЛУЫ

Бөлім , тақырып

Оқу сағатарының саны

Барлығы


практикалық

жұмыстар Кіріспе 1Бөлім 1. Қызметтің пәндік аясы және оның ақпараттық қамтамасыз етуі 21 121.1. Кәсіби тағайындаудың ақпараттық жүйесі 31.2. Іскерлік ақпараттың жүйесі тәрізді мәліметтер базасы 18 12Бөлім 2. Іскерлік ақпаратты өңдеу барысында стандарттар 8 42.1. Іскерлік ақпаратты өңдеудің ақпараттық технологияларына стандарттар жүйесі . Электрондық құжаттар стандарттары. 4 22.2. Іскерлік ақпаратты қорғау 4 2Бөлім 3. Кәсіби қызметтегі қолданбалы бағдарламалық қамтамасыз ету 20 143.1. Кешенді еептерді орындау үшін қолданбалы бағдарламалық қолдану.

8 43.2. Мәтіндік ақпаратты құру және өңдеу технологиялары. 4 4Бақылау жұмысы 13.3. Графикалық және мультимедиялық ақпаратты құру және өңдеу технологиялары. 7 6

Б а р л ы ғ ы 50 30

167

168


Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері КІРІСПЕ

«Ақпараттық технологиялар» пәнінің мақсаты, міндеті және мазмұны.

Мамандардың кәсіби дайындығында пән мазмұны және мамандықтар бойынша меңгерілетін, басқа пәндермен байланысы.

Іскерлік ақпараттың компьютерлік өңдеу болмысы. Ақпараттық технологиялардың даму тенденциялары.

Ақпараттық технологияларды дамыту тенденцияларында бағытталады.

Ақпараттық технологиялардың мақсаты, міндеті және пән мазмұны, даму тенденциялары туралы жалпы пайымдауды айтады.

БӨЛІМ 1. ҚЫЗМЕТТІҢ ПӘНДІК АЯСЫ ЖӘНЕ ОНЫҢ АҚПАРАТТЫҚ ҚАМТАМАСЫЗ ЕТІЛУІ Тақырып 1.1. Кәсіби тағайындаудың ақпараттық жүйелері

Іскерлік ақпараттың компьютерлік өңдеу технологиялары және оларың түрлері. Ақпараттық жүйелер туралы жалпы мәліметтер. Ақпараттық жүйелердің негізгі типтері. Негізгі нысанары және атрибуттары, ақпараттық жүйелермен байланысы.

Бөлінген өңдеулер технологиялары. Жүйелерде қолданылатын

бағдарламалық қамтамасыз ету түрлері.

Кәсіби тағайындаудың ақпараттық жүйелерін атайды.

Ақпараттық жүйелердің тағайындауы мен мүмкіндіктерін , оларлың типтерін, негізгі нысандары мен атрибуттарын, бөлінген өңдеулер технологияларын, қолданылатын бағдарламалық қамтамасыз ету түрлері.

169

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері Анықтама жүйесі, іздеу жүйесі.

Тақырып 1.2. Жүйенің іскерлік ақпарат беруінде көрінетін мәліметтер базасы Мәліметтер базасының

технологияларын тағайындау және қолдану. Мәліметтер базасының моделдері. Мәліметтер базасын басқару жүйелері (МББЖ). МББЖ MSAccess. МББЖ MSAccess- та нысандарды құру және модификациялау технологиялары. Мәліметтер базасында ақпарат көзі ретінде кестелері. Мәліметтер базасымен жұмыс барысында интерфейс элеменеттері ретінде формалары. Мәліметтер базасында элементтер, сұранымдар мен есептер ретінде формалар.

Мәліметтер базасы іскерлік ақпараттың жүйесі ретінде сипатталады.

Мәліметтер базасының технология тағайындауын, олардың моделдерін, мәліметтер базасын басқару жүйелерін,

СУБД MSAccess –та нысандарды құру және модификациялау технологияларын ашады.

№ 1 Практикалық сабақ Қызметтің пәндік аясында

ақпараттық нысандарды шығару. Мәліметтер базасын анықтау.

Мәліметтер базасының құрылымын анықтайды.

Мәліметтердің ақпараттық логикалық Моделін әзірлейді және талдайды,

қызметтің пәндік аясында көздер мен мәліметтер базасы құрылымын анықтайды.

№ 2 Практикалық сабақ Анықтамалық, жоспарлы және

есептік ақпарат кестелерінде Анықтамалық, жоспарлы және есеп

ақпараттың макеттік кестелерін әзірлеу. Анықтамалық, жоспарлы және есеп

ақпараттың кесте макеттерін әзірлейді, 170

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері макеттерді әзірлеу. Алғашқы кілтті анықтау. Кесте режимінде мәліметтерді енгізу және түзету.

негізгі көрсеткіш таңдауын негіздейді, кесте режимінде енгізу және түзетуді орындайды.

№ 3 Практикалық сабақ Ақпаратты енгізу , қарау және

түзету үшін формаларды жобалау. Іріктеу шарттарына сәйкес мәліметтерді таңдауға сұранымдарды құру. Біркестелі есептерді әзірлеу.

Біркестелі есептерді әзірлейді. Қолайлы енгізуді орындау үшін түрлі басқару элементтерімен форма макеттерін жобалайды, ақапаратты қарау және түзетуді жобалайды. Іріктеу шарттарына сәйкес мәліметтерді таңдауға сұранымдар макеттерін құрайды және сұранымдарда өлшемдерді тапсырады.

№ 4 Практикалық сабақ Мәліметерді таңдауға көпкестелі сұранымдарды құру. Көпкестелі есептерді әзірлеу.

Көпкестелі есептерді әзірлейді. Бұған дейінгі құрылған бірнеше кестелер негізінде мәліметтерді таңдауға сұранымдарды құрайды.

№ 5 Практикалық сабақ Пәндік қызметпен байланысты,

Ғаламторда ақпаратты іздеуді ұйымдастыру, оны қолдану. Жүйеде мәліметтерді өзгерту: олардың жаңартылуы, жою, қосу.

Ғаламторда қажетті ақпаратты табады.

Ғаламторда ақпаратты іздеуді ұйымдастырады, оны қолданады. Жүйеде мәліметтерді өзгерту үшін сұранымдарды әзірлейді.

171

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері № 6 Практикалық сабақ

Клиенттерге ақпараттық және жарнама хатарнының құрылуы, олардың таратуды ұйымдастыру.

Ақпараттық және жарнама хаттарын құрайды, элетктрондық поштамен пайдаланады.

Мәліметтер базасын құрай отыра, клиенттерге ақпаратық және жарнама хаттарын құрайды және оларды электрондық пошта арқылы жолдайды.

172

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері БӨЛІМ 2. ІСКЕРЛІК АҚПАРАТТЫ ӨҢДЕУ БАРЫСЫНДА СТАНДАРТТАР

Тақырып 2.1. Іскерлік ақпаратты өңдеудің ақпараттық технологияларына стандарттар жүйесі.Электрондық құжаттар стандарттары.

Ақпараттық технологиялар аясында нормативтік құқықтық актілер, оларды тағайындау. Электрондық құжаттарға жалпы талаптар. Өмірлік циклды жоспарлау, идентификация, түпнұсқа жеке куәлігі, қорғанысты орнату және электрондық құжаттарды сақтау. Электрондық құжаттарды ресімдеуге негізгі талаптар. Электрондық құжаттардың үлгілерін әзірлеу барысында стандарттарды орнату. Компьютерлік желілер стандарттауы. Электрондық құжаттардың стандарттарын қолдана отыра, іскерлік ақпараттың үлгілерін құру.

Іскерлік ақпараттың өңдеудің ақпаратық технологияарына стандарттар жүйесін біледі.

Ақпараттық технологиялар аясында нормативтік құқықтық актілерді тағайындауды және электрондық құжаттарға жалпы талаптарды түсіндіреді. Қажетті стандарттың электрондық құжатын алу үшін қажетті, электрондық құжаттарды ресімдеуге негізгі талаптарды және компьютерлік желілердің стандарттау принциптерін баяндайды, технологияларды сипаттайды.

№ 7 Практикалық сабақ Элетрондық құжаттар стандарттарын

қолдана отыра, іскерлік ақпарат үлгілерін құрайды.

Электрондық құжаттардың стандарттарын қолдана отыра, іскерлік ақпарат үлгілерін әзірлейді.

173


Тақырып 2.2. Іскерлік ақпаратты қорғау Ақпараттық қауіпсіздіктің негізгі

түсінігі. Бағалау критерийлері. Ақпараттық қауіпсіздіктің қауіптер классификациясы. Ақпараттың әдістері және қорғаныс құралдары. Ақпараттық жүйелердің құқықтық қамтамасыз петуі. Компьютерлік желілерде қаіпсіздікті қамтамасыз етудің ерешеліктері. Вирустар мен санкцияланбаған қолжетімділіктен іскерлік ақпараттың файлдық жүйесін қорғау. Іскерлік ақпаратты қауіпсіз ұйымдастыру.

Ақпараттың әдістері мен құралдарын біледі.

Ақпараттық қауіпсіздіктің негізгі түсінігін, оны бағалау критерийлерін, қауіп, әдістер мен ақпаратты қорғау құралдарын ашады.

№ 8 Практикалық сабақ Санкцияланбаған қолжетімділіктен

құжаттарды қорғауды ұйымдастыру. Санкцияланбаған қолжетімділіктен

құжаттарды қорғауды ұйымдастырады. Санкцияланбаған қолжетімділіктен

құжаттардың түрлі қсоымшаларын қорғауды қамтамасыз етеді.

БӨЛІМ 3. КӘСІБИ ҚЫЗМЕТТЕ ҚОЛДАНБАЛЫ БАҒДАРЛАМАЛЫҚ ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ

Тақырып 3.1. Кешенді есеп айырысуларды орындау үшін қолданбалы бағдарламалық қамтамасыз етуді қолдану

Қолданбалы бағдарламалық Кешенді есеп айырысуларды орындау Кәсіби қызметте қолдну үшін 174

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері қамтамасыз етудің классификацимясы.

Кәсіби қызметте қолану үшінқ қолданбаы бағдараоамлық қамтамасыз етудің таңдауы. Кешенді есеп айырысуларды орындау барысында MSExcel қосымшасының мүмкіндіктері.

үшін қолданбалы бағдарламалық қамтамасыз етуді қолданады.

қолданбалы бағдарламалық қамтамасыз ету таңдауының классификациясын және критерийлерін ашады, кешенді есеп айырысуларды орындау барысында

MSExcel қосымшасының мүмкіндіктерін түсіндіреді.

№ 9 Практикалық сабақ Орындалған жұмыстардың

(қызметтер) оперативті есебі үшін MS Excel қосымшасының мүмкіндіктерін қолдану.

Орындалған жұмыстардың оперативті есебі үшін MS Excel қосымшасымен жұмыс істейді (қызметтер).

Орындалған жұмыстардың (қызметтер) оперативті есебі үшін MS Excel қосымшасының мүмкіндіктерін қолданады, алынған нәтижені талдайды.

№ 10 Практикалық сабақ Жұмыстың экономикалық

көрсеткіштерінің есеп айырысуы үшінMS Excel қосымшасының

мүмкіндіктерін қолдану.

Жұмыстың экономикалық көрсеткіштерінің есеп айырысуы үшін

MS Excel қосымшасымен жұмыс істейді

Жұмыстың экономиклаық көрсеткішінің есеп айрысуы үшін MS Excel қосымшасының мүмкіндіктерін қолданады.

Тақырып 3.2. Мәтіндк ақпаратты құру және өңдеу технологиялары

Ақпараттық кросс технологиялар: символдар мен тілді, мәтіндердің автоматты және автоматты аударуының оптикалық тануы.

Мәтіндік ақпараттың құруы мен өңдеуіне технологияларды біледі.

Ақпараттық кросс технологиялардың мазмұнын ашады, мәтіндік құжаттарды әзірдеуде MSWord мүмкіндіктерін сипаттайды.

175

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері Мәтіндік құжатты әзірлеу

барысында MSWord мүмкіндіктері.Ақпаратты сканерлеу және тану.

MS Word мәтіндік құжатта мәтінді форматтау. Құжаттың стильдік ресімдеуі және бас мазмұнды орнату.

№ 11 Практикалық сабақ MS Word мәтіндік редакторда

жұмыстарды орындайды. Электрондық құжатқа қағаз құжат

ының конверттеуін орындайды. Мәтіндік құжат және оның фрагменттерінің, стильдік ресімдеудің, мазмұнының форматтау технологияларын қолданады.

№ 12 Практикалық сабақ Құрамды құжатты әзірлеу. Құрамды құжатты әзірлейді. Мәтіндік құжатқа басқа

қосымшалардың нысандарын қоса отыра, қою технологиясын қолдана отыра, құрамды құжатты әзірлейді.

Бақылау жұмысы Тақырып 3.3. Графикалық және мультимедиялық ақпаратты құру және өңдеу технологиялары

Аудиоақпарат өңдеуі. Статистикалық суреттер технологиясы.

Сандық бейнебаянның негізгі принциптері. Жарнаманы құру үшін

Графикалық және мультимедиялық ақпараттың құру және өңдеу технологясын біледі.

Графикалық және мультимедиялық ақпаратты тұсаукесерлерді және де web-страниц және web-сайттарды құру және өңдеу технологиясын түсіндіреді,.

176

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері бағдарлама тұсаукесердің мүмкіндіктері. web-страниц және web-сайттардың әзірлемесі.

№ 13 Практикалық сабақ Графикалық суреттерді құру және

редакциялауды біледі. Графикалық суретті құрайды және

редакциялайды.

№ 14 Практикалық сабақ Растрлық және анимацияланған

суретті құру. Растрлық және векторлық анимирлеу

суретін құруды біледі. Растрлық және векторлық анимациялық

суретті құру.

№ 15 Практикалық сабақ Ұймының маркетингтік қызметі

бойынша тұсаукесерлерді әзірлеу. Ұйымның маркетингтік қызметі

бойынша тұсаукесерлерді әзірлеуді біледі.

Ұйымның маркетингтік қызметі бойынша тұсаукесерлерді әзірлейді.

177

БАСШЫЛЫҚ

«Информатика негіздері» пән бағдарламасы үйренушілердің қоғам және өндіріс дамуында ақпараттық ресурстар мен заман талабына сай компьютерлік және телекоммуникациялық жүйелердің ролі мен мәні туралы білімді береді; ақпаратты алу, өңдеу және беру үшін ақпараттық компьютерлік технологияларды қолдану жұмысының амалдары туралы білім береді. Пән бағдарламасымен іскерлік ақпаратты құру, өңдеу және сақтау барысында заман талабына сай компьютерлік ақпараттық және коммуникациялық технологияларды меңгеру болып табылады.

Пән типтік оқу жоспарының жалпы кәсіби және арнайы пәндерімен тығыз байланыста меңгеріледі.

Бағдарламалық материалды баяндау барысында елді және шетелде ақпараттық технологиялар аясынды жаңа жетістіктермен және де қоғамның ақпараттандыруының даму тенденцияларымен және ақпараттық мәдениетті құрумен үйренушілерді таныстыру қажет.

Білім беру үрдісінде локалды компьютерлік желіге біріккен, персоналды компьютерлерді, техникалық және демонстрациялық оқыту құралдарын және де компьютерлік оқыту бағдарламаларын және электрондық оқу құралдарын қолдану қажет.

Үйренушілердің теориялық материалды терең меңгеру мақсатында, олардың практикалық жұмыстарды орындау ескеріледі.

Осы пән бойынша бақылау негізгі формалары: бақылау жұмысы және сынақ болып табылатын, аралық аттестаттауды өткізу болып табылады.

Осы оқу бағдарламасын жүзеге асыру барысында келесіні өткізу ескерілген:

бақылау жұмысы – 1; сынақ – 1.Білім беру ұйымдарына жұмыс оқу бағдарламасында тест

формасында құзыретті бағытталған тапсырмаларды әзірлдеу қажет. Пәнді меңгеру нәтижесінде үйренушілер білуі қажет: – ақпараттық технологиялардың даму тенденциялары; – түзету негіздері, локальді және жахандық компьютерлік желілерді

дамыту басымдықтары, ақпаратты өңдеудің желілік технологиялары;– Өңдеуді ұсыну және технологиялау амалдары, ақпаратты сақау

және тапсыру технологиялары; – Персоналды компьютердің бағдарламалық қамтамасыз етудің

классификациясы; – Сандық шешім әдістері және қолданбалы міндеттердің

математикалық моделдеу принциптері;– Персоналдық компьютер, жүйелер мен желілерді аппараттық және

бағларламалық қамтамасыз етуді пайдаланудың ережелері;

178

– Кәсіби қызметте қолданылатын, технологиялық құжаттаманы құру үшін графикалық және мәтіндік редакторларды, электрондық кестелер мен мәліметтер базасын басқару жүйесін тағайындау және оның мүмкіндіктері;

– Ақпаратты қорғау әдістері;Білу қажет:– Персоналды компьютердің стандартты және қолданбалды

бағдарламалық қамтамасыз етуді қолдану;– Автоматтандырылған жобалаудың заман талабына сай әдістерін

қодану;– Ғаламторда ақпаратты іздеуді жүзеге асыру, электрондық поштаны

және де заман талабына сай технологияларды қолдану.

179

МЕМЛЕКЕТТІК ТІЛДЕ ІС ЖҮРГІЗУ

Пәнді меңгеру мақсаты – құжаттау аясында кәсіби құзыретті дамыту және де ұйымдастыру өкімдеу құжаттарымен мемлекеттік тілде жұмысты ұйымдастыру.


Бөлім, тақырып


Барлығы


практикалық сағаттар

Кіріспе 1Бөлім 1. Мемлекеттік тілде басқарушылық қызметті құжаттау.

11 4

1.1. Құжаттардың түрлері және мағынасы 31.2. Құжаттарды ресімдеу бойынша мемлекеттік стандарттар

4 2

1.3. Құжаттар реквизиттерін ресімдеу және орналастыру ережесі 4 2Бөлім 2. Мемлекеттік тілде ұйымдастырушылық өкімдеу құжаттарын құру және ресімдеу ерекшеліктері.

30 24

2.1. Ұйымдастырушылық және өкімдік құжаттар 8 62.2. Анықтамалық-ақпараттық құжаттар 14 122.3. Еңбек қызметін құжаттау 8 6Бөлім 3. Құжатайналымын ұйымдастыру 16 143.1. Құжатайналымының құрылымы және көлемі 8 63.2. Істер номенклатурасы . Істерді құру. 4 43.3. Құжаттар құндылығыеың сараптамасы . Істерді ұйым мұрағатына тапсыру. 4 4

Барлығы 58 42

180



Оқу бағдарламасының мақсаты, міндеті және мазмұны, және оның басқа оқу пәндерімен байланысы. Қазақстан Республикасында іс жүргізуді регламенттейтін, негізгі нормативтік құжаттар.

Қазақстан Республикмасында іс жүргізудің ұйымдастырылуын регламенттейтін, негізгі нормативтік құжаттардың жалпы пайымдауын айтады.

Қазақстан Республикасында іс жүргізудің ұйымдастырылуын регламенттейтін, оқу бағдарламасының мақсаты мен міндетін, негізгі нормативтік құжаттарын айтады.

БӨЛІМ 1. МЕМЛЕКЕТТІК ТІЛДЕ БАСҚАРУ ҚЫЗМЕТІН ҚҰЖАТТАУ Тақырып 1.1. Құжаттардың түрлері және тағайындауы

Құжаттардың негізгі түрлері және оларды тағайындау. Басқарушылық құжаттаржды классификациялау (ұйымдастырушылық-өкімдік, анықтамалық-ақпараттық және кадрлық сұрақтар бойынша құжаттар).

Құжаттар түрлерін және де олардың тағайындалуын біледі.

Мемлекеттік тілде құжаттар түрлерін сипаттайды және де олардың маңызын ашады. Басқарушылық құжаттарды классификациялайды.

Тақырып 1.2. Құжаттарды ресімдеу бойынша мемлекеттік стандарттар Құжаттардың унификациясы және

стандараттауы. Ұйымдастырушылық өкімдік құжаттар жүйесі.

Ұйымдастырушылық өкімдік құжаттар жүйесін сипаттайды.

Құжаттардың унификациясы және стандартатуы туралы жалпы пайымдауды айтады.

Формулярлық үлгіні тағайындауды түсіндіреді. Құжаттар бланкісін

181

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері Құжаттарды ресімдеуге талаптар. Ұйымдастырушылық өкімдік құжаттар үішн формуляр үлгі. Құжаттар бланкілері.

ресімдеуге талаптарды баяндайды.

№ 1 Практикалық сабақ Құжаттарды ресімдеуге талаптарды

меңгеру, ұйымдастырушылық өкімдік құжаттары үшін формуляр үлгіні құру.

Құжаттарды ресімдеуге талаптардры ұстанады.

Ұйымдастырушылық өкімдік құжаттар үшін формуляр үлгіні құрайды.

Тақырып 1.3. Құжаттар реквизиеттерін ресімдеу және орналастыру ережелері

Реквизитер түрлері: құжатқа заңнама күшін беретін, тұрақты және ауыспалы, міндетті және қосымша.

Құжаттар мәтініне талаптар.

Құжаттар реквизиттерін ресімдеу және орналстыру ережесін біледі.

Құжаттар реквизиттерін сипаттайды, олардың түрлерін, құжатта тағайынждалуы мен орнадласуын сипаттайды. Құжаттар мәтініне негізгі талаптарды баяндайды.

№ 2 Практикалық сабақ Жалпы бланктің мемлекеттік тілде

әзірленуі және нақты ұйымдардың хаттары үшін бланкіні әзірлеуі.

Құжаттар макеттерін мемлекеттік тілде әзірлейді.

Жалпы бланктегі мемлекеттік тілде бланкілерді және де нақты ұйымдардың хаттары үшін бланкілерді әзірлейді.

БӨЛІМ 2. МЕМЛЕКЕТТІК ТІЛДЕ ҰЙЫМДАСТЫРУШЫЛЫҚ ӨКІМДІК ҚҰЖАТТАРДЫ РЕСІМДЕУГЕ ЖӘНЕ ҚҰРУҒА 182

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері ЕРЕКШЕЛІКТЕР

Тақырып 2.1. Ұйымдастырушылық және өкімдік құжаттар

Ұйымдастырушылық және өкімдік топтардың жалпы сипаттамасы және құрамы. Реквизиттер, мазмұны, ресімдеу тәртібі.

Ұйымдастырушылық және өкімдік құжаттарды сипаттайды.

Ұйымдастырушылық және кімдік құжаттар құрамын баяндайды. Реквизиттерді, мазмұнды және ресімдеу тәртібін сипаттайды.

№ 3 Практикалық сабақ (4 сағат )Лауазымдық нұсқауды құру және

ресімдеу. Лауазымдық нұсқауды дайындайды Лауазымдық нұсқауды құрайды

және ресімдейді.

№ 4 Практикалық сабақ Негізгі қызмет бойынша

бұйрықтарды құру және ресімдеу. Негізгі қызмет бойынша

бұйрықтарды дайындайды. Негізгі қызмет бойынша

бұйрықтарды құрайды және ресімдейді.

Тақырып 2.2. Анықтамалық ақпараттық құжаттар Анықтамалық ақпараттық құжаттар

түрлері: анықтама, баяндау және түсінік жазбалар, акт, хаттама. Оларды құру және ресімдеуге талаптар.

Қызметтік хат: түрлері, ресімдеу ерекшелігі.

Анықтамалық ақпараттық құжаттарды біледі.

Ангықтамалық ақпараттық құжаттар түрлерін сипаттайды. Оларды құру мен ресімдеуге талаптары баяндайды. Қызметтік хаттарды ресімдеу ерекшелігін түсіндіреді.

183


Қызметтік хатты құру және ресімдеу.

Қызметтік хатты дайындайды. Қызметтік хатты құрайды және ресімдейді.

№ 5 Практикалық сабақ (4 сағат )Анықтаманы, баяндама хатты және

түсініктеме жазбаны құру және ресімдеу.

Анықтаманы, баяндама хатты және түсініктеме хатты дайындайды.

Анықтаманы, баяндама хатты және түсініктеме хатты құрайды және ресімдейді.

№ 6 Практикалық сабақ Актті құру және ресімдеу. Актті құұрайды және ресімдейді. Акті құрайды және ресімдейді.

№ 7 Практикалық сабақ (4 сағат )Толық және қысқаша формалы

хаттамаларды құру және ресімдеу.Толық және қысқаша формалы

хаттаманы дайындайды. Толық және қысқаша формалы

хаттаманы құрайды және ресімдейді.

Тақырып 2.3. Еңбек қызметін құжаттау

Кадрлық құжаттамның классификациясы.

Кадрлардың қозғалысының құжаттауы (қабылдау, ауыстыру, босату).Жеке құрам бойынша юұйрықтарды ресімдеу, еңбек кітапшаларын , жеке карточкаларды және жеке іс құрамын жүргізу.

Еңбек қызметінің құжатар прлоцедурасын біледі.

Кадрлық сұрақтар бойынша құжаттарды сипаттайды. Ресми жеке құжаттарды ресімдеу ерекшелігін түсіндіреді.

184

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері Ресми жеке (атаулы) құжаттарды

ресімдеу ерекшеліктері (мінездемелер, автобиографиялар, сенімхаттар, қолхаттар, түйіндемелер, өтініштер).

№ 8 Практикалық сабақ Мінездемелерді және

автобиографияларды құрайды және ресімдейді.

Мінездемелерді, автобиографияларды дайындайды.

Мінездемелерді және автобиографияларды ққұрайды.

№ 9 Практикалық сабақ (4 сағат)Жеке құрам бойынша

бұйрықтардың құрылуы және ресімделуі.

Жеке құрам бойынша бұйрықтарды дайындайды.

Жеке құрам бойынша бұйрықтарды құрайды және ресмідейді.

БӨЛІМ 3. ҚҰЖАТАЙНАЛЫМЫН ҰЙЫМДАСТЫРУ

Тақырып 3.1. Құжатайналымының құрылымы және көлемі Құжатайналымы: мәні, көлемі,

құрылымы, негізгі кезеңдері. Құжатайналымын ұйымдастыру: негізгі принциптері. Қабылдауға, тіркеуге, сыртқы және ішкі құжаттарды орындау. Жіберілетін құжаттар реестрі. Ішкі құжатқа индексті беру. Құжаттарды орындауды бақылау – басқарудың бөлінбес бөлігі және

Ұйымның құжат айналымының мағынасын, көлемін, құрылымын және негізгі кезңдерін анықтайды.

Құжат айналымы, оның мәні, көлемі, құрылымы және негізгі кезеңдері туралы жалпы пайымдауды айтады.

Ұйымның құжатайналымың негізгі принциптерін, қабылдауға талаптарын, тіркеуін, ішкі және сыртқы құжаттардың орындалуын, жіберілетін құжаттардың реестр құрылуын баяндайды. Құжаттардың

185

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері де басқарудың құжаттамалық басқарудың маңызды құрамды бөлігі. Өкімдік құжаттарды орынлауды бақылау ерекшелігі, алқы отырыстары мен кеңестер хататмалары.

орындалу мерзімдерінің классификациясын орындайды. Құжаттары орындаудың бақылау ерекшелігін түсіндіреді.

№ 9 Практикалық сабақ Тіркеу журналдарында және тіркеу

бақылау карточкаларында кіріс құжаттарды тіркеу.

Кіріс құжаттардың тіркелуін орындайды.

Тіркеу журналында және де тіркеу бақылау карточкаларында кіріс құжаттарды тіркейді.

№ 10 Практикалық сабақ (4 сағат )Тіркеу журналдарында және

тіркеу бақылау карточкаларында шығыс және ішкі құжаттарды тіркеу.

Шығыс және ішкі құжаттардың тіркеуін орындайды.

Тіркеу журналында және де тіркеу бақылау карточкаларында шығыс және ішкі құжаттарды тіркейді.

Тақырып 3.2. Істер номенклатурасы. Істерді құру.

186

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері Істер номенклатурасының ролі және

тағайындауы. Істер номенклатурасының түрлері: типтік, мысалдық, ұйым ісі; олардың тағайындалуы, үздік. Істер номенклатурасының тәртібі және мерзімдері, келісуі және бекітуі. Істерді құруға негізгі талаптар. Іс ішінде құжаттардың орналасуы тәртібі.

Істерді құруға талаптарды және де іс ішінде құжаттарды орнату тәртібін біледі.

Істер номенклатурасының ролі мен маңызын ашады және де оның түрлерін сипаттайды. Істер номенклатурасының тәртібін, құру мерзімін, келісуін және бекітуін баяндайды. Істерді құруға талаптарды және де іс ішінде құжаттардың орнадасу тәртібін баяндайды.

Тақырып 3.3. Құжаттар құндылығының сараптамасы. Ұйым мұрағатына істерді тапсыру.

Құжаттар құндылығының сараптаманы ұйымдастырудың мәні және тәртібі.Құжаттардың оперативті сақтауы тәртібі. Мұрағатқа тапсыру үшін істерді ресімдеу.

Құжаттардың оперативті сақтау тәртібін және де ұйымға тапсыру үшін істерді ресімдеуді атайды.

Құжаттар құндылығының сараптамасы туралы жалпы пайымдауды айтады. Құжаттарды оперативті сақтаудың тәртібін және мұрағатқа тапсыру үшін істері

ресімдеуді баяндайды.

187

БАСШЫЛЫҚ

«Мемлекеттік тілде ісжүргізу» оқу пәні бойынша оқу бағдарламасы (бұдан әрі - Бағдарлама) мемлекеттік тілде ісжүргізуді ұйымдастырудың теориялық негізін , құру ережесін, іс жүргізудің ұйымдастыруын реттейтін, және де басқарушылық қызметті құжаттау үрдісінің қолданыстағы стандарттардың талаптарына сәйкес іскерлік корреспонденцияларды жүргізу және ресімдеуді ескереді. Ерекше назар маңызды ұйымдастырушылық өкімдік құжаттарды дайындау мен ресімдеу және де мемлекетік тілде жеке сипаттағы құжаттардың мәселелеріне назар аударады.

Үйренушілердің мемлекетітік тілде қызметтік құжаттардың негізгі түрлерін ресімдеу дағдысы мен қажетті білігінің теориялық материалын бекіту және құру үшін бағдарламамен практикалық сабақтарды жүргізу ескерілген. Тақырыптар бойынша практикалық сабақтарды жүргізу формасы оқытушымен оқу материалының оқуы мен мазмұны мақстаттарынан шығады.

Бағдарламалық оқу материалын меңгеруді бақылау мақсатында, сұрақтар тізбесі оқу пәнімен әзірленетін, сынақты жүргізу ескерілген және де білім беру ұйымының циклдық комиссия отырысында талқыланады.

Осы пән бойынша бақылау негізі сынақ болып табылатын, аралық аттестаттауды жүргізу болып табылады.

Білім беру ұйымдарына жұмыстық оқу бағдарламасында тест формасында құзыретті бағытталған тапсырмаларды әзірлеу қажет.

Оқу пәнін меңгеру аясында үйренуші білуі қажет:

– Мемлекеттік тілде басқарудың құжаттамалық қамтамасыз етуі бойынша мемлекеттік стандарттар мен нормативтік құқықтық актілер;

– Ұйымдағы іс жүргізу жүйесі және тәртібі;– Кәсіби қызметтің бейіні бойынша алғашқы есептік құжаттар

унифицирлерген формалары;– Мемлекеттік тілде ұйымдастырушылық өкімдік құжаттарды құру

және ресімдеу ережесі;– Мемлекеттік тілде басқару құжатының негізгі түрлерін құру және

ресімдеуге талаптар;– Кіріс, шығыс және ішкі құжаттармен жұмысты ұйымдастырудың

жалпы ережелері;– Ағымдағы құжаттарды сақтау ережесі;– Ұзақ сақтау үшін құжаттарды дайындау тәртібі; Білуі қажет:– Ісжүргізу және мұрағат ісін жүргізу бойынша нормативтік актілер

мен әдістемелік материалдарды қолдану, ұйымдастырушылық өкімдік құжаттардың бірыңғайланған жүйесі стандартын жүргізу бойынша

188

нормативтіңк актілер және әдістемелік материалдарды қолдану; – Формуляр үлгімен бекітілген реквизиттерді ресімідеу;– Ұйымдастыру өкімдік құжаттар мен мемлекеттік тілде олардың

көшірмелерінің түрлі түрлерін құру және ресімдеу; – Мемлекеттік тілде кісіби қызмет бейіні бойынша алғашқы есеп

құжаттарын толтыру;– Кіріс жәіне шығыс құжаттарды еспке алуды жүргізу;- Сақтау үшін құжаттаманы дайындау.

189

ТЕХНИКАЛЫҚ МЕХАНИКА

«Техникалық механика» пәнінің мақсаты болып механикалық қозғалыстың негізгі заңдарын, мықтылық, қаттылық пен тұрақтылыққа, машиналардың қозғалыс элементтерінің кинематикалық және динамикалық мінездемелерді және де олардың жұмыс істеу қабілеттілігінің бас критерийлері бойынша механизмдері, жобалау мен конструирлеу негізгі заңдарын меңгеру болып табылады.

ПӘНГЕ ҚЫСҚАША ШОЛУ Бөлім, тақырып Оқу


Барлығы

Соның ішінде,

практикалық

жұмыстар Кіріспе 1Бөлім 1. Статика 29 101.1 Негізгі түсініктер және аксиомалар 11.2. Ұқсас күштердің тегіс жүйесі 4 21.4. Күштер жұбы 21.5. Еркін орналасқан күштердің тегіс жүйесі 8 41.6. Кеңістікті күштер жүйесі 11.7. Ауырлық орталығы 9 41.8. Қатты дененің теңелу тұрақтылығы 1

Міндетті бақылау жұмысы № 1 11.9. Нүкте кинематикасы 11.10. Материалдық нүкте динамикасы 1Бөлім 2. Материалдардың кедергісі 40 162.1. Материалдардың кедергісінің негізгі ережелері. Созылуы және сығылуы.

10 4

2.2. Срез және үгілуге есеп айырысулар. 4 22.3. Жалпақ үйлесімділіктің геометриялық сипаттамалары. 4 22.4. Тік брустың иілуі. 14 82.5. Қиғаш иілу мен оратлықтан тыс ығысу (созылуы)

2

2.6. Орталық ығысу стерденьдер тұрақтылығы 2

2.7. Дөңгелек кесіктерінің үйлесуі. 2190

2.8. Динамикалық және қайта ауыспалы жүктемелер қызметі туралы түсінігі

1

Міндетті бақылау жұмысы №2 1Бөлім 3. Машиналар бөлшектерінің негіздері 18 23.1. Машина бөлшектерінің негізгі түсінігі мен анықтамалары

1

3.2. Механикалық тапсырмалары 7 23.3. Қолдау бөлшектері 43.4. Бөлшектер мен машиналардің қосылуы 43.5.Муфталар. 2


191



«Техникалық механика» пәнінің мазмұны. Механика дамуыныңтарихы. Құрылыс және техниканығң басқа салаларында ролі және маңызы. Механикалық қозғалыс. Теңелу.

Құрылыстағы механиканың ролі мен маңызы туралы жалпы пайымдауды айтады.

Құрылыстағы механиканың ролі мен маңызы ролі туралы жалпы пайымдауды, механикалық қозғалыс пен теңелу туралы пән міндеті мен мақсатын атайды.

Бөлім 1. СтатикаТақырып 1.1. Статиканың негізгі түсінігі мен аксиомалары

Абсолютті қатты дене. Материалдық нүкте. Материаллдық нүкте жүйесі. Бос және бос емес дене. Вектор тәрізді күш;Күш бірлігі. Күштің графикалық суреті. Күш қосымшасының Модулі, бағыты және нүктесі.Күштер жүйесі. Күштердің эквивалентті жүйелері. Теңқызметті және қалыпты күштер. Ішкі және сыртқы кұштер. Статиканың бірінші аксиомасы(инерция заңы). Екінші аксиома(еуі күштердің теңелу шарты). Үшінші аксиома (күштердің теңелген

Статиканың негізгі түсінігі мен аксиомаларын атайды.

Қатты дене, материалдық нүкте, материалдық нүктелер жүйелерінің түсінігін түсіндіреді. Статика аксиомаларын жарыққа шығарады.

Күштің негізгі құрамдарын, байланыс реакциясының күштер жүйесін баяндайды. Теңқызметті және тең күштің ерекше белгілерін, байланыстар тағайындалуын, байланыс реакциясының бағытын анықтау ережесін түсіндіреді.

192

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері жүйелерінің қосылу және лақтыруы). Екінші және үшінші аксиомасы – оның қызмет етуінің бағыты бойынша күштің басынан кешуі.Төртінші аксиома (күштер параллелограмалар ережесі).Бесінші аксиома (әрекет ету және қарсы әрекет ету теңдік заңы). Алтыншы аксиома (тығыздық принципі). Байланыстар. Байланыстар реакциясы. Байланыстардан босату принципі. Идеалды байланыстар және .Олардың реакцияларын анықтау ережесі.

Тақырып 1.2. Ұқсас күштердің тегіс жүйесі Ұқсас күштер жүйесі.

Күшті көпбұрыш. Ұқсас күштердің тегі жүйесі теңелуінің геометрилық шарты. Теңелудің геометриялық шартын қолдана отыра, күштердің тегіс жүйесінің теңелуіне міндеттерді шешу әдістемесі. Үш параллельді емес күштердің теңелу теоремасы. Оське күштер проекциясы. Белгілер ережелері. Екі перпендикулярлы осьтерге күштер проециясы. Ұқсас күштердің тегіс

Ұқсас күштердің жүйесін сипаттайды.

Күшті көпбұрышты салады. Ұқсас күштердің тегіс жүйесі теңелуінің геометриялық шартын түсіндіреді. Үйлестіру осьтеріне күштерді проециялайды, координаттар осьтерін рационалды түрде таңдайды.

193

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері жүйесі теңелуінің аналитикалық анықтауы (проекция әдісі). Аналитикалық амалмен ұқсас күштер тегіс жүйесінің теңелуіне міндеттерді шешу әдістемесі. Координат осьтерінің рациоаналды таңдауы. Симметрияны қолдану. Ферма туралы түсінік. Тегіс статикалық анықталатын фермалар. Түйіндерді қию әдісімен ферма стерженьдерінде күштерді анықтау.

№ 1 Практикалық сабақ Түйіндердң кесу әдісімен ферма ст

стерженьдерінде күштерді анықтау.Түйіндерді кесу әдісімен ферма

стержньлерінде күшті анықтауға міндеттерді орындайды.

Түйіндерді кесу әдіәсімен ферам стержньдетрінде күшейтуді анықтауға міндеттерді орындайды.

Тақырып 1.3. Күштер жұбы Күштер жұбы. Денеге күштер

жұбының айналмалы әрекеті. Жүптар. Жұп уақыты, уақыт белгісі. Вектор тәрізді жұптар уақыты. Жұптар эквивалентілігі. Жұптардың тегіс жүйесінің теңелу шарты.

Күштер жұбының негізгі құрамын біледі.

Күштер жұбының негізгі құрамын жариялайды, күштер жұбының уақытын анықтайды. Уақыт белгісінің қалай анықталатыны жайлы түсіндіреді.

194

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері Тақырып 1.4. Орналасқан күштердің тегіс жүйесі

Нүктеге қатысты күш уақыты, уақыт белгісі, нолге теңелі шарты. Осы орталыққа кұшті келтіру. Осы орталыққа күштердің тегіс жүйесін келтіру. Күштердің тегіс жүйесінің бас векторы және бас уақыты. Вариньона теоремасы. Күштердің тегіс жүйесінің жиі жағдайлары. Күштерлің тегіс жүйесінің теңелуі; теңелудің аналитикалық шарты. Еркін орналасқан күштердің тегіс жүйесі теңелуі (3 түрі). Параллельді жүйелердің тегіс жүйесі теңелуі (2 түрі). Балоч жүйелердің тіреуіштің негізгі түрлері: Цилиндрлік қозғалысы (шарнирлік-қозғалыс тіреуі), цилиндрлік қозғалмауы (шарнирлік-қозғалмауы), қызу қозғалмауы (қатты жерге тұруы) – олардың реакциясы. Жүктемелер классификациясы – ауқатты күштер, күштердің нақты кұштері (уақыттар), Бөлінген жүктемелер және оларыдң қарқындылығы. Еркін орналасқан және параллельді күштердің тегіс жүйесіунің теңелуіне міндеттерді

Еркін орналасқан күштерлің тегіс жүйесін анықтайды.

Нүктеге қатысты күш уақыты болмысын ашады. Нүктеге қатысты күштер уақытының нешізгі құрамын анықтайды. Бас вектор мен бас уақытты сипаттайды. Балоч жүйелердің тіреу түрлерін сипаттайды, жүктемелерді классифицирлейді. Еркін орналасқан күштер жүйесінің теңелуіне міндеттерді шешеді. Координаттық осьтерді дұрыс және рационалды түрде таңдайды.

195

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері шешу әдістемесі. Координатты осьтер, уақыт орталықтарын рационалдық таңдау. Шешімді тексеру. Балоктардың тіреу реакцияоарының аналиткиалық анықтауы.

№ 2 Практикалық сабақ Екітіреулі балоктардың тіреу

реакцицияларын анықтауы. Екі тіреуіш балоктардың тіреу

реакциясын анықтайды.Екі тіреу балоктардың тіреу

реакцияларын анықтайды

№ 3 Практикалық сабақ Консольдық балоктардың тіреу

реакцияларын анықтау. Консольдық балокрадың тіреу

реакцияларын анықтайды. Консольдық балоктардың тіреу

реакцияларын анықтайды.

Тақырып 1.5. Күштердің кеңістікті жүйелеріКүштер параллелепипеді. Ұқсас

күштердің тең жүйесі. Үш өзара перпендикулярлы осьтер проекциясы. Ұқсас күштердің кеңістікті жүйесінің теңелуі; ұстау теңелуі.

Оьске қатысты кұштер уақыты, оның білгісі және де нолге теңелу шарты. Еркін орналасқан күштердің кеңістікті жүйесі. Осындай жүйенің

Күштердің кеңістікті күштер жүйесін сипаттайды.

Күштердің параллелепипедін сипаттайды.

Ұқсас күштердің тең кеңістікті жүйелерін табады, оське қатысты күштер уақыты. Оның белгісін анықтайды. Күштредің кеңістікті теңелуін сипаттайды.

196

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері тең ұстау теңелуі. Парллельді күштер жүйесінің кеңістікті теңелуі.

Тақырып 1.6. Ауырлық орталығыПараллельді кұштер орталығы, оынң құрамы. Параллельді күштердің координаттарын анықтау үшін формулалар.Ауырлық күші. Параллельді күштер орталығы ретіндегі дееннің ауырлық орталығы. Бірродты дененің ауырлық орталығының координаттары. Жіңішке бірродты пластинканың ауырлық орталыығ координаттары. Оське қатысты тгеіс фигура алаңының статикалық уақыты – анықтауы, өлшем бірлігі, табу амалы, нолге теңелік шарты. Күрделі фигуралардың ауырлық орталығының координат анықтау үшін формулалары. Ось және симметрия тегістілігі бар фигуралар ауыроығының орталық ережесі. Қарапайым геометрилық фигуралар орталығының ережесі:Үшбұрыш, тіктөртбұрыш, трапеция, жартылайшеңбер, параболикалық

Геометриялық фигуралар мен сечение ауырлық орталығын анықтау үшін есепті орындайлы.

Параллельді күштер орталығын жариялайды, параллельді күштердің орталық құрамының негізгі құрамы. Параллельді жүйелердің орталығының анықтау үшін формуланы сипаттайды. Ппраллельді фигуралар орталығы ретінде дененің ауырлық орталығын түсіндіреді, бірродты және де бірродты пластинканың дененің ауырлық орталығын анықтау үшін формулаларды түсіндіреді. Прокаттың стандартты бейіндерінен құрылған, Геометрялық фигуралар мен сечение ауырлық орталығы анықтау үшін есептерді орындайды.

197

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері үшбұрыш. Прокаттың стандартты бейіндерінен тұратын, қарапайым геометриялық фигуралар мен сечениеден тұратын, күрделі сечениелердің ауырлық орталығы координатын анықтау.

№4 Практикалық сабақ Күрделі сечениелердің ауырлық

орталығының есебі.Күрделі сечениелердің ауырлық

орталығын анықтауға міндеттерді шешеді.

Күрделі сечениелердің ауырлық орталығын анықтауға міндетерді шешеді.

№ 5 Практикалық сабақ Стандартты бейіндерден тұратын,

сечение ауырлығы орталығының есебі.Ауырлық орталығын анықтауда

есептерді орындайды. Ауырлық орталығын анықтау

барысында есептерді орындауды біледі, бейінлерден сечениені құрайды.

Тақырып 1.7. Қатты дененің тең келу тұрақтылығы Қатты дененің тұрақты, тұрақсыз

және мін бермейтін теңелуі. Тіреуіш тығыздылығы бар дене теңелуінің шарты. Лақтыратын және ұстап қалатын уақыт. Тұрақтылық коэфициенті.

Қатты дененің тең келу тұрақтылығын сипаттайды.

Қатты дененің теңелу түрлерін сипаттайды.

Уақыттар түрлерін түсіндіреді: лақтыратын, ұстаптұратын. Тұрақтылық коэфициенті болмысын ашады.

№ 1 Бақылау жұмысы 198

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері Тақырып 1.8. Кинематика негіздері

Тыныштық және қозғалысқа қатысты механикалық қозғалысы туралы ғылоым ретіндіг кинематиканы анықтау.

Кинематиканың негізгі түсінкткері: Есептеу жүйесі, траектория, арақашықтық, жолы, уақыт, жылдамдығы, шапщаңдығы.

Кинематиканың негізгі түсінігі туралы пайымдауларды айтады.

Кинематиканың негізгі түсінігін жарықтандырады.

Тақырып 1.9. Динамика негіздері Динамиканың негізгі түсінігін

анықтау. Материалдық нүкте қозғалысы.

Тікбағыт қозғалысы барысында тұрақты күш жұмысы. Күштіліқ және оның орташа мәні туралы түсінігі.

Динамиканың негізгі түсінігі туралы пайымлауларды айтады.

Динамкианың негізгі түсініктерін жарықтандырады.

Тікқозғалыс пен күштілік барысында тұрақты күш жұмысын сипаттайды.

Бөлім 2. Материалдардың кедергісіТақырып 2.1. Негізгі ережелер

«Материалдардың кедергісі» бөлімінің мақсаты мен міндеттері және оның технкалық механика мен арнайы пәндердің басқа бөлімдерімен байланысы. Материалдардың кедергісі дамуының тарихы бойынша қысқаша мәліметтері. Тығыз және

Қима әдісі арқылы брусытң көлденең сечениесінде ішкі күштерді анықтайды.

Бөлімнің мақсты мен міндеті, материалдар кедергісінің даму тарихы туралы жалпы пайымдауды айтады.

Деформацияның негізгі түрлері сипаттайды, материалдырдың құрамы туралы кемшіліктер мен гипотезаларды түсіндіреді.

199

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері пластикалық деформацимясы туралы түсінігі. Сыртқы күштер (жүктеме, олардың классификациясы: Көлемді, жоғарықабаты, статикалық, динамикалық). Материалдар құрамы және деформациялау сипаты туралы нешізгі кемшілктер және болжамдар: Біркелкілігі, құрылу үздіксіздігі, тағыздылығы, изотроптылығы, формалар мен өлшемдердің шағын өзгерулері, күштер арасындағы түзу тәуелділігі, және де олардың ауыстырулары, күштер әрекетінің тәуелсіздік принципі. Конструкция элементтерінің геометриялық сызбасы. Ішкі күштерді анықтау(сечение әдісі). Брустың көлденең сечениесінде ішкі күштер. Брустың деформацияланған жағдайдың негізгі түрлері (жүктілік түрлері).Кернеулер: толық , қалыпты және қатыстық.

Сечение әдісі арқылы брус сечениесі көлденең тізбесінде ішкі күштерді анықтайды және кернеуді анықтау формауласын түсіндерді.

Тақырып 2.2. Созылуы және тығыздалуы

200

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері Көлденең күш. Тегіс қимасы

болжамы ( Бернулли болжамы).Брустың көлденең қимасында

қалыпты кернеуі. Көлденең күштер мен қалыпты кернеулердің құрылуы.

Кернеу концентрациясы туралы түсінігі. Кернеу концентрациясы коэфициенті. Созу барысында ұзақтық деформациясы (тығыздалуы). Гук заңы. Көлденең тығыздылық модулі. Кесе көлденең орналастыруды анықтау. Созу және тығыздалу барысында брустың қимасы қаттылығы. Кесе көлденең деформациясы. Кесе көлденең деформация коэфициенті ( Пуассон коэфициенті). Иілгіш алаңы бойынша кернеу. Максималды, қалыпты және қатысты кернеу. Қатысты кернеулердің бу заңы. Материлдардың механикалық сынаулары. Пластикалық және нәзік материалдар диаграммасы, олардың мехнкиалық сипаттамалары: пропорционалдылық шеңбері; ағымдылық шеңбері (физикалық және шартты);

Созылу және тығыздалуының түсінігі мен табиғаттылығын біледі.

Созылуы мен тығыздалуы барысында брус қимасында ұзақ күштер мен қалыпты кернеулердің туындауын жарықтандырады.

Ұзақ күштер мен қалыпты кернеулерді анықтауға есепті орындайды.

Созылу деформациясы барысында туындайтын, үрдісті талдайды. Гук заңының формуласын түсіндіреді.

Математикалық анықтауда Гук заңының экспериментальді анықтауын шығарады. Тігінен тығыздылық пен қимасы қаттылығы модулін түсіндіреді.

Тігінен деформация, Пуассон коэфициенті туралы жалпы пайымдауды айтады. Пуассон коэфицентін анықтау үшін формуланы жазады. Материалдардң пластикалық құрамын, механикалық сипаттамасын сипаттайды, пропорционалды ағымдылық, тығыздылық пәндерін анықтауды формулирлейді. Ағымдылық, наклеп түсінігі, релаксациядан тыс материалдың

201

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері тығыздылық шеңбері. Пластикалық құрамдар сипаттамалары: Үзілу барысында қалдықтық ұзартылуы қатысы және қатысты қалдық пайымдауы. Ағымдылық шеңберінен тыс алын ала керілуі . Наклеп туралы түсінігі. Сырғанау құбылысы. Релаксация. Қолжетімді кернеу мен ағымдылық шеңбері мен мықтылық шеңбері бойынша қолжетімді кернеу мен қорлар коэфициенті. Мықтылық қорының коэфициентіне әсер ететін негізгі факторлар. Мықтылыққа есеп айырысулар: тексеру есебі, жобалық есеп, қолжетімді жүктемені анықтау. Белгілі жағдайлар бойынша есеп айырысу әдісі. Құрылыс конструкцияларының жағдайы мен сенімділігі. Коэффициенттер: жүктеме, материал бойынша сенімділік, және де жұмысты тағайындау мен шарттары бойынша сенімділік. Нормативтік және есеп жүктемелері. Нормативтік және есепайырысу

адын ала керілуін түсіндіреді.

202

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері кежергілері. Созылуы барысында мықтылық шарттары (тығыздалуы).Мықтылыққа есеп айырысудың үш түрі. Қолжетімді кернеулер бойынша есептермен алынған нәтижелердің шектік жағдайлары мен салыстыруы бойынша мықтылыққа қарапайым есептер. Кернеу мен деформацияға брус ауырлығы күшінің әсері. Тең кедергінің брусьялары туралы түсінігі. Созылуы мен тығыздалуы барысында статикалық қайтымсыз жүйелер турлы түсінігі. Стаика теңеулері мен ауыстыру тейеулері. Статикалық қайтымсы стержень жүйелері есебі. Статикалық қайтымсыз жүйелердегі температуралыұ және монтажды (бастапқы) кернеулері.

№ 6 Практикалық сабақ Брустың түрлі қимасы үшін

қалыпты кернеу мен ұзақ күштер эпюрасының салынуы.

Тігінен күштер мен қалыпты кернеу эпюрасын құрайды.

Созылу мен қысылуы деформациясы барысында брус үшін қалыпты кернеу мен күштер эпюрасының салынуын орындайды.

203


Созылуы барысында мықтылыққа есеп айырысу (тығыздылығы).

Қалыпты кернеу бойынша тығыздылыққа стерженьді есептейді.

Қалыпты кернеу бойынша мықтылыққа стерженьге есептейді.

Тақырып 2.3. Бөлім есептері Таза қозғалыс туралы түсінік.

Қозғалыс деформациясы. Қозғалыс модулі. Изотропты материал үішн Е, V и G тығыз тұрақтыларының арасында (тұжырымсыз). Бөлінуі және езілуі; негізгі есеп айырысу предпосылкалары және есеп формулалары, есеп шарттары. Бөлу мен езілуге есеп кедергілері. Заклепкалық, болттық, дәнекерлеуі , желім қосылулар мен жақындаулар, қалыпты жағдай бойынша ағашкесу ағаш элементтері есебінің мысалдары.

Кесу мен езілуге есеп айырысулады жүргізеді.

Қозғалысқа кету деформациясын сипаттайды. Түрлі қосылу мен кедергілер есептерінің мысалдарын тсүіндіреді. Үш тығыз тұрақтылар арасында формуланы түсіндіреді.

№8 Практикалық жұмыс Бөлу мен езілуге бірігулер есебі. Бөлу мен езілуге бііргулдерді

есепетейді. Бөлу мен езілуге қосылуарды

есептейді.

Тақырып 2.4. Тегіс қималардың геометриялық сипаттамалары

204

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері Барлардың тегіс қималарының

геометриялық сипаттамасы туралы түсінігі. Инерция уақыттары: осьтік , полярлық және орталықбежді. Қарапайым қималарының инерциясның осьтік уақыттары: тікбұрыштық, үшбұрыштық, дөңгелік және сақиналы. Параллельдік осьтерге қатысты инерцияның осьтік уақыттарының тәуелділігі. Бас осьтер және де басты орталықты уақытты инерциялары. Симметрия осьтері бар құрамды қимасы инерциясының бас орталықтық уақыттарын анықтау. Прокаттық бейіндердің сортамент кестесін қолдану.

Тегіс қималардың геометриялық қималардың геометриялық сипаттамаларын анықтайды.

Тегіс қималардың геометриялық сипаттамаларын жарықтандырады. Инерцияның осьтік уақыты арасында тәуелділктік талдайды.

№ 9 Практикалық сабақ Прокаттың стандартты бейіндері

нен құрылған қимасы үшін инерцияның орталықтық анықтауы.

Инерцияның орталық уақыттарын анықтауға есепті жүргізеді.

Инерцияның орталықтың уақыттарын анықтауға есепті жүргізеді. Прокаттық бейіндердің сортамент кестелерін қолданады.

Тақырып 2.5. Тура бардың иілуі 205

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері Негізгі түсініктер мен анықтамалар.

Тура иілу барысында көлденең сечениеде ішкі күшті факторлар: көлденең күш және де иілгіш уақыт.

Жүктемені, көлденең күш пен иәлі уақытын бөлудің қарқындылығы арасында саралынған тәуелділіктері.Бардың көлденең қимасының еркін нүктесінде таза иілу барысында қалыпты кернеудің формула тұжырымы.Қима қаттылығы. Көлденең иілуге таза иілу үшін алынған формулалардың кеңейтілуі. Қима кедергісінің осьтік уақыты туралы түсінігі. Үлкен қалыпты созылулар және де қысылулар. Көлденең қимасында қалыпты кернеу эпюрасы. Барлардың көлденең қимасында қатысты кернеуі үшін Журав формуласы: қалыпты кернеулер бойынша. Шеңберліктің бірінші тобы бойынша балкалар есебі: мықтылықты тексеру, қабілеттілігі бар анықтау қимасын іріктеу. Құрылыстағы қолданылатын, балкалар қимасының рационалды формалары.

Қалыпты және қатысты кернеуі бойынша мықтылыққа балкаларды есептейді.

Тура иілу барысында бардың көлденең қимасында ішкі фактоларды сипаттайды. Бардың көлденеңқимасының еркін нүктесінде таза иілу барысында қалыпты кернеуі формулаларын пайдаланады. Барлардың көлденең қимасында қалыпты және қатысты керенуін анықтайды.Тікбұрышты және екі таврлы қимасы бакалары үшін қалыпты және қатысты кернеуі эпюраларын құруға міндеттерді шешеді.

Созылу мен тарылуды анықтайды. Иілу барысында ауысуды түсіндіреді, және де балка қаттылығына оның әсерін түсіндерді. Статикалық белгілі балкадарды түзу және бұрыштық ауыстырудың анықтауына міндеттерді шешеді.

206

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері Б: қатысты кернеулер бойынша. Қатысты кернеу бойынша балка мықтылығы тексерілуі қажет. Тура иілу барысында түзу және бұрыштық орналасу т уралы түсінік. Бардың иілген осінің жақындаған сараланғантеңелуі және оның интеграциясы. Статикалық белгіді барлар қимасының түзу және бұрыштық анықтауының мысалдары.

№ 10 Практикалық сабақ Тура иілу барысында ішкі күшті

факторларды анықтау. Тура иілу барысындағы күшті

иілулерді анықтайды. Тура иілу барысында ішкі күшті

факторларды анықтайды.

№ 11 Практикалық сабақ Балкалар және де эпюраларды үшін

көлденең күш пен иілу уақытының есебі.

Иілу уақытында көлденең күшм есебін жүргізеді және де балоктар үшін эпюраларды құрайды.

Көлденең күш пен иілу уақыты есебін жүргізеді және де балкалар ы үшін эпюраларды құрайды.

№ 12 Практикалық сабақ Қалыпты кернеу бойынша

мықтылыққа есеп. Жүктемеден балка үшін

ауыстыруды анықтайды. Жүктемеден балка үшін

ауыстыруды анықтайды.

207


№ 13 Практикалық сабақ Қатысты кернеу бойынша

мықтылыққа есебі.Қатысты кернеу бойынша

мықтылыққа есепті жүргізеді. Қатысты кернеу бойынша

мықтылыққа есепті жүргізеді.

Тақырып 2.6. Қиғаш иілу және де орталықты қысылуы (созылуы)

Қиғаш иілу, негізгі түсініктері және де анықтамалар. Күшті тегістіктер және түзулер. Брустың көлденең қимасында қалыпты кернеулер. Нөлдік түзу теңеуі. Қалыпты кернеулердің эпюралар құрылуы. Қалыпты жағдай бойынша қиғаш иілу барысында мықтылыққа есеп. Иілулерді анықтау. Орталықтан тыс қысылуы туралы түсінік (созылуы). Орталықтан тыс қыысылуы шарты (созылуы). Эксорталықтық туралы түсінігі. Үлкен қаттылықты брустың орталықты қысылуы ( жағдай, күш қосымшасы нүктесі инерцияның бас осінде болған кезде және де жалпы жағдай). Брустың көлденең қимасында қалыпты

Қиғаш иілу мен орталықты қысылуын сипаттайды(созылуы).

Күрделі кедергінің негізгі өлшемдерін сипаттайды.

Қалыпты кернеудің эпюраларын құру дағдысын меңгереді.

208

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері кернеу. Нөлдік бағыт теңелуі. Қалыпты кернеулер эпюраларының құрылуы. Қима ядросы және де оның құрамы. Қарапайым қимасы ядросы контурының құрылуы (тікбұрыш, дөңгелектік). Мықтылыққа есеп.

Тақырып 2.7. Ортада қысылған ортасы

Теңелу мен орталықты қысылған ортасының тұрақты және тұрақсыз формалары туралы түсінігі. Ұзақ иілудің құбылысы. Сыни күш. Сын кернеу. Ортаның иілгіштігі. Орта иілгіштігі. Эйлер формуласының қолданылуы шеңберлері. Шеңберлі иілгіштігі. Ясинс-Тетмайердің эмпирикалық формуласы. Қысылған ортасының рационалды формалары.

Орталықты қысылған стержньдер мықытылығын сипаттайды.

Ұзақ иілу, сыни күш, сыни кернеу құбылысын сипаттайды.

Эйлер формуласының қолданылу шеңберін танытады.

Тақырып 2.8. Дөңгелек қимасының брустар айналуы Дөңгелек көлденең қима тура

брусының айналуы. Айналмалы және бұралатын уақыттар. Айналмалы уақыттардың эпюра құрылуы. Дөңгелек брустың көлденең қимасында кернеу, бұрылу бұрышы.

Айналмалы уақыттар эпюраларын құрайды.

Дөңгелік қимасы деформациясын түсіндіреді. Уақыттарды және де брус қимасындағы кернеуді сипаттайды.

