· Web viewTürkiye limanlarının, Doğu-Batı ve Kuzey-Güney yönlü uluslararası ulaştırma koridorlarının kesişim noktasında olması. Mekansal Yapılanma Büyük ölçekli

TÜRKİYE LOJİSTİK MASTER PLANI DANIŞMANLIK HİZMETLERİ

TÜRKİYE LOJİSTİK MASTER PLANI DANIŞMANLIK HİZMETİUlaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı

Demiryolu Düzenleme Genel Müdürlüğü

AŞAMA 4 RAPORU: GZFT ANALİZİ, RAPOR NO: A 4

ARALIK 2017

Türkiye Lojistik Master Planı Danışmanlık Hizmetleri –Aşama 1 Raporu: Mevcut Durum Tespiti– i


İşbu belge TLMP geliştirme süreçlerinde hazırlanan bir dokümandır ve telif hakları idareye ait olan veya idareye ait fikri ve sınai mülkiyet hakları tarafından korunan bilgiler içerebilir. Bu veriler idarenin ön yazılı muvafakatı olmaksızın sorumlu kuruluş dışında üçüncü taraflara -kısmen ya da tamamen- açıklanmamalı, çoğaltılmamalı, iletilmemeli, kopyalanmamalı, değiştirilmemeli, uyarlanmamalı, dağıtılmamalı ya da gösterilmemeli ve herhangi bir amaçla kullanılmamalıdır.

BELGE KONTROL SAYFASI

İDAREUlaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı – Demiryolu Düzenleme Genel Müdürlüğü

BELGE

Türkiye Lojistik Master Planı Danışmanlık Hizmetleri Aşama 4 Raporu: GZFT Analizi Çalşmaları

PROJE Türkiye Lojistik Master Planı

YAZANKONTROL EDEN ONAYLAYANTARİH / VERSİYON 1. Baskı

Türkiye Lojistik Master Planı Danışmanlık Hizmetleri –Aşama 1 Raporu: Mevcut Durum Tespiti– ii


REVİZYON KONTROLÜ Baskı

BELGE NUMARASI TLMP-A4

Türkiye Lojistik Master Planı Danışmanlık Hizmetleri –Aşama 1 Raporu: Mevcut Durum Tespiti– iii


İÇİNDEKİLER1. GİRİŞ..........................................................................................................2. GZFT ANALİZİ ÇALIŞMA YÖNTEMİ..............................................................3. DEPO VE ANTREPOLARA İLİŞKİN GZFT ANALİZİ..........................................4. GÜMRÜKLERE İLİŞKİN GZFT ANALİZİ..........................................................5. LİMANLARA İLİŞKİN GZFT ANALİZİ..............................................................6. LOJİSTİK MERKEZLERE İLİŞKİN GZFT ANALİZİ...........................................7. ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİNE İLİŞKİN GZFT ANALİZİ.........................8. SERBEST BÖLGELER GZFT ANALİZİ..........................................................9. TOPTANCI HALLERİNE İLİŞKİN GZFT ANALİZİ...........................................

Türkiye Lojistik Master Planı Danışmanlık Hizmetleri –Aşama 1 Raporu: Mevcut Durum Tespiti –v


TABLO, HARİTA, ŞEKİL, RESİM, KISALTMALAR VE TANIMLAR LİSTESİ

TABLOLARTablo 1 Depo ve Antrepolara İlişkin GZFT Analizi............................................

Tablo 2 Gümrüklere İlişkin GZFT Analizi..........................................................

Tablo 3 Limanlara İlişkin GZFT Analizi.............................................................

Tablo 4 Lojistik Merkezlere İlişkin GZFT Analizi.............................................

Tablo 5 Organize Sanayi Bölgelerine İlişkin GZFT Analizi..............................

Tablo 6 Serbest Bölgelere İlişkin GZFT Analizi..............................................

Tablo 7 Toptancı Hallerine İlişkin GZFT Analizi..............................................

Türkiye Lojistik Master Planı Danışmanlık Hizmetleri –Aşama 1 Raporu: Mevcut Durum Tespiti –vi


GZFT ANALİZİ

Türkiye Lojistik Master Planı Danışmanlık Hizmetleri –Aşama 1 Raporu: Mevcut Durum Tespiti –vii


Türkiye Lojistik Master Planı Danışmanlık Hizmetleri –Aşama 1 Raporu: Mevcut Durum Tespiti –viii

TÜRKİYE LOJİSTİK MASTER PLANI DANIŞMANLIK HİZMETLERİAŞAMA 4 RAPORU GZFT ANALİZİ

1. GİRİŞ

Türkiye Lojistik Master Planı hazırlanması çalışması yedi aşamadan oluşmaktadır. TLMP’nin dördüncü aşaması olan GZFT Analizi bu rapor ile verilmektedir.

TLMP Teknik Şartnamesine göre GZFT Analizi çalışmasında amaç, GZFT analizi ile hedeflerin belirlenmesidir.

Türkiye Lojistik Master Planı (TLMP) teknik şartnamesinde aşama 4 ”Çevresel faktörlerin belirlenmesi, lojistik sektörünün geleceği açısından önemli olan fırsatların saptanması, tehdit unsuru oluşturabilecek faaliyetlerin önceden fark edilip önlem alınması, sektörün güçlü yönlerinin ortaya çıkarılması ve bunların hangi durumlarda, koşullarda ve ortamlarda kullanılması gerekebileceğinin tespit edilmesi, zayıf yönlerinin belirlenerek önlem alınması ve bunların olası tehditler karşısında sektörü düşürebileceği zor durumların analiz edilmesi vb. stratejik ve planlamacı yaklaşımları kapsayacaktır.“ şeklinde belirtilmektedir.

