Werken met Roma in Brussel

Dienst Roma &

woonwagenbewoners

Praktijk 1:Steunpunt Roma & Woonwagenbewoners

Onderwijs

Tewerkstelling

Ondersteuning op vraag van:

• Reguliere instanties en organisaties Brussel

• Roma & woonwagenbewoners

Ondersteuning & advisering overheden

Kapitalisatie en verspreiding van good practices

Praktijk 2:

Team van bemiddelaars & stewards

Communicatie & samenwerking

Onderwijs & tewerkstelling

Vertrouwensbanden

Samenleven

Geschiedenis en migratie

• 3 migratiegolven

• Porrajmos/samudaripen

• Culturele identiteit

• Nomadisch → Sedentair

• Auto-identificatie

10 eeuwen in Europa

Algemene aspecten

Wij en zij Flexibiliteit

Roma versus gadjé - Mobiliteit

« Rom Romença, gadje gadjença » - Ontlenen

- Diversificatie

van strategieën

Roma ≠ Roma

Hier en nu Mondelinge cultuur

Anders investeren De kunst van het onderhandelen

→ Pragmatisme ←

De familie

• Kumpania

• Egalitaire structuren

• Integratie versus familiale solidariteit/

loyauteit– « Yekk buliasa nashti beshes pe dui grasta »

• Rolverdeling

• Opvoeding en waarden: pachiv

• Stabiliteit van groep: gedragsregels,

reinheidsregels

phuro Rom, kriss romani

• Duale opvattingen

• Religie

Huwelijk als hoeksteen

• Geregeld huwelijk

– Traditionele families

– Engagement tussen 2 families

– Paciv ~ maagdelijkheid

– Bruidsprijs (mangimo) =

reële + symbolische waarde

Huwelijk als hoeksteen

• Gedwongen huwelijk

– Geregeld huwelijk KAN

gedwongen huwelijk worden

– Risico: importbruid

– Roma in Brussel: evolutie naar

vrije partnerkeuze

(o.a. šej našhli)

Huwelijk als hoeksteen

• Vroegtijdig huwelijk

– Bepaalde traditionele Roma-groepen

– Niet steeds gedwongen (!)

maar steeds inbreuk op kinderrechten

– Gevolgen:

• afhaken op school

• (zeer) jonge zwangerschappen

• verlies van autonomie

Socio-culturele analyse

• Maatschappelijke kwetsbaarheid

Bruggen heropbouwen

Bemiddelaars

• Groepsculturele

overlevingslogica

Interne – externe motivatie

DiversiteitVoorbeeld van

Brussel

Uitdagingen in Brussel

– Zoektocht naar werk

– Scholarisatie

– Multiproblematische gezinnen

– Dakloze families

– Samenlevingsproblemen

– Syrische Doms

– Precair verblijf

– Gebrek aan

standplaatsen

woonwagenbewoners

Evoluties in Brussel

– Verblijfsstatuut

– Migratiepatroon

– Inkomsten & activiteiten

– Ambities

– Constateringen:

• Duurzamer verblijf

• Onderwijs

• Ondernemingszin

en tewerkstelling

• Jongeren

CriminaliteitBron: Peyroux Olivier, Délinquants et victimes. La traite des enfants

d’Europe de l’Est en France, Editions Non Lieu, 2013

• Media & politiek discours: ‘Roma-criminaliteit’

• Kenmerken migratie & exploitatie:

– Geografisch karakter

– Familiaal karakter (niet altijd)

• Oorzaken

Sinds val v Communisme: confrontatie rijke Westen – arme Oosten

- armoede

- sociaal prestige

- systemen van dienstbaarheid en onderwerping

Criminaliteit en RomajongerenJongeren: vogels voor de kat:

• Sommige ouders zetten kinderen in

• Jongeren maken ‘carrière’

• Beschouwen zich niet als geëxploiteerd,

• Ernstige identiteitsconflicten → psychologische problemen

• Exploiteurs kennen juridische hiaten (bijv. jongeren onder 14

jaar)

Maatregelen:

– Behandeling als dader ⇿ slachtoffer

– Weinig veroordelingen mensenhandel en aanmeldingen v

slachtoffers

– Echte jeugdbescherming nodig die slachtoffers kan afschermen v

netwerk + proactief optreden politie + efficiënte repressie v

uitbuiters

Handelingsprincipes

1. Vertrouwen opbouwen

1. Verantwoordelijke samenwerking

Vertrouwen creëren

1. Degelijke communicatie

• Vertrouwensrelatie: betrouwbaarheid en respect

• Vertalen• Herhalen en her-vertalen• Tijd nemen: luisteren –uitleggen - visualiseren

• Begroeting verzorgen• Discretie garanderen (gezichtsverlies!)

• Empathie• In dialoog gaan• Mondelinge communicatie• Werken met vertrouwenspersonen

• Rekening houden met positie en rol (vader en moeder)

• Leren incasseren

Vertrouwen creëren

2. Evenwichtige informatie

• Voldoende en correcte informatie

• Wederzijdse verwachtingen verduidelijken

• Grenzen verduidelijken

• Duidelijke uitleg waarom bepaalde dingen niet kunnen

• Bewust maken over realiteit

• Confronteren met eigen verantwoordelijkheden

Vertrouwen creëren

3. Betrokkenheid

• Tijd nemen en interesse tonen

• Persoonlijk en informeel contact

• Praktisch nut bewijzen ivm dagelijkse noden (pasmunt zoeken)

• Inspanningen erkennen, contact ook zonder problematische aanleiding

• Continuïteit

• Jezelf blijven

• Maatwerk

Verantwoordelijke samenwerking

1. Onderhandeling toestaan (waar het kan)

• Onderhandelingsmarge voorzien → compromis → wederzijdse verantwoordelijkheden → zeer strikt opvolgen

• Grote verschillen in gedragscodes → grenzen aftasten en grensonderhandelen

• Steeds wederkerigheid nastreven, 2-richtingsverkeer

→ niks voor niks, altijd strikt conditioneren!

Verantwoordelijke samenwerking

2. Duidelijk en consequent zijn

• Eenduidige boodschappen geven

• Duidelijke en strikte regels, ev. officialiseren (bv. in contract gieten)

• Consequente en coherente opvolging, kort op de bal

• Stokken achter de deur voorzien (sancties, …)

• Coördineren van hulpverlening

• Grenzen bewaken

→ wederzijds respect <-> gadjo dilo

Verantwoordelijke samenwerking

3. Zelfredzaamheid bevorderen

• Gericht op ontwikkelen van vaardigheden en potenties (empowerment)

• Individuele responsabilisatie

• Bij elke actie aansturen naar zelfstandigheid

Dienst Roma en woonwagenbewoners Foyer koen.geurts@foyer.be

02/411.87.32

Mommaertsstraat 22, 1080 Molenbeek(Post: Werkhuizenstraat 25, 1080 Molenbeek)

Meer info, artikels, reportages, dossiers, enz.:

www.foyer.be‘Roma in beweging’, Foyer, juni 2014 ‘Les Roms en action’, Foyer, nov 2014