Witam Państwa na wykładzie z podstaw makroekonomii, :)…

Witam Państwa na wykładzie z podstaw makroekonomii, :)…

1

Będziemy się uczyć makroekonomii, .

CEL WYKŁADOWCY I ASYSTENTÓW

- Nauczyć słuchaczy podstaw makroekonomii na dobrym poziomie.

2

CELE STUDENTÓW

- Nauczyć się makroekonomii. - Zdobyć jak najlepszą ocenę na EGZAMINIE KOŃCO-WYM.

3

Warunkiem dopuszczenia do egzaminu jest zaliczenie ćwi-czeń.

ABY ZALICZYĆ ĆWICZENIA, musicie Państwo na ćwi- czeniach i podczas pisanego przez wszystkich studentów ra-zem sprawdzianu (tzw. KOLOKWIUM) zdobyć odpowied-nią liczbę punktów.

4

5

Aby zaliczyć semestr, wystarczy zebrać 50 ze 100 możliwych do zdobycia punktów. 1. Do 50 punktów można zarobić, pisząc sprawdzian z wykładu i literatury, czyli tzw. KOLOKWIUM. 2. Następne 50 punktów czeka na Państwa na ćwiczeniach. Pro-wadzący rozdaje je np. za: a/ celne wypowiedzi, b/ udział w konkursach, c/ odpowiedzi na pytania w czasie zapowiedzianych z wyprze-dzeniem krótkich kartkówek.

Punkty przeliczane są na oceny zaliczeniowe wedle takiej oto tabeli:

6

PUNKTY OCENA<50 – 70> 3 – 3+<70 – 90> 4 – 4+Ponad 90 5 – 5+

ABY ZDAĆ EGZAMIN, trzeba poradzić sobie z innym pi-sanym przez wszystkich studentów jednocześnie sprawdzia-nem.

7

ŹRÓDŁA WIEDZY:

1. WYKŁAD

8

ŹRÓDŁA WIEDZY:

1. WYKŁAD

2. PODRĘCZNIK

9

10

- B. Czarny: Podstawy ekonomii, PWE Warszawa 2011, 694 strony

O konstrukcji typowego rozdziału podręcznika…

11

ŹRÓDŁA WIEDZY:

1. WYKŁAD

2. PODRĘCZNIK

3. ĆWICZENIA

12

ŹRÓDŁA WIEDZY:

1. WYKŁAD

2. PODRĘCZNIK

3. ĆWICZENIA

4. SERWIS INTERNETOWY 1.

www. podstawyekonomii. pl

O konstrukcji serwisu …

13

14

15

ŹRÓDŁA WIEDZY:

1. WYKŁAD

2. PODRĘCZNIK

3. ĆWICZENIA

4. SERWIS INTERNETOWY 1. www. podstawyekonomii. pl O konstrukcji serwisu …

5. SERWIS INTERNETOWY 2.

www. podstawyekonomii.pl/podstawyekonomii/

O konstrukcji serwisu …

16

17

ŹRÓDŁA WIEDZY:

1. WYKŁAD

2. PODRĘCZNIK

3. ĆWICZENIA

4-5. SERWISY INTERNETOWE:a) www. podstawyekonomii. plb) www. podstawyekonomii. pl /podstawyekonomii/

Na przykład…

Na 1. ćwiczenia trzeba się zapoznać Z 1. ROZDZIAŁEM części Makroekonomia PODRĘCZNIKA pt. Mierzymy do-chód narodowy .

Inaczej nie zrozumiecie Państwo, o co chodzi na ćwi-czeniach, :) .

18

UWAGA!

Do kolokwium i do egzaminu obowiązuje znajomość CAŁE-GO podręcznika i – dodatkowo - INFORMACJI PRZEKA-ZANYCH LUB WSKAZANYCH NA WYKŁADZIE.

19

20

To już koniec spraw techniczno-organizacyjnych, .

21

21

ZACZNIJMY TAK OTO…

To, ze ekonomista interesuje się różnymi podmiotami (np. człowiekiem, przedsiębiorstwem, gałęzią przemysłu, całą gospodarką), skutkuje podziałem ekonomii na MIKRO-EKONOMIĘ i MAKROEKONOMIĘ.

22

22

MIKROEKONOMIA zajmuje się pojedynczymi podmio-tami (np. firmami). MAKROEKONOMIA bada zjawiska dotyczące całego społeczeństwa.

