20082009

Wyniki ewaluacji poddziałania 1.2.1 i 1.2.2 SPO WKP

Agnieszka RybińskaZastępca Prezesa Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości

16-17 września 2009 r.

O badaniu

I etap ewaluacji działania 1.2 (2008 rok) Poprawa dostępności do zewnętrznego finansowania inwestycji przedsiębiorstw

Badanie realizowane przez PARP przy współpracy z Krajowym Stowarzyszeniem Funduszy Poręczeniowych.

Badanie obejmowało dwa oddziałania:1.2.1 Dokapitalizowanie funduszy mikropoŜyczkowych

1.2.2 Dokapitalizowanie funduszy poręczeń kredytowych

Beneficjenci poddziałań:

� regionalne i lokalne fundusze mikro-poŜyczkowe

� regionalne i lokalne fundusze poręczeń kredytowych

Ostateczni odbiorcy wsparcia:

� podmioty korzystające z usług funduszy: mikro-, małe przedsiębiorstwa (w przypadku funduszy poręczeniowych równieŜ średnie)

wyniki badania PARP: http://www.parp.gov.pl/index/index/110

Cel badania

Celem badania było uzyskanie wiedzy na temat wpływu dokapitalizowania z działania 1.2 SPO WKP na działalność funduszy poŜyczkowych

i poręczeniowych.

Badaniem objęto dwie grupy funduszy:1) Beneficjentów poddziałania 1.2.1 i 1.2.2 SPO WKP2) Pozostałe fundusze– fundusze, które nie skorzystały z dotacji SPOWKP

Celem było poznanie opinii podmiotów niezaangaŜowanych, postronnych oraz moŜliwość odniesienia wyników beneficjentów

do grupy porównawczej.

Przebieg badania

Badanie objęło całą populacje funduszy poŜyczkowych i poręczeniowych – odpowiednio 70 oraz 53 podmioty.

W badaniu wzięło udział:

59 funduszy poŜyczkowych

� 39 beneficjentów (100%)

� 20 innych funduszy (54%)

50 funduszy poręczeniowych

� 29 beneficjentów (100%)

� 21 innych funduszy (87%)

Badanie zostało zrealizowane przez PARP w 2008 r. z wykorzystaniem techniki

CAWI (Computer-Assisted Web Interviewing).

Ocena efektów poddziałania 1.2.1 SPO WKP

FUNDUSZE POśYCZKOWE

DZIAŁALNO ŚĆFUNDUSZY POśYCZKOWYCH

Struktura źródeł finansowania poŜyczek ze względu na zakres terytorialny programu

0 1000000 2000000 3000000 4000000 5000000 6000000 7000000 8000000

ogólnopolskie

pozostałe

środki w łasne kredyty/poŜyczki środki otrzymane w ramach SPO WKP

dotacje ze środków samorządow ych środki uzyskane w ramach TOR 10 inne

(średnie wartości programów w zł)

Łączny kapitał funduszy poŜyczkowych w podzialena źródła finansowania (beneficjenci)

183 mln zł

324,5 mln zł

20,3 mln zł6,7 mln zł 5,8 mln zł

98,9 mln zł

0

50 000 000

100 000 000

150 000 000

200 000 000

250 000 000

300 000 000

350 000 000

środki w łasne środki otrzymane wramach SPO WKP

dotacje ze środkówsamorządow ych

środki uzyskane wramach TOR 10

kredyty/poŜyczki inne

Parametry programów poŜyczkowych

Fundusze dokapitalizowane w ramach 1.2.1 SPO WKP realizowały

w sumie 81 programów (73,6%).

Beneficjenci poddziałania 1.2.1 realizowali prawie 3 razy więcej

programów niŜ fundusze, które nie skorzystały ze wsparcia SPO WKP.

Biorąc pod uwagę wszystkie źródła finansowania, wartość przeciętnego

programu realizowanego przez beneficjentówwynosiła ok. 6,15 mln zł,

podczas gdy pozostałe fundusze wydawały średnio na program 2,7 mln

zł – czyli prawie trzykrotnie mniej od funduszy, które skorzystały z

pomocy SPO WKP.

Parametry programów poŜyczkowych cd.

