Embed Size (px)
Citation preview
2
WPROWADZENIE Monitoring chemizmu opadów atmosferycznych i ocena depozycji zanieczyszczeń do
podłoża uruchomione zostały jako jedno z zadań podsystemu monitoringu jakości powietrza
Państwowego Monitoringu Środowiska (PMŚ) w 1998 roku. Badania w pełnym cyklu
rocznym przeprowadzono po raz pierwszy w 1999 roku. Celem tego monitoringu jest
określanie w skali kraju rozkładu ładunków zanieczyszczeń wprowadzanych z mokrym
opadem do podłoża w ujęciu czasowym i przestrzennym. Systematyczne badania składu
fizyczno-chemicznego opadów oraz równoległe obserwacje i pomiary parametrów
meteorologicznych dostarczają informacji o obciążeniu obszarów leśnych, gleb i wód
powierzchniowych substancjami deponowanymi z powietrza – związkami zakwaszającymi,
biogennymi i metalami ciężkimi, tworząc podstawy do analizy istniejącego stanu.
Wrocławski Oddział Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej Państwowego
Instytutu Badawczego, na zlecenie Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska, prowadzi
badania monitoringowe, bank danych, przygotowuje raporty i opracowania (zgodnie
z wytycznymi), współpracuje z wojewódzkimi inspektoratami ochrony środowiska.
Laboratorium IMGW-PIB we Wrocławiu prowadzi analizę jakości otrzymanych wyników
badań fizyczno-chemicznych i nadzór nad zbiorem nadsyłanych raportów z laboratoriów
WIOŚ.
W 2011 roku sieć pomiarowo-kontrolna składała się z 23 stacji badania chemizmu
opadów atmosferycznych (stacji synoptycznych IMGW-PIB), gwarantujących
reprezentatywność pomiarów dla oceny obszarowego rozkładu zanieczyszczeń oraz ze 162
posterunków opadowych charakteryzujących średnie pole opadowe dla obszaru Polski
(rysunek 1).
Na powyższych stacjach zbierany jest w sposób ciągły opad atmosferyczny mokry
oraz wykonuje się oznaczenie ilościowe zebranych prób. Równolegle z poborem próbek
opadu prowadzone są pomiary i obserwacje wysokości i rodzaju opadu, kierunku i prędkości
wiatru oraz temperatury powietrza. Ponadto na każdej stacji zbierane są próbki dobowe
opadów i na bieżąco (po upływie doby opadowej) bezpośrednio na stacji wykonywany jest
pomiar wartości pH opadu.
Na posterunkach opadowych dokonuje się tylko pomiaru wysokości opadów.
Miesięczne (uśrednione) próbki opadów analizowane są w zakresie następujących
wskaźników: wartości pH, przewodności elektrycznej właściwej, chlorków, siarczanów,
azotynów i azotanów, azotu amonowego, azotu ogólnego, fosforu ogólnego, potasu, sodu,
3
wapnia, magnezu, cynku, miedzi, żelaza, ołowiu, kadmu, niklu, chromu i manganu. Ponadto,
w celu określenia stężenia azotu ogólnego, oznaczany jest azot Kjeldahla.
Analizy składu fizyko-chemicznego opadów wykonywane są przez akredytowane
laboratoria wojewódzkich inspektoratów ochrony środowiska. Poszczególne wojewódzkie
laboratoria analizują opady ze stacji położonych w danym województwie. W 2011 roku
w województwie lubuskim analizy wykonywało laboratorium WIOŚ w Zielonej Górze.
Na podstawie danych pomiarowych i analitycznych opadów z 23 stacji
monitoringowych oraz danych pomiarowych ze 162 punktów pomiaru wysokości opadów,
charakteryzujących średnie pole sum opadów dla obszaru Polski, opracowane zostały mapy
rozkładu przestrzennego wysokości opadów i stężeń substancji zawartych w opadach oraz
wielkości ich depozycji na obszar Polski i jej poszczególne tereny.
Wyniki badań chemizmu opadów atmosferycznych dla obszaru Polski z 2011 roku
przedstawiono w sprawozdaniu rocznym i na stronie internetowej GIOŚ
(http://www.gios.gov.pl).
Niniejszy raport prezentuje wyniki badań dla obszaru województwa lubuskiego
(rys. 2). Przedstawione dane obrazują stan jakości i ocenę stopnia zakwaszenia wód
deszczowych w województwie lubuskim w 2011 roku oraz ilości deponowanych substancji
wraz z opadami z podziałem na tereny poszczególnych powiatów. Obciążenie
powierzchniowe obszaru województwa lubuskiego porównano z depozycją dla całego
obszaru Polski i pozostałych województw, a także porównano wielkości deponowanych
ładunków badanych substancji w poszczególnych latach 1999-2011 oraz przedstawiono
tendencje zmian w tym okresie.
ZANIECZYSZCZENIE OPADÓW ATMOSFERYCZNYCH W WOJEWÓDZT WIE
LUBUSKIM I DEPOZYCJA ZANIECZYSZCZE Ń Z OPADÓW DO PODŁOŻA
W 2011 ROKU
Atmosfera kumulując zanieczyszczenia naturalne i antropogenne staje się
podstawowym źródłem obszarowym zanieczyszczeń w skali kontynentalnej. Jednym
z elementów meteorologicznych gromadzącym i przenoszącym zanieczyszczenia jest opad
atmosferyczny. Zróżnicowanie w czasie i przestrzeni wielkości opadów atmosferycznych,
a przez to zmiennej ilości i jakości chemicznej opadającej na powierzchnię ziemi wody,
wynika przede wszystkim z różnego źródłowo obszaru gromadzenia się zasobów wodnych
i zanieczyszczeń w atmosferze, zmiennej wysokości występowania kondensacji pary wodnej,
czasu trwania i natężenia występującego opadu oraz kierunku napływu mas powietrza.
4
Z powodu dużej zmienności warunków meteorologicznych w skali miesięcy, sezonów i roku,
w zależności od miejsca i czasu, ilości wnoszonych przez opady zanieczyszczeń są bardzo
zróżnicowane.
W ramach krajowego monitoringu chemizmu opadów atmosferycznych i oceny
depozycji zanieczyszczeń do podłoża na obszarze województwa lubuskiego w 2011 roku
analizowano wody opadowe przed kontaktem z podłożem, tak jak w latach poprzednich, na
stacjach położonych w Zielonej Górze i Gorzowie Wielkopolskim. Skład fizyczno-chemiczny
miesięcznych próbek opadów z tych stacji monitoringowych oraz wielkości miesięczne sum
opadów przedstawiono odpowiednio w tabelach 1 i 2, natomiast charakterystyczne
(minimalne, maksymalne i średnie roczne ważone) wartości pH dobowych próbek opadów na
tych stacjach i dla porównania, na pozostałych 21 stacjach monitoringowych na obszarze
Polski, zaprezentowano w tabeli 3.
Wielkość depozycji wprowadzana na określony obszar zależy od koncentracji danej
substancji w opadzie atmosferycznym i ilości wody opadowej. Wielkości miesięcznych
ładunków badanych substancji wnoszonych wraz z opadami na tereny reprezentowane przez
stacje monitoringowe w Zielonej Górze i Gorzowie Wielkopolskim podano w tabelach 4 i 5.
Na podstawie wyników pomiarów ilości wody opadowej w 2011 r., zarejestrowanych
na 162 punktach pomiaru wysokości opadu reprezentujących średnie pole opadowe dla
obszaru Polski (w tym dziesięciu na obszarze województwa lubuskiego) oraz wyników analiz
składu opadów z 23 stacji monitoringowych (rys. 1), przy użyciu komputerowego systemu
informacji przestrzennej (GIS), oszacowano wielkości ładunków jednostkowych
i całkowitych obciążających województwo lubuskie, jego poszczególne powiaty i dla
porównania obszary pozostałych województw Polski. Obliczone dane przedstawiono
w tabelach 6 i 7, a zróżnicowanie w obciążeniu rocznym – na rysunkach 3-21.
Dla porównania wielkości mokrej depozycji na obszarze województwa lubuskiego
w latach 1999-2011 w tabeli 8 podano wielkości ładunków jednostkowych badanych
substancji wniesionych przez opady atmosferyczne w poszczególnych latach, a na rysunku 22
przedstawiono diagramy dla tych ładunków na tle średniorocznych sum opadów.
W 2011 roku na stacjach monitoringowych w województwie lubuskim dokonano 171
pomiarów wartości pH dobowych próbek opadów w celu oceny stopnia zakwaszenia wód
opadowych. Wartości pH mieściły się w zakresie od 4,23 do 7,09, w tym: w Zielonej Górze
od 4,23 do 6,89, średnia roczna ważona pH 4,99; w Gorzowie Wielkopolskim od 4,36 do
7,09, średnia roczna ważona pH 5,35. W przypadku 54% próbek stwierdzono „kwaśne
deszcze” – opady o wartości pH poniżej 5,6, oznaczającej naturalny stopień zakwaszenia wód
5
opadowych, wskazując na zawartość w nich mocnych kwasów mineralnych. W porównaniu
z rokiem ubiegłym stwierdzono spadek ilości kwaśnych deszczy o 16,4%, a w wieloleciu
2001-2010 ich ilość kształtowała się na poziomie 58%.
