ОНЦЛОХ

Бүх эрх хуулиар хамгаалагдана ©0 0 7 9 2

ЦАГ АГААРЫН ДЭЛГЭРЭНГYЙ МЭДЭЭЛЛИЙГ 8 ДУГААР НҮҮРЭЭС УНШИНА УУ.

УЛААНБААТАР2017.12.21

ҮҮЛШИНЭ

-10° -20°

АМ.ДОЛЛАР ЮАНЬ РУБЛЬ

2427.09 368.61 41.34

ЗЭС 5-ЧИНГИС БОНД

100.080.02%

99.0500.07%

АЛТMSE ALL 10-ЧИНГИС БОНД

1264.400.25%

УЛС ТӨРМонгол Улс дипломат харилцаатай орны тоогоо дөрвөөр нэмэгдүүлнэ. УИХ-ын БОХХААБХ-ны даргаар Л.Элдэв-Очирыг томилохоор болов. Засгийн газраас Ховд, Чой-балсан, Багануурын хөгжлийн ерөнхий төлөвлөгөөг батлав. Монгол Улс Европын Холбооны татварын ил тод байдлын стандартыг хангана. НҮБ-ын ЮНЕСКО-гийн дэргэд суугаа Байнгын төлөөлөгчөөр А.Баттөрийг томиллоо.

ЭДИЙН ЗАСАГМонголын хөрөнгийн бир-жийн "MSE ALL" индекс 1184.74 нэгж болж 1.87 хувиар өсөв.“Крипто үндэстэн" 100 гаруй иргэн, аж ахуйн нэгжээс 2.5 тэрбум төгрөг татжээ. Аж ахуйн нэгж, байгууллага, иргэдэд олгосон зээлийн үлдэг-дэл 13.5 их наяд төгрөгт хүрэв. Дотоодын худалдааны салбарт 200 гаруй мянган иргэн ажиллаж байна.Монгол Улсын ДНБ ирэх онд 5.1 хувиар өснө гэж “Bloomberg”-ийн эдийн засагчид үзэв.

НИЙГЭММонгол Улс Макаотай ялтан шилжүүлэх хэлэлцээр байгууллаа. АТГ-аас авлига авсан цагдаагийн дөрвөн алба хаагчийг шалгаж байна. УИХ болон Засгийн газрын гишүүд автомашины дуут дохио ашиглахгүй. Хөнгөлөлттэй эмийг өнөөдрөөс эхлэн өдөр бүр худалдаална. Хэнтий, Сэлэнгэ, Дорноговь аймгийн зарим сумд хорио цээрийн дэглэм тогтоожээ.

ДЭЛХИЙАНУ-ын сенат 30 жилд анх удаа татварын шинэчлэлийн төслийг баталлаа. Йеменээс Саудын Араб руу дахин пуужин харвасан байна. Өмнөд Солонгосын эргийн харуул Хятадын хулгайн анчид руу гал нээв. Орос, Энэтхэг хоёр үндэсний валютаараа худалдаа хийхээр тохиролцжээ.Британийн $4.1 тэрбумын үнэтэй шинэ байлдааны хөлөгт цоорхой байгааг илрүүлэв.

69420.54%

1184.741.84%

2017.12.21, ПҮРЭВ ~ №246 (792) YНЭ: 1000₮~ СОЁЛТ ХҮНИЙ ӨГЛӨӨ СОНИН УНШИХААС ЭХЭЛДЭГ ~

ЗГМ

Цойлсон өсөлт хүлээххэрэггүйӨөрөөр хэлбэл, таваарын зах зээлийн ханш өндийсөөр, үнийн дундаж түвшинд хүрнэ. > 12

Хоолны чанар муугаас хүүхдийн өсөлт саарч байнаСургууль, цэцэрлэгийн орчинд эрүүл хүнс худал даалах шаардлагатай. > 5

Хойд Солонгосын дэглэм нурвал яах вэ

Хятадад ялгаруулалтын квот арилжих алхам хийлээ

Ubinfo.mn сайт шилдэгт багтлааGogo.mnXopom.comIkon.mnCaak.mnUbinfo.mn

“Засгийн газрын мэдээ” сонины цахим хуудас Ubinfo.mn нь Монголын мэдээллийн шилдэг сайтуудын тавдугаарт бичигдлээ.

Zaluu.comNews.mnPeak.mnMedee.mnDorgio.mn

Эх сурвалж: Alexa.com©

ubinfo.mnБҮРЭЛДЭХҮҮНКОМПАНИ

THE OFFICIAL GAZETTE

Эх оронч байна гэдэг өнгөрсөн, ирээдүйгээ зөв тодорхойлохын нэрБ.Батбаяр

ЦАГ АГААР

Үндсэн Хуулийн Цэц гишүүний халдашгүй байдалтай холбоотой хуулийн заалтыг хүчингүй болгосноор УИХ-ын гишүүдийг хуулийн байгууллага энгийн иргэдийн адил шалгаж болох нөхцөл бүрдлээ. 2

Б.Ганбаяр / ЗГМ©

Польшийг авторитаризмд буруутгах эхлэл

Сүүлийн хоёр жилийн турш Европын холбооны зүгээс Польшийн хуулийн шинэчлэлд шүүмжлэлтэй хандаж ирлээ. Лхагва гарагт Европын комисс тус холбооны том гишүүн орнуудын нэг Польшийг нийтлэг үнэт зүйл ба хуулийн засаглалыг ноцтой зөрчсөн хэмээн анх удаа албан ёсоор буруутгасан баримт бичиг гаргахаар төлөвлөжээ. Герман, Франц улсууд ЕХ-ны гишүүн байх наад захын шалгуурын асуудлаар ирэх онд санал хураах тухай Европын комиссын санаачилгыг дэмжсэн байна.

ЕХ-ны нэг дипломат хэлэхдээ энэ бол буцах аргагүй хилийг давсан чухал шийдвэр боллоо хэмээн онцлов. Германы канцлер Ангела Меркель, Францын 9

Ерөнхийлөгч Эммануэль Макрон нар холбоог шинэчлэх замын зургийг гаргахаар оролдож буй үед Польшийн ирээдүй томоохон асуулт үүсгэлээ. Варшав үндсэрхэг бодлого баримтлан Брюсселийг үл тоомсорлож байгаа нь евро бүс, цагаачлалаас авхуулаад Польш улс үлэмж хэсгийг нь хүртдэг холбооны нэг их наяд еврогийн урт хугацааны төсвийг батлах асуудалд эргэлзээ төрүүлэв.

Хэрэв гишүүн орнууд дэмжвэл долдугаар заалт гэдэг нь улс төрийн сануулга өгөхөд хүргэнэ. Уг зэмлэлийн араас Польшийн эсрэг хориг, санал өгөх эрхийг хасах гэх мэт арга хэмжээ авч болзошгүй.

ЭДИЙН ЗАСАГ

Шинэ нисэх буудлыг Японтой хамтарч удирдана

Зам, тээврийн хөгжлийн сайд Ж.Бат-Эрдэнэтэй цаг үеийн асуудлаар ярилцлаа.

-Халуун сэдвээс яриагаа эхэлье. Гашуунсухайт боомт руу нүүрс тээвэрлэдэг авто ма-ши нуудын цуваа буурсан гэх мэдээллийг өгч байна. Нөхцөл байдал ямар байна вэ?

-Цувааг багасгахад чиглэсэн Ажлын хэсэг байгуулагдаад 20

гаруй хонож байна. Нэг хэсэг 120 км хүрээд байсан цуваа одоогийн байдлаар 40 км болж буурсан. Уг нь бараа бүтээгдэхүүнийг ямар хэрэгсэл, стандартаар хэдий хугацаанд, хэр зэрэг хэмжээтэй тээвэрлэх вэ, эргэлтийн давтамж хэд байх вэ гэх мэт эдийн засгийн тооцоо хийсний үндсэн дээр тээвэрлэх ёстой. Гэтэл өнөөдрийг хүртэл энэ бүх ажлыг төр хариуцах ёстой гэсэн хандлагаар явсаар нөхцөл байдлыг ийм болтол нь хүндрүүллээ.

З.ГэрэлЗГМ

12

НИЙТЛЭЛЧИЙН БУЛАН

Мэдрэмждээ найдсан сонголтыг халахсан

Елена Самолюк хэмээх орос эмэгтэй хүүгээ спортоор хичээллүүлэх гэж найман жилийн турш оролджээ. Эхэндээ хүүгийнхээ хүслийг үл харгалзан янз бүрийн дугуйланд явуулж үзэв. Болж өгдөггүй ээ. Дараа нь хүүгийнхээ сонирхлыг асууж, дуртай спортоор нь хичээллүүлсэн ч амжилт олсонгүй. Бүжиг, усны поло, каратэ, сагс, хөлбөмбөг гээд олон ч төрөл рүү оржээ. Эцэст нь хүүгээ спортын авьяасгүй юм байна гэж дүгнэн тамирчин болгох санаархлаа орхижээ. “Хүү маань маш их хөдөлгөөнтэй, ажилсаг. Даанч спортод авьяасгүй бололтой” хэмээн Елена ярьжээ.

Уг нь хүүхдээс ганц шинжилгээ аваад л спортод авьяастай юу, хэрэв авьяастай бол ямар төрөл тохирох вэ гэдгийг нь тогтоодог спортын генетикийн шинжлэх ухаан хөгжөөд олон жил болж байгаа. Мөн тухайн тамирчин ямар ачааллыг хэдий хэмжээнд авах, дасгал хөдөлгөөнийг хэрхэн зөв хийхийг тодорхойлох спортын биомеханик гэж чухал салбар бий. Гэхдээ Елена шиг энгийн иргэд үүнийг сайн мэддэггүй болохоор олон төрөл рүү үсчсээр байгаад хайран хэдэн жилийг алдсан хэрэг.

Г.Баярсайхан @bayarsaikhanZGM

3

Халдашгүй байдал хамгаалалтгүй болов

ЗГМ: ИНФОГРАФИК

EUROSTAT©

ДЭЛХИЙН УЛСУУДЫН САРЫН ЦАЛИНГИЙН ДУНДАЖ ХЭМЖЭЭ

(АМ.ДОЛЛАР, 2017 ОНД)

1 Швейцар

2 Норвеги

3 Люксембург

4 Швед

5 Кувейт

6 АНУ

7 Исланд

8 Герман

9 Финланд

10 Нидерланд

56 БНХАУ

69 ОХУ

91 Монгол

156 Малави

157 Зимбабве

3855

3781

3565

3352

3211

3120

3020

2958

2923

2879

746

615

458

22

21

2 ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ СОНИН 2017.12.21, ПҮРЭВ ~ №246 (792)

Улс төрТОВЧХОН

ТОДРУУЛГА & ЗАЛРУУЛГА

Уншигч та манай сонины мэдээ, нийтлэл, сурвалжилгатай холбоотой тодруулж, залруулах шаардлагатай

санал, хүсэлт байвал

› INFO@ZASAG.CO

Утас: 99903584 хаягаар бидэнтэй холбогдоно уу.

Б.Ганбаяр/ ЗГМ ©

• Иргэн Б.Мэргэн, М.Ариунболд, Э.Хашчулуун нар өнгөрсөн есдүгээр сарын 8-нд Үндсэн хуулийн цэцэд дээрх гомдлыг гаргаж, ийнхүү ялалт байгууллаа.

• Үндсэн хуулийн цэц УИХ-ын гишүүний бүрэн эрхийг түдгэлзүүлэн гэмт хэрэгт холбогдуулан шалгах эрхийг өмнө нь олгож байсан.

• Хүчингийн хэрэгт холбогдсон УИХ-ын гишүүн Д.Гантулгыг шалгах боломж бүрдэж байна.

» БАЙНГЫН ХОРООУИХ-ын Байгаль орчин, хүнс хөдөө аж ахуйн байнгын хорооны өчигдрийн хуралдаанаар тус байнгын хорооны даргыг чөлөөлөх, томилох асуудлыг хэлэлцлээ. Байнгын хорооны дарга Ц.Гарамжавыг чөлөөлж, Л.Элдэв-Очирыг томилохыг гишүүдийн олонх дэмжсэн байна.

» ЗАСГИЙН ГАЗАР Ховд, Чойбалсан, Багануур хотын 2030 он хүртэлх хөгжлийн ерөнхий төлөвлөгөөг Засгийн газрын хуралдаанаар хэлэлцэн баталлаа. Дээрх хотууд дэд бүтцийн хэвтээ тэнхлэг Мянганы зам, босоо тэнхлэгүүд дайрдаг, ойрхон өнгөрдөг давуу талаа ашиглан гадаад, дотоодын хөрөнгө оруулалт татаж хөгжих боломжтой гэж үзэж байна.

» ШИЙДВЭР Үндэсний аудитын газрын 2018 онд гүйцэтгэх аудитын сэдвийг Төсвийн байнгын хорооны хуралдаанаар хэлэлцэв. Сэдвийн төлөвлөгөөнд Төрийн сан болон Орон нутгийн хөгжлийн сан, сум хөгжүүлэх сангийн үйл ажиллагаа, 2018 оны төсвийн тухай хуулийн хэрэгжилт, Монголын иргэний агаарын тээвэр ХК болон Монголбанкны үйл ажиллагаанд аудит хийлгэхээр нэмж тусгажээ.

