BELGIJA

VELIKI GRB

Veliki grb Kraljevine Belgije sadrži motive lavova (tzv. belgijskih lavova) koji drže središnji štit na kojemu se takođe nalazi lav, belgijski nacionalni simbol. Ova dva motiva okružuje hermelinski ogrtač, simbol monarhije, a ispod njih se nalazi traka s državnom krilaticom - Snaga leži u jedinstvu, ispisan bilo na francuskom ili nizozemskom jeziku.

Svaki od lavova drži zastavu Belgije, a zastave prvobitnih devet provincija (sada ih je deset) izdižu se iza ogrtača. Na vrhu svega se nalazi kraljevska kruna.

Veliki grb je usvojen 17. svibnja 1837. godine.

MALI GRB

Mali grb koji koristi federalna vlast sastoji se od crnog štita sa zlatnim/žutim uspravljenim lavom (Brabant). Ispod štita je državna krilatica na lenti medalje. Iza štita su dva ukrštena žezla. Na vrhu jednog je ruka, a na vrhu drugog lav.

STANOVNISTVO

Broj stanovnika: 10.174.922 Gustina naseljenosti: 334 stanovnika na km2

Gradsko stanovništvo: 97%.

Etničke grupe: flamanska 55%, valonska 35%.

Glavni jezici: flamanski (holandski), francuski, nemački, engleski.

Religija: rimokatolička 75%.

GEOGRAFIJA

Površina: 30.510 km2

Položaj: Na severozapadu Evrope, na Severnom moru.

Susedi: Francuska na zapadu i jugu; Luksemburg na jugoistoku; Nemačka na istoku; Holandija na severu.

Topografija: Pretežno ravničarska zemlja. Rekama Šeltom i Mezom prirodno podeljena na 3 dela. Zemljište je brdovito i šumovito na jugoistoku. Najviši vrh Visoki Fen (694 m).

Klima: atlantska na severozapadu, umereno kontinentalna na jugoistoku.

GLAVNI GRAD: BRISEL 990.000 GRADSKA ZONA

Veći gradovi: Antverpen (476.000), Gent (230.000), Lijež (207.500), Šarlro (207.000), Briž (117.000).

Tip: parlamentarna monarhija.

Teritorijalna podela: 3 regiona (Brisel, Flandrija, Valonija), 9 provincija.

Vojska: 2% BDP . Aktivni sastav: 63.000.

PRIVREDA

Industrija: teška (gvožđe, čelik, bakar, olovo, cink), mašinska, automobilska, petrohemijska, tekstilna.

Glavni usevi: pšenica, šećema repa, duvan, krompir.

Rude i minerali: ugalj, gas.

Ostali resursi i proizvodnja: hidro-energija.

Obradiva površina: 24%.

Stočni fond : goveda 3,3 mil., svinje 7 mil.

Ulov ribe: 40.226 t.

Radna snaga: 4,1 mil. (70% u uslužnim delatnostima, 27% u industriji, 2,5% poljoprivredi).

Nezaposlenost : 14%.

Izvoz : 108 mlrd. USD (mašinska i transportna oprema, gvožđe i čelik, dijamanti,

hemijski proizvodi).

Uvoz : 140 mlrd. USD (farmaceutski i hemijski proizvodi, plastika, gorivo, hrana).

Glavni ekonomski partneri: Nemačka, Francuska, Holandija, EU, SAD.

ISTORIJA

Nakon izbijanja revolucije 1830. god. u Bruxellesu, Belgija je proglasila nezavisnost, potvrđenu na konferenciji veleposlanika u Londonu 1831. god.; odlučeno je da Belgija bude nezavisna država kojoj neutralnost garantuju velike evropske sile. Iste godine Nacionalni kongres je za belgijskog kralja izabrao Leopolda iz dinastije Sachen-Coburg. Pokušaj Vilima Oranskog da oružanim putem stekne vlast skršen je intervencijom Velike Britanije i Francuske. Londonskim ugovorom (1839.) potvrđena je nezavisnost i trajna neutralnost Belgije.

Na Berlinskoj konferenciji 1885. godine, je dogovorena predaja Konga belgijskom kralju Leopoldu II., kao lični posed pod imenom Slobodna Država Kongo, koji je 1908. Belgija anektirala pod imenom Belgijski Kongo.

