ZAKŁAD RACHUNKOWOŚCI ROLNEJ

Wyniki ekonomiczne wybranych produktów rolniczychw 2005 roku i ich wykorzystanie

Warsztaty szkoleniowo-organizacyjne w ramach systemu AGROKOSZTYPoświętne, 22-23.02.2007 r.

dr inż. Aldona Skarżyńska, aldona.skarzynska@fadn.pl

W 2005 roku badaniami objęto działalności

w gospodarstwach w gospodarstwach konwencjonalnychkonwencjonalnych

w gospodarstwach w gospodarstwach ekologicznychekologicznych

1. pszenica jara 1. pszenica ozima

2. mieszanka zbożowa jara 2. żyto

3. owies 3. ziemniaki jadalne

4. kukurydza na ziarno 4. truskawki w uprawie polowej

5. łubin słodki

6. bobik

7. buraki cukrowe

8. ziemniaki jadalne

9. tuczniki

Dla działalności ekologicznychw porównaniu do konwencjonalnych

odnotowano:

Działalność

Niższyplon, w %

Wyższącenę

sprzedaży, w %

Niższekoszty

bezpośred. w %

WyższąNB, w %

pszenica ozima 25 23 73 66

żyto 27 3 88 82ziemniakijadalne 11 22 15 24truskawki wuprawie polowej 14 69 x x

Udział w strukturze kosztów bezpośrednich, w %

DziałalnośćDziałalnośćMateriał Materiał siewnysiewny NawozyNawozy

Środki ochrony Środki ochrony roślinroślin

  DZIAŁALNOŚCI KONWENCJONALNEDZIAŁALNOŚCI KONWENCJONALNE

pszenica jara 17 59 22m-ka zbożowa jara 19 64 13owies 21 63 13kukurydza na ziarno 31 37 10łubin słodki 39 40 15bobik 24 37 34buraki cukrowe 29 37 31ziemniaki jadalne 47 25 21

  DZIAŁALNOŚCI EKOLOGICZNEDZIAŁALNOŚCI EKOLOGICZNE

pszenica ozima 82 16 2żyto ozime 100 - -ziemniaki jadalne 67 5 12truskawki w uprawie polowej 94 2 2

Rola dopłat uzupełniających i ekologicznych

Udział dopłat w wartości produkcji Udział dopłat w wartości produkcji ogółem, w %ogółem, w %

Spadek NB w sytuacji braku Spadek NB w sytuacji braku dopłat, w % dopłat, w %

DZIAŁALNOŚCI KONWENCJONALNEDZIAŁALNOŚCI KONWENCJONALNEpszenica jara   14,1   23,7  

mieszanka zbożowa jara 19,2   27,7  

owies   22,5   34,8  

kukurydza na ziarno 11,4   21,8  

łubin słodki   32,4   34,6  

bobik   20,8   27,2  

DZIAŁALNOŚCI EKOLOGICZNEDZIAŁALNOŚCI EKOLOGICZNE

pszenica ozima   36,9   39,6  

żyto   60,1   62,8  

ziemniaki jadalne 6,0   7,1  

truskawki w uprawie polowej 9,8   22,8  

średnio w zbiorze gospodarstw prowadzących daną działalność,

dla poszczególnych działalności badanych w danym gospodarstwie,

według różnych kryteriów grupowania, np:• poziomu nadwyżki bezpośredniej uzyskanej z jednostki poziomu nadwyżki bezpośredniej uzyskanej z jednostki

powierzchni,powierzchni,

• poniesionych kosztów bezpośrednich na jednostkę poniesionych kosztów bezpośrednich na jednostkę powierzchni,powierzchni,

• skali produkcji w gospodarstwie,skali produkcji w gospodarstwie,

• regionalnego położenia gospodarstw prowadzących regionalnego położenia gospodarstw prowadzących badane działalności.badane działalności.

Możliwości w zakresie prezentacji wyników

najwyższego poziomu plonu ,

najwyższej ceny sprzedaży produktów,

relatywnie niskiego poziomu poniesionych kosztów bezpośrednich dla większości badanych działalności.

Najwyższy poziom nadwyżki bezpośredniej badanych działalności, a w związku z tym

klasyfikacja gospodarstw jako najlepsze wynikała z:

najniższego poziomu plonu,

najniższej ceny sprzedaży produktów,

relatywnie wysokiego poziomu poniesionych kosztów bezpośrednich dla większości badanych działalności.