Na obszar województwa lubuskiego, wody opadowe w 2011 roku wniosły: 17 186 ton
siarczanów (12,29 kg SO4-2/ha); 7 859 ton chlorków (5,62 kg Cl-/ha); 3 622 tony (N)
azotynów i azotanów (2,59 kg N/ha); 5 943 tony azotu amonowego (4,25 kg N/ha); 13 984
tony azotu ogólnego (10,00 kg N/ha); 524,4 tony fosforu ogólnego (0,375 kg P/ha); 4 433
tony sodu (3,17 kg Na/ha); 2 475 ton potasu (1,77 kg K/ha); 6 447 ton wapnia (4,61 kg
Ca/ha); 811 ton magnezu (0,58 kg Mg/ha); 225,1 tony cynku (0,161 kg Zn/ha); 123,9 tony
miedzi (0,0886 kg Cu/ha); 170,6 tony żelaza (0,122 kg Fe/ha); 9,65 tony ołowiu (0,0069 kg
Pb/ha); 1,412 tony kadmu (0,00101 kg Cd/ha); 15,80 tony niklu (0,0113 kg Ni/ha); 3,076 tony
chromu (0,0022 kg Cr/ha) i 52,72 tony manganu (0,0377 kg Mn/ha) oraz 36,64 tony wolnych
jonów wodorowych (0,0262 kg H+/ha).
Wielkości wprowadzonych substancji maleją zgodnie z szeregiem:
SO4-2 > Nog > Cl- > Ca > NNH4
+ > Na > NNO2-+NO3
- > K > Mg >
Pog > Zn > Fe > Cu > Mn > H+ > Ni > Pb > Cr > Cd
Roczny sumaryczny ładunek jednostkowy badanych substancji zdeponowany na
obszar województwa lubuskiego wyniósł 38,9 kg/ha i był mniejszy niż średni dla całego
obszaru Polski o 20%. W porównaniu z rokiem ubiegłym nastąpił spadek rocznego obciążenia
o 19,3%, przy niższej średniorocznej sumie wysokości opadów o 197 mm.
Największym ładunkiem badanych substancji w województwie lubuskim został
obciążony powiat żarski (46,7 kg/ha) z najwyższymi, w porównaniu do obciążenia
pozostałych powiatów, ładunkami siarczanów, chlorków, azotynów i azotanów, azotu
ogólnego, potasu, wapnia, magnezu i miedzi.
Najmniejsze obciążenie powierzchniowe wystąpiło w powiecie Gorzów Wielkopolski
(30,4 kg/ha) z najniższym, w stosunku do pozostałych powiatów, obciążeniem ładunkami
siarczanów, chlorków, sodu, magnezu, cynku, miedzi, ołowiu, kadmu, manganu i wolnych
jonów wodorowych.
Ocena wyników trzynastoletnich badań monitoringowych chemizmu opadów
atmosferycznych i depozycji zanieczyszczeń do podłoża prowadzonych, w sposób ciągły,
w okresie lat 1999-2011 wykazała, że depozycja roczna analizowanych substancji
wprowadzonych wraz z opadami na obszar województwa lubuskiego w 2011 roku,
w stosunku do średniej z wielolecia 1999-2010, dla większości badanych składników (za
6
wyjątkiem fosforu ogólnego, miedzi i niklu) była mniejsza, a całkowite roczne obciążenie
powierzchniowe obszaru województwa ładunkiem badanych substancji deponowanych
z atmosfery przez opad mokry było mniejsze o 20,1% od średniego z poprzednich lat badań,
przy niższej średniorocznej sumie wysokości opadów o 2,4%.
Wniesiony wraz z opadami w 2011 roku ładunek siarczanów, w porównaniu do
średniego z lat 1999-2010, zmalał o 23,7%, ładunek chlorków o 17,1%, azotynów i azotanów
o 27,0%, azotu amonowego o 17,2%, azotu ogólnego o 25,5%, sodu o 8,1%, potasu o 12,4%,
wapnia o 7,1%, magnezu o 35,6%, cynku o 49,4%, żelaza o 41,6%, ołowiu o 64,8%, kadmu
o 46,3%, chromu o 18,5%, manganu o 34,2% oraz wolnych jonów wodorowych o 62,9%,
natomiast wystąpił wzrost depozycji: fosforu ogólnego o 27,1%, miedzi o 85,7% i niklu
o 48,7%.
Przedstawione wyniki badań monitoringowych pokazują, że zanieczyszczenia
transportowane w atmosferze i wprowadzane wraz z mokrym opadem atmosferycznym na
teren województwa lubuskiego stanowią znaczące źródło zanieczyszczeń obszarowych
oddziaływujących na środowisko naturalne tego obszaru.
Spośród badanych substancji, szczególnie ujemny wpływ, na stan środowiska, mogą
mieć kwasotwórcze związki siarki i azotu, związki biogenne i metale ciężkie. Opady
o odczynie obniżonym („kwaśne deszcze”) stanowią znaczne zagrożenie zarówno dla
środowiska wywołując negatywne zmiany w strukturze oraz funkcjonowaniu ekosystemów
lądowych i wodnych, jak również dla infrastruktury technicznej (np. linie energetyczne).
Związki biogenne (azotu i fosforu) wpływają na zmiany warunków troficznych gleb i wód.
Metale ciężkie stanowią zagrożenie dla produkcji roślinnej i zlewni wodociągowych.
Występujące w opadach kationy zasadowe (sód, potas, wapń i magnez), są pod
względem znaczenia ekologicznego przeciwieństwem substancji kwasotwórczych,
biogennych i metali ciężkich. Ich oddziaływanie na środowisko jest pozytywne, ponieważ
powodują neutralizację wód opadowych.
Monitoring chemizmu opadów atmosferycznych i oceny depozycji zanieczyszczeń do
podłoża jest obecnie najpełniejszym źródłem wiedzy o stanie jakości wód opadowych
i przestrzennym rozkładzie mokrej depozycji zanieczyszczeń w odniesieniu do obszaru całego
kraju jak i terenów poszczególnych województw, a także dostarcza informacji o przyczynach
tego stanu i daje możliwość określenia tendencji zmian mokrej depozycji.
7
Stacje pomiaru chemizmu Stacje opadowe Rys. 1 Sieć stacji pomiarowo-kontrolnych Ogólnopolskiego Monitoringu Chemizmu
Opadów Atmosferycznych i Oceny Depozycji Zanieczyszczeń do Podłoża w 2011 r.
lubuskie
8
Rys. 2. Obszar województwa lubuskiego z lokalizacją poszczególnych powiatów.