Айналмалы уақыттардың эпюраларын құру дағдысына ие.

209

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері Дөңгелек және сақиналы сечениесі үшін кернеудің полярлы уақыты. Мықтылыққа және қаттылыққа қолжетімді кернеу бойынша валдар есебі.

Тақырып 2.9. Динамикалық және қайта ауыспалы жүктемелердің қызметі туралы түсінігі

Материадардың кернеуінң динамкиалық міндеті туралы негізгі түсінігі. Инерцияның белгілі күштері барысында есеп. Соққыға жақындаған есеп. Динамикалық коэфициент. Материалдың шаршауы туралы түсінігі. Ауыспалы кернеуі барысында мықтылығы.

Динамикалық және де қайта ауыспалы жүктемелер қызметін түсіндіреді.

Динамикалық жүктемелердің деформациясын сипаттайды. Динамикалық коэфициент пен материал шаршауын түсіндіреді.

№ 2 Бақылау жұмысы Бөлім 3. Машиналар бөлшектері.

Тақырып 3.1. Машина бөлшектерінің негізгі түсініктері мен бөлшектерін анықтау Машина, механим түсінігі. Машина

механизмдер түрлері. Машина бөлшегінің түсінігі. Машина бөлшектерінің классификациясы. Сенімділік, жұмысқабілеттілігі, мытылық, қаттылық, машина бөлшегінің жылуқабілеттілігі.

Машина бөлшектерінің құрамын түсіндіреді.

Түсініктерде бағытталады: машина, механизм, машина бөлшектері. Машина бөлшектерінің классификациясын келтіреді. Машина бөлшектерінің құамын түсіндіреді: сенімділік, жұмысқабілеттілігі, мықтылық, қаттылық,

210

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері Машина бөлшектеріне талаптар. жылуқабілеттілігі. Машина

бөлшектеріне ұсынылатын талаптарды түсіндіреді.

Тақырып 3.2. Механикалық тапсырулар Винтгайка, олардың абыройы

тапсыру туралы жалпы мәліметтер. Тапсыру конструкциялары.

Дайындау материалы. Дайындау материалдары. Пайдалы қызмет коэфициенті. Құрт тапсыруы, дайындау үшін материалы. Құрт доңғалақтары тістерін құрту түрлері. Тізбек тапсырулары және олардың сипаттамасы.

Ауыстыру конструкциясын және де пайдалы әрекет ету коэфициентін біледі.

Винттік механизмнің тағайындауы мен жеткілігін тсүіндіреді. Тапсыру конструкциясы мен пайдалы қызмет коэфициеті (КПД).

№ 14 Практикалық сабақ Цилиндрлік және коникалық тістік

тапсырулар. Тістік тапсырулардың күшті және

кинематикалық сипаттамасын анықтайды.

Тісті тапсырулардың кинематикалық және күшті сипаттамаларын анықтайды.

Тақырып 3.3. Таситын, қолдайтын бөлшектер

Машиналарлдың айналмалы бөлшектері туралы жалпы

Валдар және осьтердің шаршаңдығын, статикалық

Вал, ось ерекшелігін, валдар және осьтер классификациясының ерекше

211

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері мәліметтер. Вал, ось түсінігі. Валдар классификациясы. Конструкция элементтері. Валдар және осьтер материалдары. Валдар және осьтердің қысқаща есебі. Сырғанау подшипниктері туралы жалпы мәліметтер. Конструкции, материал және жағу. Соғу, абыройы пошипниктері туралы жалпы мәліметтер. Классификация. Соғу подшипниктерінің негізгі түрлері. Шартты белгілер. Соғу подшипниктерін таңдау.

мықтылығын есептейді. белгілерін біледі. Валдар мен осьтердің шаршаңдығына, статикалық мықтылығына есепті келтіреді.

Тақырып 3.4. Машина бөлшектерінің қосылуы Бөлшектерді қосу туралы жалпы

мәліметтер. Қосылулар классификациясы. Дәнекерлеу қосылулары, олардың түрлері, сипаттамасы. Желім қосылулар, олардың қадір қасиеті. Жіп қосылулары. Жіпті дайындау әдістері. Жіп классифкациясы. Бекіту бөлшектерінің негізгі типтері. Жіп қосылуының сенімділігі. Шнопка және шлиц қосылулары. Негізгі типтері және

Бөлшектердің қосылуының негізгі түрлерін біледі.

Қосылу түрлері туралы түсінің береді. Қосылудың негізгі түрлері сипаттайды.

Қосылулардың түрлі тұрлерінің қадір қасиеті мен жетіспеушілігін біледі.

212

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері олардың қадір қасиеті.

Тақырып 3.5.Муфталар Муфталар: тағайындалуы мен

классификациясы. мен Муфталардың негізгі типтері әрекет етуінің қондырғысы принципі. Салыстырмалы сипаттамасы. Тип және есеп укақыты бойынша стандартты муфталарды іріктеу әдістемесі.

Тип және есеп уақыты бойнша муфталарды таңдайды.

Муфталардың тағайындауы мен классификациясын түсіндерді. Олардың салыстырмалы сипаттамасын келтіреді.

213

БАСШЫЛЫҚ

«Техникалық механика» оқу пәнінің оқу бағдарламасы «Теоретикалық механика», «Материалдардың кедергісі», «Машина бөлшектері» бөлімдерінің теоретикалық меңгеруін ескереді және де қажетті есептерді жүргізудің практикалық дағдысын құруды және дде передаткалық қатынастарды анықтауды ескереді.

Оқу пәнін оқыту мақсаты - үйренушілердің техникалық ойлауын дамыту, нормативтік және анықтамалық әдебиет жұмысымен дағдыны дамыту болып табылады.

«Техникалық механика» оқу пәнін меңгеру «Математика», «Физика», «Инженерлік графика негіздер» тәрізді пәндерді меңгеру барысында үйренушілермен алынған білімдерде негізделген.

Пәнді меңгеру барысында үйренушілер назарын меңгерілетін материалдың қолданбалы сипаттамасына аударту қажет, және де меңгерілетін құбылыстар мен заңдылықтарды физикалық ашуға да назарын аударту қажет. Сол себепті теоретикалық ережелер адамның практикалық қызметінен сәйкес мысалдармен иллюстрациялануы қажет. Оқу пәнін меңгеру барысында мамандарды дайындаудың қажет деңгейін қамтамасыз ету үшін көрнекі құралдарын, оқытудың техникалық құралдарын қолдану қажет.

Теоретикалық білімді бекіту және де студенттердің қажетті оқу бағдарламасын құру үшін практикалық сабақтарды өткізу ескерілген.

Бағдарламалық оқу материалын меңгеруді бақылау мақсатында, тақырыбы және сұрақтар тізбесі оқу пәнінің оқытушысымен әзірленетін, және де білім беру мекемесінің циклдық комиссия отырысында талқыланатын, бағдарламамен екі бақылау жұмыстарын, өткізу ескерілген.

Осы пән бойынша бақылау енгізгі формалары болып бақылау жұмысы, емтихан болып табылатын, аралық аттестаттауды өткізу ескерілген.

Осы оқу бағдарламасын жүзеге асыру барысында өткізу ескерілген:– бақылау жұмысы – 2– емтихан – 1.Білім беру ұйымдарына жұмыс оқу бағдарламасында тест

формасында құзыретті бағытталған тапсырманы әзірлеу қажет. Оқу пәнін меңгеру нәтижесінде үйренуші білуі қажет: – Құрылыстағы техникалық механика ролі және мәні;– Механиканың негізгі түсініктері;– Балка тіреуіштерінің негізгі түрлері;– Жүктемелер классификациясы;– Материалды денелердің тең тұру шарты мен теңелуі;– Материалдардың кедергісінің негізгі ережелері;– Мықтылық, қаттылық пен конструкциялардың есебі әдістері;– Тапсырулар түрлері, олардың қондырғысы, тағайындалуы,

214

басымдықтары мен жетіспешіліктері; – Механизмдер кинематикасы, машиналар бөлшектерінің бііргулері.Білуі қажет:– Нормативтік және анықтамалық әдебиетпен қолдануға;– Қысылу, срез бен жұмсаруға есептерді жүргізуге;– Мықтылыққа, қаттылыққа және де тұрақтылыққа конструкция

элементтерінің есептерін жүргізу;– Балоктардың көлденең қимасы рационалды формасын таңдау;– Передаткалық қатынасты анықтау.

215

ГЕОДЕЗИЯ

Оқу пәнін меңгеру мақсаты болып – уйренушілердің топографиялық түсірімдер, геодезиялық өлшемдердің камералық өңдеуін, ірімасштабты жоспардың тахеометриялық түсірімдері материалдары бойынша құруларды құру, және орта буындағы маманның кәсіби қызметінде басқа да қажеттілерді құру болып табылады.

ПӘННІҢ ҚЫСҚАША ШОЛУЫ



барлығы


практикалық жұмыстар

Кіріспе 2Бөлім 1. Жалпы мәліметтер 61.1. Фигура және өлшемдері. Жер қабатының координаттары. Масштабтар. 21.2. Бағыттар бағдары 21.3. Топографиялық карталар және жоспарлар 2Бөлім 2. Жергілікті деңгейде бұрышты және түзету өлшемдері 162.1. Теодолит қондырғылары және поверкалары. 42.2. Көлденең бұрыштардың өлшемі 42.3. Тігінен бұрыштарды өдшемі 42.4. Жергілікті деңгейде өлшемдер 4Бөлім 3. Теодолитті жұмыстар 20 83.1. Теодолитті адымдарды тағайындау мен салулары 43.2. Тура және кері геодезиялық тапсырмалар. Ұсталмайтын қашықтық 6 43.3. Теодолитті адымдардың координатты сеткасы мен координатты нүктесін есептеп шығару және теңеу 6 43.4. Координатты торды құру және де теодолитті адымдар жапсырмасы 4Бөлім 4. Нивелирлі жұмыстар 14 64.1. Нивелирлеу түрлері. Мемлекеттік Нивелирлік желі 2

216

4.2. Геометриялық нивелирлеу 7 4Бақылау жұмысы 14.3. Тригонометриялық нивелирлеу 4 2Бөлім 5. Топографиялық түсірілім 10 45.1. Тахеометриялық түсірілім 6 45.2. Мензульді түсірілім 25.3. Комбинирленген түсірілім 2Бөлім 6. Бағыттар азимуттарын анықтау 10 66.1. Күннің сағаттық бұрышы блойынша бағыт азимутын анықтау 6 46.2. Гироскопиялық әдіс арқылы бағыт азимутын анықтау 4 2Бөлім 7. Аэрофототүсірілімнің азат жол дайындығы 107.1. Аэрофототүсірілімнің азат жолдық дайындығының тағайындауы мен болмысы 27.2. Танымдық белгілердің жоспарлы ережесін анықтау 47.3. Танымдық белгідердің жоғары ережелерін анықтау 4

Б а р л ы ғ ы 88 26

217



«Геодезия» оқу пәнінің мазмұны мен міндеті, орта буындағы мамандарды дайындау жүйесінде оның мәні.

Геодезиялық ғылымды меңгеу мәні, олардың түрлері, Жер туралы ғылым жүйесіндегі орны. Экономика үшін геодезиялық ғылымдардың мәні. Геодезиялық құралдар мен оларды қолдану ережелері. Азат жолдық құжаттаманың тәртібі.

Геодезиялық құралдар туралы жалпы пайымдауды айтады.

Оқу пәнінің мазмұны мен міндеті туралы жалпы пайымдауды, және де орта буындағы мамандарды дайындауда оның тағайындалуын, геодезиялық ғылымды меңгеруде жалпы пайымдауды айтады. Геодезиялық құралдарды айырады. Құралдарды пайдалану ережелерімен, азат жолдық құжаттамнаны пайдалану ережелерін басшылыққа алады.

БӨЛІМ 1. ЖАЛПЫ МӘЛІМЕТТЕРТақырып 1.1. Жер фигурасы және өлшемдері. Жер қабатының нүкте координаттары. Масштабтар.

Жер фигурасы мен өлшемдері. Деңгейдік қабаттылық. Геоид. Эллипсоид. Красов Референц-эллипсоиді, эллипсоид WGS-84 және ПЗ-95 және олардың өлшемдері.

Жер қабатының жоспарлы және жоғары қабаты нүктесі. Координаттардың негізгі жүйелері.

Жер фингуралары және өлшемдері туралы жалып пайымдауды, жер қабаты мен масштабтарының нүкте координаттары туралы жалпы пайымдауды айтады. Фигуралар мен өлшемдер туралы жалпы пайымдауды айтады.

Жердің фигурасы мен өлшемдері,

Жердің фигуралары мен өлшемдері туралы жалпы пайымдауды айтады. Деңгейлік жоғарықабатын, геоид, эллипсоид, Красов референц-эллипсоид, эллипсоид WGS-84 және ПЗ-95 және олардың өлшемдерін сипаттайды.

218


Координатардың жахандық (кеңістіктік) жүйесі: астрономиялық, геодезиялық, географиялық, әлемдік тікбұрышты геоцентриялық координаттар WGS-84, ресейлікГеоцентриялық координаттар ПЗ-95, жоғары координаттар. Координаттардың тегіс жүйсі: Гаусс Крюгердің картографиялық проекциясында зональді тегіс коордиаттар жүйесі, тегіс тікбұрышты координаттардың жергілікті жүйелері, тегістіктегі полярлыы және биполярлы координаттары.

Масштаб. Масштабтар түрлері:Сандық, түзулік және көлденең. Масштабтың нақтылық және шектеулі нақтылығы. Нүктенің координаттары бойынша нақтылықты анықтауға топргарфилық карталардың қағаз негізері деформациясының әсері және түзу кесінділерінің ұзындығы.

жер қабаты мен масштабы нүктелерінің координаттары туралы жалпы пайымдауды айтады.

Жердің жоғарықабаты нүктесінің жоспарлы және жоғары ережесі туралы жалпы пайымдауды айтады. Геодезияда қолданыталатын, координаттың негізгі жүйелерін атайды.Координаттың жахандық (кеңістіктік) жүйесін сипаттайды. Координаттардың тегіс жүйесін сипаттайды. Масштаб болмысын сипаттайды. Масштабтар түрлерін және де оларды қолдану аясын сипаттайды. Масштабтарлдың нақтылық және қалыпты нақтылығын анықтайды. Топографиялық карталардың қағаз негізлдерінің дефомациясының әсерін түсіндіерді және де солапр бойынша нүкте координаттары мен түзу ұзындығы бойынша топографиялық карталар мен жоспарлардың негіздерін түсіндіреді.

Тақырып 1.2. Бағыттардың бағыт бағдары 219

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері Геодезиядағы бағыттардың

бағыты. Шығыс бағыттар. Бағытта бұрышта р және де шығысты бағыттарды туғызатын, негізгі бағытты бұрыштар. Бағытталған бұрыштар арасындағы байланыс. Жер магнетизмі. Тура және кері бағыттар және де олардың бағытталған бұрыштары, олар арасындағы байланыстар. Румбалар. Буссоль және оның қондырғысы. Буссоль бойынша жергілуітк жердің бағытталған бағыттары.

Шығыс бағыттармен пайда болған геодезиядағы бағытталған бағыттарды, шығыс бағыттарын, негізгі бағытталатын бұрыштар мен бұрыштардың бағытталған бағыттарын сипаттайды.

Бағытталатын бұрыштар арасында байланысты ашады. Жер магнетизмі туралы жалпы пайымдауды айтады.

Тура және кері бағытты сипаттайды. Тура және кері бағытталатын бұрыштар арасында байланысты ашады. «Румб» терминінің болмысын ашады. Буссоли және буссоли бойынша жергіліктік бағыттарды бағыттайтын, қондырғысын түсіндіреді.

Тақырып 1.3. Топографиялық карталар және жоспарлар Гаусс - Крюгер теңбұрышты

проекциясы туралы жалпы мәліметтер. Карта және жоспар. Карталар класификациясы. Топогарфиялық карталар және жоспарлардың мемлекеттік масштаб ы қатары. Масштаб картасының халықаралық рагзграфкасы мен номенклатурасы:

Гаусс Крюгердің картографиялық поекциясы туралы жалпы пайымдауды айтады.

Топографиялық карталардың разграфка және номенклатура болмысын ашады. Масштаб картасының парақтар номенклатурасы мен халықаралық жүктемесін түсіндерді: 1 000 000, карталар мен жоспарлардың барлық маштабының разграфкасы және номенклатурасы. Топографиялық жоспарларда

220


: 1 000 000. Карталар және жоспарлардың масштабы қатары номенклатурасы және де разграфкасы. Топографиялық карталарда координаттық (километрлік) және де картографиялық торы. Нүктелердің тікбұрышы мен географиялық координаттары карталары бойынша анықтауы. Бағыттардың дирекциондық, географиялық және магниттік азимуттары карталары бойынша анықтама. Жергілікті деңгейде карталарды бағыттау. Шартты белгілер классификациясы. Бағыт және нүктелер, рельефтің негізігі формаоары. Топографиялық карталарда рельеф суреті. Түрлі масштабтардың карталарында рельеф сечение биіктігі. Баурайлар тұнықтығы. Ауытқу. Салу мен баурайлар формалары. Салу кестесі

координттық және картографиялық торды сипаттайды.

Карта бойынша географиялық координаттар нүктелері мен тікбұрыш карталары бойынша анықтаманы және де бағыттардың дирекциялық шарттарын, бағыттардың географиялық және магниттік азимуттарын түсіндіреді. Шартты белгілерді классиифкациялайды және олардың негізі топтарын сипаттайды. Рельефтің негізгі формаларын және де оларға тән нүкте және түзудің негізі формаларын, карталарды рельеф суретінің негізгі амалдарын сипаттайды. Рельеф қимасы биіктігін, сырғанау салынуын, сырғанау биіктігін, ауытқуды айтады. Салу кестесінің құрылу принципін баяндайды. Жергілік орын бейіні анықтауын және де оның құрылуы принципін айтады.

221

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері мен құрылуы және қолданылуы. Бейіні мен оның құрылуы.

БӨЛІМ 2. ЖЕРГІЛІКТІ ОРЫНДАҒЫ БҰРЫШТЫҚ ЖӘНЕ ТҮЗУ ӨЛШЕМДЕРІ Тақырып 2.1. Теодолит қондырғысы және тексерулері

Теодолиттердің тағайындауы мен классификациясы. теодолиттердің салыстырмалы сипаттамлары. Т30, Т5 теодолиттерінің қондырғысы. Теодолиттерге ұсынылатын талаптар. Техникалық теодолиттердің тексерулері және реттеуі.

Теодолиттер қондырғысын түсіндіреді.

Теодолиттердің тағайындалуы мен классификациясы туралы жалпы пайымдауды айтады.

Т30, Т5 теодолиттердің қондырғысын түсіндіреді және де оларылң негізгі осьтерін орнатады. Теодолиттерге ұсынылатын, талаптарды орнатады, тексерулер мен теодолиттер реттеуін орындау ережесін баяндайды.

Тақырып 2.2. Көлденең бұрыштарды өлшеу

Көлденең бұрыш өлшемінің принципі. Нүкте астында теодолиті орнату: отвесті жағдайға теодолит осін орталықтандыру, келтіру, лимба бағыт бағдары. Амалдардың дөңгелек әдісімен бір қабылдаумен көлденең бұрышты өлшеу, бағытталған, бағытталған лимба барысында көлденең бұрыштарды

Дөңгелек қабылдаулар арқылы бір қабылдаумен көлденең бұрыш өлшемін сипаттайды, бағытталған лимба барысында көлденең бұрыштарды өлшеу.

Көлденең бұрышты өлшемнің принципін баяндайды. Нүкте астында жұмыс ережесінде теодолит орнатуын түсіндіреді. Қараулар мен азат жол бақылауы журналын толтырудың әдістемесін түсіндіреді.

Бұрышты өлшемдердің мүмкінді қателерін сипаттайды, және де олардың өлшем нәтижелеріне

222

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері өлшеу. Азат жол журналын толтыру.

Азат жол бақылауы. Рұқсаттар.

Өлшем нәтижелеріне бұрышты өлшемдеро мен кему амалдарының кателері.

әсерінің кему амалдарын сипаттайды.

Тақырып 2.3. Тігінен бұрыштарды өлшеу Т30 (2Т30П) теодолиттің көлденең

шеңберінің қондыпркыс және офифровкасы. Теодолиттің көлденең дөңгелегінің нол орны (М0),оның анықтауы мен юстировкасы. Көлденең бұрыштардың өлшеу әдістемесі. Өлшем нәтижелерінің пысықтауы. Бақылау, рұқсат беру.

Тігінен бұрыштар әдістемесін біледі және де өлшем нәтижелерінің өңдеуін біледі.

Т30 (2Т30П) теодолит тігінен дөңгелегінің қондырғысы мен цифрлау түсіндіреді. Тігінен шеңбер нол орнының болмысын ашады, оны анықтау және де реттеу әдістемесін түсіндіреді.Тігінен бұрыштар мен өлшем нәтижелерінің өңеуі, бақылу мен рұқсатын өлшеу әдістемесін сипаттайды.

Тақырып 2.4. Жергілікті орында түзуді өлшеу Түзулерді өлшеу үшін құралдар.

Өлшемді ленталар мен рулеткалар қондырғысы. Өлшемді ленталар мен рулеткаларға ТНПА талаптары. Жергілікті орынды бекіту, түзулерді ілу. Түзуді лентамен өлшеу

Түрлі амалдармен арақашықтық өлшем болмысын ашады.

Түзулерді өлшеу үшін құралдарды сипаттайды. Өлшем ленталары мен рулеткалар қондырғысын түсіндіреді.Өлшем ленталары мен рулеткаларға ТНПА талаптарын баяндайды. Түзудің ілінуі мен нүктелерді бекіту

223

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері әдістемесі. Түзу өлшемдерінің қателері. Өлшемді ленталар компарирлеуі.

Түзулердің компарирлеуі, температурасы мен бұрылуы үшін түзетуді есептеу. Оптикалық және де жіпті дальномерлермен ара қашықтықты өлшеу. Тұрақты бұрышы бар жіп дальнометрі. Жіп дальнометрі коэфициентін анықтау.

үрдістерін сипаттайды. Лентамен түзуді өлшеу әдістемесін баяндайды, өлшем қателерін талдайды.

Өлшем ленталары мен өлшем нәтижелеріне енгізілетін түзетулерді есептеу үрдісін сипаттайды. Жіпті дальнометр коэфициентін анықтау жүйелілігін баяндайды. Жіп дальнометрімен бағыт өлшемінің нақтылығын сипаттайды.

Бөлім 3. ТЕОДОЛИДТІ ЖҰМЫСТАР Тақырып 3.1. Теодолиті адымдарды тағайындау мен жалғастыру

Жоспарлы және геодезиялық желілері.

Теодолитті адымдардың түрлері және тағайындауы. Теодолитті адымдардың жұмыс жобасының құрылуы. Рекогносцировка және адым нүктесін бекіту. закрепление точек

Теодолитті адымдарда бұрышты және түзу өлшемдерінде өндіріс әдістемесін біледі.

Жоспарлы және биік геодезиялық торларды ажыратады.

Теодолитті адымдардың тағайындау мен түрлерін түсіндіреді. Теодолитті адымның жұмыс істейтін жоба құруының әдістемесін баяндайды. Адымның байланыстыру мен нүктелердің бекітілуін және де

224

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері хода. Теодолитті адымдарда бұрыштық және түзу өлшемдерінің өндірісі.

Азат жол өлшемдерінің нақтылығы.

щығыс геодезиялық бекеттерге теодолиті адымдар байланыстыру сипаттайды.

Теодолитті адымдарда бұрышты және түзу өлшемдері өндірісінің әдістемесін баяндайды. Азат жол өлшемінің нақтылығын сипаттайды.

Тақырып 3.2. Тура және кері геодезиялық міндеттер. Қайтымсыз арақашықтық

Тегістіктегі тура және кері геодезиялық міндетердің болмысы және шешімі. Есептерді бақылау.

Қайтымсыз арақышқтық. Қайтымсыз арақашықтықты анықтау барысында азат жолдарды өлшеу және есептеу. Өлшемдер және есептеулерді бақылауы.

Тура және кері геодезиялық міндеттерді шешеді.

Қайтымсыз арақашықтықтың тура және кері геодезиялық мідеттерінің болмысын ашады. Тура және кері геодезиялық міндеттер шешімінің адамын түсіндіреді және де есептеу бақылауын жүзеге асырады. Қайтымсыз арақашықтық пен өлшеу мен есептеу бақылауын анықтау әдістемесін сипаттайды.

№ 1 Практикалық сабақ

Кері геодезиялық міндеттерді шешу.

Кері геодезиялық міндетті шешеді.

Кері геодезиялық міндетті шешеді.

225


Қайтымсыз арқашықтықты есепету.

Алынған нәтижелердің нақтылығын бағалау.

Қайтымсыз арақашықтықты есептейді.

Қайтымсыз арақашықтықты есептейді. Алынған нәтижелер нақтылығының бағалауын жүргізеі.

Тақырып 3.3. Теодолитті адым нүктесінің есептеуі мен теңелуі

Адымның жұмыс сызбасын құру. Примычты бұрыштардың есептеу,

бақылау және теңеу. Жабық және жартылай жабық адымдар үшін бұрыштық сәйкессіздік формулалары.

Қолжетімді бұрыштық сійкессіздік . Адым жақтарының дирекциялық бұрыштарды бұрыштық невязкасы және есептеуді бөлу. Координаттар приращениені есептеу. Адымның абсолютті және қатысыт сәйкессіздігі. Қолжетімдер. Координат осьтері бойынша және теодолитті адмы шыңының шыңын есептеу бойынша түзу сәйкессіздікті бөлу.

Жабдық және жартылай жабдық адымдары үшін бұрыштық байлау формулаларымен пайдаланады.

Тодолитті адымның жұмыс сызбасы құруы принципін , есептеу тәртібін, жартылай жабық бұрыштардың бақыыуы мен теңеуін, жабық және жартылай жабық адымдар үшін бұрыштық невязкагны есептеу тәртібі,

Бұрыштыұ невяканы бөлу жәнп адым тарапының дерекциондық бұрыштар есепетуін бөлу, координаттарды, адымның, рұқсаттың, қатысты және абсолютт і невязкаларды шығару, координатар осьтері бойынша түу невязкаларын бөлу және теодолитті адымдар шыңының координаттарын есептеу.

226


№1 Зертханалық жұмыс Жабылған теодолитті адымдардың

теңеуі. Бұрыштық сәйкессіздіктер, мен дирекциондық бұрыштарды есептеу.

Жабылған теодолитті адымды теңейді және де теодолитті адымның нүкте координаттрын есепетйді.

Жартылай жабық теодолитті адымларды теңейді және де теодолитті адымның нүкте координаттарын есептейді.

Тақырып 3.4. Координаттық торды құру және де теодолитті адымдарды жапсыру

Координаттық тордың құрылуы амалдары. Құрылу бақылауы және тордың оцифровкасы. Координаттар бойынга теодолитті адымдар нүктесін белгілеу. Жапсырма бақылауы.

Координатық торлар құрылуының амалдарын біледі.

Координаттық тордың құрылуы амалдарын атайды.

Координаттық тордың құрылу әдістемесін және тордың құрылуы мен цифрлау бақылауын, Жоспар және нүктені жапсыру бақылуына координаттар бойынша теодолитті адымдар нүктесін белгілеу принципін түсіндіреді.

БӨЛІМ 4. НИВЕЛИРЛІК ЖҰМЫСТАР Тақырып 4.1. Нивелирлеу түрлері. Мемлекеттік нивелирлік тор

Нивелирлеуді тағайындау. Мемлекеттік нивелирлік топ және оның құрылу принципі. Жоғарылатуды анықтау амалымен

Мемлекеттік ниверлік тор мен оны құру принциптері туралы жалпы пайымдауды айтады.

Нивелирлеу болмысы мен тағайындауын ашады.

Жоғарылатуды анықтау амалы бойынша ниверлирлеу түрлерін

227

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері нивелирлеу түрлері. Нивелирлік адым және оның жергілікті орында бекітіуі. Нивелирлік белгілер түрлері.

Жер қисықтығының және рефракцияның нивелирлеу нәтижелеріне әсері.

сипаттайды. Ниверлиодік адым мен жершідкті орынла оның бекітілуін, нивелирлік белгілер түрлерін сиптаттайды. Жер қисықтығының және рефракцияның нивелирлеу нәтижелеріне әсерін түсіндірелі.

Тақырып 4.2. Геометрялық нивелирлеу

Геометриялық нивелирлеу және оның амалдары. Нивелирлеу классификациясы. Нивелир қондырғысы. Н3 нивелир тексерулері және юстировкалары. Нивелирлік рейкалар, олардығ дмен зерттулері. IV и III класстар нивелирлеуінң технкиалық сипаттамалары. IV класстың нивелирлеу стансаларында ғы жұмыс. Азат жолдардағы жазба және оларыдң пысықталуы. Стансалардағы бақылау. III класс нивелирлеуінің стансаларында жұмыс. Азат жол журналдардағы есептерді жазу және олардың өңделуі. Стансалардағы

Геометриялық нивелирлу амалдарын сипаттайды. Реперлар мен маркаларға ниверлирлік адымдар байланыстыруын болмасын ашады.

Геометриялық нивелирлеу амалдарын сипаттайды. Классификацияны баяндайды және қонлырғыны, нивелирлердің поверкасы мен юстировкасын, нивелирлік реектар мен олардың зерттеуін баяндайды. III и IV класстардың ниелирдік тың техникалық сипаттамаларын баяндайды. IV и III класстардың нивелирлеу стансаларында жұмысты, азат жолдардағы жазбаны жүргізу ережесін, стансаларда олардың өңделуі мен бақылауын сипататйды. Азат жолдардағы парақтық және посекционық бақылау тәртібін

228

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері бақылауы. Азат жол журналдардағы парқтық және посекционық бақылауы. Реперлер мен маркаларға нивелирлік адымдар байланыстыру. IV и III классты нивелирік адымдар теңелуі. Қатерлер арқылы белгнілерді тапсыру.

түсініреді . IV и III класстардың нивелирлік адымдарын, қатерден өту белгілерінің тапсыруын түсіндіреді.

№ 2 Зертханалық жұмыс Шашка рейкалары тордық

бөлуінің зерттеуі. Нәтиджелер өңдеуі.

Шашка реектардың метрлік бөлуін зерттейді. Нәтижелерді пысықтайды.

Шашка шыбықтарының метрлік бөлуін зертейді. Нәтижелерді пысықтайды.

№ 3 Зертханалық жұмыс Парақтық бақылауы бар IV және III

классты нивелирлеу журналының пысықтауы.

IV және III классты нивелирлеу журналын өңдейді және парақтық бақылауды орындайды.

IV және III класстың нивелирлеу журналық өңдейді және де парақтық бақылауды орындайды.

Бақылау жұмысы Тақырып 4.3. Тригонометриялық нивелирлеу

Тригонометриялық нивелирлеу болмысы. Иілген өлшенген бұрышы және көлденең жағдайы мен иілген қашықтығы бойынша арттыруды анықтау. Жоғары адым.

Жоғары адымдағы орындалатын, азат жол өлшемін сипаттайды, алынған артырулар теңеуі және адым шыңы бегілерін есептеу.

Тригонометриялық нивелирлеу болмысы туралы жалпы пайымдауды айтады.

Иілген өлшенген бұрышы бойынша арттыру аныщтамасын және де

229

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері Жоғары адымдағы азат жол өлшемі. Алынған артырулар теңелуі мен адым шыңы белгілерін есептеу.

көлденең өту немесе қиғаш қашықтығы бойынша анықтамасынтүсіндіреді. Жоғарылату адымы болмысын ашады.

№ 4 Зертханалық жұмыс

Алынған арттыруларды теңейді және жоғары адымды шыңының белгілерін есептейді.

Алынған арттыруларды теңейді және де жоғары адым шыңының белгілерін есепетйді.

БӨЛІМ 5. ТОПОГРАФИЯЛЫҚ СЪЕМКАТақырып 5.1. Тахеометриялық түсірілім

Тахеометриялық съемка: болмысы, қолданылу аясы. Тахеометрлер, олардың қондырғысы және класификациясы. Тахеометрлерге ТНПА. Тахеометриялық съемканың съемкалық негіздемесі. Тахеометриялық адым, онығ прокладкасы. Тахеометриялық адымдаға талаптар. Тахеометриялық адымнң теңелуі. Тахеометриялық түсіріоім өндірісі. Рееч нүктелерінің таңдауы, түсірілім масштабына байланысты, олардың қалыңдығы,

Болмысты ашады және де тахеометриялық түсірілімнің қолданылуы аясын сипаттайды.

Тахеомтерлер қондырғысын түсіндіреді және де олардың классификациясын баяндайды. Түсірілімдік негіздеме түрлерін сипттайды. Тахеомтериялық адымдарға ұсынылатын, тахеометриялық адым, талаптар барысында жұмыстар жүйелілігін баындайды. Түсірілім масштабы, рельеф және жағдау қиындығына, стансалардағы жұмыстар жүйелілігіне байланысты, тахеомтерялық адым, тахеометриылвқ түсірілімдер

230

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері рельеф және ситуация қиындығы. Стансадағы жұмыстар жүйелілігі. Азат журналынлағы жазба , оның өңделуі жіне съмка абрисінің құрылуы. Топографиялық жоспарды құру бойынша камеральдік жұмыстар.

технологиясы, реека нүктелері мен қоюлылылық теңелуін тұсіндіреді.

Азат жол журналынлағы жазбаны, оның өңделуі мен түсірілім осінің құрылуын сипаттайды, топографиялық жоспарды құру бойынша камералық жұмыстарды орындайды.

Зертханалық жұмыс № 5Тахеометриялық съемканың азат

жол журналының пысықталуы. Тахеометриялық түсірілім

журналын өңдейді. Тахеометриялық съемка журналын

өңдейді.

Тақырып 5.2. Мензульді съемкаМензуальді түсірілімді, оның

артықшылығы мен кемшілігін тағайындау.Мензуальді түсірілім үшін қолданылатын құралдарға ТНПА талаптары.

Мензула және кипрегель қондырғысы және тексеруі . Түсірілімге мензуальді жинақ дайындығы. Жұмыс ережесіндегі

Мензуальді түсірілім таағйындауын сипаттайды және артықшылығы мен кемшілігін ашады.

Мензуальді түсірілім үшін қолданылатын, құралдарға ТНПА талаптарын баяндайды.

Мензула және кипрегель қондырғысын, олардың тексерунің салынуы жүйелілігін түсіндіреді. Менщуальді түсірілімдік негіздемесінің құрылу және түрлері әдістерін, ауыспалы нүктелердің

231

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері мензулаларды орнату.

Мензуальді түсіррілімнің жоспарлы биіктікті түсірілімдік негіздемесі. Түсірілімдік негіздемені құрудың аналитикалық және графикалық әдістері. Геометриялық тор. Мензульді адымдар. Мензуальді адым, бақылау және рұқсат прокладкасы барысында стансаларда жұмыс тәртібі. Мензуальді адым теңелуі. Қоюланған съемкалық негіздеме. Ауыспалы нүктелер. Олардың жоспарлы және биіктік жағдайын анықтау. Рельеф пен жағдай түсірілімі . Азат жол журналынағы жазба, планшетке рееч нүктелерін салу, рееч нүктелеріннің белгілерін есептеу, жағдайды есептеу және рельеф рисовкасы. Биікті пен контурлар калькалары. Шеңберлер бойынша планшеттер қорытындысы. Азат жол бақылауы. Планшетті сызу жүйелілігі.

түсірілімдік негіздесінің қоюлылығын, регельеф және жағдай түсірілімі жағдай мен рельеф рисовкасы түсіруін сипаттайды. Биіктік пен контурлардың құрылуы болмысын ашады. Планшетті сызудың жүйелілігін баяндайды.

232

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері Тақырып 5.3. Комбинирленген түсірілім

Комбинирленген түсірілім болмыс және технологиялық сызба. Жоғары негізгі және түсірілімді адымдар. Комбинирленген түсірімдер өндірісі. Аэрофотожоспарлар дешифирлеуі.

Комбинирленген түсірілімді орындаудың бомысын, технолы огиялық сызбас және жүйелілігін біледі.

Болмысты ашады, технологиялық түсірілімді және комбинирленген түсірілімнің орындалу жүйелілігн, түсірілімнің биік негізделуі әдістерін сипаттайды.

Аэрофотожоспарлардың дешифирлеуін түсіндіреді.

БӨЛІМ 6. БАҒЫТТАР АЗИМУТТАРЫН АНЫҚТАУ Тақырып 6.1. Күннің сағаттық бұрышы бойынша бағыт азимутын анықтау

Бағыттың астрономиялық азимутын анықтау болмысы. Геодезиялық және инженерлік геодезиялық жұмыстарда әдісті қолдану. Дирекциондық бұрышқа аусуы. Аспан аясының негізгі түзуі және нүктелері. Аспан жарықтарының координаттар жүйесі: Көлденең және бірінші экваториальді.

Уақытты өлшеу: күндік, орташа, жершілкті, азат жолдық, бүкіләемдік, декреттік. Ақыттың теңеуі және оны есептеу. Астрономиялық жылсайынғылық.Параллактикалық үшбұрыш және оны

Күннің сағаттық бұрышы бойынша азимут бағытынанықтау әдістемесін және де азат жол журналын толтыру жүйелілігін оның пысықталуы мен ащимут есептеуін атайды.

Астрономиялық әдіспен азимутты анықтау туралы жалпы пайымдауды айтады. Геодезиялық және инжернерлік геодезиялық жұмыстарда әдісті қолдану жағдайын атайды.

Аспан аясы мен аспан жарығы кординаты жүйесінің негізгі нүктелері мен аспан нүктелерін ажыратады. Уақыт өлшемі туралы жалпы пайымдауды, астрономиялық жыл сайынғы туралы жалпы пайымдауды айтады. Аспан аясындағы параллактикалық үшбұрышты құру үрдісін түсіндіреі. Параллактикалық үшбұрыш

233

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері шешу амалдары. Күннің сағаттық бұрышы бойынша бағыт азимутын анықтауы. Азат жол қараулары, өлшім журналы және оны өңдеу. Күн сәулесі азимутын есептеу үшін формула. Қарау уақытына уақытта түзету. Бағыт азимутын есепету.

шешімінің элементтері мен амалдарын сипаттайды. Күннің сағаттық бұрышы бойынша азимут бағытын анықтау әдістемесін және де азат жол журналын толтыру жүйелілігін, оның өңделуі мен азимутты есептеуді баяндайды.

№ 6 Зертханалық жұмыс Күннің саағттық бұрышы

бойынша астрономилық азимут бағытын есептеу. Азимуттан дирекциялы бұрышқа өтуі.

Күннің сағаттық бұрышы бойынша

Бағыттың астрономиялық азимттуын есептейді.

Күннің саағттық бұрышы бойынша бағытытң астрономиялық азимутын есепетйді.

Тақырып 6.2. Гироскопиялық әдіспен азимут бағытын анықтау

Бағыт азимутын гироскопиялық анықтау болмысы. Геодезиялық өндірісте әдісті қолдану. Гиротеодолит ГИ-Б2 әрекетінің қондырғыс және әрекеті. Нүкте бойынша құралды орнату және де азимутты анықтау тәртібі. Меридиан тегістігінде сезмта элементін бағыттау. Пунткті анықтау және түзету. Сезімтал элементі толқуының

Гироскопиялық бағыт болмысын ашады және геодезиялық өндірісте оынң қолданылуын сипаттайды.

Гиротеодолит ГИ-Б2 қызметінің қондырғысы мен принципін тсүінідіреді. Стансада қарау тәртібін сипаттайды, және азат жол журналы мен азимуты есептеуді жүргізу мен өңдеуі тәртібін сипаттайды.

234

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері қадағалау тәртібі. Азимутты есепету.


Гиротеодолит ГИ-Б2 қондырғысын меңгеру. Гироскопиялық әдіспен белгілі бағыт азимутын есептеу.

гиротеодолита ГИ-Б2 қондырғысын талдайды. Азат жол журналын өңдейді және бағыт азимутын есептейді.

Гиротеодолит ГИ-Б2 қондырғысын талдайды. Дала журналын өңдейді және бағыт азимутын есептейді.

БӨЛІМ 7. АЭРОФОТОСУРЕТТЕРДІҢ ДАЛАДАҒЫ ДАЙЫНДЫҒЫ Тақырып 7.1. Аэротүсірілімнің дала дайындығы мен тағайындауы

Аэрофототүсірілімнің жоспарлы биіктік дайындығының тағайындалуы. Аэрофототүсірілімнің дала дайындығы барысында жұмыстар жүйелілігі. Танымдық белгілерді орналастыру жобасын құру (опобелгілер). Жергілікті орында белгілер маркировкасы. Аэрофототүсірілімерде дала дайындығы нүктесін ресімдеу.

Аэротүсірілімнің дала привязкасы бойынша жұмыс құрамын атайды.

Аэротүсірілімнің дала дайындығы тағайындау туралы жалпы пайымауды айтады.

Белгілерді орналастыру жобасын құруды жершілкті орындағы маркировкасын, аэрофототүсірілімде белгілерді ресімдеуді сипаттайды.

235


Тақырып 7.2. Танымдық белгілердің жоспарлы ережелерін анықтау

Теодолитті адымдармен, полярлық әдістермен, «мұртпен» және «жерге биіктік белгісімен координаттарды алу» әдісімен, триангулационды салулапмен бұрыштық белгімен опобелгілер коорлинаттарын аныұтау сызбасы (тура, кері, комбинироенген). Дала өлшемдері, есептеулер жүйелілігі.

Өлшем және есептеулер бақылауы.

Танымдық белгілердің жоспарлы жағдайын анықтайды.

Опобелгілер координаттарды анықтау сызбасын сипаттайды. Дала өлшемдері, опобелгілер координаттарын есептеу, өлшем және есептеудің бақылауының жүйелілігін түсіндіреді.

Тақырып 7.3. Танымдық белгілердің биіктіктік жағдайын анықтау

Түсірілім масшатабына байланысты, биіктікті анықтау әдістері, жершілкті орынның рельеф және физико географиялық шарттар сеченеисі биіктігі.

Бұрыштық белгі кетуі үшін қолданылған барлық шығу пункттарыа қатысты бұрыштық засечкалар тараптары бойынша тригонометриялық нивелирлеуінің опобелгілерін анықтау.

Танымдық белгілердің биіктік ережесін анықтайды.

Түсірілім масштабына байланысты, опобелгілер биіктігін, жергілікті орынның физико географиялық шарты мен рельеф қимасы биіктігінің анықтауын атайды.

Бұрыштық белгілер үшін қолданылатын, барлық шығыс пункттеріне қатысты бұрыштық белгілер тараптары бойынша тригонометрияық нивелирлеу опобелгілері биіктігін анықтау

236

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері Биік адымдардан опобелгілер

биіктігін анықтау.болмысын ашады.

237

БАСШЫЛЫҚ

«Геодезия» оқу бағдарламасы бойынша оқу бағдарламасы (бұдан әрі Бағдарлама) топографо геодезиялық жұмыстар, топографо-геодезиялық өндірістің заман талабына сай технологияларын, жоспарлы және биіктікті түсірілімді желілер мен т.б. әдістемесін меңгеруді ескереді.

«Геодезия» оқу пәнін меңгеру «Физика», «Математика», «Инженерлік графика негіздері» сияқты оқу пәндерін меңгеру барысында үйренушілермен алынған, білімдерде негізделген.

Оқу пәнін оқыту барысында топографо-геодезиялық жұмыстар, геодезиялық құралдардың жаңа үлгілерінің технология және ұйымдастыру аясында соңғы жетістіктермен оқушыларды таныстыру қажет. Бағдарламалық оқу материалын оқыту барысында, қолданыстағы техникалық және нормативтік құқықтық актілермен қолданылған, терминологияны мен белгілеулерді дұрыс қолдану қажет.

Ұйренушілердің танымдық қызметін белсенділеу мен олардың шығармашыл ойлауын дамыту мақсатында, сабақтарда бағдарламалық, проблемалық және басқа да белсенді оқыту формаларын қолдануға ұсынылады. Мамандарды дайындаудың лауазымды деңгейін қамтамасыз ету үшін көрнекі құралдарын, стендтерді, плакаттарды қолдану қажет, және де мультимедиялық қондырғыларды қолданумен дәріс сабақтарын өткізу қажет.

Үйренушілердің теоретикалық материалын бекіту және де олардың қажетті білігі мен дағдысын құру үшін осы бағдарламамен еңбекті қорғаудың қауіпсіз шараларын және күзет талаптарын ұстану қажеттігіне назарды аудару қажетігін ескере отыра, практиалық және зертханалық сабақтарды өткізу қажет.

Бағдарламалық оқу материалын меңгеруді бақылау мақсатында, осы бағдарламамен тақырыбы және сұрақтар тізбесі оқу пәнінің оқытушысымен әзірленетін және білім беру мекемесінің циклдық комиссиясы отырысында талқыланатын, бақылау жұмысын жүргізу қажет.

Осы пән бойынша бақылау негізге формалоары: бақылау жұмысы, емтихан болып табылатын, аралық аттестаттауды өткізуді ескеріледі.

Осы оөу бағдарлмамын жүзеге асыру барысында өткізу ескерілген: Бақылау жұмысы – 1; Емтихан – 1.Білім беру ұйымдарына жұмыс оқу бағдарламасында тест

формасында құзыретті бағытталған тапсырмаларды әзірлеу қажет.Оқу пәнін меңгеру нәтижесінде үйренушілер білуі қажет: – Геодезиялық ғылымдар түрлері, Жер туралы ғылым жүйесіндегі

орны; – Жер фигурасы, жер эллипсоид геометриясы туралы жалпы

мәліметтер;

238

– Жер жоғары қабаты нүктелерінің координаттардың түрлі жүйелері;– Жоспарлы және биіктік желілерді құру принциптері;– Ниелирлеу түрлері;– Гаусса – Крюгер проекциясы болмысы;– Гаусса – Крюгер проекциясында тегістілікке геодезиялық желілер

теңелуінің принцптері; – Топографиялық карталар өндірісінің технологиялары;– Геодезиялық өлшемдердің негізгі түрлерінің әдістері және

технологиялары;– Қойылуы, түсірілімдік желілердің жоспарлы және биіктіктікті

құру әдістері;– Жоспарлы және биіктіктік геодезиялық желілердің теңелу

амалдары;– Геодезиялық жұмыстарды орындау барысында қолданылатын,

құралдар;– Геодезиялық құралдар қондырғысы;– Геодезиялық өлшемдер қателерінің терия негіздері;– Жалғыз адымдар теңелуі әдістері мен узел нүктелері адымдары бар

теңелу әдістері.Білуі қажет:Топографиялық жоспарлармен карталармен және геодезиялық

құралдармен жұмыс;анықталсын:– түрлі амалдармен жер жоғары қабаты нүктесінің жоспарлы және

биіктікті орналасуы;– астрономиялық және гироскопиялық әдістермен бағыттар азимуттары;– түрлі амалдармен таным белгілерінің координаттары мен биіктіктері;Орындау қажет:– түсірілімді геодезиялық желілердің дала дайындыығ;– геодезиялық желілер теңелуі;– теодолитті және нивелирді адымдар теңелуі;– геодезиялық және құралдар тексерулері мен юстировкары;– түрлі амалдармен жоспарлы және биіктіктік геодезиялық

желілерді құру барысында дала өлшемдері;– түрлі амалдармен топографиялық түсірімдер;Жүргізу қажет:– бұрыштық және түзу өлшемдері;– алынған өлшемдердің алды нала өңделуі мен олардың нақтылығын

бағалау;– түрлі амалдармен арттырудың өлшемі;– топографиялық карта бойынша міндеттерді шешу.

239

ҒИМАРАТТЫҢ ИНЖЕНЕРЛІК -ТЕХНИКАЛЫҚ ЖАБДЫҚТАУЫ

Пәнді меңгеру мақсаты - қоғамдық және өндірістік ғимараттардың жылумен,қамту, желдету, газ және сумен қамту, кәріз, электрмен қамту қондырғысы, есебі, монтажы мен пайдалануы туралы білімді құруы.


Бөлім, тақырып Оқу


Кіріспе 1Бөлім 1.Жылумен қамту 171.1.Құрылыс жылутехникаларының негіздері 61.2. Жылумен қамту көздері және жүйелері 41.3. Ғимараттарды жылыту 6Бақылау жұмысы 1Бөлім 2. Желдету 82.1. Желдетудің физикалық және гигиеналық негіздері 22.2. Желдету жүйелері 42.3. Ауаның кондиционирлеуі 2Бөлім 3.Газбен қамту 43.1. Жергілікті орындардың газбен қамтуы 13.2. Ғимараттардың газбенқамтуы 3Бөлім 4.Сумен қамтуы 84.1. Жергілікті орындардың суменқамтуы 14.2. Ішкісуқұбыры 54.3. Ғимараттың ыстық сумен қамтамасыз етуі 2Бөлім 5.Кәріз 65.1. Сыртқы кәріз 25.2. Ғимараттардың ішкі кәрізі 25.3. Ғимараттың сукөздері 2Бөлім 6.Лифттер. Ғимараттың электрқұрылғылары. 66.1. Лифттер және эскалаторлар 16.2. Тұрғын үй және қоғамдық ғимараттардың электрқұрылғысы мен электрлік желілері

3

6.3. Электрменжабдықтауы 2Бөлім 7.Санитарлық-техникалық жұмыстар өндірісі 2

БАРЛЫҒЫ 52

240



Пән мазмұны және оның міндеттері.

Басқа пәндермен және теориямен және практикамен байланысы.

Мамандық бойынша негізгі кәсіби білім беру бағдарламасын меңгеру үрдісінде пәнді тағайындау туралы жалпы пайымдауды айтады.

Мамандық бойынша негізгі кәсіби білім беру бағдарламасын меңгеру үрдісінде пән маңызын біледі.

Бөлім 1. Жылумен қамту Тақырып 1.1 Құрылыс жылутехникасының негіздері

Құрылыс жылутехникасы туралы жалпы мәліметтер. Жылуалмастыру түрлері. Негізгі және қосымша жылужоғалтуын анықтау. Іріленген көрсеткіштер бойынша жоғалту бағасы.

Жылутехникалық есебінің тәртібін біледі.

Жылумен алмастыру түрлерінде бағытталады. Бөлменің микроклиматын сипаттайды. Негізгі және қосымша жылужоғалтуларын анықтайды.

Тақырып 1.2 Жылумен қамту жүйелерінің көздері

Отынның негізгі түрлерінң сипаттамасы. Қазандықтар компоновкасы. Жылу желілері. Жылуқұбырлары прокладкасының типтері. Жылу пункттері.

Жылуменқамту жүйелері көздерін атайды.

Отынның негізгі түрлерін сипаттайды, қазан қондырғыларының негізгі түрлерін, жылуқұбырары прокладкасының амалдарын біледі, және жылу пунктінің қондырғысын біледі.

241

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері Тақырып 1.3 Ғимарттарды жылыту

Жылутасымалдаушыларының сипаттамасы. Жылыту жүйелері классификациясы. Жылу құралдарына қойылатын талаптар.Жылыту құралдарының түрлері.

Жылыту жүйелері классификациясын біледі.

Жылутасымалдаушыларын сипаттайды және салыстырады. Жылу құралдарының түрлерін біледі.

Бақылау жұмысы Бөлім 2. Желдету

Тақырып 2.1. Желдетудің физикалық және гигиеналық негіздері Желдетунің тағайындалуы және

талаптар. Ауа аясының сипаттамасы. Ауамен алмастыру туралы түсінігі.

Желдетудің физикалық және гигиеналық негіздерін сипаттайды.

Желдету және оларға талаптарды ашады.

Желдету тағайындауын түсіндіру. Зияндылық классификациясын біледі және қолжетімді концетрацияны біледі. Ауаменалмастыру түсінігін ашады.

Тақырып 2.2 Желдету жүйелері Желдету жүйелері элементтері.

Желдету құрал-жабдығы. Желдету жүйелерінің классификациясы.

Желдету жүйелері классификациясын біледі.

Желдету жүйелері элементетрін ашады. Желдету құрал-жабдығының жұмыс принципін атайды және ашады.

242

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері Тақырып 2.3 Ауаның кондиционирлеуі

Ауаның кондиционирлеуі. Кондиционирлеу қондырғысы.

Ауаны өңдеу үрдістерін анықтайды. Ауаны өңдеу үрдісін ашады және де кондиционирлеу қондырғысын түсіндерді.

Бөлім 3. Газбенқамту Тақырып 3.1 Ауылдарды газбен қамту

Газтүрлі отынның сипаттамасы. Тұрғындарды газтүрі отынмен қамту амалдары. Газды орталықтандырылған қамтудың сызбасы және негізгі элементтері. Газқұбырларын енгізу.

Тұрғындарды газ отынмен қамту амалдарын ашады.

Газтүрлі отын түрлерін атайды. Газбен орталықтандырудың негізгі элементтерін атайды. Газоөткізгіштердің енгізілуін түсіндіреді.

Тақырып 3.2 Ғимараттарды газбенқамту Ғимаратты газбенқамту

сыызбалары. Сызбалардың негізгі элементтері. Газ құрал-жабдығын орналастыруға талаптар. Газ құбырлары.

Ғимараттың газтүрлі сызбасын түсіндіреді, олардың негізгі элементтерін ашады, газ құралдарының түрлерін атайды және де олардың жұмыс істеу принципін түсіндіреді.

Бөлім 4. Суменқамту Тақырып 4.1 Жергілікті орындары суменқамту

Су құбыры туралы жалпы мәліметтер.

Су сапасына талаптар. Суменқамту көздері. Ссудытазарту амалдары.

Жергілікті орындарды суменқамту амалдарын атайды.

«Суменқамту» және «Суқұбыры» түсінігін ашады және су сапасына талаптарды аргументтейді. Суменқамту көздерін салыстырады

243

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері Суқұбырлары және сыртқы суқұбырлары желілері.

және сыртқы суқұбыры желісінің құрамын ашады.

Тақырып 4.2 Ішкі құбыры Ішкісуқұбыры жүйесінің

классиифкациясы. Ішкі су құбыры, арматура түрлерінің негізгі элем енттері. Өртккеқарсы суқұбырын қолдану аясы және тағайындалуы.

Ішкі су құбыры жүйесінің классификациясын біледі.

Ішкі су құбырының негізгі элементтерін ашады. Тағайындауды түсіндіреді және өртке қарсы суқұбырының қолдану аясын ашады.

244

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері Тақырып 4.3 Ыстық суменқамту

Ыстық сумениқамту жүйесінің классификациясы. Ыстық сумен қамту жүйесінің негізгі элементтері. Суқыздырғышы түрлері.

Ыстық сумен қамту жүйелерінің классификациясын біледі.

Ыстық суменқамтудың негізгі элементтерін сипаттайды. Сужылытқышы жұмысының негізгі принципі мен қондырғысын түсіндіреді.

Бөлім 5. Кәріз Тақырып 5.1 Сыртқы кәріз

Ағынды бу түрлілігі және кәріз жүйелері түрлілігі. Сыртқы кәріз желісі. Ағынды суды тазалау амалдары. Ластанудан суқоймаларын күзету.

Ағынды су және канлизация жүйелері түрлерін біледі.

Желінің сыртқы кәрізінің негізгі элементтерін ашады және ағынды суды тазалау амалдарын ашады.

Тақырып 5.2 Ғимараттың сыртқы кәрізі Іші кәріз жүесінің негізгі

элементтері. Ішкі желі қондырғысы. Ағынды

суд қолдану, және оларға талаптар. Санитариялық-техникалық құралдар

түрлілігі. Қатты қылдықтарды жою.

Ішкі кәріз жүйесін біледі. Ішкі кәріз жүйесінің негізгі элементтерін ашады және де ішкі желі қондырғысын біледі. Санитариялық -техникалық құралдарды сипаттайды.

245

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері Тақырып 5.3. Ғимараттар су құбырлары

Суарналарын тағайындау. Сыртқы және ішкі суарналары. Суарналары қондырғылары. Суарналары мұржалары.

Суарналарын тағайындауды және де олардың қондырғысын біледі.

Сыртқы және іщкі суарналарын ашады. Суарналары воронкалары түрлерін біледі.

Бөлім 6. Лифттер. Ғимараттың электрқұрылғылары Тақырып 6.1. Лифттер және эскалаторлар

246

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері Лифттер классификациясы.

Лифттердің негізгі типтерінің техникалық сипаттамасы. Лифттер конструкциясы және эскалаторлар.

Лифттер қондырғысын біледі. Лифттердің техникалық сипаттамаларын салыстарады. Лифттер және эскалаторлар жұмыс принципін түсіндіреді. Лифттер түрлерін атайды.

Тақырып 6.2. Электрмен қамту, тұрғын үй және қоғамдық ғимараттардың электрлік желілері Қалалық электрлік желілер.

Трансформаторлық шағын бекеттер. Кіріспе және бөлу қондырғылары. Ішкі электрлік желілерді негізгі элементтері.

Электрлік желілер құрылуы принципін атайды.

Электрлік желілер құрылуының принципін түсіндіреді, трансформаторлық подстанциялар тағайындауын, кіріспе және бөлу қондырғыларын түсіндіреді. Сыртқы электрлік желілердің негізгі элементтерін ашады.

Бөлім 7. Санитариялық-техникалық жұмыстар өндірісі

Санитариялық-техникалық жұмыс өндірісін ұымдастыру. Ішкі санитариялық-техникалық жүйелер монтажының жүйелілігі.

Ішкі санитариялық-техникалық жүйелердің монтаж жүйелілігін сипаттайды және де санитариялық- техникалық жұмыстар өндірісін ұйымдастырады.

Ішкі санитариялық-техникалық жүйелердің монтаж жүйелілігін түсініреді және де санитариялы техникалық жұмыстар өндірісін ұйымдастырады.

247

248

БАСШЫЛЫҚ

«Ғимараттың инженерлік -техникалық құрал-жабдығы» пән бағдарламасы қоғамдық және өндірістік ғимараттардың жылуменқамту, желдету, газбен және сумен қамту, кәріз, электрмен қамтудың қондырғысын, есебін, монтажын және пайдалануын меңгеруді ескереді. Бағдарламалық материалды меңгеру базасы болып үйренушілердің «Физика», «Электротехнкиа және ғимараттардың электрмен қамту негіздері», «Құрылыс материалдары мен бұйымдары», «Инженерлік графика негіздері» пәнін меңгеру барысыда алынған білімдері.

Пән матералын баяндау барысында ғимараттың инженерлік техникалық құрал -жабдығын жобалау, монтаж бен пайдалану бойынша қолданыстағы нормативтік құжаттаманы басшылыққа алу қажет.

Осы пән бойынша бақылау негізгі формалары: бақылау жұмысы, сынақ болып табылатын, аралық аттестаттауды жүргізуі ескереді.

Осы оқу бағдарламасын жүзеге асыру барысында өткізу ескерілген: Бақылау жұмысы – 1; Сынақ – 1.Білім беру ұйымдары жұмыс оқу бағдарламасында тест формасыда

құзыретті бағытталған тапсырмаларды әзірлеу қажет.Пәнді меңгеру нәтижесінде үйренушілер білуі қажет: – Инженерлік жүйелер мен құрал-жабдық түрлері, тағайындауы және

принциптері;– Бөлме микроклиматы көрсеткіштерінің негіздері және

жылутехникалық есебі әдістемесі;– Бөлменің ауа аясына талаптар;– Инженерлік желілердің оқу ережесі мен шартты белгілері, және де

ғимараттың инженерлік техникалық құрал-жабдық, санитариялық- техникалық сызулардың белгілері;

– Жылу, желдету, суық және ыстық суменқамту, газбенқамту, кәріз және су білімі мен нысандар сызбалары және жүйелері;

Білуі қажет:– Инженерлік желілер түрлері және ғимараттың инженерлік-

техникалық құрал-жабдығы түрлерін ажыратады;– Ғимараттың инженерлік желілер мен инженерлік-техникалық құрал

жабдық сызбалар мен сызуларын оқу;– Сыртқы қоршау конструкцияларының жылутехникалық есебін

орындау.

249

ҚҰРЫЛЫС НОРМАЛАРЫ,ҚҰРЫЛЫСТАҒЫ ЖҰМЫС САПАСЫН БАҚЫЛАУЫ

Пәнді меңгеру мақсты болып – болашақ мамандарды құрылыс монтаждық жұмыстар өндірісінің сапасын бақылау, құрылыс нормаларымен меңгеру, нормативтік әдебиетпен пайдалануды жүзеге асыру дағдасына үйрету. Үйренушілердің құрылыс монтаждық жұмыстарды жүргізу тәртібі туралы түсініктерді құру.