Najniższy poziom nadwyżki bezpośredniej

badanych działalności, a w związku z tym

klasyfikacja gospodarstw jako najsłabsze wynikała z:

W gospodarstwach najlepszych w porównaniu do najsłabszych odnotowano:

      Wyższy poziom, w %Wyższy poziom, w % Wyższy poziomWyższy poziom

DziałalnośćDziałalnośćplonu, plonu, dt/hadt/ha

cenycenysprzedaży,sprzedaży,

nadwyżkinadwyżkibezpośredniejbezpośredniej

dochodudochoduz działalnościz działalności

      zł/dt, kgzł/dt, kg zł/ha, 100 kgzł/ha, 100 kg zł/ha, 100 kgzł/ha, 100 kg

Pszenica jara 29,6 11,4 2,5-krotnie 12,612,6--krotnie

M-ka zbożowa jara 60,60,9 8,4 2,0- 3,4-

Owies   46,2 30,0 2,4- 3,8-

Kukurydza 56,3 47,0 5,8-5,8- x

Buraki cukrowe 45,3 6,4 1,9- 3,7-

Ziemniaki jadalne 47,4 60,760,7 3,6- 6,0-

Żywiec wieprzowy - 6,3 x x

x - oznacza, że w gospodarstwach najsłabszych dochód był wartością ujemną.

0

200

400

600

800

1000

1200

1400

1600

1800

najlepsze średnie najsłabsze najlepsze średnie najsłabsze

zł/h

a

Koszty bezpośrednie Koszty ogółem Nadw yżka bezpośrednia Dochód z działalności

Pszenica jara - koszty i dochody w grupach gospodarstw w 2005 r.

Produkcja, koszty i nadwyżka bezpośrednia ze 100 kg żywca wieprzowego brutto

Gospodarstwa

Prod. żywca

brutto, dt/gosp.

Wartość produkcji,

zł

Koszty bezpoKoszty bezpośśrednie, złrednie, zł

Nadwyżka bezpośred.

zł

Nakładypracy

ogółem,godz.

ogółem

w tym:

pasze obce

p. własne towarowe

Najlepsze 330,70 424 262 58 31 163 2,9

Średnie 439,49 382 322 65 38 60 2,8

Najsłabsze 373,92 385 403 157 33 -18 3,6

-200

-100

0

100

200

300

400

500

600

najlepsze średnie najsłabsze najlepsze średnie najsłabszezł/1

00 k

g ży

wca

bru

tto

Koszty bezpośrednie Koszty ogółem Nadw yżka bezpośrednia Dochód z działalności

Żywiec wieprzowy - koszty i dochody w grupach gospodarstw w 2005 r.

Porównanie działalności w regionach

   Regionalna różnica między najwyższym a najniższym Regionalna różnica między najwyższym a najniższym

poziomem, w %poziomem, w %

Działalnośćplonu, dt/ha

ceny sprzedaży,

zł/dt, kg

zużycia NPK, kg/ha

kosztów bezpośred.

zł/ha, 100 kg

nadwyżki bezpośred.

zł/ha, 100 kg

Pszenica jara 14,3 8,0 41,3 35,5 11,2

M-ka zbożowa j. 28,528,5 8,9 12,1 4,8 38,8

Owies 16,9 19,6 33,9 28,1 11,9

Kukurydza 12,6 6,8 67,6 29,0 6,9

Buraki cukrowe 25,4 18,7 37,8 22,4 12,3

Ziemniaki jadalne 27,7 32,332,3 69,869,8 55,955,9 61,061,0

Żywiec wieprzowy x 6,8 x 1,1 37,3

Porównanie działalności w regionach

Najwyższa wartość NB dla produktów w ujęciu regionalnym

Pszenica jara > Mazowsze i Podlasie

M-ka zbożowa jara > Wielkopolska i Śląsk

Owies > Pomorze i Mazury

Kukurydza > Wielkopolska i Śląsk

Buraki cukrowe > Pomorze i Mazury

Ziemniaki jadalne > Wielkopolska i Śląsk

Żywiec wieprzowy > Mazowsze i Podlasie

Dochody z produkcji żywca wieprzowego w latach 2005-2006

Wyszczególnienie

2005 rok 2006 rok

Średnio w

zbiorze

dane rzeczywiste

Średnio w

zbiorze

dane szacunkowe

prod. żywca netto w dt/gosp. prod. żywca netto w dt/gosp.

5-20 50-100 200-1000 5-20 50-100 200-1000

Produkcja żywca brutto dt/gosp 395,14 28,57 156,61 864,46 395,14 28,57 156,61 864,46

Cena sprzedaży 1 kg żywca zł/kg 3,95 3,75 4,03 3,96 3,69 3,50 3,76 3,70

Na 100 kg żywca brutto

Wartość produkcji ogółem zł 392 381 398 396 366 355 371 370

Koszty bezpośrednie ogółem zł 327 328 338 313 311 318 322 299

Nadwyżka bezpośrednia zł 65 52 60 83 55 37 49 71

Dochód rolniczy brutto zł 9 -28 -11 36 -2 -44 -23 23

Dochód rolniczy netto zł -23 -105 -65 6 -34 -123 -78 -8

KOSZTY OGÓŁEM zł 414 486 463 390 400 472 442 371

Nakłady pracy ogółem godz. 3,0 14,6 5,4 2,4 3,0 14,6 5,4 2,4

Dochody z uprawy rzepaku w latach 2005-2006

WyszczególnienieŚrednio

w zbiorze

2005 rokŚrednio

wzbiorze

2006 rok

Powierzchnia uprawy ha/gosp. Powierzchnia uprawy ha/gosp.