9
CHLORKI Rys. 3. Roczne ładunki jednostkowe chlorków [w kg Cl-/ha] wniesione przez opady atmosferyczne w 2011 r. na obszar poszczególnych województw Polski oraz przestrzenny rozkład ładunków wniesionych na obszar województwa lubuskiego i jego poszczególnych powiatów
10
SIARCZANY Rys. 4. Roczne ładunki jednostkowe siarczanów [w kg SO4
-2/ha] wniesione przez opady atmosferyczne w 2011 r. na obszar poszczególnych województw Polski oraz przestrzenny rozkład ładunków wniesionych na obszar województwa lubuskiego i jego poszczególnych powiatów
11
AZOTYNY+AZOTANY Rys. 5. Roczne ładunki jednostkowe azotynów i azotanów [w kg N/ha] wniesione przez opady atmosferyczne w 2011 r. na obszar poszczególnych województw Polski oraz przestrzenny rozkład ładunków wniesionych na obszar województwa lubuskiego i jego poszczególnych powiatów
12
JON WODOROWY Rys. 6. Roczne ładunki jednostkowe jonu wodorowego [w kg H+/ha] wniesione przez opady atmosferyczne w 2011 r. na obszar poszczególnych województw Polski oraz przestrzenny rozkład ładunków wniesionych na obszar województwa lubuskiego i jego poszczególnych powiatów
13
AZOT AMONOWY Rys. 7. Roczne ładunki jednostkowe azotu amonowego [w kg N/ha] wniesione przez opady atmosferyczne w 2011 r. na obszar poszczególnych województw Polski oraz przestrzenny rozkład ładunków wniesionych na obszar województwa lubuskiego i jego poszczególnych powiatów
14
AZOT OGÓLNY Rys. 8. Roczne ładunki jednostkowe azotu ogólnego [w kg N/ha] wniesione przez opady atmosferyczne w 2011 r. na obszar poszczególnych województw Polski oraz przestrzenny rozkład ładunków wniesionych na obszar województwa lubuskiego i jego poszczególnych powiatów
15
FOSFOR OGÓLNY Rys. 9. Roczne ładunki jednostkowe fosforu ogólnego [w kg P/ha] wniesione przez opady atmosferyczne w 2011 r. na obszar poszczególnych województw Polski oraz przestrzenny rozkład ładunków wniesionych na obszar województwa lubuskiego i jego poszczególnych powiatów
16
SÓD Rys. 10. Roczne ładunki jednostkowe sodu [w kg Na/ha] wniesione przez opady atmosferyczne w 2011 r. na obszar poszczególnych województw Polski oraz przestrzenny rozkład ładunków wniesionych na obszar województwa lubuskiego i jego poszczególnych powiatów
17
POTAS Rys. 11. Roczne ładunki jednostkowe potasu [w kg K/ha] wniesione przez opady atmosferyczne w 2011 r. na obszar poszczególnych województw Polski oraz przestrzenny rozkład ładunków wniesionych na obszar województwa lubuskiego i jego poszczególnych powiatów
18
WAPŃ Rys. 12. Roczne ładunki jednostkowe wapnia [w kg Ca/ha] wniesione przez opady atmosferyczne w 2011 r. na obszar poszczególnych województw Polski oraz przestrzenny rozkład ładunków wniesionych na obszar województwa lubuskiego i jego poszczególnych powiatów
19
MAGNEZ Rys. 13. Roczne ładunki jednostkowe magnezu [w kg Mg/ha] wniesione przez opady atmosferyczne w 2011 r. na obszar poszczególnych województw Polski oraz przestrzenny rozkład ładunków wniesionych na obszar województwa lubuskiego i jego poszczególnych powiatów
20
CYNK Rys. 14. Roczne ładunki jednostkowe cynku [w kg Zn/ha] wniesione przez opady atmosferyczne w 2011 r. na obszar poszczególnych województw Polski oraz przestrzenny rozkład ładunków wniesionych na obszar województwa lubuskiego i jego poszczególnych powiatów
21
MIEDŹ Rys. 15. Roczne ładunki jednostkowe miedzi [w kg Cu/ha] wniesione przez opady atmosferyczne w 2011 r. na obszar poszczególnych województw Polski oraz przestrzenny rozkład ładunków wniesionych na obszar województwa lubuskiego i jego poszczególnych powiatów
22
ŻELAZO Rys. 16. Roczne ładunki jednostkowe żelaza [w kg Fe/ha] wniesione przez opady atmosferyczne w 2011 r. na obszar poszczególnych województw Polski oraz przestrzenny rozkład ładunków wniesionych na obszar województwa lubuskiego i jego poszczególnych powiatów
23
OŁÓW Rys. 17. Roczne ładunki jednostkowe ołowiu [w kg Pb/ha] wniesione przez opady atmosferyczne w 2011 r. na obszar poszczególnych województw Polski oraz przestrzenny rozkład ładunków wniesionych na obszar województwa lubuskiego i jego poszczególnych powiatów
24
KADM Rys. 18. Roczne ładunki jednostkowe kadmu [w kg Cd/ha] wniesione przez opady atmosferyczne w 2011 r. na obszar poszczególnych województw Polski oraz przestrzenny rozkład ładunków wniesionych na obszar województwa lubuskiego i jego poszczególnych powiatów
25
NIKIEL Rys. 19. Roczne ładunki jednostkowe niklu [w kg Ni/ha] wniesione przez opady atmosferyczne w 2011 r. na obszar poszczególnych województw Polski oraz przestrzenny rozkład ładunków wniesionych na obszar województwa lubuskiego i jego poszczególnych powiatów
26
CHROM Rys. 20. Roczne ładunki jednostkowe chromu [w kg Cr/ha] wniesione przez opady atmosferyczne w 2011 r. na obszar poszczególnych województw Polski oraz przestrzenny rozkład ładunków wniesionych na obszar województwa lubuskiego i jego poszczególnych powiatów
27
MANGAN Rys. 21. Roczne ładunki jednostkowe manganu [w kg Mn/ha] wniesione przez opady atmosferyczne w 2011 r. na obszar poszczególnych województw Polski oraz przestrzenny rozkład ładunków wniesionych na obszar województwa lubuskiego i jego poszczególnych powiatów
28
rok badań:
1999 2003 2007
2000 2004 2008
2001 2005 2009
2002 2006 2010
2011
Rys. 22. Depozycja substancji wprowadzanych z opadem atmosferycznym (wet-only) na obszar województwa lubuskiego w poszczególnych latach 1999-2011 (wielkości ładunków w kg/ha*rok) oraz średnioroczne sumy opadów (mm).
0
100
200
300
400
500
600
700
800
900
0,0
1,0
2,0
3,0
4,0
5,0
6,0
mm
kg N
/ha
AZOTANY i AZOTYNY
0
100
200
300
400
500
600
700
800
900
0,0
1,0
2,0
3,0
4,0
5,0
6,0
7,0
8,0
mm
kg N
/ha
AZOT AMONOWY
0
100
200
300
400
500
600
700
800
900
0,0
2,0
4,0
6,08,0
10,0
12,0
14,016,0
18,0
20,0
mm
kg N
/ha
AZOT OGÓLNY
0
100
200
300
400
500
600
700
800
900
0,00
0,050,10
0,15
0,20
0,250,30
0,35
0,40
0,45
0,50m
m
kg P
/ha
FOSFOR OGÓLNY
0
100
200
300
400
500
600
700
800
900
0,0
1,0
2,0
3,0
4,0
5,0
6,0
mm
kg N
a/ha
SÓD
0
100
200
300
400
500
600
700
800
900
0,0
0,5
1,0
1,5
2,0
2,5
3,0
3,5
4,0
mm
kg K
/ha
POTAS
0
100
200
300
400
500
600
700
800
900
0,0
2,0
4,0
6,0
8,0
mm
kg C
a/ha
WAPŃ
0
100
200
300
400
500
600
700
800
900
0,0
0,2
0,4
0,6
0,8
1,0
1,2
1,4
1,6
1,8
mm
kg M
g/ha
MAGNEZ
0
100
200
300
