1

การจดการกำาไรและปรมาณหนสนของบรษทในกลมอาหารและเครองดม

ในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยEarnings Management and Debt of Food

and Beverage Companies Listed in the Stock Exchange of Thailand

ธนยกร จนทรสาสน 1

(thanyakorn.s@bu.ac.th)

บทคดยองานวจยนมวตถประสงคเพอ

วดการจดการกำาไรและวเคราะหอทธพลของปรมาณหนสนทมตอการจดการกำาไรของบรษทในกลมอาหารและเครองดมในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยจำานวน 24 บรษท ระหวางป พ.ศ.2546 – 2557 รวมขอมลทงสน 282 ป-บรษท โดยการจดการกำาไรในงานวจยนวดจากรายการคงคางทควบคมไดในรปของคาสมบรณซงคำานวณจากแบบจำาลอง Modified Jones และปรมาณหนสนวดจากอตราสวนหนสนรวมตอสนทรพยรวม จากการศกษาพบวาบรษทททำาการศกษามการจดการกำาไรอยางชดเจน โดยมคาเฉลยของรายการคงคางทควบคมไดในรปของคาสมบรณเทากบรอยละ 6.746 ของสนทรพย

รวม ทงนระดบของการจดการกำาไรมแนวโนมลดลงเลกนอยในชวงททำาการศกษา นอกจากน จากการวเคราะหขอมลดวยวธวเคราะหการถดถอยเชงพห พบวาปรมาณหนสนรวมเปนปจจยทมอทธพลในเชงลบตอการจดการกำาไรของบรษทททำาการศกษา นอกจากนเมอพจารณาจำาแนกปรมาณหนสนออกเปนหนสนหมนเวยนและหนสนไมหมนเวยนพบวาหนสนทงสองประเภทลวนมอทธพลในเชงลบตอการจดการกำาไรเชนกน สำาหรบปจจยอนๆ ทมอทธพลตอการจดการกำาไรของบรษทในกลมอาหารและเครองดม ไดแก กระแสเงนสดจากการดำาเนนงาน โอกาสในการเจรญเตบโตของบรษท และขนาดของบรษทคำาสำาคญ: 1) การจดการกำาไร, 2) รายการคงคางทควบคมได, 3)

1 ผชวยศาสตราจารย คณะบญช มหาวทยาลยกรงเทพ

2

ปรมาณหนสน, 4) บรษทในกลมอาหารและเครองดม

AbstractThis study aims to

measure earnings management and investigate the influence of debt on earnings management of 24 food and beverage companies listed in the Stock Exchange of Thailand during 2003 – 2014, totally 282 company-years. Additionally, earnings management in this study is measured by discretionary accruals in absolute term which is calculated by Modified Jones Model while debt is measured by total debt to total assets ratio. The findings reveal that food and beverage companies in this study obviously had earnings management with the average discretionary accruals in absolute term of 6.746 percent of total assets. However, earnings management of these companies, on average, exhibited downward trend during the study period. Moreover, the results from

multiple regression analyses suggest that total debt has the negative influence on earnings management of listed food and beverage companies. Moreover, as considering the effect of current and non-current debts on earnings management, the findings reveal that both types of debt also have the negative effect on earnings management of these companies. Additionally, cash flow from operation, growth opportunity of company and size of company are also found to have the significant effect on earnings management.Keywords: 1) Earnings Management, 2) Discretionary Accruals, 3) Debt, 4) Food and Beverage Companies

บทนำา ในการตดสนใจลงทนในหน

สามญของบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพย หนงในขอมลสำาคญทนกลงทนตองการรบทราบเพอการตดสนใจลงทนคอผลการดำาเนนงานของบรษท โดยถอเปนขอมลทมความสำาคญและจำาเปนเพอการตดสนใจลงทนไดอยางถกตองและมโอกาสไดรบผลตอบแทนทสง

3

นอกจากน ความถกตองและความนาเชอถอของขอมลผลการดำาเนนงานของบรษท จงเปนอกหนงปจจยสำาคญในการตดสนใจลงทนเชนเดยวกน กลาวคอ หากนกลงทนมความเชอมนในขอมลผลการดำาเนนงานของบรษท นกลงทนกจะสามารถตดสนใจลงทนในหนสามญของบรษทดงกลาวไดงายขน สงผลดตอการเจรญเตบโตของตลาดทน ชวยใหบรษทตางๆ สามารถระดมเงนทนเพอดำาเนนงานหรอขยายกจการไดมากขน

ในทางตรงขาม หากนกลงทนขาดเชอมนในขอมลผลการดำาเนนงานทบรษทนำาเสนอ โอกาสในการตดสนใจลงทนในหนสามญของบรษทกจะลดลง สงผลเสยตอการเจรญเตบโตของตลาดทนและโอกาสในการระดมเงนทนของบรษทจดทะเบยนทมอาจหลกเลยงได ทงน หนงในพฤตกรรมของบรษททสงผลตอความนาเชอของขอมลผลการดำาเนนงานของบรษทคอการจดการกำาไรนนเอง ทงน การจดการกำาไร (Earnings Management) เกดขนเมอผบรหารของบรษทใชดลยพนจในการเลอกใชนโยบายหรอวธทางการบญชตามเกณฑคงคางในการบนทกหรอรบรเหตการณทางบญชเพอเปลยนแปลงหรอเลอนการ

รบรกำาไรหรอขาดทนทนำาเสนอในรายงานทางการเงน โดยมวตถประสงคเพอการจดการตวเลขกำาไรหรอผลการดำาเนนงานใหเปนไปตามทผบรหารหรอบรษทตองการ (Healy and Wahlen, 1999 อางถงใน ธนยกร จนทรสาสน, 2558) ดงนน จงอาจกลาวไดวา การจดการกำาไรทำาใหตวเลขกำาไรในรายงานทางการเงน มความนาเชอถอลดลง หรออกนยหนงคอ ทำาใหคณภาพกำาไร (Earnings Quality) ตำาลงนนเอง

จากงานวจยในอดตพบวาปรมาณหนสนคอหนงในปจจยสำาคญทกำาหนดการจดการกำาไร ของบรษทจดทะเบยน โดยพบวามงานวจยจำานวนมากททำาการศกษาและคนพบผลกระทบของปรมาณหนสนทมตอการจดการกำาไรของบรษท อยางไรกตาม มงานวจยจำานวนมากพบวาปรมาณหนสนมอทธพลในเชงบวกตอการจดการกำาไร ตวอยางเชน Zhang and Liu (2009) และ Liu et al. (2011) ในขณะทงานวจยจำานวนไมนอยกลบคนพบวาปรมาณหนสนมอทธพลในเชงลบตอการจดการกำาไร ตวอยางเชน ธนยกร จนทรสาสน (2558) Naz et al. (2011) และ Ujah and Brusa (2011) จากขอคนพบจาก

4

งานวจยในอดตดงกลาว ทำาใหขอสรปเกยวกบอทธพลของปรมาณหนสนทมตอการจดการกำาไรของบรษทจดทะเบยนยงมความไมชดเจนและจำาเปนตองมการศกษาวจยตอไป

ดงนน งานวจยนจงไดทำาการวดการจดการกำาไรและวเคราะหอทธพลของปรมาณหนสนทมตอการจดการกำาไรของบรษทจดทะเบยนในกลมอาหารและเครองดมในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยจำานวน 24 บรษท ระหวางป พ.ศ.2546 – 2557 โดยมวตถประสงคหลกเพอนำาเสนอสถานการณการจดการกำาไรของบรษทในกลมอตสาหกรรมดงกลาว ตลอดจนนำาเสนอผลกระทบของปรมาณหนสนทมตอการจดการกำาไรของบรษท ทงนเพอเปนขอมลประกอบการตดสนใจลงทนในหนสามญของบรษทในกลมอาหารและเครองดมในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยตอไป สำาหรบสาเหตทเลอกกลมอตสาหกรรมอาหารและเครองดมเปนกรณศกษาในงานวจยน เนองจากเลงเหนวา อตสาหกรรมอาหารและเครองดมคอหนงในอตสาหกรรมยทธศาสตรของประเทศไทยทมศกยภาพในการแขงขนสง การมขอมลเพอการ