Średnioroczna liczba wniosków, o przyznanie poŜyczek w okresie 2004-2007 wahała się między 39w roku 2005 – a 71 w roku 2007

Średnia liczba udzielanych finalnie poŜyczek wynosiła - w tych samych

latach -35do 64poŜyczek

37,846

73,2 74,281,2

25,3

52,2

64,7

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

2004 2005 2006 2007

Beneficjenci Pozostałe fundusze

Wartość udzielonych poŜyczek

Łączna wartość udzielonych finalnie poŜyczek wśród beneficjentówzawierała się w przedziale od 1,6 mln zł do 3,4 mln zł.

Pozostałe fundusze udzieliły zdecydowanie mniej poŜyczek, które opiewały na mniejsze wartości (od 560 tys. zł do 1,4 mln zł).

Pozostałe fundusze

Dodatkowe usługi

Dodatkowe usługiw podziale na beneficjentów i pozostałe fundusze

2428

107

13

16 7 5

0

6

005

1015202530

Doradz

two

Szkole

nia

inkub

ator

porę

czen

ia

Konta

kty g

ospod

arcz

e Ven

ture

Cap

ital

Beneficjenci

Pozostałe fundusze

Fundusze poŜyczkowe a banki

Wśród głównych atutów funduszypoŜyczkowych respondenci wskazywali:

indywidualne podejście do klienta

przyjmowanie poŜyczkobiorców, którzy rozpoczęli działalność

gospodarczą i nie posiadają historii kredytowej (start up)

elastyczneformy zabezpieczenia poŜyczki

prostsze i szybszeprocedury

łatwiejszy przekazdla klienta.

FUNDUSZE POśYCZKOWEOpinie i oceny

przedstawicieli funduszy poŜyczkowych

3,97

3,84

3,66

3,33

3,15

0 1 2 3 4 5

Dostęp do informacji

Spraw ność i szybkość procedury ocenyw niosku o dokapitalizow anie funduszu

Kryteria kw alif ikow alności

Prostota i klarow ność dokumentacji

Spraw ność i szybkość procedurrozpatryw ania w niosków o płatność

Skala od 1 do 5

Poddziałanie 1.2.1 SPO WKPw ocenie beneficjentów

Średnia 3,59

Oceny poddziałania 1.2.1 SPO WKPwg przynaleŜności do KSU

3,72 3,783,57

3,11 3,01

4,123,88

3,723,52

3,24

0

0,5

1

1,5

2

2,5

3

3,5

4

4,5

Dostęp doinformacji

Sprawność iszybkość

procedury ocenywniosku o

dokapitalizowaniefunduszu

Kryteriakwalifikowalności

Prostota iklarowność

dokumentacji

Sprawność iszybkość procedur

rozpatrywaniawniosków o

płatność

Fundusze nienaleŜące do KSU Fundusze naleŜące do KSU

2,57

2,57

3

2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 2,8 2,9 3 3,1

Dostęp do informacji

Kryteriakw alif ikow alności

Prostota i klarow nośćdokumentacji

Poddziałanie 1.2.1 SPO WKPw ocenie pozostałych funduszy

Skala od 1 do 5

Średnia 2,7

Opinie i oceny beneficjentów

92,30%

84,60%

97,40%

97,40%Czy efekty udziału funduszu w SPO WKPw arte były poniesionych nakładów ? (TAK)

Czy zasady udzielania w sparcia byłydostosow ane do potrzeb i charakterudziałalności Państw a instytucji? (TAK)

Czy zasady udzielania w sparcia 1.2.1 SPOWKP były dostosow ane do potrzeb polskiego

sektora MSP? (TAK)

Czy zakres podmiotow y w sparcia ze środków1.2.1 SPO WKP odpow iada społeczno-

ekonomicznym potrzebom regionu? (TAK)

Opinie i oceny beneficjentów

Co naleŜałoby zmienić, aby zasady lepiej pasowały do potrzeb sektora MSP?