23

Studia MAKROEKONOMII zwykle rozpoczyna analiza sposobu mierzenia EFEKTÓW PRACY CAŁEGO SPOŁE-CZEŃSTWA, a zarazem także POZIOMU ŻYCIA SPOŁE-CZEŃSTWA (przecież poziom życia społeczeństwa zależy właśnie od wielkości produkcji gospodarki…).

Chodzi o sposób mierzenia tzw. PRODUKTU KRA-JOWEGO BRUTTO (PKB) i grupy spokrewnionych z PKB mierników pochodnych (np. PRODUKT NARODOWY BRUTTO, PNB).

PRODUKT KRAJOWY BRUTTO

24

Oto metoda WYDATKOWA (ang. expenditure approach) pomiaru PKB.

Sumujemy roczne wydatki na nowe dobra FINALNE (na dobra gotowe, a nie na dobra POŚREDNIE, czyli zużywa-ne do ich produkcji ).

25



Chodzi o:

- wydatki konsumentów na konsumpcję, C,

26



Chodzi o:


-wydatki firm na inwestycje, I,

27



Chodzi o:


- wydatki firm na inwestycje, I,

-wydatki państwa na zakup dóbr, G,

28



Chodzi o:


- wydatki firm na inwestycje, I,

- wydatki państwa na zakup dóbr, G,

- wydatki zagranicy na dobra wytworzone w naszym kra-ju, (eksport, X).

29

Sumujemy roczne wydatki na nowe dobra FINALNE.

Y1 = C + I + G + XPowstałą sumę pomniejszamy o zakupy dóbr zagranicz-nych (import, ZA)…---------------------------------------------------------------------------A Dla uproszczenia założymy, że importowane są tylko dobra konsump-cyjne.

30


Y1 = C + I + G + XPowstałą sumę pomniejszamy o zakupy dóbr zagranicz-nych (import, ZA). Suma tych wydatków stanowi PRO-DUKT KRAJOWY BRUTTO (PKB, Y). (Y1)

Y1 = C + I + G + X - Z

---------------------------------------------------------------------------A Dla uproszczenia założymy, że importowane są tylko dobra konsump-cyjne.

31


Y1 = C + I + G + XPowstałą sumę pomniejszamy o zakupy dóbr zagranicz-nych (import, ZA). Suma tych wydatków stanowi produkt krajowy brutto (PKB, Y). (Y1)

Y1 = C + I + G + X - Z

(Y1 = C + I + G + NX)

---------------------------------------------------------------------------A Dla uproszczenia założymy, że importowane są tylko dobra konsump-cyjne.

To jest EKSPORT NETTO, czyli

BILANS HANDLOWY.

32

A oto metoda DOCHODOWA (ang. income approach) po-miaru PKB.

PKB JEST SUMĄ DOCHODÓW WŁAŚCICIELI CZYN-NIKÓW PRODUKCJI (Y2).

33

W danym okresie SUMA WARTOŚCI kupionych przez kon-sumentów, firmy, państwo i zagranicę nowych DÓBR FI-NALNYCH RÓWNA SIĘ SUMIE DOCHODÓW właścicieli czynników produkcji użytych w celu wyprodukowania tych dóbr.

34

Przecież:

Wartość powstałych w ciągu roku dóbr finalnych (czyli PKB) składa się zA:

1. Zysku właścicieli kapitału rzeczowego (maszyny, urzą-dzenia techniczne, budowle, budynkiB).

-----------------A Zakładam, że „ziemia” jest rodzajem kapitału.

B Zakładam, że kapitał rzeczowy się nie zużywa.

35



2. Płac pracowników;



36



2. Płac pracowników;

3. KOSZTÓW RZECZOWYCH (wartość zużywanych dóbr pośrednich „1. rzędu” bezpośrednio zużywanych do produkcji dóbr finalnych.



37

Jednak wartość dóbr pośrednich „1. rzędu” (WDP1) też składa się z:

1. Zysku. 2. Płac. 3. KOSZTÓW RZECZOWYCH,

czyli – tym razem wartości dóbr pośrednich „2. rzędu”, zużywanych do produkcji dóbr pośrednich „1. rzędu”. (WDP2 - utarg producentów dóbr pośrednich „2. rzędu”)

I tak dalej…

38

gdzie: WDF - utarg producenta dobra finalnego. Z – zysk. P – płace. WDP1 - utarg producentów dóbr pośrednich „1. rzędu”. WDP2 - utarg producentów dóbr pośrednich „2. rzędu”. WDPO - utarg producentów (właścicieli) dóbr pośrednich „ostat-niego rzędu”, czyli np. bogactw naturalnych.

W D F

Z P WDP1

Z P WDP2........