ตดสนลงทนทดยอมเปนประโยชนตอการระดมเงนทนของบรษท นำาไปสโอกาสในการเจรญเตบโตทสงขนของบรษทและกลมอตสาหกรรม ตลอดจนการขยายตวทางเศรษฐกจของประเทศตอไป

การทบทวนวรรณกรรมจากการทบทวนวรรณกรรม

พบวา ผบรหารอาจมการจดการกำาไร (Earnings Management) ใหเปนไปตามทผบรหารหรอบรษทตองการไดโดยการใชดลยพนจใจการเลอกใชนโยบายหรอวธการทางบญชตามเกณฑคงคางในการบนทกหรอรบรเหตการณทางบญชเพอเปลยนแปลงหรอเลอนการรบรกำาไรหรอขาดทนทนำาเสนอในรายงานทางการเงน (ธนยกร จนทรสาสน, 2557) ซงถอเปนพฤตกรรมททำาใหความนาเชอถอของตวเลขกำาไร (Earnings Numbers) และคณภาพกำาไร (Earnings Quality) (ซงหมายถง ความสามารถของตวเลขกำาไรในรายงานทางการเงนทสะทอนกำาไรทแทจรงของบรษทซงสามารถนำาไปพยากรณกำาไรในอนาคตของบรษทได (Akers et al., 2007 อางถงใน ธนยกร จนทรสาสน, 2558)) ของบรษทตำาลง โดยการจดการกำาไร

5

สามารถวดไดจากรายการคงคางทควบคมไดของบรษท

โดยทวไปแลว รายการคงคางรวม (Total Accruals) ของบรษทจะประกอบดวย (1) รายการคงคางทควบคมไมได (Non-Discretionary Accruals) ซงเกดจากกจกรรมดำาเนนงานตามปกตของบรษท และ (2) รายการคงคางทควบคมได (Discretionary Accruals) ซงเกดจากการทผบรหารใชดลพนจในการเลอกวธการทางบญชเพอจดการขอมลทางการบญชและโครงสรางรายการทางธรกจเพอเลอกรายงานขอมลทางการเงนทผบรหารหรอบรษทตองการ (Healy and Wahlen, 1999) โดยรายการคงคางทควบคมไดจะถกใชเปนตวชวดระดบการจดการกำาไรของบรษท นนคอ หากรายการคงคางทควบคมไดมคาเปนบวกจะบอกเปนนยวาบรษทมการจดการตวเลขกำาไรใหสงขน ในทางตรงกนขาม หากรายการคงคางทควบคมไดมคาเปนลบจะบอกเปนนยวาบรษทมการจดการตวเลขกำาไรใหตำาลง

จากการทบทวนวรรณกรรมทเกยวกบความสมพนธระหวางปรมาณหนสนและการจดการกำาไร

ของบรษทจดทะเบยน พบวามทงงานวจยทคนพบความสมพนธในเชงบวกและเชงลบระหวางปจจยทงสอง กลาวคอ Dechow et al. (1996) Zhang and Liu (2009) และ Liu et al. (2011) พบวาปรมาณหนสนทมากขนมแนวโนมทำาใหบรษทมการจดการกำาไรสงขน เนองจากการกอหนเพมขนมกสงผลเสยตอภาพลกษณของบรษท รวมทงอาจทำาใหบรษทละเมดกฎเกณฑหรอขอบงคบภายใตเงอนไขสญญาเงนกกบเจาหนรายเดม ทำาใหผบรหารมแนวโนมทจะใชนโยบายทางการบญชเพอจดการกำาไรมากขน ในขณะเดยวกน ธนยกร จนทรสาสน (2558) Naz et al. (2011) และ Ujah and Brusa (2011) พบวาปรมาณหนสนทมากขนมแนวโนมทำาใหบรษทมการจดการกำาไรตำาลง เนองจากเมอจะมการกอหนเพมขน เจาหนมกเขามาควบคมดแลใหบรษทมการเปดเผยขอมลการดำาเนนงานทแทจรงมากขน ทำาใหการจดการกำาไรตำาลงนนเอง

นอกจากน ยงพบงานวจยของ Ghosh and Moon (2010) ซงคนพบวาปรมาณหนสนมอทธพลตอการจดการกำาไรในรปแบบของเสนโคง กลาวคอ ในชวงท

6

บรษทมหนสนในปรมาณนอย เมอมการกอหนเพมเตม บรษทมแนวโนมทจะจดการกำาไรนอยลง โดยแสดงผลการดำาเนนงานทแทจรงของบรษทมากขน เพอประโยชนในการลดตนทนในการกยม อยางไรกตาม เมอบรษทมหนสนในปรมาณมาก การกอหนมากขนจะสงผลเสยตอภาพลกษณของบรษท รวมทงอาจทำาใหบรษทละเมดกฎเกณฑหรอขอบงคบภายใตเงอนไขสญญาเงนกกบเจาหนรายเดม จงทำาใหผบรหารมแนวโนมทจะใชดลยพนจเขาจดการตวเลขกำาไรมากขนนนเอง

ในกรณของประเทศไทย พบวามงานวจยจำานวนไมนอยททำาการศกษาการจดการกำาไรของบรษทจดทะเบยนในประเทศไทย ตวอยางเชน สคนธทพย เนตระกาศ (2554) และธนยกร จนทรสาสน (2558) วดการจดการกำาไรและวเคราะหผลกระทบของปรมาณหนสนทมตอการจดการกำาไรของบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพย เอม เอ ไอ ธนยกร จนทรสาสน (2556) วดการจดการกำาไรของบรษทจดทะเบยนในอตสาหกรรมอาหารและเครองดมในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย และ Kiatapiwat (2010) วดการวดการจดการกำาไรของบรษทจด

ทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย อยางไรกตาม พบวางานวจยในอดตยงมชองวางการวจยหลายประการ ไดแก ยงขาดงานวจยทวเคราะหผลกระทบของปรมาณหนสนทมตอการจดการกำาไรของบรษทในกลมอาหารและเครองดมของประเทศไทยและขาดงานวจยทวเคราะหความสมพนธในเชงเสนโคงระหวางปรมาณหนสนและการจดการกำาไรในกรณของประเทศไทย โดยงานวจยนมงเนนเตมเตมชองวางการวจยดงกลาวบรษทททำาการศกษา

งานวจยนครอบคลมบรษทในกลมอาหารและเครองดมในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยจำานวน 24 บรษทในชวงเวลา 12 ป ระหวางป พ.ศ.2546 – 2557 ไดแก (1) บรษท อกรเพยว โฮลดงส (2) บรษท ซเฟรชอนดสตร (3) บรษท เจรญโภคภณฑอาหาร (4) บรษท ฟดแอนดดรงส (5) บรษท หาดทพย (6) บรษท ลำาสง (ประเทศไทย) (7) บรษท มาลสามพราน (8) บรษท ไมเนอร อนเตอรเนชนแนล (9) บรษท โออช กรป (10) บรษท เพรซเดนท เบเกอร (11) บรษท พรเมยร มารเกตตง (12) บรษท เพรซเดนทไรซโป

7

รดกส (13) บรษท เอส แอนด พ ซนดเคท (14) บรษท ไทยเทพรส (15) บรษท อาหารสยาม (16) บรษท ส. ขอนแกนฟดส (17) บรษท เสรมสข (18) บรษท สรพลฟดส (19) บรษท ทรอปคอลแคนนง (ประเทศไทย) (20) บรษท ไทยเพรซเดนทฟดส (21) บรษท ทปโกฟดส (22) บรษท ไทยยเนยน โฟรเซน โปรดกส (23) บรษท นำามนพชไทย และ (24) บรษท ไทยวาฟดโปรดกส รวมขอมลจำานวนทงสน 282 ป-บรษท

กระบวนการวเคราะหกระบวนการวเคราะหขอมลใน

งานวจยนแบงออกเปน 2 ขนตอน ไดแก (1) การวเคราะหการจดการกำาไรของบรษทในกลมอาหารและเครองดม และ (2) การวเคราะหอทธพลของปรมาณหนสนทมตอการจดการกำาไรของบรษทในกลมอาหารและเครองดม รายละเอยดมดงน