Dopuszczenie wyŜszych kwot jednej poŜyczki dla przedsiębiorstw

PrzedłuŜenie moŜliwego okresu spłaty poŜyczki

W przypadku poŜyczek skierowanych do start-up uwzględnienie większego ryzyka

funduszy

Efekty niespodziewane podczas realizacji projektu

Konieczność utrzymania płynności akcji poŜyczkowej ze środków własnych z

powodu opóźnień w wypłatach transz dotacji

Zawieszenie przyjmowania wniosków o poŜyczki w oczekiwaniu na dotacje

Trudności w zabezpieczeniu poŜyczek

Trudności w dotarciu do odbiorców poŜyczek

15,4%

12,8%

Opinie i oceny beneficjentów

Czynniki mogące mieć negatywny wpływ na efekty końcowe projektu

Zmieniające się akty prawne dotyczące programu SPO WKP

Długie okresy oczekiwania na płatność

Długo trwająca weryfikacja dokumentacji załączonej do

wniosku o płatność

Powody nieskorzystaniaz dotacji SPO WKPPrzyczyny finansowe – brak środków na wymagany wkład własny

(30% kosztów kwalifikowanych projektu)

Niespełnienie wymogów formalnych

Opinie pozostałych funduszy

15,4%

Plany na przyszłość w zakresie rozwoju działalności funduszy

92,9% funduszy poŜyczkowych planuje podnieść wartość kapitału funduszu;

66,1% poszerzyć kr ąg odbiorców;

51,8%zatrudnić nowych pracowników;

50% poszerzyć zakresswojej działalności;

35,7% rozszerzyć terytorialny obszar działalności;

8,9% zmienić siedzibę funduszu;

3,6% zmniejszyć zatrudnienie;

1,8% zmniejszyć wartości kapitału funduszu;

1,8% zawęzić zakres świadczonych usług.

Prawie połowa funduszy planuje zatem dodatkowo poszerzyć zakres działalności i zakres

terytorialny oraz zatrudnić nowych pracowników. Tylko jeden fundusz zamierza zawęzić

zakres świadczonych usług oraz zmniejszyć wartość kapitału.

Plany na przyszłość beneficjentów i pozostałych funduszy (%)

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

Zatrudnienie now ych pracow ników

Poszerzenie zakresu działalności

Poszerzenie zakresu terytorialnego

Zmniejszenie w artości kapitału

Poszerzenie kręgu odbiorców

Zmniejszenie zatrudnienia

Zaw ęŜenie zakresu św iadczonych usług

Podniesienie w artości kapitału

Zmiana siedziby

Beneficjenci Pozostałe fundusze

FUNDUSZE PORĘCZENIOWE

Ocena efektów poddziałania 1.2.2 SPO WKP

DZIAŁALNO ŚĆFUNUDSZY PORĘCZENIOWYCH

Struktura finansowania beneficjentów poddziałania 1.2.2 SPO WKP i pozostałych funduszy

Pozostałe fundusze

Średnie wartości kapitału poręczycielskiego w danym roku wśród beneficjentów poddziałania 1.2.2 SPO WKP i innych funduszy (w zł)