39

W D F

Z P WDP1

Z P WDP2

Z P WDPO

........

Z P

Posuwając się „w głąb” procesu produkcji dowolnego dob-ra finalnego, odkrywamy w końcu, że producent dóbr poś-rednich kolejnego rzędu nie zużywa dóbr pośrednich. Wartość tych dóbr pośrednich „ostatniego rzędu” w ca-łości składa się z dochodów właścicieli czynników.

40

WARTOŚĆ DÓBR FINALNYCH SKŁADA SIĘ Z ZYSKU, PŁAC, czyli wynagrodzenia pracy I Z WYNAGRODZENIA WŁAŚCI-CIELI dóbr pośrednich ostatniego rzędu, czyli np. BOGACTW NATURALNYCH.

41

Jest jeszcze metoda PRODUKCYJNA (ang. production approach) liczenia PKB.

PKB jest sumą tzw. WARTOŚCI DODANEJ w gospodarce.

WARTOŚĆ DODANA (ang. value addad) jest różnicą wartości sprzedanych dóbr i kosztu kupionych w celu ich wyprodukowania dóbr pośrednich.

42

Jest jeszcze metoda PRODUKCYJNA (ang. production approach) liczenia PKB.

PKB jest sumą WARTOŚCI DODANEJ w gospodarce.

WARTOŚĆ DODANA (ang. value addad) jest różnicą wartości sprzedanych dóbr i kosztu kupionych w celu ich wyprodukowania dóbr pośrednich.

Na rysunku tworzonej przez kolejnych producentów war-tości dodanej odpowiadają zsumowane zysk i płace powstające przy produkcji, kolejno, dóbr finalnych, dóbr pośrednich „pierw-szego rzędu”, dóbr pośrednich „drugiego rzędu” itd. Ponieważ wartość dóbr pośrednich „ostatniego rzędu”, WDPO, składa się wy-łącznie z wartości dodanej, suma wartości dóbr finalnych jest rów-na sumie wartości dodanej.

WDF

Z P WDP1

Z P WDP2

Z P WDPO

................

Z P

43

A zatem PKB obliczony metodą wydatkową (Y1) jest rów-ny PKB obliczonemu metodą dochodową (Y2).

Y1=Y2

Ułatwia to sporządzenie RYSUNKOWEGO MODELU POWSTAWANIA I DZIELENIA PKB w gospodarce.

44

Chodzi o tzw. model RUCHU OKRĘŻNEGO WYDAT-KÓW I DOCHODÓW W GOSPODARCE.

45

Ruch okrężny wydatków i dochodów w gospodarce

X I

PRZEDSIĘBIORSTWA

GOSPODARSTWA

DOMOWE

Yd = Y2 - NT Y2

PAŃSTWO

G

NT=Td –B

Z S

C Y1 = C+I+G+X-Z

OZNACZENIA: C – wydatki na konsumpcyjne dobra finalne; S – oszczędności; Z – import; X – eksport; I – inwestycje; Td – podatki bezpośrednie;

G – wydatki państwa na zakup dóbr; B – zasiłki wypłacane przez państwo; (NT = Td – B) – podatki netto;

Y1 – suma wydatków na dobra wchodzące w skład PKB;

Y2 – równa Y1 suma dochodów właścicieli czynników;

Yd – dochód do dyspozycji gospodarstw domowych.

ZADANIEa) Narysuj ruch okrężny dóbr i płatności w gospodarce otwartej.

47


X I

PRZEDSIĘBIORSTWA

GOSPODARSTWA

DOMOWE

Yd = Y2 - NT Y2

PAŃSTWO

G

NT= Td –B

Z S C Y1 = C+I+G+X-Z

48


X I

PRZEDSIĘBIORSTWA

GOSPODARSTWA

DOMOWE

Y d = Y 2 - NT Y 2

PAŃSTWO

G

NT=T d–B


b) Na powstałym rysunku wskaż następujące strumienie pieniądza: (i) Dywidenda wypłacona przez firmę VSME akcjonariuszom.

49


X I

PRZEDSIĘBIORSTWA

GOSPODARSTWA

DOMOWE

Y d = Y 2 - NT Y 2

PAŃSTWO

G

NT=T d–B


b) Na powstałym rysunku wskaż następujące strumienie pieniądza: (i) Dywidenda wypłacona przez firmę VSME akcjonariuszom. Dochód gospodarstw domowych z tytułu własności firm, Y2. (ii) Podatek od dochodow osobistych, który zapłacili Twoi rodzice.