การวเคราะหการจดการกำาไรในขนแรก งานวจยนจะอาศย

แบบจำาลองรายการคงคางของ Modified Jones (Dechow et al., 1995) เพอคำานวณรายการคงคางทควบคมได (Discretionary

Accruals) ของบรษทในกลมอาหารและเครองดมทง 24 บรษท ทงน แบบจำาลองรายการคงคางของ Modified Jones มรายละเอยดดงนTAC tTAt−1

=α 11

TA t−1+α2

ΔREV t−ΔREC tTAt−1

+α3

PPEtTAt−1

+εt (1)

กำาหนดให TACt = รายการคงคางรวมในปท t โดย TACt = NIt – CFOt

NIt = กำาไรสทธของบรษทในปท tCFOt = กระแสเงนสดจากการดำาเนนงานของ บรษทในปท t∆REVt = การเปลยนแปลงของรายไดในปท t โดย ∆REVt = REVt – REVt – 1 REVt = รายไดในปท t∆RECt = การเปลยนแปลงของลกหนการคาในปท t โดย ∆RECt = RECt – RECt – 1 RECt = ลกหนการคาในปท tPPEt = ทดน อาคาร และอปกรณในปท tTAt – 1 = สนทรพยรวมในปท t – 1 ε t= คาความคลาดเคลอนในปท t

8

α i= คาพารามเตอรท i โดย i = 1, 2, 3

ภายใตแบบจำาลอง Modified Jones (Dechow et al., 1995) ดงสมการท (1) รายการคงคางรวม (TACt) แบงออกเปน 2 สวน นนคอ รายการคงคางทควบคมไมได (Non-Discretionary Accruals: NDA) ซงวดโดยตวแบบจำาลอง

(α 11

TA t−1+α2

ΔREV t−ΔRECtTAt−1

+α3PPE tTAt−1

) และรายการคงคางทควบคมได (Discretionary Accruals: DA) ซงวดโดยคาความคลาดเคลอนในแบบจำาลอง (ε t )

การคำานวณรายการคงคางทควบคมไดในทนจะเรมตนจากการวเคราะหสมการ Modified Jones ขางตนดวยวธการวเคราะหการถดถอยเชงพห (Multiple Regression Analysis) เพอประมาณรายการคงคางทควบคมไมไดในปท t (NDAt) จากนนจงเอารายการคงคางทควบคมไมไดซงไดจากการคาดประมาณนไปลบออกจากรายการคงคางรวมในปท t (TACt) เพอคำานวณคาความคาดเคลอนของแบบจำาลองในปท t ซงกคอ รายการคงคางทควบคมไดในปท t (DAt) นนเอง กลาวคอ

DAt = TACt – NDAt

กำาหนดให NDAt = รายการคงคางทควบคมไมไดในปท t =α¿

11

TA t−1+α

¿

2

ΔREV t−ΔRECtTAt−1

+α¿

3

PPEtTAt−1

DAt = รายการคงคางทควบคมไดในปท t =ε t

ทงนจะถอวาบรษทททำาการศกษาไมมการจดการกำาไรหากรายการคงคางทควบคมไดมคาเทากบศนย แตหากรายการคงคางทควบคมไดมคาไมเทากบศนยจะถอวามการจดการกำาไรเกดขน โดยรายการคงคางทควบคมไดทมคาเปนบวก แสดงถงการจดการตวเลขกำาไรใหสงขนและรายการคงคางทควบคมไดทมคาตดลบ แสดงถงการจดการตวเลขกำาไรใหตำาลงนนเอง อยางไรกตาม เนองจากการจดการกำาไรไมวาจะเพอใหตวเลขกำาไรสงขนหรอตำาลง ลวนถอวามการจดการกำาไรใหเกดขนทงสน ดงนน ในการวเคราะหการจดการกำาไรในทนจะพจารณาจากรายการคงคางทควบคมไดในรปของคาสมบรณเปนหลก

9

การวเคราะหอทธพลของปรมาณหนสนทมตอการจดการกำาไร

เมอวดการจดการกำาไรไดเปนทเรยบรอย ในขนตอนตอไปจะเปนการวเคราะหอทธพลของปรมาณหนสนทมตอการจดการกำาไรของบรษทในกลมอาหารและเครองดมในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย โดยงานวจยนจะอาศยการวเคราะหการถดถอยเชงพห (Multiple Linear Regression Analysis) เพอตอบคำาถามการวจยในประเดนน ทงน แบบจำาลองทจะทำาการวเคราะหมดงน

EM it=β0+β1DBit+β2DBit2+β3CF it

+β4 SGit+β5PBV it+β6 SZit+μit(2)

กำาหนดให EMit = การจดการกำาไรของบรษทท i ในปท t วดโดยรายการคงคางทควบคมไดในรปของคาสมบรณ (รอยละตอสนทรพยรวม)DBit = ปรมาณหนสนของบรษทท i ในปท t วดโดยอตราสวนหนสนรวมตอสนทรพยรวม (รอยละ)CFit = กระแสเงนสดจากการดำาเนนงานของบรษทท i ในปท t วดโดยอตราสวนกระแสเงนสดจากการ

ดำาเนนงานตอสนทรพยรวม (รอยละ)SGit = การเตบโตของยอดขายของบรษทท i ในปท t วดโดยอตราการเจรญเตบโตของยอดขาย (รอยละตอป)PBVit = โอกาสในการเจรญเตบโตของบรษทท i ในปท t วดโดยอตราสวนราคาหนตอมลคาทางบญช (เทา)SZit = ขนาดของบรษทท i ในปท t

วดโดยสนทรพยรวมในรปของ Natural Logarithmμit= คาความคลาดเคลอนของบรษทท i ในปท t

สมการขางตนเปนการวเคราะหอทธพลของปรมาณหนสนรวมทมตอการจดการกำาไร อยางไรกตาม จากการทบทวนวรรณกรรมพบวา ปรมาณหนสนหมนเวยน (ถอเปนหนสนระยะสน) และปรมาณหนสนไมหมนเวยน (ถอเปนหนสนระยะยาว) มอทธพลตอการจดการกำาไรของบรษทในระดบทแตกตางกน ทำาใหงานวจยนทำาการวเคราะหอทธพลของปรมาณหนสนหมนเวยนและปรมาณหนสนหมนเวยนทมตอการจดการกำาไรของบรษทในกลมอาหารและเครองดมดงแบบจำาลองตอไปน

10

EM it=γ 0+γ1 SDBit+γ2 SDBit2+γ3LDB it

+γ 4LDBit

2+γ5CF it+γ6 SGit+γ 7PBV it +γ8 SZ it+εit (3)กำาหนดให SDBit = ปรมาณหนสนหมนเวยนของบรษทท i ในปท t วดโดยอตราสวนหนสนหมนเวยนตอสนทรพยรวม (รอยละ)LDBit = ปรมาณหนสนไมหมนเวยนของบรษทท i ในปท t วดโดยอตราสวนหนสนไมหมนเวยนตอสนทรพยรวม (รอยละ)

นอกจากน เพอใหผลการวเคราะหการถดถอบเชงพหมความถกตองและมความนาเชอถอ การวจยนจะทำาการตรวจสอบปญหา Multicolinearity ซงหมายถงปญหาทเกดขนจากการทตวแปรอสระในสมการถดถอยมความสมพนธกนในเชงเสนตรงในระดบสง โดยงานวจยนจะอาศยการวเคราะหสหสมพนธในการตรวจสอบปญหาน กลาวคอ จะถอวาเกดปญหา Multicollinearity ขนในการวเคราะหการถดถอยหากคาสมประสทธสหสมพนธ (Correlation Coefficient) ของตวแปรอสระคใดคหนงมคาสงกวา 0.7 หรอตำากวา -0.7 อยางม