2. GZFT ANALİZİ ÇALIŞMA YÖNTEMİ

TLMP Çalışması için yapılan GZFT analizinin bileşenleri olan güçlü yönler, zayıf yönler, fırsatlar, tehditler proje danışman geliştirme ekibince, bu kapsamda 6 parametreye göre incelenebileceği belirlenmiş ve çalışma buna göre sürdürülmüştür. Bu yönde ülke lojistik sektörü, çalışma grubu tarafından belirlenen 7 odak analizi ve odakların tümünün birlikte bütünsel analize tabi tutulmasıyla gerçekleştirilmiştir odaklar için ele alınan parametreler aşağıda listelenmiştir;

İdari ve Kurumsal Yapılanma, Mekânsal Yapılanma, Ulaştırma Türleri-Dağıtım, Üretim ve Verimlilik, Depolama, Çevre Kalitesi.

7 adet odağa ilişkin GZFT analizleri alfabetik sıraya göre aşağıda verilmektedir.

Türkiye Lojistik Master Planı Danışmanlık Hizmetleri –Aşama 4 Raporu: GZFT ANALİZİ– 9


3. Depo ve Antrepolara İlişkin GZFT Analizi

Lojistik faaliyetlerin yoğun olarak gerçekleştirildiği odaklar arasında bulunan depo ve antrepolar bu çalışma kapsamında belirlenen parametrelere göre analiz edilmiştir. Bu analize ilişkin tablo aşağıda verilmektedir.

Tablo 1 Depo ve Antrepolara İlişkin GZFT Analizi

GÜÇLÜ YÖNLER ZAYIF YÖNLER

İdari ve Kurumsal Yapılanma Üreticilere lisanslı depoculuk sistemi ile

ürün senetlerini teminat olarak göstererek bankalardan kredi kullanabilme imkanı verilmesi.

Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından lisanslı depolama uygulamasında kira ücretlerinin yarısını karşılanması.

Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın lisanslı depoculuk uygulamasında hedeflenen kapasitenin üzerine çıkmış olması.

İdari ve Kurumsal Yapılanma MRP, ERP gibi kurumsal kaynak

yazılımlarının maliyetlerinin yüksek olması firmalara ucuz çözümler kullanmaya itmesi,

Depo kiralarının yüksekliği, Depoların ilk yatırım maliyetinin

yüksek olması, Küçük üreticinin depoya koyacak

miktarda mamulü olmadığından depo maliyetine katlanacak gücünün bulunmaması,

Küçük ölçekli üreticilerin lisanslı depo sisteminden faydalanma zorlukları.

Mekansal Yapılanma Veri tabanında kayda değer bir durum

söz konusu değildir.

Mekansal Yapılanma Üretim merkezlerinin yakınında

depoların bulunmaması sorunu.

Ulaşım Türleri-Dağıtım Ulaşım Türleri-Dağıtım

Üretim ve Verimlilik Elektronik ürün senetleri ticari hayatın

daha da profesyonelleşmesini sağlamakta ve ticari faaliyetlerde yaşanan riskleri azaltmaktadır.

Üretim ve Verimlilik Yıkama, şoklama ve dinlendirme gibi

ön işlemlerin yetersiz kalması ve bu sebepten ürün kayıplarının yaşanması,

Sınıflamanın ve ilaçlamanın düzenli ve



Lisanslı depoculuk sisteminin ürünlerin ticaretini elektronik ürün senetleri vasıtasıyla elektronik ortamda hızlı bir şekilde yapabilme imkânı vermesi.

tam yapılmaması.

Depolama Üreticiler lisanslı depoculuk sistemi ile

ürünlerini fiyatların düşük olduğu hasat dönemlerinde sigortalı şekilde depolayabilmeleri.

Depolama Depolarda fiili kapasitesinin yeterli

olarak kullanılmaması, Bazı depolarda yükseklikler ile ilgili

problemlerin yaşanması, Depolarda büyük çoğunluğunda

değişik ve kaliteli malzeme kullanılarak yalıtım yapılmamış olması,

Depolarda soğutma ve havalandırma sistemlerinin gelişmemiş olması,

Bazı depolarda ürünün depolama koşullarına uygun olmayan, işlevsellikten uzak ekipmanlar kullanılıyor olması,

Depoya kapasitenin üzerinde ürün sevkiyatı yapılmasına bağlı olarak iş yığılmaları dolayısıyla teslimatta gecikme olabilmesi,

Elleçleme ekipmanlarının yetersizliği.

Çevre Kalitesi Çevre Kalitesi

FIRSATLAR TEHDİTLER

İdari ve Kurumsal Yapılanma Geliştirilen teknolojiler sayesinde akıllı

depo lojistik sistemi gibi uygulamaların tedarik zinciri sürecine katkı sağlaması,

Lisanslı depolarda vergi teşviklerinin olması,

Lisanslı depoculuğun finansal piyasalara, taşımacılık sektörünün gelişmesine ve ek istihdam

İdari ve Kurumsal Yapılanma Lisanslı depoculuk faaliyetleriyle ilgili

çiftçiyi, üreticiyi ve sanayiciyi bu konuda çekebilmek adına farkındalık artırıcı faaliyetlerin yetersizliği,

Nakliye masraflarının malların lisanslı depolarda depolanma oranını olumsuz etkilemesi,

Gümrük kanununda belirtilen teminat miktarlarının antrepo işletmecilerine



yaratılmasına katkı sağlaması, Sistemin getirdiği avantajlar nedeniyle

tarımsal ürün ticareti kayıt altına alınacak olması,

Lisanslı depoculuk sistemi ile banka ve sigorta sektöründe yeni iş alanları ve istihdama katkı sağlanacak olması,

Lisanslı depoların nakliye maliyetinin en aza indirilmesini ve uzak piyasalara ulaşma imkânı sağlaması,

Ellerinde tutacakları ürün senetleriyle, ileride olası fiyat farklılıklarından korunma, risklerini azaltma ve işletmelerinin kar/zarar durumunu tahmin edebilme.

fazla gelmesi.