» ТОМИЛГООМонгол Улсаас НҮБ-ын Боловсрол, шинжлэх ухаан, соёлын байгууллагын дэргэд суугаа Байнгын төлөөлөгч М.Батсайханыг эгүүлэн татав. Оронд нь Монгол Улсаас Бүгд Найрамдах Франц Улсад суух Онц бөгөөд Бүрэн эрхт Элчин сайд А.Баттөрийг Байнгын төлөөлөгчөөр томиллоо.

» ЖУРАМТөрийн болон орон нутгийн өмчийн цэцэрлэг, ерөнхий боловсролын сургууль, Мэргэжлийн боловсрол, сургалтын байгууллагын багш, албан хаагч нарт улирлын ажлын үр дүнгийн мөнгөн урамшил олгохтой холбоотой журмыг шинэчлэн баталлаа. Журмыг ирэх оны нэгдүгээр сарын 1-нээс мөрдөж эхлэх бөгөөд урамшлыг сар бүр тооцож, улирал бүр олгож байх юм.

» ХАМТЫН АЖИЛЛАГАА Засгийн газраас Бүгд Найрамдах Жибути Улс, Сент Кристофер ба Невисийн Холбооны Улс, Бахамын Хамтын Нөхөрлөлийн Улс, Белиз Улстай дипломат харилцаа тогтоох тухай хэлэлцэн дэмжиж УИХ-д өргөн мэдүүлэхээр болов. Манай улс одоогоор 186 улстай дипломат харилцаа тогтоогоод байна.

» НАМУУД МАХН-ын Их чуулган энэ сарын эхээр болсон. Чуулганд 21 аймаг, нийслэлийн есөн дүүргийн 1000 орчим төлөөлөгч оролцож, намын дүрэмд өөрчлөлт орууласны зэрэгцээ МАХН-ын даргаар УИХ-ын гишүүн О.Баасанхүүг сонгосон юм. Энэ өөрчлөлтийг бүртгүүлэхээр МАХН-аас Улсын дээд шүүхэд хандлаа.

» ТӨСӨЛЗасгийн газраас Агаарын тухай, Ус бохирдуулсны төлбөрийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг УИХ-д өргөн мэдүүлнэ.

Иргэн Б.Мэргэн, М.Ариунболд, Э.Хашчулуун нар өнгөрсөн есдүгээр сарын 8-нд Үндсэн хуулийн цэцэд дээрх гомдлыг гаргаж, ийнхүү ялалт байгууллаа.

Монгол Улсын Үндсэн хуулийн хууль, шүүхийн өмнө хүн бүр тэгш эрхтэй гэх заалт бүрэн утгаараа хэрэгжиж эхлэв. Учир нь УИХ-ын гишүүдийг энгийн иргэдийн адил шалгаж болдоггүй цаг өчигдрөөр дуусгавар болов. Үндсэн хуулийн цэц ээлжит Их суудлын хуралдаанаараа УИХ-

-Үндсэн хуулийн өөрч лөлтөд УИХ-ын гишүүн өөрийнхөө эрхийг хязгаарлах хэд хэдэн заалт оруулж өгсөн. Тухайл бал, УИХ-ын ир цийн ху-вийг өндөрсгөх асуу-дал ярьж байгаа. Мөн зарим томилгоонд хязгаарлалт хийж байна. Ерөнхий сайд өөрөө Засгийн газрын гишүүдээ томилдог байх. Ерөнхий сайдад энэ эрхийг бүрэн өгье гэж байна. Мөн улсын төсвийг хэлэлцэх үед зарлага нэмэгдүүлэх саналыг Засгийн газартай зөвшилцсөн байхаар тусгаж байна. Улсын

төсөвт улс орны томоо-хон асуудлыг ярихаас илүүтэй той рог, сум, багийн төс-вийг суутгаж байгаа. Энэ нь эргээд төсөв,

санхүүгийн асуудал хариуцсан төрийн за-

хир гааны, Засгийн газрын бодлоготой зөрчилдөхөд хүрдэг. Тийм учраас төсөв хэлэл цэхэд УИХ-ын гишүүдийн эрхийг хязгаарлая. Хэрвээ зарлага нэмэг-дүүлэх санал гаргаж байгаа бол Засгийн газраас зөвшөөрөл авдаг байх хэрэгтэй.

УИХ-ын гишүүнЯ.Содбаатар

Шадар сайд Ө.Энхтүвшин БНХАУ-ын Эрээн хотын намын хорооны дарга Тянь Юн, Эрээн хотын дарга Лю Жыпинтэй уулзав. Энэ үеэр тус хотын удирдлага Эрээн хот дахь Чөлөөт бүсийн талаар дэлгэрэнгүй танилцууллаа.

БНХАУ-ын дарга Ши Жиньпин 2014 онд Монгол Улсад айлчлах үеэр УИХ-ын хүндэтгэлийн чуулганд тавьсан илтгэлдээ Замын-Үүд болон Эрээн хотыг холбосон хилийн хамтын ажиллагааны бүс байгуулахыг судлахаа мэдэгдсэн юм. Тийнхүү 2015 оны тавдугаар сард Аж үйлдвэрийн яам болон БНХАУ-ын Худалдааны яам “Монгол, Хятадын Замын-Үүд-Эрээний хилийн хамтын ажиллагааны бүсийн хамтарсан ерөнхий төлөвлөгөө”-г үзэглэснээр хоёр тал хил дамнасан бүсийн зорил го, зарчим, механизмаа

тодорхойлсон байна. Албан ёсны төлөвлөгөөний дагуу Хятадын тал шаардлагатай гэрээ, хэлэлцээрийн төслийг Монголын талд даруй хүргүүлсэн боловч Монголын тал хариу өгөөгүйн улмаас хилийн хамтын ажиллагааны бүс байгуулах төсөл өнөөг хүртэл гацсан байна.

Танилцуулгад дурдсанаар, Хятад, Монголын тал Эрээн-Замын-Үүдийн хилийн хамтын ажиллагааны бүсийг нийт 18 км.кв байхаар төлөвлөсөн байна. Хятадын тал өнгөрсөн хоёр жилийн хугацаанд Эрээн хотын бүс дэх өөрийн есөн км.кв талбайд улсынхаа төсвөөс 800 сая юанийн хөрөнгө оруулж, зам талбай, ус зайлуулах шугам хоолой зэрэг дэд бүтцийн барилга байгууламжийг барьж дуусгажээ. 2018 онд үлдсэн ажлаа гүйцээхээр төлөвлөсөн байна.

Үүний дараа Эрээн хотын

удирдлага Шадар сайд Ө.Энхтүвшинд хэд хэдэн санал тавьжээ. Тодруулбал, хоёр талын хилийн хамтын ажиллагааг урагшлуулах зорилгоор хоёр улсын өндөр түвшний IV зөвлөлдөх уулзалтыг ойрын хугацаанд сэргээн зохион байгуулахыг хүссэн байна. Мөн Засгийн газар хоорондын хэлэлцээрийн үед хилийн хамтын ажиллагааны бүсийн асуудлыг ярианы сэдэвт оруулах, Монгол Улс Замын-Үүдийн чөлөөт бүсэд барих бодлогоо тодорхой болгох шаардлагатай байгааг дуулгав. Хилийн хамтын ажиллагааны бүсийн албан ёсны хэлэлцээрт эцэслэн гарын үсэг зураагүйн улмаас Хятадын хөрөнгө оруулагчид Монголын талын Замын-Үүдийн чөлөөт бүсдээ барих бодлого нь тодорхойгүй хэмээн үзэж итгэл алдрах байдал ажиглагдаж байгаа аж.

Засгийн газраас Эдийн засгийн хамтын ажиллагаа, хөгжлийн байгууллагын “Татварын зорил-гоор ил тод байдал, мэдээлэл солилцооны дэлхийн форум”, “Татварын суурийг багасгах, ашиг шилжүүлэх”-ийн эсрэг байгууллагад элсэн орох тухай хүсэлт гаргах нь зүйтэй гэж үзлээ. Ингэхдээ банк, санхүүгийн байгууллагын харилцагчдын мэдээллийг зөвхөн татварын зорилгоор ашиглах юм.

Цаашид татварын эрх зүйн орчныг ил тод, боловсронгуй бол-гох чиглэлээр холбогдох хуулийг шинэчлэх, нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл боловсруулж, ирэх оны нэгдүгээр улиралд багтаан танилцуулахыг сайд Ч.Хүрэлбаатарт даалгалаа.

Европын холбооноос татварын

зорилгоор хамтран ажилладаггүй улсын жагсаалтыг энэ сарын эхээр батлахад манай улс багтсан байна. Үүний шалтгаан нь Монгол Улс “Татварын зорилгоорх ил тод байдал, мэдээлэл солилцооны дэлхийн форум”-ын гишүүнээр элсээгүй, холбогдох хэлэлцээрт гарын үсэг зурж, соёрхон батлаагүй, “Татварын бааз гувчуулах, ашиг зувчуулахын эсрэг” заавал дагаж мөрдөх шалгуур үзүүлэлтийг хэрэгжүүлээгүйтэй холбоотой юм. Жагсаалтаас гарахын тулд дээрх хэлэлцээр, хөтөлбөрүүдэд нэгдэх, даган мөрдөх тухай байр сууриа илэрхийлэх ёстой. Сангийн сайд дээрх байгууллагад хүсэлт явуулснаар гишүүнээр элсэн орсонд тооцогдох юм байна.

УИХ-ын гишүүний бүрэн эрхийг түдгэлзүүлэн шалгах боломжтой боллоо

Б.Даваатогтох@datoZGM

Халдашгүй байдал хамгаалалтгүй боловын гишүүн зөвхөн гэмт хэрэг үйлдэж байхдаа буюу хэргийн газарт нотлох баримттайгаа баривчлагдсан тохиолдолд л бүрэн эрхийг нь түдгэлзүүлэх тухай заалт нь Үндсэн хуультай зөрчилдөж байна хэмээн үзлээ. Цэцийн гишүүд иргэн бүр хуулийн өмнө тэгш эрхтэй байх Үндсэн хуулийн агуулгатай зөрчилдөж байгааг онцлоод УИХ-ын тухай хуулийн дээрх заалтыг хүчингүй болгов. Иргэн Б.Мэргэн, М.Ариунболд, Э.Хашчулуун нар өнгөрсөн есдүгээр сарын 8-нд Үндсэн хуулийн цэцэд дээрх гомдлыг гаргаж, ийнхүү ялалт байгууллаа.

Ингэснээр гэмт хэрэгт холбогдсон төрийн түшээг шалгах боломж бүрдэж байгаа юм. Өөрөөр хэлбэл, УИХ-ын гишүүнд эрүүгийн хэрэг үүсгэсэн бөгөөд түүний бүрэн эрхийг түдгэлзүүлэх тухай саналыг Улсын ерөнхий прокурор УИХ-д оруулсан тохиолдолд энэ асуудлыг парламент хэлэлцэнэ гэсэн үг. Өнгөрсөн хугацаанд халдашгүй байдлаар хамгаалагдсан хэд хэдэн төрийн түшээд эрүүгийн хэрэг үүсгэсэн ч шалгаж болдоггүй байв. Тэд гэмт хэрэг үйлдэж байхдаа буюу хэргийн газарт нотлох

баримттайгаар баригдаагүй гэдэг шалтгаанаар мултарч дөнгөдөг байлаа.

Энэ хууль хамгийн түрүүнд үйлчилж мэдэх түшээ бол хүчингийн хэрэгт нэр холбогдоод буй Д.Гантулга.

Харин УИХ-ын гишүүний суудлаас буусных нь дараа хэргийг сэргээж, холбогдох ялыг оногдуулсан тохиолдол

бий. Хамгийн сүүлийн жишээ Д.Дондог. УИХ-ын гишүүнээр ажиллаж байх үед хуулийнхан шалгаж нийслэлийн прокурорын газраас түүний эрхийг түд-гэлзүүлэх асуудлыг УИХ-д удаа дараа тавьж байсан ч хүлээж аваагүй юм.

Ингээд Д.Дондог гишүүний сэнтийгээс буусны дараа буюу 2013 оны зунаас эхлэн түүнд холбогдох хэргийг дахин шалгаж эхэлсэн байдаг.

Мөрдөн байцаалтын явцад Д.Дондог нь өнгөрсөн 2008 оны хоёрдугаар сарын 8-нд өөрийн шадар туслах Г.Сайнбаяртай хамтран “Меридан” гэх компанид орон сууц барих газрын зөвшөөрөл гаргаж өгөх нэрийдлээр 242 мянган ам.доллар буюу 400 орчим сая төгрөг залилж, сонгуулийн сурталчилгаанд ашигласан гэдгийг тогтоосон. Улмаар 2014 онд 10.1 жилийн ял оноож байсан.

Үүнээс гадна нийслэлийн Засаг даргаар ажиллаж байхдаа албан тушаалаа урвуулан ашиглаж, улсад онц их хэмжээний хохирол учруулсан гэх хэрэгт УИХ-ын гишүүн асан Ц.Батбаярыг сэжиглэсэн. Хэргийг шалгах үед УИХ-ын гишүүнээр сонгогдож,

саарал ордонд сууж байсан тул түр хугацаанд хойшлуулсан юм. Хожим мөн л гишүүн бус болсон үед нь хэргийг сэргээж, 2.1 жилийн хорих ялыг чанга дэглэмтэй хорих ангид эдлүүлэхээр шийтгэсэн.