1-3 4-8 12-40 1-3 4-8 12-40

Pow. uprawy rzepaku oz. ha/gosp. 10,52 2,41 5,47 21,69 10,52 2,41 5,47 21,69

Plon nasion dt/ha 32,3 33,1 31,0 34,1 32,1 32,9 30,8 33,8

Cena sprzedaży nasion zł/dt 75,35 70,34 75,43 75,72 91,14 85,08 91,24 91,59

    Na 1 ha uprawy

Wartość produkcji ogółem zł 2718 2609 2618 2860 3240 3113 3124 3410

z tego: nasiona     2435 2327 2335 2578 2926 2799 2810 3096  dopłaty     282 282 282 282 314 314 314 314

Koszty bezpośrednie ogółem zł 1023 1010 1075 1035 1006 989 1053 1021

Nadwyżka bezpośrednia zł 1695 1599 1543 1826 2234 2124 2071 2389

Dochód rolniczy brutto zł 1188 954 1010 1373 1735 1492 1549 1942

Dochód rolniczy netto zł 891 659 698 1130 1443 1203 1244 1702

KOSZTY OGÓŁEM zł 1827 1950 1920 1731 1797 1910 1880 1708

Nakłady pracy ogółem godz. 12,3 22,5 14,2 10,3 12,3 22,5 14,2 10,3

Celem badań jest:

stworzenie bazy danych stworzenie bazy danych –– ilościowychilościowychi wartościowych o:i wartościowych o:

- poziomie produkcji, - poziomie produkcji, - poniesionych nakładach, - poniesionych nakładach, - kosztach bezpośrednich,- kosztach bezpośrednich,

dla poszczególnych działalności: • produkcji roślinnej - np. pszenica ozima, kukurydza,• produkcji zwierzęcej - np. krowy mleczne, tuczniki

prowadzonych w gospodarstwach: prowadzonych w gospodarstwach: konwencjonalnych,konwencjonalnych,ekologicznych.ekologicznych.

Zgromadzone dane umożliwiają wykonywanie rachunków nadwyżki bezpośredniej zgodnie z metodyką UE,

ocenę i analizę wyników produkcyjno-ekonomicznych badanych działalności, w gospodarstwach ukierunkowanych produkcyjnie na tle produkujących na małą skalę,

analizę poziomu kosztów wytwarzania produktów rolniczych,

wykazanie korzyści wynikających ze zwiększenia skali,

ocenę efektywności wykorzystania poniesionych nakładów materialnych oraz nakładów pracy,

dodatkowo, wielka szczegółowość zgromadzonych danych pozwala na objaśnianie obserwowanych zjawisk i zmian.

Jednolitość metodyczna gromadzonych danych,Jednolitość metodyczna gromadzonych danych,ma ogromne znaczenie dla przeprowadzania poprawnych analiz i wyciągania ma ogromne znaczenie dla przeprowadzania poprawnych analiz i wyciągania właściwych wniosków.właściwych wniosków.

Wykorzystanie wyników badań

przez rolników do podejmowania różnych decyzji w gospodarstwie rolnym,

• rolnik ma możliwość poznania słabych i mocnych stron prowadzonej produkcji,

• dostarczają rolnikowi informacji przydatnych do podejmowania decyzji dotyczących bieżącej jak i planowanej działalności w gospodarstwie.

przez służby doradztwa rolniczego,

przez instytucje i związki branżowe (np. związki plantatorów),

przez inne jednostki wspierające rozwój rolnictwa i obszarów wiejskich,

przez jednostki naukowe i badawcze.

Wykorzystanie wyników badań

Uzyskane wyniki pozwalają na symulację bieżących,Uzyskane wyniki pozwalają na symulację bieżących,

ekonomicznych warunków produkcji. ekonomicznych warunków produkcji.

Kalkulacje dotyczące produkcji rolniczej,przeprowadzane są w celu:

ustalenia skutków zmian w gospodarstwie, określenia najkorzystniejszej dla gospodarstwa

działalności, ustalenia optymalnego poziomu intensywności

produkcji poszczególnych działalności, wyboru technologii produkcji.

Produkty systemu

Raporty kosztów i dochodówRaporty kosztów i dochodów

• dla działalności badanych w gospodarstwachdla działalności badanych w gospodarstwach,

• dla działalności pogrupowanych według dla działalności pogrupowanych według zadanego kryteriumzadanego kryterium, np. skali produkcji, regionalnego położenia gospodarstw prowadzących badane działalności,

• raporty porównawczeraporty porównawcze – dla działalności prowadzonej w danym gospodarstwie, w zestawieniu z wynikami uzyskanymi dla tej samej działalności w grupie gospodarstw wyodrębnionej według przyjętych kryteriów.

Dziękuję Państwu za uwagę

Zapraszamy na stronę www.agrokoszty.pl