400
500
600
700
800
900
0,00
0,10
0,20
0,30
0,40
0,50
0,60
0,70
mm
kg Z
n/ha
CYNK
0
100
200
300
400
500
600
700
800
900
0,00
0,01
0,02
0,03
0,04
0,05
0,06
0,07
0,08
0,09
mm
kg C
u/ha
MIEDŹ
0
100
200
300
400
500
600
700
800
900
0,00
0,05
0,10
0,15
0,20
0,25
0,30
0,35
mm
kg F
e/ha
ŻELAZO
0
100
200
300
400
500
600
700
800
900
0,000
0,010
0,020
0,030
0,040
0,050
0,060
mm
kg P
b/ha
OŁÓW
0
100
200
300
400
500
600
700
800
900
0,0000
0,0005
0,0010
0,0015
0,0020
0,0025
0,0030
0,0035
0,0040
mm
kg C
d/ha
KADM
0
100
200
300
400
500
600
700
800
900
0,000
0,002
0,004
0,006
0,008
0,010
0,012
0,014
0,016
mm
kg N
i/ha
NIKIEL
0
100
200
300
400
500
600
700
800
900
0,0000
0,0010
0,0020
0,0030
0,0040
0,0050
0,0060
mm
kg C
r/ha
CHROM OGÓLNY
0
100
200
300
400
500
600
700
800
900
0,000
0,020
0,040
0,060
0,080
0,100
0,120
0,140
mm
kg M
n/ha
MANGAN
0
100
200
300
400
500
600
700
800
900
0,000,020,040,060,080,100,120,140,160,180,20
mm
kg H
+ /ha
JONY WODOROWE H+
0
100
200
300
400
500
600
700
800
900
0,0
2,0
4,0
6,0
8,0
10,0
12,0
mm
kg C
l- /ha
CHLORKI Cl-
0
100
200
300
400
500
600
700
800
900
0
5
10
15
20
25
mm
kg S
O4-2
/ha
SIARCZANY SO4-2
- ładunek- opad
29
Tabela 1. Skład fizyczno-chemiczny średniomiesięcznych próbek opadów atmosferycznych (wet-only) w 2011 roku ze stacji monitoringowej w Zielonej Górze oraz miesięczne sumy opadów
Miesiąc Lp. Wskaźnik Jednostka
I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII 1 Odczyn pH 4,98 6,67 6,26 6,76 6,22 6,01 5,00 6,50 5,20 5,50 6,80 5,50
2 Przewodność µS/cm 19,5 30,6 25,5 34,7 28,1 15,00 9,0 28,0 13,0 11,0 153,0 14,5
3 Chlorki mg Cl-/dm3 0,75 1,47 0,56 2,29 1,86 0,37 0,25 1,06 0,34 0,62 18,30 1,18
4 Siarczany mg SO4-2/dm3 2,21 3,39 2,50 3,62 2,84 1,78 0,64 4,73 1,45 1,20 22,70 1,29
5 Azotyny+azotany mg N/dm3 0,71 1,00 0,58 0,81 0,84 0,47 0,13 0,41 0,38 0,32 4,23 0,41
6 Azot amonowy mg N/dm3 0,67 1,21 1,36 1,17 1,75 0,82 0,34 0,86 0,64 0,56 bd 0,48
7 Sód mg Na/dm3 0,44 0,89 0,52 1,30 0,44 0,30 0,03 0,37 0,05 0,17 bd 0,46
8 Potas mg K/dm3 0,18 0,85 0,32 1,37 0,96 0,31 0,10 0,10 0,05 0,04 bd 0,09
9 Wapń mg Ca/dm3 0,43 1,23 0,73 1,88 1,65 0,60 0,17 1,34 0,51 0,32 bd 0,66
10 Magnez mg Mg/dm3 0,08 0,14 0,06 0,26 0,22 0,08 0,03 0,26 0,01 0,03 bd 0,08
11 Cynk mg Zn/dm3 0,030 0,005 0,005 0,010 0,005 0,014 0,005 0,005 0,005 0,005 0,760 0,059
12 Miedź mg Cu/dm3 0,0077 0,0110 0,0047 0,0077 0,0093 0,0056 0,0040 0,0128 0,0029 0,0031 0,0500 0,0062
13 Żelazo mg Fe/dm3 0,036 0,045 0,025 0,025 0,018 0,019 0,028 0,029 0,017 0,021 0,053 0,014
14 Ołów mg Pb/dm3 0,0005 0,0005 0,0010 0,0005 0,0016 0,0005 0,0005 0,0005 0,0005 0,0005 0,0005 0,0005
15 Kadm mg Cd/dm3 0,00110 0,00030 0,00010 0,00010 0,00010 0,00010 0,00010 0,00010 0,00005 0,00010 0,00010 0,00005
16 Nikiel mg Ni/dm3 0,0014 0,0040 0,0018 0,0015 0,0005 0,0005 0,0026 0,0025 0,0075 0,0005 0,0092 0,0005
17 Chrom og. mg Cr/dm3 0,0003 0,0020 0,0003 0,0003 0,0005 0,0003 0,0003 0,0003 0,0003 0,0003 0,0035 0,0003
18 Mangan mg Mn/dm3 0,0170 0,0170 0,0074 0,0370 0,0250 0,0049 0,0024 0,0050 0,0060 0,0005 0,0180 0,0030
19 Azot ogólny mg N/dm3 1,70 2,63 3,15 6,22 3,91 1,84 0,56 2,30 1,43 1,33 bd 0,95
20 Fosfor ogólny mg P/dm3 0,027 0,150 0,034 0,245 0,374 0,056 0,011 0,026 0,018 0,010 bd 0,026
21 Jon wodorowy mg H+/dm3 0,0105 0,0002 0,0005 0,0002 0,0006 0,0010 0,0100 0,0003 0,0063 0,0032 0,0002 0,0032
22 Miesięczna suma opadów
mm 32,4 13,5 37,9 14,1 35,3 46,4 199,0 52,9 44,4 35,0 0,8 63,8
bd - zawartość substancji w próbce opadu nie została zbadana z powodu zbyt małej ilości wody opadowej, niezbędnej do analizy chemicznej
30
Tabela 2. Skład fizyczno-chemiczny średniomiesięcznych próbek opadów atmosferycznych (wet-only) w 2011 roku ze stacji monitoringowej w Gorzowie Wlkp. oraz miesięczne sumy opadów
Miesiąc Lp. Wskaźnik zanieczyszczeń
Jednostka I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII
1 Odczyn pH 4,81 6,41 7,08 7,04 6,86 6,35 5,50 5,30 5,30 6,69 6,60 5,89
2 Przewodność µS/cm 24,5 16,0 33,9 43,1 46,8 19,1 7,5 16,0 10,5 13,7 71,1 16,6
3 Chlorki mg Cl-/dm3 0,98 0,83 0,74 2,53 3,15 0,59 0,05 0,38 0,32 0,72 5,59 1,10
4 Siarczany mg SO4-2/dm3 2,22 1,38 2,80 4,51 4,02 1,92 0,67 1,61 1,27 1,16 6,65 1,16
5 Azotyny+azotany mg N/dm3 0,70 0,44 0,57 1,08 1,08 0,52 0,14 0,50 0,34 0,32 1,69 0,44
6 Azot amonowy mg N/dm3 1,09 0,94 1,27 1,67 2,05 0,85 0,36 0,98 0,51 0,72 bd 0,75
7 Sód mg Na/dm3 0,63 0,46 0,61 1,53 0,66 0,43 0,03 0,13 0,09 0,15 bd 0,45
8 Potas mg K/dm3 0,26 0,12 0,35 0,91 1,57 0,40 0,16 0,20 0,08 0,13 bd 0,28
9 Wapń mg Ca/dm3 0,36 0,61 2,67 1,39 2,01 0,61 0,12 0,47 0,66 0,95 bd 0,70
10 Magnez mg Mg/dm3 0,08 0,07 0,10 0,28 0,23 0,09 0,03 0,03 0,01 0,03 bd 0,08
11 Cynk mg Zn/dm3 0,020 0,005 0,005 0,040 0,005 0,005 0,005 0,005 0,005 0,010 0,050 0,011
12 Miedź mg Cu/dm3 0,0067 0,0070 0,0074 0,0179 0,0184 0,0051 0,0058 0,0056 0,0038 0,0076 0,0120 0,0062
13 Żelazo mg Fe/dm3 0,016 0,009 0,025 0,025 0,042 0,013 0,017 0,019 0,011 0,064 0,007 0,028
14 Ołów mg Pb/dm3 0,0005 0,0010 0,0005 0,0005 0,0005 0,0005 0,0005 0,0005 0,0005 0,0005 0,0005 0,0005
15 Kadm mg Cd/dm3 0,00010 0,00010 0,00010 0,00010 0,00010 0,00010 0,00010 0,00010 0,00005 0,00010 0,00020 0,00005
16 Nikiel mg Ni/dm3 0,0005 0,0005 0,0016 0,0005 0,0005 0,0011 0,0006 0,0014 0,0091 0,0005 0,0036 0,0005
17 Chrom og. mg Cr/dm3 0,0003 0,0003 0,0003 0,0003 0,0003 0,0003 0,0009 0,0003 0,0003 0,0003 0,0021 0,0003
18 Mangan mg Mn/dm3 0,0060 0,0040 0,0092 0,0250 0,0460 0,0073 0,0005 0,0040 0,0042 0,0005 0,0005 0,0005
19 Azot ogólny mg N/dm3 1,84 1,80 3,01 6,19 5,27 1,79 0,54 2,53 1,27 1,49 bd 1,30
20 Fosfor ogólny mg P/dm3 0,028 0,022 0,060 0,112 0,513 0,093 0,051 0,027 0,023 0,020 bd 0,076
21 Jon wodorowy mg H+/dm3 0,0155 0,0004 0,0001 0,0001 0,0001 0,0005 0,0032 0,0050 0,0050 0,0002 0,0003 0,0013
22 Miesięczna suma opadów
mm 24,7 47,7 23,8 7,2 15,0 22,6 177,3 45,7 79,2 34,7 1,7 64,0
bd - zawartość substancji w próbce opadu nie została zbadana z powodu zbyt małej ilości wody opadowej, niezbędnej do analizy chemicznej
31
Tabela 3. Minimum, maksimum i średnie ważone wartości pH w opadach na stacjach monitoringowych ze wszystkich (sumarycznie) sektorów napływu mas powietrza w 2011 roku
lp. stacje ilość pomiarów min pH
sektor napływu
mas pow.
h [mm] data max pH
sektor napływu
mas pow.