Kapitał por ęczycielski

5139033,9

7665497,4

13199331,1

17352135,7

1300422,2 1678261,2 1885833,5 2028797,1

02000000400000060000008000000

100000001200000014000000160000001800000020000000

2004 2005 2006 2007

Beneficjenci Pozostałe fundusze

Parametry udzielanych poręczeń

Wzrost średniej wartości udzielanych poręczeń –

w 2004 r. 12 mln zł , 2007 r. 55 mln zł

Wzrost średniej liczby przedsiębiorstw, które uzyskiwały poręczenia

w danym roku w ramach jednego funduszu

w 2004 r. 33 firmy, 2007 r. 94 firmy

Wzrost średniej łącznej wartości poręczonych kredytów –

w 2004 r. 6 mln, w 2007 r. 23 mln zł

Parametry udzielanych poręczeń

Średnia liczba udzielonych w danym roku poręczeń

64,2

92,3

138,2

161,8

14,5 17,3 20,3 21,7

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

2004 2005 2006 2007

Beneficjenci Pozostałe fundusze

Parametry udzielanych poręczeń

Średnia wartość udzielonych w danym roku poręczeń

4231839,9

6430384,8

12647045,7

19017738,5

568268,6 782412,2 979436,6 1142353,5

02000000400000060000008000000

100000001200000014000000160000001800000020000000

2004 2005 2006 2007

Beneficjenci Pozostałe fundusze

Parametry udzielanych poręczeń

Średnia liczba przedsiębiorstw, które uzyskały poręczenie w danym roku

47,1

117125,2

144,6

12,9 16,2 18,5 18,5

0

20

40

60

80

100

120

140

160

2004 2005 2006 2007

Beneficjenci Pozostałe fundusze

Dodatkowe usługi

Dodatkowe usługi

8

7

1

6

6

1

9

9

1

2

8

5

0 2 4 6 8 10

Doradztwo

Szkolenia

Venture Capital

Inkubator

PoŜyczki

Kontakty gospodarcze

Pozostałe fundusze Beneficjenci

FUNDUSZE PORĘCZENIOWE

Opinie i oceny przedstawicieli funduszy poręczeń kredytowych

Poddziałanie 1.2.2 w ocenach beneficjentów

3,92

4,03

3,82

3,25

3,64

0 1 2 3 4 5

Dostęp do informacji

Sprawność i szybkość procedury ocenywniosku o dekapitalizowanie funduszu

Kryteria kwalifikowalności

Prostota i klarowność dokumentacji

Sprawność i szybkość procedurrozpatrywania wniosków o płatność

(na skali od 1 do 5)

Średnia 3,73

Opinie i oceny beneficjentów i innych funduszy

Średnia dla pozostałych funduszy 2,73

3,92 3,82

3,25

2,14

3,212,86

00,5

11,5

22,5

33,5

44,5

Dostęp do informacji Kryteriakwalifikowalności

Prostota i klarownośćdokumentacji

Beneficjenci Pozostałe fundusze

Czynniki, które mogły mieć negatywny wpływ na efekty końcowe projektów(wystąpiły w przypadku 25% funduszy)

nieprecyzyjne zapisy dokumentacji projektowej, dotyczące zwłaszcza zasad rozliczania dotacji

niejasne i zmienne zasady absorbcji i rozliczania środków

niestabilne otoczenie legislacyjne, tj. zmieniające się akty prawne dotyczące programu SPO WKP

Opinie i oceny beneficjentów

niski poziom aktywności banków współpracujących z funduszem w zakresie dystrybucji poręczeń kredytowych

pozyskanie niedostatecznej liczby banków, które mogły i chciały współpracować z funduszami poręczeniowymi

centralizacja: podejmowanie decyzji na szczeblu regionalnym, centralnym

Efekty niespodziewane podczas realizacji projektu

„na etapie przygotowania wniosku zbyt ostroŜnie ocenił

zapotrzebowanie na te środki. Efekt, to realizacja programu na

poziomie 254%”

„wystąpienie wewnętrznej konkurencji pomiędzy funduszami

poręczeniowymi, które w celu wykonania umowy z PARP

zdecydowanie obniŜyły pobierane prowizje za poręczenia.”

Opinie i oceny beneficjentów

7,1%

Opinie i oceny pozostałych funduszy

Ponad połowa funduszy, które nie skorzystały z dotacji

rozwaŜała udział w programie

Najczęstsze powody nieskorzystania:

Nie spełnianie wymogów formalnych

Brak środków na wymagany wkład własny (20% kosztów

kwalifikowanych projektu)

Specyfika regionalna, zbyt duŜa konkurencja na rynku

funduszy poręczeniowych

Ponad połowa funduszy poręczeniowych (58%)

współpracuje z funduszami poŜyczkowymi

W większości przypadków jest to współpraca z jednym funduszem

lub dwoma (64%)

Ocena współpracy z funduszami poŜyczkowymi

celująca3%

bardzo dobra45%dobra

38%

dostatecznie7%

mierna7%

Aby współpraca się polepszyła fundusze poręczeniowe wskazywały

potrzebę wprowadzenia kilku zmian, m.in:

dostosowanie metodologii oceny wniosków przez fundusze

poŜyczkowe do minimalnych wymagań funduszy poręczeniowych w

tym zakresie,

usprawnienie przepływu informacji pomiędzy funduszami

poŜyczkowymi i poręczeniowymi.

