1

Wykład VIZaburzenia lękowe

Kilka informacji nt. psychoterapii

Andrzej Czernikiewicz

26.11.2112

2

3

F.40 – fobie:

F.40.0 – agorafobia

F.40.1 – fobia socjalna

F.40.2 – fobie specyficzne

ZABURZENIA LĘKOWE

4

F.41 – inne zaburzenia lękowe

F.41.0 – zespół lęku panicznego

F.41.1 – zespół lęku uogólnionego

F.41.2 – mieszane zaburzenie lękowo-depresyjne

ZABURZENIA LĘKOWE

5

F.42 – zaburzenie obsesyjno-kompulsyjneF.43 – reakcje adaptacyjne

F.44 – reakcje konwersyjne i dysocjacyjneF.45 – zaburzenia lękowe pod postacią somatyczną

F.48 - neurastenia

ZABURZENIA LĘKOWE

6

0 5 10 15 20 25 30

0-9l

10-14 l

15-19 l

20-24 l

25-29 l

30-34 l

35-39 l

>40 l

Wiek pierwszych objawówzaburzeń lękowych

7

Czynniki dziedziczne

• MZ > DZ concordance–ogólnie 35% MZ vs 10% DZ

concordance–OCD 68% MZ vs 15% DZ–Agorafobia - 39% MZ–GAD - 30% MZ

8

Specyficzne dla zaburzenia czynniki biologiczne

• GAD–Niski poziom GABA --> niska

inhibicyjna aktywność neuronów --> podwyższona aktywność neuronów układzie rąbkowym

–Wysokie pobudzenie > warunkowanie–Anksjolityki podwyższają poziom GABA

> obniżają lęk

9

Specyficzne dla zaburzenia czynniki biologiczne

• Zespół lęku panicznego–Nadmierna czułość ośrodka kontroli

oddychania w pniu mózgu• Niski poziom tlenu (wysoki CO2)

--> fałszywy alarm o duszeniu się

--> panika

10

Specyficzne dla zaburzenia czynniki biologiczne

• Testy wyzwalające–Infuzja mleczanu sodu (konwertowanego w CO2) --

>»Wywiad z PD --> 54-90% napad paniki»Wywiad z PD --> 5-36% panika po

placebo»Brak wywiadu z PD --> 0-25% napady paniki

11

Specyficzne dla zaburzenia czynniki biologiczne

• OCD–Dysregulacja serotoninowa

• LPD (SSRIs) skuteczne w 50% OCD–MBD–Nadaktywność kory orbitofrontalnej

12

Wypadnięcie z rólNadużywanie systemu medycznego

Zbędna diagnostykaZbędne uzależniające „leczenie”

Spadek aktywności i wydolności zawodowejIzolacja w domuSamobójstwa

SKUTKI ZABURZEŃ LĘKOWYCH

13

MODEL LĘKU WG GRAYA

LĘK

Obszar septohippokampalnyUkład limbiczny Kora mózgu

NA(locus coeruleus)

5HTJądra szwu

14

Emocjonalne objawy lęku

Napięcie

Lęk Lęk

Strach Strach Strach

Antycypacja Antycypacja

Panika Panika Panika

!!!! T E R R O R !!!!

15

duszność

krztuszenie się

ból w klp

kołatanie serca

suchość w j. ustnej

jadłowstręt

nudności

ból brzucha

drżenie

osłabienie fizyczne

zawroty głowy

pocenie się

częste oddawanie moczu

napięciowe bóle głowy

NAJCZĘSTSZE SOMATYCZNE MASKI LĘKU

16

ZESPÓŁ LĘKU PANICZNEGO

17

Wyraźny okres nagłego lęku , trwającego do godziny, osiągającego swój szczyt w okresie pierwszych 10 minut,

charakteryzujący się wystąpieniem co najmniej 4 z wymienionych niżej 13 objawów :

1.kołatanie serca, przyspieszenie tętna

2.pocenie się

3.uczucie duszności

4.uczucie dławienia się

5.ból w klp

6.zawroty głowy, uczucie osłabienia, omdlewanie

7.dreszcze lub uczucie “oblewającego ciepła”

KRYTERIA DIAGNOSTYCZNE ZESPOŁU LĘKU PANICZNEGO (F.41.0)

18

8.drżenie

9.nudności lub niepokój w j. brzusznej

10.derealizacja lub depersonalizacja (przekonanie o “inności” otoczenia lub własnej osoby, np. “wszystko wokół mnie po napadzie lęku stało się dziwne”

czy “ wydaje mi się, że po tym zastrzyku zacząłem inaczej słyszeć”

11.obawa przed utratą kontroli nad sobą

12.obawa przed śmiercią

13.parestezje (najczęściej uczucie drętwienia kończyn)

KRYTERIA DIAGNOSTYCZNE ZESPOŁU LĘKU PANICZNEGO - C.D.