h [mm] data śr. pH
(ważone)
1 Świnoujście 95 4,42 S 3,5 06.01 7,18 W 1,0 01.04 5,33 2 Łeba 103 4,13 W 1,6 23.12 7,08 S 5,4 05.08 5,10 3 Gdańsk 82 4,67 W 4,8 14.01 7,06 W 1,2 10.02 5,62 4 Suwałki 106 4,95 Z 9,5 19.09 7,25 W 2,1 05.09 6,07 5 Chojnice 94 4,34 W 1,2 13.01 7,03 W 5,6 25.03 5,26 6 Olsztyn 95 4,38 W 4,6 24.12 7,02 W 1,1 07.04 5,26 7 Gorzów Wlkp. 76 4,36 W 2,6 13.01 7,09 W 1,0 09.08 5,35 8 Toruń 91 4,16 W 1,2 07.12 7,13 W 3,8 17.03 5,33
9 Białystok 107 4,30 W W W
2,7 1,8 5,5
07.01 12.01 19.07
7,10 N 1,6 29.07 5,19
10 Zielona Góra 95 4,23 W 1,3 09.09 6,89 W 1,2 24.05 4,99 11 Poznań 79 4,76 N 23,5 11.07 7,44 S 3,2 18.09 5,74 12 Warszawa 92 4,44 W 5,2 04.02 7,01 N 1,2 01.05 5,31 13 Kalisz 85 4,51 W 0,6 09.09 7,44 W 1,1 08.10 5,36 14 Sulejów 89 4,32 S 1,8 21.07 6,94 N 1,5 02.08 4,90 15 Włodawa 87 4,17 W 1,1 24.12 6,84 N 2,6 29.06 5,03 16 Legnica 80 4,11 W 2,4 12.05 6,42 S 2,4 13.07 4,88
17 Śnieżka 136 4,03 W 1,3 26.11. 4,89 S 15,3 17.03 4,55
18 Racibórz 87 4,10 E 2,6 24.04 7,14 W 2,6 14.09 5,23 19 Katowice 89 3,72 W 1,2 10.01 7,19 W 1,0 25.06 4,76 20 Nowy Sącz 100 4,07 N 1,5 19.02 7,14 S 1,3 14.07. 5,15 21 Sandomierz 74 4,02 W 4,0 19.01 7,11 W 2,8 07.04 4,76 22 Kasprowy Wierch 149 3,90 S 1,8 16.02 6,89 W 1,3 14.07 4,87 23 Lesko 97 3,98 N 2,5 23.01 7,18 W 1,7 25.06 5,16
32
Tabela 4. Miesięczne wielkości ładunków substancji wnoszonych z opadami atmosferycznymi w 2011 roku ze stacji monitoringowej w Zielonej Górze
Miesiąc Lp. Wskaźnik Jednostka
I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII
1 Chlorki kg Cl-/ha 0,24 0,20 0,21 0,32 0,66 0,17 0,50 0,56 0,15 0,22 0,15 0,75
2 Siarczany kg SO4-2/ha 0,72 0,46 0,95 0,51 1,00 0,83 1,27 2,50 0,64 0,42 0,18 0,82
3 Azotyny+azotany kg N/ha 0,23 0,14 0,22 0,11 0,30 0,22 0,26 0,22 0,17 0,11 0,03 0,26
4 Azot amonowy kg N/ha 0,22 0,16 0,52 0,16 0,62 0,38 0,68 0,45 0,28 0,20 bd 0,31
5 Sód kg Na/ha 0,14 0,12 0,20 0,18 0,16 0,14 0,06 0,20 0,02 0,06 bd 0,29
6 Potas kg K/ha 0,06 0,11 0,12 0,19 0,34 0,14 0,20 0,05 0,02 0,01 bd 0,06
7 Wapń kg Ca/ha 0,14 0,17 0,28 0,27 0,58 0,28 0,34 0,71 0,23 0,11 bd 0,42
8 Magnez kg Mg/ha 0,03 0,02 0,02 0,04 0,08 0,04 0,06 0,14 0,00 0,01 bd 0,05
9 Cynk kg Zn/ha 0,010 0,001 0,002 0,001 0,002 0,006 0,010 0,003 0,002 0,002 0,006 0,038
10 Miedź kg Cu/ha 0,0025 0,0015 0,0018 0,0011 0,0033 0,0026 0,0080 0,0068 0,0013 0,0011 0,0004 0,0040
11 Żelazo kg Fe/ha 0,012 0,006 0,009 0,004 0,006 0,009 0,056 0,015 0,008 0,007 0,000 0,009
12 Ołów kg Pb/ha 0,0002 0,0001 0,0004 0,0001 0,0006 0,0002 0,0010 0,0003 0,0002 0,0002 0,0000 0,0003
13 Kadm kg Cd/ha 0,00036 0,00004 0,00004 0,00001 0,00004 0,00005 0,00020 0,00005 0,00002 0,00004 0,00000 0,00003
14 Nikiel kg Ni/ha 0,0005 0,0005 0,0007 0,0002 0,0002 0,0002 0,0052 0,0013 0,0033 0,0002 0,0001 0,0003
15 Chrom og. kg Cr/ha 0,0001 0,0003 0,0001 0,0000 0,0002 0,0001 0,0006 0,0002 0,0001 0,0001 0,0000 0,0002
16 Mangan kg Mn/ha 0,0055 0,0023 0,0028 0,0052 0,0088 0,0023 0,0048 0,0026 0,0027 0,0002 0,0001 0,0019
17 Azot ogólny kg N/ha 0,55 0,36 1,19 0,88 1,38 0,85 1,11 1,22 0,63 0,47 bd 0,61
18 Fosfor ogólny kg P/ha 0,009 0,020 0,013 0,035 0,132 0,026 0,022 0,014 0,008 0,004 bd 0,017
19 Jon wodorowy kg H+/ha 0,0034 0,0000 0,0002 0,0000 0,0002 0,0005 0,0199 0,0002 0,0028 0,0011 0,0000 0,0020
bd - brak danych o depozycji (z powodu braku wyniku analizy chemicznej próbki opadu atmosferycznego mokrego)
33
Tabela 5. Miesięczne wielkości ładunków substancji wnoszonych z opadami atmosferycznymi w 2011 roku ze stacji monitoringowej w Gorzowie Wlkp.
Miesiąc Lp. Wskaźnik Jednostka
I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII
1 Chlorki kg Cl-/ha 0,24 0,40 0,18 0,18 0,47 0,13 0,09 0,17 0,25 0,25 0,10 0,70
2 Siarczany kg SO4-2/ha 0,55 0,66 0,67 0,32 0,60 0,43 1,19 0,74 1,01 0,40 0,11 0,74
3 Azotyny+azotany kg N/ha 0,17 0,21 0,14 0,08 0,16 0,12 0,25 0,23 0,27 0,11 0,03 0,28
4 Azot amonowy kg N/ha 0,27 0,45 0,30 0,12 0,31 0,19 0,64 0,45 0,40 0,25 bd 0,48
5 Sód kg Na/ha 0,16 0,22 0,15 0,11 0,10 0,10 0,05 0,06 0,07 0,05 bd 0,29
6 Potas kg K/ha 0,06 0,06 0,08 0,07 0,24 0,09 0,28 0,09 0,06 0,05 bd 0,18
7 Wapń kg Ca/ha 0,09 0,29 0,64 0,10 0,30 0,14 0,21 0,21 0,52 0,33 bd 0,45
8 Magnez kg Mg/ha 0,02 0,03 0,02 0,02 0,03 0,02 0,05 0,01 0,01 0,01 bd 0,05
9 Cynk kg Zn/ha 0,005 0,002 0,001 0,003 0,001 0,001 0,009 0,002 0,004 0,003 0,001 0,007
10 Miedź kg Cu/ha 0,0017 0,0033 0,0018 0,0013 0,0028 0,0012 0,0103 0,0026 0,0030 0,0026 0,0002 0,0040
11 Żelazo kg Fe/ha 0,004 0,004 0,006 0,002 0,006 0,003 0,030 0,009 0,009 0,022 0,000 0,018
12 Ołów kg Pb/ha 0,0001 0,0005 0,0001 0,0000 0,0001 0,0001 0,0009 0,0002 0,0004 0,0002 0,0000 0,0003
13 Kadm kg Cd/ha 0,00002 0,00005 0,00002 0,00001 0,00002 0,00002 0,00018 0,00005 0,00004 0,00003 0,00000 0,00003
14 Nikiel kg Ni/ha 0,0001 0,0002 0,0004 0,0000 0,0001 0,0002 0,0011 0,0006 0,0072 0,0002 0,0001 0,0003
15 Chrom og. kg Cr/ha 0,0001 0,0001 0,0001 0,0000 0,0000 0,0001 0,0016 0,0001 0,0002 0,0001 0,0000 0,0002
16 Mangan kg Mn/ha 0,0015 0,0019 0,0022 0,0018 0,0069 0,0016 0,0009 0,0018 0,0033 0,0002 0,0000 0,0003
17 Azot ogólny kg N/ha 0,45 0,86 0,72 0,45 0,79 0,405 0,96 1,16 1,01 0,52 bd 0,83
18 Fosfor ogólny kg P/ha 0,007 0,010 0,014 0,008 0,077 0,021 0,090 0,012 0,018 0,007 bd 0,049
19 Jon wodorowy kg H+/ha 0,0038 0,0002 0,0000 0,0000 0,0000 0,0001 0,0057 0,0023 0,0040 0,0001 0,0000 0,0008
bd - brak danych o depozycji (z powodu braku wyniku analizy chemicznej próbki opadu atmosferycznego mokrego)
34
Tabela 6. Obciążenie powierzchniowe poszczególnych powiatów województwa lubuskiego substancjami wniesionymi przez opady atmosferyczne w 2011 r. [ładunki jednostkowe w kg/ha*rok i ładunki całkowite w tonach/rok].
WSKAŹNIKI
Siarczany [SO 4-2] Chlorki [Cl -] Azotyny+azotany
[NNO2-+NO3
-] Lp. Powiat Siedziba Powierzchnia [km 2]
kg/ha*rok ton/rok kg/ha*rok ton/rok kg/ha*rok ton/rok
1 gorzowski Gorzów Wielkopolski 1226,95 9,76 1198 4,51 553 2,45 301
2 krośnieński Krosno Odrzańskie
1389,91 11,66 1621 5,30 737 2,53 352
3 międzyrzecki Międzyrzecz 1387,83 13,09 1817 6,19 859 2,68 372
4 nowosolski Nowa Sól 770,58 13,99 1078 6,22 479 2,70 208
5 słubicki Słubice 999,77 11,82 1182 5,59 559 2,50 250
6 strzelecko-drezdenecki Strzelce Krajeńskie 1248,32 9,38 1171 4,38 547 2,42 302
7 sulęciński Sulęcin 1177,43 11,79 1388 5,61 661 2,58 304
8 świebodziński Świebodzin 937,45 9,75 914 4,27 400 2,23 209
9 zielonogórski Zielona Góra 1570,64 13,62 2139 5,96 936 2,71 426
10 żagański Żagań 1131,29 13,91 1574 6,12 692 2,67 302
11 żarski Żary 1393,49 14,99 2089 6,82 950 2,83 394
12 wschowski Wschowa 624,82 13,87 867 6,18 386 2,61 163
13 Gorzów Wielkopolski Gorzów Wielkopolski 77,16 8,91 69 4,04 31 2,30 18
14 Zielona Góra Zielona Góra 58,32 12,25 71 5,15 30 2,57 15
35
cd. tabeli 6.