Кіріспе 21. 1. Қазақстан Республикасындағы метрологиялық қызмет 22. 2. Құрылыс монтажды жұмыстар сапасын басқару жүйесі

63. 3. Құрылыс монтаждық жұмыстар сапасын жүргізу тәртібі

және ұйымдастыру 64. 4. Негізгі жалпы құрылыстық жұмыстарды орынду

барысында сапа бақылауы 7Бақылау жұмысы 1

5. 5. Монтажды және бөлшектік құрылыс жұмыстарын орындау барысында сапа бақылауы 2

Барлығы 26

250



«Құрылыс нормалары, құрылыс сапасын бақылау» пәнінің мақсаты, міндеті және заты. Оның басқа оқу пәндерімен байланысы, мамандарды дайындау жүйесінде оның бйланысы. Сапа бақылауы жүйесінде қолданылатын, негізгі түсініктер (терминдер, анықтамалар, белгілер).

Құрылыстағы сапа бақылауы туралы жалпы пайымждауыды айтады және де құрылыстағы метрология мәні туралы айтады.

Пәннің мақсты, міндеті және пән заты туралы жалпы пайымдауды айтады. Құрылыстағы сапа бақылауы, метрологияның құрылыстағы мәні түсінігі туралы болмысты ашады.

Тақырып 1. Қазақстан Республикасындағы метрологиялық қызметҚазақстан Республикасының метрологяилық қызметі, онығ ұйымдастырушлық жіне функционалдық қызметі.

Қазақстан Республикасы метрологиялық қызмет жұмысының негізгі бағыттарын біледі.

Қазақстан Республикасы метрологиялық қызметі жұмысының негізгі бағыттарын баяндайды.

Тақырып 2. Құрылыс-монтаждық жұмыстардың сапасын басқару жүйесі Сапаны басқардуың жалпы принциптері, құрылыс ұйымының сапа жүйесінің негізгі элементтері. Құрылыс монтаждық және жобалық ұйымдарда ИСО:9000-2000сапа жүйесі енгізу және сертификаттау. Құрылыс-монтаждық жұмыстар өдрісі барысында сапаны

Құрылыс монтаждық жұмыстар өнлірісі барысында сапасын қамтамасыз ету моделдерінің құрылымын біледі.

Сапаны басқарудың жалпы принциптерін түсіндіреді. Ққрылыс ұйымы сапасы жүйесінің негізгі элементтерін жасырады. Құрыылс монтаждық жұмыстар өндіріс барысында сапаны қамтамасыз ету моделдері құрылымын баяндайды.

251

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері қамтамасыз ету моделі. Сапаны басқару бойынша басшылық. Сапа жүйесінің процедураларын құжаттау. Сапаны жоспарлау және басқару.

Тақырып 3. Құрылыс-монтаждық жұмыстар сапасын бақылауын жүргізу тәртібі және ұйымдастыру

Құрылыс-монтаждық жұмыстар өндірісі барысында бақылау түрлері.Кіру, операциялық және қабылдау мен инспекциялық бақылау нәтижелерінің ұйымдастырылуы, тәртібі және ресімделуі.Зертханалық және геодезиялық бақылау нәтижелерінің ұйымдастырылуы, тәртібі және ресімделуі.

Құрылыс-монтаждық жұмыстар өндірісі барысында бақылау түрлерін біледі.

Құрылыс монтажды жұмыстар өндіріс барысында бақылау түрлерін сипаттайды. Кіріс, операциялық, қабылдау, зертханалық және геодезиялық бақылауды ұйымдастыруын,тәртібін және ресімделуін түсіндіреді.

Тақырып 4. Негізгі қоғамдық жұмыстарды орындау барысында сапа бақылауы

Жер жұмыстарын және бетон жұмыстарын орындау барысында сапа бақылауы; тас жұмыстарын орындау барысында сапа бақылауы; Кровель және оқшау жұмыстарын орындау барысында сапа бақылауы.

Бақылау өшемдерін біледі және бақыланатын көрсеткіштер құрамын біледі.

Бақылау көрсеткіштерін және де бақыланатын көрсеткіштер өлшемдерін сипаттайды. Жер, бетондық, тас, шатырын және оқшау жұмыстарды орындау барысында сапа бақылауының ерекшеліктерінің белгілерін және де болмысын ашады.

252


Бақылау жұмысы Тақырып 5. Монтажды және құрылыс жұмыстарын орындау барысында сапа бақылауы

Құрылыс алаңына материалдар, бұйымдар мен конструкциялардың кіріс бақылауы. Материалдар, бұйымдар мен конструкцияларды тасымалдау, жұүктемеден түсіру, қоймалау мен сақтау ережесін қадағалауды бақылау. Құрылыс-монтаждық үрдістер мен жұмыс операциялары сапасын бақылау.Орындалған жұмыстардың қабылдау бақылауы.

Кіріс бақылуы өлшемдерін және де бақылатанатын көрсеткіштер құрамын біледі.

Кіріс бақылауы өлшемдері мен бақыланатын көрсеткіштер құрамын сипаттайды. Материларды, бұйымдарды және конструкцияларды тасымалдау, жүктемеден түсіру, қоймалау мен сақтау ережесін қадағаауды бақылауы үшін талаптарды түсіндіреді. Құрылыс монтажды үрдістер мен жұмыс операциялары сапа бақылауын талаптарын түсіндірелі. Орындалған жұмыстардың қабылдау бақылауы ережесін баяндайды.

253

БАСШЫЛЫҚ «Құрылыс нормалары, құрылыс сапасын бақылау» бағдарламалық

пәні үйренушілердің құрылыс сапасын бақылаудың дайындық, ұйымдастыру мен өткізу сұрақтарын меңгеруді ескерді.

Пәнді меңгеру «Құрылыстық өндіріс технологиясы», «Ғимараттар мен нысандар конструкциясы», «Геодезия» пәндері бойынша алынған үйренушілердің білімдерінде негізделеді.

Бағдарламалық материалды меңгеру барысында құрылыс мәселелері бойынша нормативтік құжаттарды басшылыққа алу қажет, және де құрылыс саласында ғылым және техниканың заман талабына сай жетістіктерін ескеру қажет.

Білім беру үрдісінде техникалық оқыту құралдарын, көрнекі құралдарын қолдану қажет. Үйренушілердің танымның кеңейту үшін және де заман талабына сай құрылыс туралы жаңа мәліметтерді алу үшін құрылыс алаңдары мен көрмелерде экскурсиялар өткізу қажет.

Осы пән бойынша бақылау негізі бақылау жұмысы, сынақ болып табылатын, аралық аттестаттауды өтізу қажет.

Осы оқу бағдарламасын жүзеге асыру барысында өткізу ескерілген: Бақылау жұмысы – 1; Сынақ – 1.Бақылау жұмысы пәнге берілетін, жалпы уақыт бюджеті есебінен

жүргізіледі. Білім беру ұйымдарына жұмыс оқу бағдарламасында тест

формасында құзыретті бағытталған практикалық сабақтар мен міндеттері әзірлеу қажет.

Пәнді меңгеру нәтижесінде үйренушілер білуі қажет: Құрылыс саласында нормативтік және заңнама базасын; Қазақстан Республикасында метрологиялық қызметті; Негізгі құрылыс-монтаждық жұмыстардың сапасын бақылауды

жүзеге асыру қабылдаулары мен ережелері; Құрылыс- монтаждық және жобалық ұйымдарда ИСО:9000-2000

сапа жүйесінің элементтері; Құрылыс-монтаждық жұмыстар өндірісі барысында сапаны

қамтамасыз ету моделі; білуі: Негізгі құрылыс монтаждық жұмыстардың сапа бақылауын жүзеге

асыру; Анықтамалық және нормативтік әдебиетпен пайдалануға.

254

КӘСІБИ ҚЫЗМЕТТЕГІАҚПАРАТТЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАР

Пәнді меңгеру мақсаты болып үйренушілердің екімерлік және үшмерлік (қатты денелі) моделдеу, оның кәсіби қызметтегі қолданылуының әмбебап бағдарламалық жүйені ұсынатын, AutoCAD бағдарламалық пакетті меңгеру негізінде ақпараттық технологиялар аясында кәсіби құзыретін құру болып табылады.




Барлығы


практикалық жұмыстар

Кіріспе 1 -Бөлім 1. Техникалық нысандар жобалауында AutoCAD бағдарламасын қолдану 1Бөлім 2. AutoCAD пайдаланушы интерфейсі 6 62.1.AutoCAD бағдарламасының жұмыс терезесі 2 22.2. Жұмыс аясының өлшемдері және құралдары 1 12.3. Сурет файлымен жұмыс 1 12.4. Анықтылықты қамтамасыз ету құралдары 2 2Бөлім 3. AutoCAD кеңістігінде суреттерді орындаудың негізгі құралдары

8 83.1. Координаттар жүйесі. AutoCAD кеңістігінде нүктелер координаттары. 2 23.2. Екімерлік моделдеудің гарфикалық примитивтері. 4 43.3. Нысандар және базалық нүктелер таңдауы 2 2Бөлім 4. AutoCAD - да жұмысты ұйымдастыру 4 44.1. Қабаттармен және блоктармен жұмыс 2 24.2. 2М Кеңістіктегі түрлері 2 2Бөлім 5. Екімерлік моделдеу 16 165.1. Графикалық примитивтер арқылы моделдеу 4 45.2. Суреттерді редакциялау 6 6

255

5.3. Штриховканы салу 1 15.4. Сызудағы өлшемлер мен рұқсаттар 2 25.5. Сызудағы мәтін 1 15.6. Сурет баспасы 1 1Бақылау жұмысы 1Бөлім 6.Үшмерлік моделдеудегі кіріспе 4 46.1. 3М кеңістігіндегі түрлері 2 26.2. 3М нысандарды салу 2 2


256


Тақырып мазмұны Нәтижесі Бағалау критерийлері Кіріспе

Курс пәні оны міндеті және оның басқа пәндермен байланысы.

Ақпараттық технологиялар, екімерлік және үшмерік гарфикалық және өлшемдік моделдеуі туралы түсінігі.

Компьютерде жұмыс істейтіндер үшін еңбек қауіпсіздігі бойынша нұсқама.

Екімерлік және үшмерлік графикалық және өлшемдік моделдеудің бағдарламалық жүйелері туралы жалпы пайымдауды айтады.

Персоналды компьютердің мақстаты, міндеті және қолдану аясы туралы жалпы пайымдауды айтады.

Екімерлік және үшмерлік графикалық және өлшемдік моделдеудің бағдарламалық жүйелерін сипаттайды.

Компьютерде жұмыс істейтіндер үшін еңбек қаупсіздігі талаптарын баяндайды.

Коппьютерді қосу және сөндіру тәртібін түсіндіреді.

БӨЛІМ 1. ТЕХНИКАЛЫҚ НЫСАНДАРДЫҢ ЖОБАЛАУЫНДА AUTOCAD БАҒДАРЛАМАСЫН ҚОЛДАНУ

AutoCAD автоматты жобалау жүйесімен алғашқы танысу. Тағайындалуы. Мүмкіндіктер мен қолдану аясы.

AutoCAD автоматты жобалау жүйесін қолдаун аясын, тағайындауын, мүмкіндіктерін біледі.

AutoCAD автоматты жобалау жүйесі тағайындауын түсіндіерді.

AutoCAD автоматты жобалау жүйесін қолдану аясы мен мүмкіндіктерін сипаттайды.

БӨЛІМ 2. AUTOCAD ПАЙДАЛАНУШЫЛЫҚ ИНТЕРФЕЙС Тақырып 2.1. AutoCAD бағдарламасының жұмыс терезесі

AutoCAD бағдарламасы жұмыс AutoCAD бағдарламасының жұмыс AutoCAD бағдарламасының жұмыс 257

Тақырып мазмұны Нәтижесі Бағалау критерийлері терезесінің құрылымы:мәзір командасы; сурет салу аясы; топтық жол; жағдай жолы; контекст және каскад мәзірі.

AutoCAD бағдарламасы терезесімен жұмыс. Анықтамалық жүйе. Анықтама жүйесінде ақпаратты іздеу. Анықтама жүйесінің бөлімлерін ұйымдстыру. Сұрагнымдарды құру. Бекітілген және жүзулі құралдар панелдері. Касадты және констекст мәзірі. Мәзір жолы.

терезесін түзейді. терезесін сипаттайды. AutoCAD анықтама жүйесінде

ақпаратты іздеуді жүзеге асырады, және сұраныларды құрайды.

Құралдар панелдерін орнатады және контекст мәзірін қолданады.

Тақырып 2.2. Жұмыс аясының өлшемдері және құралдары Интерфейс, сурет салу аясы, сызу

өлшемдерінің өлшемдері. Командалар терезесі. Командалық

жолға жүйелі мәндердің командалар кіруі.Терезеге ауысуы және редакциялануы. Команда терезесімен жұмыс.

Интерфейс өлшемдерін ,сурет салу Аясын, сызу өлшемн түзетеді.

Курсор режимдерін интерпретациялайды. Командалық жолға ауысқан командалардың мәндерді енгізеді, және командалар терезесінде ауысуы мен редакциялауын жүзеге асырады, командалар терезесінің өлшемін өзгертеді.

Тақырып 2.3. Сурет файлымен жұмыс Үлгі, құру мастері, сызуүлгісінің

файлы арқылы сызуды құру. Өлшемнің бірлігін, сызу, координат

Сызуды құрайды, сызудың бірнеше файлдарымен жұмыс істейді.

Сызу үлгісі, құру мастері, шаблон файлы арқылы сызуды құрайды және өлшем бірлігін, сызу форматын,

258

Тақырып мазмұны Нәтижесі Бағалау критерийлері нақтылығы мен арақашықтықты тапсыру. Сызу файлының ашылу мен сақталуы. Сызудың бірнеше файлдарымен жұмыс.

координат пен арқашықтық нақтылығын есептейді; сызу файлдарын ашады және сақтайды:сызудың бірнеше файлдарымен жұмыс істейді.

Тақырып 2.4. Нақтылықты қамтамасыз ету құралы Элементтер AutoSnapТМ және

AutoTrackТМ. AutoCAD: Grid, Snap, Ortho, Coordinate Readout, Object Snap Tracking, Polar Tracking режимдері

AutoCAD: Grid, Snap, Ortho, Coordinate Readout, Object Snap Tracking, Polar Tracking режимдерін қолдану мүмкіндігі.

AutoCAD: Grid, Snap, Ortho, Coordinate Readout, Object Snap Tracking, Polar Tracking режимдерін қолдану мүмкіндігін сипаттайды.

БӨЛІМ 3. AUTOCAD КЕҢІСТІГІНДЕ СУРЕТТЕРДІ ОРЫНДАУДЫҢ НЕГІЗГІ ҚҰРАЛДАРЫ Тақырып 3.1. Координаттар жүйесі. AutoCAD кеңістігінде нүктелер координаттары.

Координаттар жүйесі: декарттық, полярлық. 2М кеңістігінде координаттардың пайдаланушы жүйелері. Жағдай жолында координаттар тұжырымы. AutoCAD кеңістігінде координат нүктелерін енгізу амалдары: тышқан арқылы; клавиатурамен; Object Snap привязкасы арқылы.

Координаттардың декарттық және полярлық жүйесінде координаттарды тапсырады.

Координаттар жүйесін сипаттайды. AutoCAD кеңістігінде түрлі

амалдары бар нүкте координаттарын енгізеді.

Тақырып 3.2. Екімердік моделдеудің графикалық примитивтері Графикалық примитивтер: Меню және құралдар панелі жолы «Графикалық примитив» түсінігінің

259

Тақырып мазмұны Нәтижесі Бағалау критерийлері қарапайым, күрделі, кеңістікті. Қарапайым географиялық примитивтер түрлері.

Қарапайым графикалық примитивтерді қолдана отыра, кесулер, доғалар, дөңгелектер, көпбұрыштар, эллипстар, споайндар, политүзулер, мультитүзулердің құрылуы.

арқылы графикалық нысандарды құрайды.

болмасын анықтайды»». Қарапайым графикалық примитивтер түрлерін ажыратады.

Тақырып 3.3.Нысандар мен базалық нүктелерді таңдау Стандартты және таңдаудың иілген

шеңбері барысында нысандарды курсормен таңдау.

Object SnapTracking қолдана отыра, базалық нүктелерді таңдау.

Нысандар мен базалық нүктелерді таңдайды.

Нысандар мен базалық нүктелерді таңдайды.

БӨЛІМ 4. AUTOCAD –ДА ЖҰМЫСТЫ ҰЙЫМДАСТЫРУ Тақырып 4.1. Қабаттар мен блоктармен жұмыс

Қабатты қолдану басымдығы. Қабатты құру. Қабаттағы нысанды орналастыру.Қабатты реакциялау. Қабат көрінуін басқару. Блокты қолдану басымдығы. Блокты құру және қою. Блокты масштабтау және бұру. Жеке файлда бокты сақтау.

Блоктарды редакциялау және

Қабаттар мен блоктарды құрайды, енгізеді және редакциялайды.

Жаңа қабатты құрайды және редакциялайды. Қабат көрінуін басқарады. Блоктарды құрайды, қояды және редакциялайды.

260

Тақырып мазмұны Нәтижесі Бағалау критерийлері блоутарды редакциялау.

Тақырып 4.2. 2М кеңістіктегі түрлері Түрлің панормалаауы мен зумирлеуі. «Жалпы түр» терезесінде панорамалау мен зумирлеу. Түрлердің өзгеруі. Сызуды ауыстыру және түр экранында сызу суреті өлшемінің өзгеруі; атаулы түрлерді сақтау. Модел кеңістігінен парақ кеңістігіне ауыстыру, парақ кеңістігінде түрлерді басқару: масштабтау, теңеу, нысандар құрамын өзгерту. Модел кеңістігінің түрлі экрандары. Модел кеңістігінлегі жұмыс. Парақ кеңістігіндегі жұмыс.

«Моделдік түрлі экрандары» түсінігімен, «модел кеңістігі», «парақ кеңістігі» түсінігімен жұмыс істейді.

Панорамалау мен зумирлеу түсінігін анықтауын береді.

Сызуды ауыстырады және түр экранында сызу суретінің өлшемін өзгертеді; атауды түрлерді сақтайды.

«моделдің түрлі экрандары», «модел кеңістігі», «парақ кеңістігі» түсінігін түсіндіреді.

Моделдеу кеңістігінен парақ кеңістігіне ауысады, парақ кеңістігінде түрлерді басқарады: масштабтайды, теңейді, нысандар құрамын өзгертеді.

БӨЛІМ 5. ЕКІМЕРЛІК МОДЕЛДЕУ Тақырып 5.1. Графикалық примитивтер арқылы моделдеу

Примитивтер тобы негізінде қарапайым геометриялық денелер суретін салу. Нысандарды белгілеу және бөлу.

Қарапайым геометриялық денелер сызуын құрайды.

Қарапайым геометриялық денелер сызуын құрайды.

Тақырып 5.2. Суретті редакциялау Редакциялау командаларының Редакциялау командалары мен Редакциау командаларын

261

Тақырып мазмұны Нәтижесі Бағалау критерийлері негізлер. Нысандарды редакциялау әдістері: кір жуу, көшірмелеу, ауыстыру, нысандардың айна суреті. Өлшемдер мен формаларды өзгерту: Кесу, жою, созу, қысу, нысандарды масштабтау. Кернеу мен фасоктар радиустарының құрылуы. Массивтерді құру. Қарапайым геометриялық нысандарға күрделі нысандарды құру. Редакциялау командалары мен ручкалары арқылы редакциялауы.

ручкалары арқылы суретті редакциялайды.

анықтайды. Нысандарды редакциялау әдістерін таңдайды.

Редакциялаудың негізгі командаларын қолдана отыра, суретті редакциялауды орындайды. Қарапайым геометриялық нысандарға күрделі нысандарды жасайды.

Тақырып 5.3.Штриховкаларды салу Штриховка контурын анықтау.

Штриховка үлгісін таңдау. Асоциативті штриховканы салу. Штриховка үлгісін редакциялау. Белгілі аядағы штриховаканы орналастыру. Штриховканың нақты позиционирлеуі. Штриховка аясының модификациясы.

Ұқсас штриховаканы салады. Сызықпен түрлеу үлгісін таңдайды. Ұқсас сызықпен түрлеу салады. Сызықпен түрлеуді редакциялайды. Иілу бұрышы мен сызықпен түрлеу масштабын тапсырады. Сызықпен түрлеу аясын салады.

Тақырып 5.4. Сызудағы өлшемдер мен рұқсаттар Өлшемдер типтері. Өлшемдік

элементтер. Ассоциативті өлшемдер. Өлшемдік стильдер: құрылуы және

Түзу, радиальді, бұрыштық өшемдерді салады; өлшем тізбектері; түрлі орналасуы бар жалпы базадан

Өлшемдер типтерін, өлшемдік элементтерді, ассоциативті өлшемдерді, өлшемдік стилдерді

262

Тақырып мазмұны Нәтижесі Бағалау критерийлері редакциялануы.

Жалпы базадан өлшемдердің түзуі, радтальді, бұрыштық өлшемдерді салу; өлшемдік тізбектері. Өлшемдердің параллельді, көлденең, тігінен және айналмалы орналасуы. Шығару түзулері бар өлшемдерді салу. Өлшемдерді редакциялау. Жоғары қабат орналасуының өлшемдері, формаларының рұқсаттары.

өлшемдер. түсіндіреді. Түзу, радиальді, бұрыштық өлшемдерді салады; тізбектер өлшемдері; түрлі орналасуы бар жалпы базадан өлшемері. Өлшемдерді редакциялайды. Бөлшектер жоғары қабатының өшемдері, формалары мен орналасуын салады.

Тақырып 5.5. Сызудағы мәтін Біржолғы және көпжолғы мәтіні.

Мәтіндік стильдер. Көпжолғы мәтінде Символдар. Мәтінде форматтау жне рнедакциялау. Шығаруар және жазбалар. Кестелерді салу.

Сызға мәтінді салады; жазулары бар шығарулар, кестелерді салады

Біржолғы және көпжолғы, мәтіндік стилді мәтін түсінігін түсіндіреді. Сызуға мәтінді салады; жазуары бар шығурулар; кестелерді салады.

Бақылау жұмысы Тақырып 5.6. Суретті басу

Парақ өлшемін настройкалау. Принттиерді немесе плоттер таңдауы. Қағаз форматын тапсыру.Сызу бағыты,сызу масштабында басылатын ая тапсыруы. Компоновка шебері.

Сурет баспасын орындайды. Суретті баспаға шығару үшін өлшемдерді салады, баспа қондырғысын таңдайды; қағаз форматын, сызу масштабын салады, сызу бағытын, баспалатын аяны салады; компоновка шеберін

263

Тақырып мазмұны Нәтижесі Бағалау критерийлері қолданалы.

БӨЛІМ 6. ҮШМЕРЛІК МОДЕЛДЕУГЕ КІРІСПЕ Тақырып 6.1.3М кеңістігіндегі түрлері

Стандартты 3М түрлері. 3М түрлері үшін координаттар мен бұрыштар тапсырмасы. XY кеңістігінде түрлі таңдау. Динамикалық 3М түрлері. Иілген тегістігі тапсырмасы. Басымдықтағы түрі. Орбитальді түрлері. Визуализация құралдары. 3М кеңістіктегі координаттар жүйесі: Әлемдік, пайдаланушылық, тапсырма амалы. Декарттық, цилиндрік, сферкиалық координаттары.Абсолютті және қатысты координаттары. 3М кеңістігктегі объективті байланыстыру. Координаттық фильтрлер.

3М түрлерін құрайды. 3М түрлерін түсіндіреді: стандартты, динамикалық, орбитальді,Басымдықтағы түрлері, координататр жүйесі жне оалырдың түрлері. 3М түрлердің координатары мен бұрыштарын тапсырады; XY тегістіктерді таңдайды; 3М кеңістіктегі нысанды привязаканы, координаттық фильтрлерді қолданалы.

Тақырып 6.2 3М нысанларын салу Каркасты моделдер, жоғары қабаты

мен 3М дене құрылуы. Басу әдісі. Айналу денесінің құрылуы. Бірігуі және есептеуі әдәсімен күрделі дене құрылуы.

Бірігу мен есептеу әдісімен қиын денелерді салады.

Элементарлық орманы құрайды: параллелепипедтер, конустар, цилиндрлер, торлар, клиньялар.

Бірігуі мен есептуі әдісімен қиын деенні құрайды.

264

БАСШЫЛЫҚ

Пәнді оқудың негізгі міндеттері болып: Заман талабына сай ақпараттық технологиялар, есептеу техникасы мен

заман талабына сай ақпараттық жүйелер, мен олардың қызметтегі ролі, қоғам дамуы мен ел экономикасы мәні туралы ұсынымдарды құру;

AutoCAD графикалық жүйесін тағайындау туралы білімді құруы; Кәсіби деңгейдегі заман талабына сай ақпараттық технологияларды,

берілген нысандардың моделдеу дағдысын құру; Орындалатын жұмыс және кәсіби деңгейдегі ақпараттық компьютерлік

дұрыс қолдану үшін жауапкершілікті тәрбиелеу; Заман талабына сай ақпараттық-компьютерлік технологияларды меңгеруде

үйренушілердің қажеттілігін, қызығушылығынғ мүддесін дамыту.«Кәсіби қызметтегі ақпараттық технологиялар» пәні бойынша сабақтар жүргізілетін, кабинеттердің құрал-жабдығына ұсынылатын, минималды талаптар: процессор – Pentium 100 МГц және одан жоғары; оперативті жады көлемі – 32 Мб кем, пиксель және одан жоғары 800´600 мониторлардың рұқсат беруі, бейнеадаптер SVGA 1024´768 кеңейтілуімен немесе үздік. Принтер немесе плоттердің болуы ұсынылады.Пән мазмұнында негізгі назар персоналды компьютер, құрылыс аясында міндеттерді шешу үшін ақпараттық-компьютерлік технологияларға назар аударылуы қажет. Осы пән бойынша ұйымдастырудың негізгі формасы болып практикалық сабақтар болып табылады. Практикалық сабақтарды жүргізу барысында екі шағын топқа топ бөлінуі мүмкін.

«Кәсіби қызметтегі ақпараттық технологиялар» пәнін сәтті меңгеру мазмұны болып үйренушілердің информатика, инженерлік графика бойынша білімі мен дағдысының болуы болып табылады. Үйренушілердің параметриялық моделдеудің компьютерлік

технологияларымен, «геометриялық нысаннан - сызуға» жобалау технологияларын жүзеге асыратын, нысандардың геометриялық моделдеуін бағдарламалық құралдарымен таныстыру бола отыра, үйренушілердің өзіндік реферативті жұмысы ұсынылады.

Екімерлік және үшмерлік (қаттыденелі), параметриялық (ассоциативті) моделдеудің заман талабына сай бағдарламалық жүйелері бойынша ақпаратты дайындауда, UGSSolidEdge, SolidWorks, T-FLEXCAD, КОМПАС-3D және т.б. жобалау жүйелерін қолдану қажет.

Осы пән бойынша бақылау негізгі формалары болып: бақылау жұмысы, сынақ болып табылатын, аралық аттестаттауды жүргізуді ескереді.

Осы оқу бағдаламасын жүзеге асыру барысында жүргізу ескерілген: Бақылау жұмысы – 1; Сынақ – 1.Білім беру ұйымдарына жұмыс оқу бағдарламасында тест формасында

құзіретті бағытталған тапсырмаларды әзірлеу қажет. Пәнді меңгеру нәтижесінде үйренушілер білуі қажет: Сәулет құрылыс жобалауы үшін бағдарламалық өнімдер;

265

AutoCAD бағдарламалық пакеттің тағайындалуы мен мүмкіндіктері; AutoCAD 2000, 2002 және одан жоғары версиларының инсталляциясы

үшін песрсоналды компьютер жүйесіне талаптар; AutoCAD бағдарламасы терезесмінің құрылымы; Координаттар жүйесі; Экранмен басқару құралы; Суреттерді салу нақтылығын қамтамасыз ету құралдары; Нысандар құрылымы; Моделдер кеңістігі және парақ кеңістігі; Притивтер және оларды құру командалары; Үшмерлік моделдер типтері.Білу қажет: Бағдарламаны қосу; Жұмыс аясын түзу; Құжаттарды ашуға, құруға және сақтауға; Үлгілерді қолдануға; Объективті байланыстырумен, нысандық және полярлық қараумен

пайдалануға; Координаттарды енгізу; Кесулер, көпбұрыштар, дөңгелектер, доғалар, эллипстер мен т.б.

графикалық примитивтерді құру.

ЖОБАЛАРДЫ БАСҚАРУ

Пән мақаты болып - жобаларды басқару аясында теоретикалық және нормативтік әдістемелік ережелерді меңгеру, экономика математикалық әдістерді қолдану барысында үйренушілердің практикалық дағдысын және құрылыс аясында жобаларды басқару және ұйымның міндетін шешу үшін ақпараттық технологияларды дамыту болып табылады.

ПӘНГЕ ҚЫСҚАША ШОЛУ Тақырып Оқу


Кіріспе 21. Жоба командасының дала моделі 22. Интеграция және жоба мазмұнын басқару 23. Жобаны жүзеге асыру мерзімдерін басқару 24. Жоба құнын басқару 25. Жоба сапасын басқару 26. Адами ресурстарды және жоба коммуникацияларын басқару 27. Жоба тәуекелдерін басқару 48. Жоба сатып алуларын басқару 2Бақылау жұмысы 2

266

9. Жобаларды басқару мақсатында, аппараттық және бағдарламалық қамтамасыз ету

4

Барлығы 26

267



Курсқа енгізу. Пән мазмұны және мәні, оның басқа оқу жоспарымен байланысы. Жобаларды басқару стандарттары. Халықаралық сертификаттау жүйелері. Жоба, бағдарламалар, мен портфельді анықтау. Олар арасындағы байланыс және жоба өнімінің байланысы. Өнімдердің өмірлік циклдары және олармен байланысы.

Өнімдердің өмірлік циклдарын және олармен байланысты жобаларды анықтайды.

Пән мазмұны мен мәні және оның оқу жоспарының басқа пәндерімен байланысы туралы жалпы пайымдауды айтады. Жобаларды басқару стандарттарын, халықаралық сертификаттау жүйелерін атайды.

Жоба, бағдарлама, портфел анықтамасын береді және олар және жоба өнімі арасында байланысты түсіндіреді.

Тақырып 1. Жоба командасының рөлдік моделі Жобаларды басқарудың

Халықаралық қауымдастығының жобалық командасының ролдік моделі. Олар шешетін міндеттерге байланысты жоба менеджерлері ролі. Халықаралық талаптарды анықтайтын, кәсіби жобалар құзыреті аясы.

Шешілетін міндеттерге байланысты, жоба менеджерлері ролдерін тізбелейді.

Жобаларды басқарудың Халықаралық ассоциациясы жобалық командасының ролдік моделінің мәнін ұсынады. Халықаралық талаптармен анықталатын, кәсіби жобалық менеджерлер құзыреті аясын атайды.

Тақырып 2. Жобаның интеграциясын және мазмұнын басқару Жоба старты. Жоба жарғысы. Өзгертулерді басқару. Жоба

мазмұнын басқару. Жоба

Жобаның мүдделі тараптарын талдайды.

Жоба старты, жоба жарғысы мәнін ашады. Өзгертулерді басқаруды, жоба мазмұнын басқаруды

268

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері тараптарының талдауы (стейкхолдерлер).Жоба жұмысының құрылымы. Жоба глоссарийі. Жоба нәтижелерінің құрылымы.

сипаттайды. Жоба жұмысы, жоба нәтижелерінің құрылымын анықтайды.

Тақырып 3. Жобаны жүзеге асыру мерзімдерін басқару

Жоба жұмысының жүйелілігі. Жоба жұмысының ұзақтығы. Жобаның жиілілік кестесі. Жобаның сыни жолы.

Жобаның сыни жолын анықтайды.

Жұмыс жобасы, жоба жұмысы ұзақтығы жүйелілігін анықтайды. Жобаның желілік кестесін құрайды.

Тақырып 4. Жоба құнын басқару Жоба бюджетін құруы.

Орындалған көлемнің құрылуы. Орындалған көлемді бағалау әдістемесі. Жобаның қаржы көрсеткіштері.

Жоба бюджетінің құрылуын жүргізеді.

Орындалған көлемнің бағалау әдістемесін және жобаның қаржы көрсеткішін анықтайды.

Тақырып 5. Жоба сапасын басқару Жоба сапасының жалпы

концепциясы. Сапа стандартын таңдау. Бақылау үшін өлшемдерді

таңдау. Жобаның желілік кестесімен байланыс. Жоба сапасын басқару жүйесін ққру. Бақылау тізімдері.

Жоба сапасын басқару жүйесін құруды түсіндіреді.

Жоба сапасының жалпы кнцепциясы туралы жалпы пайымдауды айтады. Сапа стандарттарын, және бақылу үшін өлшемдер таңдауын жүргізеді. Жобаның желілік кестесімен байланысты орнатады.

269


Тақырып 6. Адами ресурстарды және жоба коммуникацияларын басқару

Жоба командасын құруда амалдар. Жоба жауакершілігінің матрицаларын құруы. Жоба коммуникацияларын басқару. Коммуникацияларды жоспарлау. Коммуникацияларды қамтамасыз етуі.

Коммункицияны жоспарлау және қамтамасыз етуді жүзеге асырады.

Жоба командасын құруға амалды сипаттайды және жауапты жобаның матрицаларын құру.

Тақырып 7. Жоба тәуекелдерін басқаруЖоба тәуекелдері тізімін құру.

Тәуекелдердің сапалы талдауы. Тәуекелдердің сандық талдауы. Тәуекелдерді ранжирлеу. Жобаның антитәуекелдік тізімін құру. Антитәуекелдік ісшара ретінде келісімшарттарды басқару.

Антитәуекелдік ісшара ретінде келісімшарттарды басқаруды сипаттайды.

Жоба тәуекелдері тізімін құруды, тәуекелдердің сапалы және сандық талдауы, тәуекелдердің ранжирлеуі, жобаның антитәуекелдік ісшаралар тізімін құруды жүзеге асырады.

Тақырып 8. Жоба сатып алуларын баскару

Тендерлік процедуралар. Жобаны жабу бойынша әрекеттер. Нәтижелерді қабылдау. Жоба қатысушыларымен келсім шарттық міндеттемелерді жабу.

Нәтижелерді қабылдауға талаптарды құрайды.

Жобаны жабу бойынша қызмететрді, тендердік процедураларды сипаттайды. Жоба қатысушыларымен контрактілік міндеттемелерді жабуда бағытталады.

270

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері Бақылау жұмысы

Тақырып 9. Жобаның аппараттық және бағдарламалық қамтамасыз етуі Жобаларды басқару мақсатында

қолданылатын, аппараттық және бағдарламалық қамтамасыз ету. Жобаларды басқару барысында бағдарламалық өнімдерді қолдану қажеттілігі. Бағдарламалық өнімдер түрлері. Жобаларды басқару барысында MS Project қолдану. MS Project мүмкіндіктері.

Жобаларда басқару барысында бағдарламалық өнімдерді қолдану қажеттігін анықтайды.

Жобаларды басқару мақсаттарында қолданылатын, аппараттық және бағдарламалық қамтамасыз етуді талдайды. Бағдарламалық өнімдердің түрлерін атайды. Жобаларды басқаруда MS Project қолдану мүмкіндігін баяндайды.

271

БАСШЫЛЫҚ

«Жобаларды басқару» оқу пәні бойыншпа оқу бағдарламасын жүзеге асыру үшін оқытуды ұйымдастырудың келесі формалары ұсынылады: дәрістер, семинарлар.

Оқу материалының ерекшелігі мен күрделілігін есепке ала отыра, келесі оқыту әдістері ұсынылады: әңгіме дәрістері, пікірталастар, ситуациялық міндеттерді шешу, өндірістік жағдайлардың талдауы, ролдік жіәне іскердік ойындар, ми штурмы, материал тұсаукесері, миктротоптарда жұмыстар.

Танымдық қызметтің ұйымдастыру формалары ұсынымдық сипатына ие. Тақырыпты меңгеруге сағаттар саны мазмұн минимумын сақтау барысында өзгертілуі мүмкін.

Осы оқу бағдарламасы инновациялық үрдістермен басқарудың көпқырлы үрдісінде күрделі басшылықты функцияларын орындайды.

Осы оқу бағдарламасы инновациялық үрдістермен басқарудың көпқырлы үрдісінде басшылықты функцияларды орындауға әсер ететін, мамандарды дайындауға бағытталған.

Оқу бағдарламасы пәндер негізінде, соның ішінде экономика, информатика және т.б. білімінде негізділеді. Пәнді меңгеру нәтижесінде маман жобаларды басқару аясында басқарушылық шешімдерді қабылдауға жүйелі амал болмысын білуді қажет және де осы шешімдерді оңтайландыру әдістері мен жолдарын білуі қажет. Оқу пәнін меңгеру барысында циклдардың жалпыкәсіби және арнайы оқу пәндерімен интеграцияны жүргізу қажет.

Осы оқу бағдарламасы бойынша бақылау негізгі формалары. Бақылау жұмысы, тест болып табылатын, аралық аттестаттауды жүргізеді.

Осы оқу бағдарламасын жүзеге асыру барысында жүргізу ескерілген:

– бақылау жұмысы – 1;– сынақ – 1.Білім беру ұйымдарына жұмыс оқу бағдарламасында тест

формасында құзыретті бағытталған тапсырмаларды әзірлеу қажет.Осы оқу пәнін меңгеру нәтижесінде үйренуші білуі қажет: – жоспарлау түрлері және әдістері, жобаны басқару және басқаруды

ұйымдастыру; – жобаларды бағалау принциптері мен әдістері;– жоба тәуекелдерінің бағалау әдістері;Білуі қажет:– жобаларды басқару концепциясын әзірлеу;– жобаларды басқаруда ақпараттық технологияларды қолдану;– жобангы құрылымдау;– жобаларды басқаур жүйесін жобалау;– жобаны басқару (жоба бағдарламасы, портфелдер).

272

ЕҢБЕКТІ ҚОРҒАУ

Пән мақсаты – болашақ мамандардың өндірісте қауіпсіз еңбек жағдайын және де технологиялық құрал -жабдығын пайдалану қамтамасыз ету жолдары мен әдістерін құрылыс саласында еңбек қорғауы мәселелері бойынша білімдерін құру.


Бөлім, тақырып Оқу сағататтарының

саныБарлы

ғыСоның іш. пр.жұм.

Соның іш. зерт. Жұм.

Кіріспе 1

Бөлім 1. Еңбекті қорғаудың құқықтық және ұйымдастырушылық мәселелері 151.1. Қазақстан Республикасында еңбекті қорғау және қауіпсізідік техникасы туралы негізгі заңнама 31.2. Еңбекті қорғау бойынша мемлекеттік қадағалау мен қоғамдық бақылауды ұйымдастыру 21.3. Ұйымдағы еңбекті қорғау бойынша жұмысты ұйымдастыру (кәсіпорында) 41.4. Жарақат алу және өндірісте ауру 6 2Бөлім 2. Өндірістік санитария мен еңбек гигиенасының негіздері 202.1. Кәсіпорындар мен құрылыс нысандарына санитариялық-гигиеналық талаптар 42.2. Микроклимат және бөлмені желдету 4 22.3. Өндірістік бөлмелерді жарықтандыру 4 22.4. Шу және вибрациядан қорғау 22.5. Зиянды газдар, булармен шаңнан қорғау

22.6. Еңбек гигиена негіздері. Әйелдердің еңбегін қорғау

4

Бөлім 3. Қауіпсіздік техника негіздері 123.1. Электрқауіпсіздігі 43.2. Саланың технологяилық үрдістері мен өндірістік құрал жабдығы қауіпсіздігі

4

3.3. Құралдар, саймандардың қауіпсіз қолдануын ұйымдастыру 3Бақылау жұмысы 1

273

Бөлім 4. Өрт қауіпсіздігі 124.1. Өндірістің өрт және жарылғышқауіпсіздігі негіздері

4

4.2. Өрттердің алдын алу негіздері 44.3. Өрт сөндіру құралдары және өрт дабылы

4 2Барлығы 60 4 4

274

ПӘН БАҒДАРЛАМАСЫ


«Еңбекті қорғау» оқу пәнінің мақсаты болып басқа оқу пәндерімен байланысы болып табылады.

«Еңбекті қорғау», «қауіпсіздік техникасы», «Өндірістік санитария», «Еңбек гигиенасы», «Өрт қауіпсіздігі» түсінігі.

Білікті қызметкерлерді дайындау жүйесінде оқу пәнінің мәні. Өндірісті дамытуыдң замаен талабына сай кезеңінде еңбекті қорғау мәнінің әлеуметтік эконмоикалық мәні.

Білікті қызметкерлерді дайындау жүйесінде оқу пәнінің мәнін ашады, және өндірістің заман тадабына сай даму кезеңінде еңбекті қорғаудың әлеуметітк экономикалық мәнін де ашады.

«Еңбекті қорғау» оқу пәнінің мақсаты, міндеті және де басқа оқу пәндерімен өзара байланысына ие болады.

«Еңбекті қорғау», «Қауіпсізідік техникасы», «Өндірістік санитария», «Еңбек гигиенасы», «Өрт қауіпсіздігі» болмысын ашады.

Бөлім 1. Еңбекті қорғаудың құқықтық және ұйымдастырушылық мәселелері1.1 Қазақстан Республикасында еңбекті қорғау туралы заңнама негіздері

Еңбекті қорғау аясында мемлекеттік саясаттың негізгі прнциптері.

Қазақстан Республикасында еңбекті қорғаудың мемлекеттіңк басқаруы концепциясы.

Еңбекті қорғау аясында Қазақстан

Еңбекті қорғау аясында Қазақстан Республикасының негізгі заңнама актілері мазмұнын біледі.

Еңбекті қорғау аясында мемлекеттік саясат бағыты мен негізгі принциптері туралы елестетуі бар. Еңбек қауіпсіздігі, оның мәні мен құрылымы жинағы туралы елестетуі бар.

275

Ресубликасының заңнама актілері. Еңбекті қорғау талаптарынан тұратын, салааралық және салалық нормативтік құқытық актілер, техникалық нормативтік құұқытық актілер, локалды нормативтік құқықтық актілер (ГОСТ, СТБ, СниП, СНБ, ГН, НПБ, ППБ, РД, ПУЭ, МОПОТ и др.).

Еңбек қауіпсіздігі стандарттарының жинағы(ССБТ), оның мәні және құрылымы.

№1 Практикалық жұмыс Жұмыс орны немесе мамандығы

үшін еңбекті қорағу бойынша нұсқауды құрайды.

Жұмыс орны үшін еңбекті қорғау бойынша нұсқауды құрайды (мамандықтар).

Жұмыс орны үшін еңбекті қорғау бойынша нұсқауды құрайды (мамандықтар).

Тақырып 1.2 Еңбекті қорғау үшін мемлекеттік қадағалау мен қоғамдық бақылауды ұйымдастыру

Еңбек және еңбекті қорғау ережесі заңнамасын бақылау түрлері. Бақылау және қадағалаудың арнайы мемлекеттік органдары. Еңбекті қорғау бойынша мамандандырылған және ведомстволық инспекциялары. Қоғамдық бақылау. Еңбекті қауіпсіздігі

Еңбекті қорғау туралы заңнамаманы қадағалау үшін қоғамдық бақылау, мемлекеттік қадағалау мен бақылау жүйесін біледі.

Еңбекті қорғау туралы заңнаманы қадағалауда мемлекеттік қадағалау мен бақылау, қоғамдық бақылау жүйесін сипаттайды. Мемлекеттік мамандандырылған қадағалау органдарының негізгі құқықтары мен міндеттерін, еңбекті қорғау туралы

276

қамтамасыз етуде жұмыс істейтіндердің өзін өзі бақылауы ролі мен болмысы. Еңбек туралы заңнаманы қадағалауда жауапкершілік (тәртіптік, әкімшілік, қылмыстық). Материалдық жауапершілікті қолдану ерекшелігі.

заңнама талаптарын бұзғаны үшін барлық еңбеку қатынастарының жауапкешілік түрлерін сипаттайды.

Тақырып 1.3 Ұйымдағы еңбекті қорғау бойынша жұмысты ұйымдастыру (кәсіпорында )Еңбекті қорғаудың басқару жүйесі

және оның міндеттері, функциялары. Ұйымдағы еңбекті қорғау қызметі

(кәсіпорында) және оның негізгі міндеттері мен функциялары. Еңбекті қорғау бойынша лауазымдық тұлғалардың құқығы және міндеттері. Жұмысты ұйымдастыру және еңбекті қорғау бойынша кабинетті жабдықтау. «Жұмыс қабілеті», «қатты шаршау» түсінігі және оның еңбектің қауіпсізздігімен байланысы. Еңбектің дұрыс режимі және демалыс. Қызметкерлердің еңбекті қорғау мәселелері бойынша оқыту, нұсқама менг білімін жүргізу тәртібі. Нұсқама түрлері, олардың сипаттамасы, өткізу әдістемесі және ресімдеуі.

Еңбекті қорғаудың басқару жүйесінің болмысын ашады, және де оның міндеті мен функциясын ашады; Ұйымдағы еңбекті қорғау қызметі (кәсіпорындағы), оның міндеті мен функциялары.

Ұйымда еңбекті қорғау қызметі (кәсіпорында), еңбекті қорғу бойынша лауазымдық тұлғалардың құқығы мен міндетін баяндайды.

Жұмыс ұйымдастыруын түсіндіреді және еңбекті қорғау бойынша кабинетті жабдықтауды сипаттайды.

Нұсқама түрлерін және де сипаттаманы ашады. Нұсқаманы ресімдеу және өткізу әдістемесін сипаттайды.

277

Тақырып 1.4 Өндірісте жарақат және ауруҚауіпті және зиянды өндірістік

факторлар класификациясы. Апатты жағдайлар және кәсіби

аурулардың түрлері. Өндірісте апатты жағдайдардың пайда болуы барысында қызметкерлер міндеттері. Өндірісте апатты жағдайлар мен кәсіби ауруларды тергеу мен есепке алу ережесі. Өндіірсте апатты жағдайларды тергеу туралы актілер (формалар Н-1 и НП), оларды ресімдеу тәртібі.

Өндірістік жарақат пен кәсіби ауруының алдын алуы бойынша ісшараларды әзірлеу.

Өндірістік жарақат себебінің талдау әдістері.

Өндірістегі апатты жағдайларды тергеу, ресімдеу және есепке алу тәртібін сипаттайды.

Өндірістік жарақат және кәсіби аурулардың алдын алуы бойынша ісшараларды баяндайды.

Қауіпті және зиянды өндірістік факторларды классификациялайды.

Апатты жағдайлар түрлерін, кәсіби ауруларды сипаттайды. Өндірістік жарақат және кәсіби ауруының негізгі себептерін түсіндіреді. Апатты жағдайлардың туындау барысында қызметкерлер міндетін баяндайды. Өндірістік жарақаттың себептер талдауының әдістерін сипаттайды.

Бөлім 2. Өндірістік санитария және еңбек гигиенасы негіздері Тақырып 2.1. Ұйымдарға санитариялық гигиеналық талаптар (кәсіпорындар)

Ұйымның санитариялық классификациясы (кәсіпорындар). Санитариялық-қорғаныс аумақтары.

Ұйым территориясына талаптар (кәсіпорындар). Ғимарат және бөлме

Ғимарат, бөлме, ұйым территориясы қондырғысына санитариялық гигиеналық талаптарды біледі (кәсіпорындар).

Ұйымның санитариялық классифкациясын сипаттайды(кәсіпорындар).

Ғимарат, бөлме ұйым территориясы қондырғысына санитариялық

278

қондырғысына санитариялық гигиеналық талаптар.

Санитариялық тұрмыстық бөлмелер, олардың құрылғысы.

гигиеналық талаптарды баяндайды (кәсіпорындар).

Санитариялық тұрмыстық бөлмені, жабдықты сипаттайды.

Тақырып 2.2. Микроклимат бөлменің желдетуіӨндірістік аяының микроклиматтық

шарттары, оның жұмыс істейтіндерге әсері.

Нормалау және микроклимат өлшемдерінің бақылауы. Микроклиматтың нормативті өлшемдерін қамтамасыз ету әдістері. Өндірістік бөлмелерде жылыту, желдету, және ауаның кондиционирлеуі жүйесіне талаптар.

Өндірістік аяның микроклиматтық шартын және жұмысшыларға әсерін ашады.

Жұмыс істейтіндерге өндірістік бөлме микроклиматының әсерін және оның нормалау қажеттігін түсіндіреді.

Микроклиматтың нормативті өлшемдерін қамтамасыз ету құралын сипаттайды. Микроклиматтың нормативті өлшемдерін қамтамасыз ету әдістерін баяндайды.

Микроклимат өлшемдерінің бағасын жүзеге асырады. Өндірістік бөлмелерде жылыту, желдету және ауының кондицинирлеуі жүйелеріне ұсынылатын, талаптарды ашады.

№1 Зертханалық жұмыс Жұмыс орнында микроклимат

өлшемдерін анықтау. Жұмыс орнында микроклимат

өлшемін анықтайды. Жұмыс орнында микрлклимат

өлешемдерін анықтайды.

Тақырып 2.3 Өндірістік бөлмелерді жарықтандыру

Қауіпсіздік және еңбек өндірісіне Өндірістік жарықтандыруға Жұмыс орнының жарықтандыруын

279

жұмыс орны жариялылығының әсері. Негізгі жарықтехникалық өлшемдер,

өлшем бірліктері. Өндірістік жарықтандыру түрлері. Жаратылыс жарығы, оның қондырғысы және нормалауы (жарық жарығы коэфициенті). Жарықтылық бақылауы үшін құралдары.Жарықкөзі,шамдар типтері. Өндірістік жарыққа негізгі талаптар.

ұсынылатын, негізгі талаптарды баяндайды.

сипаттайды, қауіпсіздік және еңбек өндірісінде оның әсерін ашады.

Жарықтандыруға талаптарды атайды. Негізігі жарықтехникалық өлшемдер,

оларды өлшеу бірліктерін сипаттайды. Өндірістік жарық, жарықтандыру

бақылауы құралдарын, жарық көзін, шамдар типтерін сипаттайды.

«Табиғи жарық коэфициенті» түсінігі болмысын ашады.

№2 Зертханалық жұмыс Жұмыс орнында жариялылықты

анықтау. Жұмыс орнында жарықтандыруды

анықтайды. Жұмыс орнында жарықты

анықтайды.

Тақырып 2.4 Шу және вибрациядан қорғау

Өндірістегі шу және вибрацияның негізгі көздері, олардың адам ағзасына әсері. Өндірістік шу мен вибрациядан адамды қорғау құралдары. Адамға инфра және ультрадыбыстың зиянды әсері, олардың нормалануы.

Инфра және ультрадыбыстан

Өндірістк шу мен вибрациядан адамның қорғаныс құралын біледі.

Шу және вибрацияның негізгі көздерін және де адам ағзасына әсерін ашады.

Өндірістік шу және вибрацияның сипаттамасын баяндайды. Өндірістік шу және вибрациядан адамды қорғау құралын сипаттайды.

Адамға инфра және 280

қорғануы. ультрадыбыстық әсерін түсіндіреді. Инфра және ультрадыбыстардан адамды қорғау құралын сипаттайды.

Тақырып 2.5 Зиянды газдар, булар мен шаңдардан қорғаныс

Шаң және зиянды заттектердің фукнционалдық әрекетті мен қауіптілік дәрежесі бойынша классификациясы.

Жұмыс зонасы ауасында зиянды заттар концентарациясының рұқсат қолжетімді концентрациясы (РҚК).

Ауа және олардан қорғаныс құралдарынан зиянды заттар концентарциясының төмендеуі амалдарын біледі.

Зиянды заттар мен шаңды классификациялайды. Зиянды заттардың рұқсат қолжетімді концернтарциясны (РҚК) сипаттайды. Ауадағы зиянды заттар концентрациясын төмендету амалдарын және де олардан қорғаныс құралдарын баяндайды.

Тақырып 2.6 Еңбектің гигиена негіздері. Әйелдердің еңбегін қорғау Еңбек қауіпсіздігін қамтамасыз етуде Адамдық факторы. Еңбек үрдісінде

адам ағзасына қызмет ету ерекшелігі. Жұмыс істейтіндердің көру, ойлау

және физикалық шаршауын төмендету және еңбек өндірісін арттыру жолдары.

Жұмыс орындарының дұрыс

Жұмыс істейтіндердің жұмыс және демалысынығң тиімді режимін сипаттайды. Әйелдер еңбегін қорғау ерекшелігін ашады.

Еңбек үрдісінде адам организмі қызметінің ерекшелігін және де қызмткеерлердің шаршауының төмендеуі жолын ашады.

Жұмыс орындарының қондырғысына экономикалық талаптарды баяндайды.

Жұмыс істейтіндердің жұмысы мен демалысының тиімді режимін

281

ұйымдастырылуы. Жұмыс режимі, қарқыны және ырғағы. Жұмыс орындары қондырғысына эргономикалық талаптар. Әйелдер ағзасына жағымсыз әсер ететін, өндірстік факторлар.

ҚР нормативтік құқықтық актілерде еңбекті қорғау. Ауырлықты көтеру нормалары.

сипаттайды. Әйелдердің еңбегін қорғау ерекшелігін ашады.

Бөлім 3. Қауіпсіздік техника негіздері Тақырып 3.1 Электрқауіпсіздігі

Адам ағзасына электрлік ток әрекеті (термикалық, электролиттік, биологиялық).

Электрлік токпен зақымдалу түрлері: Электрлің жарақаттар және электрлік соққы.

Электрлік токпен адамды зақымдауға әсер ететін факторлар.

Адамды токпен зақымдайтын шарттар және негізгі себептер. Жерге токтың өтуі барысында құбылыстар; жақындау мен адым құбылысы.

Электрлік токпен зақымдалу қаупінің дәрежесі бойынша бөлмелер классификциясы.

Элеткрлік токтан зақымдалудан амалдарды және қорғаныс құралдарын баяндайды.

Адам ағзасына электрлік токтың әрекетін сипаттайды, элетрлік токпен зақымдалу түрлері.

Электртокпен зақымдалуды анықтайтын, факторлар ашады.

Шарттарды түсіндіреді, элктротокпен адамды зақымдаудың негізгі себептері.

Элеткрлік токпен зақымдалу қаупінің дәрежесі бойынша бөлмені классификациялайды.

Элеткрлік ток әрекетінен зақымдалған адамдарға алғашқы көмекті көрсетуді түсіндіреді.

282

Электрлік токтан зақымдалудан қорғаныс құралдары.

Электрлік токтан зақымдалған адамдарға алғашқы көмек.

Тақырып 3.2 Технологиялық үрдістер қауіпсізлігі және саланың өндірістік құрал-жабдығы

Технологиялық үрдістер мен саланың өндірістік құрал-жабдығының жалпы талаптары. Технологиялық үрдістерге және өндірістік құрал-жабдыққа санитариялық-гигиеналық талаптар.

Технологиялық үрдістің қауіпсіздігі негізі тәрізді технологиялық регламент. Ауыр, зяинды және монотонды жұмыстардың механизациясы және автоматтауы. Автоматты өндірістік жүйелері, саладағы олардың даму басымдықтары. Қорғаныс, қорғау, блоктау мен дабыл құралдары, олардың сипаттамасы және әрекет ету принципі.

Технологиялық үрдістер мен өндірістік құрал-жабдық қауіпсіздігін қамтамасыз ету әдістері және құралдарын сипаттайды.

Технологиялық үрдістер мен технологиялық құрал-жабдықтар қауіпінің болмысын ашады.

Оларға санитариялық-гигиеналық талаптарды баяндайды.

Тақырып 3.3 Бейнедисплейлі терминалдар мен ЭВМ қауіпсіз пайдалануын ұйымдастыру

ЭВМ және басқа кеңсе техникасының пайдалануы барысында пайда болатын, қауіпті және зиянды

ВТД және ЭВМ жұмысын қабылдаудң қауіпсіз амалдарды анықтайды, және жұмыс

ВТД және ЭВМ жұмыс барысында қауіпті және зиянды өндірістік факторларды баяндайды.

283

өндірістік факторлар. (ВДТ), ЭВМ бейнедисплейлі терминалдарға ұсынылатын, санитариялық-гиниеналық талаптар. Бөлмелерді эксплуатациялау үшін талаптар. Күрделілігі бойынша ЭВМ - да жұмыстардың категорированиесі. Еңбек режимдері және пайдаланушылардың демалысы.

Емдеу профилактикалық тамақтанумен қамтамасыз ету. Физикалық және психологиялық жүктемеден түсірудің ұйымдастыру.

істейтіндердің тиімді еңбегі және демалысы.

ВТД және ЭВМ -да қауіпсіз жұмыс амалдарын және де жұмыс істейтіндердің еңбегі мен демалысының тиімді режимін түсіндіреді.

Бақылау жұмысыБөлім 4. Өрт қауіпсіздігі

Тақырып 4.1 Өндірістің өрт және жарылысқауіпсіздігі негіздері

Күю үрдісі туралы жалпы мәліметтері. Күюдің түрлері және шарттары. Ұйымдағы өрттер мен жарылыстар себептері (кәсіпорындарда).

Өрт және өртқауіпті заттектер мен материалдардың негізгі көрсеткіштері (вспышка температурасы, өзін-өзі отжану;

Өрт барысында пайда болатын, негізгі қауіпті және зиянды факторларды анықтайды.

Түрлі заттектер мен материалдар күюінің үрдістің негізгі түрлерін атайды.

Өрт және жарылыс қауіптері көрсеткіштері және өрттердің туындауы шарттары туралы; өрт барысында қауіпті және зиянды факторлар әсері туралы ұсынымы бар.

284

Концентрациялық және темпе-ратуралық күюі; күю энергиясы және т.б.).Өрт барысында пайда болатын, негізгі қауіпті және зиянды факторлар.

Тақырып 4.2 Өрттердің алдын алу негіздері.

Жарылыс өрт және өрт қауіптілігі бойынша бөлмелер, ғимараттар категорирлеуі.

Материалдар, конструкциялар және ғимараттардың «оттұрақтылығы» түсінігі. Өрттұрақтылығы дәрежесі бойынша ғимараттар классификациясы.

Эвакуациялық шығулар, өрткеқарсы тосқауылдар, оларға талаптар.

Өрт қауіпсіздігі, өртедің туындауы талоаптарын бұзғаны үшін жауапкершілік.

Бөлме және ғимарат қондырғысына өрткеқарсы талаптарды баяндайды.

Оттұрақтылығы бойынша өртжарылыс және өртқауіптілігі бойынша бөлме, ғимарат және сыртқы қондырғысы санатын сипаттайды.

Өрт қауіпсіздігі және өрттердің пайда болуы талаптарын бұзғаны үшін жаупкершілік түрлерін сипаттайды.

Тақырып 4.3 Өрт сөндіру құралдары және өрт дабылы

Өрттің сөндірудің негізгі принциптері. Өрт сөндірудің құралдары және әдістері. Негізгі өрт сөндіру заттектерінің сипаттамасы. Өрткеқарсы сумен қамту. Өрт

Өрттерді сөндірудің әлістері мен құралдарын, өрт дабылы және байланысы әрекетінің қондырғысы мен принципін біледі.

Түрлі өртсөндіру заттектерімен өртсөндірудің негізгі принциптерін баяндайды.

Өрттерді сөндіру әдістері мен құралдарын, өрт дабылы және

285

сөндірудің автоматы стационарлық қондырғылары(спринклерлік және дренчерлік).Өрттерді сөндірудің алғашқы құралдары. Ұйымдарда өртдабылы және байланыс қондырғысы (кәсіпорында). Өрт хабарламалары (жылу, жарықтық, комбинирленген), олардың әрекет ету принципі.

байланыс әрекетінің қондырғысы мен принципін сипаттайды.

№2 Практикалық сабақ Өрт сөндірулердің түрлері мен қондырғысын меңгеру.

Өрт сөндіру әрекеттері мен оларды қолдану ережесі әрекетінің принциптері, қондырғысы.

Өрт сөндірулердің қондырғысы, әрекет ету принциптері мен оларды қолдану ережесін баяндайды.

286

БАСШЫЛЫҚҚызметкерлердің денсаулығын қорғау, еңбектің қауіпсіз жағдайын

қамтамасыз ету, өндірістік жарақат пен кәсіби ауруларды жою, әлеуметтік аядағы негізгі міндеттердің бірін құрайды.

