Upload
dorjan
View
54
Download
0
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Webers wereldbeeldenhypothese: Hoe meer daadkracht het in een samenleving opgang makende en in een godsdienst vervatte wereldbeeld aan haar inwoners toekent (Korter: hoe activistischer dat wereldbeeld is), - PowerPoint PPT Presentation
Citation preview
Webers wereldbeeldenhypothese:
Hoe meer daadkracht het in een samenleving opgang makende en in een godsdienst vervatte wereldbeeld aan haar inwoners
toekent
(Korter: hoe activistischer dat wereldbeeld is),
des te sterker is de aandrang van de leden van die samenleving tot gebruikmaking van economische vrijheden en daarmee tot
rationele vormen van economisch handelen,
Des te groter is de kans dat zij bedrijfsondernemers worden of tot het hoger geschoold personeel behoren
En des te hoger is de economische groei in die samenleving
Het volgende schema concretiseert Webers toepassing van deze hypothese op de verschillende wereldgodsdiensten
Streek Wereld-godsdienst
Heilsdoel Heilsmiddel elite
Heilsmiddel volk
Wereldbeeld en mensbeeld Efficiënt handelen & economische groei
India Hindoeïsme Terugkeer in hogere kaste, opgaan in Nirvana
Mystische contemplatie
Reinheids-geboden
Wereld een om zichzelf draaiend rad en mens onderdeel rad van bestaan
-
China Confucianisme Lang & gezond leven
Zelfvervol-making door literair- filosofische vorming
Eerbied voorouders
Wereld is harmonisch, verhouding mens en wereld kan zijn als die tussen tonen in muziek, mens kan zich aan de wereld aanpassen
+
Zuid-West Europa Einde middel-eeuwen
Katholicisme Leven na de dood
Bid en werk Biecht, aflaat
Mens past in de wereld als een orgaan in een lichaam
+
Noord-West Europa 16-17de eeuw
Protestantisme Leven na de dood
J e beroep is je roeping Mens als bewerker en beheerder van de wereld
++
20e eeuwse Westen
Materialisme Hogere levens-standaard/ consumeren
Presteren door ondernemen en studeren
Mens als meester van de wereld
+++
21e eeuwse Westen
Post-materialisme
Evenwicht herstellen tussen mens en natuur
Consuminderen Als de mens meester van de wereld wil worden, vernietigt de mens de natuur
??
Arabisch Schiereiland Midden-Oosten 8e eeuw
I slam Hemeltuin 5 zuilen van de islam De mens kan met het zwaard over de wereld heersen
De derde hoofdvraag van de sociologie:
RATIONALISERING
Wout Ultee
De derde hoofdvraag van de sociologie:
RATIONALISERING = McDONALDISERING
Wout Ultee
Weber 1920:
Vergeleken met Chinese, Indiase, Midden-Oosten beschaving, is de hedendaagse Westerse wereld uniek:
Wetenschap verder voortgeschreden
Techniek op hoger peil
Bouw-, beeldhouw- en schilderkunst berusten op technische kennis
Staat met geschreven wetten en vakgeschoolde ambtenaren (formele staat, bureaucratie)
Productie van goederen efficiënter (kapitalisme)
Oude kritiek op Weber
China: boekdrukkunst, buskruit, kompas uitgevonden
Weber: niet uitgebuit voor commerciële doelen
India: nul uitgevonden, meer medische ervaringskennis
Weber: niet het idee van bewijs in de wiskunde, medische wetenschap geen basis in scheikunde
China: meer ambtenaren
Weber: leerden schoonschrijven en gedichten maken, leerden niet wetboeken schrijven en toepassen
Techniek, wetenschap, bureaucratie, kapitalisme
brengt Weber samen onder de noemer
RATIONALISERING
Volgens Weber was tot 1700 de rationalisering in China verder dan in
Europa
Behalve op het gebied van de kunsten
Hedendaagse Weber kritiek:
Geen rechtstreekse band van Grieken en Romeinen rond jaar nul naar