WSKAŹNIKI
Azot amonowy [N NH4+] Azot ogólny [N og.] Fosfor ogólny [P og.] Lp. Powiat Siedziba Powierzchnia [km 2]
kg/ha*rok ton/rok kg/ha*rok ton/rok kg/ha*rok ton/r ok
1 gorzowski Gorzów Wielkopolski 1226,95 4,39 539 9,66 1185 0,405 49,7
2 krośnieński Krosno Odrzańskie 1389,91 4,13 574 9,81 1364 0,351 48,8
3 międzyrzecki Międzyrzecz 1387,83 4,47 620 10,29 1428 0,437 60,6
4 nowosolski Nowa Sól 770,58 4,22 325 10,35 798 0,333 25,7
5 słubicki Słubice 999,77 4,08 408 9,64 964 0,377 37,7
6 strzelecko-drezdenecki Strzelce Krajeńskie 1248,32 4,37 546 9,40 1173 0,385 48,1
7 sulęciński Sulęcin 1177,43 4,32 509 9,98 1175 0,414 48,7
8 świebodziński Świebodzin 937,45 3,77 353 8,62 808 0,333 31,2
9 zielonogórski Zielona Góra 1570,64 4,46 701 10,61 1666 0,355 55,8
10 żagański Żagań 1131,29 3,94 446 10,28 1163 0,321 36,3
11 żarski Żary 1393,49 4,16 580 10,81 1506 0,359 50,0
12 wschowski Wschowa 624,82 3,99 249 9,61 600 0,296 18,5
13 Gorzów Wielkopolski Gorzów Wielkopolski 77,16 4,19 32 9,10 70 0,372 2,9
14 Zielona Góra Zielona Góra 58,32 4,31 25 10,17 59 0,348 2,0
36
cd. tabeli 6.
WSKAŹNIKI
Sód [Na] Potas [K] Wap ń [Ca] Lp. Powiat Siedziba Powierzchnia [km 2]
kg/ha*rok ton/rok kg/ha*rok ton/rok kg/ha*rok ton/r ok
1 gorzowski Gorzów Wielkopolski 1226,95 2,19 269 1,68 206 4,18 513
2 krośnieński Krosno Odrzańskie 1389,91 2,54 353 1,64 228 4,21 585
3 międzyrzecki Międzyrzecz 1387,83 3,44 477 1,98 275 5,15 715
4 nowosolski Nowa Sól 770,58 3,99 307 1,83 141 4,70 362
5 słubicki Słubice 999,77 2,94 294 1,70 170 4,57 457
6 strzelecko-drezdenecki Strzelce Krajeńskie 1248,32 2,14 267 1,62 202 4,00 499
7 sulęciński Sulęcin 1177,43 2,93 345 1,81 213 4,71 555
8 świebodziński Świebodzin 937,45 1,95 183 1,42 133 3,63 340
9 zielonogórski Zielona Góra 1570,64 3,15 495 1,85 291 4,59 721
10 żagański Żagań 1131,29 4,10 464 1,88 213 4,99 565
11 żarski Żary 1393,49 4,60 641 2,05 286 5,55 773
12 wschowski Wschowa 624,82 4,95 309 1,60 100 4,24 265
13 Gorzów Wielkopolski Gorzów Wielkopolski 77,16 1,91 15 1,54 12 3,86 30
14 Zielona Góra Zielona Góra 58,32 2,25 13 1,67 10 4,08 24
37
cd. tabeli 6.
WSKAŹNIKI
Magnez [Mg] Cynk [Zn] Mied ź [Cu] Lp. Powiat Siedziba Powierzchnia [km 2]
kg/ha*rok ton/rok kg/ha*rok ton/rok kg/ha*rok ton/r ok
1 gorzowski Gorzów Wielkopolski 1226,95 0,42 52 0,074 9,1 0,0558 6,8
2 krośnieński Krosno Odrzańskie 1389,91 0,56 78 0,146 20,3 0,0684 9,5
3 międzyrzecki Międzyrzecz 1387,83 0,55 76 0,167 23,2 0,1078 15,0
4 nowosolski Nowa Sól 770,58 0,68 52 0,235 18,1 0,1117 8,6
5 słubicki Słubice 999,77 0,55 55 0,152 15,2 0,0844 8,4
6 strzelecko-drezdenecki Strzelce Krajeńskie 1248,32 0,40 50 0,069 8,6 0,0534 6,7
7 sulęciński Sulęcin 1177,43 0,52 61 0,139 16,4 0,0874 10,3
8 świebodziński Świebodzin 937,45 0,45 42 0,100 9,4 0,0505 4,7
9 zielonogórski Zielona Góra 1570,64 0,64 101 0,192 30,2 0,0843 13,2
10 żagański Żagań 1131,29 0,81 92 0,215 24,3 0,1146 13,0
11 żarski Żary 1393,49 0,88 123 0,255 35,5 0,1300 18,1
12 wschowski Wschowa 624,82 0,59 37 0,271 16,9 0,1280 8,0
13 Gorzów Wielkopolski Gorzów Wielkopolski 77,16 0,37 3 0,062 0,5 0,0484 0,4
14 Zielona Góra Zielona Góra 58,32 0,59 3 0,132 0,8 0,0590 0,3
38
cd. tabeli 6.
WSKAŹNIKI
Żelazo [Fe] Ołów [Pb] Kadm [Cd] Nikiel [Ni] Lp. Powiat Siedziba Powierzchnia [km 2]
kg/ha*rok ton/rok kg/ha*rok ton/rok kg/ha*rok ton/r ok kg/ha*rok ton/rok
1 gorzowski Gorzów Wielkopolski 1226,95 0,125 15,3 0,0040 0,49 0,00076 0,093 0,0105 1,29
2 krośnieński Krosno Odrzańskie 1389,91 0,134 18,6 0,0051 0,71 0,00095 0,132 0,0131 1,82
3 międzyrzecki Międzyrzecz 1387,83 0,114 15,8 0,0051 0,71 0,00120 0,167 0,0108 1,50
4 nowosolski Nowa Sól 770,58 0,120 9,2 0,0109 0,84 0,00107 0,082 0,0114 0,88
5 słubicki Słubice 999,77 0,120 12,0 0,0050 0,50 0,00089 0,089 0,0123 1,23
6 strzelecko-drezdenecki Strzelce Krajeńskie 1248,32 0,119 14,9 0,0038 0,47 0,00074 0,092 0,0099 1,24
7 sulęciński Sulęcin 1177,43 0,122 14,4 0,0047 0,55 0,00094 0,111 0,0118 1,39
8 świebodziński Świebodzin 937,45 0,120 11,2 0,0039 0,37 0,00087 0,082 0,0117 1,10
9 zielonogórski Zielona Góra 1570,64 0,140 22,0 0,0073 1,15 0,00116 0,182 0,0121 1,90
10 żagański Żagań 1131,29 0,122 13,8 0,0114 1,29 0,00099 0,112 0,0113 1,28
11 żarski Żary 1393,49 0,122 17,0 0,0117 1,63 0,00101 0,141 0,0114 1,59
12 wschowski Wschowa 624,82 0,096 6,0 0,0169 1,06 0,00107 0,067 0,0096 0,60
13 Gorzów Wielkopolski Gorzów Wielkopolski 77,16 0,120 0,9 0,0036 0,03 0,00067 0,005 0,0104 0,08
14 Zielona Góra Zielona Góra 58,32 0,152 0,9 0,0050 0,03 0,00110 0,006 0,0127 0,07
39
cd. tabeli 6.