Mekansal Yapılanma Mekansal Yapılanma


Üretim ve Verimlilik Lisanslı depoculuk sistemi ile tarım

ürünleri kayıt altına alınması ve ürünün kalite kontrolü sağlanması,

Türkiye’de tarımsal üretim miktarı ve kalitesi hakkında istatistiki verilerin derlenebilmesi,

Lisanslı depoların ürettiği ürünlerin objektif laboratuvar koşullarında standardını belirleme ve kalite unsurlarına göre fiyat talep etme ve pazarlama olanağı sağlaması, kaliteli üretime teşvik olması,

Tarım ürünleri üreticileri açısından kolay pazarlanabilen, iyi muhafaza edilen ve nakliye masrafları en aza indirilmiş bir sistemle istikrarlı ve daha

Üretim ve Verimlilik Veri tabanında kayda değer bir durum




yüksek bir gelir seviyesi elde edilmesi.

Depolama DepolamaÇevre Kalitesi Çevre Kalitesi

4. Gümrüklere ilişkin GZFT Analizi

Lojistik faaliyetlerin yoğun olarak gerçekleştirildiği odaklar arasında bulunan gümrükler bu çalışma kapsamında belirlenen parametrelere göre analiz edilmiştir. Bu analize ilişkin tablo aşağıda verilmektedir.

Tablo 2 Gümrüklere İlişkin GZFT Analizi


İdari ve Kurumsal Yapılanma Gümrüklerde bilgi teknolojilerinin

kullanılmaya başlanması. Gümrük işlemlerinin basitleştirilmesi

ve hızlandırılması ile kaçakçılığın önlenmesi konusunda, teknoloji kullanılarak altyapı başta olmak üzere, gerekli çalışmaların yapılması.

E-gümrük sistemi ile ticaretin kolaylaştırılması.

Gümrüklerimizdeki modernizasyon süreci ve Yetkilendirilmiş Yükümlü Uygulaması gibi kolaylaştırıcı sistemlerin devreye girmiş olması,

İdari ve Kurumsal Yapılanma Gümrük mevzuatında da belirtildiği

üzere gümrük işlemlerinde beyan esastır ve bağlayıcıdır. Çok kısıtlı konular dışında gümrük işlemlerinde bir düzeltme mekanizmasının bulunmaması,

Gümrük işlemlerinde ithal veya ihraç edilen eşyanın Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonunun belirlenmesinde karşılaşılan problemler,

Garanti Belgesi, Sağlık Bakanlığı Kontrol Belgesi gerektiği halde bu belgeler olmadan eşyanın ithalat işlemlerinin gerçekleştirilmeye çalışılması,



İhracat bedellerinin süresi içinde kambiyo mevzuatına uygun olarak Türkiye’ye getirilmemesi.

Gümrüklerin mükelleflerden istediği belgelerin sayısının fazla olması (Değişik sektörler ve ürün grupları için toplamda 30’a yakın belge istenmektedir).

Gümrüklerdeki uygulamaların farklılık göstermesi.

Sınır kapılarındaki hizmet veren kurumlar arasındaki mesai uyumsuzlukları.

Bütçe ödeneklerinin yetersiz olması. Gümrük rotasyon programı

kapsamında konusunda uzmanlaşmış personelin kendi alanı dışında gümrüklerde çalıştırılması işlemlerinde yaşanan aksamalar.

Gümrük müşavirlerinin alacakları asgari ücret tarifesinin ihracat maliyetlerini direkt veya dolaylı olarak artırması.

Liman hizmetlerinde, 5 Aralık 2014/29 sayılı genelgenin uygulanmasından dolayı farklı mükelleflere farklı ücretler yansıtılması buunun haksız rekabete neden olması.

Türkiye gümrük ve vergilendirme mevzuatının “bireysel” satış ile ilgili özel tanımlamalar ve kolaylaştırıcı uygulamalar içermiyor olması

Mekansal Yapılanma Gümrüklerin şirket limanlarının

etrafında konumlanmış olması.

Mekansal Yapılanma İşlemlerin yoğun olduğu gümrüklerde,

fiziki altyapının yeterli olmamasından kaynaklı işlemlerin aksaması,

Limanlarda yer darlığı sebebiyle



nedeniyle ihracata konu olan ürünlerin tespit sahasına zamanında ulaşmaması.

Ulaşım Türleri-Dağıtım Ulaşım Türleri-DağıtımÜretim ve Verimlilik Gümrük ve Ticaret Bakanlığının ihracat

ve ithalatta gümrük işlemlerinin basitleştirilmesi, hızlandırılması amacıyla dış ticaret firmalarına yetkilendirilmiş yükümlü, yerinde gümrükleme, izinli gönderici, ortak transit, avantajlı transit gibi uygulamalar getirmesi,

İşlemlerinde “tek pencere” uygulamasına geçilmesi,

2015 yılında, gümrük işlemlerinin %64’ü ilk bir dakikada tamamlanırken, 2016 yılında %66’sı ilk bir dakikada tamamlanır duruma gelmiştir. (Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, 2015, 2016 Gümrük İşlem Süreleri).