«Еңбекті қорғау» оқу пәнінің бағдарламасы Қазақстан Республикасында еңбекті қорғау боцынша үйренушілердің нормативтік- құқықтық актілерін және де еңбек үрдісінде адамның қауіпсіздігін қамтамасыз етуге бағытталған әлеуметті экономикалық , ұйымдастыру және санитариялық -гигиеналық, техникалық және басқа да ісшараларға сәйкес пәнді меңгеру ескеріледі.

Бағдарламалық оқу материалын баяндау барысында еңбектің қауіпсіздігі аясында отандық және щетел ғылымы мен техникасы ескеру қажет және де қолданыстағы техникалық-нормативтік құқықтық актілерге сәйкес техникалық өдшемдерді белгілеу мен терминологиясын қатаң сақтау қажет .

Оқушылардың танымдық қызметін активациялау мақсатында, проблемалық оқыту әдістерін, эвритстикалық әңгімелерді, іскерлік ойындарды қолдану қажет, және де еңбек қауіпсіздігін, еңбек гигиенасы және де өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ету тәжірибесімен таныстыру және де өндірістік ситуациялар талдауы, кәсіпрындарда пайда болған апаттар талдауы, қауіпсіздік ережесінің бұзылуынан жұмысшылардың жарақаттану жағдайлары болып табылады.

Оқу пәнін оқыту үрдісінде мамандарды дайындаудың дұрыс деңгейін қамтамасыз ету үшін техникалық, электрондық оқыту құралдары, плакаттар, сызбалар, техникалық нормативтік құжаттама, анықтама материалдарын пайдалану қажет.

Теоретикалық матералды бекіту және де үйренушілердің бағдарламамен қауіпсіз амалдар мен жұмыс әдістерін меңгерудің практикалық дағдысын бекіту үшін практикалық және зертханалық сабақтарды жүргізу ескерілген.

ық Осы пән бойынша бақылау негізгі формалары бақылау жұмысы, тест болып табылатын, аралық аттестаттаудыв жүргізу ді ескереді.


Бақылау жұмысы – 1; Емтихан – 1.Бақылау жұмысы пәнді меңгеруге жұмсалатын, уақыттың жалпы

бюджеті есебінен жүргізіледі, емтихан - аралық аттестаттауға жұмсалған, мерзімде.

Білім беру ұйымдарына жұмыс оқу бағдарламасында тест форма ында құзыретті бағытталған тапсырмаларды әщірлеу қажет.

Пәнді меңгеру нәтижесінде үйренушілер білуі қажет: - ұйымдарда еңбекті қорғауды ұйымдастыруды (кәсіпорындарда);- жұмыс орындарында мүмкінді қауіпті жағдайларды;

287

- жұмыстардың түрлі түрлері өндірісі барысында өрт қауіпсіздігі талаптарын;

- апатты жағдайлар мен басқа да зақымдалулар барысында алғашқы көмекті көрсету ережесін;

- еңбекті қорғау бойынша нормативтік -техникалық актілерді;- еңбек қауіпсіздігінің стандарттар жүйесін;- қауіпті және зиянды өндірістік факторлар әсерінен қорғау

амалдары;- өндірістік жарақат пен кәсіби аурулар себептері, және де олардың

алдын алуы бойынша ісшаралар;- өрткеқарсы қорғаныс, өртсөндірудің техникалық құралдарының

негізгі ісшаралары;Білуі қажет:- өз құқықтары мен кепілдемелерін дәлелдеу барысында еңбектің

қорғау бойынша нормативтік құқықтық актілер ережесін қолдану; - учаскеде еңбекті қорғау бойынша жұмысты ұйымдастыру;- еңбекті қорғау ережесі мен учаскеде өирт қауіпсіздігін қадағалау

үшін бақылаужы жүзеге асыру;- қауіпті және зиянды өндірістік факторлардан жеке және ұжымдық

қорғаныс құралдарын қолдану;- өртсөндіру құралдарын пайдалану.

288

ҚҰРЫЛЫС МАТЕРИАЛДАРЫ ЖӘНЕ БҰЙЫМДАР

Пән мақсаты - ғимараттар мен нысандарда құрылыс материалдарын таңдауда үйренушілердің ғимараттар мен нысандарда оларды қолдану ерекшелігіне сәйкес кәсіби құзыретін құру.


Тақырып


Барлығы

Соның ішінде зертханалық

жұмыстарКіріспе 21. Құрылыс материалдарының негізгі құрамы 10 62. Оман құрылыс материалдары 43. Табиғи тас материалдары 6 44. Керамикалық материалдар және бұйымдар 6 2

6. Әйнек және стеклокристалл материалдары 4

6. Минералды тұтқыр заттектері 10 67. Бетондар 10 48. Металлдық материалдар және бұйымдар 6Бақылау жұмысы 19. Жинақтық темірбетон және бетондық құрылыс бұйымлдары және конструкциялар 310. Құрылыс ерітінділер 8 411. Минералды тұтқыр заттектері негізінде жасанды тас материалдары және бұйымдар 412. Олар негізіндегі битум және қарамай тұтқыр материалдары 413. Полимерлер негізінде құрылыс материалдары және бұйымдары 6 214. Жылу оқшау және акустикалық материалдар 215. Лакбояулы материалдар 2

Б а р л ы ғ ы 88 28

289

ПӘН МАЗМҰНЫ Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері

Кіріспе «Құрылыс материалдары мен

бұйымдар» оқу пәні мақсаты мен міндеті оның басқа оқу пәндерімен байланысы. Арнайы цикл, сумен қамту, судыөткізу мен су ресурстарын қорғау бойынша дайындық жүйесі.

«Құрылыс материалдары» және «Құрылыс материалдары» терминдерінің болмысы. Құрылыс материалдары мен бұйымдар өндірісінің қысқаша тарихы. Суменқамту мен суөткізу нысандарында жаңа тиімді құрылыс материалдары аясында Отандық ғылымның жетістігі.

Құрылыс материалдары сапасына талаптар: функционалдық, эстетикалық және экономикалық.

Құрылыс бұйымдары және конструкциялар сапасына талаптарды баяндайды. Құрылыс материалдары мен бұйымдар стандарттауы мәнін түсіндіреді.

Оқу пәнінің мақсаты мен міндетін атайды. Маманды дайындау жүйесінде онң мәні туралы жалпы пайымдауды айтады.

«Құрылыс материалдары» және «Құрылыс бұйымдар» терминдер болмысын ашады. Құрылыс материалдырының өндірістілігінің негізгіт кезеңдерін ашады. Сумен қамту және судыөткізу жүйесі нысандарында тиімлді құрылыс материалдары мен бұйымдарының жаңа әсерлерін құру және енгізу аясында ғылдым және технкианың соңғы жетістіктері туралы жалпы пайымдауды айтады.

Т а қ ы р ы п 1 . Құрылыс материалдарының негізгі құрамдары

290

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері Нысандардағы материалдар

жұмысы. Материалдар құрамы және олардың құрылуы тәуелділігі. Физикалық құрамы: тығыздылығы, орташа тығыздылығы, пористілігі, бостылығы, сутұрақтылығы, суөткізгіштігі, аязтұрақтылығы, жылуөткізгіштігі, жылусыйымдылығы, оттанқорғаушылығы.

Механикалық құрамы: мықтылық және мықтылық шеңбері, иілгіштігі, нәзіктілігі, соққыға кедергісі, қаттылығы, өшіруі, тозуы. Арнайы құрамы: химиялық тұрақтылығы, газ және буөткізгіштігі, ядерлік құлауды меңгеру кедергісі, акустикалық құрамы.

Құрылыс материалдары мен бұйымдардың арнайы , физикалық және механкиалық құроамдарын біледі.

Құрылыс материалдары мен бұйымдардың арнайы , физикалық және механикалық құрамдарын сипаттайды. Материалдар мен олардың құрылуы құрамының тәуелділігін түсіндереді.


Түрлі құрылыс материалдарының орташа тығыздығын анықтау.

Түрлі құрылыс материалдарының орташа тығыздылығын анықтайды.

Түрлі құрылыс материалдарынң орташа тағыздығын анықтайды.


291

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері Түрлі құрылыс материалдырының

ақиқат тығыздылығы, пористіліг мен суды сіңіруін анықтауы.

Түрлі құрылыс материалдарының ақиқат тығыздылығын, судысіңіруін, және де пористілігін анықтайды.

Түрлі құрылыс материалдарының ақиұщат тығыздылығын, сіңіруі мен пористілігін анықтайды.

Т а қ ы р ы п 2 . Орман құрылыс материалдары

Орманға кіріспе. Ағаш құрылуы. Құрылыста қолданылатын орман

тұқымдары. Орман құрамы. Орман ақаулары. Шіруі мен

лаулаудан орман қорғауы. Орманматериалдары мен оларды

сақтауды кептіру. Орман материалдары және бұйымдар; дөңгелік орман, пиломатериалдар, погонажды бұйымдар, едендер, фанер, столярлық бұйымдар үшін материалдар. Жапсырылған конструкциялар. Қадықтардан материалдар: ДВП, ДСП, МДФ. Древесина материалдарына экологиялық талаптар.

Орман құрамын сипаттайды. Құрылыста қолданылатын орман тұқымдарын ажыратады. Орман өмір сүру ұзақтығын арттыру амалдарын атайды.

Орман құрылыс материалдары және бұйымдарын сипаттайды. Орман материалдарына экологиялық талаптарды баяндайды.

Т а қ ы р ы п 3 . Табиғи тас материлдары

292

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері Тау тұқымдар және олардың

классификацмясы. Тұқымдытудыратын минералдар.

Тау тұқымдарының маңызды түрлері

. Тау тасын қазу және өңдеу. Ғимараттың фундаменттері мен қабырғалары үшін бұйымдар, облиц тастары және плиталары, сәулет бөлшектері, кровель плиталары және т.б. Бұзылудан қорғау.

Табиғи тас материалдарынан құрылыс бұйымдарын сипаттайды.

Тұқымтудыратын минералдардың тау тұқымдарының маңызды түрлері мен классификациясын ажыратады.

Табиғи тас материалдарынан құрылыс ұйымдарын сипаттайды (ғимарат фундаменттері мен қабырғалары үшін бұйымдар, облицов тастары мен плиталары, сәулет бөлшектері, кровель плиткалароы және т.б. )


Олардың пайда болуы бойынша тау тұқымдары түрлерін анықтайды.

Тау тұқымы мен минералдар құрамын және қолдану аясын меңгеру.

Тау тұқымдары мен минералдар түрлерін анықтайды және одардың пайда боулын анықтайды. Тау тұқымы мен минералдарды қолдану аясы және құрамын талдайды.

Тау тұқымдары мен минералдар түрлерін анықтайды және де олардың пайда болу түрін анықтайды. Тау тұқымдары мен минералдарды қолдану аясы және құрамын талдайды.

Т а қ ы р ы п 4 . Керамикалық материалдар және бұйымдар Керамикалық материалдар туралы

жалпы мәліметтер. Топырақтар, олдарың түрлері және құрамы.

Керамикалық материалдар мен

Керамикалық материалдар мен бұйымдарды атайды.

Керамикалық материалдар туралы, одардың өндірісінің жалпы технолоргиялық сызбасы туралы жалпы пайымдауды атайды.

293

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері бұйымдар классификациясы. Керамикалық материалдар өндірісінің жапы технологиялық сызбасы.

Қабырға материалдары: толықденелі керамикалық кірпіш, пористі және босденелі; индустриялық құрылыс үшін кірпіш және керамикалық тастардан ірі қабырға блоктары, олардың құрамы және қолдану аясы. Фасадтар мен қабыроғаның ішкі облицовкасының керамикалық бұйымдары. Фасадтар қаптау үшін және қабырғаның ішкі облицовкасы және едендер үшін плиткалар үшін керамикалық бұйымдар. Түрлі тағайындаулы керамикалық материалдар. Керамикалық материалдарға экологиялақ талаптар.

Қабырғалық және қаптау керамикалық материалдары мен бұйымдарды, түрлі тағйындаулы керамиклық материалдарды сипаттайды.

Керамикалық материалдарға экологиялық талаптарды атайды.


Сыртқы қарау мен обмер жолы арқылы керамикалық кірпіш сапасын бағалау.

Қысылу мен иілу барысында мықтылық шеңберіне сынаулар

Ішкі қарау мен обмер жолы рақлы керамкалық кірпіш сапасын бағалайды.

Алық Қысылуы мен иілу барысында мықтылық шеңберіне

Сыртқы қарау мен обмер жолы арқылы керамкиалық кірпіш сапасын бағалайды. Қысылу мен иілуі барысында мықтылық шеңберінде сынаулдар нәтижелері бойынша

294

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері нәтижелері бойынша керамикалық кірпіштер маркасын анықтау.

сынаулар нәтижелері бойынша керамиалық кірпіш маркасын анықтайды.

керамикалық кірпіш маркасын анықтайды.

Т а қ ы р ы п 5 . Әйнек және әйнеккристаллды материалдар Әйнек өндірісі үшін шикізат.

Әйнек өндірісінің шикізаты. Әйнек өндірісі технологиясы. Әйнек құрамы.

Парақ әйнегінің түрлері: терезелік, витриндік, армирлік, оюля, жылужұтатын, түсті.

Құрылыс әйнегінен бұйымдар: босденедік әйнек блоктары, стеклопакететтер, стеклопрофилит, есік полотнолары,стемалит, әйнек құбырлары.Тас литінен, металлдардан және шлакоситалдардан матерталдар және бұйымдар. Әйнекті қабылдау, тасымалдау және сақтау ережелері.

Әйнек, әйнекті өндіру технологиясы үшін шикізат туралы жалпы пайымдауды айтады.

Әйнек құрамы, парақ әйнегі құрамын сипаттайды (терезелік, витриндік, армирлік, оюлы, жылужұтатын, түсті),

Құрылыс әйнегінен бұйым (боснеденелі әйнек блоктары, стеклопакеттер, стеклопрофилит, есік полотналары, стемалит, әйнек трубалары). Әйнекристалды материалдарды сипаттайды. Әйнек және әйнек бұйымдарын қабылдау, тасымаладу және сақтау ережесін атайды.

295

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері Т а қ ы р ы п 6 . Минералдық тұтқыр заттектері

Минералды тұтқыр заттектері классификациясы. әуе және гидравликалық тұтқырдан айырмашылығы.

Әуе тұтқыр заттектері. Әуе ізвесі: Өндіріс үшін шикізат, өндіоіс технологиясы, сөндіруі және қаттылығы, түрлері және сорттары, соррттарға техникалық талаптар. Құрылыста қолданылуы. Гипс тұтқыр заттектері. Гипс құрылыстық: өндіріс үшін шикізат, өндіріс технологиясы. Алу және қаттылық, баяулық және алу үрдістері.Құрылыс гипсінің құрамы. Құрылыста гипсті қолдану. Жоғарымықты гипсі. Сұйық әйнек және қышқылтығызды цемент: өндіріс үшін шикізат, өндіріс технологиясы, құрамы, құрылыста қолданылуы. Гидравликалық тұтқыр заттектері. Гидравликалық ізбес: құрамы және қолданылуы.

Минералды вяжущ заттектерінің классификациясы мен құрамын біледі.

Минералды тұтқыр заттектерін баяндайды. Гидравликалық тұтқыр және әуеден айырмашылығы түсіндіреді.

Құрылыс әуе және гидравликалық ісвесі, құрылыс гиптсі, сұйық әйнегі, қышқыл цементі, портландцементте қолдануда өндіріс технологиясын сипаттайды. Түрлі минералдық тұтқыр заттектері н қабылдау, тасымалдау мен сақтау ережесін атайды.

296

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері Портландцемент: өндіріс үшін шикізат, өндіріс технологиясы, химиялық және минералогиялық клинкер құрамы, негізгі құрамы, түрлілігі және маркалары. Цемент қаттылығы. Цемент тасының коррозиясы және коррозиядан қорғау шаралары. Түрлі минерал заттектерін қабылдау, тасымалдау және сақтау.


Гипс қамырын дайындау. Гипс қамыры қоюлығын және оны алу мерзімімен анықтау жолы арқылы құрылыс гипсін сынау.

Гипс қамырын дайындайды. Гипс қамырының қалыпты қоюлылығы жолы арқылы құрылыс гипсін сынауды және оны алу мерзімдерінің сынауын жүргізеді.

Гипс қамырын дайындайды. Гипс қамырының қалыпты қоюлылығын анықтау жалымен құрылыс гипсін жүргізеді және де оны алу мерзімдерін жүргізеді.


Портландцемент қамырын дайындау. Цемент қамырының қалыпты қоюлығы мен оны алу мерзімі н анықтау жоыл арқылы

Портландцементті қамырды дайындайды. Цемент қамыры мен оны алу мерзімдерінің жолы арқылы құрылыс ртландцементін сынауды

Портландцементтік қамырды дайындайды. Цементтік қамырдың қалыпты қоюлығын және оны сақтау сынауын жүргізеді.

297

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері құрылыс портландцементін сынау. жүргізеді.

Т а қ ы р ы п 7 . Бетондар

Бетондар түрлері мен кластары. Бетон смесін дайындау үшін материалдарға ТНПА талаптары. Ауыр бетон: материалдар, негізгі құрамдары. Бетон смесін және бетон поливкасын жабу үшін суға талаптар. Толтырушылар: құм, графий және щебень, олардың құрамы және оларға талаптар. Ауыр бетонның арнайы түрлері.

Жеңіл бетондар: негізгі құрамы (тығыздылығы, жылуөткізгіштігі, мықтылығы), қолданылуы. Жеңіл бетон үшін толтырушылар, оларға талаптар. Пористі толтырушыларда жеңіл бетондар. Ұяшық бетондары. Көбік және газобетон: құрамы және құрылыста дайындалуы және қолданылуы.

Бетон смесінің құрамы. Қолайлы жиналуы (қозғалмалылығы, қаттылығы)

Бетондар классификациясын біледі және де бетон смесін дайындау үшін материалдарға ТНПА талаптарын біледі.

Бетон смесін дайындау үшін материалдарға ТНПА талаптатарын, бетондар классификациясын баяндайды. Бетондар құрамын және бетон смесін сипаттайды.

Бетон өндірісінің технологиясын түсіндіреді. Абсолютті көлемдер, дайындау үрлістері, укладка мен бетон смесін укладкалауғ бетонды күту мен бетон сапасын бақылау әдісі бойынша бетон құрамын жобалауды сипаттайды.

298

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері Және бетон смесінің

қабатталмауы;оларды бағалау әдістері.

Абсоютті көлемдер әдісі бойынша бетон құрамын жобалауы. Бетон смесін дайындау. Бетон смесінің қойылуы және тығыздалуы. Түрлі жағдайларда бетонның қаттылығы және қойылған бетонды күту. Бетон сапасын бақылау


Профессор Б.Г. Скрамтаев әдісі бойынша ауыр бетон құрамын есептейді.

Профессор Б.Г. Скрамтаев әдісі бойынша ауыр бетон құрамының есебін жүргізеді.

Профессор Б.Г. Скрамтаев әдіәсі бойынша ауыр бетон есебін жүргізеді.


Сынамалы бетондарды дайындау. Бетон смесінің қолайды жиналуын

анықтау. Үлгі кубтарды олардың сынауларын дайындау.

Бетон смесін дайындайды, оның қолайлы жиналуын анықтайды. Үлгі кубтарды дайындайды және де одардың сынуын жүргізеді.

Бетон смесін дайындайды және оның қолайлы жиналуын анықтайды. Үлгі кубтарды дайындайды және олардың сынауын жүргізеді.

Т а қ ы р ы п 8 . Металл материалдары және бұйымдар

299

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері Металлдар және ерітулер - маңызды

құрылыс материадары. Металлдар және ерітуілер туралы жалпы мәліметтер.

Металлдар және ерітулердің классификациясы және құрамы.

Қара металлдар. Шойын және юолат өндірісі. Құрылыс болаттарының маркировкасы және сортаменті.

Металлдардың механикалық құрамы. Металлдар қаттылығы. Термикалық және химико термикалық болатты өңдеуі. Бұйымды дайындау амалдары. Құрылыста металлдарды қолдану: болат прокаты, болат конструкциялары, темірбетон бұйымдары үшін болат арматурасы, металлочерепица.

Металл материалдары мен бұйымдарды қабылдау және тапсыру ережесі. Металдар коррозиясы және одан қорғаныс шаралары.

Металлдар мен ерітулер классификациясын және құрамын біледі.

Металдар мен ерітулер классификациясын және құрамын атайды.Металл құрылыс бұйымдарын сипаттайды ( болат прокаты, болат конструкциялары, темірбетон бұйымдары үшін болат арматурасы, металлочерепица және т.б.).

Металл материалалдары мен бұйымларды қабылду және сақтау ережесін атайды. Металлдар коррозиясы туралы жалпы пайымдауды және де олардан қорғаныс шаралары туралы айтады.

Бақылау жұмысы

300

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері Т а қ ы р ы п 9 . Т Е М І Р Б Е Т О Н Ж Ә Н Е Б Е Т О Н Д Ы Қ Қ Ұ Р Ы Л Ы С Ж Ә Н Е

К О Н С Т Р У К И Ц И Я Л А Р Ж И Н А Қ Т А Р Ы

Темірбетон: өндіріс және армирлеу амалдары. Жинақтық және монолиттік темірбетон: құрылыс индустриализациядағы мәні. Темірбетон бөлешктері мен конструкциялардың номенклатурасы. Жинақтық темрбетондық бұйымдар мен конструкиялар зауыттық өндірісінің принциптері. Темірбетон бұйымдарын дайындаудың технологиялық үрдістері. Құрылыс ерітінділерінің классификациясы.

Өндіріс мен армирлеу амалы аоқылы темірбетонды сипаттайды.

Құрылыс индустриализациясында жинақтық және монолиттік темірбетон мәнін ашады. Темірбетон бөлшектері мен конструциялары номенкластурасын сипаттайды.

Зауыттық өндірістік жинақтық темірбетон бұйымоаы мен конструкциялары, темірбетон бұйымдарын дайындау дың технологиялық үрдістерінің принциптерін атайды.

Т а қ ы р ы п 1 0 . Құрылыс ерітінділері

Ерітінді сместердің құрамы. Ерітінді мықтылығы. Толыққұрамды ғимарат монтады және тас кладкасы үшін ерітінділер; бөлшетік ерітінділер және олардың құрамы.

Қысқы түрлері үшін кладкалы және штукатурлықтар, оларылң

Құрылыс ерітінділерінің классификациясын баяндайды.

Құрғақ ерітінді смесьтер, ерітінді мықтылығы құрамын сипаттайды.

Ерітінділерді сипаттайды: толықжинаулы ғимараттың тас кладкасы мен монтажды үшін бөлшектік, қоймалы және штукатурлығы және де қысқы жұмыс түрлері үшін модификацияланған «Полимикс» құрғақ сместері, аранйы ерітінділер (гидрооқшаулық, инъекциондық, рентгенқорғау).

301

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері түрлері, оларға қосымшалар. «Полимикс» модифициленген құрғақ сместер.

Арнайы ерітінділер: гидроизоляциялық, инъекциялық, рентгеноқорғау.

Ерітіндіні дайындау. Материалдарды және қосымшаларды даййындау. Толтырғыш пен суға талаптар. Ерітіндіні дайындау. Материалдар мен қосымшаларды таңдау. Толтырғыш пен суға талаптар. Ерітінді сместерінің қоғалуын анықтау әдістері.Құрылысқа көліктік ерітіндіоері.

Ерітінділерді дайындауды сипаттайды.Матералдар мен қосудар таңдауын

негіздедйі. Толтырғышқа және суға талаптарды баяндайды.

Қозғалмалы ерітінді сместері анықтамасыеның әдістерін түсіндереді.

Құрылысқа ерітінділерді тасымаладауды сипаттайды.


Ерітінділерді дайындау. Ерітінді смесінің қозғалуын анықтау. Бақылау үлгілері балочкаларды дайындауы.

Ерітінділерді дайындайды. Ерітінді смесінің қозғалуын анықтайды. Бақылау үлгілерін дайындайды.

Түрлі құрамдағы ерітінді ққұрамы туралы тұжырым береді.

Ерітінділерді дайындау. Ерітінді смесінінң қозғалуын анықтайды.

Бақылау үлгілерін дайындайды. Түрлі құрамдағы ерітінді құрамы туралы тұжырым береді.

302

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері Т а қ ы р ы п 1 1 . Жасанды тас материалдары және минералды тұтқыр заттектері негізіндегі бұйымдар

Жасанды тас материалдарын классификациялау.

Силикатты кірпіш: дайындау үшін шикізат, өндіріс ерекшелігі, техникалық талаптар, қолдану аясы. Силикатные бетондары: құрамы, дайындау технологиясы, құрамы. Индустриальді құрылыс үшін силикатты бетондар бұйымы және конструкциясы. Ячеисті силикат бетондары. Гипс және бетоннан бұйымдар: құрамы және номенклатурасы. Асбестоцементтік бұйымдар: шикізат, өндіріс ееркшелігі, негізгі құрамы және номенклатруасы.

Силикатық, гипстік, гипсобетондық, асбестцоменттік материлоадр мен бұйымдардың қолдану аясы мен өндіріс ерекшілігі, құрамын біледі.

Жасанды тас материалдарының классификациясын баяндайды.

Силикатты, гипстік, гипсобетондық, асбестоцементтік матеоталдар мен бұйымлардың қолдану аясы мен өндірісі ерекшелігін, құрамын сипаттайды. Құрылыстағы бұйымдар номенклатурасын баяндайды және олардың қолданылуын негіздейді.

Цемент негізінде жасанды тас материалдарын сипаттайды.

Тақырып 12. О л а р д ы ң н е г і з і н д е г і б и т у м д ы ж ә н е қ а р а м а й т ұ т қ ы р м а т е р и а л д а р ы

Битумдық және дегтелік вяжущ зеттектері, олардың негізгі құрамы.

Асфальт және дегет бетондар мен ерітінділер (ыстық және суық).

Битумды және қарамай тұтқыр заттектерінің құрамын сипаттайды, асфальттік және дегет бетондарды мен ерітінділері.

Рулондық кровельдік материалдарды, кровель сіңген мастиктреді, гидроизоляциялық материалдарды (гидроизол, изол, бризол, фольгоизол,

303

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері Рулон кровель материалдары. Мастик кровель жабісатындар.

Гидрооқшаулару материаладры: гидроизол, изол, бризол, фольгоизол, металлоизол, гидростеклоизол, бутерол, левизол.

Герметирленген материалдар: олардың мәні, құрамы. Герметирленген материаолдар түрлері.

металлоизол, гидростеклоизол, бутерол, левизол) сипаттайды. Генрметизирленген материалдар мәнін ашады, олардың түрлері мен құрамынсипаттайды.

Т а қ ы р ы п 1 3 . Құрылыс материалдары және полимерлер негізіндегі бұйымдар

Полимерлік материалдар туралы жалпы мәліметтер. Пластмасса құрамы (байланыстыратын (полимер), пластификатор, бояғыш, стабилизатор, толықтырғыш).

Едендерді жабу үшін материалдар: Рулон материалдары, плитка

материалдары, тігіссіз монолиттік жабындылар. Қабырғалар үшін материалдар (конструкциялық және бөлшектік ).Конструкциялық материалдар (стеклопластиктер, древесина-қабат

Полимерлер негізінде материалдар ерекшелігін біледі.

Пластмасса құрамын сипаттайды. Полиммерлер негізінде материлдар

мен бұйымдар еркшелігін талдайды: Едендерді, қабырғаларды, конструкц

ялық материалдарды, және бөлшектік парақ материалдарын, облицовкалы полистриральді және фенолиттік, рулондық материалдар, погонажды материалолдар, құбырлар мен желім мен масткиктерді жабу үшін

Құрылыс материалдары мен полимерлер негізіндегі бұйымдарды сақтау және тасымалдау ережделерін

304

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері пластиктері): құрамы, түрлері, өлшемі, физико механикалық көрсеткіштер, құрылыста қолданылуы. Бөлшектік парақ материалдары (ағаштүтікті және ағашты плиталар, «винистен» атты бөлшетік қабырға ПВХ материалы, «полидекор» декоративті Поливинилхлоридиі панелдері, полистрирольді декоративьік панелдер, «полиформ», сайдинг): құрамы, өлшемі, жоғары қабат монтажы, құрылыста қолданылуы. Облицовкалы полистрирольді және фенолитті плиткалар.

Рулон материалдары (декоративті пленкалар, жуу обойлары): құрамы және қоллану аясы.

Погонажды материалдар: плинтустар, поручендер, наличниктер, карниздар, бұрыштар, жалюзь рейкалары.

Құбырлар: полиэтиленді, винипласттар, стеклопластикті. Санитариялық-техникалық бұйымдар (негізгі мәліметтер).

атайды. Өндіріс және полимерлер негізіндегі құрылыс материалдары мен бұйымдарды қоолдану дамуының басымдығы туралы жалпы пайымдауды айтады және де полимердік құрылыс материаладрына еркше экологиялық талаптар туралы жалпы пайымдауды айтады.

305

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері Бөлшектік материалдарды бекіту

үшін желімдер мен мастиктер және құрылыс конструкцияларын жапсыру.

Құрылыс материалдарын және полимерлер негізіндегі бұйымдарды тасымалдау және сақтау үшін ережелер. Құрылыс материалдары мен полимелер негізіндегі бұйымдарды қолдану өндірісін дамыту басымлықтары.

Полимерлік құрылыс материаллдарына ерекше экологиялық талаптар.


Сыртқы белгілері бойынша полимероер негізінде құрылыс материаларының түрлерін, құрамын анықтау.

Сыртқы белгілері бойынша полимерлер негізінде құрылыс материалдары түрлерін, құрамын анықтайды.

Сыртқы белгілері бойынша полимерлер негізінде құрылыс материаларының түрлерін, құрамын анықтайды.

Т а қ ы р ы п 1 4 . Жылуоқшаулау және акустикалық материалдар

306

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері Жылуоқшаулау материалдары: құрамы, маркасы және классификациясы туралы жалпы мәліметтер. Органикалық бұйымдардан жылуоқшаулау бұйымдары: ағаштүтіткі плиталар, пробкалық, цементтік -фибролитті, арболиттік, торфяндық, қамыстық.Жылуоқшаулау пенопласттары.Органикалқы емес материалдар (қатты, иілгіш, рыхлый).Минеральді және әйнек мақтасынан бұйымдар: пеноәйнек, перлит және вермикулит вспучендік. Базальт волокносынан тас мақтасы. Оның негізіндегі асбест және материалдар: Асбест қағазы, картон, бау, қабықтар.Шетел фирмаоарының жылуоқшаулау бұйымдары. Жылуоқшаулау құралдары мен бұйымдарды қорапқа салу, тасымалдау және сақтау.

Акустикалық материалдар және бұйымдар (дыбысоқшаулау

Органгикалық және органикалық емес жылуоқшаулау материалдарын сипаттайды.

Жылуоқшаулау материалдарының құарму, маркасын және классификациясын ажыратады.

Органикалық және органикалық емес жылуоқшаулау материалдарын соның ішінде шетелде өндірісін сипаттайды.

Акустикалық материалдар номенклатурасын сипаттайды.

307

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері проклаадкалы және дыбыс жұтатындар): түрлері, оларға талаптар, қолдану аясы.

Т а қ ы р ы п 1 5 . Лакбояулы материалдар Лакбояулы материалдардың

түрлері, құрамы және тағайындалуы. Пигменттері: түрлері, құрамы және қолдану аясы. Толтырғыштары: олардың түрлері және тағайындалу. Байланыстыратын заттектер.

Олифтар (табиғи, жартылай табиғи, жасанды): құрамы жіне қолдану аясыЛактар (май-смоляндық, синтетикалық, майсыз, спирт лактары және политурлар, нитролактар, битумдар және құм негізінде антикоррозиялық): құрамы және қолдану аясы.

Эмульсиялар: түрлері, құрамы.Бояулы құұрамдары: май

бояулары, акрил бояулары, эмаль бояулары.

Лакбояулы материалдардың түрлерін, құрамын және тағайындалуын сипаттайды.

Оларды жабыстыру үшін олифтар, лактар, эмульсиялар, боу құрамдары, қсоалқы және дайындық материалларын, желім маетриалоы мен дпедімдерді сипаттайды. Олардың құрамы мен қолдану аясын сипаттайды.

Лакбояулы және желім материалдарына экологиялық талаптар туралы жалпы пайымдауды айтады.

308

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері Қосалқы материалдар: еріткіштер,

араоастырғыштар, шпатлевкалар,Грунттар, замазкалар.Желім материалдары ( қағаз

түсқағаздары, дымқылтұрғыш, жуу): түрлері, қоллану аясы.

Лакбояулы және жабыстыру материлдарына экологиялық талаптар.

309

БАСШЫЛЫҚ

«Құрылыс материалдары және бұйымдар» (бұдан әрі - бағдарлама) оқу бағдарламасы сумен қамту және сужіберу құрылыс практикасында құрылыс материалдары мен бұйымдар құрамын және тағайындалуын ескереді.

«Құрылыс материалдары мен бұйымдар» оқу пәнін меңгеру үйренушілердің «Математика», «Физика» және «Химия» сияқты оқу пәндерін меңгеру барысында білімдері негізделген. «Құрылыс материалдары және бұйымдар» бағдарламалық оқу пәні арнайы пәндерді меңгеру үшін негізі болып табылады.

Оқу пәнін меңгеру барысында өндірістік құрылыстық материалдар дамуын ескеру, және прогрессивті конструкциялар, бұйымдар, жаңа тиімді құрылыс материалдарының құрылысында енгізу қажеттігінің нақты мысалдарында түсіндіру қажет. бағдарламалық оқу материалын баяндау барысында үйренушілердің назарын материалдар құрамын регламенттейтін техникалық нормативтік құқықтық актілерге назарын аудартады. Үйренушілердң танымдық қызметін және де оларың шығармашылық танымдық ойлауын дамытуын белсенділеу мақсатында, сабақтарда проблемалық оқыту әдістерін, іскерлік ойындарды өткізу қажет және де құрылыс материалдыры мен оларды өндіру технологиясының жаңа түрлерімен құрылыс көрмелеріне экскурсияларды ұйымдастыру қажет. Оқу пәнін меңгеру үрдісінде мамандарды дайындаудың дұрыс деңгейін қамтамасыз ету үшін техникалық, электрондық оқыту құралдарын, плкаттар, сызбалар мен сызуларды қолдану қажет.

Үйренушілердің теоретикалық материалын және де қажетті білігі мен дағдысын бекіту үшін осы бағдарламамен зертханалық сабақтарды жүргізу ескерілген.

Бағдарламалық оқу материалын меңгеруді бақылау мақсатында, оқытушымен оқу пәні әзірленетін, бақылау жұмысы, тапсырмаларды жүргізу ескерілген және де білім беру ұйымы циклдық комиссиясының отырысында талқыланады.

Осы оқу пәні бойынша бақылау негізгі фактолары болып : бақылау жұмысы, сынақ болып табылатын, аралық аттестаттауды жүргізу ескерілген.

Осы оқу бағдарламасын жүзеге асыру барысында жүргізу ескерілген: Бақылау жұмысы – 1; Сынақ – 1.«Құрылыс материалдары мен бұйымдар» пәні 140104 2 – Сылақшы*,

140105 2 – Сылаушы*, 140124 2 – Кең бейінді шебер құрылысшы біліктілігі бойынша қорытынды аттестаттауды жүрізу үшін кешенді емтихан құрамына кіреді.

310

Білім беру ұйымдарына жұмы оқу бағдарламасында тест формасындағы құзывретті бағытталған тапсырмасын әзірлеу қажет.

Оқу пәнін меңгеру нәтижесінде үйренушілер білуі қажет:– Қолданыстағы стандарттар жүйесі мен құрылыс материалдары

аясында сертификацияланған сынаулар жүйесін;– Құрылыс материалдарының өндірістілігін құрудың негізгі кезеңдері;– Жаңа тиімді құрылыс материалдары мен бұйымдары аясында

басымды бағыттар;– Құрылыс материалдарына экологиялық талаптар;– Құрылыс материалдырының шикізат түрлері жәгне технологиясы;– Құрылыс материалдарды қолданудың физико-механикалық және

Пайдалану құрамы, технкиалық сипаттамалар және қолдану аясы;– Құрылыс материалдарының сынау әдістері және бақылау сапасы;

Білуі қажет: – Олардың тағайындауына сәйкес құрылыс материалдарын таңдау;– Құрылған жағдайда құрылыс материалдарды ауыстырудың

баламалы нұсқаларын жүзеге асыру;

311

АРНАЙЫ ТЕХНОЛОГИЯ

Пәнді меңгеру мақсаты болып - құрылыс монтаждық және бөлшектік құрылыс жұмыстарын орындау болмысы, тәртібі, ережесі және амалдары туралы білімдерін құруы және жұмыс орны және жұмысшылардың еңбегін ұйымдастыру туралы, құрылыс машиналарын таңдау, жүк құрылғыларын алу, матералдық техникалық ресурстар және де жұмыстарды өндіру барысында қауіпсіздік талаптары туралы жұмысты ұйымдастыру болып табылады.




Кіріспе 81. Ғимарат және құрылыс жұмыстарының бөлшегі туралы негізгі мәліметтер 20«Штукатур» біліктілігі2. Штукатурлық жұмыстар технологиясы 84 «Маляр» біліктілігі

3. Малярлық жұмыстар технологиясы 83Бақылау жұмысы 1«Кең бейіндегі шебер құрылысшы» біліктілігі4. Облицов жұмысының технологиясы 105. Каркасты жамау констракциялары монтажының технологиясы

10

6. Арматуралық жұмыстар технологиясы 107. Плотник-бетондық жұмыстар технологиясы 108. Тас және пеш жұмыстары технологиясы 149. Монтаж жұмыстарының технологиясы 1010. Стиропалды жұмыстар технологиясы 9Бақылау жұмысы 111. Қол электрдоғасының дәнекерлеу жұмыстары 10

Барлығы 280

312

ПӘН МАЗМҰНЫ Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері

Кіріспе «Арнайы технология» пәнінің

мақсаты және міндеті, және оның басқа оқу пәндерімен байланысы.

Қазақстан Республикасы экономикалық кешені үшін құрылыс индустриясы және құрылыс мәні, сала дамуының басымдықтары.

Құрылыс өндірісі үшін мамандық мәні және оның даму басымдықтары.

Еңбек және технологиялық пән, құрылыс өндірісінің жоғары сапасын қамтамасыз етуде кәсіби шеберлік ролі.

Кәсіби біліктілік сипаттамасы мен оқу бағдарламасмен танысу.

Пәннің мақсаты мен міндеті туралы құрылыс саласы дамуының негізгі бағыттары туралы жалпы пайымдауды атайды.

Пәннің мақсаты мен міндеті туралы және де кәсіби біліктілк сипаттамасы талабын, еңбек және технологиялық пән түсінігінің талаптары, құрылыс өндірісінің жоғары сапасын қамтамасызетуде кәсіби шеберлік ролі туралы жалпы пайымдауды айтады.

Тақырып 1. Ғимараттар бөлігі құрылыс жұмыстары өндірісі туралы негізгі мәліметтері

Ғимараттар және нысандар классификациясы. Ғимаратта мен нысандар туралы жалпы түсінік.

Оларға ұсынылатын негізгі талаптар: тағайындау мен

Ғимараттар мен нысадарға ұсынылатын негіщхші талаптарды т түсіндіреді.

Ғимарат бөлшегі, негізгі бегілері бойынша ғимараттамрен нысандарды сипаттайды.

Модуль болмысын, ғимараттың унификациясы мен типизациясын,

313

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері эксплуатациялық талаптарға сәйкестігі, мықтылығы, тұрақтылығы, ұзақ қызмет етуі, өртке қарсы тұруы.

Функционалдық тағайындауы, қабаттылығы, капиталдылығы, көлемдік жоспарлық және конструктивті шешімі бойынша ғимарататр жәіне нысандар классификациясы.

Ғимараттың негізгі бөліктері.Ғимаратың модулі, унификаци

ясы және типизациясы туралы түсінігі.

Ғимараттар және нысандар сәулеті.

Құрылыс жұмыстарының негізгі түрлері.

Жүктеме және одан түсіру жұмыстары.

олардың конструктивті сызбаларын түсіндіреді.

Ғимараттар мен нысандар мәні туралы, құрылыс жұмыстарының негізгі түрлері бойынша жалпы пайымдауды айтады.

Тақырып 2. Штукатуралық жұмыстар технологиясыШтукатурлық жұмыстар, олардың тағайындалуы, түрлері және классификациясы, материалдар.

Штукатурлау жоғары қабатының дайындығы.

Штукатур жұмыстарының технологиясын біледі.

Штукатурканы классификациялайды, материалдарды, жоғары қабаты дайындығын, декоративті және арнайы шуткатурка технологиясын, фасадтарды сипаттау

314


Штукатуралық қабаттар: тағайындалуы, жуандығы, қолмен және механизирленген амалмен салу жүйелілігі. Жоғары қабат технологиясы: қарапайым, жақсарту, маяктар бойынша. Декоративті және арнайы штукатуркан орындау технологиясы. Құрал, жабдық, штукатур жұмвыстары үшін, орманлар мен көпеірасты үшін құрылғылар. Штукатурлық жоғары қабат жөндеуінің технологиясы. Фасадтарды штукатурлеу технологиясы. Қысқы уақытта штукатурлық жұмыстар өндірісі. Штукатурлық жұмыстар сапасын бақылау. Жұмы орнын ұйымдстыру. Еңбек қауіпсізлігі талаптары.

технологиясын, жөндеу технологиясы мен сапа бақылауын сипаттайды.

Жұмыс орнының ұйымдастыруын, еңбек қауіпсіздігі талаптарын баяндайды.

Тақырып 3. Малярлы жұмыстар технологиясы Малярлық жұмыстар және оны

қолдану аясы. Малярлық отделкалар түрлері. Малярлық құрамдар.Жоғаоы қабатты бояу үшін дайындық. Түрлі малярлық құрамдармен бояу технологиялары.

Малярлық жұмыстар технологиясын біледі.

Бояу және жапсыру үшін малярлық, малярлық құрамдар, рулон матералдарын дайындау түрлерін және де жоғары қабат технологиясын, фасадтарды, жоеары қабатты рулон

315

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері Ғимараттар фасадының технологиясы. Фасадтар бояулары және оның элементерін қолмен және де механизацияны қолдана отыра бояу. Малярлық жұмыстар үшін құралдар, жабдықтар. Бөлшектік рулондық материалдар түрлері, жапсымаға жоғары қабатты дайындау. Рулон материалдырамен жоғары қабат жапсырмасы технологиясы. Орындалатын жұмыстардың операциялық және тұжырымды бақылауы. Боялған жоғары қабатын жөндеу технологиясы. Жұмыс орнын ұйымдастыру. Малярлық жұмыстарды орыдау барысында еңбек қауіпсіздігі талаптары.

материаллырының жапсыру технологияларын сипаттайды. Сапа бақылауын, жөндеу технологиясын, жұмысм орнын ұйымдастыру еңбек қауіпсіздігі талаптарын баяндайды.

Бақылау жұмысы Тақырып 4. Қаптау жұмыстарының технологиясы

Қаптау жұмыстары, қолдану аясы, материалдары. Материалдарды алдын ала дайындау. Қаптау жұмыстарына материадарды дайындау барысында үлгілер, құрылғылар, механизмдер.

Облицовка жұмысы технологиясын біледі.

Қаптау жұмыстарын, материлдарды, жоғары өқабат дайындығын, облицовка жұмыстарының дайындығын, қаптау жұмыстарының технологиясын, едендерді жабу технологиясын,

316

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері Қаптау мен едендер настилкасы астына жоғары қабат дайындығы технологиясы. Дайындық, керу мен гидрооқашаулау үшін құралдар, жабдықтар мен мүлік. Дайындықтар, стяжкалар, гидрооқшаулау, ақауларды жою амаладры ақаулары. Плиткалы едендер технологиясы. Жоғары қабат облицовкалары технолошгияларын плиткалармен және табиғи тас материаллдарымен жабу технологиясы: дайындық, жоғары қабатты ілу, маркаларды орнату.Тігісті тігіске, разбежкаға, диагональ бойынша, тігістерді ерітіндімен толтыру қаптауы. Плиткалы едендер мен қаптаулы жоғары қабат жөдеуі технологиясы. Жұмым орнын ұйымдстыру. Қаптаулы плиткалы жұмыстарды орындау барысында қауіпсіздің талаптары.

үрдістерді орындау жүйелілігі, қаптау жоғары қабатын жөндеу технологиясын, сапа бақылауын сипаттайды. Жұмыс орнының ұйымдастыруын, еңбек қауіпсіздігі талаптарын баяндайды.

Тақырып 5. Каркасты тігісті конструкциялар монтажының технологиясы.

317

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері Әрлеу түрлі түрлеріне

дайындық. Каркастардың кеңістіктік Ережесін, жоғары қабатын белгідедуің қабылдау және ережесі.Қорғаныс бұрыштарын қорғау тәртібі және оны тағайындау. Каркасы бар түрлі конструкциялары бар түйін керенуінңң технологиясы. Материалдарды бекіту мен құрылғы үшін қоллданылатын, бейіндер, еределер түрлері және оны тағайындау. Металл және ағаш каркастар элементтері ережесі және амалдары. Тығыз материалдарды қолдану ередесі, тағйындауы және құрамы. Парақ материалдарының түрлері, одардың технологиялық құрамы, нешгізгі айырмашылықтары және қолдану аясы. Парақ материалдарымен жоғары қабат қаптаулары. Сапаны бақылау. Жұмыс орнын ұйымдастыру. Еңбек қауіпсізідгі талаптары.

Каркасты тігісті конструкциялау монтажы технологиясын сипаттайды.

Материалдарды, жоғары қабат дайындығын, карксты тігісті конструкциялы монтажы технологиясын, үрдістерді орындау жүйелілігін, сапа бақылауын сипатайды. Жұмыс орны ұйымдастырылуын, еңбек қауіпсіздігі талаптарыын ұйымдастыруды баяндайды.

Тақырып 6. Арматуралық жұмыстар технологиясы.318

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері Темірбетондық конструкциялар

мен арматуралық жұмыстар туралы жалпы мәліметтер. Материал түрі, механикалық құрамдар, дайындау технологиялары мен жұмысты тағайындау мен принциптері түрі бойынша арматура классификациясы. Арматуралық бұйымдар. Бір армоконструкцияға арматуралық бұйымдар бірігу түрлері. Бетонның қорғаныс қабаты жуандығы мен арматурасының жобалық ережесін қамтамасыз ету.

Конструкцияның алдын ала армирлеуі технологиясы. Құрылыс алаңында арматуралық жұмыстар өндірісінің технологиясы және ұйымдастырылуы. Арматуралық жұмыстар сапасын бақылау.

Арматуралық жұмыстар өндірісінің ұйымдастыруы мен технологиясын және де жұмыс сапасын сипаттайды.

Түрлері бойынша арматураны классификациялайды. Арматуралық бұйымларды, қосылу түрлерін, арматурның жобалық орналасуын қамтамасыз ету, алдын ала кернеуленген армирлеу технологиясын қаимтамасызетуді сипаттайды. Арматуралық жұмыстар, сапа бақылауы өндірісінің технологиясы мен ұйымдастырууын баяндайды.

Тақырып 7. Плотниктік бетондық жұмыстар технологиясы.Плотниктік және бетондық

жұмыстар туралы жалпы мәліметтер. Монолиттік бетондаудың

кешенді технологиялық үрдісі құрамы. Оларға ұсынылатын, опалубка және талаптар тағайындау.

Плотниктік бетондық жұмыстар технологиясын сипаттайды.

Монолитік бетондаудың кешенді технологиялық үрдісі ққұрамын сипаттайды. Шегендеп бекіту, шегендеп бекіту жұмыстар технологиясы мен ұйымдастырылуы түрлерін сипаттайды.

319

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері Шегендеп бекіту түрлері және де оларды қолдану аясы. Шегендеп бекіту заман талабына сай типтері. Ағаш бөлшектерін, шегендеп бекітудің бұйымы мен конструкцияларын дайындау. Шегендеп бекіту сапасын бақылау және опалубка жұмысын ұйымдастыру. Бетон смесін дайындау және тасымалдау. Орауыш орнына бетон смессін беру амалдары. Бетон смесін төсеу және тығыздау. Жұмыс адымдарының қондырғысы. Түрлі кострукциялы бетондау технологиясы. Бетонды ұстау жән оны күту. Конструкцияларды палубтау. Қысқы уақытта бетондық және темірбетондық жұмыстар ерекшелігі. Бетон және темірбетон жұмыстары сапасын бақылауы. Жұмыс орнының ұйымдастырылуы. Техникалық құжаттама; плотниктік бетондық жұмыстары өндірісі барысында қауіпсіздік талаптарын қамтамасыз ету.

Түрлі конструкциялар бетондауының технологиясын, укалдкасы мен тығыздалуына бетондық берудің амалдарын баяндайды және де қысқы уақыттағы бетондау үрдісі, бетондық және темірбетондық жұмыстар сапасын бақылау әдістерін сипатайды. Жұмыс орнының ұйымдастырылуын, плотнкитік бетондық жұмыстар өндірісі барысында еңбек қауіпсізідгі талаптарын баяндайды.

320


Тақырып 8. Тас және пеш жұмыстары технологиясы.Құрылыстағы тас жұмыстары.

Тас қоюы үшін материалдар.Тас қалаудың түрлері. Тас

қоюы кесу ережесі. Тігістерді таңу жүйелері. Кірпіш, буттық және бутобетонлық кладкалар технологиясы. Перемычкалар кладкасы. Жеңілдетілген конструкциялар қабырғаларының тас кладкасы. Босденелі тастар, ұсақ блоктар, қамптамаы бар қабырғалардан тас қоюы. Тас конструкцияларының гидрооқшаулауы. Тас конструкцияларының жөндеуі және қалпына келтірілуі. Тас қоюы, орман көпірасты үшін құрал және құрылғы.

Тасшының еңбегін және жұмыс орнын ұйымдастыру. Қысқы уақытта тас жұмыстары өндірісінің ерекшелігі. Жинақтық конструкция монтажымен кешенде тас жұмыстарының технологиясы және

Тас және пеш жұмыстары технологиясын сипаттайды.

Тас қою түрлерін атайды. Кесу, жұмыс өндірісі технологиясын кесу ережесін, жұмысшылардың еңбегін ұйымдастыру, қысқы уақытта қоюын орындаудың ұйымдастыруын сипаттайды. Пеш және түтін құбырлары астына негіздемелер мен фундаменттер, пег, ошақтар мен түтін құбырлары қондырғысын сипатайды. Пеш, ошақ пен түтін құбырлары технологиясын баяндайды. Тас және пеш жұмыстары сапасы бақылауын жарықтандырады. Жұмыс орны, еңбек қауіпсіздігі талаптарының ұйымдастырылуын бандайды.

321

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері ұйымдастырлуы.

Тас жұмыстарын өндіруге техникалық құжаттама. Пеш қондырғылары туралы жалпы мәліметтер. Пеш, түтін құбырлары мен фундаменттер астына негіздер қондырғысы. Пештер, ошақтар мен түтін құбырларының конструкициясы. Пештер, ошақтар мен түтін құбырларын қою технологиясы. Пештер, ас үй ошақтары мен түтін құбырларын талдау. Пештерді эксплуатациялау және жөндеу.Тас және пеш жұмыстары сапасын бақылауы. Жұмыс орнын ұйымдастыру. Тас және пеш жұмыстарын өндіру барысында қауіпсіздік талаптары.

Тақырып 9. Монтаж жұмыстарының технологиясы. Құрылыс конструкциялары

монтажының технологиялық үрдісі туралы жалпы мәліметтер. Слесарьлық жұмыстар. Оқшаулау және монтаждау үшін құрылыс

Монтаж жұмыстырының технологиясын біледі.

Құрылыс конструкциялары үрдісін сипаттайды. Такелажды құрылғылар, монтаж механизмдері, монтаж бірігулері, түрді конструкиялардың

322

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері конструкцияларын дайындауы. Уақытша бекіту үшін және де конструкция, көпірасты, баспалдақ, орманды шығару үшін құрылғылар. Такелажды жұмыстар. Монтажды механизмдер. Темірбетон конструкцилары элементтерінің монтажы: фундаменттер, фундаменттық балоктар, колонндар, кракасты балоктары, жабындылар, колонналар және көпқабатты ғимараттар ригелдері, жабу , баспалдақ алаңдары мен марштар қабырға панелдері плиталары. Металлл конструкциялары элементтерінің монтажы; колондар, карканасты балоктары, ригелдер мен көпқабатты ғимараттар балоктары, фермалар мен басқа да элементтерді жабу монтажы. Темірбетон және металл конструкциялары, стыктардың герметизациясы мен өндеудің бірігу қондырғысы. Ерекше жағдайларда монтаж жұмыстарының өндірісі. Қысқы уақытта конструкция монтажы

технологияларныын, монтаж сапасын бақалау тәртібін сипаттайды.

Монтаж жұмыстарын орындау барысында қауіпсіздік талаптарын құрайды.

323

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері ерекшелігі. Монтажды жұмыстардың сапа бақылауы. Жұмыс орнын ұйымдастыру. Құрылыс конструкицияларын монтаждау барысында қауіпсіздік талаптары.

Тақырып 10. Стропалды жұмыстар технологиясы. Қарапайым, орташа дәрежелі және

күрделі жүктердің негізгі типтері. Жүккөтеру крандары туралы негізгі мәліметтер. Жүкалу құрылғылары. Жүктерді көтеру, ауыстыру және салу үшін қарапайым, орта дәределі және күрделі жүк матауы, буып-түю.Сапа бақылауы. Еңбек қауіпсіздігі талабы.

Стропалды жұмыстар технологиясын сипаттайды.

Қарапайым, орта ауырлығы және күрделі жүктері, жүккөтеру крандарының типтері туралы мәліметтерді баяндайды. Жүкалу құрылғыларын, түрлі типті груздар стропкасын, сапа бақылауын, еңбек қауіпсіздігі талаптарын сипаттайды.

Бақылау жұмысы Тақырып 11. Қол электрдоға дәнекерлеу жұмыстары.

Дәнекер және оларды қолдану аясының классификациясы. Дәнекер қосылулары және тігістері. Байланысты дәнекер машиналары туралы мәліметтер. Қол доға дәнекері туралы мәліметтер. Қол электрдоға дәнекері технологиясы.

Сапа бойынша қол электрдоғалық, байланыс дәнекерлеуі, бақылауды ұйымдастыру технологиясын атайды.

Дәнекер түрлерін, дәнекер бірігулерін және тігістерін сипаттайды. Сапа бойынша қол элеткрдоғасы мен бақылау дәнекер Бақылауды ұйымдастыру технологиясын жарықтандырады. Жұмыс орнының дәнекері

324

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері Байланысты дәнекері машиналарында арматуралық торлар мен каркастар дәнекері барысында қосалық жұмыстар. Нақты дәнекерлеу машиналарында арматурлық торлар мен каркастар сваркасы. Контактілі машиналар мен түйісуі сваркалары машиналарында дәнекер жұмыстары. Контактілі сварка технологиясы және оның түрлері. Дәнекер тігістері мен бірігулері сапасының бақылауы. Жұмыс орнының ұйымдастыруы. Дәнекер жұмыстары өндірісі барысында талаптар.

жұмыстарының өндіріс барысында еңбек қауіпсіздігінің ұйымдастырылуын баяндайды.

325

БАСШЫЛЫҚ

«Арнайы технология» бағдарламалық пәні үйренушілердің жұмыс өндірісі және қоршаған ортаны қорғау өндіріс барысында қауіпсізідк талаптары, материалдық технкиалық ресурста, жүкалу құрылғылары, құрылыс машиналарын таңдау, жұмыс орны мен жұмысшылардың еңбегін ұйымдастыру туралы жұмыс өндірісі әдісі мен амалдары туралы өндірістік және ауылшаруашылық ғимараттары мен нысандарын салу барысында құрылыс-монтаждық және бөлшектік жұмыстар өндірісінің технологиясы туралы білімді беруді ескереді.

Пәнді меңгеру «Құрылыс материалдары мен бұйымдары», «Инженерлік графика негіздері», «Еңбекті қорғау» пәндерін меңгеру нәтижесінде алынған үйренушілердің білімінде негізделген.

Бағдарламалық материалды баяндау барысында құрылыс өндірісі технологиясы аясында техникалық нормативтік құқықтық актілер ережесін, ғылым мен техниканың заман талабына сай жетістіктерін, құрылыс аясында алдыңғы қатарлы тәжірибені ескеру қажет.

Білім беру үрдісінде техникалық оқыту амалдарын, көрнекі құралдарды қолдану қажет. Үйренушілердің танымын кеңейту үшін және де бүгінгі заман талабына сай құрылыста алынған жаңа мәліметтерді алу үшін құрылыс алаңында және көрмелерде экскурсияларды өткізу қажет.

Осы пән бойынша бақылау негізгі формалары бақылау жұмысы, емтихан және тестілеу болып табылатын аралық аттестаттауды өткізу ескеріледі.


Бақылау жұмысы – 1; Емтихан – 1.Бақылау жұмысы пәнге берілетін жалпы уақыт есебінен жүргізіледі,

емтихан – аралық аттестаттауға берілетін мерзімге. Білім беру ұйымдарына жұмыс оқу бағдарламасында тест

формасында құзыретті бағытталған тапсырмаларды әзірлеу қажет.Пәнді меңгеру нәтижесінде үйренуші білуі қажет:

- Ғимараттар және нысандар классификациясын, ғимараттың негізгі бөліктерін;

- Бөлшектік құрылыс жұмыстары өндірісінің негізгі және қосалқы үрдістерін;– Түрлі деңгейдегі штукатурлық, малярлық, қаптау, тас және пештік,

арматуралық, плотниктік бетондық, монтаждық, стропалдық және дәнекер жұмыстары ережесі мен амалдарын, болмысын және тәртібін;

– Бұласырлау, бояу, қаптау, тас және пештік салу, армирлеу, бетондау, монтаждау, строповкалау, дәнекерлеу технологиялық үрдістерінің ерекшелігі;

– Жұмыс орындары мен жұмысшылардың еңбегін дұрыс

326

ұйымдастыру;– Жұмысшылардың құралдары мен жабдығын дұрыс таңдау;Жасай алуы қажет: – Техникалық құжаттаманы оқуы және қолдануы қажет;– Жұмыс орны мен өз еңбегін ұйымдастыруы;– Қауіпсізідік техникасы, өрт қауіпсіздігі, мен өндірістік санитария

ережесін қатаң ұстануы;– Қоршаған ортаны қорғауды қамтамасыз етуі.

327

ҒИМАРАТТАР МЕН НЫСАНДАР КОНСТРУКЦИЯЛАРЫ

Пән мақсаты болып – ғимараттар және азаматтық және өндірістік ғимараттардың, азаматтық және өндірістік ғимаратының жобалау амалдарын меңгерудің жалпы мәліметтерін меңгеру.


Бөлі, тақырып

Оқу сағаттарының

саны барлығы

Соның ішінде практ. саб.

Кіріспе 1Бөлім 1. Ғимараттар мен нысандар туралы жалпы мәліметтер 5

1.1. Ғимараттар классификациясы және негізгі бөліктер 1

1.2. Құрылыс жылутехника, акустика, шамтехника негіздері 2

1.3. Азаматтық ғимараттардың конструктивті сызбалар мен негізгі элементтері 2

Бөлім 2. Азаматтық ғимараттар бөліктерінің конструктивті шешімдері 28

2.1. Негіздері және фундаменттері 4 22.2. Қабырғалар және каркастар 42.3. Жабулар мен едендер 4 22.4. Аралықтар 22.5. Терезелер және есіктер 6 22.6. Шатырлар және кровлялар 4 22.7. Баспалдақтар 2Бөлім 3. Азаматтық ғимараттар типтері 203.1.Монолитті ғимаратттар 23.2. Іріпанельді ғимараттар 6 43.3. Көлемдік кеңістіктік блоктардан ғимараттар 23.4. Ағаш ғимараттар 23.5.Ғимараттың санитариялық техникалық және инженерлік құрылыс элементтері 2

3.6.Азаматтық ғимараттарды жобалаудың негізгі ережелері 4Бақылау жұмысы №1 2

328

Курстық жобалау 30Бөлім 4. Өндірістік ғимараттар бөлігінің конструктивтік шешімдері 38

4.1. Өндірістік ғимараттар сипаттамасы 24.2. Фундаменттер және балка фундаменттері 4 24.3. Өндірістік ғимараттардың темірбетон конструкциялары 10 4

4.4. Бірқабатты өндірістік ғимараттардың болат конструкциялары 4

4.5. Қабырғалар 4 24.6. Жабындылар , фонарьлар 24.7. Терезе, есіктер, вороталар 24.8. Өндірістік ғимараттар перегородкалары, едендері, басқа да конструктивті элементтер 2

4.9. Өндірістік ғимараттардың жобалау негіздері 2

4.10. Өндірістік ауылшаруашылық ғимараттары конструкциялары 2

4.11. Инжененерлік геологиялық шарттарға кіргізілетін ғимараттардың конструктивті ерекшелігі 2

Бақылау жұмысы №2 2Практикум 16 16

Барлығы : 136 36

329



Техник отделочникті дайындауда пән мақсаты, міндеті және оның басқа пәндермен байланысы.