Ocena współpracy z funduszami poŜyczkowymi

7%

PODSUMOWANIE

Ocena efektów poddziałania 1.2.1 i 1.2.2 SPO WKP

Opinie funduszy poŜyczkowych i poręczeniowych

100%

100%

96,40%

100%

92,30%

84,60%

97,40%

97,40%Czy efekty udziału funduszu w SPO WKP w artebyły poniesionych nakładów ? (TAK)

Czy zasady udzielania w sparcia byłydostosow ane do potrzeb i charakterudziałalności Państw a instytucji? (TAK)

Czy zasady udzielania w sparcia 1.2.1/1.2.2 SPO WKP były dostosow ane do potrzeb

polskiego sektora MSP? (TAK)

Czy zakres podmiotow y w sparcia ze środków1.2.1/1.2.2 SPO WKP odpow iada społeczno-

ekonomicznym potrzebom regionu? (TAK)

Fundusze poŜyczkowe Fundusze poręczeniowe

Oceny funduszy poŜyczkowych i poręczeniowych

3,97

3,84

3,66

3,33

3,15

3,92

4,03

3,82

3,25

3,64

Dostęp do informacji

Spraw ność i szybkość procedury ocenyw niosku o dokapitalizow anie funduszu

Kryteria kw alif ikow alności

Prostota i klarow ność dokumentacji

Spraw ność i szybkość procedurrozpatryw ania w niosków o płatność

Fundusze poŜyczkow e Fundusze poręczeniow e

Ocena w skali od 1 do 5

1

0

1

3

12

19

10

15 2

4

0% 20% 40% 60% 80% 100%

Funduszeporęczeniowe

FunduszepoŜyczkowe

mierna dostateczna dobra bardzo dobra celująca

Ocena współpracy z PARP

Ocena w skali od 1 do 6

EFEKTY WSPARCIA SPO WKP WŚRÓD KLIENTÓW FUNDUSZY

Perspektywa na przyszłość

Aktualnie na zlecenie Instytucji Zarządzającej SPOWKP

realizowany jest II etap ewaluacji działania 1.2:

„Ewaluacja trafno ści interwencji i efektów realizacji działania 1.2 SPO-WKP (w szczególności wpływ interwencji na MSP)”

Badanie wśród firm korzystających z usług funduszy poŜyczkowych i poręczeniowych

Wyniki ewaluacji ukaŜą się na przełomie 2009 i 2010 r.

Dane o klientach funduszy

We wszystkich rodzajach informacji przewaŜa dokumentacja papierowaod 62% do 80% funduszy posiada w tej formie informacje o

przedsiębiorstwach

Drugą, najbardziej rozpowszechnioną formą gromadzenia danych o firmach

jest arkusz kalkulacyjnych typu Excel średnio 32% (fundusze

poręczeniowe),34% (fundusze poŜyczkowe)

Formę mieszaną stosuje średnio 30% funduszy, a relacyjne bazy danychtypu Access 14% (fundusze poręczeniowe), 26% (fundusze poŜyczkowe)

Dane o klientach funduszy

Największe braki występują

w poniŜszych kategoriach danych:

Adres e-mail

Osoba reprezentująca firmę z KRS

Osoba kontaktowa

Sektor działalności przedsiębiorstwa

Informacje o metodologii pomiarunowych miejsc pracy

Sposób ewidencji rezultatów działalności funduszy tj. informacja o liczbie nowych miejsc pracy stworzonych dzięki udzielanym poŜyczkom/poręczeniom, jest bardzo zróŜnicowany.

W przypadku większości funduszy, dane na temat wskaźników zatrudnienia pochodzą głównie z wniosków, z dokumentacji złoŜonej przez poŜyczkobiorcę bądź teŜ z druków ZUS.

Część funduszy (około 20%) wprowadza własne metody ewidencjonowania, które dostosowane są do specyfiki działalności danego funduszu.

Część weryfikuje te dane poprzez wizyty monitorujące, ankiety telefoniczne, analizę dokumentacji firmy (zaświadczenia ZUS DRA).

Dziękuj ę za uwagę!

PEŁNE WYNIKI EWALUACJI NA STRONIE PARP:http://www.parp.gov.pl/index/index/110