Iako se izjasnila kao neutralna i u I. svjetskom ratu, Nemačka je povredila njenu neutralnost i okupirala je na samom početku rata (Bitka za Liège). Mirovnim sporazumom iz 1918. god. Belgija je prilikom podele nemačkih kolonija stekla afričku koloniju Ruanda-Urundi (još 1908. Belgija je anektirala Slobodnu Državu Kongo). God. 1920. kralj Albert proglasio je ukidanje belgijske neutralnosti, a 1922. god. stvorena je privredna unija Belgije i Luksemburga.

U II. svjetskom ratu Belgija se ponovno proglasila neutralnom, ali ju je ponovno okupirala Nemačka (1940.-1944.). Nakon što je 28. maja 1940. belgijski kralj Leopold potpisao predaju belgijske armije zbog snažnih nemačkih prodora kroz Ardensku šumu. Savezničke snage, sačinjene od Belgijanaca, Francuza i Britanskog Ekspedicijskog Korpusa, ostaju odsečene na severu i počinju izmicati prema jedinoj luci koja im je još preostala, Dunkerqueau (Bitka kod Dunkerquea). Nemačka ofanziva u decembru 1944. godine bila je poslednji pokušaj da se preokrene tok rata na zapadnom frontu i Bitka u Ardenima zadnja je ozbiljna nemačka napadačka operacija u II. svetskom ratu.

Od 1947. sklopljena je carinska unija sa Holandijom i Luksemburgom (Benelux). Belgija učestvuje u stvaranju NATO-a 1949., Evropske zajednice za ugalj i čelik 1951., Evropske ekonomske zajednice 1957. i Evropske unije 1992.

Od 1970. ozakonjene su tri zajednice (frankofonska/valonska, flamanska i nemačka), a postupna federalizacija rezultirala je autonomijom triju regija: Valonije, Flandrije i glavnog grada Bruxellesa. Promenom ustava 1980. sve tri belgijske nacije (Flamanci, Valonci i Nemci) dobijaju kulturnu autonomiju, a iste godine sukobi

između Flamanaca i Valonaca su uzrukovali krizu vlade.

Godine 1993., nakon smrti kralja Baudoina I., na prijestolje dolazi Albert II. i ustavnim promenama Belgija postaje savezna država.

KULTURA

Najvažniji deo belgijske kulture su festivali. Najpoznatiji je karneval u Binšu.

U književnosti su zastupljene flamanska i francuska književnost. Najpoznatiji srednjovekovni književnici su Filip de Komin i Žan Froasar. Najpoznatiji iz 19. veka su Šarl de Koster, Emil Verheren i Hendrik Konsijens, a iz 20. grof Moris Polidor Mari Bernard Meterlink.

Belgija je bila jedan od centara renesanse u 15. i 16. veku. Najpoznatiji slikari ovog perioda su Hubert van Ejk, Jan van Ejk, Hijeronimus Boš i Piter Brigel Stariji . U 17. veku je najpoznatiji ser Antoni van Dik koji je ujedno i najpoznatiji flamanski slikar. U 20. veku su najpoznatiji baron Džejms Sidni Ensor, Pol Delvo i Rene Fransoa Gislan Margit.

Belgijski arhitekta baron Viktor Horta je snažno uticao na razvoj evropske arhitekture u 20. veku. Modernu arhitekturu Belgije je razvio Henri Klemens van de Velde.

Filip de Komin

Sarl de Koster

Hubert van Ejk

Jan van Ejk

GEOGRAFSKA OBELEŽJA

Belgiju čini nizina uz obalu Severnog mora i Kanala, srednja brežuljkasta ravnica i planina Ardeni na jugoistoku. Uz nisku i peskovitu obalu pruža se Flandrijska nizina (Vlaanderen). Duž obale obrubljena je pojasom dina (visine do 30 m i širine do 2,5 km), koje od poplave mora štite polderi - isušeno močvarno područje. Polderi prelaze prema unutrašnjosti u peščano-glinovitu (20-50 m) nizinu Flandrije, s brežuljcima visine do 150 m.