50


X I

PRZEDSIĘBIORSTWA

GOSPODARSTWA

DOMOWE

Y d = Y 2 - NT Y 2

PAŃSTWO

G

NT=T d–B


b) Na powstałym rysunku wskaż następujące strumienie pieniądza: (i) Dywidenda wypłacona przez firmę VSME akcjonariuszom. Dochód gospodarstw domowych z tytułu własności firm, Y2. (ii) Podatek od dochodow osobistych, który zapłacili Twoi rodzice. Podatki bezpośrednie, Td. (iii) Zapłata za bułgarski dżem z pigwy kupiony w sklepie na rogu.

51


X I

PRZEDSIĘBIORSTWA

GOSPODARSTWA

DOMOWE

Y d = Y 2 - NT Y 2

PAŃSTWO

G

NT=T d–B


b) Na powstałym rysunku wskaż następujące strumienie pieniądza: (i) Dywidenda wypłacona przez firmę VSME akcjonariuszom. Dochód gospodarstw domowych z tytułu własności firm, Y2. (ii) Podatek od dochodow osobistych, który zapłacili Twoi rodzice. Podatki bezpośrednie, Td. (iii) Zapłata za bułgarski dżem z pigwy kupiony w sklepie na rogu.Wydatki gospodarstw domowych na konsumpcję, C (lub import Z). (iv) Akcyza ukryta w cenie paliwa.

52


X I

PRZEDSIĘBIORSTWA

GOSPODARSTWA

DOMOWE

Y d = Y 2 - NT Y 2

PAŃSTWO

G

NT=T d–B


b) Na powstałym rysunku wskaż następujące strumienie pieniądza: (i) Dywidenda wypłacona przez firmę VSME akcjonariuszom. Dochód gospodarstw domowych z tytułu własności firm, Y2. (ii) Podatek od dochodow osobistych, który zapłacili Twoi rodzice. Podatki bezpośrednie, Td. (iii) Zapłata za bułgarski dżem z pigwy kupiony w sklepie na rogu.Wydatki gospodarstw domowych na konsumpcję, C (lub import Z). (iv) Akcyza ukryta w cenie paliwa. W tym uproszczonym modelu podatki pośrednie, Te, nie istnieją.(v) Nie podzielone zyski spółek akcyjnych.

53


X I

PRZEDSIĘBIORSTWA

GOSPODARSTWA

DOMOWE

Y d = Y 2 - NT Y 2

PAŃSTWO

G

NT=T d–B


b) Na powstałym rysunku wskaż następujące strumienie pieniądza: (i) Dywidenda wypłacona przez firmę VSME akcjonariuszom. Dochód gospodarstw domowych z tytułu własności firm, Y2. (ii) Podatek od dochodow osobistych, który zapłacili Twoi rodzice. Podatki bezpośrednie, Td. (iii) Zapłata za bułgarski dżem z pigwy kupiony w sklepie na rogu.Wydatki gospodarstw domowych na konsumpcję, C (lub import Z). (iv) Akcyza ukryta w cenie paliwa. W tym uproszczonym modelu podatki pośrednie, Te, nie istnieją.(v) Nie podzielone zyski spółek akcyjnych. Dochody do dyspozycji gospodarstw domowych, Yd, przeznaczone na oszczędności (gospodarstwa domowe zdecydowały się zostawić te środki w dyspozycji przedsiębiorstw, których są akcjonariuszami).(vi) Wydatki na utrzymanie więzienia we Wronkach.

54


X I

PRZEDSIĘBIORSTWA

GOSPODARSTWA

DOMOWE

Y d = Y 2 - NT Y 2

PAŃSTWO

G

NT=T d–B


b) Na powstałym rysunku wskaż następujące strumienie pieniądza: (i) Dywidenda wypłacona przez firmę VSME akcjonariuszom. Dochód gospodarstw domowych z tytułu własności firm, Y2. (ii) Podatek od dochodow osobistych, który zapłacili Twoi rodzice. Podatki bezpośrednie, Td. (iii) Zapłata za bułgarski dżem z pigwy kupiony w sklepie na rogu.Wydatki gospodarstw domowych na konsumpcję, C (lub import Z). (iv) Akcyza ukryta w cenie paliwa. W tym uproszczonym modelu podatki pośrednie, Te, nie istnieją.(v) Nie podzielone zyski spółek akcyjnych. Dochody do dyspozycji gospodarstw domowych, Yd, przeznaczone na oszczędności (gospodarstwa domowe zdecydowały się zostawić te środki w dyspozycji przedsiębiorstw, których są akcjonariuszami).(vi) Wydatki na utrzymanie więzienia we Wronkach. Wydatki państwa, G.(vii) Pieniądze wydane przez firmę przewozową na nową ciężarów-kę.