19

Objawom tym towarzyszą często:

·agorafobia (lęk przed znalezieniem się w sytuacji, z której będzie ciężko uciec, lub w sytuacji, w której niemożliwe jest udzielenie pomocy - prowadzi to do pozostawania chorego w domu,

rezygnacji z wyjść (często rezygnacji z pracy)

lęk antycypacyjny (obawa przed powtórnym napadem paniki).

American Psychiatric Association: Diagnostic Criteria from DSM IV. Washington, 1994.

KRYTERIA DIAGNOSTYCZNE ZESPOŁU LĘKU PANICZNEGO - C.D.

20

10-12% populacji ogólnej ma w ciągu życia 1 napad panicznego lęku

4-5% rozwija zespół lęku panicznego

7% kobiet i 3.5% mężczyzn cierpi na agorafobię

WYSTĘPOWANIE PA I PD

21

·napady paniki rozpoczynają się zwykle między 20 r.ż. a 30 r.ż.;

·napady paniki częściej dotyczą kobiet;

·w czasie napadu paniki występuje zwykle więcej objawów z wymienionych w podanych wyżej kryteriach, niż w czasie epizodu

tachykardii, czy bólu serca z przyczyn “organicznych”

osoby z napadami paniki prawie zawsze w czasie epizodu lęku przeżywają obawę przed śmiercią

RÓŻNICOWANIE CHORÓB ORGANICZNYCH SERCA I ZESPOŁU

LĘKU PANICZNEGO (NAPADU PANIKI)

22

·u osób z napadami paniki lęk antycypacyjny jest znaczny, często ogranicza ich funkcjonowanie

osoby z napadami paniki “dążą” do licznych i różnorodnych badań diagnostycznych układu krążenia

·w rodzinie osób z napadami paniki, szczególnie w linii kobiecej, można znaleźć osoby z historią zaburzeń lękowych, podczas gdy przypadki organicznych chorób

serca znajdowane są zwykle w linii męskiej danej rodziny

osoby z napadami paniki od początku swoich dolegliwości mogą przyjmować postawę roszczeniową

RÓŻNICOWANIE CHORÓB ORGANICZNYCH SERCA I ZESPOŁU LĘKU

PANICZNEGO (NAPADU PANIKI) - C.D.

23

·czynnikami wyzwalającymi rozwój napadów paniki mogą być rzeczywiste dolegliwości psychofizyczne o obrazie zbliżonym do napady

paniki (np. zespół Hoigneu’a – “wstrząs penicylinowy”)

u mężczyzn, szczególnie młodych, napady paniki mogą być manifestacją uzyskania dłuższej abstynencji, w rozwijającym się uzależnieniu od

alkoholu

A. Czernikiewicz - 1998

RÓŻNICOWANIE CHORÓB ORGANICZNYCH SERCA I ZESPOŁU LĘKU

PANICZNEGO (NAPADU PANIKI) - C.D.

24

nadczynność tarczycy

choroba wieńcowa

nadciśnienie tętnicze

pheochromocytoma

uzależnienie od alkoholu

narkomania, uzależnienie od BDA

PROBLEMY SOMATYCZNE I PSYCHICZNE O OBRAZIE “NAPADÓW PANIKI”

A)Napady lęku w ostatnim tygodniu:

A1.Częstość: 0 – brak epizodów lęku

1 – 1 napad lęku

2 - 2-3 napady lęku

3 - 4-6 napadów lęku

4 - > 6 napadów lęku

A2. Nasilenie: 0 – brak epizodów lęku

1 – lekkie nasilenie

2 – umiarkowane nasilenie

3 – znaczne nasilenie

4 – krańcowe nasilenie

A3. Średni czas trwania napadu:

0 – brak epizodów lęku

1 – < 10 minut

2 – 10-60 minut

3 – 1-2 godziny

4 - > 2 godziny

A4. Spontaniczność napadów:0 – zdecydowana większość

nieoczekiwanych

1 –większość nieoczekiwanych

2 – równa ilość oczekiwanych i nieoczekiwanych

3 – większość oczekiwanych

4 – zdecydowana większość oczekiwanych

PAS

26

ZABURZENIE SOMATOPODOBNE

27

Zaburzenie somatyzacyjne. F.45.0

Co najmniej 2-letnia historia różnych dolegliwości fizycznych, nie wyjaśnionych w badaniach somatycznych ...