Монгол Улс анх 2006 онд УИХ-ын тухай хуульд гишүүний бүрэн эрхийг түдгэлзүүлэх тухай заалтыг тусгаж, баталсан. Энэ нь УИХ-ын гишүүдэд хариуцлага тооцох эрх зүйн орчныг бий болгох гэсэн эхний алхам байсан юм. Гэвч Үндсэн хуультай зөрчилдөж байна гэсэн үндэслэлээр хүчингүй болгосон түүхтэй. Тэгвэл үүнээс өмнө УИХ-ын гишүүдэд хариуцлага тооцсон байсан хоёр гуравхан жишээ бий. Тухайлбал, Улсын Бага Хурлын гишүүн Д.Дамдиныг 1991 онд эгүүлэн татсан байдаг. Тэрбээр алдарт 20 дугаар тогтоол гарахыг урьдчилан мэдэж, хувьдаа ашигласан гэх хэргээр бүрэн эрхээ цуцлуулж байсан юм. Мөн 1996-2000 оны УИХ-аас Казиногийн тухай хуулийг батлахаар парламент хэлэлцсан байдаг. Тухайн үед буюу уг хуулийн дагуу явуулсан казиногийн тендерийг будилуулж, авлига авсан хэргээр УИХ-ын гишүүн, Хууль зүйн сайд С.Батчулуун агсан, гишүүн

Д.Энхбаатар, Д.Баттулга нарыг хорьж байсан удаатай. УИХ-аас дээрх гурван гишүүний бүрэн эрхийг түдгэлзүүлж, шалгуулах хүсэлт гаргаснаар ийнхүү хариуцлага хүлээлгэсэн юм. Гишүүдэд хариуцлага тооцох тухай бас нэгэн тохиолдол гэвэл 2004-2008 оны парламентын үед У.Хү рэлсүх, Г.Зан дан ша тар, Т.Бадамжунай нарыг Хадгаламж банкны 14 тэр бум төгрөгөөр казинод сон хэрэг мандсан. Тэд-ний бүрэн эрхийг түд гэлзүүлэх тухай УИХ-аар хэлэлцээд тухайн үед олонх байсан намын ги шүүд нь гурван нөхрөө танхимдаа авч үлдэж чад сан юм.

Онцлоход, Үндсэн хуулийн цэц УИХ-ын гишүүний бүрэн эрхийг түдгэлзүүлэн гэмт хэрэгт холбогдуулан шалгах эрхийг өмнө нь олгосон. Гэвч УИХ Үндсэн хуулийн цэцийн дүгнэлтийг хүлээж авахдаа агуулгын өөрчлөлт хийх нэрийдлээр хэлбэр төдий засвар оруулсан юм. Өөрчлөлт оруулсан заалтыг нь харвал “гэмт хэрэг үйлдэх явцдаа” гэдэг үгийг “гэмт хэрэг үйлдэж байхдаа” гэж солиод “эд мөрийн баримттайгаар баригдсан” гэд гийг “нотлох баримттайгаар баригдсан” гэж өөрчилсөн юм. Тиймээс парламент Үндсэн хуулийн цэцийн өчигдрийн дүгнэлтийг хэлэлцэхдээ дахин ийм завсар оруулахаас сэрэмжилж буйгаа хуульч Б.Мэргэн Цэцийн гишүүдэд “сануулав”. Энэ талаарх маргааныг Цэц дээр хэлэлцэх үед хууль хамгаалагч-ийн үүргийг Л.Оюун-Эрдэнэ гишүүн хүлээж парламентаас томилогдсон. Гэвч тэрбээр ирээгүй юм.

ТОМИЛОЛТ

Урд хөрш бодлогоо тодорхой болгохыг хүсэв

ЗАСГИЙН ГАЗАР

Монгол Улс Европын холбоонд тал заслаа

ЭШЛЭЛ

zasag.mn ©

галбир нь тэр спортод бус, өөр төрөлд тохирохоор байвал яах вэ, хэрхэн мэдэх вэ. Спортын генетик үүнийг шинжилгээгээр тогтоодог” хэмээн тэрбээр ярилаа.

Гэхдээ нэг гэрэлтэй мэдээ байна. Монголын үндэсний олим пийн хороо хоцрогдсон энэхүү хоёр салбарыг хөгжүү-лэх асуудалд анхаарлаа хан дуу лаад эхэлжээ. Эхний ажлуу дыг ч хийгээд эхэлсэн байна. Тухайлбал, генетик, био ме ханик өндөр хөгжсөн, спор тын их гүрнүүд болох ОХУ, БНХАУ, Украинтай өргөн хү-рээнд хамтран ажиллах гэрээг байгуул жээ. “Олон улсад суд-лагдаж, туршигдсан учраас Монголдоо хөгжүүлэхэд нэг их хугацаа шаардагдахгүй. Энэ чиглэл өндөр хөгжсөн орнуу даас мэргэжилтэнүүдийн дэмж лэг-тэйгээр сургалт зохион байгуулж, боловсон хүчнээ гадаадад

2017.12.21, ПҮРЭВ ~ №246 (792)

Нийтлэлчийн булан

3ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ СОНИН

хоногийн дараа 33 нас хүрнэ. Тамирчны замналын хувьд уруудах шатандаа оржээ гэсэн үг. Ер нь өдий насны сагсчин зодог тайлах тал руугаа хандаж, үзүүлэлтүүд нь эрс буураад ирдэг. Гэтэл Леброн Жеймс ид гялалзаж байсан үеэсээ ч илүү амжилт үзүүлж, багаа оройлон тоглосоор байгаа нь мэргэжилтнүүдийн анхаарлыг татжээ. Тэгвэл үүний учир шалтгаан нь биомеханикт байв. Тэрбээр бэлтгэл хийх, хооллох, амрах, бэлтгэлийн үеэр ямар дасгал хийх гээд тамирчин хүнд хэрэгтэй бүгдийг мэргэжилтний заавар зөвлөгөөний дагуу хийдэг аж. Тиймдээ ч сагсан бөмбөгийн хамгийн хүчирхэг лигт 14 жил тоглосон хэрнээ урьдын адил шилдгийн шилдэг нь байж чадав. Тогтвортой амжилт яаж ирдгийг Леброны жишээнээс харж болно. Өөр нэг жишээ бол Криштиану Роналду. 33 гэдэг хөлбөмбөгийн хувьд харьж яваа нас. Гэтэл тэрбээр 10 жилийн өмнөхөөсөө дутуугүй, зарим тохиолдолд илүү тоглолтыг үзүүлж байгаа нь дэлхийн олон мэргэжилтнүүдийн гайхшралыг барж байна. Гэтэл манайхан яадаг билээ. Нэг тэмцээнд гайгүй оролцож, бөөн медаль хамах ч дараа нь энэ амжилтаа давуулах нь байтугай, давтаж чадахгүй байх нь түгээмэл. Эсвэл нэг

Мэдрэмждээ найдсан сонголтыг халахсан

1Харин мэргэжлийн байгуулла-

гуудын тухайд байдал өөр. Спортын анагаах ухаан өндөр хөгжсөн оронд үс, шүлс, бул-чингаас нь шинжилгээ аваад тухайн хүүхэд ямар спортоор хичээллэвэл амжилтад хүрэх магадлалтайг тогтоодог болоод цөөнгүй жилийн нүүр үзэж байна. “Ихэнх хүн хөдөлгөөний дундаж түвшинтэй байдаг. Тэдний долоон хувь нь л маш өндөр үзүүлэлттэй. Зарим хүн энэ авьяасаа мэдэлгүй огт өөр ажил хийгээд явах нь бий. Эрдэмтэд олон жилийн судалгааны дүнд спортын 200 гаруй генийг олж илрүүлсэн. Үүнээс 34 нь илүү тодорхой, илүү найдвартай. Мэдээж боксчны гэх мэт тусгайлсан ген байхгүй л дээ. Харин тэсвэр тэвчээр, хүч чадал, уян хатан байдлыг нь тодорхойлж болно. Үүнийг үе шаттай тодорхойлсноор хүүхдэд яг ямар спортын төрөл тохирохыг мэдэж болдог” хэмээн биологийн шинжлэх ухааны доктор В.Ильин ярьжээ.

Техник технологи хөгжихийн хэрээр спортын генетикийг ч илүү нарийвчлалтай тогтоодог болж байна. Спортын талбарт амжилт гаргахын нэг чухал зүйл нь генетик гэдгийг ойлгосон баян, хүчирхэг улсууд энэ чиглэл рүү хөрөнгө оруулах нь ч ихэсчээ. Тухайлбал, Италид сүүлийн хэдхэн жилийн дотор 5000 хүнийг спортын ДНК-ийн шинжилгээнд оруулсан бол Беларусь улс генетикийн судалгааг хуульчилж өгөхөөр төлөвлөсөн гэнэ. Тус улсад эцэг, эхчүүд хүүхдийнхээ спортын чадварыг мэдэхийг хүсвэл 60 хувийн хөнгөлөлттэйгөөр шинжилгээнд хамруулах боломжтой.

Тэгвэл бусад нь анхаарлаа хандуулаад байгаа энэ салбар Монголд хэр хөгжсөн байдаг бол. Үүнийг тодруулахаар албаны хүмүүстэй холбогдсон ч ихэвчлэн базаахгүй хариу сонслоо. “Шулуухан хэлэхэд хамгийн хоцрогдож байгаа хоёр салбар бол спортын генетик болон биомеханик. Биомеханикийн хувьд багаж, тоног төхөөрөмж хамгийн их дутагддаг. Олон улсад хэрэглэгддэг төхөөрөмж нь хамгийн багадаа 200-400 сая төгрөгийн үнэтэй. Улс энэ мөнгийг гаргаж чадахгүй учраас биомеханик үндсэндээ орхигдсон, бэлтгэгдсэн боловсон хүчин ч бараг алга. Хэрэв бид тоног төхөөрөмжөө шинэчлэхгүй бол спортын шинжлэх ухаанаас хоцрогдсоор байна гэсэн үг”

турш лагажуулаад авахад бид эхний үр дүнгээ хүртээд эхлэх боломжтой ажил. Үүний дараа тодорхой хэмжээний тоног төхөөрөмжийг шийдээд ажлаа эхлүүлж болно. ОХУ, БНХАУ, Украины Үндэсний олимпийн хороотой хамтран ажиллаж, тэдний туршлагаас суралцсанаар спортын генетик, биомеханикийн хөгжлийн суурийг Монголдоо тавих юм” хэмээн Д.Загдсүрэн нэмж тайлбарлав.

Дээхнэ үеийн ахмадууд ирээ-дүйд сайн бөх болох залуусыг мун даг шинжиж чаддаг байсан гэдэг. Х.Баянмөнх аваргыг арав-хан настай байхад аавынх нь найз нутгийн хөгшин “Танай энэ хүү л мундаг бөх болно” хэмээн хэлсэн нь биеллээ олсон. Энэ мэт жишээ олныг дурдаж болно. Гэхдээ бид хэдий болтол зөн совин, мэдрэмждээ найдаж тамирчдаа сонгох вэ. Биднийг мөнгөгүй гээд гар хумхин суух хооронд бусад улс энэ салбарт ноёлж, амжилт гаргах бүх нөхцөлийг бүрдүүлж байна. Тэр хэрээр амжилт нь тогтвортой өссөөр буй. Харин бид энэ хэвээрээ байвал нэг тэмцээнд гайгүй оролцож, нөгөөд нь бүдэрдэг өнөөгийн дүр төрх хэзээ ч арилахгүй. Нэг ёсондоо харанхуйд тэмтчиж явсаар аз таарвал гарах хаалгаа олно, хэрэв олохгүй бол тэндээсээ гарч чадахгүй гэсэн үг.

Хамгийн хоцрогдож байгаа хоёр салбар бол спортын генетик болон биомеханик

жил сайн байгаад дараа оноос нь уруудаад эхэлдэг. Энэ бүгд эргээд спортын шинжлэх ухаан, спортын биомеханик, системтэй бэлтгэлжилтийн хөгжлөөс шууд хамаарч байдаг. Тэгвэл энэхүү чухал салбаруудын ач холбогдлын талаар Монголын үндэсний олимпийн хорооны ерөнхийлөгч Д.Загдсүрэн ийн ярьж байна. Тэрбээр Монголын спортын анагаах ухааны тэргүүлэх мэргэжилтнүүдийн нэг юм.