55


X I

PRZEDSIĘBIORSTWA

GOSPODARSTWA

DOMOWE

Y d = Y 2 - NT Y 2

PAŃSTWO

G

NT=T d–B


b) Na powstałym rysunku wskaż następujące strumienie pieniądza: (i) Dywidenda wypłacona przez firmę VSME akcjonariuszom. Dochód gospodarstw domowych z tytułu własności firm, Y2. (ii) Podatek od dochodow osobistych, który zapłacili Twoi rodzice. Podatki bezpośrednie, Td. (iii) Zapłata za bułgarski dżem z pigwy kupiony w sklepie na rogu.Wydatki gospodarstw domowych na konsumpcję, C (lub import Z). (iv) Akcyza ukryta w cenie paliwa. W tym uproszczonym modelu podatki pośrednie, Te, nie istnieją.(v) Nie podzielone zyski spółek akcyjnych. Dochody do dyspozycji gospodarstw domowych, Yd, przeznaczone na oszczędności (gospodarstwa domowe zdecydowały się zostawić te środki w dyspozycji przedsiębiorstw, których są akcjonariuszami).(vi) Wydatki na utrzymanie więzienia we Wronkach. Wydatki państwa, G.(vii) Pieniądze wydane przez firmę przewozową na nową ciężarów-kę. Inwestycje, I.

PRZYPŁYWY I ODPŁYWY DO I Z RUCHU OKRĘŻNEGO

X I

PRZEDSIĘBIORSTWA

GOSPODARSTWA

DOMOWE

Yd = Y2 - NT Y2

PAŃSTWO

G

NT=Td –B

Z S

C Y1 = C+I+G+X-Z

PRZYPŁYWY I ODPŁYWY DO I Z RUCHU OKRĘŻNEGO

(1) Y1 = C+I+G+X-Z

X I

PRZEDSIĘBIORSTWA

GOSPODARSTWA

DOMOWE

Yd = Y2 - NT Y 2

PAŃSTWO

G

NT=Td –B

Z S

C Y1 = C+I+G+X-Z

PRZYPŁYWY I ODPŁYWY DO I Z RUCHU OKRĘZNEGO

(1) Y1 = C+I+G+X-Z(2) Y1=Y2

X I

PRZEDSIĘBIORSTWA

GOSPODARSTWA

DOMOWE

Y d = Y 2 - NT Y2

PAŃSTWO

G

NT=Td –B

Z S

C Y1 = C+I+G+X-Z


(1) Y1 = C+I+G+X-Z(2) Y1=Y2

(3) Yd = Y2 - NT

X I

PRZEDSIĘBIORSTWA

GOSPODARSTWA

DOMOWE

Y d = Y2 - NT Y2

PAŃSTWO

G

NT=Td –B

Z S

C Y1 = C+I+G+X-Z


(1) Y1 = C+I+G+X-Z(2) Y1=Y2

(3) Yd = Y2 – NT(4) Yd = C + S.

X I

PRZEDSIĘBIORSTWA

GOSPODARSTWA

DOMOWE

Y d = Y2 - NT Y2

PAŃSTWO

G

NT=Td –B

Z S

C Y1 = C+I+G+X-Z


(1) Y1 = C+I+G+X-Z(2) Y1=Y2

(3) Yd = Y2 – NT(4) Yd = C + S.

NT+S+Z=I+G+X

(1) Y1 = C+I+G+X-Z(2) Y1=Y2

(3) Yd = Y2 – NT(4) Yd = C + S.

NT+S+Z=I+G+X

ODPŁYWY są dochodami gospodarstw domowych nie wyda-nymi na konsumpcję dóbr wyprodukowanych w kraju.

(1) Y1 = C+I+G+X-Z(2) Y1=Y2

(3) Yd = Y2 – NT(4) Yd = C + S.

NT+S+Z=I+G+X

PRZYPŁYWY to dochody firm nie będące wydatkami gos-podarstw domowych sfinansowanymi dzięki sprzedaży czynników produkcji.

(1) Y1 = C+I+G+X-Z(2) Y1=Y2

(3) Yd = Y2 – NT(4) Yd = C + S.