Severoistočno od reke Schlede na poldere se nastavlja peščana kempenska ravnica visine do 100 m (uz reku Meusu/Maas). Središnja valovita ravnica pruža se između Schlede odnosno Flandrijske nizine na zapadu, kempenske zaravni na severu i dolina reke Meuse-Sambre na istoku. Izdiže se od 80 m na severu do 200 m na jugu. Prekrivena je pješčanim i glinovitim naslagama, a na jugu plodnim praporom. Jugoistočno od doline Meuse-Sambre prostire se Visoka Belgija s peščano-vapnenačkom yaravni Condrozom i znatno sniženim hercinskim planinama Ardenima (najviši je vrh Botrange, 694 m). Celo to područje je raščlanjeno dubokim rečnim dolinama pritoka Meuse i Sambre. Na krajnjem jugoistoku pruža se brežuljkast kraj (300-450 m)- belgijski deo Lotaringije.

KLIMA

Belgija ima okeansku klimu; uticaj vazdušnih masa s Atlantika jak je u primorju i središnjem delu zemlje. Zime su blage i maglovite, a leta prohladna s retkim kišama. Srednja januarska temperatura snižava se od obale (4°C) prema unutrašnjosti (0°C u Ardenima) dok je srednja julska temperatura najviša u središnjoj Belgiji (do 22°C), a najniža u planinskom području (14°C). Godišnja količina padalina iznosi u primorju i središnjem delu 700-900 mm, a u Ardenima do 1400 mm.

REKE

Rečna mreža je gusta. Sve reke pripadaju slivu Severnog mora. Glavne su Schlede i Meuse (Maas) s pritocima Sambre i Ourthe. Najviši im je vodostaj zimi kada i nizinskom delu poplavljuju okolno zemljište. Velik je broj kanala, koji osim za plovidbu služe i za navodnjavanje.

FLORA

Pod šumom je oko 21% površine zemlje. Prirodni biljni pokrivač očuvan je samo u Ardenima, koji obiluju hrastovim i bukovim šumama, dok u nizijskom delu rastu mešovite šume breze i hrasta. Četinarske šume nastale su najčešće pošumljavanjem pustih terena.

PRIVREDA

Belgija visok stepen razvoja privrede može zahvaliti povoljnom geografskom položaju, izuzetno razvijenoj saobraćajnoj infrastrukturi, raznovrskoj industriji i razvijenoj trgovini. Industrija je uglavnom koncentrisana u vrlo razvijenoj i bogatoj regiji Flandriji na severu, koja je poznata i po najvećoj vrednosti izvoza po glavi stanovnika u svetu. Belgija je prisiljena da uvozi znatne količine sirovina, zbog nedovoljnog broja prirodnih izvora, ali zato izvozi velike količine gotovih proizvoda.

Kada se uporedi udeo izvoza i uvoza u BDP-u, za Belgiju se može reći da predstavlja jednu od najotvorenijih privreda u Europi, koja je ponajviše zavisna od trgovačke saradnje sa 3 susedne zemlje: Nemačkom, Francuskom i Holandijom. Sve to čini Belgiju znatno zavisnom od kretanja na inostranom tržištu. Stopa rasta BDP-a znatno se smanjila 2001. godine zbog globalne ekonomske krize.

Struktura BDP-a ukazuje da se radi o izuzetno razvijenoj zemlji: poljoprivreda 2%, industrija 27%, usluge 71%. Ukupni BDP iznosio je u 2004. godini 283,5 milijardi evra, što daje 27 253 evra po stanovniku. Stopa nezaposlenosti je u 2004. godini iznosila 7,8%. Stopa privrednog rasta u 2004. iznosila je 5,2%, dok je inflacija bila 1,9%. U uslužnom sektoru radi 74,2% stanovnika, u industriji 24,5%, a u poljoprivredi samo 2%.

Izvoz je za 2004. godinu iznosio 246.4 milijardi evra, a glavni izvozni partneri su Nemačka, Francuska, Holandija i Velika Britanija. Glavni izvozni proizvodi su hemijski i farmaceutski proizvodi, prevozna sredstva, mašine i oprema, plastika, guma i metali.

Uvoz je u 2004. godini iznosio 229.5 milijardi evra. Glavni uvozni partneri su:

Holandija, Nemačka, Francuska, Velika Britanija i SAD. Glavni uvozni proizvodi su: hemijski i farmaceutski proizvodi, mašine i oprema, prevozna sredstva, minerali i drago kamenje.

Rad ucenika 6/1

Nevena Milutinović

Nemanja Mladenović

Mihailo Pesić

Nadja Stevanović