Құрылыстың индуст риализациясы туралы түсінігі. Құрылыстағы цнификация, стандарттау мен модульдік координациялау туралы түсінігі.

Құрылыстағы пән мақсаты, мінлдеті мен унификациясы, стандарттау мен модульдық координациялары туралы жалпы пайымдауды айтады.

Құрылыстағы пән мақсаты, міндеті мен унификациясы, стандарттау мен модульдық координациялары туралы жалпы пайымдауды айтады.

Бөлім 1. Азаматтық және өндірістік ғимараттар туралы жалпы мәліметтер Тақырып 1.1.Ғимараттар классификациясы және негізгі бөліктері

Тағайындау бойынша ғимараттар классификациясы (азаматтық, өндірістік және ауылшаруашылық); қабаттылық бойынша; жылулығы бойынша; ұзақтылығы бойынша; отқақарсытұруы бойынша; сыртқы қабырғалардың материалы және конструкциясы бойынша; салу амалы бойынша; бөлу дәрежесі бойынша

Ғимараттар классификациясын және оларға талаптарды баяндайды.

Ғимараттар мен нысандарды ашады, және құрылыстағы өлшемдердің модульдік үйлестіруі туралы жалпы пайымдауды, ғимарат жауапкершілігі классы туралы, құрылыс индустриализациясы туралы таниды.

330

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері (бұқаралық құрылыс, бірегей).

Ғимарат жауапкершілігі класы.Азаматтық және өндірістік

тапсырмалар талаптары.

Тақырып 1.2. Құрылыс жылутехникасы, акустика және шамтехника негіздері

Қоршау конструкцияларына жылутехникалық талаптары. Қоршауларда жылуберу мен температура. Қоршау сапасына ылғалдың әсері.

Дыбыс табиғаты. Дыбыс изоляциясы туралы түсінігі. Бөлмелерде жеткілікті дыбыс изоляциясын қамтамасыз ететін, конструктивті ісшаралар. Жарық және жарықтандыру түсінігі. Жаратылыс жарығы жобалауы. Жаратылыс жарығы коэфициенті.

Бөлмелерде жеткілікті дыбысизоляциясын қамтамасыз ететін, конструктивті ісшараларды атайды.

Жылутехникалық талаптар болмысыг ашады.

Дыбыс, дыбысизоляциясы туралы, жарық пен жарықтандыру табиғаты туралы пайымдауды айтады.

Тақырып 1.3. Азаматтық ғимараттардың негізгі элементтері

Азаматтық ғимарататрдың конструктивті элементтері, олардың

Азаматтық ғимараттардың конструктивті элементтерінің

Конструктивті жүйелер мен ғимараттар сызбаларының болмысын,

331

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері функционалдық тағайындалуы. Ғимараттардың конструктивті сызбалары (ұзақ және көлденең қабырғалармен, еденмен және толық емес каркаспен). Ғимараттың жалпы құнында конструктивті элементтерінің экономикалық мәні. Ғимараттың көлемдік жоспарлы шешімі, ғимараттың көлемдік жоспарлы элементтері. Координациялық осьтерге конструктивтік элементтер қосылуы . Типтік құрылыстық конструкциялар, бұйымдар мен түйіршіктер, жұмыс сызулары альбомдары,МЕМСТ каталогтары.

Қабылданған шешімдердің технико-экономикалық бағасы. Ғимараттардың конструктивті жүйелері: каркассыз және каркасты. Кеңістіктік қаттылық пен каркассыз ғимаратты қамтамасыз етуі.

функционалдық қарауын түсіндіреді. жамаен ойы жоқ кеңістіктік ғимараттарды қамтамасыз ету әдістерін ашады.

Көлемдік жоспарлы ғимарат өлшемдерін және де олардың конструктивті өлшемдер түрлерін сипаттайды. Конструктивті жүйелер мен ғимарат сызбаларын анықтайды.

Бөлім 2. Азаматтық ғимараттар бөлігінің конструктивтік шешімдері Тақырып 2.1. Негіздемелер мен фундаменттері

Табиғи және жасанды негіздер. Оларға негіздемелер мен талаптар Фундаменттер элементтерін және

332


Негіздерге талаптар: жеткілікті қабілеттілік, үлкен емес және тең қысылуы, жуылмаудығы, грун суларымен шайылмауы, оползеньнне сақтауы.

Негіздер грунттар түрлері. Грунттарды бекіту амалдары. Фундаменттер және оның

элементеттері. Фундаменттерге талаптар. Фундаменттерді салу тереңдігі.

Конструктивті сызбалар бойынша, материал, жұмыс сипаты, қондырғы амалдары, салу тереңдігі бойынша фундаменттер классификациясы.

Ұсақ салулы плитка фундаменттерінің конструктивьік шешімі: ленталы, столбалы (жеке), массивті.

Фундаменттік балкалар, олардың таағйындалуы.

Тегіс фундаменталды плиталар, оларды қолдану аясы.

Дәнекер фундаменттердің

түрлерін біледі. Негіздемелер мен грунттарды бекіту амалдары түрлері туралы жалпы пайымдауды атайды.

оларға талаптарды атайды. Олардың салу тереңдігіне әсер

ететін, фундаменттер түрін сипаттайдыФундаметтенттердің

конструктивті шешімін жарықтандырады.

Жертөлелер, техникалық подпольелер, отмосткалар, приямкалар туралы жалпы пайымдауды айтады.

Фундаменттер сызуларын оқиды, ылғыл мен грунт суларынан ғимараттың жер бөлігі мен қорғау түйіршіктерін әзірлейді.

Құрылыстың ерекше инженерлік геологиялық шарты, ғимараттың конструктивті ерекшелігі туралы жалпы пайымдауды айтады.

333

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері конструктивті шешімі: бірдәнекерлі , дәнекерлі ленталы, дәнекерлік жеке (бұтақтық), дәннкерлік азат жол .

Фундаментетрдің технико-экономикалық бағасы.

Ылғал мен грунт суларынан ғимараттың жер асты бөлігін қорғау (қарсы капиллярлы және қарсықысымды гидроизоляция).Подвалдар, техникалық подпольялар, отмосткалар, приямкалар, олардың тағайындалуы және конструкциясы. Ерекше инженерлік геологиялық құрылыс шарттары. Просал грунттарының типтері, оларлы тарату облысы.

Просадты грунттарға бөлінетін, кеңістікті қатты ғимараттарды арттырудың конструктивті шаралары.

Мән мұз грунттары, оларды тарату аясы. Мәңгімұз грунттарына берілетін ғимараттардың конструктивті ерекшелігі.

№1 Практикалық сабақ Азаматтық ғимарат Тұрғын үй фундаментін Тұрғын үй фундаментін есептейді

334

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері фундаменттерінң конструктивті шешімі.

есептейді және конструициялайды. және конструкциялайды.

Тақырып 2.2. Қабырғалар мен каркастар Қабырғалар, олардың ғимаратта

орналасуы бойынша және жұмыс сипаты, материалы, конструкциясы және салынуы амалы бойынша классификациясы. Қабырғаларға талаптар.

Сәулет конструктивті қабырға элементеттері: цоколь, карниз, парапет, пилястра, простенок, перемычка . Балкондар, лоджиялар, эркерлер. Балкондар, олардың формалары, өлшімдері, конструктивті шешімдері. Балконлар қрошауы. Эркеры, олардың түрлері, конструктивті ерекшілігі. Лоджиялар қондырғысы.

Деформациялық тігістер.Сейсмикалық аудандарда

конструктивті еркшелігі.Қалау және оның элементтері

(верста, забутка, тігіс, қасық қатары, асқабақ қатары). Кірпіш

Қабырға түрлерін, оларға кладка элементтерінің талаптарын, тегіс кладканың оңы мен кемшілігін, сәулет конструиктивті қабырға элементтерін, кірпіш столбалары конструкцияларын сипаттайды.

Балкондардың форма, өлшемдері мен конструиктивті шешімдерін атайды. Эркерлер мен лоджиялар туралы жалпы пайымдауды айтады.

Кірпіш қабырғаларының жуандығын анықтайды, ғимараттың координациялық осьтеріне ұсақөлшемді элементтерден привязканы анықтайды, сыртқы қабырғалардың жылу оқшаулауы түрлі түрлерін жобалайды, тас кладкасына прогондар тіреуіші түйін сызул арын оқиды.

Ірі блоктардан қабырға туралы жалпы пайымдауды және де іріблокты ғимараттардың конструктивті ерекшілігі туралы жалпы пайымдауды айтады.

335

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері қабырғаларының жуандығын анықтау 1; 1,5; 2; 2,5 кірпіш және т.б.

Артықшылығы және тегіс кладкадар жетіспеушілігі.

Кірпіштен жеңіл қабырғалар. Тегіс тастан, туфадан,

ракушечниктен, саманадан, грунтблоктардан қабырғалар.

Ұсақөлшемді элементтерден сыртқы қабырға конструкциясы. Қатты және иілгіш және әйнекпластик байланыстарды үшқабат кладкалар. Координациялық осьтерге ұсақ өлшемді элементтерден қабырға привязкалары. Кейбір арнайы азаматтық ғимараттар конструкциялары: лифт шахталары, лифттің машина бөлмелері, қоқысқұбыры, созу желдету каналдары, түтін және газқалдығы. Сыртқы және ішкі қабырға отделкасы түрлері.

Технико-экономикалық тас қабырғаларын салыстыру.

Ірі блоктар мен кесуде қабырғалар. Іріблокты ғимараттардың конструктивті еркшелігі.

336

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері Каркас элементтері: кірпіш

столбалары, және темірбетон прогондары.

Әр кладкаға прогондар тіреуі оюлары.

Сыртқы қабырғалардан жылу қондырғысы: жылыту штукатурлық жеңіл мен ауыр жылыту жүйелері; желдетілетін жылыту жүйесі; монолитті желдетілген және кешенді материалдар негізіндегі жылы жүйелері; қабырғаның ішкі жоғары қабатында жылытқыш орналасуы бар жылыту жүйелері.

Бетондық блоктардан қабырғалар.

Тақырып 2.3. Жабулар мен едендер Ғимаратта орналасуы бойынша

жабулары, классификациясы, элементтер, конструкциялар, қондырғы амалдарының материалдары.Жабуларға талаптар.

Жинақтық темірбетон жабулары мен көпбос плиталарының конструктивті шешімдері: плиталар арасында тігістерді жамау, қабырға,

Жабулар мен оларға талаптарды баяндайды, көпбюос плиталарынан темірбетон жабуларының конструктивті шешімін сипаттайды, және де палубсыз құру плиталарын сипаттайды,

Далқабаты мен подвалдардың конструктивті шешімін «дымқыл» бөлемлері астында жарықтандырады,

Қабырғаларға жабу плиталары аркеровкасы мен тіреу узелдерін сызуын оқиды, өзін-өзі таситын қабырғаларға плиталар бірігуін оқиды.

Ілулі төбелер конструкциялары туралы жалпы пайымдауды айтады.

Еден элементтерін, едендерге талаптарды атайды. Едендер конструкциялары туралы

337

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері анкеровкаға тіреу түйіндері.

Монолитті жабулар, олардың конструктивті шешімдері, қолдану аясы.

Дымқыл бөлмелер, чердак жабулары астында еден үсті жіне еден асты жабудың конструктивті шешімдері ерекшілігі.

Темірбетон және болат балкалары бойынша жабулар. Технико-экономикалық көрсеткіштер.

Қалпына келтіру мен реконструкция барысында конструктивті шешімдер.

Еден элементтері. Қондырғы амалы, жабу материалы, негіздеу түрі, еденасты конструкциясы бойынша классификациясы. Едендерге талаптар.

Едендер конструкциясы: ағаш паркеттік), орман стружечті плиталардан, синтетикалық материалдардан, керамикалық плиткалардан, мозаиктардан,

Чердак жабындыларын да жарықтандырады.

жалпы пайымдауды айтады.

338

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері құюлыдан.

№2 Практикалық сабақ

Сыртқы және ішкі қабырғалардың панелін, іріпанельді ғимараттардың тақта жабынын іріктеу, элементтердің орналастыру сызбасын орындау.

Іріпанельді ғимараттардың тораптарының бірігу сызбаларын оқу.

Сыртқы және ішкі қабырғалардың панелін, іріпанельді ғимараттардың тақта жабынын іріктейді, элементтердің орналастыру сызбасын орындайды, іріпанельді ғимараттардың тораптарының бірігу сызбаларын оқиды.

Сыртқы және ішкі қабырғалардың панелін, іріпанельді ғимараттардың тақта жабынын іріктейді, элементтердің орналастыру сызбасын орындайды, іріпанельді ғимараттардың тораптарының бірігу сызбаларын оқиды.

Тақырып 2.4. ҚалқандарҚалқандардың классификациясы

және оларға қойылатын талаптар.Іріпанельді, гипстік картондық,

шыны блоктардан, ұсақ көлемді және басқа да элементтерден жасалынған қалқандардың құрылымы. Ағаш қалқандар, олардың құрылымы. Профильдік әйнектен, шыны блоктардан жасалынған қалқандар. Дыбыс өткізбеу үшін қалқандар бекіткіштерін қондырғандағы негізгі жұмыстары. Жабындарға қалқандарды

Жабындарға қалқандарды тіреу және қабырғалар мен төбеге тұтасу тораптарының сызбаларын оқиды.

Қалқандардың классификациясын және оларға қойылатын талаптарын атайды, әр түрлі қалқандардың құрылымы туралы жалпы ой-пікірін білдіреді.

339

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері тіреу. Қабырғалар мен төбеге тұтасу.

Тақырып 2.5. Терезелер мен есіктерЖарық өткізгіш қоршаулар

(терезелер), оларға қойылатын талаптар. Терезені толтыру элементтері. Ғимаратта орналастыру орнына, жарма санына, оларды ашу тәсілдеріне, әйнектеген қатар санына, жарық өткізгіш материалының түріне, жақтау материалына қарай терезелердің классификациясы. Терезе ойығын толтыру. Қабырға ойықтарына терезе блоктарын қондыру және бекіту.

Терезе құралдары. Витриналар, витраждар, шамдар.

Есіктер, олардың классификациясы және оларға қойылатын талаптар. Есіктің кәсектерінің элементтері. Қабырға ойықтарына мен қалқандарға есіктердің блоктарын орнату және бекіту. Есіктердің кәсегінің түрлері. Оңай жанбайтын есіктер мен люктер. Есіктің құралдары.

Блоктарды ойықтарға орнату сызба тораптарын оқиды.

Жарық өткізгіш қоршаулар мен есіктерге қойылатын талаптар түсідіреді, олардың қлассификациясын атайды, терезе мен есіктің блоктарының элементтерін суреттейді. Терезе мен есіктер құралдарын атайды, витрина, витраж, шамдарды түрлерін ажыратады.

340

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері №3 Практикалық сабақ

Терезе және есік ойықтарын кірпіш қабырғаларға конструктивті әзірлеу.

Кірпіш қабырғаларындаға терезе мен есік ойықтарын жабу үшін ұстатқыштар таңдайды.

Кірпіш қабырғаларындаға терезе мен есік ойықтарын жабу үшін ұстатқыштар таңдайды.

Тақырып 2.6. Шатырлар мен жабындар Жабындар (шатырлар), олардың

түрлері және оларға қойылатын талаптар.

Беткейлі шатырлар, олардың элементтері.

Қаттаулы итарқалардың құрылымдық элементтері. Үй төбесіндегі терезелер. Қаттаулы шатырларды жылылау (итарқаларын толық және толық емес оқшаулауымен, ашық итарқаларымен).

Аспалы төбелердің құрылымы. Жабындар, оларға қойылатын

талаптар. Қаттаулы шатырлардың жабыны. Қаттаулы шатырлардың су бұрғышы.

Қосарланған қабаттары түзу орналасқан жабындардың құрылымдық шешімдері (желдетілмейтін шатырсыз бүркеулер). Бумалы және түсті жабындар. Ерекше жерлерде су

Жабындар (шатырлар), олардың түрлері мен оларға қойылатын талаптарды, беткейлі шатырлардың, элементтерінің міндеттерін, қосарланған жабындарды, жылы және суық шатырлары бар бөлек құрылымдық төбелерді суреттейді.

Жабындардың құрылымдық шешімн, су бұрғышты ұйымдастыру әдістерін түсіндіреді.

Жақтаулы және ернеулі тораптардың сызбасын оқиды.

Көгалдандырылған және өзгертілген жабындардың құрылымдық шешімдерін түсіндіреді.

Үлкен аралықты жабындардың түрлері туралы жалпы пікірін білдіреді.

341

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері оқшаулау төсемелерін нығайты (атшаларда, су қабылдау құйғыштарды қондыратын жерлерде жабындарды жақтауларға, ернеулерге, тұтастыру). Жазық шатырлардың су бұрғышы. Желдетілетін (екі қабықшалы) жабындардың құрылымдық шешімдері.

Жылы және суық шатырлары бар бөлек құрылымдық төбелер.

Жаяу жүргіншілер мен көліктер салмақтарына пайдаланатын жабындардың құрылымдық шешімдері.

Көгалдандырылған және өзгертілген (төңкерілген) жабындардың құрылымдық шешімдері.

Қоршаулар және жабындырға (шатырға) шығатын жерлер.

Үлкен аралықты жабындар.№4 Практикалық сабақ

Қаттаулы жабындар мен жазықты шатырлардың құрылымдарын дайындау. Жабынның жоспарын жасау.

Аз қабатты тұрғын үйдің қаттаулы жабының құрастырады. Қосарланған шатырдың су бұрғышын есептейді және құрастырады.

Аз қабатты тұрғын үйдің қаттаулы жабының құрастырады. Қосарланған шатырдың су бұрғышын есептейді және құрастырады.

Тақырып 2.7. Баспалдақтар Баспалдақ алаңдары. Мақсатына,

қадам санына, орналасқан жеріне, Аумақты баспалдақ алаңын

есептейді.Баспалдақ алаңының мақсатын

түсіндіреді, баспалдақ түрлерін атайды,

342

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері материалына, жасалыну әдісіне, өрт қауіпсіздік шарттарына байланысты баспалдақтар классификациясы. Баспалдақтарға қойылатын талаптар. Баспалдақтар элементі: қадамдар, алаңдар, қоршаулар.

Ірі көлемді және ұсақ көлемді элементтерден жасалынған темірбетодық құранды баспалдақтар. Тұтасқұймалы темірбетонды баспалдақтар. Ағаш баспалдақтар. Аумақты баспалдақ алаңын анықтау.

Сыртқы кіріс. Жертөлеге түсетін жер.

Қабаттар арасындағы басқа да байланыс құралдары: лифтер, пандустар, эскалаторлар.

олардың элементтері мен қойылатын талаптарды суреттейді.

Құранды темірбетонды баспалдақтарды суреттейді.

Қабаттар арасындағы басқа да байланыс құралдарын атайды.

3 бөлім. Азаматтық ғимараттар түрі Тақырып 3.1. Монолитті ғимараттар

Монолитті ғимараттар түрі, олардың құрылымдық жүйелері.

Монолитті ғимараттардың қатты қабырғалары, қатты, құрама – қатты және құрама жабындарының, жерасты бөлігі және монолиттік ғимараттардың басқа да элементтерінің құрылымдық

Монолитті ғимараттар түрін, олардың құрылымдық жүйелерін және элементтерін суреттейді.

Көбікполистиролды, ағаштан жасалған қалыптың элеменнтері бар монолитті ғимараттардың құрылымы туралы жалпы пікірін білдіреді.

343

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері шешімдері. Көбікполистиролды, ағаштан жасалған қалыптың элеменнтері бар монолитті ғимараттар.

Тақырып 3.2. Ірі панельді ғимараттар

344

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері Ірі панельді ғимараттар, олардың

кемшіліктері мен артықшылығы туралы түсінік. Кеңістіктің қаттылығын қамтамасыз ету.

Құрылымдық сызбалар: салмақ түсетін бойлық қабырғалармен, көлденең қабырғалардың шағын қадамымен, салмақ түсетін бойлық қабырғалардың үлкен және (немесе) аралас қадамымен. Сыртқы және ішкі қабырғалы панельдердің түрлері; оларды координациялық белдікке байлау.

Жабындар, жер асты бөліктер,қалқандар, баспалдақтар және басқа да ірі панельді ғимараттардың элементтерінің құрылымдық шешімдері.

Ірі панельді ғимараттардың түйіндесу тораптар элементерінің құрылымдық шешімдері.

Ірі панельді ғимараттардың кемшіліктері мен құндылығы туралы түсінік береді.

Құрылымдық сызбаларды, қабырға тілігін, қабырға панельдердің түрлерін, жер асты бөлігінің құрылымдық шешімдерін, жабындарды, қалқандарды, баспалдақтарды және басқа да ірі панельді ғимараттардың элементтерін, ірі панельді ғимараттардың түйіндесу тораптар элементерінің құрылымдық шешімдерін, кеңістіктің қаттылығын қамсыздандыруын біледі.

№5 Практикалық сабақ Сыртқы және ішкі қабырғалардың

панелін, жабын тақталарын іріктеу. Олардың орналасу сызбасын орындау. Ірі панельді ғимараттардың торабын

Ірі панельді ғимараттың құрылымдық элементтерін іріктейді. Ірі панельді ғимараттың сызбасын орындайды. Тораптарды оқиді.

Ірі панельді ғимараттың құрылымдық элементтерін іріктейді. Ірі панельді ғимараттың сызбасын орындайды. Тораптарды оқиді.

345

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері оқу.

Тақырып 3.3. Көлемді – кеңістікті блоктардан жасалынған ғимараттар Көлемді – кеңістікті блоктар

туралы түсінік. Блоктардың классификациясы; жіктер.

Көлемді – кеңістік блоктардан жасалынған ғимараттардың құрылымдық сызбасы.

Көлемді – кеңістік блоктардан жасалынған ғимараттарды сипаттайды, олардың құрылымдық сызбасын суреттейді.

Көлемді – кеңістік блоктардан жасалынған ғимараттардың маңызын түсіндіреді, олардың құрылымдық сызбасын суреттейді. Көлемді – кеңістікті блоктарды классификациялайды, олардың жіктер торабын оқиды.

Тақырып 3.4. Ағаш ғимараттарАғаштар ғимараттарының

түрлері: бөренелі, қырлы бөренелерден боралған, қалқанды, каркасты, каркасты – қалқанды. Оларды қолдану аумағы, кемшіліктері мен артықшылығы. Бөрене мен діңгектерден құрылған ғимараттардың құрылымдық шешімдері. Ағаш арқалықтарға, ағаш баспалдақтарға, іргетастар және басқа да ағаш ғимаратының элементтерінің жабу құрылымы.

Өнеркәсіпті ағаш ғимараттар.

Ағаш ғимараттарының кемшіліктері мен артықшылықтарын, қолдану аумағын біледі.

Ағаш ғимараттарының кемшіліктері мен артықшылықтарын, қолдану аумағын атайды. Ағаш ғимараттардың элементтерінің құрылымдық шешімі туралы жалпы пікірін білдіреді.

Тақырып 3.5. Ғимараттардың санитарлық – техникалық және инженерлік жабдықтарының құрылыстық элементтері

Түтіндік және желдеткіштік түтіктер, олардың ғимараттардың

Ғимараттың санитарлы – техникалық және инженерлік

Түтіндік және желдеткіштік түтіктер, олардың ғимараттардың

346

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері қабырғаларында орналасуы. Қосалқы желдеткіштік блоктар. Қоқыс құбырлар, олардың құрылымдық шешімдері және ғимараттағы орналасуы. Санитарлы – техникалық кабиналар. Лифтік шахталар. Инженерлік желілерді жүргізу үшін құрылыстық элементтердегі жырықтар.

құралдарының құрылыстық элементтерін біледі.

қабырғаларында орналасуы; қосалқы желдеткіштік блоктар; қоқыс құбырлары, олардың құрылымдық шешімдері және ғимараттағы орналасуы; санитарлы – техникалық кабиналар; лифтік шахталар; инженерлік желілерді жүргізу үшін құрылыстық элементтердегі жырықтар туралы түсінікті баяндайды.

Тақырып 3.6. Азаматтық ғимараттарды жобалаудағы басты жағдайларЖобалық құжаттама –

құрылыстың негізі. Жобалық құжаттаманың зерттемелерінің кезеңдері: сәулеттік жоба, құрылыстық жоба.

Жекеленген, эксперименталды, сериялық және типтік жобаландыру.

Типтік жобаларды жергілікті жағдайларға бекіту. Жобалық шешімдердің техникалық – экономикалық көрсеткіштері.

Тұрғын ғимараттарды табиғи – климат себепшарттарын, инсолияны және желдетуді есепке ала отырып жобаландыру.

Қоныс аумағына азаматтық

Жобалық құжаттаманы және оның зерттемелерінің кезеңдерін суреттейді

Жекеленген, эксперименталды, сериялық және типтік жобаландыру, типтік жобаларды жергілікті жағдайларға бекіту шешімі туралы жалпы пікірін білдіреді.

Қоныс аумағына азаматтық ғимараттарды орналастыруын түсіндіреді, тұрғын және қоғамдық ғимараттардың көлемдік – жоспарлық шешімдерін суреттейді.

Азаматтық ғимараттардың құрылыстық көлемі мен алаңын есептейді.

347

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері ғимараттарды орналастыру, ғимараттар арасындағы алшақтығы, көріктендіру, жолдар мен подъездер. Басты жоспар.

Тұрғын ғимараттардың классификациясы. Көп пәтерлі ғимараттардың (секциялық, дәлізді, галереялық т.б.) көлемдік – жоспарлық шешімдері.

Мақсатына қарай қоғамдық ғимараттардың классификациясы. Қоғамдық ғимараттардың (дәлізді, анфиладалы, залды т.б.) көлемдік – жоспарлық шешімдері.

Азаматтық ғимараттардың құрылыстық көлемі мен алңын есептеу.

Аумақтың бас жоспары. Ғимараттың күрделі жөндеуінің жобасын ұйымдастыру және жобалау құжаттамының мазмұны.

4 бөлім. Өндірістік ғимараттардың бөліктерінің құрылымдық шешімдері Тақырып 4.1. Өндірістік ғимараттардың сипаттамасы

Өндірістік ғимараттардың классификациясы. Оларға қойылатын негізгі талаптар.

Жиналмалы темірбетондық қаңқадан жасалған бір қабатты

Өндірістік ғимараттардың классификациясын, оларға қойылатын негізгі талаптарды атайды.

Құрылымдық элементтердің функционалдық міндеттерін түсіндіреді, бір қабатты өндірістік ғимараттардың жиналмалы темірбетонды қаңқаларына кеңістік

348

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері өндірістік ғимараттардың құрылымдық элементтері, олардың функционалдық міндеттері.

Көлемді – жоспарлы шешімдерінің параметрлері (аралық, қадам, бағаналар торы, қабаттың биіктігі)

Жиналмалы темірбетонды каркасы бар бір қабатты өндірістік ғимараттардың бірыңғайланған аумақты сызбалары

Көтермелі-көліктік құрал-жабдықтар, үйлестіруші белдіктерге ауыр көтергіш крандарды астыңғы жолдарға жалғау.

Бір қабатты өндірістік ғимараттардың құрылыстық көлемі мен алаңын есептеу.

қаттылықты қамтамасыз етеді, олардың көлемді – жоспарлы шешімдерінің параметрлері.

Бірыңғайланған аумақты сызбалар, көтермелі-көліктік құрал-жабдықтар туралы жалпы пікірін білдіреді

Бір қабатты өндірістік ғимараттың құрылыстық көлемі мен алаңын есептейді.

Тақырып 4.2. Іргетастар мен іргетастық арқалықтарІргетастар түрлері. Бағанаға

арналған тұтас діңгекті іргетастардың аумақты өлшемдері.

Бағаналарды іргетастың стақандарына бітеу. Бағаналарды тегіс бағана асты бар іргетастың жиектеріне

Іргетастардың міндеттерін түсіндіреді, іргетастар классификациясын атайды, бағаналарды іргетастың стақандарына бітеу ережелерін суреттейді.

Іргетастық бағаналардың түрлері мен міндеттері, өндірістік құрал-жабдықтарға арналған іргетастар туралы жалпы пікірін білдіреді.

349

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері сүйеу.

Іргетас бағаналары, олардың түрлері мен міндеттері, іргетастарға тіреу.

Өндірістік құрал-жабдықтарға арналған іргетастар.

№ 6 Практикалық сабақ Бағанаға арналған тұтас діңгекті

іргетастардың аумақты өлшемдерін, бір қабатты өндірістік ғимараттардың іргетас бағанасын есептеу.

Олардың маркасын каталогтардан таңдау.

Ғимараттарлың координациялық белдіктеріне байлау жүргізу.

Бағанаға арналған тұтас діңгекті іргетастардың аумақты өлшемдерін, іргетас бағаналарын есептейді, олардың маркасын каталогтардан таңдауды, ғимараттарлың координациялық белдіктеріне байлау жүргізеді.

Бағанаға арналған тұтас діңгекті іргетастардың аумақты өлшемдерін, іргетас бағаналарын есептейді, олардың маркасын каталогтардан таңдауды, ғимараттарлың координациялық белдіктеріне байлау жүргізеді.

Тақырып 4.3. Өндірістік ғимараттардың темірбетондық құрылымдарыБір қабатты өндірістік

ғимараттардың темірбетондық қаңқалары, олардың элементтері.

Бағаналар, олардың түрлері. Бағаналарды координациялық белдіктерге байлау тәртібі. Құрылғы және деформациялық жіктер.

Кранасты арқалықтар, олардың тұрлері мен міндеттері. Кранасты арқалытарды бағаналар консоліне

Бір қабатты өндірістік ғимараттардың жиналмалы темірбетонды қаңқаларының құрылымдық элементтерін сипаттайды.

Бір қабатты өндірістік ғимараттардың түрлерін, өзара байланысын, ғимараттардың координациялық белдіктеріне байлауын түсіндіреді.

Қаңқалардың элементерінің біріктіру тораптарының сызбаларын оқиды.

Түрлерін суреттейді, қолдану аумағын, көлемді – жоспарлы

350

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері сүйеу.

Итарқалық және итарқа асты арқалықтар мен фермалар, олардың міндеттері мен түрлері, бағаналардың бір біріне сүйеуі.

Жиналмалы темірбетонды қаңқалардың түрлері: арқалықты және арқалығы жоқ жабындармен, барлық қабаттарда бірдей бағаналар торымен, үлкейтілген аралықтары бар жоғарғы қабаттарымен. Оларды пайдалану аумағы.

Арқалықты жабынды ғимараттардың көлемді – жоспарлы параметрлері. Көпқабатты қаңқалардың негізі элементтері: бағаналар, іргетастар, ригельдер, жабу тақталары, баспалдақтар. Қаңқаны кеңістік қаттықпен қамсыздандыру.

Бағаналардың консоліне ригельдерді сүйеу, биіктігіне қарай бағаналардың түйіскен жері. Арқалығы жоқ жабынды ғимараттардың құрылымдың ерекшеліктері.

Өндірістік ғимараттардың бағаналарының техникалық –

параметрлерді, элементтерді, көп қабатты өндірістік ғимараттардың жиналмалы темірбетонды қаңқаларының кеңістік қаттылығын, қаңқаның тораптарының бірігу элементтерін қамтамасыз етуін түсіндіреді

351

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері экономикалық көрсеткіштері.

№7 Практикалық жұмысЖиналмалы темірбетонды

баспалдақтардың құрылымдық шешімдері.

Жиналмалы темірбетонды баспалдақтың баспалдақ алаңын құрастырады. Баспалдақ қадамын алаңға сүйеу тораптарын сызады.

Жиналмалы темірбетонды баспалдақтың баспалдақ алаңын құрастырады. Баспалдақ қадамын алаңға сүйеу тораптарын сызады.

Тақырып 4.4. Бір қабатты өндірістік ғимараттардың болаттан жасалған құрылымдарыБолаттан жасалған қаңқаның

негізгі элементтері: бағаналар және олардың түрлері, іргетасқа бағаналарды сүйеу, іргетасты және кран асты арқалықтар, итарқалық және итарқа асты құрылымдар, белағаштар және жиналмалы темірбетонды ойлы-қырлы тақталар жабыны, тік және көлденең байланыстар.

Болат табақтардан кескінделген, басқа да табақ материалынан, жеңілдетілген панельдерден жасалған қабырғалар.

Аралас қаңқалар.

Болат қаңқалардың негізгі элементтері туралы жалпы пікірін білдіреді.

Болат қаңқасының негізгі элементтері, табақ материалдар мен жеңілдетілген панельдер, аралас қаңқалар және жеңіл металлдан жасалған ғимараттар құрылымы туралы жалпы пікірін білдіреді.

Тақырып 4.5. ҚабырғаларӨндірістік ғимараттардың

қабырғаларының классификациясы, оларға қойылатын талаптар.

Кіші көлемді элементтерден

Өндірістік ғимараттардың қабырғаларының классификациясын, оларға қойылатын талаптардың белгілерін атайды.

Доңбекті және бойлық фахверктің міндетін, панельдер түрін, олардың қаңқа элементтеріне бекітілуін, кіші көлемді элементтерден жасалған

352

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері жасалған қабырғалар, оларды қолдану аумағы, ғимараттың координациялық белдіктеріне жалғау, қаңқаның элементтеріне бекіту. Орап алатын арқалықтар.

Панельдерден жасалған қабырғалар. Панельдер түрі, олардың қаңқа элементтеріне бекітілуі. Жапсарлар құрылымы.

Фахверк туралы түсінік. Доңбекті және бойлық фахверк. Фахверклі қабырғалар. Деформацияланған жапсарлар.

қабырғалардың қолдану аумағын, ғимараттың координациялық белдіктеріне жалғауын, орап алатын арқалықтардың орнату жерін түсіндіреді.

№ 8 Практикалық сабақ Панельді және кірпішті

қабырғаларды өндірістік ғимараттардың қаңқаларының элементтеріне бекіту сызбаларын оқу

Панельді және кірпішті қабырғаларды өндірістік ғимараттардың қаңқаларының элементтеріне бекіту сызбаларын оқиды.

Панельді және кірпішті қабырғаларды өндірістік ғимараттардың қаңқаларының элементтеріне бекіту сызбаларын оқиды.

Тақырып 4.6. Жабындар, шамдарЖабындардың классификациясы

және оларға қойылатын талаптар.Жиналмалы темірбетонды

элементтерден жасалған жабындар (арқалықсыз нұсқа): ойлы-қырлы тақталар және ұзын өлшемді

Жиналмалы темірбетонды элементтерден жасалған жабындардың құрылғысын, шамдар түрлерін біледі.

Жиналмалы темірбетонды элементтерден жасалған жабындардың құрылғысын, арқалықтар бойынша, бумалы және түсті жабындарды түсіндіреді. Өндірістік ғимараттар жабындарының су бұрғышын

353

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері құрылымдардан.

Ақалықтарға жабындар. Жылытылмайтын ғимараттар жабындарының құрылымдық ерекшелкітері.

Бумалы және түсті жабындар.Өндірістік ғимараттар

жабындарының су бұрғышы.Кеңістік жабындар туралы

мәліметтер.Шамдар, міндетіне және көлденең

қимасына қарай олардың классификациясы. Болат шамының құрылымы. Сөндірілмейтін шамдар. Зенитті шамдар. Құрылым, пайдалану аумағы.

суреттейді. Шамдардың міндетіне қарай

және көлденең қимасына қарай түрлері туралы жалпы пікірін білдіреді.

Тақырып 4.7. Терезелер, есіктер, қақпаларЖарық өткізгіш қоршаулар.

Өндірістік ғимараттардың терезелерінің ойықтарын толтыру элементтері. Болат жақтаулар мен терезе панельдерінің құрылымдары. Ағаш терезе және панельдер блоктары.

Өндірістік ғимараттардың есіктері. Олардың түрлері.

Өндірістік ғимараттың қақпалары,

Терезелер және есіктер ойықтарын толтыру элементтерін біледі.

Терезелер және есіктер ойықтарын толтыру элементтерін атайды. Қақпалар түрлері мен міндеттері және өндірістік ғимараттардағы пандустар туралы жалпы ой-пікірін білдіреді.

354

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері олардың міндеттері, қақпаның бір бөлігінің құрылымы.

Пандустар.Тақырып 4.8. Қалқандар, едендер, өндірістің басқа да құрылымдық элементтері

Қалқандар түрлері және олардың құрылымдық шешімдері. Тіреуіштер және ішкі фахверктің тіреулері. Цех ішіндегі құрылыстар: антресольдар, этажеркалар, алаңқайлар, кіріктірмелер, кірістірмелер.

Баспалдақтар (қызметтік, өрттік, апаттық). Өндірістік ғимараттардың едендеріне қойылатын талаптар, олардың түрлері және едендердің бөлек түрлерінің құрылымы.

Едендердегі деформациялық жапсарлар.

Басқыштар құрылғысы.

Қалқандар, тіреуіштер, қызмет, өрт, апаттық баспалдақтардың, өндірістік ғимараттардың едендерінің, құрылымдық шешімдері мен түрлері, және оларға қойылатын талаптарды сипаттайды.

Қалқандар түрлері және олардың құрылымдық шешімдерін; тіреуіштер және ішкі фахверктің тіреулерінің міндеттерін, цех ішіндегі құрылыстарды (антресольдар, этажеркалар, алаңқайлар, кіріктірмелер, кірістірмелер), қызметтік, өрттік, апаттық баспалдақтарды атайды.

Өндірістік ғимараттардың едендеріне қойылатын талаптарды, олардың түрлері және едендердің бөлек түрлерінің құрылымын, едендердегі деформациялық жапсарлар, басқыштар құрылғыларын атайды.

Тақырып 4.9. Өндірістік ғимараттарды жобалау негізіЖобалауды ұйымдастыру.

Технологиялық процесс – өндірістік ғимараттың құрылымдық шешімін және көлемді – жоспарлы факторларды айқындаушы процесс.

Аумақты сызбаларға, типтік жобаларға негізделген жобаландыру.

Өндірістік ғимараттардың жобалау негізін сипаттайды.

Жобалауды ұйымдастыруды суреттейді. Технологиялық процесті өндірістік ғимараттың құрылымдық шешімін және көлемді – жоспарлы факторларды айқындаушы процессі екндігі туралы жалпы пікірін білдіреді. Өндірістік ғимараттарды жобауладағы

355

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері Өндірістік ғимараттарды жобауладағы физикалық – техникалық факторлар. Әкімшілік – тұрмыстық мақсатқа арналған ғимараттардың құрылымдық және көлемді – жоспарлы шешімдері туралы мәліметтер.

физикалық – техникалық факторларды атайды, әкімшілік – тұрмыстық мақсатқа арналған ғимараттардың құрылымдық және көлемді – жоспарлы шешімдері туралы мәліметтерді суреттейді.

Тақырып 4.10. Өндірістік ауылшаруашылық ғимараттарының конструкциялары Ауылшаруашылық өндірістік

ғимараттардың мен құрылғылардың негізгі түрлері, олардың құрылымдық тұрпаты.

Ауылшаруашылық өндірістік ғимараттардың элементтері: іргетастар, қаңқалар, ірі панельді және индустриялды емес материалдардан жасалған қабырғалар, жабындар, едендер.

Ауылшаруашылық өндірістік ғимараттардың мен құрылғылардың негізгі түрлерін, олардың құрылымдық тұрпаттарын біледі.

Ауылшаруашылық өндірістік ғимараттардың мен құрылғылардың негізгі түрлерін, олардың құрылымдық тұрпаттарын жіне элементтерін: іргетастарды, қаңқаларды, ірі панельді және индустриялды емес материалдардан жасалған қабырғаларды, жабындарды, едендерді атайды.

Тақырып 4.11. Ерекше инженерлік – геологиялық жағдайларда көтерілген ғимараттардың құрылымдық ерекшеліктері

Құрылыстың ерекше жағдайлары туралы түсінік.

Орнықтырылған топырақтың тұрпаттары, оларды кеңейту аумағы. Орнықтылған топырақта көтерілген ғимараттардың кеңістік қаттылығын арттыратын құрылымдық шаралар.

Құрылыстың ерекше инженерлік – геологиялық жағдайлары туралы жақсы біледі.

Орнықтылған топырақта көтерілген ғимараттардың кеңістік қаттылығын арттыратын құрылымдық шараларды, мәңгі мұздаған топырақтарда көтерілген ғимараттардың жер астындағы және жер бетіндегі бөлігінің құрылымдық

356

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері Мәңгі мұздаған топырақтардың

мінездемесі, олардың өрістеу аумағы. Мәңгі мұздаған топырақтарда көтерілген ғимараттардың жер астындағы және жер бетіндегі бөлігінің құрылымдық ерекшеліктері.

Жер сілкінісі туралы түсінік, олардың өрістеу аумағы. Жер сілкінуге түрақты ғимараттар туралы түсінік. Сейсмикалық аудандарда көтерілген ғимараттардың жер астындағы және жер бетіндегі бөлігінің құрылымдық ерекшеліктері.

ерекшеліктері туралы біледі

357

БАСШЫЛЫҚ

«Ғимараттар мен құрылыстардың құрылымдары» пәні бойынша оқу бағдарламысын іске асыру үшін оқытудың келесі формалары ұсынылады: дәрістер, семинарлар, экскурсиялар, тәжірибелік сабақтар.

Оқу материалдарының ерекшелігі мен күрделілігін есептей отырып, оқытудың келесі әдістері ұсынылады: дәріс сұхбаттар, пікірталастар, жағдаяттық мәселелерді шешу, өндірістік жағдайларды талдау, рөлдік және іскерлік ойындар, миға шабуыл, материалдарды презентациялау, микротоптардағы жұмыс және т.с.с.

Танымдық әрекеттерді ұйымдастыру формалары ұсыныстық сипаттарды білдіреді. Бөліктерді оқуға арналған сағаттар саны мазмұнның минимумын сақтағанда өзгертілуі мүмкін.

Осы оқу бағдарлама құрылыста кең пайдаланатын және мұнан былай қолдануда келешегі бар құрылымдық жүйелерді және азаматтық пен өндірістік ғимараттардың сызбаларын зерттеулерді қамтиды

Осы жұмыстық оқу бағдарлама келесі пәндік өқулықтардағы білімдерге, іскерлікке және дағдыларға негізделеді: «Инженерлік графика негіздері», «Техникалық механика», «Құрылыс материалдары мен бұйымдары».

«Құрылыс материалдары мен бұйымдары» пәнінің мазмұны жалпы кәсіби және арнайы пәндердің мазмұнымен біріктіріледі: «Құрылыс құрылымдарын есептеу негіздірі», «Инженерлік желілер мен құрал-жабдықтар», «Ғимараттардың техникалық пайдалануы», «Құрылыс – монтаж өндірісінің технологиясы және ұйымдастыруы», «Құрылыстық нормалар, құрылыстағы жұмыстың сапасын бақылау», «Еңбекті қорғау».

Осы пән бойынша бақылау аралық аттестацияны жүргізуді ескереді, оның негізгі формалары: бақылау жұмыс, курстік жұмыс, емтихан.

Осы оқу бағдарламысын өткізуде мына жұмыстарды қамтылады:- бақылау жұмысы - 2- практикум – 1- курстык жоба – 1- емтихан - 1Практикум жалпы уақыт бюджеті есебінен жүргізіледі және

компьютерлік техникасын қолдана отырып, қиын емес сәулеттік – құрылыстық жобаны орындауды бағамдайды. Жұмыс тақырыбы – 1-2 қабатты көлемдік – жоспарлы және құрылымдық шешемі бар тұрғын ғимараттар.

Білім ұйымдарына жұмыс оқу бағдарламасында біліктіліктік – болжамдық тапсырмаларды тест түрінде дайындау керек

Тестік тапсырмалар бөлімдер, тақырыптар бойынша және негізгі үш деңгей күрделілігі (ең оңай, орташа және күрделі) бойынша болу керек.

Териялық білімдерді бекіту, толықтыру, жүйелеу мақсатында азаматтық ғимараттардың қиын емес түрлерін жобалауда шеберлікті

358

қалыптастыру, аумағын және курстық жобаның жоспарлаған құрылыстық көлемін есептеу.

Курстік жоба өзінде ғрафикалық бөліммен түсіндірме жазбаны қамтиды.

Графикалық бөлімнің көлемі – А1 форматты сызу қағаздың екі парағы.Курстік жобаның графикалық бөлімінде ғимараттың қасбет сызбасын,

бірінші қабаттың жоспарын, бөлік жоспар, тұрғын және қоғамдық ғимараттар мен құрылыстардың тізімдемесін, соңғы қабаттың баспалдақ алаңының жоспарының, ғимараттын баспалдақ алаңы бойынша қимасының, бірінші қабат және баспалдақ алаңының үстіндегі жабындарының элементерінің орналасуының, үргетастардың, жобаланған нысанға тән 5 құрылымдық тораптарынан кем емес шатырдың жоспарының, бөлмелер мен едендердің экспликациясының, ойықтарды толтыру элементтерінің, негізгі жиналмалы темірбетонды құрылымдардың сызбасын енгізеді.

«Ғимараттардың және құрылыстардың құрылымдары» пәнді оқу нәтижесінде студенттер міндетті түрде:

білу керек:- ғимараттар мен құрылыстарды жобалау үшін техникалық

нормативті құқықтық құжаттардың ұлттіқ кешеңін;- ғимараттар мен құрылыстарды қайта жөндеуде құрылыстың

отандық және шетелдік озық тәжірибе бағыттарын;- құрылыстағы унификация түсінігінің неізін, стандарттау және

модульдік координацияны;- ғимараттардың классификациялық белгісін және оларға қойылатын

талаптарды;- азаматтық және өндірістік ғимараттардың құрылымдық жүйесі мен

сызбаларын;- құрылымдық элементтердің міндеттерін, олардың түйіндесу

тораптарын;

жасай алу керек:- ғимараттардың көлемді – жоспарлы және құрылымдық шешімдерін

талдау, оларға техникалық – экономикалық баға беру;- азаматтық пен өндірістік ғимараттардың сәулеттік – құрылыстық

сызбаларын, ғимараттар мен құрылыстардың құрылымы мен тораптарының сызбаларын оқу және орындау;

- компьютерлік техникасын қолдана отырып, қиын емес сәулеттік – құрылыстық жобаны орындау;

- ғимараттардың тораптарын жалғау элементерін жинау;- құлыстық көлеммен алаңдардың есебін жүргізу;- ғимараттардың құрылымдық шешімдерінің альтернативтік

варианттарын бағалау.

359

ҚҰРЫЛЫСТЫҚ ҚҰРЫЛЫМДАРЫН ЕСЕПТЕУ НЕГІЗДЕРІ

Пәннің мақсаты – әр түрлі құрылыстық материалдардан салған азаматтық және өндірістік ғимараттардың құрылымын құрастыру қағидалары, сонымен қатар ғимараттар мен құрылыстардың табандарын есептеу әдістемесін оқу

ПӘНГЕ ЖАЛПЫ ҚЫСҚАША ШОЛУ


Оқу сағат саныБарлы

ғыСоның ішінде

тәжірибелік

жұмыстарға

Кіріспе 11 Бөлім. Құрылыстық құрылымдарды есептеу негіздері

7 2

1.1. Құрылыстық құрылымдар туралы жалпы мәліметтер, оларды қолдану аумағы.

1

1.2. Табандар мен құрылыстық құрылымдарды негізгі есептеу тәртібі

6 2

2 Бөлім. Металды құрылымдар 28 62.1. Металдық құрылымдар туралы жалпы мәліметтер. Металдық құрылымдарға арналған материалдар.

4 2

2.2. Болат құрылымдардың элементтерін есептеу. 6 22.3. Болат құрылымдарының бірігу элементерін 6

360

құрастыру және есептеу2.4. Арқалықтар және арқалықты алаңдар (торлар) 42.5. Фермалар 42.6. Бағаналар 4 23 Бөлім. Пластикалық қоспалардан және ағаштан жасалған құрылымдар

10 4

3.1. Пластмасстан және ағаштан жасалған құрылымдар туралы жалпы мәліметтер. Ағаштан жасалған құрылымдардың элементтерін есептеу

2

3.2. Ағаштар құрылымының бірігу элементтері 4 23.3. Ең қарапайым итарқалық құрылымдар, оларды құрастыру және есептеу

4 2

4 Бөлім. Тасты және теміртасты құрылымдар. Таспен қалаудағы деформацияны және төзімделікті есептеу.

16 2

4.1. Тасты және теміртасты құрылымдар туралы жалпы мәліметтер

2

4.2. Арматураланбаған тастық қалауды есептеу. Негізгі жағдайы.

6 2

4.3. Арматураланған тастық қалау және оның есебі. 44.4. Тастық құрылымдарды жобалаудың негізгі орны. 2Бақылау жұмысы 25 бөлім. Темірбетонды құрылымдар 42 125.1. Темірбетонды құрылымдар туралы жалпы мәліметтер. Темірбетонды құрылымдарға арналған материалдар

4

5.2. Иілетін темірбетонды элементтердің қалыпты тілігі 8 2

361

бойынша төзімділігін есептеу 5.3. Иілетін темірбетонды элементтердің көлбеу тілігі бойынша төзімділігін есептеу

6 2

5.4. Алдын ала қызулы темірбетонның болмысы 45.5. Жазықты темірбетондық құрылымдар 8 45.6. Тығыздалған темірбетондық элеменнтердің есебі 6 25.7. Іргетастар 6 26 Бөлім. Табандар мен іргетастар 166.1. Табандар мен іргетастар туралы жалпы мәліметтерТопырақ туралы негізгі мәліметтер

4

6.2. Табан топырақтарындағы қызуды тарату. Табандарды есептеу.

4

6.3. Терең емес орналастырылған табиғи табанды іргетастар

4

6.4. Түреулі іргетастар 4Барлығы 120 26



Пән мақсаты және міндеті, оның басқа пәндермен байланысы. Құрылыс конструкциялары дамуының

Пәнні мақсаты мен міндетін атайды.

Ғимаратты жобалау барысында есеп есебі мен мәні туралы жалпы пайымдауды айтады.

362

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері тарихы. Құрылыс конструкцияларын дамыту аясында ғылм және техника жетістігі.

Бөлім 1. Құрылыс конструкицялары есебінің негіздері Тақырып 1.1. Құрылыс конструкциялары және оның қолдану аясы туралы жалпы мәліметтер.

Оларға талап етілетін, құрылыс конструкциялары. Құрылыстағы унификация және стандарттау. Конструирлеудің негізгі принциптері.

Құрылыс конструкцияларының ажырату ерекшелігін біледі.

Құрылыс конструкцияларын сипаттайды, және конструкция ерекшщелігінің ерекшілішгін атайды, оларға ұсынылатын талаптарды атайды, унификация және стандарттау туралы түсінік береді.

Тақырып 1.2. Құрылыс конструкциялары мен негіздемелер есебінің негізгі ережелері

Құрылыс конструкцияларының міндеті мен есебі. Құрылыс конструкициялары мен негіздерінің шеңберлік жағдайы.

Құрылыс конструкцияларының есебі жәнге де шеңберлік жағдайы бойынша есебі. Ғимараттар мен нысандарға әсер ететін, жүктемелердің классификациясы және сипаттамасы.

Жүктемелер және одардың

Конструкция жұмысына әсер ететін, факторларды ұсынады, оларды есептеу барысында ескеруді түсінеді.

Құрылыс конструкциялары есебінің мақсаты мен міндетін атайды. Констьрукициялардың шеңберлі жағдайы, әсер ету жүктемесі түрлері туралы көзге елест етуі бар, оларды сипаттай алады және де классификациясын түсіндіреді.

363

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері үйлесімділігі, коэфициенттер. Материталда және граунттардың нормативтік және есептік кедергісі.

Материалдар және грунттардың нормативтік мәнінен мүмкінді ауытқударын ескеп алу. Материал және грунт бойынша сенімділік коэфициенттері туралы түсінігі. Материалдар жұмысын және конструкция бірігулерінің жұмыс материалдарын ескпе алу. Жұмыс шарты коэфициенттері туралы түсінігі.

№1 Практикалық сабақ 1 м2 жабу мен қайта жабу

жүктемесіне жинақ. Норматитік техникалық

құжаттаманы қолдана отыра, 1 м2

жүктеме есебін жүргізу, жабу ман қайта жабуға жүктеме түрі мен сипатын анықтайды.

Нормативтік техникалық құжаттаманы қолдана отыра, жабу және қайта жабуға жүктеме түрі мен сипаттамасын анықтайды,

Бөлім 2. Металл конструкциялары Тақырып 2.1. Металл конструкциялары туралы жалпы мәліметтер. Металл конструкциялары үшін

материалдар

Металл конструкцияларын дамытуға қысқаша шолу. Заман талабына сай құрылыста металл конструкциаларын қолдану. Металл

Металл бұйымдарының негізгі сортаментін атайды.

Құрылыста металддарды қолдануға қалыптасқан тенденцияларды атайды. Металл конструкцияларының жетістігі мен

364

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері конструкцияларының басымдығы және жетіспеушілігі. Олардың өмірсүруі ұзақтығын арттыру амалдары.

Металлдан құрылыс конструкцияларының унификациясы. Трубка және тиімді прокат бейінінен жеңіл металлконструкциялары. Металлдың регламенттелетін шығындары. Құрылыс болаттары, олардың құрамы. Құрылыс болаттарына әрекет ететін, болаттар классификациясы. Болаттың механикалық құрамы. Жүктеме астында болат жұмысы. Болат конструкцияларында қолданылатын, материалдар сипаттамасы. Созылуы, қысылуы, кесілу мен езілуі барысында прокаттық болаттың нормативті кедергісі. Материал бойынша сенімділік коэфициенті, жұмыс шарты коэфициенті. Прокаттық болаттың есептік кедергісі. Парақтық және бейінді болат сортаменті. Прокаттың тиімді бейіндері. Аллюминь ерітулері, олардың құрамы, жұмыс ерекшелігі. Алюминь ерітулерінен бейіндер сортаменті.

кемшілігін атайды. Заман талабына сай құрылыста қолдану аясын ұсынады және негіздейді, саның ішщігде металл конструкцияоары да.

Құрылыс болаттары құрамын көрсетеді, оның негізгі физико механикалық құрамын сипаттайды. Қосындылар мен приместер туралы көзге елестетуі және де болат құрамына оның әсер етуіне ие. Негізгі белгілер бойынша болат классификациясын береді. Қатты жәнге жұмсақ болат диаграммасын көрсетеді, жүктем астында жұмыс кезеңін сипаттайды, металлдан бұйымдарды дайындау амаларын атайды.

Аллюминь ерітулерін қолдану аясын көрсетеді және оларыдң құрамын, жетістігі мен кемшілігін баяндайды.

365

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері Қолдану аясы.

Тақырып 2.2. Болат конструкциялары элементтерінің есебі

Бірінші және екінші топтар, есеп айырысу шарты шеңберлік жағдайы бойынша болат конструкциялары есебі. Орталық созылған элементтер, олардың жұмыс сызбасы, қолдану аясы, мықтылыққа есеп.

Қысылған элементтер, олардың жұмысының сызбалары. Қысылған элементтердің есеп ұзындығы. Иілігш, шеңберлі иілгіш туралы түсінік. Мықтылық пен тұрақтылыққа есеп. Орталықтан тыс қысылған элементтер, олардың жұмыс сызбасы, есеп тәртібі.Иілетін элементтер, олардың жұмыс сызбасы, қолдану аясы, мықтылыққа Жалпы сомаға және жергілікт і мықтылыққа тұрақтылық. Шеңбердік деформация және шеңберлік жағдай екінші тобы бойынша есебі.

Түрлі факторлардан тәуелді болуды талдайды.

Созылуы, қысылуы мен иілуінде жұмыс істейтін, конструкция және элементтер түрлерін атайды. Кедергілленген жағдайды сипаттайды. Есеп айырысу шартын көрсетеді. Есеп айырысу әдістемесін баяндайды.

№2 Практикалық сабақ Орта қысылған және орталық

созылған элементтер есебі. Прокаттық балка сечениесі есебі және іріктеуі.

Орталық қысылған және орталықСозылған элементтер есебін жүргізеді және де прокаттық балка есебі мен қимасы іріктеуін жүргізеді.

Кернеуленген жағдайды сипаттайды. Қысылған және иілген металл конструкциялары элементтері міндетін шешеді, міндеттердің түрлі

366

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері типтері үшін шарттарды, есеп әдістемесін анықтайды. Алынған нәтижелерді талдайды. Есеп нәтижесін өзгерту амалы туралы пайымдауды айтады.

Тақырып 2.3. Болат конструкциялары біріккен элементтері есебі және конструирлеуі.

Болат конструкциялары мен олардың түрлерінің бірігуі туралы жалпы мәліметтер. Металл конструкцияларын дайынаду мен монтаждау барысында қолданылатын, бірігудің негізгі түрі ретінде дәнекер бірігуі. Дәнекер бірігулерінің басымдығы мен жетіспеушілігі.

Электродтар типтері, дәнекер бірігулері мен дәнекер тігістерінің типтері. Дәнекер бірігулерінің есебі және конструирлеуі. Дәнекер тігістерінің есеп кедергісі. Сыртынан, комбинирленген бірігулері конструирлеуі және есебі. Дәнекер бірігулеріне конструктивті талаптар.

Болт бірігулері, оларды қолдану аясы. Жұмыс ерекшелігі, болт

Сварка және болт бірігулері жұмысын сипаттайды.

Металл конструкциялары, бірігуі түрлерін атайды, негізгі белгілері бойынша олардың классификациясын түсіндәреді, жетістігі мен кемшілігін талдайды. Қолдану аясын сипаттайды.

Есептердің мақсаты мен міндетін және де конструктивті талаптарын баяндайды.

367

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері бірігулерінің есебі және конструирлеуі.

Тақырып 2.4. Сәуле және сәуле алаңдары (торлар)Сәулелер, статикалық жұмыс

сызбасы мен қимасы типіне байланысты, олардың классификациясы. Сәулелердің үлкен өлшемдері. Ғимараттар мен нысандар үшін балоч алаңдары, олардың типтері.

Настил типі. Прокат балкалары, Шеңберлі жағдай екі топтары бойынша оларыдң есебі, қимасы іріктеуі. Прокаттық сәулелер бірігулері. Құрамды қима сәулесі, олардың конструктивті ерекшелігі. Сәулелердің жалпы және жергілікті тұрақтылығы туралы түсінігі. Қаттылық омыртқасы. Тіреу түйіршіктері мен сәуле кернеулігі.

Сәуле және сәуле және балоч алаңдарына конструктивті талаптар мен балка есебінің әдістемесін баяндайды.

«Сәуле» түсінігін анықтауды береді, сәулелердің және кернеуленген жағдай статикалық жұмысын сипаттайды. Негізгі белгідері бойынша сәуле классификациясын береді. Сәуле алаңдарының түрлі типтерін (сызбалады шығару) сипаттайды, негізгі конструктивті элементтерді атайды. Сәуле торының элементтер есебінің мақсаты туралы пайымдайды, және де есеп шартын анықтайды. Кернеудің есеп шартын анықтайды.

Тақырып 2.5. Фермалар Фермалар. Олардың

классификациясы және өлшемдері. Ферма элементтері қимасы типтері. Ферма элементтерінде жүктеме мен күштерді анықтау. Фермалар есебі: Геометриялық сызбаларды, ферманың

Фермаға жүктемені анықтау әдістемесін біледі және де есеп айырысу жүйелілігін баяндайды.

«Ферма» түсінігіне анықтама береді, және негізгі белгілері бойынша фермаларды классификациялауды атайды, негізгі конструктивті талаптарды атайды.

Фермаға жүктемені анықтау

368

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері жоғары юелдеуіне есеп жүктемелері және узелдерге оларды келтіруді анықтау. Стержньдер мен ферма түйіршіктері есебі және конструирлеуі.