นยสำาคญทางสถต และจะทำาการแกปญหาโดยการพจารณาตดตวแปรอสระดงกลาวออกจากการวเคราะห

ขอมลและแหลงขอมลงานวจยนอาศยขอมลทางการ

เงนรายปซงแสดงอยในงบกำาไรขาดทนเบดเสรจ งบแสดงฐานะการเงน งบกระแสเงนสด หมายเหตประกอบงบการเงน และแบบแสดงรายการขอมลประจำาป (แบบ 56-1) ของบรษทในกลมอาหารและเครองดมทง 24 บรษท ระหวางป พ.ศ. 2546 – 2557 โดยไดขอมลมาจากฐานขอมล SETSMART ซงใหบรการโดยตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย (Stock Exchange of Thailand: SET) รวมทงจากเวบไซตทางการของแตละบรษท

ผลการวจยผลการวเคราะหคณภาพ

กำาไรตารางท 1 สรปผลการ

วเคราะหคณภาพกำาไรของบรษทในกลมอาหารและเครองดม ระหวางป พ.ศ. 2546-2557 โดยแสดงในรปคาเฉลยของรายการคงคางทควบคมไดในรปของคาสมบรณ ตามแบบจำาลองของ Modified Jones (Dechow, et al., 1995) พบวา

11

ทกบรษททอยในกลมอาหารและเครองดมมการเขาจดการกำาไรของบรษท ซงสงผลตอความมคณภาพของกำาไรในกจการ นอกจากนยงพบวาระดบการเขาจดการกำาไรและความมคณภาพของกำาไรมความแตกตางกนมาก จากตารางท 1 พบวาในชวงปพ.ศ. 2546 – 2557 ททำาการศกษา บรษททมการจดการกำาไรตำาทสด หรอกลาวอกนยคอ มคณภาพกำาไรสงสด จะมรายการคงคางทควบคมไดในรปของคาสมบรณเพยงรอยละ 0.013 ของสนทรพยรวมเทานน ในขณะทบรษททมคณภาพกำาไรตำาทสดคอ มการเขาจดการกำาไรสงสด มรายการคงคางทควบคมไดในรปของคาสมบรณคดเปนรอยละ 32.525 ของสนทรพยรวม โดยมสวนเบยงเบนมาตรฐานคดเปนรอยละ 5.096 ของสนทรพยรวม

เมอพจารณาโดยภาพรวมในชวงปททำาการศกษาพบวา คาเฉลยของรายการคงคางทควบคมไดในรปของคาสมบรณของบรษทในกลมอาหารและเครองดม คดเปนรอยละ 6.746 ของสนทรพยรวม และมสวนเบยงเบนมาตรฐานคดเปนรอยละ 5.267 ของสนทรพยรวม นอกจากนเมอพจารณาแยกเปนราย

ป พบวาในป พ.ศ. 2546 คาเฉลยของรายการคงคางทควบคมไดในรปของคาสมบรณแสดงคาคดเปนรอยละ 6.342 ของสนทรพยรวม แสดงใหเหนวาบรษทในกลมอาหารและเครองดมมการจดการกำาไร อนสงผลในดานลบตอคณภาพกำาไร และในป พ.ศ. 2547 การจดการกำาไรยงคงสงขนเหนไดจากคาเฉลยของรายการคงคางทควบคมไดในรปของคาสมบรณแสดงคาทสงขนคดเปนรอยละ 7.187 ของสนทรพยรวม ซงทำาใหคณภาพกำาไรตำาลง ตอมาในป พ.ศ. 2548 พบวามคาเฉลยของรายการคงคางทควบคมไดในรปของคาสมบรณตำาลงเปนรอยละ 6.774 แสดงใหเหนวาระดบความมคณภาพของกำาไรในภาพรวมสงขนกวาปกอน และคณภาพกำาไรของบรษทในกลมนยงคงสงขนตอเนองมาถง ป พ.ศ. 2549 โดยเหนไดจากคาเฉลยของรายการคงคางทควบคมไดในรปของคาสมบรณตำาลงเปนรอยละ 5.967

ตอมาในป พ.ศ. 2550 พบวาบรษทในกลมอาหารและเครองดมมการจดการกำาไรสงขน โดยมคาเฉลยของรายการคงคางทควบคมไดในรปของคาสมบรณทสงขนเปนรอยละ 6.885 และใน ปพ.ศ. 2551 การจดการกำาไรยงคงสงขนตอเนองจาก

12

ปทแลว ซงคาเฉลยของรายการคงคางทควบคมไดในรปของคาสมบรณทสงขนเปนรอยละ 7.866 แตอยางไรกตามในปพ.ศ. 2552 พบวาในภาพรวมบรษทในกลมอาหารและเครองดมมระดบคณภาพกำาไรทสงขน เหนไดจากคาเฉลยของรายการคงคางทควบคมไดในรปของคาสมบรณแสดงคาคดเปนรอยละ 5.212 ของสนทรพยรวม ซงมคาเฉลยตำากวาปกอนหนาอยางเหนไดชด ตอมาในปพ.ศ. 2553 พบวาคณภาพของกำาไรกลบมระดบทตำาลง เหนไดจากคาเฉลยของรายการคงคางทควบคมไดในรปของคาสมบรณแสดงคาสงขนเปนรอยละ 6.818 ของสนทรพยรวม กอนทจะกลบมามคณภาพกำาไรทสงขนในปพ.ศ. 2554 ซงเหนไดจาก

คาเฉลยของรายการคงคางทควบคมไดในรปของคาสมบรณแสดงคาตำาลงเปนรอยละ 5.658 ของสนทรพยรวม

สำาหรบป พ.ศ. 2555 พบวามการจดการกำาไรของบรษทในกลมอาหารและเครองดมทสงขนอยางเหนไดชด อนทำาใหความมคณภาพของกำาไรลดตำาลงอยางมาก โดยเหนไดจากคาเฉลยของรายการคงคางทควบคมไดในรปของคาสมบรณทแสดงคาสงขนเปนรอยละ 8.024 ของสนทรพยรวม กอนทคณภาพกำาไรโดยภาพรวมจะกลบมาสงขนอกครงในปพ.ศ. 2557 เหนไดจากคาเฉลยของรายการคงคางทควบคมไดในรปของคาสมบรณทแสดงคาลดตำาลงเปนรอยละ 6.295 ของสนทรพยรวม

ตารางท 1: รายการคงคางทควบคมไดในรปของคาสมบรณของบรษทในกลมอาหารและเครองดมระหวางป พ.ศ.2546-2557Year Observ

ations Mean Median

Std. Dev.

Maximum

Minimum

2546 22 6.342 5.611 5.096 20.866 0.0132547 22 7.187 6.531 5.712 19.088 0.3972548 23 6.774 5.439 4.090 15.097 0.0652549 23 5.967 5.775 3.847 17.768 0.0152550 24 6.885 6.074 4.622 18.520 0.0452551 24 7.866 7.018 6.387 29.066 0.7272552 24 5.212 4.989 3.746 12.656 0.2882553 24 6.818 6.089 4.699 14.420 0.4502554 24 5.658 4.174 4.820 20.035 0.3632555 24 8.024 6.306 6.145 24.085 0.272

13

2556 24 7.899 4.754 7.999 32.525 0.3042557 24 6.295 5.222 4.769 14.857 0.368

2546-2557 282 6.746 5.676 5.267

32.525 0.013

ทมา: จากการคำานวณของผวจย

ตารางท 2: บรษทในกลมอาหารและเครองดมทมรายการคงคางทควบคมไดตำาทสด 5 อนดบแรก

Firm Firm Name MeanStd. Dev.