“Өнөөдөр Монголын спор-тын анагаах ухаанд дутагдаж байгаа хоёр гол салбар бол генетик, биомеханик. Спортын биомеханик манай улсад нэлээд дээхнэ хөгжиж байгаад одоо тасарчихаад байгаа бол спортын генетик огт хөгжөөгүй. Спортын биомеханикийн үр дүнд тухайн тамирчин ямар хэмжээний ачааллыг яаж авах боломжтойг тогтооно. Энэ нь тамирчны өсөлт дэвшлийг тодорхойлж, чиглүүлэхэд онцгой чухал. Эдгээр чадварыг илрүүлж, тогтоодог тоног төхөөрөмж олон болсон. Харин спортын генетик бол тамирчдыг хэрхэн сонгохтой холбоотой салбар. Өнөөдөр манайхан тамирчдаа биеийн хөгжил, идэвх чармайлтыг нь харж байгаад л сонгодог. Гэтэл тухайн хүүхдийн физиологийн онцлог, биеийн ерөнхий

Эрдэмтэд олон жилийн судалгааны

дүнд спортын 200 гаруй генийг олж

илрүүлсэн

УХААРАЛ ХАЙРЛАХ УРАН ШОГ

Энэрэнгүй сэтгэл

Херлуф Бидструп Уран шог©

Б.Ганбаяр / ЗГМ©

Хүүхдийн үс, шүлс, булчингаас нь шинжилгээ аваад ямар спортоор хичээллэвэл амжилтад хүрэх магадлалтайг тогтоодог болоод цөөнгүй жилийн нүүр үзэж байна.

хэмээн Спортын анагаах ухааны албаны дарга Ч.Насанбат тайлбарлав.

Спортын биомеханиктай холбоотой нэгэн сонирхолтой дүгнэлтийг аналистууд гаргасан байна. Дэлхийн шилдэг сагсчин Леброн Жеймсийг мэдэхгүй хүн ховор байх. Энэ залуу хэдхэн

• Биднийг мөнгөгүй гээд гар хумхин суух хооронд бусад улс энэ салбарт ноёлж, амжилт гаргах бүх нөхцөлийг бүрдүүлж байна.

• Хэрэв бид тоног төхөөрөмжөө шинэчлэхгүй бол спортын шинжлэх ухаанаас хоцрогдсоор байна.

• Италид сүүлийн хэдхэн жилийн дотор 5000 хүнийг спортын ДНК-ийн шинжилгээнд оруулжээ.

4 ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ СОНИН 2017.12.21, ПҮРЭВ ~ №246 (792)

Судлаачийн үг

0 0 7 9 2

ТУЗ-ийн даргаЭрдэнэбаатарын ДОЛГИОН

Ерөнхий эрхлэгч Баатарын ДУЛАМХОРЛОО

ЗөвлөхШатарбалын ДАВААДОРЖ

Орлогч эрхлэгчЛхагважавын СУГАРМАА

Утас: 99903584

Улс төр, нийгэм, эрэн сурвалжлах мэдээллийн албаЭдитор Б.Даваатогтох

Утас: 99901637

Эдийн засаг, уул уурхайн мэдээллийн албаЭдитор Б.Баяртогтох

Утас: 99901532

Цахим контент, бүтээлч үйлдвэрлэлийн албаЭдитор Г.Баярсайхан

Утас: 99903574

Э.ЭнхбаатарУтас: 99903578

Улаанбаатар хот, Сүхбаатар дүүрэг, I хороо, Энхтайваны өргөн чөлөө,

“Блю Скай тауэр” 407 тоотУлсын бүртгэлийн дугаар. 1024

Утас: 70103131, Факс: 70106065

ubinfo.mn

Дугаарын удирдагчБ.Энхжаргал

“Засгийн газрын мэдээ” сонин нь ардчилсан, шударга ёс, хүний эрхийг дээдэлж, чөлөөт

сэтгүүл зүйн хэм хэмжээг бүрнээ сахин, олон ургальч үзлийг илэрхийлэх мэдээллийн

индэр байж, нийт Монгол үндэстний ойлголцол, эв нэгдлийг бэхжүүлэхийг эрхэм

зорилгоо болгоно.

РЕДАКЦИ

ЗАР СУРТАЛЧИЛГАА

ХАЯГ

ЦАХИМ ХУВИЛБАР

Эдүгээ 258 сая хүн буюу манай гаригийн нийт хүн амын 3.4 хувь нь эх орноосоо гарч харьд аж төрж байна. Энэ дунд манай монголчууд багахан хувийг бүрдүүлнэ.

Мигрант, дүрвэгч гэсэн хоёр өөр хүн сүрэг байна. Эхний хийг цагаач хэмээн монголчилсон. Тэгж ч дассан. Түүхнээ байсан үзэгдэл одоо ч нийгэмд байсаар. Харин хоёр дахийг монголчууд тэр бүр мэдэхгүй, харин нүүрлээд ороод ирэх вий гэсэн айдас лав надад бий. Рохинжа, Сири, Ирак, Араб, Афганы дүрвэгсдийг Монгол руу хөөж явуул гэх сэтгэхүй Европт мэр сэр төлөвшсөнийг би маш эмзэглэн хүлээн авч буй нэгэн.

Мигрант (Migrant) -товчхондоо аж амьдралаа сайжруулахаар эрэлд гарч, өөр улс орнууд руу очсон хүн. Тэд ажил олж хийх, мөнгө олох хүсэлтэй. Тэр хүслийг нь ч цаад улс нь дэмжиж болно. Солонгост ажил эрхэлж “хар”-аар буй 40 мянган монгол бол мигрант юм.

Дүрвэгч (Refugee буюу оросоор “Бе́женцы”) амь нас, эрх чөлөөгөө аюулаас хамгаалж эх орноо орхин одсон хүн. Мигрантаасаа дүрвэгч юугаараа ялгарах вэ? Мигрант бол ажил эрхэлж болно, тэр нь давуу тал нь. Тэгвэл дүрвэгч нь орогнох эрх эдэлнэ, олон улсын эрх зүйгээр хамгаалагдана. Жишээ нь Италийн эрэгт нэг мигрант өөрийгөө дүрвэгч гээд нэрлээд очдог, дүрвэгч болж хувирдаг. Тэгвэл дүрвэгчийг албадан буцаах нь олон улсын эрх зүйгээр хууль бус. Хэрэв цагаач хүн цаад улсынхаа хилийг хууль бусаар нэвтэрсэн бол албадан

Дүрвэгч цагаачдаар бялхсан ертөнцийн тухай мэдлэг

аргацаана. Монгол бол Хойд Солонгос шиг биш гэдгийг цаадуул нь мэдэлгүй яахав, тэгээд хөөрхийс буцаагдана даа. Буцахгүй гэсэн нь оргож, гэмт хэр гийн бүлэгт элсэнэ. Европ даяар хил дамжсан хулгайн сүл-жээнд монголчууд олноороо орол цож буй нь дүрвэгч болж ча-даа гүйчүүдийн амь зуух арга нь.

Эдүгээ даян дэлхий миграцын хямрал гэхээсээ дүрвэгсдийн хямралд автсан. Цагаач голлоод тоон үзүүлэлтээр Энэтхэг толгой цохиж (17 сая), Мексик (13 сая) удаална. Залгаад Орос, Хятад, дүрвэгсэд голловол Сири, Бангладеш, Пакистан, Украин

“Лалын улс”-ыг ялж даран сөнөөж байгаа нь л бодит шалтгаан болохоос бус Турк нэг л өдөр хэлэлцээрээ цуцлаад Босфорын хоолойгоор хилээ зад нээгээд өгөхөд Европ барьц алдана. Ливийн хуаран ирээдүй цаг дээр учраас бас баталгаагүй.

Италийн Дотоод хэргийн сайд Марко Миннити гэгчийн ярьснаар Европын Холбоо руу Италиар дамжиж очдог дүрвэгсэд, цагаачдын урсгал багасах “хонгилийн үзүүр”-т гэрэл харагджээ.

Frontex-ийн мэдээллээр Сириэс чухам хэн дүрвэдэг сонин статистик байна. 18-аас

түгшиж байна.Frontex руугаа оръё. Итали

руу явдаг маршрут дүрвэгсэд цагаачдад үлэмж танигдсан, түгээмэл хэрэглэгддэг. Тэр маршрутыг Нигериа, Гвиней, Кот-д'Ивуар, Бангладешийн иргэд ашиглаж байгаа, өмнө нь “Арабын хавар”-ын үймээний үед тунис, ливи, египетчүүд хангалттай ашигласан. Завь салан дээр хувь заяагаа даатгаад хөвж очдог замын тухай ярьж байна. Эрсдэл ихтэй, үхэл хагацлаар дуусдаг зам. Сирийнх л биш бол бусдыг нь дүрвэгч гэж хүлээн авах, тэгж өөрсдийгөө ойлгуулах нөхцөлгүй тул миграц гэх ангилал

Олхонуд БаярхүүСудлаач профессор

Оросоос наашаа хил давбал яах вэ гэдэгт бидэнд хариулт байна уу?

Цагаач ба дүрвэгсдийн ихэн хи нь дэлхийн 10 улсад хоргодож буй, тэр 10 улсыг АНУ магнайлна, тэнд АНУ-ын иргэн бус 49.8 сая хүн бий. Орос удаална. Араас нь тус бүр 12 саяыг нийгэмдээ шингээсэн Саудын Араб, Герман жагсана. НҮБ-ын судалгаагаар бол, 2000 онд даян дэлхийд цагаачлан явагсдаас өнөөгийн 250 сая гэдэг нь 49 хувиар их байна гэсэн үг аж. Дэлхий даяар хэрэн яваа дүрвэгсэд, цагаачдын 74 хувь нь (20-64 настан) хөдөлмөрийн насныхан, харин бүх дэлхийд

гаргах эрх нь нээлттэй. Дүрвэгч дээр ярилтгүй.

Migration-товчхондоо цагаач-лалыг ерөнхийд нь нэрлэнэ. Дотроо эмиграц (Emigration) буюу эх орноо орхин аль нэг улс руу гарах, мөн имиграц (Im-migration) буюу аль нэг улс руу цагаачлан орж ирэх үзэгдэл гэж ялгарна. Энд үгийн эхний хоёр эгшгийг хольж сольж ярих явдал түгээмэл тул хэргээр тайлбарлаж байна. Эдийн засгийн мигрант, дотоодын мигрант, мигрант-ажилчин гээд бас ялгаатай.

Солонгост байгаа монголчууд бол сүүлчийн ангилалд багтана, харин дотоодын мигрантдаа Улаанбаатар хот нь дарагдчихаад сэхэл авахгүй яваагаа “Migra-tion”-ы онолоор тайлбарлаж тэр үүднээс эрх зүйн зохицуулалт хийхгүй бол болохгүй болсон цаг учраас зориуд Улаанбаатарт нүүж ирэгсдийг өөр статустай болгох тухай ярьж, санал болгож байна. Тэднийг хөдөө рүү нь буцаах тухай төр-засгийн түвшинд түгшин ярьдаг болсон бол “Та нар бол Internal mi-gration-оор орж ирэгсэд шүү” гээд шууд зарлачихмаар байна. Нийслэл дэх хөдөөний шилжин ирэгсэдтэй ажилладаг тусгай алба Хууль зүйн яамны харьяанд байх шаардлагатай юм.

УЛААНБААТАРТ НҮҮЖ ИРЭГСДИЙГ ӨӨР

СТАТУСТАЙ БОЛГОХ ХЭРЭГТЭЙ

Хилийн чанадад яваа монгол-чууд дотор тохиолддог нэг зовлон бол тэд өөрсдийгөө аль ангиллын хэн бэ гэдгээ тодорхойлж чадахгүйд байх шиг санагддаг. Тэд “Migration” гэдгийг ухаж судлаагүй ойлгоогүй үедээ хил давдаг. Герман ба Европын Холбооны улсуудад тохиолддог түгээмэл үзэгдэл бол тийшээ очсон, харласан монголчууд мигрант, дүрвэгч хоёроо ялгадаггүй, цагаачлая гэхлээр нь цаадуул хориг тавина. Аж амьдралаа сайжруулахаар очсон гэдгийг цаадуул нь хүлээн авахгүй. Учир нь 60 сая малтай, газар дээрээ болон дороо асар их баялагтай, далай шиг уудам газартай, дайн байлдаан тохиогоогүй аз жаргалтай Монголдоо буц л гэнэ. Монголд ажилгүйдэл, ядууралтай гэвэл бүр хавь туулахгүй. Ардчилсан, хүний эрхийг дээдэлсэн, эрх чөлөөгөө эдэлсэн Монгол дахь тэр дотоод бэрхшээл европынхны буруугаас болоогүй, тэр падгүй гэнэ. Хэрэв эдийн засгийн мигрант болох гэж очсон бол тусгай мэргэжил, ур чадвар, цаад байгууллагын урилга заллага шаардана. Тэр нь байхгүй. Мухардсан монголчууд өөрсдийгөө дүрвэгч (Refugee) болгож амь гарахыг бодон дүрвэгсдийн хуаран руу чиглэнэ. Тэндээ байцаалтад орно. Монголд амь нас, эрх чөлөөгөө хамгаалуулах нөхцөл бүрдсэн үү гэхэд хэлэх үггүй. Ямар нэг аюулаас хамгаалж эх орноо орхин одсон монгол хүний дүрд тоглохын тулд гүтгэлэг хийнэ, шашны хавчлага, ижил хүйстний зовлон ярьж хэд хоног тэндээ

БОРЛУУЛАЛТЫН МЕНЕЖЕР:

АЖЛЫН БАЙРАНД ТАВИГДАХ ШААРДЛАГА:• Сурталчилгаа,борлуулалтыгнэмэгдүүлэхчиглэлээрбайнгын

харилцагчдын хүрээллийг тогтмол тэлэх, санаачилга гаргах, гэрээ хэлэлцээр хийх, албан бичиг боловсруулах, танилцуулах чадвартай

байх• Борлуулалтынхэлцэлхийх,уулзалтзохионбайгуулж,танилцуулга

бэлтгэх, танилцуулах• Байгууллагаасзахиалсансурталчилгаагхүлээнавах,хянах,эцсийн

байдлаар хүлээлгэн өгөх• Байгууллагынбусадажилтнуудтайхамтранажиллах

НЭЭЛТТЭЙ АЖЛЫН БАЙРНЫ ЗАР

ХОЛБОО БАРИХ: 9913 5112 info@asiamining.mn хаягаар холбоо барина уу.