NT+S+Z=I+G+X

NT+S+Z=I+G+X S-I = (G-NT) + (X-Z)

Z równania opisującego równość prezypływów i odpływów wynika wiele ważnych wniosków dotyczących STRUKTURY przepły-wów pieniężnych w gospodarce. Na przykład…

NT+S+Z=I+G+X S-I = (G-NT) + (X-Z)

Sektor prywatny w gospodarce może oszczędzać więcej niż inwes-tuje (S-I>0), pod warunkiem, że nadwyżkę tę sfinansuje państwo (G-NT>0) i (lub) zagranica (X-Z>0).

66

Pomówmy teraz o pochodnych w stosunku do PKB mier-nikiach efektów pracy (i poziomu życia!) społeczeństwa

67

PKB jest sumą wartością dóbr finalnych powstałych NA TERYTO-RIUM KRAJU. To nie to samo, co suma wartości dóbr finalnych powstałych dzięki wykorzystaniu naszych (narodowych) czynni-ków produkcji. PRZECIEŻ NA NASZYM TERYTORIUM PRA-CUJĄ OBCE CZYNNIKI, A NASZE CZYNNIKI PRACUJĄ ZA GRANICĄ!

68

Saldo dochodów z tytułu wynagrodzenia naszych i obcych czynników produkcji

2000 2005 2006 2007Ogółem 741,7 964,6 1 033,1 1 132,9

PKB 744,4 983,3 1 060,0 1 175,3Dochód z zagranicy (saldo)a -2,7 -18,7 -26,9 -42,4

Dochód narodowy brutto w Polsce (2000-2007; mld zł, ceny bieżące)

a Stanowi saldo wynagrodzeń, dochodów z inwestycji bezpośrednich i portfe-lowych oraz pozostałych dochodów i odsetek.

Źródło: Rocznik Statystyczny RP 2008, GUS, Warszawa 2008, s. 682.

69

70

Pochodne w stosunku do PKB mierniki efektów pracy i poziomu życia społeczeństwa

71

Pochodne w stosunku do PKB mierniki efektów pracy i poziomu życia społeczeństwa

72

Pochodne w stosunku do PKB mierniki efektów pracy społeczeństwa

Inna nazwa: dochód narodowy (ang. national income)

73


74


UWAGA! Wcześniej Y1 = Y2, bo „saldo*”=0, amortyzacja=0 i podatki pośrednie=0.

75

WADY PKB i mierników pochodnych jako miar efektów pracy i poziomu życia (dobrobytu) (ang. welfare) społe-czeństwa gospodarującego.

76

I. PKB globalny nie informuje zadowalająco o poziomie życia mieszkańców kraju. Rozwiązaniem jest PKB per capita.

Kraje PKB Ludność PKB per capitaIndiea

PolskaNowa Zelandia

457,0189,0 59,3

1033,038,23,9

4564 94415 443

PKB, ludność i PKB per capita w Indiach, Nowej Zelandii i Polsce w 2002 r. (PKB w mld USD, ceny bieżące, ludność w mln osób, PKB per capita w USD)

a W 2001 r.

Źródło: Rocznik Statystyczny RP 2003, jw., s. 651, 653, 654, 761.

77

PKB globalny a PKB per capita

78

II. Zmiany PKB nominalnego nie informują zadowalająco o zmianach wielkości produkcji i poziomu życia. Rozwiąza-niem jest PKB realny.

79

PKB nominalny a PKB realny

PKB

PKB PKB

25.

80

PKB nominalny a PKB realny

PKB

PKB PKB

25.

81

DEFLATOR jako miara zmiany cen dóbr wliczanych do PKB między okresem bazowym a okresem docelowym

DEFLATOR =

(YN/YR)•100.

82

DEFLATOR = (YN/YR)•100, więc w naszym przykładzie DEFLATOR = (63/31)•100= 203,2

Oznacza to, że ceny wszystkich dóbr wliczanych do PKB wzrosły przeciętnie o 103,2% (w okresie między momen-tem, z którego pochodzą ceny stałe użyte do obliczenia YR, a okresem, z którego pochodzi YN).

25.

PKB

PKB PKB

25.

83

III. Ceny w różnych krajach silnie różnią się od siebie (np. cena strzyżenia męskiego w Zürichu i w Kutnie; cena pokoju hotelowego w Katmandu i w Warszawie), co sprawia, że wartość PKB nie informuje zadowalająco o ilości dóbr składającej się na ten PKB.

84

Ceny w różnych krajach silnie różnią się od siebie (np. cena strzyżenia męskiego w Zurichu i w Kutnie…).