Maximum

Minimum

SAUCE บรษท ไทยเทพรส  2.066 1.647 4.808 0.015

F&D บรษท ฟดแอนดดรงส  2.868 1.644 6.039 0.769

SORKON

บรษท ส.ขอนแกนฟดส  3.157 2.553 7.996 0.272

TF บรษท ไทยเพรซเดนทฟดส  3.552 2.545 8.237 0.565

CPF บรษท เจรญโภคภณฑอาหาร  3.757 2.655 8.513 0.471

ทมา: จากการคำานวณของผวจยหมายเหต: รายการคงคางทควบคมไดดงกลาวอยในรปของคาสมบรณ และอยในรปของสดสวนของสนทรพยรวมตนปปจจบน (ปท t-1)

ตารางท 2 นำาเสนอบรษททมการจดการกำาไรตำาทสดในชวงปททำาการศกษา โดยพบวา ในระหวางปพ.ศ. 2546 – 2557 บรษทในกลมอาหารและเครองดมทมรายการคงคางทควบคมตำาทสด หรอกลาวอกนยคอ เปนบรษททมคณภาพของกำาไรอยในระดบทสงทสด 5 อนดบแรก ไดแก บรษท ไทยเทพรส บรษท

ฟดแอนดดรงส บรษท ส.ขอนแกนฟดส บรษท ไทยเพรซเดนทฟดส และบรษท เจรญโภคภณฑอาหาร  โดยพบวา บรษท ไทยเทพรส เปนบรษททมระดบคณภาพกำาไรทสงทสด เหนไดจากคาเฉลยของรายการคงคางทควบคมไดในรปของคาสมบรณตำาทสดคดเปน รอยละ 2.066 ของสนทรพยรวม ในขณะท

14

บรษท ฟดแอนดดรงส บรษท ส.ขอนแกนฟดส บรษท ไทยเพรซเดนทฟดส และบรษท เจรญโภคภณฑอาหาร จะมระดบคณภาพกำาไรทสงรองลงมา โดยมคาเฉลยของรายการคงคางทควบคมไดในรปของคาสมบรณคดเปนรอยละของสนทรพยรวมดงน รอยละ 2.868, 3.157, 3.552 และ 3.757 ตามลำาดบ

ตารางท 3 แสดงสถานการณของปรมาณหนสนของบรษทในกลมอาหารและเครองดมระหวางป พ.ศ. 2546-2557 โดยพบวาบรษทททำาการศกษามปรมาณหนสนโดยเฉลยคดเปน รอยละ 39.809 ของสนทรพยรวม และมสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบรอยละ 21.443 ของสนทรพยรวม เมอจำาแนกตามลกษณะของหนสน พบวาหนสนสวนใหญของบรษทในกลมอาหารและเครองดมเปนหนสนหมนเวยน โดยมคาเฉลยคดเปนรอยละ 31.416 ของสนทรพยรวม และมปรมาณหน

สนไมหมนเวยนโดยเฉลยเทากบรอยละ 8.394 ของสนทรพยรวม นอกจากนเมอพจารณาแยกเปนรายป พบวาในชวงป พ.ศ.2546 – 2549 บรษทในกลมอาหารและเครองดมททำาการศกษามปรมาณหนสนโดยเฉลยในระดบคอนขางคงท โดยมคาอยระหวางรอยละ 40.303 – 41.586 ของสนทรพยรวม จากนนเพมขนเปนรอยละ 43.557 ของสนทรพยรวมในปตอมา (พ.ศ.2550) ซงเปนคาสงสดในชวงเวลาททำาการศกษา กอนทจะลดลงเหลอรอยละ 36.535 ของสนทรพยรวม ในป พ.ศ.2553 อยางไรกตาม ในป พ.ศ.2554 ปรมาณหนสนของบรษทททำาการศกษาไดเพมขนอยางมนยสำาคญเปนรอยละ 40.590 ของสนทรพยรวม กอนทจะมแนวโนมลดลงอยางตอเนองในชวงป พ.ศ.2555 – 2557 โดยไดลดลงเหลอรอยละ 38.396 ของสนทรพยรวม ในป พ.ศ.2557

ตารางท 3: ปรมาณหนสนของบรษทในกลมอาหารและเครองดมจำาแนกตามประเภทหนสน

Year Obs. D/TASD/TA

LD/TA D/TA

SD/TA

LD/TA

Mean Mean Mean Std. Dev.

Std. Dev.

Std. Dev.

2546 22 40.47 31.91 8.558 24.24 22.54 11.66

15

5 7 3 2 1

2547 2241.58

633.11

2 8.47423.50

320.52

811.61

0

2548 2341.50

833.38

2 8.12521.98

919.51

110.27

2

2549 2340.30

333.10

8 7.19522.94

820.20

7 8.911

2550 2443.55

735.16

5 8.39226.61

121.31

614.65

5

2551 2441.10

535.42

3 5.68225.31

323.56

8 8.397

2552 2435.50

729.27

3 6.23420.99

317.37

6 9.564

2553 2436.53

528.14

6 8.38920.74

216.62

811.92

6

2554 2440.59

031.00

1 9.58818.73

215.91

911.33

9

2555 2439.27

930.49

9 8.78017.67

515.71

110.32

4

2556 2439.16

328.73

110.43

217.94

913.31

010.42

0

2557 2438.39

627.57

310.84

318.65

813.36

511.23

62546-2557 282

39.809

31.416 8.394

21.443

18.383

10.854

ทมา: จากการคำานวณของผวจยหมายเหต: D/TA = อตราสวนปรมาณหนสนรวมตอสนทรพยรวม (รอยละ) SD/TA = อตราสวนปรมาณหนสนหมนเวยนตอสนทรพยรวม (รอยละ) และ LD/TA = อตราสวนปรมาณหนสนไมหมนเวยนตอสนทรพยรวม (รอยละ)

เมอแยกพจารณาปรมาณหนสนของบรษทในกลมอาหารและเครองดมตามประเภทของหนสน พบวาปรมาณหนสนหมนเวยนโดยเฉลยของบรษทททำาการศกษามแนวโนมเพมขนในชวงป พ.ศ.2546 – 2551 โดยเพมขนอยางตอเนองจากรอยละ 31.917 ของ

สนทรพยรวม ในป พ.ศ.2546 เปนรอยละ 35.423 ของสนทรพยรวม ในป พ.ศ.2551 อยางไรกตาม ปรมาณหนสนโดยเฉลยไดลดลงเหลอรอยละ 29.273 และ 28.146 ของสนทรพยรวม ในป พ.ศ.2552 และ 2553 ตามลำาดบ กอนทจะเพมขนอกครงเปนรอยละ

16

31.001 ของสนทรพยรวมในป พ.ศ.2554 จากนนไดลดลงอยางตอเนองในชวงเวลาทเหลอ โดยลดลงเหลอรอยละ 27.573 ของสนทรพยรวม ในป พ.ศ.2557 เมอพจารณาปรมาณหนสนไมหมนเวยน พบวามการเปลยนแปลงในลกษณะทตรงกนขามกบปรมาณหนสนหมนเวยน กลาวคอ มแนวโนมลดลงอยางตอเนองในระหวางป พ.ศ.2546 – 2551 โดยลดลงจากรอยละ 8.558 ของสนทรพยรวมในป พ.ศ.2546 เหลอเพยงรอยละ 5.682 ของสนทรพยรวมในป พ.ศ.2551 จากนนปรมาณหนสนไมหมนเวยนไดเพมขนอยางรวดเรวในสามปตอมา เปนรอยละ 6.234, 8.389 และ 9.588 ของสนทรพยรวม ในป พ.ศ.2552, 2553 และ 2554 ตามลำาดบ แมปรมาณหนสนไมหมนเวยนจะลดลงเลกนอยเหลอรอยละ 8.780 ของสนทรพยรวมในป พ.ศ.2555 แตกมระดบเพมสงขนจนเปนรอยละ 10.843 ของสนทรพยรวมในป พ.ศ.2557 จากการพจารณาปรมาณหนสนของบรษทในกลมอาหารและเครองดม จะเหนวาแม

ปรมาณหนสนรวมมลกษณะทคอนขางคงท แตปรมาณหนสนหมนเวยนกลบมแนวโนมลดลง ตรงขามกบปรมาณหนสนไมหมนเวยนกลบมแนวโนมเพมขนอยางชดเจน

ตารางท 4 นำาเสนอผลการวเคราะหสหสมพนธระหวางตวแปรอสระในสมการทจะทำาการวเคราะหการถดถอยเชงพห โดยไดพบวาแมจะมตวแปรอสระหลายคทมความสมพนธกนในเชงเสนตรงอยางมนยสำาคญทางสถต แตไมปรากฏวามตวแปรอสระคใดทมความสมพนธกนในเชงเสนตรงในระดบสง นนคอมคาสมประสทธสหสมพนธสงกวา 0.7 หรอตำากวา -0.7 อยางมนยสำาคญทางสถต ทำาใหสามารถสรปไดวาไมมปญหา Multicollinearity เกดขนในการวเคราะหการถดถอยเชงพหนนเอง แมจะพบวาคาสมประสทธสหสมพนธระหวางปรมาณหนสน (DB) และปรมาณหนสนหมนเวยน (SDB) จะมคาสงถง 0.8625 แตกไมถอเปนปญหา เนองจากเปนตวแปรอสระในสมการทแตกตางกนนนเอง