АЖИЛ ГОРИЛОГЧИД ТАВИГДАХ ШААРДЛАГА:• Цагүеийнөөрчлөлтийгмэдэрч,шинэсанаачилгагаргах,үүнийгээ

хэрэгжүүлэх, хянах, тайлагнах чадвартай байх• Шинийгсанаачлагч,багааражиллахчадвартай,тогтворсуурьшилтай

ажиллах эрмэлзэлтэй байх• Уулуурхайнсалбартмэргэжлээрээажиллажбайсанболдавууталболно• Төлөвлөлтболонбэлтгэлажлыгоновчтойхийдэгбайх• Англихэлнийөндөрмэдлэгтэйбайхбахятадэсвэлоросхэлийгхоёрдогч

хэлээ болгон эзэмшсэн бол давуу тал болно• Холбогдохчиглэлээрмэргэжилэзэмшсэн,эсвэлажлынтуршлагатайбайх

Хэрэв та өөрийгөө дээрх ажлын байранд нийцэх боловсон хүчин гэж үзэж байгаа бол англи эсвэл Монгол хэлээр бэлтгэсэн танилцуулгаа доорх хаягаар илгээгээрэй. Бид тантай холбогдож, дараагийн алхмуудыг хэлэлцэх болно.

гэхчлэн тус бүртээ 6-11 саяыг тээж яваа махан тоо байна.

Frontex хэмээх Европын холбооны хилийн албаны мэдээлэл 2015, 2016, 2017 оноор байна. Дүрвэгсдийг хүлээн авдаг үзүүлэлтээр Герман, Франц, Швед толгой цохиж, Латви, Эстон сүүл мушгина.

Тоон үзүүлэлтээрээ Арабын орнуудаас дүрвэгч цувж өгснөө 2015 онд дээд оргилдоо хүрчээ. 2016 оноос буурч, 2017 онд дахин буурсан зураглал байна. Хоёр гурван шалтгаанаар буурсан гэжээ. Юуны өмнө 1) Европын Холбоо ба Туркийн хооронд байгуулсан хэлэлцээрээр Туркэд ихээхэн мөнгө олгож байж тэнд нь тогтоож авсан гэж байна. 2) Хоёр дахь нь Сири, Иракт “Лалын улс” хэмээх лалын террорист байгууллагыг устгаж дуусч байгаа, ерөнхийдөө дайн шувтарч байгаа тул сиричүүд дүрвэхээ больж эхэлсэн аж. 3) Европт бус Ливид дүрвэгсдийн хуаран байгуулахаар шийдвэрлэсэн нь европынхны хүсээгүй ачааллыг зөөллөж өгөхөөр байна. Гэхдээ энэ гурван шалтгаанаас тэр

дээш настай, суннит шашинт эрчүүд 2015 онд давамгай гарсан, тэр нь ч европчуудыг түгшээсэн (европ охид эмстэй гэр бүл болчих вий гэдгээс, бас зүсээ хувиргасан террорист байж болно) бол одоо байдал дээрдсэн, тоо нь багассан, ихэнхи нь Туркэд саатуулагдан үлдсэн гэж байна. Европ руу дүрвэгсэд, цагаачдаа их тоогоор илгээдэг улс орнуудын нэрс тодорчээ. Газар дундын тэнгисийн дорнод хэсгээр энэ оны эхний 10 сард Грекээр дамжин очдогт Сири толгой цохижээ. 2016 оноор авч үзвэл Сири нь 13115 хүнээ Европ руу шингээжээ. Залгаад Ирак (5747 хүн), Афганистан (3238 хүн), хуучин Югославаар дамжин Европ руу зүглэсэн Пакистан (3560), дахиад Афганистан (2875), Ирак (802); Италийн эрэгт газардаад Европ руу нэвтэрсэнээр Нигериа (17467), Гвиней (9374), Кот-д'Ивуар (8940), Испанийн эрэгт газардаад Европ руу тарж байрласнаар Марокко (3167), дахиад Кот-д'Ивуар (2446), Гвиней (1770 хүн) гэх мэт жагсаж байна.

Өөр, бүр ноцтой жагсаалт. Манай хил залгаа хоёр хөршид дүрвэгч, цагаач хэр хахдаг вэ? Хятадад байдаггүй гэсэн албан ёсны хариуг Бээжин өгдөг бол хойд хөрш маань 2016 онд 16.4 сая мигрант хүлээн авсан, тэдний 70 хувь нь хуучин СССР-ийн улсуудаас очсон гэх мэдээг До яам нь тараажээ. Дайны дүрвэгсэд багахан хувийг эзлэх ба тэд нь Донбассаас очигсод голлоно.

нийт хүн ардын 57 хувь нь хөдөлмөрийн насных байна. Тэр утгаар даян дэлхий дэх мөнгөн урсгалд цагаачдын олдог орлого 429 тэрбум ам.доллар хүрч, эдийн засаг санхүүгийн чамгүй хувийг тэд бүтээлцдэг байх юм.

Сэдвээс хазайхгүйгээр 2016 оны баримт сөхөн Монголдоо хамаатуулан, би өөрийн биеэр байлцсан нэгэн түүх өгүүлье. АНУ-ын Төрийн нарийн бичгийн дарга Жон Керри Монголд айлчлахад хэлэлцээнд би сууж байсны хувьд нууц дэлгэж байна. Тэрээр дэлхийн дүрвэгсдийн хямрал шийдэх асуудал дээр танай улс ямар үүрэгтэй оролцох гэж байна хэмээн Монгол Улсын Гадаад хэргийн сайдаас асуугаад “Жил бүр 3000 дүрвэгчийг Сири, Иракаас хүлээн ав” гэж санал тулгасан. Хариуд нь “Манай улс төвийг сахисан статустай учраас бид анхнаасаа энд оролцоогүй” гэсэншүү xapиyлт өгөөд нэг удаа ам тагласан. АНУ-ын ТНБД-аас бас нэг санал тавьсан. Хэрэв 3000 дүрвэгч хүлээн авахгүй бол таван сая ам.доллар төл гэсэн. Тэгэхлээр АНУ-ын ТНБД-ын тулгасанчлан, хэрэв одоо Трампын засаг захиргаа хүсвэл, түүнийгээ НҮБ-аар албажуулж биднийг албадвал Монголд ирж байрлах дүрвэгсдийн цуваанд Сири, Ирак, Афганистан, Пакистан, Нигериа, Гвиней, Кот-д'Ивуар гээд жагсаж өгөх нь байна. Дээр нь Рохинжа нарыг Монгол руу илгээе гээд НҮБ-ын индэр дээрээс нэг солиот нь хашгирчих вий гэхээс би үнэхээр

руу оруулдаг. Итали орох замдаа энэ оны эхний 11 сард 2800 хүн үхсэн гэх тоо байна. Харин энэ статистик европчуудыг айлга-хаасаа өнгөрсөн, бараг болж гэхийн наагуур хүлээн авдаг болсон, бас дүрвэж яваа нь ч ийм тооны үхлийг сөрсөөр хөвсөөр байгаа.

Ерөөсөө цагаач, цагаачлал, дүрвэгч, дүрвэгсэд гэдгээ монгол чууд сайтар ойлгож судлаж мэдэх хэрэгтэй. 1951 онд НҮБ Дүрвэгсдийн статусын тухай Женевийн конвенц гэдгийг батлаад мөрдчихсөн. Хэлмэгдэж хохирсон сүрэг хүн дүрвэгсдийн ангилалд багтана: арьс өнгө, шашин шүтлэг, иргэний харьяалал, нийгмийн анги бүлгийн хамаарал, бэлгийн ориентац, улс төрийн итгэл үнэмшил, аль нэг гадаад оронд очоод хавчигдаж тусламж авч чадаагүй, иргэний харьяалалгүй, нутаг орноосоо хүчээр хөөгдсөн гээд бүх нөхцлүүд нь өнөөгийн ардчилсан Монголд байхгүй тул дүрвэгч болно гэдэг монгол хүнд нэн амаргүй хэрэг юм. Дүрвэгсдийн 1951 оны Конвенц, 1967 оны Протоколыг судлах хэрэгтэй юм. НҮБ-д Дүрвэгсдийн хэрэг эрхлэх Дээд комиссарын газар гэж ажилладаг. Хэрэв дайн тулааны хөлд нэрвэгдвэл Олон улсын улаан загалмай дэмжиж ажилладаг. НҮБ-аас 2001 оноос жил бүлийн 6 дугаар сарын 20-ныг Бүх дэлхийн дүрвэгсдийн өдөр хэмээн тогтоож тэмдэглүүлж ирсэн гэх мэт баримтуудыг мэдүүштэй.

Эдүгээ даян дэлхий миграцын

хямрал гэхээсээ дүрвэгсдийн

хямралд автсан

7.5 см байна. Эндээс харахад 15 нас хүртлээ хүүхэд эрчимтэй өсдөг бол үүнээс хойш өсөлт удааширч, хэвийн хэмжээнд тогтдог аж.

Харин эмч нарын хэлж буйгаар стандартад тухайн бүтээгдэхүүнд агуулагдах натрийн хэмжээг 200 граммаас ихгүй гэж тогтоосноор давсны хэмжээг багасгадаг. Гэтэл өнөөдөр уг стандартыг баримталдаг хүн тун ховор. Иймээс өдгөө 21 нас хүртлээ өсөлт нь хэвийн үргэлжлэх ёстой хүүхдийн хэрэглэж буй хоол хүнс амин дэм, эрдэс бодисоор баялаг байж чадахгүй байна.

Энэ талаар НЭМҮТ-ийн Өсвөр үеийн хоол тэжээл, эрүүл мэнд хариуцсан эрдэм шинжилгээний ажилтан Д.Энхмягмар “Өнөөдөр сургууль, цэцэрлэгийн орчимд худалдаалж буй хүнсний бүтээгдэхүүнүүд чихэр, давс ихтэй байгаа нь судалгаагаар батлагдсан. Үүнээс болоод хүүхдүүд жингийн илүүдэл болон дутагдалд орж байна.

Өөрөөр хэлбэл, хүүхэд хоол тэжээлийн дутагдалд орж байгаа дохио юм. Тэгэхээр хүүхдийг хоол тэжээлийн дутагдлаас сэргийлэхийн тулд сургууль, цэцэрлэгийн орчинд эрүүл хоол хүнс бэлтгэх болон худалдаалах орчныг бүрдүүлэх шаардлагатай болоод байна” гэв. Мөн тэрбээр жингийн дутагдлаас гадна илүүдэл жинтэй болсноор

2017.12.21, ПҮРЭВ ~ №246 (792)

Нийгэм

5ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ СОНИН

хүүхэд амин дэм, эрдэс бодисын дутагдалд орж буйг онцолсон юм.

Энэ нь хэвийн үзэгдэл биш. Харин хоол тэжээлийн дутагдалд орж буйн илрэл аж. Учир нь дэлхий дахинд таргалалтыг хоол тэжээлийн дутагдлын нэг үзүүлэлт гэж үздэг болсон байна. Өдөрт авах сахарын нийт хэмжээ нь илчлэгийн 10 хувиас хэтэрвэл хүүхдүүд шим тэжээлийн дутагдалд ордог байна.

Хоол тэжээлийн дутагдал нь хүүхэд 18 нас хүрсэн буюу нас бие гүйцсэн хойно нь тод илэрдэг аж. Тухайлбал, цэрэг татлагын үзлэгт хамрагдсан залуусын 40 хувь нь жин болон өндрийн стандартаа хангадаггүй байна. Жингийн илүүдэлтэй болон дутагдалтай хүүхдийг хамтад нь цусны шинжилгээнд хамруулж үзвэл нөөц амин дэм, эрдэс бодисын дутагдал адил хэмжээнд гардаг аж. Эндээс харахад хүүхдүүдэд амьдралын зөв хэвшил, хоол сонголтын талаарх мэдлэг хомс гэдгийг баталж болно.

Уг нь ЭМЯ-наас хүүхдийн хоногт авах хоол тэжээлийн илчлэгийн хэмжээг 1-3 насанд 980-1060, 4-6 насанд 1330-1470 ккал гэж тогтоосон юм билээ. Энэ талаар НЭМҮТ-ийн Хоол судлалын албаны мэргэжилтэн Д.Оюундэлгэр “Сүүлийн жилүү-дэд энэ асуудлаар хийгдсэн судалгаа баримт огт байхгүй байгаа. Нэг үгээр 2010 оноос хойших баримт алга. Мөн таван жил хүртэлх хугацаагаар мөрддөг дээрх журам одоогийн нөхцөл байдалтай нийцэхгүй байгаа. Иймээс манай улс хэдийнэ таван жил болсон учир өдөр тутмын хооллолт, хүнсний хэрэглээ-нээс шалтгаалаад уг илчлэгийн хэмжээг илүү чанартай болгох үүднээс шинэчлэх шаардлагатай байгаа гэлээ.