Üretim ve Verimlilik Yükleme işlemlerinde gerçekleştirilen

gümrük işlemlerinin yarattığı bekleme ve maddi kayıplar,

Gümrük mevzuatlarında sık yaşanan mevzuat değişiklerinin yarattığı maliyetler,

Gümrüklerde yaşanan personel eksiklikleri,

Gümrüklerdeki mesai saatlerinin yetersizliği.

Depolama Veri tabanında kayda değer bir durum


Depolama Gümrüklerde depolama alanının

yetersiz olması, Patlayıcı, yanıcı niteliklere sahip

eşyaların özel düzenek ve yapılara sahip olmayan antrepolara konulması.

Çevre Kalitesi Çevre KalitesiFIRSATLAR TEHDİTLER

İdari ve Kurumsal Yapılanma AB’ye uyum sürecinin yarattığı

avantajlar, Türkiye-AB Gümrük Birliği

çerçevesinde, AB gümrük alanı içerisinde Türkiye’de kayıtlı araçların

İdari ve Kurumsal Yapılanma Gümrük ve ticaret alanında dünyada

yaşanan hızlı değişimin doğurduğu uyum sorunu,

Bölgesel istikrarsızlıkların ticari faaliyetleri olumsuz etkilemesi,



ve taşımacıların gerçekleştirdikleri taşımalara uygulanan ayrımcı kısıtlamaların tamamen kaldırılması,

Türkiye’nin büyüyen ekonomi olması nedeniyle ülkelerle Serbest Ticaret Anlaşması (STA) yapılmasıyla avantajlı konuma gelinmesi.

yasadışı ticareti körüklemesi, Bilgi ve iletişim teknolojilerinin

gelişmesinin yasadışı ticareti kolaylaştırıyor olması,

Bütçe ödeneklerinin yetersiz olması, Firmaların, muhtemel problemler ile

karşılaşmaması için gümrük işlemleri ile ilgili olarak kontrol mekanizmasını kuramaması,

Komşu ülkelerde yaşanan siyasi istikrarsızlık.

Mekansal Yapılanma Türkiye’nin ticaret potansiyeli

bakımından büyük fırsatlar barındıran Ortadoğu, Orta Asya ve Afrika’ya yakınlığı ve son yıllarda artan iyi ilişkileri.



Ulaşım Türleri-Dağıtım Ulaşım Türleri-DağıtımÜretim ve Verimlilik Üretim ve VerimlilikDepolama Depolama Çevre Kalitesi Çevre Kalitesi

5. Limanlara İlişkin GZFT Analizi

Lojistik faaliyetlerin yoğun olarak gerçekleştirildiği odaklar arasında bulunan limanlar bu çalışma kapsamında belirlenen parametrelere göre analiz edilmiştir. Bu analize ilişkin tablo aşağıda verilmektedir.

Tablo 3 Limanlara İlişkin GZFT Analizi


İdari ve Kurumsal Yapılanma İdari ve Kurumsal Yapılanma



Ulaştırma Kıyı Yapıları Master Planının varlığı,

Milli Deniz Ticareti Bilgi Sistemi ile denizcilik sektöründe yaşanan sorunların tespiti ve çözümüne yönelik çalışmaların yapılması,

Liman yatırımlarının birçok kurumun izniyle yapılabilmesi ve yatırımların ülkeye ya da bölgeye olacak ticari katkı ve etkilerinin tam olarak hesaba katılmaması,

Artan deniz trafiği sonucu Gemi Trafik Hizmetleri’nin yetersiz kalması,

İhtisas limanları oluşturmaya yönelik bir politika olmaması,

İhtisas limanlarında farklı yük gruplarına işletme izni sorunu.

Mekansal Yapılanma Gemi ve yük hareketlerinin (varış

öncesi ilk bildirimlerinden, liman alanını terk edene kadar yapacakları tüm hareket ve operasyonların) izlenip takip edilebilmesini sağlayan Gemi Trafik Yönetim Sisteminin varlığı.

Mekansal Yapılanma Ölçek ekonomisini yakalayamayan

limanlar sonucunda yük trafiğinin dağılması, liman başına elleçleme miktarlarının düşük seviyelerde kalması,

Limanların kurulu kapasitenin çok altında ve verimsiz çalışması,

Kamu limanlarının altyapı sorunlarının giderilmesine yönelik liman taramaları ve teçhizat yenilemelerinin yapılamaması,

Türkiye Limanlarının yeterli derinlik ve manevra alanına sahip olmaması,

İhtisas liman oluşturmaya yetecek yük potansiyelinin olmaması,

Limanların şehir içinde kalması, Limanlar Geri Saha Master Planının

Uygulanmaması, Liman art bölgelerinde kuru liman

eksikliği.

Ulaşım Türleri-Dağıtım Ulaşım Türleri-DağıtımÜretim ve Verimlilik Üretim ve VerimlilikDepolama DepolamaÇevre Kalitesi Çevre Kalitesi



Veri tabanında kayda değer bir durum söz konusu değildir.

Çevreye zararı fazla olan makine ve ekipmanların kullanımına devam edilmesi.