WSKAŹNIKI
Chrom [Cr] Mangan [Mn] Jon wodorowy [H+] Lp. Powiat Siedziba Powierzchnia [km 2]
kg/ha*rok ton/rok kg/ha*rok ton/rok kg/ha*rok ton/r ok
1 gorzowski Gorzów Wielkopolski 1226,95 0,0028 0,344 0,0319 3,91 0,0194 2,38
2 krośnieński Krosno Odrzańskie 1389,91 0,0021 0,292 0,0409 5,68 0,0293 4,07
3 międzyrzecki Międzyrzecz 1387,83 0,0021 0,291 0,0401 5,57 0,0208 2,89
4 nowosolski Nowa Sól 770,58 0,0020 0,154 0,0387 2,98 0,0334 2,57
5 słubicki Słubice 999,77 0,0021 0,210 0,0377 3,77 0,0233 2,33
6 strzelecko-drezdenecki Strzelce Krajeńskie 1248,32 0,0028 0,350 0,0296 3,70 0,0197 2,46
7 sulęciński Sulęcin 1177,43 0,0023 0,271 0,0380 4,47 0,0220 2,59
8 świebodziński Świebodzin 937,45 0,0020 0,187 0,0376 3,52 0,0250 2,34
9 zielonogórski Zielona Góra 1570,64 0,0022 0,346 0,0430 6,75 0,0334 5,25
10 żagański Żagań 1131,29 0,0020 0,226 0,0380 4,30 0,0332 3,76
11 żarski Żary 1393,49 0,0020 0,279 0,0396 5,52 0,0319 4,45
12 wschowski Wschowa 624,82 0,0015 0,094 0,0323 2,02 0,0353 2,21
13 Gorzów Wielkopolski Gorzów Wielkopolski 77,16 0,0027 0,021 0,0287 0,22 0,0187 0,14
14 Zielona Góra Zielona Góra 58,32 0,0023 0,013 0,0439 0,26 0,0343 0,20
40
Tabela 7. Obciążenie powierzchniowe obszaru Polski substancjami wniesionymi przez opady atmosferyczne w 2011 r. z podziałem na obszary poszczególnych województw [ładunki jednostkowe w kg/ha*rok i ładunki całkowite w tonach/rok]
WSKAŹNIKI
Siarczany [SO4-2] Chlorki [Cl-]
Azotyny+azotany [NNO2-
+NO3-]
Lp Województwo Powierzchnia [km2]
kg/ha*rok ton/rok kg/ha*rok ton/rok kg/ha*rok ton/rok
1 dolnośląskie 19946 16,93 33769 7,77 15498 2,91 5804
2 kujawsko-pomorskie 17970 14,66 26344 7,62 13693 2,46 4421
3 lubelskie 25135 12,88 32374 5,10 12819 2,40 6032
4 lubuskie 13984 12,29 17186 5,62 7859 2,59 3622
5 łódzkie 18219 16,34 29770 6,82 12425 2,71 4937
6 małopolskie 15141 19,77 29934 8,98 13597 3,51 5314
7 mazowieckie 35597 16,96 60373 8,60 30613 2,80 9967
8 opolskie 9412 18,06 16998 8,73 8217 3,34 3144
9 podkarpackie 17908 15,82 28330 6,38 11425 3,14 5623
10 podlaskie 20180 12,49 25205 5,40 10897 2,53 5106
11 pomorskie 18298 14,48 26496 11,98 21921 2,89 5288
12 śląskie 12294 19,25 23666 9,05 11126 3,43 4217
13 świętokrzyskie 11672 15,16 17695 6,07 7085 2,86 3338
14 warmińsko-mazurskie 24202 12,45 30131 7,06 17087 2,56 6196
15 wielkopolskie 29826 18,46 55059 9,63 28722 2,97 8858
16 zachodniopomorskie 22901 13,90 31832 8,51 19489 3,24 7420
41
cd. tabeli 7.
WSKAŹNIKI
Azot amonowy [NNH4+] Azot ogólny [Nog.] Fosfor ogólny [Pog.] Lp Województwo Powierzchnia [km2]
kg/ha*rok ton/rok kg/ha*rok ton/rok kg/ha*rok ton/rok
1 dolnośląskie 19946 3,90 7779 10,26 20465 0,268 534,6
2 kujawsko-pomorskie 17970 3,84 6900 9,05 16263 0,308 553,5
3 lubelskie 25135 4,37 10984 10,71 26920 0,307 771,6
4 lubuskie 13984 4,25 5943 10,00 13984 0,375 524,4
5 łódzkie 18219 4,06 7397 8,83 16087 0,238 433,6
6 małopolskie 15141 5,52 8358 12,52 18957 0,295 446,7
7 mazowieckie 35597 4,70 16731 12,01 42752 0,362 1288,6
8 opolskie 9412 4,89 4602 10,72 10090 0,293 275,8
9 podkarpackie 17908 4,24 7593 14,08 25214 0,457 818,4
10 podlaskie 20180 5,39 10877 11,49 23187 0,620 1251,2
11 pomorskie 18298 3,92 7173 9,75 17841 0,397 726,4
12 śląskie 12294 4,62 5680 10,12 12442 0,318 390,9
13 świętokrzyskie 11672 3,97 4634 10,67 12454 0,284 331,5
14 warmińsko-mazurskie 24202 4,56 11036 9,15 22145 0,301 728,5
15 wielkopolskie 29826 5,00 14913 11,38 33942 0,507 1512,2
16 zachodniopomorskie 22901 4,97 11382 11,77 26954 0,514 1177,1
42
cd. tabeli 7.
WSKAŹNIKI
Sód [Na] Potas [K] Wapń [Ca] Lp Województwo Powierzchnia [km2]
kg/ha*rok ton/rok kg/ha*rok ton/rok kg/ha*rok ton/rok
1 dolnośląskie 19946 6,10 12167 2,24 4468 6,13 12227
2 kujawsko-pomorskie
17970 4,02 7224 1,66 2983 7,23 12992
3 lubelskie 25135 1,86 4675 1,90 4776 4,44 11160
4 lubuskie 13984 3,17 4433 1,77 2475 4,61 6447
5 łódzkie 18219 3,47 6322 1,90 3462 5,50 10020
6 małopolskie 15141 3,24 4906 4,36 6601 8,02 12143
7 mazowieckie 35597 3,57 12708 2,04 7262 7,04 25060
8 opolskie 9412 4,89 4602 2,96 2786 7,31 6880
9 podkarpackie 17908 2,82 5050 2,65 4746 5,41 9688
10 podlaskie 20180 2,31 4662 1,87 3774 6,34 12794
11 pomorskie 18298 6,24 11418 2,63 4812 5,64 10320
12 śląskie 12294 4,35 5348 3,09 3799 8,66 10647
13 świętokrzyskie 11672 2,46 2871 2,94 3432 4,95 5778
14 warmińsko-mazurskie 24202 3,72 9003 1,59 3848 5,52 13360
15 wielkopolskie 29826 5,74 17120 2,57 7665 7,08 21117
16 zachodniopomorskie 22901 4,66 10672 2,31 5290 5,96 13649
43
cd. tabeli 7.
WSKAŹNIKI
Magnez [Mg] Cynk [Zn] Miedź [Cu] Lp Województwo Powierzchnia [km2]
kg/ha*rok ton/rok kg/ha*rok ton/rok kg/ha*rok ton/rok
1 dolnośląskie 19946 1,05 2094 0,410 817,8 0,1597 318,5
2 kujawsko-pomorskie
17970 0,85 1527 0,236 424,1 0,0640 115,0
3 lubelskie 25135 0,70 1759 0,399 1002,9 0,0462 116,1
4 lubuskie 13984 0,58 811 0,161 225,1 0,0886 123,9
5 łódzkie 18219 0,75 1366 0,502 914,6 0,0915 166,7
6 małopolskie 15141 1,00 1514 0,436 660,1 0,0389 58,9
7 mazowieckie 35597 1,20 4272 0,527 1876,0 0,0627 223,2
8 opolskie 9412 0,94 885 0,688 647,5 0,1046 98,4
9 podkarpackie 17908 0,97 1737 0,363 650,1 0,0436 78,1
10 podlaskie 20180 1,08 2179 0,691 1394,4 0,0297 59,9
11 pomorskie 18298 0,89 1629 0,245 448,3 0,0588 107,6
12 śląskie 12294 1,02 1254 0,944 1160,6 0,0609 74,9
13 świętokrzyskie 11672 0,67 782 0,534 623,3 0,0555 64,8
14 warmińsko-mazurskie 24202 0,86 2081 0,402 972,9 0,0304 73,6
15 wielkopolskie 29826 0,76 2267 0,494 1473,4 0,2069 617,1
16 zachodniopomorskie 22901 0,71 1626 0,178 407,6 0,0818 187,3
44
cd. tabeli 7.
WSKAŹNIKI
Żelazo [Fe] Ołów [Pb] Kadm [Cd] Nikiel [Ni] Lp Województwo Powierzchnia [km2]
kg/ha*rok ton/rok kg/ha*rok ton/rok kg/ha*rok ton/rok kg/ha*rok ton/rok
1 dolnośląskie 19946 0,111 221,4 0,0191 38,10 0,00264 5,266 0,0096 19,15
2 kujawsko-pomorskie
17970 0,130 233,6 0,0063 11,32 0,00202 3,630 0,0056 10,06
3 lubelskie 25135 0,085 213,6 0,0079 19,86 0,00190 4,776 0,0070 17,59
4 lubuskie 13984 0,122 170,6 0,0069 9,65 0,00101 1,412 0,0113 15,80
5 łódzkie 18219 0,161 293,3 0,0080 14,58 0,00322 5,867 0,0064 11,66
6 małopolskie 15141 0,133 201,4 0,0120 18,17 0,00567 8,585 0,0057 8,63
7 mazowieckie 35597 0,237 843,6 0,0064 22,78 0,00230 8,187 0,0084 29,90
8 opolskie 9412 0,210 197,7 0,0170 16,00 0,01051 9,892 0,0080 7,53
9 podkarpackie 17908 0,104 186,2 0,0105 18,80 0,00258 4,620 0,0081 14,51
10 podlaskie 20180 0,166 335,0 0,0060 12,11 0,00109 2,200 0,0028 5,65
11 pomorskie 18298 0,139 254,3 0,0075 13,72 0,00187 3,422 0,0051 9,33
12 śląskie 12294 0,258 317,2 0,0257 31,60 0,01827 22,461 0,0072 8,85
13 świętokrzyskie 11672 0,123 143,6 0,0122 14,24 0,00345 4,027 0,0095 11,09
14 warmińsko-mazurskie 24202 0,180 435,6 0,0060 14,52 0,00122 2,953 0,0037 8,95
15 wielkopolskie 29826 0,083 247,6 0,0053 15,81 0,00191 5,697 0,0085 25,35
16 zachodniopomorskie 22901 0,150 343,5 0,0064 14,66 0,00150 3,435 0,0082 18,78
45
cd. tabeli 7.