W celu ułatwienia porównań międzynarodowych statystycy publikują informacje o PKB w różnych krajach, przeliczając ich waluty np. na dolary nie według oficjalnego kursu walu-towego, lecz według kursu odzwierciedlającego różnice po-ziomu cen w tych krajach, czyli odzwierciedlającego tzw. PARYTET SIŁY NABYWCZEJ (ang. purchasing power pa-rity – PPP).

85

PKB per capita w Nowej Zelandii, Polsce i Indiach; kurs oficjalny (2002 r.) i kurs PPP (2000 r.)

Źródło: Dane ONZ.

Nowa Zelandia

Polska India

Kurs oficjalny 15443 4944 456

Kurs PPP 20372 9837 2340

Okazuje się wtedy, że w rzeczywistości biedni nie są aż tak biedni, a bogaci aż tak bogaci!

86

PKB nie uwzględnia produkcji dóbr finalnych w „szarej strefie” i w gospodarstwach domowych.

IV. Inne wady PKB i mierników pochodnych

87

V. PKB nie uwzględnia wielu innych zjawisk, od których za-leży poziom życia społeczeństwa.

Na przykład:

a) bezpieczeństwa.

88

b) złych i dobrych skutków czyjegoś gospodarowania dla osób postronnych (ang. externalities) (np. zanieczyszczenie środowiska).

89

c) ilości czasu wolnego.

90

d) struktury dochodów („sprawiedliwości”).

91

92

ZADANIEEkonomiści uważają, że PKB zaniża wartość efektów rocz-nej pracy społeczeństwa o około ⅓, bo PKB nie uwzględnia m. in. wykonywanej głównie przez kobiety pracy w domuA. a) O jaką pracę chodzi? Podaj przykłady.

----------------------------------------A/ Na przykład, z badań dr hab. Ilony Błaszczak-Przybycińskiej z SGH w Warszawie wynika, że w Polsce wartość pracy domowej wy-nosiła w 2004 r. około 30% PNB. Udział pracy domowej kobiet w tej wartości wyniósł 66%, a udział mężczyzn 34% (zob. Katarzyna Growiec, Praca domowa czyli bez kasy na drugim etacie, w: „Gaze-ta.pl” z 24 lutego 2009 r.).

93

Ekonomiści uważają, że PKB zaniża wartość efektów rocz-nej pracy społeczeństwa o około ⅓, bo PKB nie uwzględnia m. in. wykonywanej głównie przez kobiety pracy w domu. a) O jaką pracę chodzi? Podaj przykłady.

Chodzi m. in. o zwykle wykonywane przez kobiety: - SPRZĄTANIE,

94

Ekonomiści uważają, że PKB zaniża wartość efektów rocz-nej pracy społeczeństwa o około ⅓, bo PKB nie uwzględnia m. in. wykonywanej głównie przez kobiety pracy w domu. a) O jaką pracę chodzi? Podaj przykłady?

Chodzi m. in. o zwykle wykonywane przez kobiety: - sprzątanie, - PRZYGOTOWYWANIE POSIŁKÓW,

95


Chodzi m. in. o zwykle wykonywane przez kobiety: - sprzątanie, - przygotowywanie posiłków, - PRANIE,

96


Chodzi m. in. o zwykle wykonywane przez kobiety: - sprzątanie, - przygotowywanie posiłków, - pranie, - WYCHOWANIE DZIECI,

97


Chodzi m. in. o zwykle wykonywane przez kobiety: - sprzątanie, - przygotowywanie posiłków, - pranie, - wychowanie dzieci, - OPIEKA NAD DZIEMI,

98


Chodzi m. in. o zwykle wykonywane przez kobiety: - sprzątanie, - przygotowywanie posiłków, - pranie, - wychowanie dzieci, - opieka nad dziemi, - OPIEKA NAD OSOBAMI CHORYMI,

99


Chodzi m. in. o zwykle wykonywane przez kobiety: - sprzątanie, - przygotowywanie posiłków, - pranie, - wychowanie dzieci, - opieka nad dziemi, - opieka nad osobami chorymi, - OPIEKA NAD OSOBAMI STARYMI.

(Przez chwilkę pomyśl o kwalifikacjach potrzebnych do wy-konywania tych wszystkich prac…).

100

Ekonomisci uważają, że PKB zaniża wartość efektów rocz-nej pracy społeczeństwa o około ⅓, bo PKB nie uwzględnia m. in. wykonywanej głównie przez kobiety pracy w domu. a) O jaką pracę chodzi? Podaj przykłady?