İdari ve Kurumsal Yapılanma ÖTV’siz yakıt uygulaması ile denizcilik

sektörüne yapılan katkı, Türk bayraklı gemilerin deniz

taşımacılığında güvenilirlik göstergesi kabul edilen beyaz listedeki yerini koruması,

Uluslararası rekabetin yarattığı baskı ile liman ve tersanelerimizin kalite belgelendirmesine yönelik eğilimleri.

İdari ve Kurumsal Yapılanma Dünya çapında, günün 24 saati sürekli

işleyen gemi trafiği ve liman operasyonlarına karşılık ihtiyacı karşılayacak çalışma düzenini sağlayacak mevzuatımızın olmayışı,

Denizcilik serbest bölgesi ya da denizcilik organize sanayi bölgesi kurulumuna yönelik mevzuat bulunmaması,

Gümrüklerde yaşanan gecikmeler, Liman planlamasında kamu-özel sektör

temsilcilerinin yer aldığı bir platform olmaması,

Kabotaj taşımacılığı operasyon maliyetlerinin yüksek olması,

Kabotaj yolcu ve yük taşımacılığının birçok destinasyonda ekonomik olmaması.

Mekansal Yapılanma Türkiye limanlarının, Doğu-Batı ve

Kuzey-Güney yönlü uluslararası ulaştırma koridorlarının kesişim noktasında olması.

Mekansal Yapılanma Büyük ölçekli liman yatırımlarının

zamanında gerçekleştirilememesi nedeniyle küçük ölçekli limanların yapılması ve mevcut limanlarda genişlemeye gidilmesinin yarattığı olumsuzluklar,

Uluslararası limanlarda gümrük uygulamaları ve kabotaj yüklerinin ayrı alanlarda depolanma zorunluluğunun sebep olduğu olumsuzluklar,




Dış tücaretin büyük bir bölümünün denizyoluyla yapılabilmesi.

Limanların geri saha bağlantılarının (demiryolu) olmaması,

Limanların karayolu ve demiryolu ile birlikte planlanamaması,

Liman geri sahasında lojistik merkez eksikliği.

Üretim ve Verimlilik Üretim ve VerimlilikDepolama DepolamaÇevre Kalitesi Limanların çevre ile daha uyumlu

tesisler olmalarına yönelik olarak UDHB tarafından “Yeşil Liman” (Green Port) projesinin uygulanması.

Çevre Kalitesi Veri tabanında kayda değer bir durum

söz konusu değildir. Denizlerde meydana gelebilecek

radyoaktif kirliliklere karşı alınacak tedbir ve müdahale planlamalarının eksikliği,

Gemi ve liman operasyonlarında hava ve deniz suyu kirliliğinin artması.



6. Lojistik Merkezlere İlişkin GZFT Analizi

Lojistik faaliyetlerin yoğun olarak gerçekleştirildiği odaklardan olan lojistik merkezler bu çalışma kapsamında belirlenen parametrelere göre analiz edilmiş. Bu analize ilişkin GZFT analiz tablosu aşağıda verilmektedir.

Tablo 4 Lojistik Merkezlere İlişkin GZFT Analizi


İdari ve Kurumsal Yapılanma 10. Kalkınma Planı kapsamında olan

taşımacılıktan Lojistiğe Dönüşüm Eylem Planında belirtilen TLMP’nin hazırlanması,

Lojistik Merkezlerin bulundukları bölgelerde yeni istihdam alanları yaratması.

İdari ve Kurumsal Yapılanma Lojistik merkezlerin inşa

prosedürlerinde, bakanlıklar arası koordinasyon eksikliğinin söz konusu olması,

Şirketler, kamu kuruluşları, üniversitelerin koordineli çalışmaması,

Türkiye’de lojistik sektörünü hangi şirketlerin oluşturduğu konusunda belirsizlik olması,

Lojistik merkezlere yönelik yasal bir çerçevenin olmaması,

OSB kanununda ihtisas OSB statüsünde kurulan lojistik merkezler tanımlanmış fakat bu yasaya dayanılarak çıkarılan OSB yer seçim yönetmeliğinde lojistikten bahsedilmemesi.

Mekansal Yapılanma Türkiye’nin ana ticaret yollarının

kesiştiği özel konuma sahip olması, Türkiye’nin lojistik hizmetler için farklı

taşımacılık modları altyapısına sahip olması,

Türkiye’de faaliyette olan lojistik

Mekansal Yapılanma Avrupa’da lojistik merkezlerde verilen

hizmetlerle Türkiye’de verilen hizmetleri karşılaştırdığımızda; katma değerli hizmetler, danışmanlık, tır ve kamyonlara verilen hizmetler



merkezlerin demiryolu bağlantılarının olması,

Faaliyette olan lojistik merkezler sayesinde ağır taşıtların kent içine girmeden yük taşıyabilmesi.

konusunda eksikliklerin olması, Türkiye’de lojistik merkezlerin yer

seçim kriterleri konusunda belirli bir matematiksel yönteme atıf yapılsa da uygulamaya geçilememesi.

Ulaşım Türleri-Dağıtım Ulaşım Türleri-DağıtımÜretim ve Verimlilik Üretim ve VerimlilikDepolama depolamaÇevre Kalitesi Lojistik merkezlerin şehir dışında

kurulmasıyla ağır taşıtlardan kaynaklı oluşan hava kirliliğinin azalması.




İdari ve Kurumsal Yapılanma Sivil toplum kuruluşları, Türkiye’de

lojistik merkezlerin gelişimine katkı sağlayacak çalışmalar yürütmesi.