Zaangażowanie w dolegliwości, lub poszukiwanie ich przyczyny w licznych konsultacjach lekarskich ...

Nieprzyjmowanie wyjaśnień psychicznego podłoża dolegliwości ...

28

Zaburzenie somatyzacyjne. F.45.0 - Dolegliwości

Ból brzucha

Nudności

Uczucie pełności w brzuchu lub wzdęcia

Wymioty lub zgaga

Uczucie przelewania w brzuchu

Duszność

Ból w klatce piersiowej

Dysuria, częste parcie na pęcherz

Nieprzyjemne odczucia w okolicy genitaliów

Skargi na nieprzyjemne odczucia z pochwy

rumień lub blednięcie skóry

Bóle kończyn lub stawów

Uczucie drętwienia lub mrowienia

29

FOBIA SOCJALNA

30

Fobia socjalna jest trzecim, pod względem częstości występowania, po depresji i uzależnieniu od

alkoholu, zaburzeniem psychicznym w populacji ogólnej (Kessler i in,1994).

Wczesny początek, zwykle ok.. 12-14 r.z.powoduje , że zaburzenie nie jest traktowane jako odrębna jednostka nozologiczna (Schneier i in. 1992).

Do lat 80-ch fobia socjalna nie była w ogóle uwzględniana w systemach diagnostycznych.

Było to odbiciem braku zauważania ludzi z tym problemem, którzy zwykle unikają kontaktów z

terapeutami.

Lęk w FS nie ustępuje w czasie stresującej aktywności.

FOBIA SOCJALNA - NAJMNIEJ ZNANE ZABURZENIE LĘKOWE ?!

31

F. Fobia socjalna. F.40.1F 1 a W ciągu ostatniego miesiąca pacjent

obawiał się znalezienia w ośrodku uwagi lub kompromitacji w sytuacjach społecznych ...nie tak

b Ta obawa była nadmierna lub nieuzasadniona nie tak

c Pacjent unika takich sytuacji lub cierpi w ich toku ... nie tak

d Pogorszyło to jego zwykłe funkcjonowanie zawodowe lub socjalne lub powoduje znaczny

dyskomfort ... nie takjeśli F1a, F1b, F1c i F1d tak – to rozpoznanie – fobia

socjalna

KRYTERIA DIAGNOZY FOBII SOCJALNEJ WG ICD-10 (MINI).

32

Częstość w populacji ogólnej - ok. 7% (life prevalence) , ok.. 2% (time prevalence) (3-14%) - w USA objawy FS (zgodnie z kryteriami DSM-IV -

7.2 mln).Dwukrotnie częściej u kobiet.

Typowy początek - pierwsza i druga dekada życia, bardzo rzadko początek po 25 r.ż..U dzieci - ok. 9% populacji dziecięcej -

najczęściej w postaci: mutyzmu wybiórczego, reaktywnego utrudnienia nawiązywania kontaktów socjalnych w dzieciństwie.

FOBIA SOCJALNA - PODSTAWOWE FAKTY

33

PODSTAWOWE INFORMACJE O FOBII SOCJALNEJ (c.d.):

FS JEST ZABURZENIEM WIĄŻĄCYM SIĘ Z LICZNYMI CHOROBAMI WSPÓŁISTNIEJĄCYMI;

FS MA SZCZEGÓLNIE DUŻY WPŁYW NA ZŁE FUNKCJONOWANIE SPOŁECZNE;

W OGROMNEJ WIĘKSZOŚCI PRZYPADKÓW FS JEST BŁĘDNIE DIAGNOZOWANA I LECZONA.

34

Współistniejące z fobią socjalną zaburzenia psychiczne

Zaburzenie (%)

Depresja 35.8PD 5.9ZUA 11.3Uzależnienie inne 3.4Jakiekolwiek 44.0

35

Współistniejące z fobią socjalną zaburzenia psychiczne

Co pierwsze?