ตารางท 4: ผลการวเคราะหสหสมพนธระหวางตวแปรอสระในแบบจำาลองDB SDB LDB CF SG PBV SZ

17

DB1.000

0

SDB0.862

5***1.000

0

LDB0.514

9***0.010

31.000

0

CF

-0.350

0***

-0.295

0***

-0.191

7**1.000

0

SG0.143

8**0.043

40.210

6***

-0.012

41.000

0

PBV0.202

6***0.165

2***0.120

2**0.228

6***0.125

3**1.000

0

SZ0.203

1***

-0.077

90.533

2***

-0.088

10.149

0**0.180

5***1.000

0หมายเหต: DB = ปรมาณหนสน SDB = ปรมาณหนสนหมนเวยน LDB = ปรมาณหนสนไมหมนเวยน CF = กระแสเงนสดจากการดำาเนนงาน SG = การเตบโตของยอดขาย PBV = โอกาสในการเจรญเตบโตของบรษท และ SZ = ขนาดของบรษท และ *, ** และ *** หมายถง มนยสำาคญทางสถตทระดบ 0.10, 0.05 และ 0.01 ตามลำาดบ

ตารางท 5 นำาเสนอผลการวเคราะหการถดถอยเชงพหเพอพจารณาอทธพลของปรมาณหนสนทมตอการจดการกำาไรของบรษทในกลมอาหารและเครองดมในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย จากการศกษาพบวาคาสมประสทธการถดถอยของอตราสวนหนสนรวมตอสนทรพยรวมมคาเปนลบอยางมนยสำาคญทางสถต โดยมคาเทากบ -0.1633 แสดงใหเหนวาปรมาณหนสนมอทธพลในเชงลบตอการจดการกำาไร กลาวคอ เมออตราสวนหนสนรวมตอสนทรพย

รวมเพมขนรอยละ 1 จะทำาใหอตราสวนรายการคงคางทควบคมตอสนทรพยรวมลดลงรอยละ 0.1633 หรออกนยหนงคอ เมอมปรมาณหนสนมากขน บรษทจะมการจดการกำาไรนอยลง ทำาใหมคณภาพกำาไรสงขนนนเอง นอกจากปรมาณหนสนแลว จากการศกษายงพบวาการจดการกำาไรของบรษทในกลมอาหารและเครองดมททำาการศกษายงถกกำาหนดโดยปจจยอนๆ อก 2 ตว ไดแก กระแสเงนสดจากการดำาเนนงานและโอกาสในการเจรญเตบโตของบรษท ซงมผลกระทบใน

18

เชงลบและเชงบวกตอการจดการกำาไร ตามลำาดบ โดยพบวาหากอตราสวนกระแสเงนสดจากการดำาเนนงานตอสนทรพยรวมเพมขนรอยละ 1 จะทำาใหอตราสวนรายการคงคางทควบคมตอสนทรพยรวมลดลงรอยละ 0.8455 ในขณะทหากอตราสวนราคาหนตอมลคาทางบญชเพมขน 1 เทา จะทำาใหอตราสวนรายการคงคางทควบคมตอสนทรพยรวมเพมขนรอยละ 0.8133 ดงนนจงสรปไดวากระแสเงนสดจากการดำาเนนงานมผลกระทบในเชงบวกตอคณภาพกำาไร แตโอกาสในการเจรญเตบโตของบรษทมผลกระทบในเชงลบตอคณภาพกำาไรนนเอง

เมอเพมตวแปรอตราสวนหนสนรวมตอสนทรพยรวมยกกำาลงสองเขาไปในการวเคราะห พบวามเพยงคาสมประสทธการถดถอยของอตราสวนหนสนรวมตอสนทรพยรวมทมนยสำาคญทางสถต แตคาสมประสทธของอตราสวนหนสนรวมตอสนทรพยรวมยกกำาลงสองไมมนยสำาคญทางสถต แสดงใหเหนวาการจดการกำาไรและปรมาณหนสนมความสมพนธกนในเชงเสนตรง

ทงน สมประสทธการถดถอยของอตราสวนหนสนรวมตอสนทรพยมคาเทากบ -0.2422 บอกเปนนยวาอตราสวนรายการคงคางทควบคมไดตอสนทรพยรวมจะลดลงรอยละ 0.2422 เมออตราสวนหนสนรวมตอสนทรพยรวมเพมขนรอยละ 1 นนเอง นอกจากนยงพบวากระแสเงนสดจากการดำาเนนงานมผลกระทบในเชงลบตอการจดการกำาไร และในขณะทโอกาสในการเจรญเตบโตของบรษทมผลกระทบในเชงบวกตอการจดการกำาไร กลาวคอ อตราสวนรายการคงคางทควบคมไดตอสนทรพยรวมจะลดลงรอยละ 0.8399 และเพมขนรอยละ 0.7447 เมออตราสวนกระแสเงนสดจากการดำาเนนงานตอสนทรพยรวมเพมขนรอยละ 1 และอตราสวนราคาหนตอมลคาทางบญชเพมขน 1 เทา ตามลำาดบ นอกจากนยงพบวาขนาดของบรษทมอทธพลในเชงบวกตอการจดการกำาไร บอกเปนนยวา บรษทขนาดใหญ (เมอวดจากขนาดของสนทรพยรวม) มแนวโนมทจะจดการตวเลขกำาไรมากกวาบรษทขนาดเลก นนเอง

ตารางท 5: ผลการวเคราะหอทธพลของปรมาณหนสนทมตอการจดการกำาไรVari Description Coeffic Std. Coeffic Std.

19

able ient Error ient ErrorDB อตราสวนหนสนรวมตอ

สนทรพยรวม-

0.1633***

0.0174

-0.2422

***

0.0571

DB2 อตราสวนหนสนรวมตอสนทรพยรวมยกกำาลงสอง

- - 0.0009 0.0006

CF อตราสวนกระแสเงนสดจากการดำาเนนงานตอสนทรพยรวม

-0.8455

***

0.0400

-0.8399

***

0.0401

SG อตราการเจรญเตบโตของยอดขาย

-0.0226

0.0203

-0.0222 0.0203

PBV อตราสวนราคาหนตอมลคาทางบญช

0.8133***

0.1836

0.7447***

0.1892

SZ สนทรพยรวมในรปของ Natural Logarithm

0.3601 0.2474

0.4568*

0.2558

Intercept

- 8.6193**

3.7198

8.4958**

3.7133

Observations 278 278R-Squared 0.6301 0.6329F-Stat for Overall Significance

92.66*** 77.88***

P-Value for Overall Significance

0.0000 0.0000

หมายเหต: ตวแปรตามคอการจดการกำาไร (EM) ซงวดโดยรายการคงคางทควบคมได และ *, ** และ *** หมายถง มนยสำาคญทางสถตทระดบ 0.10, 0.05 และ 0.01 ตามลำาดบ

ตารางท 6 นำาเสนอผลการวเคราะหอทธพลของปรมาณหนสนทงสองประเภท ไดแก หนสนหมนเวยน (หนสนระยะสน) และหนสนไมหมนเวยน (หนสนระยะยาว) ทมตอการจดการกำาไรของบรษทในกลมอาหารและเครองดมในตลาดหลกทรพยแหงประเทศ เมอพจารณาแบบจำาลองทมเฉพาะอตราสวนหนสนหมนเวยนตอ

สนทรพยรวมและอตราสวนหนสนไมหมนเวยนตอสนทรพยรวม พบวาตวแปรทงสองลวนมคาเปนลบอยางมนยสำาคญทางสถต สะทอนวาทงปรมาณหนสนหมนเวยนและหนสนไมหมนเวยนมผลกระทบในเชงลบตอการจดการกำาไรของบรษทจดทะเบยนในกลมอาหารและเครองดม ทงนพบวาคาสมประสทธการถดถอย