İdari ve Kurumsal Yapılanma Arsa rantının üst boyutlara ulaşmasıyla

proje fizibilitelerinin olumsuz etkilenmesi,

Kalkınma ajanslarının birbirinden bağımsız sadece bölgesel potansiyellere göre lojistik master plan yapmaları.

Mekansal Yapılanma Türkiye’nin konumunun lojistik üs olma

potansiyeline sahip olması.



Ulaşım Türleri-Dağıtım Türkiye’nin ulaşım altyapısının lojistik

merkezlerin kurulup işletilmesine elverişli olması.

Ulaşım Türleri-Dağıtım Veri tabanında kayda değer bir durum


Ulaşım Türleri-Dağıtım Ulaşım Türleri-DağıtımÜretim ve Verimlilik Üretim ve VerimlilikDepolama Depolama Çevre Kalitesi Çevre Kalitesi



7. Organize Sanayi Bölgelerine İlişkin GZFT Analizi

Türkiye’de toplam 300 adet OSB bulunmaktadır (Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı OSB Bilgi Sitesi, 2017). Türkiye’deki OSB’ler belirlenmiş olan belirli parametreler açısından incelenerek tabloda verilmiştir.

Tablo 5 Organize Sanayi Bölgelerine İlişkin GZFT Analizi


İdari ve Kurumsal Yapılanma OSB’lere sağlanan teşvikler, (Bedelsiz

arsa tahsisi, gelir vergisi stopajı, sigorta primi işveren hissesi, enerji desteği vb. gibi),

İşletmelerin ulaştırma, elektrik, su, kanalizasyon ve sosyal tesisler gibi ortak alt yapı hizmetlerinden birlikte yararlanmaları,

OSB’lerin işletime açılışlarından itibaren kısa sürede parsellerin önemli kısmının tahsisinin yapılması; karma OSB’lerin yaklaşık %44, ıslah OSB’lerin %42, ihtisas OSB’lerin %37’sinin tahsisinin yapılması,

İdari ve Kurumsal Yapılanma OSB’lerdeki yetki karmaşası, Tehlikeli atıkların kontrolü yönetmeliği

kapsamında uygulamada meydana gelen sıkıntılar, tehlikeli atıklarla ilgili OSB’lerde kurulamayacak tesislerdeki belirsizlikler,

“Atık su Arıtma Tesislerinin Teşvik Tedbirlerinden Faydalanmasında Uyulacak Usul ve Esaslara Dair Yönetmelik” kapsamının dar tutulması nedeniyle Belediye Kanalizasyon Hattına bağlı arıtma/ön arıtması olan işletmelerin enerji teşvikinden yararlanamaması.

Mekansal Yapılanma Mekansal YapılanmaUlaşım Türleri - Dağıtım Türkiye’deki OSB’lerin tamamının

karayoluna bağlantısının bulunması.

Ulaşım türleri - Dağıtım Türkiye’deki OSB’lerin %99,96’sının

direk demiryoluna bağlantısının



bulunmaması, Türkiye’deki OSB’lerin %99’92’sinin

demiryoluna olan bağlantısının 2 km’den fazla olması,

Sağlık ve itfaiye maliyetlerinin yüksek olması,

Yer seçiminde sanayi potansiyeli yeterli olmayan yerlerin seçilmesi,

OSB’lerin lojistik imkanların az gelişmiş olduğu bölgelerde kurulmuş olması,

OSB’lerin yeterli bir planlama ve fizibilite anlayışı olmadan kurulması,

Üretim ve Verimlilik Üretim ve VerimlilikDepolama Veri tabanında kayda değer bir durum


Depolama OSB’lerin içindeki depolama alanları

kapasite artıları nedeniyle bölge dışına çıkmaları.



Çevre Kalitesi Türkiye’deki OSB’lerin yaklaşık

%63’ünde ‘Su Arıtma Tesisi’ bulunmaması,

Türkiye’deki OSB’lerin yaklaşık %60’ında ‘Evsel Atık Yönetimi’ bulunmaması,

Türkiye’deki OSB’lerin yaklaşık %79’unda ‘Çevre Laboratuvarı’ bulunmaması,

Sanayi kaynaklı hava kirliliğinin oluşması,

Araç parçaları ve hurda araçların görüntü kirliliğine neden olması,

Belediye ve beldelerde düzenli depolama tesisi olmadığı halde (vahşi depolama) atıklarını kendi toplayan OSB’lerden katı atıkların depolanması/bertafı için bedel



alınması.


İdari ve Kurumsal Yapı OSB’lerde yetki karmaşasını ortadan

kaldıran etkili bir yönetimin oluşturulması,

Türkiye’de ıslah ve ihtisas OSB’lerde yaşanan gelişme,

Türkiye’de 2000’li yıllarla beraber kümelenme çalışmalarının hızlanması (Türkiye’de 2013 yılı itibariyle, çoğunluğu fikir aşamasında olan 356 küme/potansiyel küme tespit edilmiştir. Bunlardan 35 tanesi fikir aşamasının ötesine geçmeyi başarmış olgunlaşmış kümelerdir),

OSB’lerdeki istihdamın 2016 yılından sonra yaklaşık %45 artacağı öngörüsü.

İdari ve Kurumsal Yapı Ambalaj Atıklarının Kontrolü

Yönetmeliği taslağında OSB tanımına yer verilmemesi ve OSB Uygulama Yönetmeliği ile çelişmesi.

Mekansal Yapılanma Mekansal YapılanmaUlaşım Türleri- Dağıtım OSB, Serbest Bölge ve büyük

fabrikalara iltisak hatlarının yapılması.