Chodzi o wykonywane zwykle przez kobiety: sprzątanie, przygotowywanie posiłków, pranie, wychowanie dzieci, opie-ka nad osobami chorymi, opieka nad osobami starymi.

b) Czy w Polsce kobiety dostają wynagrodzenie za tę pracę (podaj argument za i argument przeciw)?

101




ARGUMENT ZA (TAK, DOSTAJĄ!) (przykłady): (i) Wynagrodzeniem dla kobiety są dobra produkowane przez mężczyznę w ramach domowego podziału pracy (np. naprawa kranu).

102




ARGUMENT ZA (TAK, DOSTAJĄ!) (przykłady): (i) Wynagrodzeniem dla kobiety są dobra produkowane przez mężczyznę w ramach domowego podziału pracy (np. naprawa kranu). (ii) Natura kobiety jest taka, że zwykle lubi ona wykonywać te prace, a wynagrodzeniem jest dla niej zadowolenie męż-czyzny.

103




ARGUMENT PRZECIW (NIE, NIE DOSTAJĄ!) (przykłady):

(i) To głównie kobiety wykonują prace domowe (ZOB. WY-ŻEJ), a obserwacja pokazuje, że nie dostają pieniężnego wy-nagrodzenia za tę pracę. Nie dostają także EMERYTUR z tytułu pracy w gospodarstwie domowym.

104




ARGUMENT PRZECIW (NIE, NIE DOSTAJĄ!) (przykłady):

(i) To głównie kobiety wykonują prace domowe (ZOB. WY-ŻEJ), a obserwacja pokazuje, że nie dostają pieniężnego wy-nagrodzenia za tę pracę. Nie dostają także emerytur z ty-tułu pracy w gospodarstwie domowym.

(ii) To nieprawda, że „z natury rzeczy” kobiety lubią te pra-ce. W dodatku praca domowa jest w powszechnej opinii mniej „prestiżowa” od pracy zarobkowej wykonywanej poza domem.

105

c) Niektórzy twierdzą, że praca zarobkowa stwarza mężczyź-nie możliwości, których nie ma pracująca w domu kobieta (np. dostępu do informacji…

106

c) Niektórzy twierdzą, że praca zarobkowa stwarza mężczyź-nie możliwości, których nie ma pracująca w domu kobieta (np. dostępu do informacji, zdobywania kapitału ludzkiego…

107

c) Niektórzy twierdzą, że praca zarobkowa stwarza mężczyź-nie możliwości, których nie ma pracująca w domu kobieta (np. dostępu do informacji, zdobywania kapitału ludzkiego, osiągania prestiżu…

108

c) Niektórzy twierdzą, że praca zarobkowa stwarza mężczyź-nie możliwości, których nie ma pracująca w domu kobieta (np. dostępu do informacji, zdobywania kapitału ludzkiego, osiągania prestiżu, nawiązywania znajomości…

109

c) Niektórzy twierdzą, że praca zarobkowa stwarza mężczyź-nie możliwości, których nie ma pracująca w domu kobieta (np. dostępu do informacji, zdobywania kapitału ludzkiego, osiągania prestiżu, nawiązywania znajomości, zatajania dochodów…

110

c) Niektórzy twierdzą, że praca zarobkowa stwarza mężczyź-nie możliwości, których nie ma pracująca w domu kobieta (np. dostępu do informacji, zdobywania kapitału ludzkiego, osiągania prestiżu, nawiązywania znajomości, zatajania dochodów, decydowania o przeznaczeniu zarobionych pieniędzy).

111

c) Niektórzy twierdzą, że praca zarobkowa stwarza mężczyź-nie możliwości, których nie ma pracująca w domu kobieta (np. dostępu do informacji, zdobywania kapitału ludzkiego, osiągania prestiżu, nawiązywania znajomości, zatajania do-chodów, decydowania o przeznaczeniu zarobionych pienię-dzy). Sugerują oni, że sprzyja to ekonomicznemu uzależnie-niu kobiet od mężczyzn. Skomentuj tę opinię.

112


Zdania w tej sprawie są podzielone; oto niektóre opinie:

113



(i) Ci „niektórzy” mają po prostu rację; często jest właśnie tak, jak oni twierdzą.

114



(i) Ci „niektórzy” mają po prostu rację; często jest właśnie tak, jak oni twierdzą.

(ii) To bzdury! Przestrzeganie naturalnego podziału pracy w

rodzinie zapewnia spoistość i szczęście rodziny, .

115

Harding, S. (1995) Can Feminist Thought Make Economics More Objective? „Feminist Economics”, vol. 1, nr 1.

Documents

Witam Państwa na wykładzie z podstaw makroekonomii, :)…