Хоолны чанар муугаас хүүхдийн өсөлт саарч байнаХүүхдийн өсөлт 15 наснаас хойш удааширдаг болжээ

Сургуулийн насны хүүх-дүү дийн 13 хувь нь жингийн илүү дэлтэй гэсэн судалгааг НЭМҮТ-өөс гаргажээ. Мөн өсөлтийн хоцрогдолтой буюу намхан хүүхдийн тоо ч нэмэг-дэж буй. Үүний гол шалтгаан нь хүүхдүүд өдөр тутмын хоолноосоо хангалттай тэжээл авч чадахгүй байгаагийн ил рэл гэдгийг мэргэжилтнүүд анхаа-руулж байна.

Хүүхдүүд сургууль, цэцэрлэг дээрээ өдрийн ихэнх цагийг өнгөрүүлдэг. Гэвч сургууль, цэцэрлэгийн хоолны шим тэжээл, агуулагдаж буй амин дэм хангалтгүй байгаа нь хоол тэжээлийн дутагдалд хүргэж байгаа гол шалтгаан аж.

2012 оноос хойш өнөөдрийг хүртэл гарсан нийт хоолны хордлогын 40.7 хувь нь сур-гууль, цэцэрлэгийн орчинд гарсан байдаг. Эндээс сургууль, цэцэрлэгийн орчинд хүүхдүүдэд өгч буй хоол хүнсний чанар, аюулгүй байдлын асуудал бүрэн хангагдаагүй гэдэг нь харагдаж байна. Мөн хамгийн сүүлд буюу 2010 онд ЕБС-ийн сурагчдын дунд хийсэн судалгаагаар охид, хөвгүүд есөн насандаа жилд жин нэмэлт хамгийн бага буюу 1.8 кг, дээд тал нь 14 насанд 5.3 кг гэж гарсан байна. Харин өндрийн хувьд охид 15-16 насанд 1.1 см, 11-12 насанд 6.1 см өссөн бол хөвүүд 9-11 насанд 4.2 см, хамгийн их өсөлт 14-15 насанд

Хоолны хордлогын 40.7

хувь нь сургууль, цэцэрлэгийн

орчинд гарчээ

Сургууль, цэцэрлэгийн орчинд хүүхдэд өгч буй хоол хүнсний чанар, аюулгүй байдлын асуудал бүрэн хангагдаагүй байна.

С.Батсайхан / ЗГМ©

Өсөлтийн хоцрогдлыг бүс нутгаар авч үзвэл: (хувь)

Аж байдлын индексээр авч үзвэл: (2013 он)

Хоолны тогтсон илчлэг:

Хүнсээр авах ёстой амин дэмийн зохист хэмжээ:

Хоногт авах ёстой илчлэг:

ЗГМ: ИНФОГРАФИК

ХҮҮХДИЙН ХҮНС ТЭЖЭЭЛИЙН ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛ

Дунджаар Монгол Улсын хүн амын

10.8%хоол тэжээлийн дутагдалтай байна

НӨЛӨӨЛЖ БАЙНАөндөр жинсэтгэхүй

Баруун Хангай Төв Зүүн Улаанбаатар

20 12 9 14 7

A Д Е С КRE мкг мг мкг

350-400 10 6-7 15-25 30-55

ядуу дунджаас дээгүүр

дунджаас доогуур

чинээлэг дундаж

198

136

9

1200 2100

Цэцэрлэгийн хүүхэд дунджаар

ЕБС-ийн хүүхэд

дунджаар

ккал ккал

ккал ккал ккал

2-5 6-12 13-18

1200-1600 1600-2000 2100-2400

нас нас нас

Хүүхдэд шаардлагатай нийт илчлэг: /хувь/

өглөөний хоол бага үдийн цай үдийн хоол их үдийн цай оройн хоол

20 10-15 30-35 10 20-25

НЭМҮТ, Эрүүл мэндийн яам©

ЗГМ ТОВЧХОН» ТОО

114.5 Сая. 2018 онд гурван ээлжээр хичээллэдэг болон чанарын шаардлага хангаагүй сургууль, цэцэрлэгийн өргөтгөлийн ажилд нийт 114.5 сая төгрөг зарцуулахаар төсөвлөсөн байна. Үүнээс сургуулиудад 81.4, цэцэрлэгт 61 сая төгрөг зарцуулах аж.

» ТОХИЖИЛТХан-Уул дүүргийн ЗДТГ-аас зохион байгуулсан “Хороо сайхан бол Хот сайхан” аяны хүрээнд 225 тонн хог хаягдлыг цэвэрлэж, хог хаягдлаасаа салж чаджээ. Одоо тус дүүрэгт хогоо ангилж хаях нь хэвшил болоод байгаа аж.

» УЛААНБААТАРАгаарын чанарыг сайжруулах I, II бүсийн оршин суугч 18 өрх “Гэр хорооллыг хөгжүүлэх сан”-гаас орон сууцны түлхүүрээ гардан авчээ. Энэхүү сан нь тус бүсийн оршин суугчдын орон сууцны ипотекийн зээлийн урьдчилгаа 30 хувийн төлбөрийг санхүүжүүлдэг байна.

» АЯННийслэлийн ерөнхий боловсролын 44 дүгээр сургуулийн сурагчид утааны эсрэг сайн үйлсийн аян өрнүүллээ. Аяны хүрээнд замын цагдаагийн албаны алба хаагч нарт ПМ 2.5 стандартын дагуу хийгдсэн 100 ширхэг амны хаалт бэлэглэв.

» ОРОН НУТАГХөдөө орон нутагт цаг агаарын байдал тогтворгүй байгаа талаар Ус цаг уур орчны шинжилгээний газраас мэдээлэв. Өвөрхангай аймгийн Бүрд сум 22 см зузаан цастай байгаа бол Ховд, Баянхонгор болон говийн аймгуудаар цасгүй, усгүйдэх эрсдэлтэй байгаа аж. Харин Увс, Завхан, Хөвсгөл, Булган, Орхон, Сэлэнгэ, Дорнод аймгийн ихэнх нутаг, Өвөрхангай, Дундговь, Дорноговь аймгийн хойд хэсэг, Архангайн зарим газраар 1-22 см зузаан цас орж, замын үзэгдэх орчин хяз гаарлагдмал байгаа аж.

» ХӨТӨЧЭрүүл мэндийн сайд Д.Сарангэрэл хөнгөлөлттэй эмийг сард хоёрхон өдөр худалдаалж, ахмадуудыг урт дараалалд зогсоож, чирэгдэл учруулдаг явдлыг таслан зогсоохыг холбогдох албан тушаалтнуудад үүрэг болгосон. Тэгвэл өнөөдрөөс эхлэн хөнгөлөлттэй эмийг өдөр бүр худалдаалахаар болжээ.

Өсвөр насны охидын төрөлт болон үр хөндөлт нэмэгдэж байгаа нь нийгмийн чухал асуудал болоод буй. Энэ оны байдлаар гэхэд зөвхөн улсын эмнэлгүүдэд 13 мянга гаруй үр хөндөлт хийсэн. Үүний таван хувийг 20-оос доош насны эмэгтэйчүүд буюу

өсвөр насныхан эзэлж байна. Өнгөрсөн оны судалгаанаас харахад төрөх эмнэлгүүдэд 77 мянган эх амаржсанаас 3900 гаруй нь өсвөр насныхан байжээ. Харин хөдөө орон нутагт өсвөр насны охидын үр хөндөлтийн тоо ихэссэнээс Өмнөговь аймаг хамгийн өндөр хувийг эзлэв.

Эрүүл мэндийн яамны мэргэжилтэн Б.Нинжбадгар “Охид, эмэгтэйчүүдийн нөхөн үржихүйн эрүүл мэндийн

боловсрол маш дутмаг байна. Өсвөр насныхны дунд эрүүл мэндийн мэдлэг дутмаг учраас бэлгийн замын халдварт өвчинд нэрвэгдэх, хүсээгүй жирэмслэлт, үр хөндүүлэх явдал газар авсаар байгаа” гэв. Мөн тэрбээр уг асуудлыг таслан зогсоохын тулд ирэх оноос эрүүл мэндийн хичээлийг ЕБС-ийн хичээлийн хөтөлбөрт тусгахаар болсон тул дээрх тоо эрс буурна гэдгийг онцолсон юм.

ХЭРЭГ, ЗӨРЧИЛ ЭРҮҮЛ МЭНД

Хүний наймааны золиос болсон долоон эмэгтэйг авчрав

Өсвөр насны охид үр хөндүүлэх нь нэмэгдсэн

Г.Оюунтөгс@oyuntugsZGM

Зүүн өмнөд Азийн орнуудад эрх ашиг нь зөрчигдөж, бэлгийн мөлжлөгийн хохирогч болсон Монголын долоон эмэгтэйг эх оронд нь авчиржээ. Одоогийн байдлаар мөрдөн шалгах үйл ажиллагаа явагдаж байгаа тул дэлгэрэнгүй мэдээлэл өгөх боломжгүй гэж цагдаагийн албанаас мэдээлэв.

Эрүүгийн цагдаагийн албаны зохион байгуулалттай гэмт бүлэг, хүн худалдаалах гэмт

хэрэгтэй тэмцэх хэлтсийн ахлах мөрдөгч, цагдаагийн ахмад Х.Түвшинбаяр “Энэ онд саун массаж нэрээр биеэ үнэлэх үйл ажиллагаа явуулж байсан 50 холбогдогчтой 42 хэргийг илрүүлсэн. Үүнээс гадаад улсад үйл дэгд сэн есөн хэрэгт 130 эмэгтэй бэлгийн мөлжлөгийн хохирог чоор бүртгэгдсэн” гэлээ.

Цагдаагийн албанаас мэдээлж буйгаар эдгээр эмэгтэйн 20 нь насанд хүрээгүй охин байсан

бөгөөд цагдаагийн байгуул-лагын зүгээс дээрх хүүхдүүдийг ар гэрийнхэнд нь хүлээлгэж өгчээ.

Насанд хүрээгүй хүүхдүүдийн хувьд ар гэрийн хараа хяналт сул байснаас хүн худалдаалах гэмт хэргийн золиос болдог аж. Одоогийн байдлаар Эрүү-гийн цагдаагийн албанаас хүн худал даалдаг бүлгүү дийг олж илрүүлэн, шүүхэд шилжүүлсэн байна.

Б.ОдЗГМ

6 ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ СОНИН 2017.12.21, ПҮРЭВ ~ №246 (792)

Зах зээл

Лааны хэлбэр дүрс хувьсан өөрчлөгдөж, 2000 төрлөөр үйлдвэрлэгдэж байна

Б.Бямбасүрэн@byambaab_zgm

ЗГМ©

ЗГМ: ИНФОГРАФИК

ЛААНЫ ЗАХ ЗЭЭЛ

3$тэрбуморчим

АНУ-ын лааны зах зээлд жилд эргэлддэг.

10гэр бүл тутмын

7 нь лаа ашигладаг

90%

эмэгтэйчүүд худалдан авдаг

4зүйлээс

шалтгаалж

тансагҮнэр, өнгө, хэлбэл, үнэ борлогддог.

200$

Энгийн лааны үнэ 50-30 $ хүртэл

35%

Зул сарын баяраар борлогддог

10000

Төрлийн үнэртэй байдаг.

4

Дунджаар цаг асдаг.

Ердөө өнгөрсөн намраас л улс даяар бүх сум суурин газрыг байнгын эрчим хүчинд холбож дууссанаа мэдэгдэж байлаа. Тэр хүртэл Монгол орны зарим газарт лаа нь цахилгааны эх үүсвэр байсаар ирсэн юм.

Гэхдээ хүн төрөлхтний өмнө лааны гүйцэтгэж буй үүргийг энүүхнээр төсөөлж болохгүй. Тус бүтээгдэхүүний хөгжил хэрэглээ төдийхнөөс хэдийнэ хальж одоо урлагийн бүтээл, гоо сайхны хэрэгсэл, үнэртэн, бэлэг дурсгал … гээд олон зүйлийг орлох чухал зүйл болжээ.

Хүмүүс лааг төрөл бүрээр ашиглах болсон зах зээлийн шаардлагаар хэлбэр дүрс нь хувьсан өөрчлөгдөж, өргөн, нарийн, том, жижиг гээд дотроо 2000 гаруй төрлийн лаа дэлхийд байна. Тэрчлэн худалдан авагчид сонголт хийхдээ хамгийн түрүүнд тансаг үнэрийг нь голчилж үздэг учир өнөөдөр зах зээлд 10 гаруй мянган төрлийн үнэрт, өнгөтэй лаа худалдаанд гарчээ. АНУ-ын томоохон лаа үйлдвэрлэгч компаниуд жилд нэг фунт лааны тосоор 1000-2000 төрлийн лаа үйлдвэрлэж зах зээлд нийлүүдэг аж.