әдістемесін түсінеді және баяндайды. Ферма элементтерінде күштерді анықтау амалын атайды.Ферма есебінің мақсаты туралы пайымдайды, есеп жүйелілігін баяндайды.

Тақырып 2.6. Колонналар Колонналар, оларды қолдану

аясы. Жүктеме қосымшасы сызбасына бйланысты, колонна түрлері. Колонналардың негізгі бөлшектері және оларды тағайындауы. Қима және стержень типі мен конструкициясы, дайындау амалы бойынша колонналардың негізгі бөліктері. Орталық қысылған тегіс қимасы колонналары. Колонна стержні есебі мен конструирлеуі. Тегіс қимасы орталық қысылған колонналары. Көлденең сечение типтері. Сечение колонна стержні есебі мен конструирлеуі. Колонна стержнінің қосылған планкалары мен раскостар есебі. База конструкциясы және де оголовка колонналары мен колоннамен балка кернеуі.

Колонна стержні есебі мен конструирлеуі әдістемесін біледі және есеп шартын анықтайды.

«Колонна» түсінігін анықтама береді, қолдану аясын атайды, статикалық жұмысқа сипаттама береді. Колонна бөліктерін атайды және оларды тағайындау. Негізгі белгілері бойынша колонналар классификциясын береді. Колонна стержндері конструирлеуі мен есебі мақсатын баяндайды. Кернеу жағдайы мен есеп шартын анықтайды.

369


Тегіс қимасы орталық қысылған есебі.

Тегіс қимасы орталық қысылған колоналары есебін жүргізеді, стерженьді және база мен оголовканы конструирлейді.

Нормативтік әдебиетті қолдана отыра, тегіс қимасы орталық қысылған колонна есебін жүргізеді, стержень, база және оголовканы конструирлейді. Алынған нәтижелерді талдайды.

Бөлім 3. Ағаш және пластмасса массаларынан конструкция

Тақырып 3.1. Ағаш және пластмассадан конструкцялар туралы жалпы мәліметтер. Ағаштан конструкция элементтерінің есебі

Ағаш және пластмассадан конструкциялар дамуының қысқаша шолуы. Ағаш және пластмассадан конструкциялар классификациясы. Конструкциялық материалдар ретіндегі орман және пластмассасы. Олардың өзара жұмыс мүмкіндігі. Пластмассадан заман талабына сай конструкциялау пластмассалары. Пластмассалардан заман талабына сай конструкциялар.Ағаш конструкцияларын дайындау үшін қолданылатын, орман тұқымдары. Орман материалдары түрлері және олардың сапасына

Ағаш конструкциялары есебінің негізгі ережелерін анықтайды.

Заман талабына құрылыстар орман және пластмассаны қолдану аясын атайды, ағаш және пластмассадан конструкцияның басымдығы туралы пайымдауды атайды және олардың ұзақ өмір сүру арттыру амалдарын атайды.

Құрылыстағы орман тұқымын атайды және де оларды конструкцияларды дайындау барысында қолдану аясын көрсетеді. Орман есепті кернеуі Анықтамасының әдістемесін сипаттайды, орман мықтылығына әсер ететін, факторларды атайды.

370

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері қойылатын талаптар. Орман мықтылығы және де оларды анықтайтын факторлар. Нормативтік және есеп кедергі ормандары. Жұмыс шартының коэфициенттері , тығыздылық модулдері. Ағаш конструкцияяларының элементтерінің есебінің жалпы ережелері. Есеп шарты, бірінші және екінші шеңберлік жағдай бойынша ағаш конструкциялары есебі. Ағаш конструкциялары мықтылығы мен тұрақтылығы шарттары. Орталық созылған және де орталық қысылған элементтері, қолдану аясы, олардың жұмыс сызбалары, мықтылыққа есеп. Есеп ұзындығы және де қысылған элементтердің шеңберлі иілгіштігі. Пластмассадан конструкциялар есебінің ерекшелігі. Иілетін элементтер, қолдану аясы, жұмыс сызбалары, мықтылыққа есеп, деформациялар бойынша есеп. Иілетін элементтердің шеңберлі деформациялары. Езілуі. Езілуде жұмыс істейтін, жұмыс сызбасы және де элементтер есебі. Сүйреуге жұмыс істейтін, жұмыс

Жұмыстың негізгі шарттарын атайды. ДК шеңберлі жағдайын классификациялайды. Мақсаттарды жариялайды және де орталық созылуға, қысылуға , иілуге және жұмсаруға әсер ететін, ағаш конструкциялары есебінің шарттарын анықтайды. Олардың қысылған деформацияланған жағдайын және де жұмыс сызбасын сипаттайды. Созылуы, қысылуы, иілдуі мен жұмсаруы, сызылуында жұмыс істейтін, конструкиция элементтерінің есебінің әдістемесін баяндайды.

371

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері сызбасы мен элементтер есебі.

Тақырып №3.2. Ағаш конструкциялары элементтерінің бірігуі

Ағаш кесудің қосылуы: ағаш кесу туралы жалпы мәліметтер.

Цилиндрлік нагельдерде бірігулер. Нагельді бірігулер жұмысының сипаты. Нагельді бірігулер типтері. Цилиндрлік нагельдерде бірігулер есебі мен конструирлеу. Шегелерде бірігулер. Шеге тігулер мен шегелер орнатуында бірігуінің есебі. Желімдерде бірігулер, бірігу түрлері, олардың артықшылығы, дайындау ееркшелігі.

Цилиндрлік нагельдерде ағаш кесу және бірігуі есебі мен конструирлеуі әдістемесін біледі.

Ағаш конструкциялары элементтерінің бірігуі класификациясын түсіндіреді. Цилиндрлік нагельдерде есеп шарты мен әдістемесі, және қосылуын баяндайды. Желім бірігулірінің артықшылығы туралы айтады және де негізгі конструктивті еркшелігін атайды.

№4 Практикалық сабақ Ағаш конструкциялары бірігуінің

есебі (маңдай ағаш кесуі ).Ағаш конструкциялары

элементтерінің есебін жүргізеді. Бірігуі есебін жүргізеді.

Нормативтік талаптарға сәйкес бірігулерді конструирлейді. Алынған нәтижелерді талдайды. Қабылданған шешімдерді негіздейді.

Тақырып №3.3. Қарапайым стропильді конструкциялар, олардың есебі және де конструирлеуі.

Желім, фанера және армирленген Стропильді жүйелер мен Ағаш конструкияларының 372

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері ағаш балкалары. Армирленген ағаш балкалары есебі туралы түсінік. Қарапайым стропильді ағаш және металлағаш формалары. Элементтер мен түйіршіктердің жұмыс сызбасы. Ағаш фермалары мен олардың конструирлеуі түйіршік есебі туралы түсінігі. Аркалар: қолдану аясы, конструктивті еркшелігі. Колонналар. Көлденең сечение типі бойынша олардың классификациясы, есеп және колонна конструирлеуі мен одарыдң тіреуіш бөліктерінің есеп ерекшелігі. Стропильді жүйелер. Қима формалары мен өлшемдері, стропильді конструкциялар дайындау үшін материалдар. Қабат стропилдері бойынша жабындылар. Жұмыс сызбасы және стропильді жүйелер негізгі элементтерінің есебі:Обрешеткалар, стропильді аяқтар, стойкалар, подкостар. Стропильді жүйелер конструирлеудің негізгі ережеелрі.

олардың элементтерін статикалық жұмысын сипаттайды.

қарапайым түрлерінің анықтамасын береді: балкалар, аркалар, фермалар мен колонналар. Олардың негізгі конструктивті ерекшелігін көрсетеді: Көлденең қима формалары мен типтері бойынша классификациялайды, есеп сызбасы. Есеп мақсатттарын атайды, статикалық Жұмысты сипаттайды. Элементтер кернеуінің түйіршіктерін конструирлейді. Стропильді жүйелер мен олардың элементтерін сипаттайды, стропильді жүйелер элементтерінің ститикалық жұмысмын сипаттайды. Мақсаттар мен шарттарды көрсетеді, және де стропильді жүйелер элементтерінің есеп әдістемесін баяндайды және де олардың түйіршіктер конструирлеуі ерекшілігін көрсетеді.

№5 Практикалық сабақ Стропильді жүйелер

элементтерініің есебі. Стропильді жүйелер

элементтерінің есебін жүргізеді. Жүктеме жинауын және де

стопильді жүйелердің статикалық 373

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері есебін жүргізеді, стропильді жүйелер элементетрінің қимасын таңдайды және де цилиндрлік нагельдерде элементтер бірігуін конструирлейді (шегелер). Алынған нәтижелерді талдайды.

Бөлім 4. Тас және армотас конструкцилары. Мықтылық есебі және тас кладкасының деформативтілігіТақырып 4.1. Тас және армотас конструкцилары туралы жалпы мәліметтер

Тас және армотас конструкциялары, оларды қолдану аясы. Тас және армотас конструкцияларында қолданылатын, материалдар, және бұйымдар. Тастар мен ерітінділер маркалары; оларға ұсынылатын талаптар. Тас конструкцияларын армирлеу үшін қолданылатын арматуралық болта кластары.

Тас және армотас конструкциялары туралы пайымдауды айтады.

«Тас және армотас кладкалары» түсінгіне анықытама береді, кладканың артықшылығы мен жетіспеушілігіне көрсетеді, оларды қолдану асы. Құрамын сипаттайтын, тас кладкасы үшін қолданылатын, материалдарды тізбелейді, материлдарға ұсынылатын, талаптарды көрсетеді. Аркотас кладкасы мен негізгі сипаттамалары үшін арматурлық болат класын және де оларыдң физикалық механикалық құрамының негігі сипаттамаларын көрсетеді.

Тақырып 4.2. Армирленген тас кладкасы есебі. Негізгі ережелері

374

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері Тас кладкасының мықты және

деформативті сипаттамасы. Ось қысылуы барысында кладка жұмысы. Кладка мықтылығына түрді факторлардың әсері. Созылуы,кесілуі және иілуі барысында кладка мықтылығы. Кладканың жұмыр сипаттамасы. Шеңберлі жағдайы бойынша есеп ерекшілігі. Шеңберлі жағдайлардың бірінші тобы бойынша есебі. Қимасы мықтылығының жалпы теңелуі. Тас кладкасының нормативтік және есеп сипаттамалары. Орталық-қысылған элементтер. Қолдану аясы. Мытқытылқ пен тұрақтылыққа есеп. Қабырға және столбтардың шеңберлік иілгіштігі. Орталықтан тыс қысылған элемен ттер. Оларды қоллану аяясы. Мықтылық, тұрақтылық пен дефомацияға есеп. Сечение іоіктеу мен қабілеттілігі бойынша шешім әдіістемесі.

Тас кладкасы қимасы мықтылығының жалпы теңелуін және де оны шешу әдістемесін құрайды.

Орталық және орталықтан тыс қысылған тыс кладкасы қысылған деформациялағанды сипаттайды; иілу мен созылуға кладка жұмысын сипаттайды. Кладка мен факторлардың деформативті құрамы мен мықтылығы көрсеткішетрін атайды. Қима мықтылығы мен оны таладуға бағытталған жалпы теңелуді құрауды біледі. Тас кладкасы есебі бойынша міндеттер типін және де оларды шешу әдістемесін баяндадйы.

№6 Практикалық сабақ Армирленбеген тас кладакасынан

оратлықтан тыс қысылған столб және орталық қысылған есебі.

Орталық және орталықтан тыс армирленбеген кладка есебі бойынша міндеттердің түрлі типтерін шешеді.

Өздігінен орталық және орталықтан тыс қысылған армирленбегген кладка есебі бойынша міндеттер есебі бойынша түрлі типтерді шешеді. Нормативтік

375

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері құжаттамамен қолданады. Алынған нәтижелерді талдайды.

Тақырып 4.3. Армирленген тас кладкасы және есебі Армирленген тас кладкасының

түрлері және таағйындалуы. Армирлеу қажетігін анықтайтын шарттар .

Көлденең (торлы) және ұзақ конструктивтьі армирлеу, конструктивті талаптар. Торлы армирлеуі бар кладка мықтылығын анықтайтын, шарттар.

Торлы армирелуі бар орталық қысылған және орталықтан тыс қысылған есеп. Кешенді конструкциялар және олардың ерекшелігі және қолданылуы.

Шарттарды біледі және де орталық және орталықтан тыс армирленген тас кладкасы есебінің еркшелігін сипаттайды.

Армирлеуді қолдануды анықтайтын, армирленген тас кладкасы мен шартын тағайындауды түсінеді және көрсетеді. Армирленген тас кладкасына ұсынылатын, негізгі конструктивті талапатарды көрсетеді, және де армирлеу түрлерін тізбелейді. Ұзақ армирлеуі бар элементетрдің есебі туралы пайымдайды.

Тақырып 4.4. Тас конструкциялары жобалауының негізгі ережелері Есеп конструктивьік ғимараттар

сызбасы туралы түсінігі (қатты және иілгіш). Жобалау мен есептің жалпы ережелері. Деформациялық тігістері. Ғимараттардың жеке элементтерінің есебі мен конструирлеуі.

Тас конструкцияларының жобалауы мен есебінің жалпы ережелерін сипаттайды.

Тас ғимараттарының конструктивті сызбаларын атайды және анықтайды, жобалау мен есеп айырысудың негізгі ережелерін көрсетеді. Деформациялық тігістердің тағайындаулы мен түрлерін түсінідеі және атайды. Олардың қондырғысы

376

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері Ғимараттардың жеке элементтерінің есебі мен конструирлеуі: карниздер, пермычкалар, қабырғалар және подвалдар.Қысқы уақытта салынатын, тас конструкциялары есебінің ерекшелігі.

шарттарын анықтайды, конструктивтік шешімді сипаттайды. Ғиматтардың жеке элементтерінің жұмысын түсінеді және сипаттайды, есептің мақсаты мен шартын баяндайды және де есеп айырысу қималардың анықтайды. Конструктивтік талаптарды түсінеді және көрсетеді. Қысқы уақытта салынатын, тас конструкициялары мен есеп айырысу ерекшелігін баяндайды.

Бөлім 5. Темірбетон конструкциялары Тақырып 5.1.Темірбетон конструкциялары туралы жалпы мәліметтер. Темірбетон конструкциялары үшін

материалдар.

Темірбетон конструкциялары дамуның қысқаша шолуы. Заман талабына сай құрылыста қолдану аясы және де алдағы дамуның басымдықтары. Темірбетон конструкциялырының басымдықтары.

Оларға талаптар. Бетон, оның құрылымы.

Отырғызу және бетонның сырғанақтығы, кернеу релаксациясы. Бетон деформациясының модулі. Бетон мықтылығы, оларға әсер ететін

Заман талабына сай құрылыста темірбетон конструкцияларын қолдану аясын атайды. Басқа конструкцияларымен салыстыруда салыстыру бойынша басымдыққа көрсетеді.

Заман талабына сай темірбетон конструкцияларына ұсынылатын, талаптарға акцентті ұсынады. «Бетон», «арматура», «железобетон» түсінігіне анықтама бередіБетон және аматура мықтылығы класстарын сипаттайды. «бетон және арматура кедергісінің» бүсінігін баяндайды. Арматура мен бетон біріккен жұмысын сипаттайды, бірікеен жұмысты қамтамасыз ету үшін негізгі жұмыс шартын көрсетеді.

377

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері факторлар. Класстар және бетон маркалары.Бетондардың нормативтік және есеп сипаттамалары, коэфициенттері. Бетондарды қолдану аясы. Арматура.Арматуралық болат класстары. Арматуралық болаттың механикалық құрамы. Арматуралардың нормативьік және есеп айырысу сипаттамалары. Арматуралық бұйымдар. Анкеровка, майысулар және арматура қиылысулары

Темірбетон. Арматура және бетонның біріккен жұмысы. Бетонмен арамтура қиылысуы.

Бетон коррозиясы және де олардан қорғану шаралары.

Қорғаныс қабатының тағайындауын Түсінеді. Коррозиядан бетонды қорғау бойынша ісщараларды түсінеді.

Тақырып 5.2. Қалыпты қима бойынша иілетін темірбетон есебі

Иілетін элементтер туралы түсінігі. Түрлері және оларды қолдану аясы. Плиткалар және балоктар конструкциялары. Қима жобалауы барысында ескерілетін, конструктивті талаптар. Иілетін темірбетон элементтері жобалауы барысында қоданыдатын, бетон және арматура кластары. Темірбетон кернеуі

Жүйенің теңелу басқаруын құрайды және де тікбұрыш пен тавр сечениесі элементтері үшін есеп формулаларын құрайды. Есеп айырысу әдістемесін баяндайды.

Одардың қимасының жобалауы барысына ескерілетін, иілетін темірбетон элменттерін және де негізгі конструктивтік элементтерді атайды. Темірбетон иілетін элементтер деформирленген жағдайы кезеңін сипаттайды. Қалыпты қима бойынша есеп туралы түсінігін баяндайды, есепке алғашартын көрсетеді.

378

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері теориясының негізгі ережелері.

Иілуі барысында кернеу дефопмацияланған жағдайы кезеңі. Иілетін элементтер есебінің мүмкінді жағдайлары. Есепке негізгі предпосылкалар. Бірінші және екінші топтарының шеңберлік жағдайы бойынша темірбетон конструкциялары элементтерінің есебі. Есеп қимасы туралы түсінігі. Бірармирлеуі бар тікбұрыш қимасы . Мықтылық шарты. Теңәсерлі ккүші, сечениенің есептиік сызбасы, теңелуі. Кесте көмегімен, тібұрыш сеченеи есебі. Иілетін элементтердің армирлеу коэфициенті және пайызы. Міндеттердің үш типі (Мықтылық тексерісі, арматураны іріктеу, элементтер сечение өлешмін аныту және де көлденең арматура сечениес). Екіесе арматурасы бар тікбұрыш қимасы . Мықтылық шарты, тең күш, сеченеи есеп сызбасының мықтылық шарты. Кестелерді қолдана отыра, екі есе арматурасы бар теңелу есебі. Берілген өлшемдер барысында арматура қимасы мен іріктеуі мықылығын тексеру бойынша

Мықтылық шартын түсінеді және анықтайды. Тібұрыш жіне таврлық қима т есебі үшін есеп формуласы мен жүйелері теңелуін құрай білуі қажет. Есептің кесте амалы туралы көзге елестетуі бар. Екіесе армирлеу туралы түсінікті баяндайды, оны қолдану аясын анықтайды. Қысылған зонада сөресі бар таврлық қиманың қолдану аясы туралы пайымдайды. Нейтралды ось ережесіне сәйкес таврлық қима есебі жағдайын атайды. Есеп айырысу әдістемесін баяндайды.

379

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері міндетерлді шешудің практикалық әдістері. Тавр қимасы, олардың конструктивті сызбалары. Қысылған зонада сөресі бар тавр қимасы элементтерін қолдану аясы. Сөре ілулерінің есеп кеңістігі. Көлденең қимасы күш және кернеу эпюрасы сызбасы. Мықтылық шарттары, теңелу басқаруы, нейтарльді ось пен бетонның қысылған зонасы биіктігі жағдайынан есеп айырысу жағдайллары. Есеп формулалары. Қимасы мықтылығы тексеруі және де берілген өлшемдер барысында армутураны іріктеу бойынша міндеттерді шешу әлістері.

№7 Практикалық сабақ Қалыпты қимасы бойынша

мықтылыққа бір армирлеумен тікбұрыш және таврлық қима балкасының есебі.

Қалыпты қима бойынша мықтылыққа бір армирлеумен тікбұрыш және таврлық қимасы балкасының есебін жүргізеді.

Қима өлшемін анықтайды, арматураны таңдайды, алу қабілетілігін анықтайды, формулалар мен кестелерді қолдана отыра, есепті жүргізеді. Алынған нәтижелерді талдайды. Арматуралық болат және нормативтік және әдебиетт сорматентімен пайдаланады.Қима конструирлеуі барысында конструктруктивтік талаптар білімін

380

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері қолданады. Есеп жағдайын анықтайды және де таврлық қима элементтерініңң араматурасын таңдау және қабілеттілігін анықтау бойынша анықтама. Алынған нәтижелерді талдайды. Қималардың конструирлеуі барысында конструирлеу талаптарынің білімін қолданады.

Тақырып 5.3. Иілген қима бойынша иілген темірбетон элементтері мықтылығының есебі

Иілген қима және оны тудыратын себептер бойынша элементтерді бұзудың мүмкінді жағдайы. Иілген уақыт пен көлденең күш бойынша иілген қиманың есеп сызбасы. Қима теңелуі шарты. Көльденең күш бойынша қима мықтылығы есебі. Армирленген көлденең стерженьдердің элементтер есебі (хомуттармен). Көлденең стерженьдердің және де бұрылған стержень иілген элементтері армирлеуіне конструктивті талаптар. Иілген уақыт қызметіне иілген қима бойынга мықтылық есебі. Армирленген жеке стерженьдер мен каркастардың элементетрі үшін материалдар эпюрасы.

Иілген қима бойынша көлденең күш қызметіне есеп тәртібі мен есеп формулаларын құру әдістемесін біледі.

Иілген қима, есептің мақсаты мен міндеті туралы түсінігі бар. Иілген қима бойынша элемент бұзылуынің екі жағдайын сипаттайды. Есеп шартын анықтайды және есеп формулаларын құру әдістемесін және де иілген қима бойынша көлденең үш қызметіне есепр тәртібін анықтайды. Көлденең армирлеуіне негізгі конструктивтік талатарды атайды. Материалдар эпюраларын тағайындауды түсінеді және де оны құру әдістемесін ұсынады.

381


Көлденең күш қызметіне иілген қима бойынша мықтылыққа темірбетон элементтерінің есебі.

Иілген қима бойынша иілген элементтер есебін жүргізуі қажет.

Көлденең арматура мен каркас конструирлеуін іріктеу, қабілеттілігін тексеру мақсатында, иілген сечение бойынша иілген элементтерінің есебін жүргізуді біледі. Екі тіреуіштерде бос тірелген балкасы үшін материалдар эпюрасын құруды білуі қажет.

Тақырып 5.4. Алдын ала кернеуленген темірбетон болмысы

Алдын ала кернеу темірбетон конструкцияларының қолдарну аясы және де анықтамасы. Алдын ала кернеуін құру амалдары. Алдын ала кернеуленген элементтер дің конструирлеудің негізгі принциптері. Бетон кластары, кернеуленген арматура кластары, оларды элементтерде , анкеровкалдарда орналастыру. Арматурада алдын ала кернеуінің жоғалуы.

Конструкциялардың аллын ала басымдығын біледі және де оларды қолданудың экономикалқы басымдығын береді.

Алдын ала кернеуі және оны құру амалы туралы түсінік береді, қолдану аясын көрсетеді. Алдын ала кернеуленген конструкциялар басымдығын атайды және де оларды қолданудың экономикалық негіздеуін береді. Кернеуге дейінгі конструирлеу ерекшелігін атайды.

Тақырып 5.5. Тегіс темірбетон конструкциялары Темірбетон қайта жабуларының

классификациясы. Жинақтық Бос және қабырғалы плитаны

монолитті қайта жабу плитасының есеп Негізгі қайта жабулар бойынша

классификацияны береді.

382

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері қайтажабулар мен конструктивті сызбалар. Көпбос және қабырға панелдері. Есеп және панелдерді конструирлеу ерекшелігі. Жинақтық ригелдер. Ригелдер типөлшемдері, көлденең қима формалары. Ригелдердің есебі және конструрирлеуі. Колоннасы бар ригель стыгы конструкциясы. Түйісу мықтылығы есебі. Монолиттік қайтажабулары: балка плиталарымен ребр қайта жабулары, конструктивті сызбалар, есеп және конструирлеуі еркшелігі.Контур бойынша тірелген, плиталары бар қабырға қайта жабулары. Конструктивті сызбалар: есеп ерекшелігі. Конструирлеу. Жинақтық монолиттік қайтажабулар. Қима типтері және оларды армирлеу амалдары.

теориясын баяндайды. Қайта жабудың жеке элементтері жұмысын сипатайды. Плиталар мен ригельдер қимасы және конструирлеуі ұйымдастыруының ееркшелігін баяндайды. Дұрыс нұсқа таңдау критерийлері туралы көзге елестетуі бар.

№ 9 Практикалық сабақ Жинақтық темірбетон

элементтерінің есебі және конструирлеуі: көпбос және ребр плиталары, ригель.

Жинақтық темірбетон элементтерді есептейді және конструирлейді.

Қайтажабу элементтерін есептейді: көпбос және қабырға плиталары, шеңберлік жағдайдың біроінш тобы бойынша ригель, қайтажабу элементтерінің элементетерін конструирлеу бойынша

383

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері білімдерін қолданады. Алынған нәтижелерді талдайды. Нормативтік және анықтамалық әдебиетті қолданады.

Тақырып 5.6. Қысылған темірбетон элементтерінің есебі

Қысылған элементтердің анықтамасы және де аясы. Колонналар, армирлеу түріне байланысты, олардың типтері. Иілгіш, ұзақ және көлденең арматурасымен колонналар, олардың конструктивті ерекшелігі. Ұзақ және көлденең арматураны тағайындау, олардың конструктивті ерекшелігі. Колонналарды армирлеу пайызы (минимальді, максимальды, оптимальды). Колонналар үшін ұсынылатын, мықтылығы бойынша бетонн кластары, және арматура кластары. Орталықтан тыс қысылған элементтер есебі. Колонналарыдң есаептік сызбалары. Есеп ұзындығы. Есептік және ккенет эксцентриситері туралы түсінігі. Мықтылыққа есеп барысында орталықтан тыс қысылған элементтер

Орталық қысылған колонна әдістемесін анықтайды. Қысылған элементтердің қолдану

аясын, негізгі белгілері бойынша колонна классификацияларын атайды. Қолданылатын материалдарға талаптарды және де иілгіш ұзын арматурамен конструирлеуді баяндайды. Шартты орталық қысылған элементтердің деформирленген кернеуін сипаттайды. «Есептік және де кенет эксцентриситет» түсінігіне анықтама береді. Орталық қысылған колонна есебінің мақсаты, шарты мен әдістемесін баяндайды.

384

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері ұзақ осіне нормальды қимадағы күш және эпюра кернеуі сызбасы. Үлкен және шағын эксцентристермен жұмыс істейтін, орталықтан тыс қысылған элементтерді бұзу сипаттамасы. Мықтылық есебі. Жанама армирлеу. Элементтердің жүктем ұзақтығы мен иілгіштігінің әсер теу есебі.

№ 10 Практикалық сабақ Орталық қысылған темірбетон

колонналары. Орталық қысылған колонна есебі

мен конструирлеуін жүргізеді. Шартты орталық қысылған

колонна есебі мен конструирлеуін жүргізеді. Колонна каркастарын конструирлейді. Тиімді нұсқаны таңдайды және оны экономикалық тұрғыдан таңдайды.

Тақырып 5.7. Фундаменттер Фундаменттер типтері. Бетон

және фундаменттер үшін арматура кластары. Бетонның қорғаныс қабаты. Стакан типті жеке тұратын фундаменттері. Орталық жүктелген фундаменттер есебі. Жүктеме астында фундаменттер жұымысының сипаттамасы. Фундаменттердің геометриялық өлшемдерін анықтау. Жинақтық және монолитті фундаменнттер конструирлеуі.

Орталық және орталықтан тыс жүктелген жеке тұрған және ленталы фундаменттер жұмысын сипаттайды.

Темірбетон фундаменттері туралы түсінікті баяндайды және де олардың типерін атайды. Қолданылатын материаладр мен конструирлеуге талаптарды көрсетеді. Ұсақ салу фундаменттері есебінің шарты мен әдістемесін баяндайды.

385

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері Орталықтан тыс жүктелген жеке тұрған фундементтер. Ленталы фундаменттер. Ленталық фундаменттің есебі және конструирлеуі. Тегіс фундаменттер және олардың конструирлеуі.

№ 11 Практикалық сабақ Колонна астына Орталық

жүктелген фундамент есебі және конструирлеуі.

Колонна астына орталық жүктелген фундамент есебі және конструирлеуін жүргізеді.

Колонна астына орталық жүктелген фундамент есебі және конструирлеуін жүргізеді. Алынған нәтижелерді талдайжды және қабылданған шешімдерді негіздейді.

Бөлім 6. Негізделуі және фундаменттерТақырып 6.1. Негіздемеолер мен фундаменттер туралы жалпы мәліметтер. Грунттар туралы негізгі

мәліметтер.Негіздемелер және фундаменттер,

оларға ұсынылатын талаптар. Негіздемелер грунттары, олардың түрлері, классификациясы, физикалық және механикалық грунттар құрамы. Грунттар сулары және де олардың негіздеме таңдауына әсері. Табиғи және жасанды негіздемелері.

Грунттардың негізгі физико механикалық құрамының анықтама әдістемесін сипаттайды.

«Негізделуі» және «фундамент» түсінігіне анықтама береді; оларға талатарды және түрлерін көрсетеді. Грунттар негіздемелерін ұсынады және де оларды негізгі белгілері бойынша классифицирлейді. Негізгі физико-механикалық грунттар құрамын атайды. Оларды анықтау әәдістемесін сипаттайды. Негіздемелер мен фундаменттерге грунт суларының

386

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері әсерін анықтайды.

Тақырып 6.2. Негіздемелер грунттарында кернеу анықтауын бөлу. Негіздемелер есебі.

Фундаменттер астында және де негіздеме массивінде кернеуді бөлу туралы түсінігі. Кернеуді шашу коэфициенті. Енгіздеме қабілеті. Фундаментті салу тереңдігінң әсері, негіздеменің қабілетіне фундамент асты тереңдегінің әсері. Фундаментті салу тереңдігін анықтау. Негіздемедегі есеп қысымы және де оны анықтау. Шеңберлік жағдайлардың екінші тобы бойынша негіздеме есебі (деформациялар бойынша). Деформациялар бойынша есеп талаптарын қанағаттандыратын, шарттар. Қабаттық соммалау әдісімен тұнба есебі. Шеңберлік жағдайдың бірінші тобы бойынша негіздемелер есебі туралы түсінік. (қабілеттілік бойынша).

Негіздеменің қабілеттерді анықтау әдістемесін түсінеді және де баяндайды.

Фундамент астында және де негіздеме массивінде кернеуді бөлу ерекшелігін сипаттайды. Грунттың кернеу деформацияланған жағдай кезеңін сипаттайды. Оның шеңберлік жағдайын ссипаттайды. Болмыссыз қабілеттілкке факторларды көрсетеді. Шеңберлік жағдайдың бірінші және екінші тобында есептер болмысын баяндайды.

Тақырып 6.3. Табиғи негіздерде терең емес салу фундаменттері

Терең емес салудың фундаменттері, дайындау формасы мен амалы бойынша типтері. Иіогіш

Колонна астында жеке тұрған фундаметтердің жинақтық және монолиттік конструкцияларды біоеді.

Терең емес салу фундаментінң қолдану аясын көрсетеді, олардың негізгі белгілері бойынша

387

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері және қатты фундаменттер түсінігі, қолдану аясы. Колонна астында жеке тұрған фундаменттердің жинақтық және монолитті конструкциялары. Жүктеме жинаулары. Жинақтық жіне монолиттік фундаменттердің конструирлеуі. Столба фундаменттерінің армирлеуіне конструктивтік талаптар (колонна астындағы фундаменттер). Ленталы фундаменттердің есебі және конструирлеуі.

классификациялайды. Колонна астында жеке тұрған фундаменттердің ждинақтық және монолиттік конструкциясын сипаттайды. Жүктеме астында фунамет жұмысы мен фундаментке жүктеме анықтауының ерекшелігін сипаттайды. Фундаменттер есебінің әдістемесін баяндайды, және де есептің мақсаты мен шарттарын анықтайды. Фундаменттердің конструирлеуіне талаптарды көорсетеді.

Тақырып 6.4.Дәнекер фундаменттері Дәнекер фундаменттері туралы

түсінік және де оларды қолдану аясы. Жұмыс, материал, көлденең қимасы формасы, грунтқа дайындау және жүктеу әдісі және де сипаттамасы бойынша дәнекер классификациясы. Темірбетон дәнекерлердің конструкциялары. Бір жалғыз дәнекер қабілетін анықтау. Дәнекер фундаменттерінің есебі және де жобалауы туралы түсінігі.

Бір дәнекер қабілеті анықтамасының әдісін баяндайды.

Дәнекер фундаменттеріне анықтама береді. Қолдану аясын көрсетеді. Негізгі белгілері бойынша свайларды классификациялайды. Темірбетон дәнекерлерінің конструктивтік шешімінің ерекшелігін сипаттайды. Дәнекер фундаменттерінің есеп мақсатын атайды және де есеп шартын анықтайды және де дәнекер фундаменттерін жобалауға ұсынылатын, негізгі конструктивті талаптарды анықтайды.

388

389

БАСШЫЛЫҚ

«Құрылыс конструкцияларының есеп негіздері» атты пәні бойынша оқу бағдарламасын жүзеге асыру үшін келесі оқытуды ұйымдастыру формалары қажет: дәрістер, семинарлар, саяхаттар, және де практикалық сабақтар.

Оқу материалы мазмұнының ерекшелігі мен қиындығын есепке ала отыра, келесі оқыту әдістері қажет: дәрістер, әңгімелер, пікірталастар, ситуациялық міндеттерді шешу, өндірістік ситуациялар талдауы, ролдік және іскерлік ойындар, ми штурмы, материал тұсаукесері, микропоптар мен т.б. жұмыс.

Танымдық қызметтің ұйымдастыру формалары ұсынымдық сипатына ие. Бөлімдерді меңгеру үшін сағаттар саны мазмұн минимумын сақтауда өзгеруі мүмкін.

Пәнді меңгеру «Техникалық механика», «Математика», «Инженерлік графика негіздері», «Құрылыс материалдары мен бұйымдары», «Ғимараттар мен нысандар конструкциялары» атты пәндері бойынша үйренушілердің білімдерінде негізделеді.

Бағдарламалық оқу материалын меңгеру барысында ҚР құрылыс мәселелері бойынша нормативтік -құқықтық құжаттарды басшылыққа алу қажет және де құрылыс салсындағы ғылым және техника жетістігін ескеру қажет. Материалды меңгеру үрдісінде көрнекі құралдар мен техникалық оқу құралдарын қолдану қажет: плакаттар, макеттер, диафильмдер.

Осы пән бойынша бақылау негізгі формалары болып: бақылау жұмысы, емтихан болып табылатын, аралық аттестаттауды өткізу болып табылады.


формасында құзыретті бағытталған тапсырмаларды әзірлеу қажет.Теоретикалық білімдерді бекіту, тереңдету және жүйелеу мақсатында,

және де азаматтық және өндірістік тапсырмалар конструкциясын есептеу және конструирлеу дағдысын құру үшін практикалық тапсырмаларды өткізу жоспарланған.

Жобаланатын элементтер саны олардың күрделілігімен, анықталады, бірақ үштен аспауы қажет. Мысалы, келесі элементтерді жобалау ұсынылады: жинақтық темірбетон балкалары және де қайтажабулар; жабу және қайтажабулардың темірбетон плиталары; жинақтық темірбетон марштары және де алаңдар; жинақтақ темірбетон колонналары; монолиттік және жинақтық темірбетон фундаменттері; плиталары бар балоч типінің монолитті темірбетон жабулар жабулары; прокатты металл балкалары; құраммы металл балкалары; тегіс немесе көлденең қимасының металл балкалар.

390

Курстық жоба құрамына графикалық бөлік және де түсініктеме жазба кіреді, ол стандарттар талабына сәйкес орындалады. Графикалық бөлігі жұмыс сызбалары кезеңінде әзірленеді, ол жобаланған элементтер болады (конструкциялар) және келесі мазмұннан тұруы қажет: элементетр конструкцимясының есеп сызбалары (1:100); темірбетон элементтерінің жинақтық сызулары, палуб сызулары және арматуралық бұйымдар сызулары (1:50, 1:20), түйіршіктер және бөлшектер (1:10); арнайы арматуралық бұйымдар және темірбетон конструкциялары үшін болат шығынының ведомосы және металл конструкциялары үшін сипаттама .Жобаның графикалық жобасы қолмен немесе AutoCAD графикалық редакторымен қолданылу мүмкін. Түсіндірме жазба көлемі 20-25 парақты құрайды. Мәтіндік материалға сәйкес сызулар мен эскиздермен сүйемеледу қажет ( жүк алаңдарының сызбалары, есептелетін элементтер сызбалары және т.б.).

Пәнді меңгеру нәтижесінде үйренуші білуі қажет: – құрылыс конструкцияоарының түрлері. Классификациясы және

қолдану аясы; – жүктеме түрлері және де жүктеме астында конструкция

жұмысының түрлері; – есеп қимасы түрлері және есеп тәртібі және есеп формулалары; – құрылыс конструкциялары есебінің әдістері және шеңберді жағдай

негіздері; – құрылыс конструкцияларына және бірігулерге ұсынылатын,

конструктивті талаптар, конструирлеудің негізгі ережелері және жұмыс сызбаларын орындау;

– болат каркасын қолдану аясы, каркас элементері және есебі;– арматуралық бұйымдар түрлері және оларды конструирлеу

ережесі; – темірбетон конструкцияларының кернеу деформацияланған

жағдайының кезеңі; – жүктеме астында иілетін темірбетон элементтері жұмысы;– жүктеме астында темірбетон элементтері жұмысы;– құрылыс конструкциялары жобаларының жалпы принциптері. Білуі қажет:– конструкцияның есеп сызбасын анықтау және кернеу

деформацияланған жағдай түрін анықтау;– нормативтік және есеп жүктемелерінің өлшемін анықтау– металл конструкциялары бірігеуін есептеу және конструирлеу; – арматуралық бұйымдарды сызу және оларда ЕСКД жәнен СПДС –

да талаптарға сәйкес сипаттаманы құру;– есеп сызбасын тағайындау және ұзақ арматураы көлденең қимасын

анықтау;– құрылыс конструкциялары жұмыс сызбасын оқу;

– құрылыс конструкциялары сызулары мен конструирлеуін орындау.

391

ҚҰРЫЛЫС МАШИНАЛАРЫ ЖӘНЕ ШАҒЫН МЕХАНИЗАЦИЯ ҚҰРАЛДАРЫ

Пән мақсаты – құрылыс машиналарының негізгі топтарын меңгеру және заман талабына сай қолданылатын, шағын механизация құралын меңгеру болып табылады.


Бөлім, тақырып Сағаттар саны Барлығы Соның

ішінде прак. жұм.

Кіріспе 1Бөлім 1. Машиналар бөлшегі 15 41.1. Машина бөлшегі туралы жалпы мәліметтер 11.2. Бөлшектерді біріктіру 21.3. Тапсыру бөлшектері 21.4. Тапсырулар 21.5. Редукторлар 4 21.6. Механизмдер туралы жалпы мәліметтер 4 2Бөлім 2.Құрылыс машиналары және механизмдер

70 30

2.1. Құрылыс машиналары туралы жалпы мәліметтер 22.2. Күш құрал-жабдығы және құрылыс машиналары ның приводты қондырғысы

4

2.3. Көлік құралдары 42.4. Көлік және жүктеме машиналар 42.5. Жүк қондырғылары және қарапайым жүккөтеру құрылғысы

4 2

2.6. Құрылыс крандары және подъемниктер 6 22.7. Дайындық жұмысы, сукетуі мен судытөмендету үшін жабдық

2

2.8. Жер-көлік машиналары 4 22.9. Экскаваторлар және дайындық жұмыстары үшін арнайы құрал-жабдық

6 2

2.10. Машиналар және бұрғылау және дәнекер жұмыстары үшін жабдық

4 2

2.11. Машиналар және бетон және темірбетон жұмыстары үшін жабдық

6 2

2.12. Машиналар және бөлшек жұмыстары үшін 6 2

392

жабдық 2.13. Машиналар және кровель және гидрооқшаулау жұмыстары үшін жабдық

4

2.14. Қол машиналары (механизирленген құрылыс құралы )

2

2.15. Құрылыс машиналарының пайдалану негіздері 2Бақылау жұмысы 2

78 18

393



Заман талабына сай құрылысты сипатайтын, негізгі белгілер. Индустриализация. Кешенді механизация және құрылыс жұмыстарын енгізудің ағымы. Механизация мәні және еңбекті төмендету мен жұмыс сапасын арттыру үшін құрылыс автоматизациясы. Машиналарды эксплуатациядау барысында табиғатты қорғау бойынша шаралар. Техникалық сипаттамалары ен тиімді қолдану аясына сәйкес құрылыс машиналарын дұрыс қолдану бойынша құрылыс және монтаж жұмыстары шеберінің лауазымдық міндеттері.

Пән мәне және мазмұны және басқа оқу пәндерімен байланысы.

Еңбекті төмендету және жұмыс сапасын арттыру үшін құрылыстың механизацтиясы және автоматтауы мәнін түсінеді.

Заман талабына сай құрылысты сипаттайтын, негізгі белгілерде бағытталады. Индустриализация, кешенді механизация, құрылыс жұмыстырының ағынды енгізуі үшін мәнді көрсеттеді.

Құрылыс машиналарын және техникалық сипаттамаларға сәйкес құрылыс машиналарын дұрыс қолдану бойынша құрылыс және монтаж жұмыстары мен құрылыс машиналарын пайдалану барысында табиғатты қорғау бойынша шаралардың мәнін көрсетеді.

Бөлім 1. Машиналар бөлшегі 394

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері Тақырып 1.1. Машина бөлшегі туралы жалпы мәліметтер

«Бөлшек» және «Түйіршік» түсінегіне анықтама береді. Машина бөлшектеріне ұсынылатын талаптар;

Бөлшектер мен машина элементтері өмірқзақтығына әсер ететін факторлар.

Коррозиядан металдарды қорғау шаралары. Құрылыс машина жасау құрылысындаСтандартату мен өзара әрекет ету. Нормализация, унификация және агрегаттеу.

Машина бөлшеткернңе ұсынылатын талатар болмысын тізбелйді және түсіндіреді.

.

«Бөлшек» және «түйіршік» түсінігін анықтайды. Бөлшектердің өмірұзақтығы мен машиналар элементтеріне әсер ететін, факторларды атайды. Коррозиядан металдарды қорғау шарасын анықтайды. Құрылыс машинажасау құрылысында және стандарттауда мәнді құрайды.

Тақырып 1.2. Машина бөлшектерін қосу Бірігу түрлері: бөлінетін және

бөлінбейтін. Резьба бірігулері. Жіп бірігу элементтері. Жіп геометриясы. Беіту резьба бөлшектері. Жіп өзін-өзі бұрауының алдын алу амалдары. Жіп бірігулері элементтеріне жүктеменің қызмет ету сипаты. Шпон, шлицтік, олардың тағайындалуы және бірігу сызбасы: оларға талаптар. Бөлінбейтін бірігулер: Олардың түрлері, жұмыс шарты, қызмет ететін жүктемелер. Бөлінбейтін бірігу сапасына талаптар.

Бөлінген және бөлінбеген бірігу мен оларды қолдану қосымшасының түрлерін атайды.

Жіп, шпон, және шлиц бірігудері элементтерін атайды. Жіп бөлшектері өзін- өзі бұрауын алдын алау амалында өзін өзі басқарады және бірігуі элементтеріне жүктеме қызмет етуін сипаттайды. Әртүрі бөлінбейтін бірігулер: олардың түрлері, әреететін жүктемелер. Бөлінбейтін бірігу сапасына талаптарды түсінеді.

395


Тақырып 1.3. Тапсыру бөлшектеріКонструктивті сызбалар, вал

жне осьтердің жеке элементтері. Вал және осьтерге әрекет ететін күштер.

Подшипниктер, тағайындалуы, классификациясы, құрамды бөлшегі.

Оларды реттеуге әсер ететін күштерден дербес подшипниктер ажыратылуы. Түрлі шарттарда жұмыс істейтін подшипниктерді күту. Бірігу муфттары: тағайындалуы, классификациясы, конструктивті сызбалары, қолдану мысалдары. Құрылыс машиналары трансмиссиясының мысалдары.

Тағайындау. Осьтер, валдар мен подшипниктер мен муфт бірігулерінің түрлерін анықтайды.

Тағайындауы, осьтер мен валдар, подшипниктер мен бірігу муфталарын анықтайды. Кинематикалық сызба құрылыс машиналарында оның білгілеін оқиды.

Оларда бар күштерге сәйкес подшипниктерді ажыратады, құрылыс машиналарында оларды қолдану мысаладрын атайды.

Бірішгу муфталарын классификациялайды, құрылыс машиналары трансмиссиясына мысалдарды келтіреді.

Тақырып 1.4. Тапсырулар Тапсыру туралы жалпы

мәліметтер. Тапсыру түрлері: тағайындалуы және негізгі сипаттамасы. Тыпсыру саны және тапырсу қатынасы туралы түсінігі. Тіс және құрт тапсырулары, олардың жұмыс принципі, қолдану аясы, негізгі өлшемдері. Құрылыс машиналарында

Тапсырулар туралы жалпы пайымдауды айтады. Олардың тағайындалуын, түрлерін және негізгі сипаттамаларын сипаттайды.

Тапсыру саны мен тапсыру катынасы мәнін түсіндіреді.

Фрикциялық, тіс, құрт және тізбек тапсырулары мәнін ашады.

Кинематикалық сызба құрылыс машианаларында белгіленген, олардың тағайындалуы, түрлері, қондырғысы сызбасы, және жұмыс принципі, негізгі

396

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері тіс және құрт тапсыруларын қолдану мысалдары.

Тізбек тапсырулары, тағайындалуы, қондырғы сызбасы және негізгі өлшемдері. Жылдамдық нұсқалары, тағайындалуы және қондырғысы. Шартты графикалық тапсыру белгілері.

сипаттамаларын түсіндірелі.

Жылдамдық вариаторлары тағайындалуын және қондырғысын түсіндіреді.

Реверсивті механизмдер, планетарлық және толқынды тапсырулар туралы жалпы пайымдауды айтады.

Тақырып 1.5. Редукторлар Редукторлардың тағайындалуы,

конструкциясы және түрлері. Қондырғы сызбасы және тіс және құрт редукторлары жұмысы.

Тағайындау, редукторлар конструкциясы мен түролерін, олардың қонорығыс сызбалыр және тіс және құрт редукторларын түсіндіреді.

Олардың кинематикалық сызбаларын сызады және оқиды, негізгі сипаттамаларын анықтайды, және айналу жиілігін және кіру және шығу редуктор валдарының жиілігін және кіру және шығу валдары арасында қабатаралығын анықтайды.

№1 Практикалық сабақ Құрылыс машиналарында

қолданылатын, негізгі түрлерін қондырғысын меңгеру.

Редукторлардың кинематикалық сызбаларын орындайды.

Құрылыс машиналарына қолданылатын, редукторлардың негізгі түрлерін ажыратады. Редукторлардың кинематикалық сызбаларын орындайды, негізгі сипаттамаларын анықтайды: тапсыру саны және айналмалы вихрь валы.

Тақырып 1.6. Механизмдар туралы негізгі мәліметтер

397

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері Механизмдердің тағайындалуы

мен түрлері мен конструкциялары. Қондырғы және жұмыс сызбасы.

Құрылыс машиналарныың кинаматикалық сызбаларында белгіленген, механизмдердің негізгі түрлерін, тағайындалуын, конструкциясын, қондырғысы және жұмыс сызбасын, шартты графикалық белгілеуін біледі.

Механизмдердің негізгі түрлерін сипаттайды, тағайындалуын, конструкциясын, қондырғы және жұмыс сызбасын, шартты графикалық белглеулерін сипаттайды.

№2 Практикалық жұмыс Құрылыс машиналарында

қолданылатын, механизмдердің негізгі түрлерінің қондырғысын меңгеру.

Құрылыс машиналарында қолданылатын, механизмдердің негізгі түрдерін ажыратады, одардың кинематикалық сызбаларын сызады.

Құрылыс машиналарында қолданылатын, механизмдердің негізгі түрдерін ажыратады, олардың кинематикалық сызбаларын ажыратады.

Бөлім 2.Құрылыс машиналары және механизмдер Тақырып 2.1. Құрылыс машиналары туралы жалпы мәліметтер

Түсінікке анықтама: машина. Машиналарға ұсынылатын талаптар. Өндірістік белгісі, жұмыс сипаты, күшті құрал жабдығы, қозғалмалылығы, ағымдық қондырғысы, конструктивті ерекшелігі бойынша құрылыс машиналары. Машиналардың негізгі элементтері: «станина» рамасы, жұмыс құра жабдығы. Күшті қондырғысы,

Құрылыс машиналарын классификациялайды.

«Машина» түсінігін құрайды. Өндірістік белгі бойынша құралы машиналарын жұмыс сипатын, күштік құрал-жабдықты, қозғалмалылықты, адымдық қондырғыны, конструктивтік ерекшелік бойынша классификациялайды. Құрылыс машиналарына узел унификациясы мен механизмдер мен мемлекеттік стандарттар түсінігінің

398

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері трансмиссия, басқару механизмдері, адымдық қондырғысы, олардың қысқаша сипаттамасы.

Құрылыс машиналарына мемлекеттік стандарттар, түйіршік пен механизмдер унификациясы.

Құрылыс машиналарының жинатары және жүйелері. Машиналарды басқаруға автоматтауды енгізу. Құрылыс машиналарының өндірістілігі, технкиалық, пайдалану өндірістілігі.

Құрылыс машиналарын өңдеудің дайын «директивті» нормасы.

мәнін түсіндіреді. Машиналарды басқаруға

автоматизацияны енгізу туралы жалпы пайымдауды айтады.

Құрылыс машиналарының өндірістілік түсінігін құрайды. Өндірістілік түрлерін ажыратады: конструктивтік, техникалық, эксплуатациялық. Құрылыс машиналарын нормалық өңдеудің «директивтік» дайындығы туралы жалпы паймдауды айтады.

Тақырып 2.2. Күш құрал-жабдығы және қосалқы қондырғылар Құрылыс машиналары күшті

жабдығының түрлері, ішкі күю қозғалтқышынан электрлік, гидравликалық, пневматикалық сымдары. Принципиальді гидравликалық жүйелер мысалдары.

Күшті жабдықтың түрлі түрлерін салыстыру. Негізгі технико пайдалану көрсеткіштері. Қозғалмалы компрессорлар және электростансалар, тағйындалуы, псринципиальді сызбалары, жұмыс және қондырғыс

Құрылс машиналарының күшті құрал жабдығы түрлерін және жұмыс конструкциясы мен принциптерін атайды.

Құрылыс машиналарында қолдану мысалдарын келтіреді және олардың абырой мен кемшілігін салыстырады. Негізгі технико пайдалану сипаттамаларын жарықтандырады. Қозғалмалы компрессорлар, электростансалар мен тағайындалуын түсіндіреді. Олардың принципиальді сызбаларын оқиды, жұмыс және қондырғы еркшелігігін түсіндіреді, негізгі сипаттамаларды сипаттайды.

399

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері ерекшілігі, негізгі сипаттамасы. Қол машиналары үшін сымдар және қосалқы жабдықтар, қол пневматикалық машиналар, ауа желісі, рәзеңке қолғабы қозғалтқыштары.

Электрлік, пневматикалық сымдармен қол машиналары үшін сымды және қосалқы жабдыққа талаптарды баяндайды.

Тақырып 2.3. Көлік құралдары Құрылыста қолданылатын,

негізгі көлік түрлері, және техникалық экономикалық және пайдалану мәліметтері.

Автомобильдер және тракторлар, олардың тағайындалуы және классификацясы. Жалпы қондырғы сызабсы. Жүк автокөлігінің яғни гусь және доңғалақты трактордың күшті тапсырулары.

Автопоезд, прицептер және жер арбалары. Арнайы көлік: турбовоздар, плитовоздар, автогудровоздар. Олардың классификацясы: жалпы қондырғысы, негізгі технико пайдалану сипаттамалары.

Құрылыста қолданылатын, көлік құралдары түрлерін және де техникалық экономикалық және пайдалану мәліметтерін атайды.

Автокөліктер мен лтуралы жалпы пайымдауды а йтады, классификациясы мен күшті тапсырулардың жалпы қондырғысы туралы жалпы пайымдауды айтады.

Автопоездар, прицептер, арнайы көлік, туралы және технико пайдалану сипаттамасының қондырғысы туралы жалпы пайымдауды айтады.

Тақырып 2.4. Көлік жүктеме және жүктемеден түсіру машиналары

Жүктем және жүктемеден түсіру Жүктеме және жүктемелен

түсіру көліктік машиналар туралы Жүктеме және жүктемеден

түсіру машиналары, классификациясы,

400

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері көлік машиналары, тағайындалуы, классификациясы, қолдану аясы, қондырғы сызбасы. Кезеңдік және үздіксіз әрекет ету жүктемелері, негізгі өлшемдері. Жүктеме көлік машиналарының өндірістілігін қамтамасыз ететін, жұмыс амалдары.

Жүктем жіне жүктемеден түсіру машиналарын пайдалану барысында еңбек күзеті.

жалпы пайымдауды айтады. қолдану аясы, қондырғысы сызбасы мен әрекет ету принципі туралы жалпы пайымдауды жарықтандырады. Жүктеме және жүктемеден түсіру көлік машиналарының өндірістілігін қамтамасыз ететін, жұмыс амалдарын сипаттайды.

Жүктеме және жүктемеден түсіру көлік машиналарын пайдалану барысында, еңбекті қорғау бойынша ісшараларды ашады.

Тақырып 2.5. Жүкқабылдағыш қондырғылар, полиспасттар, лебедкалар, домкраттар және талдар Жүкалу қондырғылары,

строптар, траверстер, крюктар, ковштар, захваттар және т.б.

Олардың тағайындалуы, принципиальді сызбалары, таңдау негіздеуі. Канаттары: тағайындалуы, классификациясы, жүктеме және мықтылық қоры коэфициенті бойынша таңдауы. Канаттар өңдеу нормалары.

Полиспасттар, домкраттар, талдар және тағайындалуы, негізгі сызба түрлері, жұмыс принципі, қолдану аясы, негізгі өлшемдері. Лебедкалар: тағайындалуы, негізгі

Құрылыс машиналарының жүкалу қондырғысы, траверстер, крюктар, ковштатар, захваттар, олардың тағайындалуы мен таңдау негізін сипаттайды.

Жүкалу қондырғыларын, траверстерін, крюктарын, ковштарды, захваттарды, және басқа да такелаж жабдық құрылыс машиналарын, сызбаларды таңдау негізін айтады.

Болат канаттарына, строптарға талаптарды баяндайды және мықтылық қоры коэфициентін есепке ала отыра, жүктеме бойынша таңдауды орындайды.

Полиспасттар, домкраттар, лебедкаларды, жұмыс принципін, тағайындалуын , қолдану аясын, негізгі сипаттамаларды сипаттайды.

Домкраттар, лебедоктар мен

401

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері түрлері, қол және элеткрдік лебеок сызбалары, тормоз қондырғылары, қолдану аясы. Көлік құралдыры мен құрылыс машиналарында лебедоктардың орналасуы.

Домкрататр, лебедоктарем нталдардың қауіпсіздігін қамтамасыз ететін, құралдары. Қабылау ережелері және жүкалу құрылғылары сынауының әдістері.

талдар қауіпсіздігін қамтамасыз ететін, құралдар туралы білімдеріне ие.

№3 Практикалық сабақ Жүкалу құрылғыларын таңдау. Кран құрылғысы мен строптарды

дайындау үшін канатты таңдайды және қажетті диаметр мен ұзындықты анықтайды.

Тақырып 2.6. Құрылыс крандары және подъемниктерТағайындалуы, қолдану аясы,

құрылыс крандарының классификациясы, негізгі сипаттамасы: Жүккөтеру уақыты, қызмет ету радиусы, сандық шығуы, подъем жылдымдығы. Крандар және механизмдер сызбалары. Башнялары, көзілдік, және өзін-өзі жүретін крандар қондырғысының ерекшелігі. Кран, подъемниктер, жылда жұмыс уақыты жұмысының

Құрылыс крандарының тағайындалуы, қолдану аясы мен негізгі сипаттамаларын атайды.

Крандардың принципиальді сызбаларын және де механизмдердің кинематикалық сызбаларын оқиды. Кран және подъемниктердің жұмыс режимін, және подкран жолдары негіздерін, тіркеу тәртібіне талаптарды, техникалық қызмет етуді, кранның куәландырылуын түсіндіреді.

Карандарды пайдалану барысында қауіпсіздік техникасы ережесін, подъемниктерді көтеру

402

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері режимі. Подкран жолдары, оның құрылуы қондырғысы. Крандар тұрақтылығы, бақылау және алдын алу қондырғыары. Құрылыс крандарының пайдалану негіздері. Тіркеуге, техникалық қызмет етуге, қадағалауға, жүккөтеру машиналарының техникалық куәландыруына талаптар.

Кранды алу қондырығысы, кранды ғимаратқа байлау. Кран қызметінің зоналары, қауіпті зоналар.

Кран қызметінің шектеулі зоналары. Қауіпсізідк құралдары және құрылғылары. Кран жұмысы барысында дабыл қағуы. Крандар өндірістілігі. Кранд пайдалану барысында еңбекті қорғаудың негізгі ережелері.

Құрылыс подъемниктері. Тағайындалуы, классификациясы, қолдану аясы: қондырғы және жұмыс сызбалары. Технико пайдалану көрсеткіштері. Монтаж, демонтаж, подъемнктерді тасымалдау. Подъемниктері пайдалану барысындағы еңбекті қорғау.

барысында еңбекті қорғау ернежелерін ашады.

Крандардың өндірістілігін анықтайды, тағайындалуы мен қолдану аясын анықтайды. Тағайындалуы, құрылыс пордъемниктерінің қолдану аясын, жұмыс және қондырғысын түсіндіреді.

Монтаж, демонтаж, подъемниктер туралы жалпы пайымдауды айтады. Подъемниктері пайдалану барысында еңбекті қорғау бойынша негізгі білімді жарықтандырады, қорғаныс құралдарын сипаттайды.

№4 Практикалық сабақ

403


Башня жіне өзін өзі бағыт крандары қондырғысы және жұмысын меңгеру.

Қондырғы, жұмыс және башня крандары жұмысын түсіндіреді және құрылыс нысанында подкран жолдары қондырғысы ережесін сипаттайды.

Қондырғы, жұмыс принципі мен башня және крандар жұмысы қондырғысын түсіндіреді, кранасты башнялары ережесін сипаттайды.

Тақырып 2.7. Дайындық жұмыстары үшін машиналар Территорияны ағаштардан,

бұтақтардан, пеньдерден, тастардан, өсі қабатынан тазарту үшін машиналары және қондырғы сызбалары мен жұмыстары. Негізгі технико-пайдалану көрсеткіштері. Судыжіберу үшін жабдық және оның тағайындалуы, Классификациясы , жұмыс принципі, насос және насос стансаларында негізгі технико пайдалану көрсеткіштері, иглофильтрлер мен Иглофильтрлер қондырғылары,Электрлық вакуумдық сутасымалдау қондырғылары.

Дайындық жұмыстары үшін машина түрлерін біледі.

Территорияны ағаштар, бұтақтар , пеньдер, тастар, өсу қабатынан тазартудан тазалау үшін машина түрлерін сипаттайды, тағайындалуы, принципиальді сызба қондырғылары, технико-пайдалану көрсеткіштері.

Суды жіберу мен суды төмендету үшін жабдық мәнін түсіндіреді, тағайындалуы, классификациялық жұмыс принциптері мен технико-пайдалану көрсеткіштерін түсіндіреді.

Тақырып 2.8. Жер-көлік машиналары Жерқазу машиналары туралы

жалпы мәліметтер, тағайындалуы, қолдану аясы және классифициясы.

Жерқазу көліктік машиналар:

Жерқасу машиналарының тағайындалуы, қолдану аясы мен классификациясын біледі.

Жерқазу машиналарының тағайындалуы, қолдану аясы мен классификациясын түсіндіреді. Қондырғы және жұмыс сызбасын,

404

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері бульдозерлер, скреперлер, автогрейзерлер, тағайындалуы, классификациясы, қолдану аясы, қондырғысы сызбасы және негізгі өлшемдері. Өндірістілік анықтамасы. Жерқазу машиналарын пайдалану барысына еңбекті қорғау және қоршаған ортаны қорғау.

негізгі өлшемдерін сипаттайды. Бульдозерлер, скреперлер, автогейзерлер ұзақтылығын анықтайды. Жерқазу машиналарын пайдалану барысында еңбекті қорғау және қоршаған ортаны қорғау туралы білімдеріне ие.