W tym samym czasie 15%

Comorbidity 15%

Fobia socjalna 71%

Katzelnick et al, 1998

36

CO OZNACZA DLA KONKRETNEJ OSOBY MIEĆ FS:

BYĆ SAMOTNYMBYĆ SŁABO

WYKSZTAŁCONYMBYĆ FINANSOWO

ZALEŻNYMBYĆ UBOŻSZYMNIE MIEĆ STAŁEJ

PRACY LUB NIE MIEĆ PRACY W OGÓLE

CIERPIEĆ NA INNE ZAB. PSYCHICZNE

BYĆ SPOŁECZNIE IZOLOWANYM

BYĆ ALKOHOLIKIEM LUB BYĆ TRAKTOWANYM JAK ALKOHOLIK

CZĘSTO MYŚLEĆ O SAMOBÓJSTWIE

MIEĆ WIĘKSZE RYZYKO POPEŁNIENIA SAMOBÓJSTWA

37

NAJCZĘSTSZE W FS SYTUACJE PRECYPITUJĄCE LĘK

PRZEDSTAWIANIE SIĘSPOTKANIA Z PRZEŁOŻONYMTELEFONOWANIE DO KOGOŚGOSZCZENIE KOGOŚBYCIE OBSERWOWANYM PRZY JAKIEJŚ CZYNNOŚCIJEDZENIE W TOWARZYSTWIEPISANIE BĘDĄC OBSERWOWANYMPRZEMAWIANIE PUBLICZNESpotkanie z osobą płci przeciwnej

w celu romantycznymlub

seksualnym

38

FOBIA SOCJALNA A:

CYWILIZACJA - CZĘŚCIEJ W SPOŁECZEŃSTWACH ZACHODU

STATUS EKONOMICZNY - PONAD 20% OSÓB Z FS NIE PRACUJE

ZWIĄZKI MAŁŻEŃSKIE - 49% OSÓB Z FS NIGDY NIE BYŁO W ZWIĄZKACH MAŁŻEŃSKICH (POPULACJA OSÓB BEZ FS - 21%)

POZIOM EDUKACYJNY - ZNACZNIE NIŻSZY POZIOM OSÓB Z FS

39

GAD

40

I. Zespół leku uogólnionego. F.41.1.

Pacjent martwił się lub obawiał o co najmniej dwie sprawy w ostatnich 6 miesiącach ...

Nie potrafił kontrolować swoich zmartwień lub przeszkadzały mu w tym co robił ...

W tym czasie odczuwał (poza napadami lęku) ...

Niepokój, uczucie „bycia na krawędzi”...

Napięcie wewnętrzne ...

Zmęczenie, osłabienie, wyczerpanie ...

Kłopoty w koncentracji lub zapominanie ...

Drażliwość ...

Zaburzenia snu ...

41

GAD

• Kłopoty w kontroli zmartwień – „Co będzie jeśli?”

• Autonomiczne pobudzenie• Pogorszenie funkcjonowania• 6.6% kobiet 3.6% mężczyzn

42

OCD

43

H. OCD. F.42. W okresie ostatniego miesiąca zajmowały pacjenta powracające myśli, impulsy lub wyobrażenia, które były niechciane, niesmaczne, niewłaściwe, przeszkadzające, czy stresujące ...

Utrzymywały się pomimo prób porzucenia ich lub zignorowania ...

Były to własne myśli, nie były one narzucone z zewnątrz ...

Pacjent w ciągu ostatniego miesiąca wykonywał czynności przed, którymi nie mógł się powstrzymać ...

Pacjent rozpoznaje swoje natręctwa jako nadmierne i nieuzasadnione...

Natręctwa przeszkadzają w podstawowych rolach życiowych, lub zajmują dziennie więcej niż 1 godzinę ...

44

2.5% w populacji ogólnej

K=M

Początek w dzieciństwie lub adolescencji

OCD

45

PTSD

46

Shell shock

Soldiers heart

Combat neurosis

Operational fatigue

Traumatic neurosis

PTSD

KZ syndrom

OD SHELL SHOCK DO PTSD

47

O. Zespół stresu pourazowego (PTSD) F.43.1.

Pacjent doświadczył urazowego lub stresującego wydarzenia ... (jakiego:

 W ciągu ostatniego miesiąca powtórnie przeżywał to zdarzenie i jego efekty (wyobrażenia, resentymenty koszmary nocne) ...

48

O. Zespół stresu pourazowego (PTSD) F.43.1.

Usiłował nie myśleć o tym wydarzeniu, lub unikać obiektów przypominających je ...