Тэгвэл Монгол Улсад лааг тансаг зах зээл болгож, үнэртэн,

Орчин үеийн гэр бүлийн тав тух нь лаа

бэлэг дурсгалын чиглэлээр бор-луулж буй томоохон гурван ком пани байна. “Их өсөлт” ком пани тансаг зэрэглэлийн “Аригун” брэндийг энд онцол-лоо. Байгалийн үнэр шин гээ сэн зургаан төрлийн лааг тус компани худал даанд гаргаад байна. Эдгээр бүтээг дэхүүнээ хүний биед хоргүй шар буурцагны тос ашиглан үйлд вэрлэж байгаа аж. “Аригун” брэндийн үүсгэн байгуулагч Х.Ихбаяр “Бид өөрсдийн нөөц бололцоогоо ашиглаж, брэндийн лаагаа үйлдвэрлэхэд зориулж 50 гаруй сая төгрөг зарцуулсан. Одоогоор Монголын зах зээл маш хумигдмал байна. Тиймээс үйлдвэрээ өргө жүүлэхийн тулд гадаадын зах зээл рүү экс порт лохоор зорьж байгаа. Эхний ээлжинд Япон, БНСУ-ын зах зээлд гараад бай на. Бүтээгдэхүүний тухайд хүний биед хоргүй, химийн нэг дэлгүй дэлхийн стандартад нийцсэн” гэв. Харин Lhamour брэнд олон улсад нэлээд өндөр үнэтэй байдаг зөгийн лавтай лааг үйлдвэрлэж, худалдаан гаргаад эхэлжээ. Нэмэлт үнэр шингээх шаардлагагүй уг лаа нь өөрөө анхилуун үнэртэй учир бусад бүтээгдэхүүнээс ахиу үнэтэй байдаг аж.

Тэгвэл “Хатан лаа” компани 2014 оноос энэ зах зээлд өрсөлдөж бай гаа. Улмаар “Хатан” брэндийн найман өөр үнэртэй хоёр төрлийн лаа үйлдвэрлэдэг. Тус компанийн зүгээс бүтээгдэхүүнээ АНУ руу экспортлохоор төлөвлөж байгаагаа хэлсэн юм.

Орчин үеийн гэр бүлүүд гэртээ халуун дулаан орчин, тав тухтай байдлыг бүрдүүлэхийн тулд лаа болон лааны дагалдах

Хүмүүс лааг амралтын өдрөөрөө

стресс ядаргаагаа

тайлах зорилгоор

асаадаг учир ямар ч цаг үед

хамгийн үнэ цэнэтэй бэлгэ

болно гэж үздэг юм байна.

Соёлт хүний өглөө сонин уншихаас эхэлдэг

Засгийн газрын мэдээ сонины 2018 оны I улирлын захиалга үргэлжилж байна

Улиралд: 30,000₮ (63 дугаар) Хагас жилд: 60,000₮ (127 дугаар)

Бүтэн жилд: 120,000₮ (254 дугаар)Нэмэлт захиалга: 21,000₮ (42 дугаар)

Утас: 7010 3131, 9990 3581

Та энэхүү QR кодыг уншуулан гүйлгээний утга хэсэгт өөрийн и-мэйл хаяг, утасны дугаараа бүртгүүлэн дижитал сонинг захиална уу?

Таны эрх ажлын 8 цагийн дотор идэвхжих болно.

tdbpay үйлчилгээгээр цахим сонин худалдан авах

ТАНИН МЭДЭХҮЙ» ЛАА ҮҮССЭН ТҮҮХМЭӨ 1000 оны эхэнд Христийн сударт дэнгийн голын битүү бүрсэн эд дээр хатгаж лааны анхны хуулбарыг нээсэн талаар дурьдсан байдаг. Харин римчүүд тухайн үед лааг хонины өөхөн тосноос төгс утгаар нь гарган авчээ. Манай эриний III зууны эцэст египетчүүд лаа болон зулыг зүүд нойрны туслалцаатайгаар элдэв асуултад хариулт авах өвөрмөц ёслолд ашигладаг байв. Төрөл бүрийн ургамлаас бүтсэн цагаан лав бүхий лааг тухайн үед дээдсүүд л хэрэглэдэг байсан гэж түүхэнд тэмдэглэжээ. Өнөө үед лааг цагаан лав, халимны тос, нүүрс, нефть, лаврын тосоор бүтээдэг болжээ.

» ХЭРЭГЛЭЭДөрвөлжин, дугуй, гадил, мөн алиман гээд лааны хэлбэр өдгөө янз бүр болсон. Тиймээс лааг хүмүүс найз нөхдөдөө бэлэг болгон өгөх нь олширчээ. Гэр орон, өрөө тасалгаагаа лаагаар чимэх нь уламжлал болон хэвшээд буй. Лаа нь орчин тойрныг гэрэлтүүлэн чимдэг учир гэр бүлд инээд хөөр, тайвшрал, найрсаг байдлыг бэлэглэдэг. Мөн жижиг хундгыг усаар дүүргэж олон өнгийн лаа хөвүүлбэл алжаал тайлан нүд хужирлана.

» ӨНГӨНИЙ БЭЛГЭДЭЛУлаан өнгийн лаа нь хайр дурлалын бэлгэдэл. Хосууд найз нараа үдшийн зоогонд урихдаа улаан өнгийн лаагаар ширээ, орон гэрээ чимэглэвэл илүү зохимжтой.

Ногоон өнгийн лаа нь эхэлсэн ажлаа амжилттай бүтээж, мөнгө арвижуулахыг хүссэн хэн бүхэнд тохиромжтой.

Шар өнгийн лаа нь өөртөө нарны эрч хүчийг шингээсэн байдаг тул хүмүүст сэтгэл санааны дарамтнаас салахад туслаж, эрч хүч зоримог байдлыг бэлэглэнэ.

Хүрэн өнгийн лаа нь айл гэрт аз жаргал авчирна.Хөх өнгийн лаа нь бие эрхтэнд тамир оруулж, тухайн хүнд ямар нэгэн далдын хүчин тус хүргэж буй мэт сэтгэгдэл төрүүлнэ.

Цагаан өнгийн лаа нь элдэв муу энергийг зайлуулах увдистай тул түүнийг албан тасалгаа гэр орноо тойруулаарай.

Улбар шар өнгийн лаа нь нөхөрлөл урам зориг, баяр баясгаланг бэлэгддэг.

хэрэгслээр гэрээ чимэглэдэг болжээ. Тэгвэл дэлхий дахинд лаа худалдан авагчдын дунд явуулсан судалгаагаар дийлэнх нь үнэрийг нь чухалчилдаг гэжээ. Тэрчлэн лаа хэрэглэгчдийн 42 хувь нь зочны өрөө, 18 хувь нь гал тогоо, 13 хувь нь унтлагын өрөөндөө асаадаг гэсэн бол үлдсэн хувь нь угаалгын өрөөндөө хэрэглэдэг гэж хариулжээ. Хүмүүс лааг амралтын өдрөөрөө стресс ядаргаагаа тайлах зорилгоор асаадаг учир ямар ч цаг үед хамгийн үнэ цэнэтэй бэлэг болно гэж үздэг юм байна. Тиймээс хэн нэгэнд баяр хүргэхдээ, төрсөн өдөр, хурим найрнаар лаа бэлэлэхийг илүүд үздэг байна.

Ийнхүү сүм хийд, зоогийн газар, хоолны ширээн дээрээ тавьж, хэрэглэдэг барууны соёл Монголд нэвтрээд үүнийг дагасан гоёл чимэглэлийн хэрэгслийн борлуулалт өндөр хувийг эзэлж байна. Тухайлбал, шил, болор гээд төрөл бүрийн суурь, галд шатдаггүй өнгө өнгийн тууз, лаа асаагуур болон унт раагуур гээд дагалдах хэрэгс лүүд хамгийн эрэлттэй төдийгүй өндөр үнэтэй байдаг аж. Европт лааны соёл өргөн дэл гэрсэн байдаг.

Гоёл чимэглэлийн салшгүй нэг хэсэг гэж явдаг төрөл бүрийн лааг маш олон төрлийн тосноос гаргаж авдаг байна. Зарим нэг нь хүний эрүүл мэндэд сөрөг нөлөөтэй гэж үзэх нь ч бий. Гэвч экологийн цэвэр бүтээгдэхүүнд дэлхий нийтээр анхаарч байгаа энэ үед амьтны гаралтай параффин тосоор үйлдвэрлэсэн, химийн найрлагатай лаанаас дэлхий нийтээр татгалзаж байгалийн гаралтай лааг илүүд үзэх болжээ.

ZGM: HIGHLIGHTS

POLITICSMongolian Constitutional Court reached a decision to remove immunity of Parliament members by removing Article 6.9.1 from the Constitution.

Parliament’s Standing Committee on Budget holds a discussion on Draft Law on Exempting Energy Imported from Russia and China from Customs Duty and Value Added Tax.

Battungalag Gankhuurai, Ambassador Extraordinary and Plenipotentiary from Mongolia to Croatia, presents her Letter of Credence to Kolinda Grabar-Kitarović, President of Croatia.

ECONOMYInsurance Brokerages revenue reaches MNT 5.2 billion, a 39.7 percent increase compared to the same period of last year.

According to the Ministry of Health, a total of MNT 473.4 billion has been collected to the Health Insurance Fund as of November 30, 2017.

MSE ALL Index increases by 1.87 percent to stand at 1,184.74 points. The MSE market cap stands at MNT 2,49 trillion.

SOCIETYMongolia and Macao sign a bilateral Agreement on the Transfer of Sentenced Persons.

Mongolia and Argentina enter agreement on visa-free travel up to 90 days.

Chinggis Khaan to be portrayed once again in a video game Civilization 6.

Mongolian children participate in the international children’s camp ‘Rosatom School’.

Tugsbilig.B@tugsbiligZGM

Finance Minister ordered to prepare draft amendments on tax policy

ZGM DAILY2017.12.21, THURSDAY ~ №246 (792) 7THE OFFICIAL GAZETTE

Mongolia to be delisted from EU's blacklist soon

Coal transport from Tavan Tolgoi to resume soon

Cabinet decides to submit request to join GFTEITP. As of December 1, a total of 19.5 million tons of coal was transported through the checkpoint.

MSE ALL Index jumps 1.87 percent

Fitch Ratings revises the out-look on Rio Tinto

MSE market cap stands at MNT 2.4 trillion.Rio Tinto's significant absolute debt reduction turns the 'Stable' outlook to 'Positive'.

Ganbayar.B / ZGM©

The Cabinet reached a decision to submit a request to join Organ-isation for Economic Co-opera-tion and Development’s (OECD) Global Forum on Transparency and Exchange of Information for Tax Purposes (GFTEITP) and Inclusive Framework on Base Erosion and Profit Shifting (BEPS).

The related ministers were or-dered to research the necessity of joining “Multilateral Convention to Implement Tax Treaty Related Measures to Prevent BEPS” and “Convention on Mutual Adminis-trative Assistance in Tax Matters”.

Furthermore, the Cabinet ad-vised Bayartsaikhan Nadmid, Governor of the Bank of Mongolia, and ordered Khurelbaatar Chimed, Minister of Finance, to create and reform legal environments for cus-tomer informations of banks and fi-nancial institutions to be exchanged only for tax purposes.

Finance Minister Khurelbaatar Chimed was also ordered to pre-

Mongolia to follow EU’s tax requirements

pare the draft amendments on im-proving transparency of tax to the related laws within the first quarter of 2018.

The European Union blacklisted Mongolia as ‘Tax Haven’ early De-

cember. The main reason was that Mongolia refused to join GFTEITP, to sign related agreements and to implement OECD’s mandatory criteria. In order to be delisted, Mongolia must join the forum and

follow the related programs. If the obligations, which are to exchange banks and financial institutions’ tax information and to introduce auto-matic data exchange, are fulfilled, Mongolia will be able to receive

taxpayers’ financial information from foreign institutions.

Once the Minister of Finance submits the request, Mongolia will be considered a member of the GFTEITP.

FX MARKET

IX

(Three months to date)USD/MNT rate

(Three months to date)CNY/MNT rate

2430

2440

2450372

370

368

(Three months to date)RUB/MNT rate

16 XI/2017 XII/2017 18

42.5

42

41.541

9XI/2017 XII/2017 XII/2017 XII/2017

Fitch Revises Rio Tinto's outlook to Positive from Stable

OUTLOOK

Fitch Ratings has revised Rio Tinto Plc/Ltd's Outlook to Positive from Stable. The Long-Term Issuer Default Rating (IDR) has been af-firmed at 'A-'.

According to Fitch, the main drive was Rio Tinto's significant absolute debt reduction, with gross debt falling by USD 7.8 billion be-tween end-2015 and 30 June 2017. In what is forecast to be a generally stronger commodity price environ-ment, Fitch assumes that free cash flow allocated to shareholder returns will be matched by balance-sheet strengthening capital expenditure on high-value projects, such as Oyu Tolgoi’s underground copper project (USD 5.3 billion).

Rio Tinto's funds from operations (FFO) gross adjusted leverage is expected at 1.3 times the absolute debt at end-2017, down from 2.2 times the absolute debt at end-2016, owing to a combination of strong operational cash flows and a debt re-duction of just over USD 6 billion in the twelve months to 30 June 2017.

CRU models costs for Oyu Tol-goi, which sits higher up the cost curve, expected to decline after 2018 but to remain above USD 4,000/t.