20

ของตวแปรทงสอง มคาเทากบ -0.1488 และ -0.2224 บอกเปนนยวาอตราสวนรายการคงคางทควบคมไดตอสนทรพยรวมของบรษทมแนวโนมเพมลดลงรอยละ 0.1488 และ 0.2224 เมออตราสวนหนสนหมนเวยนตอสนทรพยรวมและอตราสวนหนสนไมหมนเวยนตอสนทรพยรวมเพมขนรอยละ 1 ตามลำาดบ ลกษณะดงกลาวสะทอนวาเมอบรษทมหนสนทงสองประเภทในปรมาณทมากขน จะมการจดการกำาไรนอยลง ทำาใหคณภาพกำาไรสงขนนนเอง นอกจากนยงพบวาอทธพลของปรมาณหนสนไมหมนเวยนทมตอการจดการกำาไรมมากกวาอทธพลของปรมาณหนสนหมนเวยนอกดวย

นอกจากปรมาณหนสนแลว ยงพบวากระแสเงนสดจากการดำาเนนงานเปนอกหนงปจจยทมผลกระทบในเชงลบตอการจดการกำาไรของบรษทจดทะเบยนในกลมอาหารและเครองดมในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย โดยพบวาเมอบรษทมอตราสวนกระแสเงนสดจากการดำาเนนงานตอสนทรพยรวมเพมขนรอยละ 1 จะทำาใหบรษทมอตราสวนรายการคงคางทควบคมไดตอสนทรพยรวมลดลงโดยเฉลย

รอยละ 0.8470 แสดงใหเหนวามคณภาพกำาไรสงขน ในทางตรงกนขาม ขนาดของบรษทและโอกาสในการเจรญเตบโตของบรษทมผลกระทบในเชงบวกตอการจดการกำาไร โดยพบวาคาสมประสทธการถดถอยของสนทรพยรวมในรปของ Natural Logarithm และอตราสวนราคาหนตอมลคาทางบญชมคาเทากบ 0.6424 และ 0.7917 ตามลำาดบ สะทอนใหเหนวาเมอบรษทมขนาดใหญขน (มสนทรพยรวมมากขน) บรษทมแนวโนมทจะมการจดการกำาไรมากขน รวมทงเมออตราสวนราคาหนตอมลคาทางบญชเพมขน 1 เทา บรษทมแนวโนมทจะมอตราสวนรายการคงคางทควบคมไดตอสนทรพยรวมเพมขนรอยละ 0.7917 นนเอง

เมอเพมตวแปรอตราสวนหนสนหมนเวยนตอสนทรพยรวมยกกำาลงสองและอตราสวนหนสนไมหมนเวยนตอสนทรพยรวมยกกำาลงสองเขาไปในการวเคราะห พบวาผลลพธเปลยนแปลงไปเลกนอย โดยพบวามเพยงอตราสวนหนสนหมนเวยนตอสนทรพยรวมและอตราสวนหนสนไมหมนเวยนตอสนทรพยรวมทมคาเปนลบอยางมนยสำาคญทางสถต ในขณะท

21

อตราสวนหนสนหมนเวยนตอสนทรพยรวมยกกำาลงสองและอตราสวนหนสนไมหมนเวยนตอสนทรพยรวมยกกำาลงสองไมมนยสำาคญทางสถต แสดงใหเหนวาปรมาณหนสนหมนเวยนและหนสนไมหมนเวยนมอทธพลในเชงลบตอการจดการกำาไรของบรษทจดทะเบยนในกลมอาหารและเครองดม โดยเปนความสมพนธในเชงเสนตรง หรออกนยหนงคอ เมอปรมาณหนสนทงสองประเภทมากขน บรษทมแนวโนมทจะมการจดการกำาไรลดลง ทำาใหคณภาพกำาไรสงขนนนเอง ทงนจากคาสมประสทธการถดถอยสรปไดวา เมออตราสวนหนสนหมนเวยนตอสนทรพยรวมและอตราสวนหนสนไมหมนเวยนตอสนทรพยรวมเพมขนรอยละ 1 จะทำาใหอตราสวนรายการคงคางทควบคมไดตอสนทรพยรวมของบรษทลดลงโดยเฉลยรอยละ 0.1273 และ 0.3238

กระแสเงนสดจากการดำาเนนงานยงคงเปนปจจยทสงผลใหบรษทมการจดการกำาไรลดลง กลาวคอ อตราสวนรายการคงคางทควบคมไดตอสนทรพยรวม (ซงแสดงระดบการจดการกำาไร) จะลดลงรอยละ 0.8508 เมออตราสวนกระแสเงนสดจากการดำาเนนงานตอสนทรพยรวมเพมขนรอยละ 1 ในขณะทโอกาสในการเจรญเตบโตของบรษทเปนปจจยทสงผลกระทบในเชงบวกตอการจดการกำาไร นนคอ อตราสวนรายการคงคางทควบคมไดตอสนทรพยรวมจะเพมขนรอยละ 0.7841 เมออตราสวนราคาหนตอมลคาทางบญชเพมขน 1 เทา นอกจากนยงพบวาขนาดของบรษทมอทธพลในเชงบวกตอการจดการกำาไรของบรษทในกลมอาหารและเครองดมในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย โดยเมอบรษทมสนทรพยรวมมากขน (นนคอมขนาดใหญขน) บรษทมแนวโนมทจะมการจดการกำาไรสงขนนนเอง

ตารางท 6: ผลการวเคราะหอทธพลของปรมาณหนสนหมนเวยนและหนสนไมหมนเวยนทมตอการจดการกำาไรVariable

Description Coefficient

Std. Error

Coefficient

Std. Error

22

SDB อตราสวนหนสนหมนเวยนตอสนทรพยรวม

-0.148

8***

0.0192

-0.127

3**

0.0630

SDB2 อตราสวนหนสนหมนเวยนตอสนทรพยรวมยกกำาลงสอง

- - -0.000

2

0.0007

LDB อตราสวนหนสนไมหมนเวยนตอสนทรพยรวม

-0.222

4***

0.0377

-0.323

8***

0.1003

LDB2 อตราสวนหนสนไมหมนเวยนตอสนทรพยรวมยกกำาลงสอง

- - 0.0029

0.0027

CF อตราสวนกระแสเงนสดจากการดำาเนนงานตอสนทรพยรวม

-0.847

0***

0.0399

-0.850

8***

0.0403

SG อตราการเจรญเตบโตของยอดขาย

-0.018

4

0.0204

-0.020

8

0.0205

PBV อตราสวนราคาหนตอมลคาทางบญช

0.7917***

0.1833

0.7841***

0.1944

SZ สนทรพยรวมในรปของ Natural Logarithm

0.6424**

0.2937

0.6270**

0.3005

Intercept

- 4.4030

4.4072

4.6274

4.4186

Observations 278 278R-Squared 0.6343 0.6359F-Stat for Overall Significance 78.33*** 58.72***P-Value for Overall Significance 0.0000 0.0000หมายเหต: ตวแปรตามคอการจดการกำาไร (EM) ซงวดโดยรายการคงคางทควบคมได และ *, ** และ *** หมายถง มนยสำาคญทางสถตทระดบ 0.10, 0.05 และ 0.01 ตามลำาดบ

สรปและอภปรายผลการวจยจากการวดการจดการกำาไร

ของบรษทในกลมอาหารและเครองดมในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยจำานวน 24 บรษท ระหวางป พ.ศ.2546 – 2557 รวมขอมลทงสน 282 ป-บรษท ในรป

ของรายการคงคางทควบคมไดในรปของคาสมบรณซงคำานวณจากแบบจำาลอง Modified Jones พบวาบรษทในกลมอาหารและเครองดมททำาการศกษามการจดการกำาไรอยางชดเจน โดยมคาเฉลยของรายการคงคางทควบคมไดในรปของ