Ulaşım Türleri – Dağıtım Veri tabanında kayda değer bir durum


Üretim ve Verimlilik Üretim ve VerimlilikDepolama Depolama Çevre Kalitesi Veri tabanında kayda değer bir durum

söz konusu değildir

Çevre Kalitesi Belediyelerce atık suya uygulanan

kirlilik önleme bedellerinin yüksekliği, OSB yer seçiminde ülkesel tarım

toprağı kullanımını tehdit eden “Birinci Sınıf Tarım Alanları” tercih edilmesi.



8. Serbest Bölgeler GZFT Analizi

Lojistik faaliyetlerin yoğun olarak gerçekleştirildiği odaklar arasında bulunan serbest bölgeler bu çalışma kapsamında belirlenen parametrelere göre analiz edilmiştir. Bu analize ilişkin tablo aşağıda verilmektedir.

Tablo 6 Serbest Bölgelere İlişkin GZFT Analizi


İdari ve Kurumsal Yapılanma Gümrük vergisi prosedüründen

arındırılmış ticari faaliyet imkânı, Azaltılmış bürokratik prosedür ve

dinamik işletme yönetimi, Eşitlik prensibi, serbest bölgede

sağlanan teşvik ve avantajlardan yerli

İdari ve Kurumsal Yapılanma Hükümetin ekonomiyi yönlendirmedeki

etkinliğinin azalması, Serbest bölgelerde 10 yıl süreyle grev

ve lokavtın yasak olması ile ücret piyasasında ikili ücret düzeyinin doğmasına sebep olunması,



ve yabancı bütün firmalar eşit olarak yararlanması,

Serbest bölgedeki imalatçı firmalar için vergi avantajlarından yararlanma imkânı,

Serbest bölgelerdeki faaliyetlerle ilgili her türlü ödemenin dövizle yapılması,

Türkiye’den serbest bölgeye yapılan mal ve hizmet satışı ihracat sayıldığından bunlar katma değer vergisinden muaf olması,

Türkiye ile serbest bölgeler arasında dış ticaret rejimi hükümlerinin uygulanması,

Kazanç ve gelirlerin hiçbir izne tabi olmaksızın yurt dışına veya Türkiye’ye serbestçe transfer olması,

Bölgelerde kambiyo mevzuatı uygulanmadığı gibi fiyat, kalite ve standartlarla ilgili kısıtlamaların olmaması.

Serbest bölgelerin yabancı sermaye çekme konusunda yeterli olmaması.

Mekansal Yapılanma Her türlü ticari ve sınai faaliyete uygun

altyapı imkânı sağlanması.





Ulaşım Türleri-Dağıtım Serbest Bölgelerin yaklaşık %83’ünün

liman bağlantısı bulunmaması, yaklaşık %72‘sinin ise 5 km’den fazla bir mesafeyle bağlantısının bulunması,

Serbest bölgelerin %78’inin havayolu bağlantısının 7 km ve üstünde olması,

Serbest bölgelerin %72’sinin demiryolu bağlantısının 6 km ve üstünde olması.

Üretim ve Verimlilik Orta ve uzun vadeli üretim faaliyet

Üretim ve Verimlilik Veri tabanında kayda değer bir durum



ruhsatı alabilme imkânı, İstihdam ve nitelikli işgücü sayısının

artmasına katkı sağlaması, Serbest bölgelerde ucuz enerji

kullanımı.


Depolama Depolama Çevre Kalitesi Veri tabanında kayda değer bir durum


Çevre Kalitesi Türkiye’deki serbest bölgelerin

%100’ünde arıtma tesisi bulunması gerekirken %50 sinde arıtma tesisinin bulunması, bunların uygun işletimde olup olmadığı konusunda bir bilgiye ulaşılamamıştır.


İdari ve Kurumsal Yapılanma AB ve gümrük birliği kriterlerinin

gerektirdiği serbest dolaşım belgelerinin temini imkânı,

Serbest bölgelere yabancı yatırımların gelmesi ile teknoloji transferi gerçekleşmesi, döviz kazanç artışı,

Türkiye dışından gelen malların transit olarak diğer ülkelere satımı.

İdari ve Kurumsal Yapılanma Küreselleşmenin serbest bölge

uygulamalarının çekiciliğini azaltması, Gümrük birliği ve Avrupa Birliği

süreçlerinin serbest bölgeler açısından belirsizlikler oluşturması,

Serbest bölgelerdeki devletin müdahalesinin minimum düzeyde olması nedeniyle, mal ve döviz kaçakçılığı riski,

Serbest bölgelerin uluslararası alanda tanıtımının yeterli şekilde yapılmaması nedeniyle yabancı yatırım konusunda istenilen aşamaya gelinememesi.

Mekansal Yapılanma Mekansal YapılanmaUlaşım Türleri-Dağıtım İç ve dış pazarlara ulaşım imkânı, Serbest bölgelerin tedarik zinciri

yönetimde avantajlı konumunun olması.





Üretim ve Verimlilik İhracata dönük üretim yapan firmaların

hammadde temininde kesintisiz tedarik imkanları,

İthal girdi kullanarak üretim yapan yerli ihracatçı firmalara gümrük vergisiz mal girişi imkânı sağlayarak, yurtdışındaki rakipleri ile aynı şartlarda üretim yapma olanağı

Serbest bölgelerde üretim yapmak isteyenlere verilen izinlerde ihracat yaptırım koşullarının olmaması

Üretim ve Verimlilik Serbest bölgelerde gerçekleşen

ticaretin büyük bir kısmının yurtiçine yönelik olmasında ticaret hacminin gelişimine tam anlamıyla katkı sağlayamaması

Serbest bölgelerde yapılan üretim faaliyetlerinde hammaddenin ithal edilmesi nedeniyle ortaya çıkan İthalata bağımlı üretim modeli

Yurtiçindeki firmaların rekabet gücünü azaltması ile ülke ekonomisini olumsuz yönde etkilemesi

Depolama Gümrüksüz antrepo imkânı sağlaması.