WSKAŹNIKI
Chrom [Cr] Mangan [Mn] Jon wodorowy [H+] Lp Województwo Powierzchnia [km2]
kg/ha*rok ton/rok kg/ha*rok ton/rok kg/ha*rok ton/rok
1 dolnośląskie 19946 0,0017 3,391 0,0323 64,43 0,0338 67,42
2 kujawsko-pomorskie
17970 0,0024 4,313 0,0339 60,92 0,0088 15,81
3 lubelskie 25135 0,0026 6,535 0,0299 75,15 0,0330 82,95
4 lubuskie 13984 0,0022 3,076 0,0377 52,72 0,0262 36,64
5 łódzkie 18219 0,0022 4,008 0,0339 61,76 0,0405 73,79
6 małopolskie 15141 0,0028 4,239 0,0672 101,75 0,0305 46,18
7 mazowieckie 35597 0,0035 12,459 0,0484 172,29 0,0222 79,03
8 opolskie 9412 0,0023 2,165 0,0407 38,31 0,0157 14,78
9 podkarpackie 17908 0,0028 5,014 0,0427 76,47 0,0506 90,61
10 podlaskie 20180 0,0015 3,027 0,0431 86,98 0,0100 20,18
11 pomorskie 18298 0,0032 5,855 0,0391 71,55 0,0182 33,30
12 śląskie 12294 0,0029 3,565 0,0547 67,25 0,0177 21,76
13 świętokrzyskie 11672 0,0032 3,735 0,0363 42,37 0,0403 47,04
14 warmińsko-mazurskie 24202 0,0020 4,840 0,0481 116,41 0,0134 32,43
15 wielkopolskie 29826 0,0017 5,070 0,0393 117,22 0,0100 29,83
16 zachodniopomorskie 22901 0,0027 6,183 0,0424 97,10 0,0175 40,08
46
Tabela 8. Roczne obciążenie powierzchniowe obszaru województwa lubuskiego zanieczyszczeniami wniesionymi przez opady atmosferyczne w latach 1999-2011 r. [ładunki jednostkowe w kg/ha*rok i ładunki całkowite w tonach] oraz średnioroczne sumy opadów [mm]
ładunki jednostkowe w kg/ha Lp WSKAŹNIK
ZANIECZYSZCZENIA 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
1 Siarczany [SO4-2] 19,30 19,27 21,91 18,23 12,23 15,07 14,19 12,88 16,04 15,15 13,35 15,53 12,29
2 Chlorki [Cl-] 10,80 9,40 10,05 6,11 4,38 5,62 6,91 4,30 6,83 5,84 5,44 5,64 5,62
3 Azotyny+azotany
[NNO2-+NO3
-] 3,61 4,35 3,51 3,13 3,04 3,73 3,56 3,15 3,61 3,71 3,42 3,77 2,59
4 Azot amonowy
[NNH4+] 4,99 6,27 4,77 5,12 4,52 5,43 5,28 4,76 5,01 4,66 5,15 5,55 4,25
5 Azot ogólny [Nog.] 12,87 15,93 12,20 13,19 10,63 13,84 13,48 11,32 16,51 14,09 13,05 14,08 10,00
6 Fosfor ogólny [Pog.] 0,467 0,36 0,252 0,262 0,249 0,271 0,244 0,311 0,308 0,319 0,204 0,297 0,375
7 Sód [Na] 3,40 2,78 3,99 3,89 2,83 3,47 3,68 3,2 3,99 3,19 3,12 3,85 3,17
8 Potas [K] 1,48 1,8 2,85 2,25 1,35 1,73 2,4 2,17 2,4 1,44 2,25 2,09 1,77
9 Wapń [Ca] 5,46 5,78 6,18 6,34 4,48 4,99 4,01 3,15 4,34 4,77 4,89 5,17 4,61
10 Magnez [Mg] 1,78 1,17 1,34 1,21 0,57 0,79 0,54 0,49 0,69 0,75 0,60 0,86 0,58
11 Cynk [Zn] 0,558 0,436 0,442 0,410 0,191 0,204 0,186 0,249 0,319 0,330 0,206 0,282 0,161
12 Miedź [Cu] 0,0550 0,0480 0,0474 0,0568 0,0381 0,0433 0,0385 0,0396 0,0387 0,0493 0,0552 0,0621 0,0886
13 Żelazo [Fe] 0,334 0,324 0,295 0,240 0,152 0,170 0,137 0,131 0,148 0,172 0,224 0,181 0,122
14 Ołów [Pb] 0,0231 0,0250 0,0477 0,0304 0,0147 0,0166 0,0139 0,0128 0,0158 0,0137 0,0097 0,0120 0,0069
15 Kadm [Cd] 0,00297 0,00193 0,00339 0,00168 0,00113 0,00125 0,00158 0,00154 0,00166 0,00129 0,00119 0,00296 0,00101
16 Nikiel [Ni] 0,0071 0,0127 0,0099 0,0116 0,0077 0,0044 0,0044 0,0085 0,0066 0,0057 0,0068 0,0063 0,0113
17 Chrom [Cr] 0,0033 0,0023 0,0027 0,0022 0,0024 0,0015 0,0013 0,0049 0,0032 0,0027 0,0027 0,0032 0,0022
18 Mangan [Mn] 0,0830 0,1336 0,1336 0,0575 0,0178 0,0239 0,0469 0,0242 0,0218 0,0239 0,0483 0,0729 0,0377
19 Jon wodorowy [H+] 0,0762 0,1235 0,1891 0,0557 0,0370 0,0587 0,0818 0,0459 0,0492 0,0431 0,0473 0,0413 0,0262
20 Wysokości opadów
[mm] 524,8 624,0 639,8 636,0 407,7 579,7 571,3 469,6 695,0 624,2 643,1 782,2 585,2
47
cd. tabeli 8
ładunki całkowite w tonach Lp WSKAŹNIK ZANIECZYSZCZENIA
1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
1 Siarczany [SO4-2] 26989 26947 30639 25495 17102 21081 19841 18008 22430 21186 18669 21717 17186
2 Chlorki [Cl-] 15103 13145 14054 8547 6126 7855 9657 6019 9544 8167 7607 7887 7859
3 Azotyny+azotany
[NNO2-+NO3
-] 5048 6083 4908 4374 4258 5210 4978 4410 5047 5188 4783 5272 3622
4 Azot amonowy
[NNH4+] 6978 8768 6670 7153 6327 7591 7381 6658 7012 6517 7202 7761 5943
5 Azot ogólny [Nog.] 17997 22277 17060 18449 14864 19354 18846 15832 23087 19703 18249 19689 13984
6 Fosfor ogólny [Pog.] 653,1 503,4 352,4 366,0 347,8 379,3 341,0 435,3 431,3 446,1 285,3 415,3 524,4
7 Sód [Na] 4755 3888 5580 5439 3957 4851 5147 4476 5585 4461 4363 5384 4433
8 Potas [K] 2070 2517 3985 3143 1890 2424 3353 3037 3352 2014 3146 2923 2475
9 Wapń [Ca] 7635 8083 8642 8867 6264 6973 5602 4403 6069 6670 6838 7230 6447
10 Magnez [Mg] 2489 1636 1874 1691 803 1106 753 690 965 1049 839 1203 811
11 Cynk [Zn] 780,3 609,7 618,1 574,0 267,7 284,8 259,4 347,9 446,7 461,5 288,1 394,3 225,1
12 Miedź [Cu] 76,9 67,1 66,3 79,4 53,3 60,5 53,9 55,4 54,1 68,9 77,2 86,8 123,9
13 Żelazo [Fe] 467,1 453,1 412,5 335,8 211,9 237,2 191,2 183,2 207,4 240,5 313,2 253,1 170,6
14 Ołów [Pb] 32,30 34,96 66,70 42,49 20,52 23,23 19,42 17,96 22,06 19,16 13,56 16,78 9,65
15 Kadm [Cd] 4,153 2,699 4,741 2,356 1,574 1,754 2,213 2,157 2,327 1,804 1,664 4,139 1,412
16 Nikiel [Ni] 9,93 17,76 13,84 16,16 10,77 6,11 6,20 11,92 9,30 7,97 9,51 8,81 15,80
17 Chrom [Cr] 4,601 3,230 3,776 3,083 3,377 2,057 1,816 6,816 4,413 3,776 3,776 4,475 3,076
18 Mangan [Mn] 116,07 186,83 186,83 80,35 24,92 33,48 65,65 33,91 30,50 33,42 67,54 101,94 52,72
19 Jon wodorowy [H+] 106,56 172,70 264,44 77,92 51,74 82,15 114,38 64,21 68,87 60,27 66,14 57,75 36,64