Miał kłopoty w przypomnieniu ważnych szczegółów tego zdarzenia ...

Wykazywał mniejsze zainteresowanie w codziennych zajęciach ...

Miał uczucie oszołomienia ...

Doświadczał „odrętwienia” ...

Miał wrażenie, że jego życie będzie krótsze ...

Podsumowanie O3: Czy są co najmniej 3 tak na O3 ...

49

O. Zespół stresu pourazowego (PTSD) F.43.1.

Miał kłopoty ze snem ...

Był drażliwy lub wybuchał gniewem ...

Miał kłopoty w koncentracji ...

Był zdenerwowany lub czujny ...

Był pobudliwy na lekkie nawet bodźce

Podsumowanie O4: czy co najmniej 2 tak na O4 ...

Objawy powyższe, w okresie ostatniego miesiąca, pogorszyły funkcjonowanie socjalne, lub zawodowe pacjenta, lub powodowały u niego znaczny dystres ...

50

Bycie ofiarą:

1. Poważnego wypadku lub katastrofy żywiołowej

2. Gwałtu lub napadu

3. Przemocy seksualnej lub fizycznej w dzieciństwie lub krańcowego zaniedbania opiekuńczego

4. Tortur

5. Przymusowego przesiedleniaUwięzienie, bycie zakładnikiem

Bycie świadkiem urazowego wydarzenia

Nagła śmierć kochanej osoby

JAKIE ZDARZENIA MOGĄ SPOWODOWAĆ PTSD?

51

EPIDEMIOLOGIA URAZÓW I ZWIĄZANEGO Z NIM PTSD

25

18

17

13

89

32

2

7

8

31

5

11

17

58

32

37

0 10 20 30 40 50 60 70

bycie swiadkiem

MVA

pożar

użycie broni

pobicie

molestowanie

gwałt

przemoc

wojna

uraz PTSD

52

URAZ = PTSD?

URAZ

FIKSACJAKOBIETY 20%MĘŻCZYŹNI 10%

ADAPTACJAKOBIETY 80%MĘŻCZYŹNI 90%

53

1/3 ludzi doświadcza ciężkiego urazu psychicznego

10-20% ludzi, którzy doświadczyli silnego urazu psychicznego doświadcza również

PTSD3-6% ogólnej populacji choruje na PTSD1-2% ma objawy PTSD w 10 lat po urazie

Większość ludzi z PTSD nie wymaga terapii

EPIDEMIOLOGIA

54

TYPY PRZEBIEGU PTSD

0 1m 3m 6m

OstreZab.stresowe

OstryPTSD

Przewlekły PTSD

PTSD o opóźnionympoczątku

URAZ

Katon i Roy-Bryne 1991

Objawy lękowe są powszechne w depresjiDepresja jest częstym następstwem zaburzeń lękowych

Pojawienie się po raz pierwszy w życiu objawów lękowych po 40 r.ż. przemawia raczej za początkiem depresji

Powtarzające się epizody monosymptomatycznej fobii lub obsesji to najczęściej ekwiwalenty depresji

LĘK I DEPRESJA – ZNACZENIE

DIAGNOSTYCZNE

BDZ, „BENZOS”

57

Czym są benzodiazepiny?

Są to leki przeciwlękowe, wprowadzone w latach 60-ch XX wiekuMechanizm ich działania związany jest z ich wpływem na układ GABA-ergiczny w układzie limbicznymMają działanie przeciwlękowe, nasenne, przeciwdrgawkowe, miorelaksacyjneCharakteryzują się minimalną toksycznościąWszystkie powodują wzrost tolerancji i objawy uzależnienia

58

Jak zmniejszyć ryzyko uzależnienia od leku z grupy benzodiazepin?

Ø       Po pierwsze należy pamiętać, że stosowanie tych leków w depresji jest tylko wspomagające do stosowanych leków podstawowych – środków przeciwdepresyjnych, i musi być ograniczone w czasie. Należy wybierać te benzodiazepiny, które dzięki długiemu czasowi półtrwania można stosować raz dziennie, najlepiej jedna kapsułka czy tabletka dziennie . Taka charakterystyka farmakokinetyczna ułatwia dawkowanie, ale przede wszystkimi nie powoduje szybkiego wzrostu tolerancji, co z kolei ułatwia odstawienie leku i zmniejsza ryzyko uzależnienia.

59

Co robić w sytuacji kiedy okazuje się, iż pacjent jest już uzależniony od

benzodiazepiny?