Renaissance en Wetenschappelijke revolutie 16e eeuw, Griekse kennis bewaard tot 12e eeuw door Islamitische geleerden
Hedendaagse anti-kritiek:
bewaard door islamitische en joodse geleerden, vertalen van wetenschappelijke teksten is nog geen
wetenschap verder brengen
De wetenschap komt niet verder door ontzag voor teksten, maar door kritiek op theorieën in teksten
met behulp van waarneming en experiment
Bouwkunst: het overspannen van grote ruimten
128 na Christus
Pantheon, Rome
Doorsnee 43 meter
Europa lag voor met kunsten
Bouwkunst: het overspannen van grote ruimten
128 na Christus
Pantheon, Rome
Doorsnee 43 meter
1436
Dom van de Santa Maria Del Fiore
Florence
gebouwd door Brunelleschi
Doorsnee 46 meter
537
Constantinopel,
hoofdstad oostelijk deel van het christelijke Romeinse Rijk
kerk Sant Sophia
koepel doorsnee van 31 meter
537
Constantinopel
hoofdstad oostelijk deel van het christelijke Romeinse Rijk
kerk Sant Sophia
koepel doorsnee van 31 meter
1453
Constantinopel valt en wordt Istanbul
de hoofdstad van het Islamitische Ottomaanse Rijk
1453
Aya Sophia moskee
Istanbul
koepel doorsnee van 31 meter
1500
Sultan Beyazid moskee
Istanbul
koepel doorsnee 18 meter
1500
Sultan Bayezid moskee
Istanbul
koepel doorsnee 18 meter
1557
Sultan Suleiman moskee
Istanbul
koepel doorsnee 27 meter
1557
Sultan Suleiman moskee
Istanbul
koepel doorsnee 27 meter
1574 Sultan Mehmet moskee
Edirne (Adrianopolis)
Koepel doorsnee 31 meter
Beide moskeeën gebouwd door Sinan
Doorsnee koepel gelijk aan Aya Sophia
Kleiner dan Pantheon en Dom Florence
Steeds levendiger beelden van mensen bij de Oude Grieken
Van stilstaan, via een voet vooruit, naar vrij bewegend
580 voor Christus: Polymedes van Argos, De broers Celobis en Biton
(gevonden in Delphi)
Beeldhouwkunst
Maker onbekend, begin 5e eeuw voor Christus
Levensgrote bronzen beelden
van een krijger en een atleet
(opgedregd in zee bij de kust van Zuid-Italië)
De Grieken kenden het perspectief in de (tweedimensionale) schilderkunst al;
achterliggende kennis van de wiskunde ging verloren
Perspectief herontdekt in de Renaissance
Standaardvoorbeeld: Massagio, De heilige drievuldigheid, Florence, Sante Maria Novello, 1427
Schilderkunst
Leonardo da Vinci, Mona Lisa, 1502
Een van de meest levendige uitbeeldingen van een persoon ooit. Waarom zo levendig?
Leonardo da Vinci, Mona Lisa, 1502
Een van de meest levendige uitbeeldingen van een persoon ooit. Waarom zo levendig?
Lijn in landschap achter vrouw is niet helemaal horizontaal, daardoor lijkt ze met haar heupen te wiegen.
De vrouw glimlacht door een schaduw bij haar lippen.
Binnen de Islamitische godsdienst was het verboden personen af te beelden; geen wonder geen toepassing van
nieuwe technieken in portretschilderkunst
In de zestiende eeuw vooruitgang in het Ottomaanse Rijk (Turkije), geregeerd door Islamitische sultans in de
pottenbakkerkunst: de tegels en borden uit Iznik
Het aanbrengen van kleuren op aardewerk mislukt vaak; in elk geval komt de voor het bakken aangebrachte kleur
veelal niet overeen met de kleur na het bakken
De pottenbakkers van Iznik konden rond 1560 niet alleen heel wit aardewerk bakken; ze gingen ook over
van wit-blauw aardewerk naar meerkleuren aardewerk:lichtblauw, donkerblauw, groen, paars/rood
Dia’s bij elkaar gezocht uit eigen vakantiefoto’s
Foto’s gemaakt in
Benaki Museum, Athene
David Verzameling, Kopenhagen
British Museum, London
Metropolitan Museum of Art, New York
Louvre, Parijs
Niet in Topkapi Paleis, Istanbul daar wel tegels, borden verloren bij branden in de
veelal houten huizen van de stad