Depolama Veri tabanında kayda değer bir durum




Çevre Kalitesi Serbest bölgenin bulunduğu il ve

çevresinde önemli ölçüde nüfus ve sosyal yapı değişiklik nedeniyle meydana gelen sosyal sorunlar,

Kıyıda kurulan serbest bölgelerde önlem alınmadığı durumlarda çevre kirliliğinin meydana gelme riski.



9. Toptancı Hallerine İlişkin GZFT Analizi

Lojistik faaliyetlerin yoğun olarak gerçekleştirildiği odaklar arasında bulunan toptancı halleri bu çalışma kapsamında belirlenen parametrelere göre analiz edilmiştir. Bu analize ilişkin tablo aşağıda verilmektedir.

Tablo 7 Toptancı Hallerine İlişkin GZFT Analizi


İdari ve Kurumsal Yapılanma Hal Kayıt Sisteminin olması.

İdari ve Kurumsal Yapılanma AB’deki toptancı hallerinde ürün

türlerine göre ayrı mekanların tahsis edilmesine karşım Türkiye’de böyle bir durum olmaması,

Türkiye’deki toptancı hallerinde AB’de olduğu gibi ürünlerin en sağlıklı şekilde saklanmasını sağlayacak depolama sistemlerinin bulunmaması,

Haldeki işyerlerinin kiralanması/satışı, devri ya da ayrılma işlemleri her halin kendi tüzüğü ile düzenlenememesi,

Ürünlerin muhafazası, ambalajlanması ve etiketlenmesi, girdi kullanımı, organik tarım, yetiştiricilik sistemlerindeki eksiklikler, pazarlama altyapısının uygunsuzluğu ve eksikliği, üretici örgütlenmesindeki eksiklikler,

Belediyelerin toptancı hallerinin yönetimi konusundaki yetersizliği,

Toptancı hallerinde beyan esasına göre ürünü kayıt altına alınan perakendecinin hale girmeden ürünü tüketiciye ulaştırmasından kaynaklı hale girişte yaşanan zorluklar,

Toptancı hallerinde zorunlu bazı ödemelerden dolayı hallerin tercih edilmemesi,

Türkiye’deki toptancı hallerinde kalıntı



analiz laboratuarlarının olmaması, Üretim merkezlerinden büyük tüketim

merkezlerine getirilen ürünler market, manav, semt pazarlarında, haldeki gibi işlem görmeden kayıt altına alınmadan da pazarlanabilmesi,

Türkiye’deki haller büyüklük kriterlerine göre sınıflandırıldığında, yaklaşık %90’ının küçük sınıfa girmesi.

Mekanal Yapılanma Mekanal YapılanmaUlaşım Türleri – Dağıtım Veri tabanında kayda değer bir durum


Ulaşım Türleri- Dağıtım Toptancı hallerinde ürün tedariğinde

yaşanan sorunlardan nakliye sorununun %6’lık kısmı oluşturması.

Üretim ve Verimlilik Üretim ve VerimlilikDepolama Veri tabanında kayda değer bir durum


Depolama Toptancı hallerinin yaklaşık %65’inin

kendine ait depolama olanağı olmamasından dolayı yakında bulunan özel depolama alanlarından faydalanılması,*

Toptancı hallerinde soğuk hava deposu, standart ve analiz laboratuvarları gibi birimleri kurmakla yükümlü olan belediyelere hiçbir yaptırım uygulanmaması.

Çevre Kalitesi Çevre KalitesiFIRSATLAR TEHDİTLER

İdari ve Kurumsal Yapılanma Veri tabanında kayda değer bir durum


İdari ve Kurumsal Yapılanma Yaş sebze ve meyve ticaretinde haksız

rekabet yaratan bazı uygulamalarin olması (kaçak haller, kayıt dışı satışlar, katma değer vergisi gibi),

Toptancı hallerindeki alt yapı eksiklikleri, mevzuattan kaynaklanan



eksiklikler, uygulamadan ve mevzuatın yeterince bilinmemesinden kaynaklalı aksaklıklar toptancı hallerin görevlerinİ sağlıklı bir şekilde yapmasina engel olmasi.



Mekansal Yapılanma Yangın, sel baskını gibi doğal

afetlerden gelecek riskler ile kaza, bozulma, ihmal gibi hususların operasyonları etkileme riskleri.

Ulaşım Türleri-Dağıtım Ulaşım Türleri-DağıtımÜretim ve Verimlilik Semt pazarlarının tüketiciler açısından

önemini koruyor olması, Tüketici gelirindeki artış.

Üretim ve Verimlilik Perakende sektöründe yaşanan hızlı

gelişme. Zincir mağazaların birleşme yoluyla

büyümesi, pazar yoğunluğunun artması toptancı halleri için bir tehdit oluşturması.

Depolama Depolama Çevre Kalitesi Çevre Kalitesi


Documents

· Web viewTürkiye limanlarının, Doğu-Batı ve Kuzey-Güney yönlü uluslararası ulaştırma koridorlarının kesişim noktasında olması. Mekansal Yapılanma Büyük ölçekli