№5 Практикалық сабақ Жерқасу көліктік машиналар дың

қондырғы және жұмыс меңгеруі.Қондырғы, жұмыс принципі пен

жерқазу көліктік машиналарды пайдалануды түсіндіреді.

Жерқазу машиналарын пайдалану, қондырғыны түсіндіреді.

2.9. Тақырып жер жұмыстары үшін экскаваторлар және арнай жабдықтары

Тағайындалуы, қолдану аясы және экскаваторлар классификациясы. Экскаваторлар индексациясының сызбасы. Бірковшты экскаваторлар: қондырғы және жұмыстың жалпы сызбасы: негізгі бөліктері және механизмдері: кинематикалық және гидравликалық сызбалары. Көпмақсатты тағайындалуы экскаваторлар. «Грунттағы қабырға» әдісімен жер жұмыстары өндіріс үшін

Эксваваторларды тағайындау, қолдану аясы мен классификациясын және де оларды қондырусыз балаларын, жалпы қондырғы мен негізгі бөліктер мен механизмдер принциптерін, бірковшты эксвакаторлардың жұмыс жабдығының сызбаларын атайды.

«Қабырға» әдісімен жер жұмыстары өндірісі үшін жабдық туралы жалпы пайымдауды атайды.

Үздіксіз әрекет ету экскаваторлардың тағайындалуын, олардың жұмыс және қондырғының принципиальды сызбаларын түсіндіреді.

Технико пайдалану көрсеткіштерін пайдалана отыра, бір ковшты және көпковшты

405

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері жабдық. Үздіксіз әрекет ету эксваваторлары: қондырғы және жұмыстың принципиальды сызбалары. өндірстілік, технико пайдалану көрсеткіштерін анықтау.Тығыз және қатты грунттар әзірлемесі үшін машиналары мен жабдықтар: технико пайдалану көрсеткіштері және принципиальды сызбалары. Грунтты тығыз машиналары: тағайындалуы, классификациясы, Принципиальды сызбалары, жұмыс ерекшелігі, негізгі технико пайдалану көрсеткішетері. Жерқазу технкиасын пайдалану барысында қоршаеа ортаны қорғау және еңбекті күзету.

экскаваторлар өндірістілігін анықтайды.

Тығыз және қатты гаунттарды әзірлеу үшін машиналарды және жабдықтарды, тағайындалуысипаттайды. Қондырғы және жұмыс сызбасын қолданады, технико пайдалану көрсеткішін сипаттайды.

Еңбекті қорғау және жерқазу пайдалану барысында қоршаған ортаны қорғау бойынша негізгі мәліметтерді жарықтандырады.

№6 Практикалық сабақ Жер жұмыстары үшін арнайы

жаьдық жұмысының қондырғысын меңгеру.

Жер жұмыстары үшін арнайы жабдық пен жұмыс қондырғысына талаптарды баяндайды.

Жер жұмыстары үшін арнайы жабдық жұмысы мен қондырғысына талаптарды баяндайды.

Тақырып 2.10. Машиналар және бур және дәнекер жұмыстары үшін жабдықтар Бур жұмыстары үшін

машиналар: тағайындалуы, классификациясы, қондырғы

Бур жұмыстары үшін машина туралы жалпы пайымдауды айтады, тағайындалуы мен классификациясын

Сызба мен қондырғыны оқиды, және жұмыс принципін түсіндіредң. Негізгі технико пайдалану

406

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері сызбалары, жұмы жабдығы. Тракторлар мен автокөліктер негізіндегі бур машиналары. Негізгі технико пайдалану көрсеткіштері. Дәнекер жұмыстары үшін машиналар мен жабдықтар: тағайындалуы, классификациясы, қондырғының принципиалды сызбалары, негізгі технико пайдалану көрстеткішетері (свай ұантақтақатры, копролар, виброқоздырғыштар., виброұнтақта, және қағу дәнекер сандары үшін қондырғы). Бур және жабдығы дамуының негізгі бағыттары. Бур және дәнекер жабдығын пайдалану барысында еңбекті қорғау және табиғи аясын қорғау.

сипаттайды. көрсеткіштерін анықтайды. Дәнекер жұмыстары үшін машиналар мен жабдықтар туралы жалпы пайымдауды айтады, және олардың тағайындалуы, классификациясын, қондырғы және жұмыс сызбасын, технико пайдалану көрсеткіштерін сипаттайды. Бур және дәнекер жабдығының алдағы дамуы бағытын ашады және бур және дәнекер жабдығын пайдалану барысында қоршаған ортаны қорғау және еңбекті қорғау бойынша білім қажеттігін түсіндіреді.

№7 Практикалық сабақ Дәнекер жабдығымен копр

жұмысы принципі мен қондырғыны меңгеру.

Дизель отынымен копр қонорығысын пайдалану мен жұмыс принципі, қондыреғысын түсіндіреді.

Дизель отынымен копр қонорығысын пайдалану мен жұмыс принципі, қондырғысын түсіндіреді.

Тақырып 2.11. Бетон және темірбетон жұмыстары үшін жабдық

Бетон смесі мен ерітіндіні дайын дау үшін машиналар: тағайындалуы,

Бетон және темірбетон жұмыстары үшін жабдық пен

Ерітінді түйіршіктері, бетон қондырғылары мен зауыттық тауарлық

407

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері классификациясы, қондырғы және жұмыс сызбалары; негізгі техникалық көрсеткіштері. Ерітінді түйіршіктер, бетон смесі қондырғылары мен тауарлық бетон зауыттары сызбасы: негізгі технологиялық және көлік жадығы, дозирленген қондырғылар, олардың жұмысының атоматтауы. Бетон смесі мен ерітінді тасымалдауы үшін жбдық. Оның тағайындалуы және классификацмясы. Автобетон смесителі, бетоннасостар, автобетонасостардың жалпы қондырғысы, негізгі технико пайдалану көрсеткіштері. Бетонсместері укладкасы үшін жабдық, таағйындалуы және классификациясы.Бетон жұмыстары үшін қол машиналары. Бетон және темірбетон жұмыстары үшін жабдықты пайдалану барысында еңбекті қорғау.

машинаны тағайындауды түсіндіреді. Класификациясы, қонлырғы жіне жұмыс сызбасы; негізгі техникалық көрсеткіштері.

белгісін жарықтандырады. Олардың жұмысының автоматтауы.

Бетон ерітінділерін тасымалдау үшін жабдыққа талаптарды баяндайды.

Автобетон смесителдері, бетоннасостар, автобетонасостар, жалпы қондырғысын сипаттайды.

Негізгі технико пайдалану көрсеткіші есебін жүргізеді.

Еңбекті қорғау бойынша талаптарды түсіндіреді.

№8 Практикалық сабақ Бетон смемитель қондырғысы

жұмысын меңгеру.Бетонсместитель қондырғысыны

жұмыс істеу принципін түсіндіреді. Бетонсмеситель қондырғысын

пайдалану принципін түсіндіреді.

Тақырып 2.12. Әрлеу жұмыстары үшін машиналар және жабдықтарЖеке жұмыстар үшін

машиналардың негізгі топтары. Жеке жұмыстар үшін негіщгні

топтарды және штукатурлық және Штукатурлық және малярлық

жұмыстар, қызметі принципін,

408

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері Штукатурлық және малярлық стансалар сызбалары. Машиналарды пайдалану барысына еңбекті қорғау.

маяларлық стансаларды атайды. тағайындалуын және де олардың технико-пайдалану көрсеткіштерінің жұмыстарын ашады.

Рулон кровельдері, паркеттік, мозаикалық және рулон едендері үшін машиналарға талаптарды баяндайды. Еңбекті қорғау бойынша талаптарды түсіндіреді.

№9 Практикалық сабақ Штукатурлық және малярлық

старнсалар жабдығын пайдалану қонлрығысын меңгеру.

Штукатурлық және малярлық стансалар жабдығын пайдалану жұмысын түсіндіреді.

Штукатурлық және малярлық стансалар жабдығын пайдалану жұмысын түсіндіреді.

Тақырып 2.13. Кровель және гидрооқшаулау жұмысы үшін машиналар Рлон кровельлері мен

гидрооқшаулау жұмыстары үшін машиналар және жабдықтар. Олардың тағайындалуы және классификациясы, негізгі технико пайдалану сипаттамалары.

Кровель және гидрооқшаулау жұмыстырынң еңбегін қорғау.

Рулон және гидрооөшаулау жұмыстары қоноырғысы үшін машинаны біледі.

Рулон және гидрооқшаулау жұмыстары қондырғысы үшін машинаны атайды. Тағайындалуы мен классификациясын және негізгі технико пайдалану сипатын атайды.

Кровель және гидрооқшаулау жұмыстары үшін машинаны пайдалану барысынла еңбекті қорғау бойынша талаптарды түсіндереді.

Тақырып 2.14. Қол машиналары (құрылыс құралы )Қол машиналары туралы жалпы

мәліметтер, тағайындалуы мен Қол машиналары, тағайындалуы

мен классификациясы туралы жалпы Тағайындалуын, жұмыс сызбасын

және негізгі технико пайдалану

409

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері классификациясы. Олардың заман талабына сай құрылыстағы ролі.

Қол машиналарының тағайындалуы, қондырғы сызбасы, негізгі техниклық пайдалану көрсеткіштері.

Жалпы қолданыстағы қол машиналары: сверлильдуі Электрлік машина, диск арасымен жинағымен, үштағыш, полир және шлиф дөңгелегі, перфоратор электрлік, лом пневматикалық.

Микропроцессорлық техниканы қолдана отыра, қол машиналарының бағыттары.

мәліметтерді атайды. Олардың заман талабына сай құрылыстағы ролі.

көрсеткіштерін және де плотник столяры жұмыстары үшін ашады.

Тақырып 2.15. Құрылыс машиналарын пайдалану.Құрылыс ұйымдарын машинамен

және жабдықпен қамтамасыз ету. Механизация басқаруын тағайындау.

Құрылыс машиналарын пайдалануға қабылдау, сынау тәртібі.Машиналардың техникалық қауіпсіздігі.

Құрылыс машиналарының негіздерін ашады. Машиналарды пайдаланудың негізгі амалдарын атайды.

Құрылыс машиналарын пайдалануға енгізу тәртібін түсіндереді.

Құрылыс машиналарын пайдалану барысында қауіпсіздік техникасы туралы айтады.

Техникалық қызмет ету мен құрылыс машиналары жөндеуінің негізгі ережелерін сипаттайды.

410


411

БАСШЫЛЫҚ

«Құрылыс машиналары мен шағын механизация амалдары» атты оқу бағдарламасын жүзеге асыру үшін келесі оқыту формалары қажет: лекциялар, семинарлар, экскурсиялар, практикалық сабақтар.

Оқу материалы мазмұнының ерекшелігі мен қиындығын есепке ала отыра, келесі оқыту әдістері қажет: дәрістер, әңгімелер, пікірталастар, ситуациялық міндеттерді шешу, өндірістік ситуациялар талдауы, ролдік және іскерлік ойындар, ми штурмы, материал тұсаукесері, микротоптар мен т.б. жұмыс.


Пәнді меңгеру «Техникалық механика», «Математика», «Инженерлік графика негіздері», «Құрылыс материалдары мен бұйымдары», «Ғимарататр мен нысандар конструкциялары» атты пәндері бойынша үйренушілердің білімдерінде негізделеді.

Бағдарламалық оқу материалын меңгеру барысында ҚР құрылыс мәселелері бойынша нормативтік құқықтық құжаттарды басшылыққа алу қажет және де құрылыс саласындағы ғылым және техника жетістігін ескеру қажет. Материалды меңгеру үрдісінде көрнекі құралдар мен техникалық оқу құралдарын қолдану қажет: плакаттар, макеттер, диафильмдер.

Осы пән бойынша бақылау негізгі формалары болып: бақылау жұмысы, емтихан болып табылатын, аралық аттестаттауды өткізу болып табылады.


формасында құзыретті бағытталған тапсырмаларды әзірлеу қажет.Теоретикалық білімдерді бекіту, тереңдету және жүйелеу мақсатында,

және де азаматтық және өндірістік тапсырмалар конструкциясын есептеу және конструирлеу дағдысын құру үшін практикалық тапсырмаларды өткізу жоспарланған.

Жобаланатын элементтер саны олардың күрделілігімен, анықталады, бірақ үштен аспауы қажет. Мысалы, келесі элементтерді жобалау ұсынылады: жинақтық темірбетон балкааралығы және де қайтажабулар; жабу және қайтажабулардың темірбетон плиталары; жинақтық темірбетон марштары және де алаңдар; жинақтақ темірбетон колонналары; монолиттік және жинақтық темірбетон фундаменттері; плиталары бар балоч типінің монолитті темірбетон жабулар жабулары; прокатты металл балкалары; құраммы металл балкалары; тегіс немесе көлденең қимамен металл балкалар.

412

Курстық жоба құрамына графикалық бөлік және де түсініктеие жазба кіреді, ол стандарттар талабына сәйкес орындалады. Графикалық бөлігі жұмыс сызбалары кезеңінде әзірленеді, ол жобаоанған элементтер болады (конструкциялар) және келесі мазмұннан тұруы қажет: элементетр конструкцимясының есеп сызбалары (1:100); темірбетон элементтерінің жинақтық сызулары, палуб сызулары және арматуралық бұйымдар сызулары (1:50, 1:20), түйіршіктер және бөлшектер (1:10); арнайы арматуралық бұйымдар және ьтемірбетон констраукициялары үшін болат шығынынң ведомосы және металл конструкциялары үшін сипаттама .Жобаның графикалық жобасы қолмен немесе AutoCAD графикалық редакторымен қолданылу мүмкін. Түсіндірме жазба көлемі 20-25 парақты құрайды. Мәтіндік материалды сәйкес сызулар мен эскиздермен сүйемелдеу қажет ( жүк алаңдарының сызбалары, есептелетін элементтер сызбалары және т.б.).

Пәнді меңгеру нәтижесінде үйренуші білуі қажет: – құрылыс конструкцияларының түрлері. Классификациясы және

қолдану аясы; – жүктеме түрлері және де жүктеме астында конструкция

жұмысының түрлері; – есеп қима түрлері және есеп тәртібі және есеп формулалары; – құрылыс конструкциялары есебінің әдістері және шеңберді жаңдай

негіздері; – құрылыс конструкцияоарына және бірігулерге ұсынылатын,

конструктивті талаптар, конструирлеудің негізгі ережелері және жұмыс сызбаларын орындау;

– болат каркасын қолдану аясы, каркас элементеррі және есебі;– арматуралық бұйымдар түрлері және оларды конструирлеу ережесі; – темірбетон конструкцияларының кернеу деформацияланған

жағдайының кезеңі; – жүктеме астында иілетін темірбетон элементтері жұмысы;– жүктеме астында темірбетон элементтері жұмысы;– құрылыс конструкциялары жобаларының жалпы принциптері. Білуі қажет:– конструкцияның есеп сызбасын анықтау және кернеу

деформацияланған жағдай түрін анықтау;– нормативтік және есеп жүктемелерінің өлшемін анықтау– металл конструкциялары бірігеуін есептеу және конструирлеу; – арматуралдық бұйымдарды сызу және оларда ЕСКД және СПДС –да

талаптарға сәйкес сипаттаманы құру;– есеп сызбасын тағайындау және ұзақ арматураны көлденең

қимасын анықтау;– құрылыс конструкциялары жұмыс сызбасын оқу;

– құрылыс конструкциялары сызулары мен конструирлеуін орындау.

413

ҚҰРЫЛЫС МОНТАЖДЫҚ ӨНДІРІС ТЕХНОЛОГИЯСЫ

Пәнді меңгеру мақсаты - болашақ мамандарды ғимараттар және нысандарды тұрғызу барысында құрылыс монтаждық және бөлшектік жұмыстарды орындауда жаңа технологиялар мен алдыңғы қатарлы прогрессивті әдістерді тәжірибеде қолдануға және таңдауға үйрету, жұмыс өндірісінде технологиялық карталарды әзірлеуге үйрету, құрылыс технологиясы аясында барлық нормативтік құжаттаманы меңгеруге үйрету болып табылады. Жұмыс өндірісінде әдістер мен амалдар туралы білімді құру, жұмысшылардың еңбегін ұйымдастыру туралы, құрылыс машиналарын таңдау туралы, жүкалу құрылғыларын алу, материалдық техникалық ресурстарды алу, жұмыс өндірісі барысында қауіпсіздік талаптарын орындау туралы білімдерін құру.


Тақырып Сағаттар саны

Барлығы

Практ саб.

Кіріспе 21. Құрылыс өндірісінің ерекшелігі 22. Еңбек ресурстары және еңбекті ұйымдастыру 23. Құрылыс үрдістерін технологиялық жабдықтау 24. Көлік жұмыстары 45. Жер жұмыстары 14 86. Дәнекер жұмыстары 47. Тас жұмыстары 12 68. Плотник работы 49. Дәнекер жұмыстары 3Бақылау жұмысы №1 110. Бетон және темірбетон жұмыстары 12 611.Құрылыс конструкцияларының монтажы 22 12

12.Қорғаныс және изоляциялық жабу жұмысы 613. Бөлшектік жабу қондырғысы бойынша жұмыстар 10 4Курстық жобалау 30


414

Пән мазмұны Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері

Кіріспе «Құрылыс монтаждық өндіріс

технологиясы» атты пәнінің мақсаты, міндеті және мәні. Оның басқа пәндермен байланысы.

Капиталдық құрылыс. Оның ҚР - да негізгі даму бағыттары. Ғылыми техникалық үрдіс және құрылыс саласының бағыттары. Ғимараттар мен нысандарды салу кезеңдері.

Құрылыс саласы, ғылыми техникалық үрдіс дамуының бағыты туралы жалпы пайымдауды айтады.

Пән мазмұны және міндеті құрылыс саласы, ғылыми-техникалық үрдіс дамуының бағыты туралы жалпы пайымдауды айтады.

Тақырып 1. Құрылыс өндірісінің ерекшелігі Құрылыс өнімінің түрлері

және олардың ерекшелігі. Құрылыс үрдістері және жұмыстар, мазмұны және құрылымы. Жалпықұрылыс және арнайы жұмыстар. Жалпықұрылыстың технологиялық байланысы. Құрылыс үрдістерінің материалдық элементтері. Нормативтік -техникалық және технологиялық құжаттама жобасы. Құрылыс өнімінің сапа бақылауы. Құүрылыс монтаждық жұмыстарды орындау барысында еңбекті қорғау.

Құрылыс өнмінің түрлерін, үрістер мен жұмыстарын және материалдық элементтер түрлерін біледі.

Құрылыс өнімінің түрлерін, құрылыс үдістері, мен жұмыстары, құрылыс үрдістерінің материалдық элементтерін сипаттайды. Нормативтік -техникалық және технологиялық құжаттаманы, құрылыс өнімінің сапа бақылауын, еңбекті қорғау талаптарын басшылыққа алады.

415

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері Тақырып 2.Еңбек ресурстары және еңбекті ұйымдастыру

Құрылыстағы жұмысшылар: Дайындық, мамандықтар, біліктіліктер. Тарификациялық біліктілік анықтамасының мәні және құрамы.

Жұмысшылардың еңбегін ұйымдастыру: звеньялар, бригадалар.

Техникалық нормалауы.

Жұмысшылардың мамандығы мен біліктілігін сипаттайды.

Жұмысшылардың , бригадалардың еңбекті қорғауды сипаттайды. Техникалық нормалау мен еңбек өндірістілігінің мәнін түсіндіреді.

Тақырып 3.Құрылыс үрдістерінің технологиялық жобалауы Технологиялық жобалаудың

мақсаты және тағайындалуы. Технологиялық карталар, тағайындалуы және құрамы. Әзірлеу үшін шығыс мәліметтері.

Құрылыс жұмыстарының ұйымдастыру әдістер: жүйелілік, параллельді, ағымды. Еңбек үрдістерінің карталары және тағайындалуы.

Құрылыс үрдістерінің технологиялық жобалауын түсіндіреді.

Технологиялық карталар мен еңбек үрдістері карталарын тағайындау мен мазмұндауды түсіндеіреді. Құрылыс жұмыстарының ұйымдастыру элементтерін сипаттайы.

Тақырып 4. Көліктік жұмыстар Құрылыс грунттарының

классификациясы. Құрылыста қолданатын көлік түрлері: автокөліктік, теміржол, сулы, әуе.Көліктің арнайы түрлері.

Құрылыс жүктері, көлік құралдарының түрлерін, жұмысты ұйымдастыру принциптерін жарықтандырады.

Жүктеме және одан түсіру жұмыстарын сипаттайды. Көлік және жүктем жұмыстарын орындау барысында талаптарды баяндайды.

416

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері Автокөлік жұмысын ұйымдастыру принциптер: маятниктік және челночты сызбалары. Көлік құралдарында қажеттілік есебі. Құрылыс жүктерінің жинағы, пакеттеуі, контейнерлеуі. Жүктеме жұмыстарын орындауда талаптар.

Тақырып 5. Жер жұмыстары

Құрылыстағы жер жұмыстарын тағайындау. Жер нысандары түрлері.

Грунттар түрлері және құрамы. Дайындық және қосалқы

үрістер: құрылыс алаңын дайындау, Жер нысандарын бөлу, суқұбыры; Шұңқыр қабырғасын уақытша бекіту. Грунттардың жасанды бекітуі. Грунттың механизирленген әзірлемесі: бірковшты, көпковшты экскаваторлар. Жер көлік машиналарын әзірлеу: бульдозерлермен, және грейдерлермен бекіту.

Грунтты механикалық әзірлеу. Қысқы уақытта механкиалық

Жер нысандары, грунт түрлері мен дайындық жұмыстары түрлерін сипаттайды.

Жер жұмыстары көлемін анықтаутәртібін түсіндіреді. Грунтың механикалық әзірлеуі амалдарын біледі.

Қысқы уақытта жер жұмыстарын орындау ерекшелігі.

Жер жұмыстарын орындауда қауіпсіздік талаптарын баяндайды.

417

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері әзірлеме. Жер жұмыстарын бақылау. Жер жұмыстарын орындауда қоршаған ортаға қауіпсіздік талаптары.

Практикалық сабақ (8 сағат )Жер жұмыстары өндірісіне

технологяидық карта элементтерінің әзірлеуі.

Жер жұмыстары өндірісіне технологиялық карта эементтерін әзірлейді.

Жер жұмыстары өндірісіне технологиялық карта эементтерін әзірлейді.

Тақырып 6.Дәнекер жұмыстарыДәнекер жұмыстарының тағайындалуы және құрылыста оны қолдану аясы. Дәнекер түрлері. Дәнекер технологиясы: соққылық, вибрациялы, жуулы, Жинақтық және монолитті ростверк дәнекерлерін қондыру технологиясы. Әлсіз грунттарда дәнекер фундаменттері. Дәнер жұмыстарын орындау барысында қауіпсіздік талаптары және қоршаған ортаны қорғау.

Дәнекер жұмыстарының тағайындалуын түсіндіреді және свай жүктеуі қабілетін сипаттайды.

Қағу дәнекерлеу фундаменттер қондырғысы.Дәнекер фундаменттерінің қабылдау тәртібі мен сапасын сипаттайды. Қоршаған орта мен еңбек қауіпсіздігі талаптарын сипаттайды.

Тақырып 7.Тас жұмыстары Құрылыстағы тас жұмыстары.

Тас кладкасы үшін тас жұмыстары. Тас жұмыстары түрлерін

және де тас жұмыстарының Тас кладкасы түрлерін, кесу

ережесін, жұмыс өндірісі технологиясын 418

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері Тас кладкасын кесу ережесі.

Тігістерді таңу жүйелері. Желі конструкция қабырғасынының тас кладкасы.

Тас кладкасы үшін құрал жабдықтар. Тасшының жұмысын ұйымдастыру. Қысқы уақытта тас жұмыстарын өндіру ерекшелігі. Жинақтық конструкция монтажымен тас жұмыстарының технологиясы және ұйымдастыру.

Тас жұмыстарын жүргізуде қауіпсізідік талаптары.

сапасы мен бақылауын сипаттайды.

сипаттайды. Тас жұмыстары сапасын бақылауды жарықтандырады. Еңбек қауіпсіздігі талаптарын баяндайды.

Практикалық сабақ (6 сағат )Кладкалы монтажды

жұмыстарда технологиялық карта элементтерінің әзірлемесі.

Кладкалы монтажды жұмыстар өндірісінде технологиялық карта элементтерін әзірлейді.

Кладкалы монтажды жұмыстар өндірісінде технологиялық карта элементтерін әзірлейді.

Тақырып 8.Плотниктік және столярлық жұмыстар Древесина материалдары,

оларды өңдеу амалдары. Бұтақ және брусь конструкциялары жинауы.

Столяр бұйымдарын орнату. Жұмыс сапасын бақылау. Жұмысты өндіру барысында қауіпсіздік талаптары.

Плотниктік және столярлық жұмыстар технологиясын ашады.

Қолданылатын материалдарды сипаттайды жұмыс сапасы бақылауы.

Жұмыс өндірісі барысында еңбек қауіпсіздігі талаптарын баяндайды.

419


Тақырып 9.Дәнекер жұмыстары Дәнекер классификациясы және қолдану аясы. Дәнекер бірігуі және тігістер. Дәнекер режимдері және орындау техникасы. Қол электрдоға дәнекері. Автоматты және жартылай автоматты дәнекері. Газ дәнекері. Дәнекер жұмыстарын бақылау. Дәнекер жұмыстарын орындауда қауіпсіздік талаптары.

Дәнекер, дәнекер бірігуі мен тігістер түрлерін сипаттайды.

Қол электрдоғасы, автоматты, жартылай автоматы. Газдық және байланысты сварка технологиясын жарықтандырады.

Бақылау жұмысы Тақырып 10. Бетон және темірбетон жұмыстары

Монолитті бетондауды қолдану аясы. Монолитті бетондаудың қолдану аясы. Кешенді технологяилық үрдіс құрамы. Шегендеп бекіту түрлері, оларды қолдану аясы. Шегендеп бекіту бақылау сапасы. Материал түрі бойынша арматура классификациясы. Дайындау технологиясы және жұмыс принципі. Арматуралық бұйымдар. Арматура қабатын қорғау. Алаңда арматура жұмысының технологиясы.Укладка орнына бетон смесңн тасымалдау.

Монолитті бетонның кешенді технологиялық үрдісі құрамын сипаттайды.

Шегендеп бекіту түрлерін, шегендеп бекіту технологиясы мен ұйымдастыруын, арматуралық бұйымдар түрлерін, арматуралық жұмыстардың технологиясы мен ұйымдастырылуын сипаттайды. Қою, тығыздау мен түрлі конструкциялар бетондауының технологиясын, бетондаудың арнайы амалдарын, қысқы уақытта бетондау үрдісінің амалдарын баяндайды. Және де бетон және темірбетон жұмыстары барысында талаптарды баяндайды.

420

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері Жұмыс тігістерінің қондырғысы. Бетондау амалдары: вакуумдеу, торкретирлеу, қысым беру. Қысқы уақытта бетон технологиясы ерекшелігі. Техникалық құжаттама.

Практикалық сабақ .(6 сағат )Фундаменттер қондырғысы

бойынша темірбетон жұмыстары өндірісіне технологияық карта элементтерін әзірлеу.

Фундаменттер қондырғысы бойынша темірбетон жұмыстары өндірісінде технологяиылқ карта элементтерін әзірлейді.

Фундаменттер қондырғысы бойынша темірбетон өндірісіне технологиялық карта элементтерін. әзірлейді.

Тақырып 11. Құрылыс конструкициялары монтажыҚұрылыс конструкциялары

монтажы технологиясы туралы жалпы мәліметтер. Құрылыс конструкциясының монтаж технологиясы. Монтажды үрдіс құрамы: жеткізу, қабылдау, қою, көтеру, орнату. Жүкалу қондырғылары. Монтаж механизмдері. Монтаж кранын таңдау.

Бірқабатты өндірістік ғимараттар технологиясы. Іріпанельді ғимараттар

Құрылыс конструкциялары монтажы үрдісін сипаттайды.

Монтаж әдістері классификациясын баяндайды, монтаж механизмдерін, жүкалу құрылғысын, монтаж технологиясын сипаттайды. Монтаж жұмыстарын орындауда қауіпсіздік талаптарын құрайды.

421

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері технологиясы. Темірбетон жабындысы бар монтаж. Қысқы уақытта монтаж конструкициялары ерекшелігі. Монтаж жұмысын бақылау сапасы. Қауіпсіздік талаптары.

Практикалық сабақ (6 сағат )Бірқабатты өндірістік ғимарат

темірбетон каркасы монтажына технологялық карта элементтерін әзірлеу.

Бірқабатты өндірістік ғимарат темірбетон каркасына технологиялық карта элементтерін әзірлейді.

Бірқабатты өндірістік ғимарат темірбетон каркасына техноогилық карта элементтерін әзірлейді.

Практикалық сабақ(6 сағат)Көпқабатты ғимарат

темірбетон каркасы монтажына технологиялық карта элементтерін әзірлеу.

Көпқабатты ғимарат темірбетон каркасы монтажына технологиялық карта элементтерін әзірлейді.

Көпқабатты ғимарат темірбетон каркасы монтажына технологиялық карта элементтерін әзірлейді.

Тақырып 12. Қорғаныс және изоляциялық жабулар қондырғысы бойынша жұмыстар

Қорғаныс және оқшаулау жабулар түрлері, оларға талаптар. Кровлилер: тағайындалуы, қолданылатын материалдар, негіздер дайындығы. Заман талабына сай рулон битумды полимерлік

Кроведь жабулары, рулон кровельдерін жабу технологиясын, түрлі черепицалардан кровель, металоочерепица және кровель болаттары орындау түрлерін

Жылуоқшау, гидрооқшау, коррозияға қарсы жұмыстарды орындау техноогиясын баяндайды. Қорғаны және изоляциялық жабуларды орындау барысында қауіпсізідік талаптарын баяндайды.

422

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері материалдар технологиясы. Даналы материалдардан кровель қондырғысы технологиясы: Иілгіш, керамикалық және цементтік. Жылуоқшаулау жұмыстары: тағайындалуы, түрлері, қондырғы технологиясы. Жұмыс сапасын бақылау. Гидрооқшаулау жұмыстары. Еңбек қауіпсіздігіне талаптар.

сипаттайды.

Тақырып 13. Бөлшек жабуларын қондыру бойынша жұмыстары Бөлшек жабуларының

тағайындалуы және түрлері. Бұласырлық жұмыстар және олардың тағайындалуы, түрлері, классификациясы, материалдары.

Жоғары қабатты бұласырлау технологиясы. Декоративті және арнайы бұласырлауды орындау технологиясы. Қысқы уақытта бұласырлау өндірісі. Жұмыс сапасын бақылау. Қаптау жұмыстары, қолдану аясы. Оларды керамикалық плитклармен жабу. Еңбек қауіпсіздігі талаптары. Малярлық жұмыстар, қолдану аясы. Құрамы. Жоғары қабатты бояуға

Бөлшек жабулары, қолданылатын материалар түрлерін сипаттайды.

Бөлшек жабулары, штукатурлық , малярлық, қаптау жұмыстарының дайындық үрдісін сипаттайды. Бөлшек жұмыстарын өндіру барысында қауіпсіздік талаптарын баяндайды.

423

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері дайындау. Малырлық жұмыстар үшін жабдықтар. Сапа бақылауы.

«Жылы» едендер қонлырғысы.Практикалық сабақ

Бұласырлық жұмыстарды орындаудың көлемі мен еңбекшығынын анықтауы.

Бқласырлық жұмыстарды орындаудың көлемі мен еңбекшығынын анықтайды.

Бқласырлық жұмыстарды орындаудың көлемі мен еңбекшығынын анықтайды.

Практикалық сабақ Малярлық жұмыстарды

орындауда көлемді және еңбекшығынын анықтайды.

Малярлық жұмыстарды орындауда көлемді және еңбекшығынын анықтайды.

Малярлық жұмыстарды орындауда көлемді және еңбекшығынын анықтайды.

424

БАСШЫЛЫҚ

«Құрылыс-монтаждық өндіріс технологиясы» пән бағдарламасы үйренушілердің азаматтық, өндірістік және ауыл шаруашылық ғимараттар мен нысандарды тұрғызу барысында құрылыс-монтаждық жұмыстардың технологиялық өндірісі туралы, жұмыс өндірісі туралы әдістер мен амалдары туралы, жұмысшылардың еңбегін ұйымдастыру, жүкалу құрылғылары, материалдық техникалық ресурстар, жұмыс өндірісі және қоршаған ортаны қорғау барысына қауіпсізідк талаптары туралы білімін алуды ескереді.

Пәнді меңгеру үйренушілердің «Құрылыс материалдары және бұйымдар», «Геодезия», «Ғимараттар және нысандар конструкциялары», «Еңбекті қорғау», «Құрылыс машиналары және шағын механизация құралдары», «Құрылыс конструкцияларының есеп негіздері» пәндерін меңгеру нәтижесінде алынған білімдерінде негізделеді.

Бағдарламалық материалды баяндау барысында құрылыс өндірісінің технологиясы аясында техникалық нормативтік -құқықтық актілер ережесін ескеру қажет. Үйренушілердің танымын кеңейту үшін құрылыс алаңдарында, көрмелерде саяхаттарды жүргізу қажет:

Осы пән бойынша бақылау негізгі формалары: бақылау жұмысы, курстық жоба, емтихан болып табылатын, аралық аттестаттауды жүргізуді ескереді. Осы оқу бағдарламасын жүзеге асыру барысында жүргізу ескерілген:

Бақылау жұмысы – 1; Курстық жоба – 1; Емтихан – 1.Бақылау жұмыстары жалпы бюджет уақытынан жүргізіледі. Білім беру ұйымдарына жұмыс оқу бағдарламасында тест

формасында құзыретті бағытталған практикалық сабақтарды әзірлеу қажет. Осы бағдарламамен үйренушілердің құрылыс өндірісінің

технологиясымен және құрылыс жұмыстары өндірісінде технологиялық карталарды әзірлеу дағдысын өңдеумен байланысты, практикалық сабақтарды шешу дағдысын алуға септігін тигізетін, практикалық сабақатр мен курстық жобаларды жүргізу ескерілген.

«Құрылыс-монтаждық өндіріс технологиясы» атты пән бойынша курстық жобаны орындау мақсаты болып теориялық білімдерді тереңдеті мен жүйелеу, технологиялық құжаттаманы жобалау барысында қолданылатын, дағды және білікті құру, өндірістік міндеттерді шешу, қажетті есептерді орындау табылады.

Курстық жоба құрыдыс жұмыстары өндірісінде технологиялық карта түрінде әзірленеді және түсініктеме жазба мен графикалық бөліктен тұрады. Түсініктеме жазба нормативтік құжатпен орнатылған, технологиялық карта бөлімдерінен тұрады. Түсініктеме жазбасы соңында

425

қолданылған әдебиет тізбесі келтіріледі. Түсініктеме жазбасының көлемі – 30 бет.

Курстық жобаның графикалық жобасы А1 форматында бір бетте орындалады, мұнда картаның технологиялық үрдісінің барлық элементтері сызылады. Пәнді меңгеру нәтижесінде үйренушілер білуі қажет:

– Құрылыс өнімділігінің өнімі мен басқа өнімдерден айырмашылығы;

– Құрылыс монтаж жұмыстарының түрлері және олардың орындау үшін машиналар мен механизмдер;

– Құрылыс нысандағы жобалық сметалық құжаттама; – Құрылыс монтаж жұмыстарының амалдары мен әдістері;– Жұмыс орындарының дұрыс ұйымдастырылуы;– Бригадаоар құрамныың дұрыс таңдау мен жұмысшылар арасында

міндеттерді бөлуі;– Құрылыс өнімінің сапасын жоспарлау және басқару жүйесі;– Технологиялық жобалау жүйесі, технологиялық құжаттама құрамы; Білуі : – Техникалық, нормативтік-құқықтық акітілермен және анықтама

әдебиетімен жұмыс;– Құрылыс-монтаж жұмыстары алаңында технологиялық карталарды

әзірлеу және оны практикада қолдану;– Қауіпсізідк техникасы ережесін қадағалауды қамтамасыз ету.

ҚҰРЫЛЫС-МОНТАЖ ЖҰМЫСЫН ҰЙЫМДАСТЫРУ

Оқу материалы мазмұнының ерекшелігі мен қиындығын есепке ала отыра, келесі оқыту әдістері қажет: дәрістер, әңгімелер, пікірталастар, ситуациялық міндеттерді шешу, өндірістік ситуациялар талдауы, ролдік және іскерлік ойындар, ми штурмы, материал тұсаукесері, микроспоптар мен т.б. жұмыс.



Тақырып

Оқу сағат саны

Барлығы

Практ саб.

Кіріспе 1

426

1. Қазақстан Республикасында құрылыс кешені 12. Құрылыс өндірісінің ұйымдастыру техникалық дайындығы 4

3. Құрылыс өндірісінің ағымды ұйымдастыру негіздері 44. Құрылыстың күнтізбелік жоспарлауы 10 65. Құрылыстың желілік жоспарлауы 6 26. Құрылыс бас жоспары 11 8Бақылау жұм ысы 17. Құрылыс сапасын бақылау . Нысанды пайдалануға тапсыру.

2

Курстық жобалау 30Барлығы 70 16

427



«Құрылыс монтаж өндірісін ұйымдастыру» пәнінің мақсаты, міндеті.Басқа пәндермен байланысы. Құрылыс саласындағы негізгі түсінігі.

Пән мақсаты, міндеті және құрылыс саласындағы негізгі түсінігі туралы жалпы пайымдауды айтады.

Пән мақсаты, міндеті және құрылыс саласындағы негізгі түсінігі туралы жалпы пайымдауды айтады.

Тақырып Қазақстан Республикасының құрылыс кешені Құрылыс кешенінің

құрылымы, құрамы және қатысушылары. Ғылыми зерттеу институттары, құрылыс индустриясы, құрылыс кәсіпорындары, мемлекеттік ведомстолық емес сараптама, мемлекеттік және сапаны арттыру ролі.

Қазақстан Республикасындағы құрылыс кешенін сипаттайды.

Құрылыс кешенінің құралымы мен құрамын сипаттайды және оның құрылыс өндірісіндегі ұйымдастыру ролін түсіндіреді.

Тақырып 2. Құрылыс өндірісінің ұйымдастыру -техникалық дайындығы.Құрылыстың ұйымдастыру

техникалық дайындығының мақсаты мен міндеті. Техникалық дайындық кезеңдері: жалпы дайындық, құрылыс ұйымларын дайындау, нысандарды дайындау. Құрылыс өндірісіне

Құрылыс өндірісінің ұйымдастыру техникалық дайындығын біледі.

Мақсаты мен міндетін баяндайды, құрылыс өндірісі дайндғы кезеңдерін жарықтандырады. Құрылыс өндірісіне дайындыққа құжаттаманы сипаттайды.

428

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері құжатаманы дайындау, түрлері және тағайындалуы. Құрылыс ұйымын жобалау (ПОС), құрамы және әзрлеу тәртібі (ППР). Тендер, оның нарықтағы мәні.

Тақырып 3. Құрылыс өндірісінің пошталық ұйымдастыру негіздері Құрылымы бойынша құрылыс

ағымының болмысы және түрлілігі және кеңістіктені даму сипаты.

Құрылыс ағымының өлшемдері: жеке үрдістер саны және ағымға қатысатын бригадалар саны; алу сандары; ағым адымдары; жұмыс ұзақтығы;

Өлшемдерді белгілеу. Технико–экономикалық тиімділігі.

Құрылыс ағымының гарфикалық құрылуын біледі.

Құрылыс ағымдарын классификациялайды. Құрылыс ағымдарының өлшемдері мен кезеңдерін түсіндіреді.

Тақырып 4. Құрылыстың күнтізбелік жоспарлауы

Құрылыстың күнтізбелік жоспарының тағайындалуы, құрамы.

Объективті күнтізбелік жоспарын әзірлеу үшін ұйымдастырушылық технологиялық кезеңдері: жұмыс көлемін және құрамын анықтау, жұмысты орындау әдісін таңдау. Жұмыс ауысымы.

Күнтізбіелік жоспардың есеп және графикалық бөлігін, жұмысшылардың еңбек кестесінің құрылуын, құрылыс машиналары мен механизмдер, материал және шығындардың қойылуын әзірлейді.

Күнтізбелік жоспар құрамын сипаттайды, мәнін түсінереді, оның өңделуі үшін мәліметтерді баяндайды.

Күнтізбіелік жоспардың есеп және графикалық бөлігін, жұмысшылардың еңбек кестесінің құрылуын, құрылыс машиналары

429


Жұмысшылар кестесінің қозғалысы. Күнтізбелік жоспардың технико экономиклаық көрсеткіштері.

мен механизмдер, материал және шығындардың қойылуын әзірлейді.

№ 1 Практикалық сабақ Күнтізбелік жоспардың есеп

бөлігін әзірлеуі. Күнтізбелік жоспардың есеп

бөлігін әзірлейді. Күнтізбелік жоспардың есеп

бөлігін әзірлейді.


Күнтізбелік жоспардың есеп бөлігін әзірлейді, технико экономикалық көрсеткіштерді әзірлеуі.

Күнтізбелік жоспардың есеп бөлігін әзірлейді, технико экономикалық көрсеткіштерді есептейді.

Күнтізбелік жоспардың есеп бөлігін әзірлейді, технико экономикалық көрсеткіштерді әзірлейді.

№ 3 Практикалық сабақ Жұмысшылардың қозғалыс

кестесін және жұмыс машиналарының қойылуының құрылуы.

Жұмысшыдардың қозғалыс кестесін және жұмыс машиналарының қойылуын құрайды.

Жұмысшыдардың қозғалыс кестесін және жұмыс машиналарының қойылуын құрайды.

Тақырып 5.Құрылыстың желі жоспарлауы.

Желі кестелері негізінде жоспаралу болмысы және тағайындалуы. Желі кестелерінің

Желі кестелері негізінде болмысты ашады, жоспарлау тағйындауын түсіндіреді.

Желі кестелерінің , уақытша өлшемдерінің, принциптерін сипаттайды. Графикалық әдіспен

430

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері негізгі элементтері. Уақытша өлшемдер, олардың есебі. Желі кестелерінің графикалық әдісі. Желі кестелерінің түзетуі.

Желі кестесінің технико экономикалық көрсеткіші.

желі кестесінің есеп тәртібін түсіндіреді.

№ 4 Практикалық сабақ Графикалық әдіспен желі

кестесін есептеу. Барлық уақытша өлшемлер

бойынша графикалық әдіспен желі кестесін есептейді.

Барлық уақытша өлшемлер бойынша графикалық әдіспен желі кестесін есептейді.

Тақырып 6. Құрылыс бас жоспары Құрылыс бас жоспарларының

тағайындалуы мен түрлері. Олардың жобалануы үшін шығыс мәліметтері. Құрылыс бас жоспар мазмұны және оның жобалану принципі. Жобалау жүйелілігі: машина және механизмдерді орналастыру, қауіпті зоналарды анықтау. Уақытша ғимараттар мен нысандарды, жолдарды орналастыру. Уақытща суменқамту құрылыс алаңын жобалау. Нысандық күнтізбелік жоспардың құрылыс алаңымен байланысы. Құрылыс бас жоспарының технико-экономикалық

Құрылыс бас жоспарларының тағайындауы мен түрлерін біледі. Және де оларды әзірлеу принципі мен жүйелілігін біледі.

Тағайындауды түсіндіреді, түрлерді сипаттайды, құрылыс бас жоспарлары мазмұнын баяндайды. Технико-экономикалық көрсеткіштер есебі тәртібін түсіндіреді.

431

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері көрсеткіші есебі. Еңбекті қорғау, өрт қауіпсіздігі мен Қоршаған ортаны қорғау бойынша шаралар.


Нысанды өзін-өзі садақпан тұрғызу барысында құрылыс бас жоспарын әзірлеу.

Нысанды өзін-сөзі садақпан тұрғызу барысында құрылыс бас жоспарын әзірлейді.

Нысанды өзін-өзі садақпан тұрғызу және де башня кранымен тұрғызу барысында құрылыс бас жоспарын әзірлейді: монтажды кранның қозғалыс бағытын таңдайды, оның жұмыс зонасынының қауіптілігін анықтайды, құрылыс коснтрукциялары коймалауының орындары, тұрмыстық бөлмелерді орналастыру, уақытша жолдарды тұрғызу, және де технико экономикалық көрсеткішетерді есептейді.

№ 6 Практикалық сабақ Уақытша тұрмыстық

ғимараттар мен нысандар алаңын есептейді, құрылыс материалладары мен конструкициялары қоймалауы үшін алаңына есептеуі.

Уақытша тұрмыстық ғимараттар мен нысандар алаңын есептейді, құрылыс материалладары мен конструкициялары қоймалауы үшін алаң.

Уақытша тұрмыстық ғимараттар мен нысандар алаңын есептейді, құрылыс материалладары мен конструкициялары қоймалауы үшін алаңына есептейді.

№ 7 Практикалық сабақ432

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері Құрылыс алаңының уақытша

сумен қамту қажеттілігі есебі. Құрылыс алаңының уақытша

сумен қамту қажеттілігі есебін орындайды.

Құрылыс алаңының уақытша сумен қамту қажеттілігі есебін орындайды.

№ 8 Практикалық сабақҚұрылыс алаңының уақытша

электермен қамту қажеттілігі есебі.Құрылыс алаңының уақытша

электермен қамту қажеттілігі есебін орындайды.

Құрылыс алаңының уақытша электермен қамту қажеттілігі есебін орындайды.

Бақылау жұмысы Тақырып 7. Құрылыс сапасын бақылау. Нысанды пайдалануға тапсыру.

Құрылыс сапасы үшін бақылау органдары. Олардың құқығы мен міндеттерін баяндайды.

Құрылыстың аяқталған нысандарын пайдалануға тапсыру тәртібі

Құрылыстың аяқталған нысандарын пайдалануға тапсыру тәртібін сипаттайды.

Құрылыс сапасы үшін бақылау органдарын сипаттайды. Олардың құқығы мен міндеттерін баяндайды.

Құрылыстың аяқталған нысандарын пайдалануға тапсыру тәртібін түсіндіреді.

433

БАСШЫЛЫҚ

«Құрылыс -монтаждық жобалауды ұйымдастыру» пәні бағдарламасы үйренушілердің құрылыс өндірісінің дайындығы мен ұйымдастыруы, ағымдық құрылыс негіздері, күнтізбелік және желілік жоспарлауды, құрылыс бас жоспарларын әзірлеу мен құрылыс үшін бақылау мәселелерін қарауды ескереді.

Пәнді меңгеру үйренушілердің «Ғимараттар мен нысандардың конструкциялары», «Құрылыс материалдары және бұйымдар», «Еңбекті қорғау», «Құрылыс машиналары мен шағынмеханизациялар», «Құрылыс монтаждық өндіріс технологиясы», «Ғимараттардың инженерлік техникалық жабдығы», «Ғимараттардың электржабдығы», «Құрылыс нормалары мен бақылау» пәндерін меңгеру нәтижесінде алынған білімдерінде негізделеді.

Осы бағдарламаны меңгеру барысында құрылысты ұйымдастыру саласында техникалық нормативтік құқықтық актілерді қолданып, ғылым және техниканың заман талабына сай жетістіктерін есепке ау қажет.

Білім беру үрдісінде техникалық оқыту құралдарын, көрнекі құралдарын қолдану қажет.

Үйренушілердің танымын кеңейту үшін құрылыс алаңдарында, көрмелерде саяхаттарды жүргізу қажет:

Осы пән бойынша бақылау негізгі формалары: бақылау жұмысы, курстық жоба, емтихан болып табылатын, аралық аттестаттауды жүргізуді ескереді. Осы оқу бағдарламасын жүзеге асыру барысында жүргізу ескерілген:

Бақылау жұмысы – 1; Курстық жоба – 1; Емтихан – 1.Осы бағдарламамен үйренушілердің құрылыс өндірісінің

технологиясымен және құрылыс жұмыстары өндірісінде технологиялық карталарды әзірлеу дағдысын өңдеумен байланысты, практикалық сабақтарды шешу дағдысын алуға септігін тигізетін, практикалық сабақатр мен курстық жобаларды жүргізу ескерілген.

«Құрылыс-монтаждық өндіріс технологиясы» атты пән бойынша курстық жобаны орындау мақсаты болып теориялық білімдерді тереңдету мен жүйелеу, технологиялық құжаттаманы жобалау барысында қолданылатын, дағды және білікті құру, өндірістік міндеттерді шешу, қажетті есептерді орындау табылады.

Курстық жоба құрылыс жұмыстары өндірісінде технологиялық карта түрінде әзірленеді және түсініктеме жазба мен графикалық бөліктен тұрады. Түсініктеме жазба нормативтік құжатпен орнатылған, технологиялық карта бөлімдерінен тұрады. Түсініктеме жазбасы соңында қолданылған әдебиет тізбесі келтіріледі. Түсініктеме жазбасының көлемі – 40 бет.

434

Курстық жұмыстың бірінші бөлімі «Құрылыс нысаннының күнтізбелік жоспары» бекітілген номенклатура бойынша жұмыс көлемінен, еңбек шығындары мен нысан бойынша машинажасау уақытынан тұрады.

Екінші бөлімі «Құрылыс бас жоспары» тұрмыстық ғимараттар мен нысандар алаңының есебінен, құрылыс материалдары мен конструкцияларын қоймалау үшін алаңдардан, су және электрмен қамту құрылыс алаңында қажетіліктен тұрады.

Үшінші бөлім «Қауіпсіздік техникасы, еңбекті қорғау және қоршаған ортаны қорғау» құрылыс алыңындағы қауіпсізідк шаралары бойынша ісшаралардан тұрады.

Курстық жобаның графикалық бөлігі екі беттен тұрады. Бірінші бетте (формат А1) жұмыс өндірісінің күнтізбелік кестесі, жұмысшылардың қозғалыс кестесі, негізгі құрылыс машиналары мен механизмдерінің жұмыс кестесі, құрылыс материалдарының жеткізу кестесі, технико –экономикалық көрсеткіштер кестесі орнатылады. Екінші бетте (формат А1 немесе А2, масштаб 1:200, 1:500) құрылыс бас жоспары, шартты белгілер, экспликация, монтаждық кран сызбасы мен эпюрасы, құрылыс конструкцияларының сызбасы, технико –экономикалық көрсеткіш сызбасы орнатылады.

Пәнді меңгеру нәтижесінде үйренушілер білуі қажет:– Құрылыс өнімділігінің өнімі мен басқа өнімдерден

айырмашылығы; – Құрылыс монтаж жұмыстарының түрлері және олардың орындау

үшін машиналар мен механизмдер;– Құрылыс нысандағы жобалық сметалық құжаттама; – Құрылыс монтаж жұмыстарының амалдары мен әдістері;– Жұмыс орындарының дұрыс ұйымдастырылуы;– Бригадала р құрамының дұрыс таңдау мен жұмысшылар арасында

міндеттерді бөлуі;– Құрылыс өнімінің сапасын жоспарлау және басқару жүйесі;– Технологиялық жобалау жүйесі, технологиялық құжаттама құрамы; Білуі : – Техникалық, нормативтік-құқықтық акітілермен және анықтама

әдебиетімен жұмыс;– Құрылыс-монтаж жұмыстары алаңында технологиялық карталарды

әзірлеу және оны практикада қолдану;– Қауіпсіздік техникасы ережесін қадағалауды қамтамасыз ету.

ҒИМАРТТАР ЖӘНЕ НЫСАНДАРДЫҢ ТЕХНИКАЛЫҚ ПАЙДАЛАНУЫ

435

Оқу пәнінің мақсаты болып үйренушілердің ғимараттар мен нысандарды пайдалану мен қызмет ету ерекшелігі туралы білімін алуы және де ғимараттың техникалық қызмет етуі бойынша жұмысты ұйымдастыру болып табылады.



Оқу сағаттары саны Барлы

ғы Практ жұм.

Кіріспе 2Бөлім 1. Ғимараттар мен нысандарды техникалық пайдаланудың негізгі ережелері

18 6

1.1. Ғимараттың ұзақ өмір сүруі, тозуы, моральдың ескіруі.

8 4

1.2. Ғимараттарға, конструкицияларға, жүйлер мен жабдықтарға пайдалану талаптар

4

1.3. Санитариялық-гигиеналық талаптар және ғимаратты пайдалану барысында өрт қауіпсіздігі талаптары

6 2

Бөлім 2. Ғимараттың құрылыс конструкцияларының техникалық сипаттамасы

14

2.1. Негіздер мен фундаменттердің техникалық пайдалануы

2

2.2.Ғимараттың қабырғасы мен фасадтарының техникалық пайдалануы

4

2.3. Қайта жабу мен едендердің техникалық пайдалануы

2

2.4. Шатыр және кровельдің техникалық пайдалануы 42.5. Ғимарат каркасы мен баспалдағының техникалық пайдалануы

2

Бөлім 3. Ғимаратты мауысымдық пайдаланудың ерекшелігі

14 6

3.1. Ғимаратты қысқы және жазғы көктемгі кезеңіне дайындығы

8 6

3.2. Қоғамдық ғимараттардың пайдалану ерекшелігі 5Бақылау жұмысы 1Бөлім 4. Үйді ұстау территориясы мазмұны 64.1.Территорияны жинауды ұйымдастыру 24.2. Тұрғын үйлердің сыртқы жайлылығы 4


436



Ғимараттар мен нысандардың пайдалану сапасы. Техникалық пайдаланудың теоретикалық негізі мен практикасы.

Пәннің негізгі түсінігінің болмысын ашады.

Ғимараттар мен нысандар пайдалануын атайды.

Бөлім 1. Ғимараттар мен нысандардың техникалық пайдаланудың негізгі ережелері Тақырып 1.1. Ғимараттың ұзақ өмір сүру, тозуы мен тозуы

Ғимарат және нысандардың тозуын тудыратын ұзақ өмір сүруі және факторлар. Мерзімінен бұрын тозуы және оның алдын алу әдістері. Ғимараттар мен нысандардың моральдық тозуы. Физикалық тозуы мен моральдық ескіруін есепке алу.

Физикалық тозуы мен моральды ескіруі есебінің процедурасын біледі.

Ғимараттардың өзақ өмір сұру болмысын ашады. Ғимараттың тозуы, моральдық ескіруін сипаттайды. Физикалық тозуы мен моральдық ескіруі есебінің процедурасын сипаттайды.

№ 1 Практикалық сабақ Физикалық тозуы мен моральды

ескіруін есебі. Ғимараттар элементтерінің

физикалық және моральдық тозуы есебін жүргізеді.

Ғимараттар элементтерінің моральдық тозуы мен физикалық тозуының есебін жүргізеді және моральдық және физикалық тозауға байланысты, ғимарат құнының өзгеруін тізбелейді. Ғимараттың физикалық тозуына байланысты конструкциясының техникалық жағдайының бағасын

437

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері жүргізеді (%). Орташа физикалық тозуының есебін жүргізеді.

Тақырып 1.2. Ғимараттар, конструкциялар мен жабдықтарға пайдалану талаптары

Жалпы және арнайы пайдалану талаптары. Ғимаратты жобалауға негізгі талаптар. Жаңа ғимараттардың қабылдауда негізгі талаптар. Ғимараттардың пайдаланушылық сапасын бағалау. Құралдық бақылау.

Жаңа ғимараттардың пайдалануға берген кезде, жалпы және арнайы пайдалану талаптарын, жобалу мен қабылдауға негізгі талаптарды баяндайды.

Жаңа ғимараттардың пайдалануға берген кезде, жалпы және арнайы пайдалану талаптарын, жобалу мен қабылдауға негізгі талаптарды түсіндіреді.

Тақырып 1.3. Санитариялық-гигиеналық талаптар және ғимаратты пайдалану барысында өрт қауіпсіздігі

Ғимаратты пайдалану барысында санитариялық-гигиеналық талаптарды сипаттайды. Желдету, жылуоқшаулауы, жылуоқшаулауы, бөлмедегі санитариялық-гигиеналық өлшемдерді бақылау туралы сипаттайды. Температура және ауа ылғалдығын бақылау. Бөлмедегі химиялық құрамды бақылау. Бөлменің жарықтығын бақылау.

Ғимаратты пайдалану барысында санитариялық гигиеналық талаптарды сипаттайды.

Ғимаратты пайдалану барысында санитариялық гигиеналық талаптарды түсіндіреді.

438


№ 2 Практикалық сабақ Бөлмедегі ауаауысуының есебі.

Оны басқа нормативтік мәліметтермен салыстыру. Бөлмедегі ауаалмасуды арттыру амалдарымен танысу. Бөлмелердегі ауа өлшемі мен ауаауысымының қысқалылығы есебін меңгеру

Бөлмедегі ауаауысуы есебін санайды. Оны оның нормативтік мәліметтерімен салыстырады.

Бөлмедегі ауаауысуын есептейді. Оны оның нормативтік мәліметтерімен салыстырады. Бөлмедегі ауаауысуын арттыру амалдарын түсіндіреді.

Бөлім 2. Құрылыс конструкцияларының техникалық пайдалануы.

Тақырып 2.1. Негіздер мен фундаменттердің техникалық пайдалануы Негіздермен мен

фундаменттерге пайдалану талаптарының амалдары Олардың пайдалану бағасының әдісі. Фундаменттердің зақымдалу мен ақауларын жою амалдары.

Негіздер мен фундаменттердің техникалық пайдалануы ережесін біледі.

Подвалдардың негізгі ақаулары мен қабырғаларын тізбелейді.Олардың туындау себебін түсіндіреді. Негіздермен мен фундаменттерге пайдалану талаптарын тізбелейді. Олардың пайдалану бағасының әдісін атайды. Фундаменттердің зақымдалу мен ақауларын жою амалдарын тізбелейді.

Тақырып 2.2. Қабырға және ғимарат фасадтарын техникалық пайдалану Қабырғаларға пайдалану талаптары. Қабырға өлшемдері және оларды бақылау амалдары. Қабырғаларды дымқылдаудың тән орындары. Оларды кебуден қорғау амалдары. Қабырғалардың мұздауы себептері

Ғимарат қабырғалары мен фасадтары ережесін біледі.

Қабырғаларға пайдалану талаптарын баяндайды. Қабырға өлшемдерін, амалдарын, құралдарын сипаттайды. Қабырғаларды дымқылдау себебін және тән орындарын атайды. Және де

439

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері және оларды жою. Іріпанельді қабырғаларды техникалық қызмет ету. Фасад элементтерін техникалық пайдалану.

ақаулардан қорғану амалдарын атайды.

Тақырып 2.3. Қайта жабу мен едендердің техникалық пайдалануы Ғимаратты пайдалану

барысында санитариялық-гигиеналық талаптарды сипаттайды. Желдету, жылуоқшаулауы, жылуоқшаулауы, бөлмедегі санитариялық-гигиеналық өлшемдерді бақылау туралы сипаттайды. Температура және ауа ылғалдығын бақылау. Бөлмедегі химиялық құрамды бақылау.

Қайта жабу мен едендердің техникалық пайдалануы ережесін біледі.


Тақырып 2.4. Шатырды техникалық пайдалану Желдету, жылуоқшаулауы,

жыдысоқшаулауы, бөлемедегі санитариялық гигиеналық өлшемдерді бақылау туралы сипаттайды.



Тақырып 2.5. Ғимарат каркасының техникалық пайдалануы

Бөлмедегі ауаауысуын есептейді. Оны оның нормативтік мәліметтерімен салыстырады. Бөлмедегі ауааусуын арттыру

Фундамент және қабырғалардың негізгі ақаулары. Пайда болуы себептері. Пайдалану талаптары. Ақауларды жою амалдаары.

Ғимаратты пайдалану барысында санитариялық гигиеналық талаптарды сипаттайды.

440

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері амалдарын түсіндіреді.

Бөлім 3. Ғимараттың маусымдық пайдалануы Тақырып 3.1. Ғимаратты қысқы және көктемгі жазғы кезеңге дайындығы

Пайдаланудың қысқы кезеңіне дайынлығын жоспарлау. Ғимараттыв қысқы кезеңге дайындау. Жылуды, су және электрэнергясын үнемді пайдаоану бойынша әсшгаралар. Ыстықсумен қамту, суқұбыры мен кәріздің ішкі жүйелері жүйесінің дайындығы, желдету жүйесінің дайындығы. Нысандарды жазғы көктемгі пайдалану дайындығы. Ғиммараттың көктемгі қарау тәртібі және ұйымдастыруы.

Ғимаратты пайдаланудң қысқы кезеңіне дайындығы мен жоспарлауы қажеттігін түсіндіреді.