       Pacjenci z wysoką tolerancją (przyjmujący od dawna wysokie dawki leku), z powodu zagrożenia napadami drgawkowymi powinni być detoksykowani w warunkach szpitalnych. Nagłe odstawienie benzodiazepin stwarza poważne ryzyko wystąpienia napadów drgawkowych (padaczkowych), a nawet zagrożenie dla życia.

60

Jak długo stosować benzodiazepiny w

terapii lęku?Ø       Nawet stosowanie długo działających benzdiazepin musi być ograniczone w czasie.

Nie ma przyczyn racjonalnych w odniesieniu do benzodiazepin, szczególnie tych krótko działających, do dłuższego, niż 8 tygodni stosowania tych leków.

61

Dlaczego pacjenci nadużywają BDA?

62

Od których benzodiazepin najłatwiej się uzależnić?

Ø       Od tych, które mają krótki okres działania, a więc największe ryzyko uzależnienia stwarzają (podaję nazwy leków dostępnych w polskich aptekach):Ø       ClonazepamØ       LorafenØ       RudotelØ       EstazolamØ       Należy jednak pamiętać, że nie ma leku z tej grupy, od którego po pewnym czasie nie wystąpi uzależnienie.

63

W większości przypadków pacjenci z zespołem lęku panicznego wymagają leczenia skojarzonego: psycho- i

farmakokterapii.Leki przeciwdepresyjne trójpierścieniowe (imipramina i klomipramina), oraz SSRI (zwłaszcza paroksetyna i

citalopram) są efektywne w terapii zespołu lęku panicznego – wybór leku powinien opiera się na

profilu jego objawów ubocznych.Benzodiazepiny są skuteczne, ale wiążą się z bardzo

wysokim ryzykiem uzależnienia i winny być stosowane tylko na początku terapii wraz z SSRI lub TLPD.

DO ZAPAMIĘTANIA –

FARMAKOTERAPIA ZESPOŁU LĘKU PANICZNEGO

64

W większości przypadków pacjenci z OCD wymagają leczenia skojarzonego: farmakoterapii i

terapii kognitywno-behawioralnej.Skuteczne w terapii OCD są tylko leki o działaniu serotoninergicznym, a więc SSRI, klomipramina i

wenlafaksyna.Pacjenci z OCD wymagają długotrwałej terapii wysokimi dawkami leków antydepresynych o

działaniu serotoninergicznych.Techniki augmentacyjne w terapii lekami

serotoninergicznymi OCD mają ograniczoną skuteczność.

DO ZAPAMIĘTANIA – FARMAKOTERAPIA

ZABURZENIA OBSESYJNO-

KOMPULSYJNEGO (OCD).

65

W większości przypadków pacjenci z zespołem lęku uogólnionego wymagają przewlekłego stosowania leków antydepresyjnych – nie tylko ze względu na ich anksjolityczne działanie, ale również dlatego,

że u ok. połowy osób z zespołem lęku uogólnionego występuje w jego przebiegu depresja..

Ze względu na mechanizm deficytu serotoninowego w patomechanizmie zespołu lęku uogólnionego za leki pierwszego rzutu w terapii

tego zaburzenia uważa się dwa leki z grupy SSRI: paroksetynę i citalopram, a także wenlafaksynę, lek o działaniu sertonino- i noradrenergicznym.

DO ZAPAMIĘTANIA – FARMAKOTERAPIA ZESPOŁU

LĘKU UOGÓLNIONEGO

66

Skuteczne w terapii fobii socjalnej są różne leki, natomiast za leki pierwszego rzutu uważa się leki z grupy SSRI, szczególnie paroksetynę,

oraz lek z grupy RIMA – moklobemid. Dwie inne grupy leków, o wysokiej

efektywności terapii fobii socjalnej, niosą ze sobą znaczące ryzyko poważnych objawów

ubocznych (klasyczne IMAO) lub uzależnienia (benzodiazepiny).

Pacjenci z fobią socjalną wymagają przewlekłej terapii – powinna ona trwać przez co najmniej

12 miesięcy.

DO ZAPAMIĘTANIA – FARMAKOTERAPIA FOBII SOCJALNEJ (ZESPOŁU LĘKU SPOŁECZNEGO)

67

Wykład VIZaburzenia lękowe

Kilka informacji nt. psychoterapii

Andrzej Czernikiewicz

26.11.2112