23

คาสมบรณเทากบรอยละ 6.746 ของสนทรพยรวม อยางไรกตามระดบของการจดการกำาไรมแนวโนมลดลงเลกนอยในชวงททำาการศกษา ขอคนพบดงกลาวแตกตางจากขอคนพบของธนยกร จนทรสาสน (2556) ซงอาศยแบบจำาลองของ Kothari et al. (2005) ในการวดการจดการกำาไรของบรษทในกลมอาหารและเครองดมระหวางป พ.ศ.2550 – 2554 และพบวาคาเฉลยของรายการคงคางทควบคมไดในรปของคาสมบรณเทากบรอยละ 5.56 ของสนทรพยรวม นอกจากนยงพบวาการจดการกำาไรของบรษทในกลมอาหารและเครองดมในงานวจยเรองนสงกวาการจดการกำาไรของบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยในงานวจยของ Kaitapiwat (2010) เลกนอย แตตำากวาการจดการกำาไรของบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพย เอม เอ ไอ ในงานวจยของธนยกร จนทรสาสน (2558) เปนอยางมาก โดยงานวจยดงกลาวพบวารายการคงคางทควบคมไดในรปของคาสมบรณของบรษทในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยระหวางป พ.ศ.2548 – 2550 มคาเทากบรอยละ 5.90

ของสนทรพยรวม และของบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพย เอม เอ ไอระหวางป พ.ศ.2544 – 2555 มคาเทากบ 21.70 ของสนทรพยรวม ตามลำาดบ

จากการวเคราะหอทธพลของปรมาณหนสนทมตอการจดการกำาไรของบรษทในกลมอาหารและเครองดมในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย พบวาปรมาณหนสนรวมเปนปจจยทมอทธพลในเชงลบตอการจดการกำาไรของบรษทททำาการศกษา นอกจากนเมอพจารณาจำาแนกปรมาณหนสนออกเปนหนสนหมนเวยนและหนสนไมหมนเวยนพบวาหนสนทงสองประเภทลวนมอทธพลในเชงลบตอการจดการกำาไรเชนกน ทงนเนองมาจากเมอมการกอหนมากขน บรษทมแนวโนมทจะจดการกำาไรนอยลงและแสดงผลการดำาเนนงานทแทจรงของบรษทมากขน เพอประโยชนในการลดตนทนในการกยม รวมทงอาจเนองมาจากเมอปรมาณหนสนมากขนเรอยๆ เจาหนมแนวโนมทจะเขามากำากบดแลและควบคมใหบรษททเปนลกหนมการนำาเสนอผลการดำาเนนงานทแทจรงมากขน ทำาใหการจดการกำาไรมระดบลดลงนนเอง ขอคนพบดงกลาวสอดคลอง

24

กบงานวจยของธนยกร จนทรสาสน (2558) Naz et al. (2011) และ Ujah and Brusa (2011) อยางไรกตาม งานวจยนพบวาความสมพนธระหวางปรมาณหนสนและการจดการกำาไรเปนไปในรปแบบเสนตรง ซงแตกตางไปจากงานวจยของ Ghosh and Moon (2010) สำาหรบปจจยอนๆ ทมอทธพลตอการจดการกำาไรของบรษทในกลมอาหารและเครองดม ไดแก กระแสเงนสดจากการดำาเนนงานซงมอทธพลในเชงลบตอการจดการกำาไร และโอกาสในการเจรญเตบโตของบรษทและขนาดของบรษทซงมอทธพลในเชงบวกตอการจดการกำาไร

งานวจยเรองนชใหเหนวาแมบรษทจดทะเบยนในกลมอาหารและเครองดมในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยจะมระดบการจดการกำาไรไมไดแตกตางไปจากบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยมากนก และไมไดมแนวโนมสงขน แตกถอไดวายงมการ

จดการกำาไรอยางมนยสำาคญ ซงสงผลตอความนาเชอถอของตวเลขกำาไรทนำาเสนอในรายงานทางการเงน ดงนน ผลลพธจากงานวจยนจะเปนประโยชนตอตวบรษทในกลมอาหารและเครองดมในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยในการกำาหนดเปาหมายในการลดการจดการกำาไรและยกระดบคณภาพกำาไรของบรษทตอไป ในขณะทหนวยงานทเกยวของ เชน ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย และสำานกงานคณะกรรมการกำากบหลกทรพยและตลาดหลกทรพยอาจใชผลลพธจากการงานวจยเรองนในการกำาหนดหลกเกณฑในการจดทำารายงานทางการเงนเพอใหสะทอนผลการดำาเนนงานทแทจรงของบรษทใหมากทสด นอกจากน นกลงทนยงอาจใชประโยชนจากขอคนพบเกยวกบความสมพนธระหวางปรมาณหนสนและการจดการกำาไรเพอเปนขอมลในการตดสนใจลงทนไดอกดวย

บรรณานกรมธนยกร จนทรสาสน. (2556). คณภาพกำาไรของบรษทในกลมอาหารและ

เครองดมในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย: นยจากรายการคงคางทควบคมได. วารสาร BU Academic Review, 12(2), 29-44.

25

ธนยกร จนทรสาสน. (2558). ความสมพนธระหวางหนสนและคณภาพกำาไรของบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพย เอม เอ ไอ (MAI) ของประเทศไทย. วารสาร BU Academic Review, 14(1), 71-87.

สคนธทพย เนตระกาศ. (2554). ความสมพนธระหวางการจดการกำาไรกบโอกาสในการเตบโตของของบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพย เอม เอ ไอ. วทยานพนธบญชมหาบณฑต, มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

Akers, M. D., Giacomino, D. E., and Bellovary, J. L. (2007). Earnings management and its implications. The CPA Journal. Retrieved April 16, 2012, from http://www.nysscpa.org/cpajournal/2007/807/essentials/p64.htm.

Dechow, P. M., Sloan, R. G., and Sweeney, A. P. (1995). Detecting earnings management. The Accounting Review, 70(2), 193-225.

Dechow, P. M., Sloan, R. G., and Sweeney, A. P. (1996). Causes and consequences of earnings manipulation: An analysis of firms subject to enforcement actions by the SEC. Contemporary Accounting Research, 13(1), 1-36.

Ghosh, A., and Moon, D. (2010). Corporate debt financing and earnings quality. Journal of Business Finance and Accounting, 37(2010), 538–559.

Healy, P. M., and Wahlen, J. M. (1999). A review of the earnings management literature and its implications for standard setting. Accounting Horizons, 13(4), 365–383.

Kiatapiwat, W. (2010). Controlling shareholders, audit committee effectiveness and earnings quality: the case of Thailand. Doctor of Philosophy Dissertation, University of Maryland at College Park.

Kothari, S. P., Leone, A. J., and Wasley, C. E. (2005). Performance Matched Discretionary Accrual Measures. Journal of Accounting and Economics, 39(1), 163–197.

26

Liu, J., Uchida, K., and Gao, R. (2011). Capital structure and earnings management of IPO companies: evidence from China. Paper Presented at the 19th Conference on the Theories and Practices of Securities and Financial Markets, Taiwan, December 9–10, 2011.

Naz, I., Bhatti, K., Ghafoor, A., and Khan, H. H. (2011). Impact of firm size and capital structure on earnings management: evidence from Pakistan. International Journal of Contemporary Business Studies, 2(12), 22–31.

Ujah, N.U., and Brusa, J. O. (2011). Earnings management, financial leverage and cash flow volatility: do economic condition matter?. Retrieved April 16, 2012, from http://ssrn.com/ abstract= 1929550 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn. 1929550.

Zhang, Z., and Liu, X. (2009). The Effects of capital structure on earnings management: empirical evidence from China. Paper Presented at The 1st International Conference on Information Science and Engineering, Nanjing, December 26–28, 2009.

TRANSLATED THAI REFERENCESChansarn, T. (2013). Earning quality of food and

beverage companies listed in the Stock Exchange of Thailand: Implication from discretionary accruals. BU Academic Review, 12(2), 29-44. [in Thai]

Chansarn, T. (2015). The Relationship between debt and earnings quality of listed companies in Market for Alternative Investment (MAI) of Thailand. BU Academic Review, 14(1), 71-87. [in Thai]

Netrakat, S. (2011). The relationship between earnings management and growth opportunity of listed companies in MAI. Master of Accounting Thesis, Thammasat University. [in Thai]