Ғимаратты дайындау барысында нысанды көктемгі жазғы пайдалануға дайындығы, ғимараттың көктемгі дайынлығын ұйымдастыру туралы ісшаралары туралы айтады.

№ 3 Практикалық сабақ Ғимараттың жалпы қарауының

актісін (көктемгі) құрайды. Құрылыстың құрылыс конструкциялары мен инженерлік жабдықты қарау нәтижесін ресімдеуі.

Ғимараттың жалпы қарауының актісін (көктемгі) құрайды. Құрылыстың құрылыс конструкциялары мен инженерлік жабдығының қарау нәтижесін ресімдейді.

Ғимараттың жалпы қарауының актісін (көктесмі) құрайды. Құрылыстың құрылыс конструкциялары мен инженерлік құрал-жабдығын қарау нәтижесін ресімдейді.

№ 4 Практикалық сабақ Тұрғын үйдің аулалық

территориясы мазмұнына еңбек шығыны есебі.

Тұрғын үйдің аулалық территориясы мазмұнына еңбек шығыны есебін орындайды.

Тұрғын үйдің алаңдық территориясы мазмұнына еңбек шығыны есебін орындайды.

441

Тақырып мазмұны Оқыту нәтижесі Бағалау критерийлері Тақырып 3.2. Қоғамдық ғимараттарды пайдалану ерекшелігі

Қоғамдық талаптарға пайдалану талаптары. Өрт қауіпсіздігінің талаптары. Санитариялық-гигиеналық талаптар. Қоғамдық ғимараттардың пайдалану ерекшелігі. Берілген деңгейде пайдалану сапасы қолдауы бойынша ісшаралар.

Қоғамдық ғимараттарды пайдалану ерекшелігінің болмысын ашады.

Қоғамдық ғимараттарға пайдалану талаптарын тізбелейді. Қоғамдық ғимараттарды пайдалану ерекшелігінің болмысын ашады. Өрт қауіпсіздігі талаптарын атайды.

Бақылау жұмысы Бөлім 4. Үйдіиелену территориясы мазмұны

Тақырып 4.1. Территорияны жинауды ұйымдастыру Территорияны жинауды ұйымдастыру. Территорияны жинау ережесі және жүйелілігі.Территорияны жинау кезеңділігі.

Территорияны жинауды ұйымдастыру жүйелілігін сипаттайды.

Территорияны жинауды ұйымдастыру болмысын, оның ережесін және тәртібі мен кезеңділігін ашады.

Тема 4.2. Тұрғын үй және тұрғын үй жанындағы ғимараттардың сыртқы көгалдандыруыТұрғын үйлер мен тұрғын үй

жанындағы территорияның сыртқы түсінігі. Территорияның көгалдандыруы мен жасылдандыруына талаптар.

Тұрғын үй және тұрғын үй жанындағы ғимараттардың сыртқы көгалдандыруы түсінігін сипаттайды.

Территорияның көгалдандыруы мен жасылдандыруына талаптарды ашады.

442

БАСШЫЛЫҚ

«Ғимараттар және нысандардың техникалық пайдалануы» пәні бойынша оқу бағдарламасын жүзеге асыру үшін келесі оқыту формалары ұсынылады: дәрістер, семинарлар, саяхаттар, практикалық сабақтар. Оқу материалдарының мазмұнының ерекшелігі мен күрделілігін есепке ала отыра, келесі оқыту әдістері қажет: дәрістер, пікірталастар, ситуациялық міндеттерді шешу, өндірістік жағдайлар талдауы, ролдік және іскерлік ойындар, ми штурмы, материал тұсаукесері, шағын топтарда жұмыс жасау қажет.

Танымдық қызметті ұйымдастыру формалары ұсынымдық сипатына ие. Бөлімдерді меңгеруге арналған сағаттар саны мазмұны минимумын сақтау барысында өзгеруі мүмкін.

Осы оқу бағдарламасы ғимараттар және нысандардың пайдалану және қызмет ету ерекшелігін меңгеруді ескереді, сонымен қатар, ғимараттың техникалық қызмет етуі бойынша жұмыстарды ұйымдастыруды ескереді. Осы оқу бағдарламасы үйренушілердің : «Құрылыс материалдар мен бұйымдары», «Құрылыс машиналары және шағын механизация құралдары», «Ғимараттар және нысандар конструкциясы», «Құрылыс монтаждық өндіріс технологиясы», «Құрылыс монтаждық өндірісті ұйымдастыру», «Еңбект қорғау» пәндерін меңгеру барысында негізделеді. Осы пән бойынша бақылау негізгі формалары: бақылау жұмысы, сынақ болып табылатын, аралық аттестаттауды өткізу қажет. Осы оқу бағдарламасын жүзеге асыру барысында ескерілген

– бақылау жұмысы – 1;– сынақ – 1.Білім беру ұйымдарына жұмыс оқу бағдарламасында тест

формасында құзыретті бағытталған міндеттерді әзірлеу қажет. Пәнді меңгеру нәтижесінде үйренушілер білуі қажет:

– пайдалану нысанына пайдалану талаптары;– ғимарат пен нысанның техникалық жағдайын сипаттайтын,

өлшемдер;– ғимараттар мен нысандарды пайдаланудың ғылыми негіздері мен

практикалық сабақтары;– пайдаланатын ғимараттардың сенімділігі мен ұзақ өмір сүруіне

әсер ететін факторлар, олардың зақымдалу себебі;– ғимараттар мен нысандардың пайдаланудың көкейкесті

проблемалары.Білуі қажет:– ғимараттардың техникалық пайдалануы бойынша ісшараларды және

де олардың конструкциясы мен инженерлік жабдығының жөндеуі мен ауыстыруын ұйымдастыруды жүзеге асыру.

443

НАРЫҚТЫҚ ЭКОНОМИКА НЕГІЗДЕРІ ЖӘНЕ ӨНДІРІСТІ БАСҚАРУ

Оқу пәнін игеру мақсаты: экономикалық ұйғарымдарды қабылдаудағы негіздер және экономикалық есептерге керекті студенттердің экономика саласындағы білімін қалыптастыру, кәсіби құзыреттілігін дамытудағы ұйымдардың қаржы, өндірістік ресурстарын тиімді пайдалану.


Бөлім, тақырыпСағат саны

барлығы

Соның шінде практикалық жұмыстарға

Кіріспе 11 бөлім. Ұйымдардың өндірістік ресурстары, оларды тиімді пайдалану

41 14

1.1. Қазақстан Рспублиасының құрылыс кешені 11.2. Құрылыс нарығы 21.3. Құрылыс кәсіпорны шаруашылықтандыру субъектісі ретінде

2 2

1.4 Негізгі құрылыс қоры туралы түсінік және олардың түрлері. Негізгі қорларды пайдалану тиімділігі және қозғалыс көрсеткіштері

2

1.5 Ұйымның негізгі қорларының өтелімі және тозуы 6 41.6 Құрылыстағы қаржы айналымының құрамы 6 2№ 1 бақылау жұмысы 11.7. Инвестициялар мен инновациялар 3 21.8. Ұйымның еңбек ресурстары 6 21.9. Еңбектін өнімділігі 6 21.10. Еңбекақыны төлеу түрлері, олардың жүйелері. 6 22 бөлім. Ұйымдардың жұмыс істеуі 42 102.1. Құрылыс өнімдерінің өзіндік құны туралы түсінік, олардың түрлері және қызметі.

4

2.2. Құрылыстағы бағаның қалыптасуы 6 22.3. Пайда. Оның түрлері және қызметі 22.4 Ұйымдардың таза пайдасын бөлу және оны қалыптастыру реті. Тиімділік, және оның түрлері.

6 4

№2 бақылау жұмысы 12. 5. Құрылыстағы келісім шарттар 52.6. Шаруашылық қызметін жоспарлау 4

444

2.7. Құрылысты қаржыландыру және несиелендіру 42.8. Құрылыстық өндірістің тиімділігі 4 22.9. Құрылыстағы есеп және есептілік 22.10. Өндірістік - шаруашылық қызметін талдау 4 2Курстық жұмыс 20


445

ПӘННІҢ МАЗМҰНЫ

Тақырыптың мазмұны Оқытудың нәтижесі Бағалау критерияларыКіріспе

Пәннің мазмұны және оның міндеттері. Басқа пәндермен байланысы, заманауи экономиканың теориясы және тәжірибесі

Пән бойынша білімнің орны және рөлі туралы жалпы пікірін білдіреді.

Мамандық бойынша негізгі кәсіби білім бағдарламасын қамту процесіндегі пәндер бойынша білімнің орны және рөлі туралы жалпы пікірін білдіреді.

1 бөлім. Ұйымдардың өндірістік ресурстары, оларды пайдалану тиімділігіТақырып 1.1. Қазақстан Республикасының құрылыс кешені

Еліміздің халық шаруашылығы жүйесіндегі күрделі құрылыс. Құрылыс процесінің қатысушылары және кезеңдері. Құрылыстың техникалық – экономикалық ерекшеліктері. Қазақстан Республикасының құрылыс кешені, оның дамуының негізгі бағыттары. Құрылысты жүргізудегі ұйымдастырудың формалары. Құрылыс ұйымдарының түрлері.

Құрылыстың техникалық – экономикалық ерекшеліктерін біледі, оны жүргізу барысында ұйымдастырушылық формаларды айырады.

Құрылыс процесініңі қатысушалырын, құрылыс кешенінің құрамын атайды.

Құрылыстың техникалық – экономикалық ерекшеліктерін суреттейді, оны жүргізу барысында ұйымдастырушылық формаларын айырады.

Тақырып 1.2. Құрылыс нарығы Құрылыс нарығы, оны құру

шарттары. Нарықтың элементтері: нысандар, субъектер, инфрақұрылым, механизмдер. Құрылыстағы

Құрылыстық нарықты реттеуді және қалыптастыру мехханизмін бағдарлайды.

Құрылыстық нарықтың субъектілерінің шаруашылық қатынасының мазмұнын анықтайды. Құрылыстағы мердігерлік саданы

446

Тақырыптың мазмұны Оқытудың нәтижесі Бағалау критерияларышаруашылық қатынастарының маңызы. Құрылыс өнімдерінің бәсекеге қабілеттілігі. Мердігерлік саудалар және олардың құрылыс нарығындағы бәсекеге қабілеттілікті құру рөлі. Нарықтық экономиканы монополияға қарсы реттеуі. Құрылыс кешеніндегі дағдарысқа қарсы басқару.

жүргізу шарасын айтады.

Тақырып 1.3 Құрылыс кәсіпорны шаруашылықтандыру ретінде Кәсіпорын қызметінің

экономикалық маңызы. Мақсаттар мен міндеттер. Әр түрлі құрылыс ұйымдарының қалыптастырылуы және түзілу ерекшеліктері. Шаруашылық субъктерін мемлекеттік тіркеу реті және таратылуы. Кәсіпорын қызметінің құрылыс кешендерін лицензиялау. Өндірісті ұйымдастыру формалары: шоғырлау, мамандандыру, қауымдасу, құрамдасу, олардың маңызы және экономикалық тиімділігі. Кәсіпорындардың ерікті бірігуі: ассоциациялар, консорциумдар, концерндер, холдингтер.

Кәсіпорынның ұйымдастырушылық – құқықтық формаларын сипаттайды.

Кәсіпорынның ұйымдастырушылық – құқықтық формаларын айырады, олардың бірігу түрлерін, өндірістің ұйымдастырушылық формаларын атайды. Құрылыс ұйымдарының тіркелу ретін атайды және құрылыс жұмыстарын орындау үшін лицензия алады.

№ 1 тәжірибелік сабақ Акционерлік қоғамдардың Акционерлік қоғамдардың Акционерлік қоғамдардың

447

Тақырыптың мазмұны Оқытудың нәтижесі Бағалау критерияларықызметінің тиімділік есебі қызметінің тиімділік есеп көрсеткішін

жүргізеді қызметінің тиімділік есеп көрсеткішін жүргізеді

Тақырып 1.4 Ұйымдардың негізгі қорлары туралы түсінік, оның түрлері..Негізгі қорларды пайдалану тиімділігі және қозғалыс көрсеткіштері

Ұйымдардың өндірістік ресурстарының түрлері ретінде негізгі қорлардың түсінігі.

Заттық – табиғи құрамы, өндірістік қызметінің қатысуы, еңбек құралының ықпал деңгейі бойынша негізгі қорлардың түрлері.

Негізгі қорлардың орташа жылдық құны.

Негізгі қорларды пайдалану тиімділігі және қозғалыс көрсеткіштері

Ұйымдардың негізгі қорларының түрлерін түсіндіреді.

«Негізгі қорлар» түсінігінің маңызын ашады.

Негізгі қорлардың жылдық орта мөлшерін анықтау әдісі атайды.

Ұйымдардың негізгі қорларды пайдалану тиімділігі және қозғалыс көрсеткіштерінің анықтау әдісін атайды.

Тақырып 1.5 Ұйымның негізгі қорларының өтелімі және тозуыНегізгі қорлардың тозуының

экономикалық маңызы. Физикалық және моральдік тозу, олардың себептері. Физикалық және моральдік тозудың түрлері. Моральдік тозудың формалары.

Негізгі түсініктер: өтелім, өтелімнің мөлшері, өтелімдік шығару, өтелімдік қор.

Ұйымдардың негізгі қорларының

Ұйымдардың негізгі қорларының тозу түрлерін суреттейді, олардың себептерін ашады.

Физикалық және моральдік тозу түрлерін суреттейді.

Моральдік тозу формаларын суреттейді.

Раскрывает сущность понятий «Амортизация», «Амортизация мөлшерлері», «Амортизациялық шығулар», «Амортизациялық қор» туралы түсініктерді сипаттайды.

Ұйымдардың негізгі қорларының 448

Тақырыптың мазмұны Оқытудың нәтижесі Бағалау критерияларыөтелімінің маңызы. Желілік жіне желілік емес өтелімді аудару түрлері.

мағынасын ашады. Желілік жіне желілік емес өтелімді аудару түрлерінің әдісін атайды.

№2 практикалық жұмысНегізгі қорлардың орташа

жылдық құнының есебі, олардың қозғалыс көрсеткіштері және пайдалану тиімділігі.

Негізгі қорлардың орташа жылдық құнының, олардың қозғалыс көрсеткіштерін және пайдалану тиімділігін есептейді.

Негізгі қорлардың орташа жылдық құнының, олардың қозғалыс көрсеткіштерін және пайдалану тиімділігін есептейді.

№3 практикалық жұмысЖелілік және желілік емес

әдістерімен өтелімдік аударымның есебі.

Желілік және желілік емес әдістерімен өтелімдік аударымның есептейді.

Желілік және желілік емес әдістерімен өтелімдік аударымның есептейді.

Тақырып 1.6 Құрылыстағы айналымдағы қаражаттың құрамы «Айналымдағы қаражат» түсінігі.

Айналымдағы қаражаттың құрамы және құрылымы. Айналымдағы қаражаттың құрылу көздері. Айналымдағы қаражаттың қажеттілігін анықтау. Құрылыстың материалдық – техникалық қамсыздандыруын ұйымдастыру. Айналымдағы қаражатты тиімді пайдалану көрсеткіштері. Айналымдағы қаражатты тиімді пайдалануды көтерудегі бағыттар.

Өндірістік айналымды қорларды және айналу қорары.

«Айналымдық қаражаттар» түсініктің маңызын ашады. Ұйымдардың барлық айналымдық құралдарын түсіндіреді. Айналымдық қаражаттарды тиімді пайдалану көрсеткіштерінің есеп әдісін айтады.

№4 практикалық жұмыс449

Тақырыптың мазмұны Оқытудың нәтижесі Бағалау критерияларыАйналымды қаражаттардың

тиімді пайдалану көрсеткіштерінің есебі.

Ұйымдардың айналымды қаражаттардың тиімді пайдалану көрсеткіштерінің есептейді.

Ұйымдардың айналымды қаражаттардың тиімді пайдалану көрсеткіштерінің есептейді.

Бақылау жумысыТақырып 1.7. Инвестициялар және инновациялар

Инвестициялар туралы түсінік. Көздері мен түрлері. Инвестицияның экономикалық бағасы. Уақыт ықпалының есебі. Қаражаттарды салу,олардың түрлері.

Иновацияның маңызы, олардың түрлері. Иновациялық қызметтердің тиімділік бағасы және жоспарлануы.

Құрылыс кәсіпорындарының инновациялық және инвестициялық тиімділік бағасын береді.

Ивестициялар мен инновациялардың түрлерін анықтайды, құрылыстағы иновациялық және инвестициялық қызметтердің негізгі бағыттарын біледі.

№5 практикалық жұмыс

Экономикалық инвестицияның тиімділік есебі.

Инвестицияның тиімділігін бағалайды.

Инвестицияның тиімділігін бағалайды.

Тақырып 1.8 Ұйымдардың еңбек ресурстары«Ұйымдардың еңбек ресурстары»

түсінігі, олардың құрамы, құрылымы. Ұйымдарға негізгі және көмекші жұмысшылардың қажеттілігін анықтау.

Негізгі және қосымша жұмысшылардың санын есептеу әдісін атайды.

«Ұйымдардың еңбек ресурстары» түсінігінің маңызын ашады, олардың құрамын, құрылымын суреттейді. Негізгі және қосымша жұмысшылардың санын есептеу әдісін айтады.

№6 практикалық жұмысҰйымдардағы жұмысшылар

санының есебі. Ұйымдардағы жұмысшылар

санының есептейді.Ұйымдардағы жұмысшылар

санының есептейді.450

Тақырыптың мазмұны Оқытудың нәтижесі Бағалау критерияларыТақырып 1.9 Еңбек өнімділігі

Негізгі түсініктер: еңбек өнімділігі, өндіру, еңбек сыйымдылығы. Өндірудің және еңбек сыйымдылығының түрлері. Еңбек өнімділігін өлшеу әдістері.

Еңбек өнімділігін өлшеу әдістерін біледі.

«Еңбек өнімділігі», «Өндіру», «Еңбек сыйымдылығы» түсініктерінің мағынасын ашады. Өндірудің және еңбек сыйымдылығының түрлерін суреттейді. Еңбек өнімділігін өлшеу әдістерін атайды.

№7 практикалық жұмысЕңбек өнімділігінің

көрсеткіштерінің есебі. Еңбек өнімділігінің

көрсеткіштерінің есептейді. Еңбек өнімділігінің

көрсеткіштерінің есептейді.Тақырып 1.10. Еңбекақы түрлері, олардың жүйелері.

Еібеқақаның экономикалық маңызы. Негізгі және қосымща еңбекақы.

Еңбекақының кесімдітүрі, олардың жұйлері: жәй мерзімдік, мерзімдік – сыйақылы.

Еңбекақы түрлері, олардың жүйелері біледі.

«Еңбекақы» түсінігінің маңызын ашады.

Негізгі және қосымща еңбекақы құрамын суреттейді.

Еңбекақының кесімді және мерзімдік түрлерін, олардың жүйелерін сипаттайды,

№8 практикалық жұмысМерзімдік және кесімді

еңбекақының түрлерінің есебі. Мерзімдік және кесімді

еңбекақының түрлерін есептейді.Мерзімдік және кесімді

еңбекақының түрлерін есептейді.2 бөлім. Ұйымдардың жұмыс істеуі

Тақырып 2.1. Құрылыс өнімдерінің өзіндік құны туралы түсінік, олардың түрлері және қызметі.Өнімдердің өзіндік құнының

маңызы мен мазмұны. Өндірістік және толық өзіндік құн. Өзіндік құнның

Өндірістік және толық өзіндік құнды түсіндіреді.

«Өзіндік құн» түсінігінің маңызы мен мазмұнын ашады. Өзіндік құн қызметін суреттейді. Құрылыс –

451

Тақырыптың мазмұны Оқытудың нәтижесі Бағалау критерияларықызметі. Құрылыс – монтаж жұмыстарының өзіндік құнының түсінігі. Шығын баптары бойынша өзіндік құнның құрылымы. Экономикалық элементтер бойынша шығындардың түрлері. Әр түрлі кәсіпорындардағы тура және жанама шығындар, ауыспалы және тұрақты шығындар. Өзіндік құнның түрлері. Құрылыс – монтаж жұмыстардағы өзіндік құнының түсу жолдары.

монтаж жұмыстарының өзіндік құнының есептеу әдісін айтады, құрылыс – монтаж жұмыстарының өзіндік құнының құрылымы мен құрамын талдайды. Шығындарды топтастырады, олардың түсу қорларын анықтайды.

Тақырып 2.2. Құрылыстағы бағаның қалыптасуыБағаны экономикалық санаты

ретінде түсіну. Мемлекеттің қатысуымен бағаны реттеу әдісі және бағаның санаты бойынша түрлері. Босату, көтерме және бөлшектеу туралы түсінік, олардың құрамы. Құрылыс өнімдерінің бағасын қалыптастыру. Келісімді (келісімшартты) баға. Тапсырыс берушінің (инвестордың) бағасы. Мердігердің ұсынған бағасы.

Салық жүйесінің элементтері. Өнімдерге өзіндік құнды қосатын салықтар. Пайдадан төленетін

Құрылыс өнімдеріне белгіленген бағалардың ретін түсіндіреді.

Экономикалық санат ретінде «баға» түсінігінің маңызын ашады. Мемлекеттің қатысуымен бағаны реттеу әдісі және бағаның санаты бойынша түрлерін суреттейді. Босату, көтерме және бөлшектеу туралы бағалардың түсінігін ашады. Құрылыстағы бағаның қалыптасу жүйесіне жалпы ыңғайын біледі. ҚР салық жүйесі туралы жалпы түсінігін айтады, салқтың түрлерін айырады.

452

Тақырыптың мазмұны Оқытудың нәтижесі Бағалау критерияларысалықтар. Өнімдерді өткізгендегі бағаларға қосылған салықтар.

№9 практикалық жұмысҚұрылыс – монтаж

жұмыстарының құнын және өзіндік құнын анықтау.

Құрылыс – монтаж жұмыстарының құнын және өзіндік құнының есебін орындайды.

Құрылыс – монтаж жұмыстарының құнын және өзіндік құнының есебін орындайды.

Тақырып 2.3. Пайда, оның түрлері және қызметі.Пайданы экономикалық санаты

ретінде түсіну. Ұйымның жалпы, салық салынатын, жеңілдендірілген, таза пайдалары. Пайданың маңызы мен қызметі. Пайда мен кірістің экономикалық мазмұны. Құрылыс ұйымдарының кіріс көздері. Пайданың маңызы, олардың түрлері.

Құрылыс ұйымдарының пайдасын бөлу.

Экономикалық санаты ретінде «пайда» түсінігінің маңызын ашады. .

Ұйымның жалпы, салық салынатын, жеңілдендірілген, таза пайдаларын суреттейді. . Пайданың маңызы мен қызметін ашады.

Тақырып 2.4 Ұйымдардың таза пайдасын бөлу және оны қалыптастыру реті. Тиімділік, және оның түрлері. Ұйымдардың таза пайдасын

қалыптастыру. Ұйымдардың қорларына таза пайдаларды бөлу, оны қолдану бағыттары. Құрылыс өндірісінің экономикалық маңызының тиімділігі, тиімділік көрсеткіштерінің есептеу әдісі. Тиімділікке әсер ететін факторлар.

Ұйымдардың таза пайдасын қалыптастыру ретін атайды. Тиімділік көрсеткіштерінің есептеу әдісін атайды.

Ұйымдардың қорларына таза пайдаларды бөлу, оны қолдану бағыттарын түсіндіреді. «Тиімділік» түсінігінің маңызын ашады.

453

Тақырыптың мазмұны Оқытудың нәтижесі Бағалау критериялары№10 практикалық жұмыс

Ұйымдардың таза пайдасын бөлу және есептеу.

Ұйымдардың таза пайдасын бөлу және есептейді.

Ұйымдардың таза пайдасын бөлу және есептейді.

№11 практикалық жұмысТиімділік көрсеткіштерінің есебі. Тиімділік көрсеткіштерінің

есептейді. Тиімділік көрсеткіштерінің

есептейді.Бақылау жұмысы

Тақырып 2.5. Құрылыстағы келісім шарттар Құрылыс мердігерліктің келісім

шартқа отыру және орындау реті. Орындалған жұмыста тапсыру реті. Құрылыс нысанындағы орындаған жұмыстың есептері. Екі жақты жауапкершілік. Мердігерлік келісімшартты өзгерту және бұзу реті.

Келісім шартқа тұру, өзгерту, оны бұзу реті туралы жалпы түсінікті айтады.

Құрылыстық мердігерліктің келісім шарттың мазмұнын қайта құрады. Келісім шартты орындау ретін және екі жақты жауапкершілікті айтады.

Тақырып 2.6. Шаруашылық қызметін жоспарлау Жоспарлаудың маңызы, оның

қағидалары және әдістері. Жоспарлаудың түрлері: стратегиялық, ағымдық, жедел. Жоспарды құруға арналған бастапқы деректер, жоспарлаудың кезеңдері. Құрылыс ұйымдарының жоспарының негізгі көрсеткіштері. Бизнес – жоспар, оның міндеті. Бизнес – жоспардың мазмұны

Бизнес – жоспардың негізгі бөлімдерін атайды..

Жоспарлаудың кезеңдері мен қағидаларын суреттейді, жоспардың көрсеткіштері мен түрлерін ашады.

454

Тақырыптың мазмұны Оқытудың нәтижесі Бағалау критерияларымен құрылымы.

Тақырып 2.7. Құрылысты қаржыландыру және несиелендіру Қаржының маңызы.

Қаржыландыру жүйесі. Қазақстан Республикасындағы банктік жүйесі. Құрылысты қаржыландыру көздері. Құрылыс ұйымдарын несиелендіру. Құрылыс ұйымдарының қаржылық жағдайын сараптау. Несиелік тәуекелдің есебі.

Қазақстан Республикасындағы банктік жүйені сипаттайды.

Құрылысты қаржыландыруға жалпы амалдарды біледі, несиелендіру түрлерін анықтайды, құрылыс ұйымдарының қаржылық жағдайы туралы болжамды айтады.

Тақырып 2.8. Құрылыстық өндірістің тиімділігі Құрылыс өндірісінің

экономикалық тиімділігін түсіндіру. Жобалау шешімдерінің үнемділік есебі. Құрылыс өндірісінің тиімділігіне әсер ететін факторлар. Құрылыс өнімдерінің сапасы. Құрылыс өндірісінің және жобалау шешімдерінің экономикалық тиімділіктерін көтеру жолдары.

Құрылыс өндірісінің және жобалау шешімдерінің экономикалық тиімділіктерін көтеру жолдарын атайды.

Құрылыс өндірісінің және жобалау шешімдерінің экономикалық тиімділіктерін көтеру жолдары туралы жалпы түсінікті айтады.

Жобалау шешімдерін таңдау нұсқасын, өндірістік жұмыстардың нұсқаларын дәлелдейді.

№12 практикалық жұмысҚұрылыс өндірісінің

экономикалық тиімділік көрсеткіштерінің есебі.

Құрылыс өндірісінің экономикалық тиімділік көрсеткіштерінің есебін жүргізеді.

Қаржылық салымдардың тиімді түрлерін таңдайды. Таңдалған түрлердің өндірістік жұмыстарының экономикалық әсерін есептейді.

Тақырып 2.9. Құрылыстағы есеп және есептілік Құрылыстағы санақ және Құрылыстағы тексеріс ұйымдары Құрылыс ұйымдарындағы әр

455

Тақырыптың мазмұны Оқытудың нәтижесі Бағалау критерияларыбухгалтерлік, жедел есеп. Есептіліктің негізгі түрлері, орындау мерзімдері.

Бухгалтерлік есептің негізгі түсініктері, мақсаттары мен қағидалары. Бухгалтерлік тепе-теңдік: мазмұны мен құрылымы. Құрылстағы тексеріс.

туралы жалпы түсінікті айтады. түрлі есептер мен есептілікті анықтайды, бухгалтерлік есептің негізгі түсінігін атайды.

Тақырып 2.10. Құрылыс ұйымдарындағы өндірістік - шаруашылық қызметті талдауШаруашылық қызметін талдау

түрлері және маңызы. Экономикалық талдаудың әдістері. Құрылыс ұйымдарындағы өндірістік - шаруашылық қызметті талдаудың негізгі бағыттары және оның орындалу реті.

Құрылыс ұйымдарындағы өндірістік - шаруашылық қызметтіне талдау жүргізеді.

Экономикалық талдаудың маңызын, міндеттер мен мақсатын ашады, құрылыс ұйымдарындағы өндірістік – шаруашылық қызметін талдаудың әр түрлі әдістерін салыстырады.

№13 практикалық жұмысҚұрылыс аймақтарының,

бригадалардың қызмет көрсеткіштерін талдау.

Құрылыс – монтаж аймақтарының, бригадалардың қызмет көрсеткіштерін талдайды.

Құрылыс – монтаж аймақтарының, бригадалардың қызмет көрсеткіштерін талдайды.

456

БАСШЫЛЫҚ

«Нарықтық экономика негіздері және өндірісті басқару» пәні бойынша оқу бағдарламысын іске асыру үшін оқытудың келесі формалары ұсынылады: дәрістер, семинарлар, экскурсиялар, практикалық сабақтар.

Оқу материалдарының мазмұнының ерекшелігі мен күрделілігін есептей отырып, оқытудың келесі әдістері ұсынылады: дәріс сұхбаттар, пікірталастар, жағдаяттық мәселелерді шешу, өндірістік жағдайларды талдау, рөлдік және іскерлік ойындар, миға шабуыл, материалдарды презентациялау, микротоптардағы жұмыс және т.с.с.

Танымдық әрекеттерді ұйымдастыру формалары ұсыныстық сипаттарды білдіреді. Бөліктерді оқуға арналған сағаттар саны мазмұнның минимумын сақтағай отырып өзгертілуі мүмкін.

Осы оқу бағдарламасы құрылыс ұйымдарының қаржылық, өндірістік және шаруашылық қызметтерін басқару жүйесінде жоспарлық – экономикалық әрекеттердің орны мен рөлдерін игеруді көздейді, сонымен қатар экономикалық субъектінің шаруашылық әрекетін сипаттайтын жоспарлық техникалық – экономикалық көрсеткіштерін, тәжірибелік іскерліктер мен дағдылардың есебін қалыптастырады.

Оқу бағдарлама келесі пәндік оқулықтардағы білімдерге, іскерлікке және дағдыларға негізделеді: «Экономикалық теория», «Еңбек мен сметаны мөлшерлеу», «Құрылыс – монтаж өндірісінің технологиясы», «Құрылыс – монтаж өндірісін ұйымдастыру», «Ғимарат пен құрылыстардың құрылымдары», «Құрылыстық материалдар», «Құрылыс көліктері және кіші механизацияның құралдары».

Теориялық материалдарды бекіту және оқушылардың тәжірибелік дағдыларын қалыптастыру үшін жоспарлық техникалық – экономикалық көрсеткіштердін есебін орындаудағы анықтамалық және нормативтік құжаттарды пайдалана отырып, бағдарламамен практикалық сабақтарды өткізу және курстік жұмыстарды орындау көзделген.

Осы пән бойынша бақылау аралық аттестацияны жүргізуді ескереді, олардың негізгі формалары: бақылау жұмыс, курстік жұмыс, сынақ.

Осы оқу бағдарламыны өткізуде келесі жұмыстар іске асырылады:- бақылау жұмысы - 2- курстык жұмыс – 1- сынақ - 1Білім беру ұйымдарына жұмыс оқу бағдарламасында біліктіліктік –

болжамдық тапсырмаларды тест түрінде дайындау керекОқу пәндерін оқу пәндерін игеру нәтижесінде білім алушылар білу керек:– ұйымның мақсаттары мен міндерін;– заңды тұлғалардың сипаты;– әр түрлі сипат бойынша ұйымдардың түрлері;– ұйымдардың негізгі қорларының түрлері;– ұйымдардың негізгі қорларының тозу турлері;– амотизациялық аударымдардың маңызы мен әдістері;

457

– ұйымдардың айналым қорларының құрамы;– ұйымдардың еңбек ресурстарының құрамы;– еңбек өнімділігінің көрсеткіштері және оны өлшеу әдістері;– кесімді және мерзімдік еңбекақы формалары;– өзіндік құнның түрлері және функциялары;– шығындаодың экономикалық элементтері және шығындардың

калькуляциялық баптары;– бағаның түрлері және оларды есептеу реті;– пайданың түрлері мен функциялары;– таза пайданы қалыптастыру реті, оның ұйымдарда қолдануы;жасай алу керек:– ұйымдардың негізгі қорларының қозғалыс көрсеткіштерін есептеу және

оларды тиімділік көрстекіштерді пайдалану;– әр түрлі әдістермен амортизациялық аударымдарды есептеу;– ұйымдардағы айналымдағы қаражаттарды тиімді пайдалану

көрстекіштерін табу; – ұйымдардағы жұмысшылар санын есептеу;– еңбек өнімділігі көрстекіштерінің маңызын анықтау;– еңбекақының кесімді және мерзімдік формалары бойынша жалақыны

есептеу; – өнімдердің толық және өндірістік өзіндік құндарын есептеу;– бөлшектік және көтерме, белгіленген бағаларды анықтау;– ұйымдардың таза пайдасын табу және бөлу;– тиімділік көрсеткіштерін есептеу.

458

ОҚУ ӘДЕБИЕТІНІҢ ТІЗІМІ

№ Атауы Авторы Баспасы Шығарылым номері

ISBN коды Баспа орын

Басылған

жылы

Пайдаланатын пәндер

Жалпы талап етілетін сандар

Түсіндірмелер

1. Еңбекті және қоршаған ортаны қорғау және дұрыс табиғи пайдалану

Дрижд Н.А. Фолиант 9965-35-582-7

Астана 2009 Еңбекті қорғау

2. Қауіпсіздік техникасы

Клюжев Ю.В., Шатырбаева М.Ж.

Фолиант 9965-385-190-2


3. Қазақстан Республикасының Еңбек Кодексі


4. Сызу геометриясы мен инженерлік графика негіздері.Оқу құралы.

Мусалимов Т. Фолиант 978-6-012925-62-3

Астана 2013 Инженерлік графика негіздері

5. Ақпараттық технологиялар. Оқулық.

Ермеков Н.Т. Фолиант 2- басылым.

9786012920482

Астана 2010 Кәсіби қызметтегі ақпараттық

технологиялардың негіздері

6. Компьютерлік графика. Оқулық. 2- басылым.

Ермеков Н.Т. Фолиант 9786012920178

Астана 2010 Кәсіби қызметтегі ақпараттық

технологиялардың негіздері

7. Құрылыс материалдары. Оқулық.

Ни В.В. Фолиант 9786012925586

Астана 2013 Құрылыстық матераиалдар мен бұйымдар

459

8. Құрылыс материалдары (зертханалық практикалық жұмыстары). Оқу құралы.

Хамзин С., Абдушкуров Ф.

Фолиант 2- бас. 9965358516 Астана 2010 Құрылыстық матераиалдар мен бұйымдар

9. Дәнекер және термикалық металл кесуі. Оқу құралы.

Исин Д., Исагулов А., Исин Б.

Фолиант 9786017568382

Астана 2014 Арнайы технология

10. Техникалық механика. Қондырғысы есебі. Оқу құралы.

Кочин Н.Ф. Фолиант 2- бас 9786012928631

Астана 2014 Техникалық механика

11. Азматтық, өндірістік және ауылшаруашылық басылымдары.

Буга П. Г. Жоғары мектеп

2-е қар. және тол.басылым

978-5-903034-67-3

Мәскеу 2005 Ғимараттар мен

құрылыстардың құрылымы

12. Азаматтық басылымдардың конструирлеуі

Шерешевский И. А.

Сәулет 5-9647-0030-6



13. Өндірістік ғимараттар мен нысандар конструирлеуі.

Шерешевский И. А.

Сәулет 5-9647-0037-3



14. Темірбетон конструкциялары. Теория, есеп және конструирелу негіздеір

Пецольд Т.М., Тур В.В.

БГТУ басылымы

985-6584-59-0

Брест 2008 Есеп конструкциялары негізі

15. Құрылыс конструкициялары .

Сахи Д., Зайцев Ю., Дуамбеков

Фолиант 9786012922899

Астана 2011 Құрылыстық құрылымның

460

Оқулық. 2-басылым. М., Хуснутдинов Р.

есептік негіздері

16. Негіздер және фундаменттер негіздері.

Берлинов М.В., Ягупов Б.А.

Құрылыс басылымы

978-5-8114-1212-9

Мәскеу 2011 Құрылыстық құрылымның

есептік негіздері

17. Құрылыс және жол машиналары пайдалануы

Максименко А.Н.

Дизайн ПРО

5-94157-460-6

Минск 2006 Құрылыстық көліктер және

кіші механизация құралдары

18. Фундамент құруда құрылыс машиналары және жабдықтар .Оқулық

Абраменков Д., Абраменков Э., Грузин А., Грузин В.

Фолиант 9786012922998

Астана 2011 Құрылыстық көліктер және

кіші механизация құралдары

19. Құрылыс өндірісініңтехнологиясы және ұйымдастыруы. Оқу құралы

Стаценко А.С., Тамкович А.И.

Жоғары экономикалық мектеп

5-06-001830-X

Минск 2008 Құрылыс – монтаж

өндірісінің технологиясы;

Құрылыс – монтаж

өндірісін ұйымдастыру

20. Құрылыс өндірісініңтехнологиясы

Рыжевская М. П.

РИПО 978-985-503-204-6


өндірісінің технологиясы

21. Құрылыс өндірісінің технологиясы және өндірісі

Соколов Г. К. «Академия» басылымы

2-бас. 978-5-7695-4560-3

Мәскеу 2006 Құрылыс – монтаж

өндірісінің технологиясы;

Құрылыс – монтаж

461


22. Құрылыс өндірісінің ұйымдастыруы

Дикман Л.Г. АСВ басылымы

5930931410. Мәскеу 2006 Құрылыс – монтаж


23. Құрылыс өндірісінің ұйымдастыруы: оқу құралы

Рыжевская М. П.

РИПО 978-985-503-198-6



24. Тұрғын үйлерді техникалық пайдалануы

С.Н. Нотенко, А.Г. Ройтман, Е.Я. Сокова и др.

Жоғары мектеп

5-06-003672-3


құрылыстарды техникалық пайдалану

25. Қалалардың көгалдандыруы. Оқу құралы.

Скачкова С. Б.Чекаева Р.У.

Фолиант 9786012710625

Астана 2011 Ғимараттар мен

құрылыстарды техникалық

пайдалану26. Кәсіпорын

экономикасы.Бабук И. М. ИВЦ МФ 978-5-16-

006555-7Минск 2013 Нарықтық

экономика негіздері және

өндірісті басқару

27. Кәсіпорын экономикасы: Дәрістер курсы

Волков О. И. ИНФРА-М

978-5-16-002978-8

Москва 2007 Нарықтық экономика

негіздері және өндірісті басқару

28. Кәсіпорын экономика сы. 2-б.

Головачев А. С.

Жоғары экономиклақы мектеп

2-бөл., қар.

978-985-06-1971-6

Минск 2011 Нарықтық экономика

негіздері және өндірісті

462

басқару29. Экономика негіздері.

Оқу құралы.Ходжаниязова Ж.Т.

Фолиант 978-6-017-56811-5

Астана 2014 Нарықтық экономика


30. Кәсіпорын экономикасы (практикум). Оқу құралы.

ТусупбековТ.Т., Тенизбаева Г.С.

Фолиант 978-6-012-92215-8

Астана 2010 Нарықтық экономика


31. Кәсіпорын экономикасы : қысқаша курс

Ильин А. И. Жаңа басылым

978-985-475-317-1

Мәскеу 2007 Нарықтық экономика


32. Кәсіпорын экономикасы. Практикум.

Сенько А.Н, Крум Э. В.

Жоғары экономикалық мектеп

985-06-0733-5

Минск 2005 Нарықтық экономика


33. Жобаларды басқаруғақұзыретті көзқарас

Бушуев С.Д., Бушуева Н.С.

978-966-96868-5-5

Киев 2006 Жобаларды басқару

34. Жоба тәуекелдерін талдау

Грачева М.В. ЗАО Финстатинформ,

5-7866-0059-9

Мәскеу 2009 Жобаларды басқару

463

ОҚУ ЖАБДЫҚТАРЫНЫҢ ТІЗІМІ

№ АтауыТехниқалық ерекшеліктер

Құрал –жабдықтарды пайдаланып

беретін пәндер

Талап етілетін

жабдықтардың

есебінің бірліктер

і/ студентте

рдің санына

байланысты

Жалпы

талап етілетін саны

Түсіндірмелер

1. Бетонолом CPB-15(немесе CPB-20)

1. Арнайы технология2. «Кең бейінді құрылысшы - шебер» жұмысшы мамандығы бойынша оқу тәжірибесі

1/30 1 Бетонолом едендеі , іргетастарды, ұсақ тастық төсемелерді, қатқан жерлерді және қаланған кірпіштерді, көпірдің жүру жолдарын, бетон немесе темірбетонды, қойтастарды, ауыр қаланған кірпіштерді және табиғи тастарды орта көлемде бұзуға арналған.

2. Бетон араластырғыш МК 130

Тісті тәждің және жетекші тегіршіктің материалы – шойынБірфазалық қозғалтқыш, 220-230V, 50 ГцҚуаты – 700 ВаттБарабанның айналу жиелілігі – 26 об/минГабариттік өлшемдер, мм– 1150 x 650 x 1270Барабанның көлемі – 130 литрДайын қоспаның

1. Арнайы технология2. «Сылақ жұмыстары» оқу тәжірибесі 3. «Кең бейінді құрылысшы - шебер» жұмысшы мамандығы бойынша оқу тәжірибесі

1/30 1

464

көлемі – 80 литр3. Слесерлік

шеберүстел ВМС-9

Биіктік: 863 ммЕн: 1600, 1800Терендік: 700 мм


1/1 30 шт. Слесерлік шеберүстел ұйымдарға және өндірістік цехтардың, автосервистердің және шеберханалардың жұмыс орнындағы жабдықтарға арналған. Шеберүстелдің екі тумбалы бес жылжымалы жәшіктері және орталық құлпы бар. Темір шеберүстел ұнтақ жабынымен болатты табаннан, ішкі механикалық әсерлерге төзімді болып жасалған. Слесерлік шеберүстелдің үстіңгі тақтайы 32мм қалындықты берік ДСП шересінен дайындалған және болатты мырышпен қапталған.

4. Діріл тақта PCLX320


1/30 1 Әр түрлі борпылдақ және қоспа жолдың төсеніштерін тығыздау үшін, осы секілді құм, қиыршық тас, құмды қиыршық тасты қоспа, асфальтті бетонға арналған. Жол – құрылыстық жөндеу және өлшеулі кеңістіктегі үстіңгі қабатты тығыздаумен байланысты басқа да жұмыстарға арналған.

465

5. Діріл тақтайша Easy Screed 200 220B


1/30 1 Бетонды тегістеуге арналған. Оны қолдану құрылыс жұмыстарын орындауда жұмыстың сапасын және өндірістілікті бірнеше есе ұлғайтады.

6. Діріл тығыздағыш BeIIe RT74


1/30 1 Діріл тығыздағыш BeIIeRT74 табанды дайындаудағы әр түрлі жерлерді тығыздауға, төмсемдер кезіндегі орларды көмуге жер асты қоммуникациялық жөндеу жұмыстарында және құбыр желісінде, жолдарды жөндеудегі ернеудің айналасындағы қайта жөндеу жұмыстары кезінде қолданылады.

7. Көппостылық доғалық түзеткіш ВДМ – 6305


1/30 1 Бір уақыттағы қоректендіруге қолды доғалы дәнекерлеу 4 постына дейін көміртектік қоспалыжәне каррозияғатөзімді болатты кезінде тұрақты тоқпен ММА-DC), 2-5мм диаметрлі целлюлоздық жәненегізгі жабындыданалы электродтарды пайдаланады. Дәнекерлеуші тоқты реттеу балластық реостаттың көмегімен жүзеге асырылады.

466

8. Дәнекерлік шілтер MF-36

Дәнекерлік шілтер MF-36 жартылай автоматты доғалы дәнекерлеудің 0,8-1,2 мм диаметрлі балқытылған электродтармен газды қорғау ортасында СО2 жанында ПВ=60% және тоқтың 360А және газдың қоспасының 82%Ar-18%CO2 жанында ПВ=60% және тоқтың 320А.


1/1 30 Газдық салқындатуы бар шілтер

9. Гипс бұлғауыш С-588

Құрылғылардың құрамына келесі жабдықтар кіреді: Сұықтық араластырғыш УМ-80 80л астау сыйымдылығымен; бункер-циклон 1 м3 сыйымдылығымен, қоймадағы гипстің түтікше арқылы иірмекті қоректендіргіш және компрессордың көмегімен беріледі; көбікті жасауға арналған көбік шайқағыш; суға арналған мөлшерлеуіш-бөшке; баяулатқышқа арналған мөлшерлеуіші бар сыйымдылық; көбіктендіргішке арналған

1. «Сырлау жұмыстары» оқу тәжірибесі 2. «Сылақ жұмыстары» оқу тәжірибесі

1/30 1

467

мөлшерлеуіші бар сыйымдылық

10. Құйынды тоқты дефектоскоп ВД-3-71


1/30 1 Қолды және механизацияланған бақылаудың құйынды тоқты әдісімен үстіңгі және астарлы ақаулардың болуына ,материалдардың тұтастай бұзылуына (сызаттар,құлдыраулар,шұңғылшалар,талшықтар және басқалар) арналған.

11. Инвентор KITin-150 немесе ТДМ-250


1/15 2 Инвертор-жоғарғы жиілілік генератордың дәнекерлеу тоғы,электродты төсеменің қолды доғалық дәнекерлеуге арналған , сонымен қатар байқатпайтын газды ортасындағы балқымайтын электродтармен бірге.

12. Аргонодоғалық дәнекерлеуге арналған қоректендіру көзі LincolnElectricPrecisionTIG 225

Кәсіптік техникалық училищелерге және тұрмыстық қажеттіліктерге, жалпы дәнекерлеу жұмыстарына арналған.


1/15 2 Доғаның барлық ауқымындағы тұрақты жануды, қамсыздандырады және дәнекерлеу циклындағы барлық деңгейдегі сапалы процесті қамтамасыз етеді.

468

13. Қөзбен бақылауға арналған жиынтық


1/2 15 Көзбен бақылауға және дәнекерленген қосындының үстіңгі жақтың ақауларын өлшеу және сыртқы келбетіне сәйкес дәнекерленген қосындының сапасын анықтау.

14. Капермаятникті


1/30 1 Металдың шаршау қабілетін анықтау үшін, ауыспалы жүктемелердің бірнеше қайталану әрекетіне қарсы тұру қабілетін, олардың уақытпен, көлеммен бағыттар бойынша өзгеруді анықтау.

15. Өзі нивелирлейтін сызықтық лазер

1. Арнайы технология2. «Сырлау жұмыстары» оқу тәжірибесі3. «Кең бейінді құрылысшы - шебер» жұмысшы мамандығы бойынша оқу тәжірибесі

1/15 2 15 метрге дейін қашықтықтағы (әр түрлі қиыстырудағы) көлденен және тігінен орнасқан сықыты экранда үлкейтіп көрсету үшін пайдаланылады.

16. Ысқылағыш машина РRO 600 230V РП

1. Арнайы технология

2. «Кең бейінді құрылысшы - шебер» жұмысшы мамандығы бойынша оқу тәжірибесі

1/30 1 Бетондық еденді орналастыру барысында бетондық бетті тегістеу үшін пайдаланылады.

17. Дәнекерленген жапсарды түйістіруге арналған машинаМСС-1901

Дәнекерленген жапсарды түйістіруге арналған машинаМСС-1901- стационарлық, кескінді құрылғысымен, серіппелі желілік қалдықтар, қолды серіппені қысу желілігі,


1/30 1 3-12 мм диаметрі төмен көміртекті және легірленген болаттан жасалған сым және катанка, сондай-ақ 3-10 мм диаметрі түсті металдарды қарсылықты дәнекерлеу үшін құрастырылған.

469

ауа салқындату, дәнекерден кейін бөлек құрылғысымен, серіппелі тұнбалықты әкелу, қол нұсқауды қысу мен бастауы, ауа салқындату, дәнекерлеуден кейін күйдіру режимі бар.

18. УТС 110М – 100 механикалық сынақ үшін жарылғыш үзілісті

1. Арнайы технология2. Құрылыс материалдары мен бұйымдары

1/30 1 Металлдардың механикалық сынағы мен дәнекерлеу қосылымдарға арналған, олардың механикалық қасиеттерің анықауға мүмкіндік береді. Механикалық сынақтар дәнекерлеу қосылымдардың мықтылығы мен сенімділігін анықтайды.

19. Металл іздегішDMF 10 ZOOM

1. Арнайы технология2. «Сырлау жұмыстары» оқу тәжірибесі 3. «Сылақ жұмыстары» оқу практикасы 4. «Кең бейінді құрылысшы - шебер» жұмысшы мамандығы бойынша оқу тәжірибесі

1/15 2 Қабырғаларда, төбелерде және едендерде металлдарды (қара және түсті металлдар), ағаш балкаларды, сонымен қатар кернеудегі электркабельдерді табу үшін арналғанөлшеуіш құрал.

20.1. PROMIX ерітінділерге арналған автоматтық былғауыш


1/15 2 2. PROMIX ерітінділерге арналған автоматтық былғауыш қатты жабысқақ материалдарды: тегістегіш, цемент, әк, кірпішке арналған желімдер және сылақ араластыру үшін

470

арналған.21. Сылақ мини –

станциясыӨндірімділік 30-60 метр квадраттан басталады. Қолданыста қарапайым. Жағу жылдамдығы 4-5 ке дейін өседі. 220 В/ 380 В-қа дейін жұмыс істеуі мүмкін. Үш цилиндрлік компрессор. Салмағы 90 кг.

1. Арнайы технология2. «Сылақ жұмыстары» оқу тәжірибесі

1/15 2

22. Тас қалаушының құралдар жиынтығы

Жиынтықтың құрамы: жалпақ сыртқы тігістерді сөккіш, трапеция-қалақша, қалақша, тас қалаушының балғасы 600г, қалқақша, құрылыстық тіктеуіш, тегістікті өлшейтін аспап 400мм, бұрыштық 300мм, гидро тегістікті өлшейтін аспап, қолғап, өлшеуіш 5 м, дөңгелек бояу жаққыш, жалпақ бояу жаққыш, қаламсап, жазуға арналған блокнот, сөмке.


1/1 30 Көпірлер мен әр түрлі өндірістік құрылыстарды жөндеу процесінде орташа қиындылық тудыратын жұмыстарды жасауға мүмкіншілік береді: шығырлар мен кірпіштен қабырғаны қалауды, қалау тігістерін сөгуфундаменттердіңгидроизоляциясырубероидпен қабырға изоляцибитум немесе цементті ерітіндімен арықтық конструкциялардың қалауын салу, қалау үшін арнайы ерітінділер дайындау және т.б.

471

23. Лазерлік нивелир 504 (SKIL)

Техникалық сипаттамасы:лазерлік диод 650 нм, 1 мвт; 2 классты лазера; жұмыс диапазоны (қабылдауышсыз) 10 метр; нивелирлеу дәлелдігі +1 мм/м; шаң және сулы бүркулерден қорғану ip54; қуат көздері 2 x 1,5-v-lr6 (aa); жұмыс уақыты, макс. 40 сағат; штатив кесуі 1/4"; салмағы 0,37 кг.

1. Геодезия2. Геодезиялық тәжірибе

1/1 30

24. Өрт сөндіргіш 1. «Сырлау жұмыстары» оқу тәжірибесі 2. «Сылақ жұмыстары» оқу тәжірибесі 3. «Кең бейінді құрылысшы - шебер» жұмысшы мамандығы бойынша оқу тәжірибесі

1/3 10

25. ХОППЕР сәндiк сылаққа арналған текстуралық пистолет

Сопла көлемі, мм 4,5-6,0-8,0ЛКМ берілуі, 5 л жоғарғы нейлонды бөшке түрі.Ауа келтіру үшін қосылым, дюймы M1/4Ауа шығыны, л./мин. 170-250Жұмыс қысымы, атм. 3-4Масасы, кг 1,3

1. Арнайы технология2. «Сылақ жұмыстары» оқу тәжірибесі

1/1 30 Текстуралық пистолет "байрамикс", сұйық түс қағаз, ауыр краска, сылақ, шпаклевка қолдану арқылы материалдарға салу үшін әрлеу жұмыстарында қолданады.

472

26. Краска тозаңдатқыш пистолет

Жұмыс қысымы - 3,5 - 5 BarАуалы штуцер - 1/4 дюймқойма штуцері - М16х1,5 ммАуа шығыны - 396 л/минҚойма сыйымдылығы - 0,6 лҚолданатын дюзалар - 1,2:1,3:1,5:1,7:1:2,3:2,5:3 ммСтандартты дюза - 1,4 ммҮлкен көлемдер - 170х325 ммСалмағы - 0,7 кг

1. Арнайы технология2. «Сырлау жұмыстары» оқу тәжірибесі

1/1 30

27. Электронды рулетка

Беттердің ұзындығын, енін, биіктігі мен ауданын өлшеу үшін құрал.

1. Арнайы технология2. «Сырлау жұмыстары» оқу тәжірибесі 3. «Сылақ жұмыстары» оқу тәжірибесі4. «Кең бейінді құрылысшы - шебер» жұмысшы мамандығы бойынша оқу тәжірибесі

1/10 3

28. Дәнекерлеу түзеткіш ВДУ-506


1/15 2 Болатты үздіксіз тоқпен электррод арқылы қолды доғалық дәнекерлеу (MMA), сондай-ақ, инертті газ ортасында механикаландырылған дәнекерлеу (МИГ-MAГ) үшін.

29. Дәнекерлеу жартыавтомат ПДГ – 200

1. Арнайы технология2. «Кең бейінді құрылысшы - шебер» жұмысшы мамандығы бойынша оқу

1/15 2 Тұт баспайтын дәнекерлеу сым және аргон газын пайдалана отырып тұт баспайтын болат конструкцияларды дәнекерлеу үшін

473

тәжірибесі арналған. Газ қорғайды тот баспайтын болаттан дәнекерлеу үшін қолайлы.

30. Дәнекерлеу жартыавтомат ПДГ-504

Техникалық сипаттама:Желі кернеуі, В 3х380желі жиілігі, Гц 50номиналды дәнекерлеу тоғы, А 490Номиналды жұмыс кернеуі, В 3910 мин. 60 циклында Номиналды жұмыс уақыты (ПВ) Кіші дәнекерлеу тоқ, А 30Аса дәнекерлеу тоқ, А 530Жұмыс кернеуін реттеу шектері, В 15-40Ашық тізбегінің кернеуі, В, 48 аса емесДәнекерлеутоғынын реттеуіБіртіндепРеттеу кезеңдерінін саны 28Сыртқы сипаттамалардың баурайы тұнықтығы, В/А, 0.04 аса емесПайдаланатын күші, номиналды тоқта, КВт 21.5Жабдықтау кернеуі ППУ-504, В ~24 (50 Гц)


1/15 2 Үздіксіз тоқта Ø от 0,8 ден 3,2 мм - ға дейін қара және түсті металлдардан бұйымдарды қорғау газ бен өз- өзін қорғайтын (ұнтақтысымдар арасында жартыавтоматты дәнекерлеуге арналған.Жоғары сенімділік дәрежесі бар. Көпкезенді кернеу реттеуі сапасыз электрқуаттан (фазалардын ауысуы) қорғайды.

474

Дәнекерлеу сымынын беру жылдамдығын реттеу диапазоны, м/сағ 80-960Дәнекерлеу сымынын катушка сыйымдылығы, кг, 20 аса емесДәнекерлеу сымынын диаметрі, мм 0,8-2,0

31. Дәнекерлеу трансформатор ТДМ - 305

50 Гц жиілігімен ауыспалы тоқ арқылы қолмалы доғалық дәнекерлеу қуат алу орнын қамтамасыз етуге арнлған.


1/15 2 Теңіз деңгейінен 1000 м жоғарлықтан аса емес жұмысқа арналған трансформатор, бөлмелерді, сондай ақ, (под навесом) -40*С тан +40*С дейін және ауаның салыстырмалы ылғалдылығы относительной 80% аса емес (плюс 20*Стемпературасында

32. Бетон мен ерітінділірге араластырғыш

4 см кем емес жылдамдылықпен құрылыс ерітінділерін дайындауға арналған. Ауыстырылатын фракциялардынжоғары көлемі– 5мм. аса емес.

1. Арнайы технология2. «Сылақ жұмыстары» оқу тәжірибесі3. «Кең бейінді құрылысшы - шебер» жұмысшы мамандығы бойынша оқу тәжірибесі

1/30 1

33. Дәнекерлеуші үстелі РМС – 2

Дәнекерлеуші үстелі жұмыс зонасынан Дәнекерлеу жұмыс барысында пайда болатын лас ауаны алу үшін және оны аэрозолдерден, күйю


1/1 30 Қолды немесе жартылай автоматты электродоғалық дәнекерлеуді қолданғанда мөлшері мен салмағы үстелдердің техникалық сипаттамаларынасәйкес құрылымдар мен өнімдерде

475

продуктілетінен және құрғақ шаңнан тазалауға арнайы ауасорғыш құрылғысымен жабдықталған. Тазартылған ауа жаңадан жұмыс орнына беріледі. Жабық бөлмелердегі ұзақ жұмыстарға есептелген.

дәнекерлеу жұмыстарын жасауға арналған

34. Құрылыс басқыш

1. «Сырлау жұмыстары» оқу тәжірибесі 2. «Сылақ жұмыстары» оқу тәжірибесі 3. «Кең бейінді құрылысшы - шебер» жұмысшы мамандығы бойынша оқу тәжірибесі

1/2 15

35. Твердомер ТКМ-459


1/15 2 Зертханалық немесе цехтік жағдайларда байланыс-импедансты әдісарқылы металдардың қаттылығын өлшеу үшін арналған.Сондай-ақ, бұл әсіресе материалдардың қасиеттерін жергілікті зерттеу кезінде, іс жүзінде кез келген нысандағы және көлемдегi ұсақ түйіршікті материалдардың өнімнің қаттылығын өлшеуге, пайдалануға болады

476

36. Оптическалық теодолит 4T30 П

Шкалды микроскоп арқылы есеп алуға болады; Алмалы қойылма үшштативті әдіспен жұмыс жасауға мүмкіндік беретін оптикалық центрмер енгізілген; Тіке бейнедегі көрініс құбыры; 20 Х үлкейтуі; Кіші салмақ; • Көлденең бұрыш өлшеуінің дәлдігі: 20"; Тік бұрыш өлшеуінің дәлдігі: 30";Оптикалық центрир.

1. Геодезия2. Геодезиялық тәжірибе

1/1 30 Көлденең және тік бұрыштарын өлшеуге, буссоли бойынша магнитті азимутарды анықтауға, сонымен қатар көрініс құбырының деңгейімен техникалық тегістеуге арналған.

37. ТерможелдеткішGHG660LCD

1. Арнайы технология2. «Сырлау жұмыстары» оқу тәжірибесі

1/15 2 Бояу мен лак алу үшін, ыстық ауамен қалыптау мен ыстық отырғызу үшін арналған. Сонымен бірге балқытып дәнекерлеу және консервілеу жұмыстар үшін

38. Доғалы дәнекерлеу үшін құрылғы УДГУ – 351 АС/DC


1/15 2 Электродпен жабдықталған қолма доғалы дәнекерлеу және металлардар мен қорытпалардың барлық түріне балқымайтын электродпен үздіксіз және айнымалы тоқта арганодоғалы дәнекерлеу үшін арналған.

477

39. Ультрадыбысты қалындық өлшегіш ТУ 3-2

Болат қалындығын өлшеу диапазоны 0.6 дан 300 мм. дейін


1/15 2 Біржақты қолжетімділіктегі әртүрлі материалдардан бұйымдардың қалындығын өлшеуге арналған.

40. Бетонды қырнауыш GBR 14 CA


1/30 1 Бетонды, жапсарсыз және мозаикалық едендерді, қапталған бетонды тазалауға, ағаштан жасалған қалыптардың және дөнестерді ойлы-қырлылығын жоюға, шашыраған бояуларды жоюға, жарылған лак және бояу жабындарды, бояу алдында лас бетонның бетін қырнауға арналған құралғы.

478

Documents

kasipkor.kzkasipkor.kz/wp-content/uploads/2017/02/40... · Web viewКҚ 4.10 Негізгі құрылыс машиналары мен шағын механизациялау құралдарының