Tugsbilig.B@tugsbiligZGM

FITCH’S PRICE ASSUMPTIONS FOR COPPER AND COKING COAL:

Positive Rating Action- FFO gross adjusted

leverage sustained below 1.5 times the absolute debt,

together with continuing pos-itive FCF, which could result in a one-notch upgrade to 'A'

- Diversification away from iron ore, resulting in a

more balance contribution from a number of commodi-

ties to Rio Tinto's earnings

Negative Rating Action - Weaker operating

performance, a large debt-funded acquisition(s) or increased shareholder returns above the current payout ratio, resulting in FFO-adjusted gross lever-age sustained above 2 times the absolute debt

-Weakness in operating performance

As of Wednesday, the coal truck jam in Gashuunsukhait border checkpoint was reduced to 29 km, informed Bold Tsegmed, Execu-tive Director of Gashuun Sukhait Road LLC.

According to Mr. Bold Tsegmed, the coal transport from Tavan Tol-goi residual deposits will be able to resume today. Due to the massive truck jam that ran 95-110 km (near-ly 6800 trucks) at the Gashuun-sukhait border checkpoint, the Min-ister of Mining and Heavy Industry Sumiyabazar Dolgorsuren reached a decision to halt coal transport of three mining companies, namely Tavan Tolgoi JSC, Erdenes Tavan-tolgoi JSC and Energy Resources

LLC, operating in Tavan Tolgoi residual deposits on December 13 and effectively settled the issue in a week. Through the 303rd reso-lution, the Government plans to transport coal through Tavantol-goi-Tsagaan Khad-Gashuunsukhait route. By an early calculation, the cost of loading and unloading coal at Tsagaan Khad will cost USD 2 per ton.

“Gashuunsukhait border check-point has a capacity of exporting 20-22 million tons of coal annually. As of December 1, a total of 19.5 million tons of coal was transport-ed through the checkpoint, which is expected to reach 20.6 million tons at the end of 2017,” said Bold

Tsegmed, Executive Director of Gashuun Sukhait Road LLC.

Additionally, “Erdenes Tavantol-goi” JSC, the main coal exporter of Tavan Tolgoi deposits, has exported a total of 8.4 million tons of coal as of December 20, 2017, in which the extraction is expected to reach 10 million tons by the end of the year.

As for Tavan Tolgoi JSC, coal exports reached 3.9 million tons as of December. The company previ-ously informed that the coal is sold at USD 61 per ton.

Energy Resource LLC’s pro-cessed coal price is presently at USD 150. The reports show that a total of 2.8 million tons of pro-cessed coal has been exported.

Bold Tsegmed: Coal transport from Tavan Tolgoi deposits to continue today

INFRASTRUCTURE

Coking coal - USD 165/t in 2017 USD 135/t in 2018 USD 120/t in 2019

Copper - USD 6,125/t in 2017 USD 6,000/t in 2018 USD 6,200/t in 2019

368.641.342127

Batsaikhan.S / ZGM©

Нийслэлийн Газрын албанаас зохион байгуулсан иргэдийг эзэмшиж буй газраа өмчлөхөд нь дэмжлэг үзүүлэх гурван сарын аян хэрэгжиж дууслаа. Аяны хүрээнд нийт зургаан дүүргийн 5423 нэгж талбарыг газар дээр нь үзэж танилцжээ. Үүнээс зөрчил, маргаангүй 1691 иргэнд тухайн газрыг нь өмчлүүлсэн бөгөөд одоо 880 иргэний хүсэлтийг шалгаж байгаа аж. Аянаар зөвхөн газар өмчлүүлээд зогсохгүй газрын зөрчил маргаан, кадастрын зургийн зөрүү арилгах зэрэг ажлыг 220 нэгж талбарт хийсэн байна.

8 ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ СОНИН 2017.12.21, ПҮРЭВ ~ №246 (792)

Лавлах

Билгийн тооллын 3Өвлийн дунд хар хулгана сарын долоон улаан мэнгэтэй хар морь өдөр Үс засуулбал: Эд мал баялаг төгөлдөр болно.Наран ургах, шингэх: 08.43-17.03Барилдлага: Үл тохирохШүтэн барилдлага: Хуран үйлдэхүйСуудал: Мод

08.00

12.00

14.00

18.00

20.00

22.00

09:00 “Шуркад тохиолдсон явдал” УСК

11:00 “Монголын мэдээ” мэдээллийн хөтөлбөр /шууд/

14:00 “Дотрын тасаг-2” олон ангит УСК 1,2 дугаар анги

18:40 “Хүрээлэн” амьд ертөнцийн цуврал

20:00 “Цагийн хүрд” мэдээллийн хөтөлбөр

22:15 “Сая жилийн өмнө” УСК

07:05 “Бяцхан оцон шувуу Пороро” 3.29-34 дүгээр анги

10:05 “Романтик эмч Ким Са Бү” ОАК 10 дугаар анги

15:00 “Япон хэлний алсын зайн сургалт” (Анхан шат №6)

17:05 “Луунууд” хүүхэлдэйн кино 7-8 дугаар анги

20:40 “Үүргэвчтэй аялал-2” нэвтрүүлэг

22:00 “Нууц материалууд” ОАК 2.19 дүгээр анги

09:30 “Тог тог тог” (season-6) 19 дүгээр анги

11:40 “Пэппа торой” хүүхэлдэйн кино (season-1) 17-20 дугаар хэсэг

14:00 “Чассс...” COOK SHOW 4 дүгээр хэсэг

17:00 “Галилео” 5 дугаар хэсэг

21:00 “Чамайг унтаж байхад...” СОАК 11 дүгээр анги

22:30 “Даунтон эдлэн” ОАК (season-5) 2 дугаар анги

11:00 “Блумбергийн ярилцах цаг” нэвтрүүлэг

14:30 “Студио 1.0” нэвтрүүлэг

17:00 “Bloomberg Surveillance”

20:30 “Эврика” нэвтрүүлэг

22:00 “Дэвид Рубенштэйний шоу” нэвтрүүлэг

MNB Bloomberg Боловсрол Монгол ТВ07:00 “Технологийн шийдэл” нэвтрүүлэг

ТВ ХӨТӨЛБӨР

ЗУРХАЙ

ҮЗВЭР

ЦАГ АГААР

УЛААНБААТАР

УВС -24o

-32o

ХОВД -12o

-23o

ЗАВХАН -13o

-26o

БАЯНХОНГОР -4o

-17o

ГОВЬ-АЛТАЙ -7o

-19o

ӨВӨРХАНГАЙ-4o

-13o

АРХАНГАЙ -4o -13o

ХӨВСГӨЛ -8o

-21o

БУЛГАН -9o

-20o

ТӨВ -10o

-18o

ДУНДГОВЬ -3o -16o

ӨМНӨГОВЬ-1o

-13o

ГОВЬ-СҮМБЭР -8o

-16o

ДОРНОГОВЬ-3o

-14o

СҮХБААТАР -8o

-19o

ХЭНТИЙ -10o

-23o

СЭЛЭНГЭ -10o

-19o

ОРХОН -7o

-16o

ДАРХАН-УУЛ -10o

-20o

ДОРНОД -5o

-17o

БАЯН-ӨЛГИЙ -8o

-18o

ОНЦЛОХ ҮЗВЭР

XII.23 -11o

-19o 7 м/с

5 м/с

Ялимгүй цастай

XII.22 -10o

-22o 7 м/с

5 м/с

Үүлшинэ

XII.21 -10o

-20o 6 м/с

8 м/с

Үүлшинэ

XII.25 -11o

-20o 5 м/с

6 м/с

Үүлшинэ

XII.24 -15o

-23o 5 м/с

6 м/с

Үүлшинэ

УЛААНБААТАР

1691 иргэн газраа өмчилжээ

Б.БямбаЗГМ

Аргын тооллын арванхоёрдугаар сарын 21, Бархасвадь гараг. Билгийн тооллын 3. Элдэв тэнгэртэн одтой, хар морь өдөр.

Өдрийн наран 08.43 цагт мандан, 17.03 цагт жаргана. Тухайн өдөр бар жилтнээ аливаа үйлийг хийхэд эерэг сайн ба үхэр, луу, хонь, нохой жилтнээ сөрөг муу нөлөөтэй тул элдэв үйлд хянамгай хандаж, биеэ энхрийлүүштэй. Эл өдөр хууль цааз гаргах, батлах, хэрэглэх, хулгай дээрмийг номхотгох, гэмтнийг шийтгэх, мал адгуус номхруулах, гарагийг тахих, тангараг тавих, гэр, байшингийн суурь тавихад сайн. Гэр бүрэх, хэрүүл тэмцэл хийх, улаа гаргах, хиншүү хярвас гаргахад муу. Өдрийн сайн цаг нь хулгана, үхэр, туулай, морь, бич, тахиа болой. Хол газар яваар одогсод хойш мөрөө гаргавал зохистой. Үс шинээр үргээлгэх буюу засуулбал эд малтай баялаг төгс болно.

УДБЭТ-ын хамт олон шинэ оны эхний тоглолтоо дэлхийн хамгийн алдартай хошин дуурийн нэг болох Ж.Россиний "Севилийн үсчин" дуурийг Италийн нэрт найруулагч Стефано Монтигийн цоо шинэ тавилтаар хүргэхээр болжээ. Алдарт бүтээл хэдийгээр 200-гаад жилийн өмнө зохиогдсон боловч энэ удаа дуурийн үйл явдлыг бүтэн зуунаар урагшлуулж, дэлхийн эдийн засаг, соёл хөгжлийн үсрэлтийн үе болох XIX зуунд хөрвүүлэн тавьжээ. Дуурийн шинэ шийдэл, өвөрмөц тайз, гоёмсог хувцас, сонирхолтой тавилт, шинэ дуучдын содон тоглолт, тайзнаа өрнөх үйл явдлыг үзэгч танд зориулан нууцлан үлдээе.УДБЭТ-ын шинэ бүтээлийн удирдлагын багт уран сайхны удирдагч АЖ А.Дашпэлжээ, найруулагч С.Монти, удирдаач СТА Ц.Гансүх, ерөнхий зураач УГЗ Г.Ганбаатар, хувцасны зураач СТА Г.Оюун, хормейстер СТА Н.Дашбямба, туслах найруулагч Д.Энхбилэг, итали хэлний дасгалжуулагч багшаар МУГЖ Б.Эрдэнэтуяа нар ажиллаж байна.

Томуугийн эсрэг уламжлалт эмчилгээний арга

АНУ-ын Нисэх хүчний академид бүртгэнэ

Нийгмийн эрүүл мэндийн үн-дэсний төвөөс гаргасан то муу гийн эсрэг уламжлалт эмчил гээний аргуудыг танил цуулж байна.

1. Сода, давс, царвангийн уусмалаар хоолойгоо зайлах2. Хамарт сармисны тосон ханд, оксолины тос түрхэх3. Гараа тогтмол савандаж угаах, гар ариутгагч хэрэглэх4. Өдөрт 2-3 сармис хоолондоо хэрэглэх5. Витаминаар баялаг аньс, чацарганы шүүс, аарцыг халуунаар нь уух6. Дархлаа сайжруулах цэгэн иллэг хийх7. Хүүхдийг улиралд тохируулан хувцаслах8. Гэртээ цэвэр агаар тогтмол оруулж, чийгтэй цэвэрлэгээ хийх9. Хүүхдийг олон нийтийн газар дагуулж явахгүй байх10. Амин дэмээр баялаг халуун хоол идсэнээр томуу, томуу төст өвчнөөс сэргийлж чадна.

ЗӨВЛӨГӨӨ

БОЛОВСРОЛ

(Өмнөх дугаарын хариу)

2

4

9

1

2

84

4

6

9

8

7

5

6

9

3

841

862

3

3

7

74

685271493

524617389

249583761

973824615

317469528

168935274

792358146

856142937

431796852

ЗГМ: СҮДОКҮЗГМ: ҮГИЙН СҮЛЖЭЭ

Өмнөх дугаарын хариу / 12.21

БОСООГООР:1. Дэлхийн мөсний 90 хувь нь байдаг нутаг2. Европын холбооны

улсуудын мөнгөний нэгж3. Засгийн газрын гишүүн4. Оросын Надежда гэдэг нэрний

хүүхэд насны нэр5. "Тэнэмэл хүү буцаж ирсэн нь" зэрэг алдарт зургуудыг туурвисан XVII

Гадаад оюутныг улсынхаа цэргийн академид хамруулах АНУ-ын Засгийн газрын хөтөлбөрт Монгол Улс багтсан. Энэ дагуу АНУ-ын цэргийн академи, Тэнгисийн цэргийн академи, мөн анх удаа Нисэх хүчний академид элсэн суралцах сонирхолтой залуусыг сонгон шалгаруулах бүртгэл эхэлсэн байна. Элсэгчид 2018 оны долдугаар сараас эхлэн суралцаж, 2022 онд төгсөх юм.

Элсэлтийн сонгон шалга руу-лалтад оролцогч нь 17-23 насны, ганц бие, хуулиар хүүхэд асран хамгаалах үүрэг хүлээгээгүй, эмэгтэй бол жирэмсэн биш байх шаардлагатай.

АНУ-ын ахлах сургуулийн freshman буюу есдүгээр анги, түүнтэй дүйх эсвэл түүнээс дээш түвшний боловсрол эзэмшсэн, тус улсын боловсролын ур чадварын SAT (Scholastic Aptitude Test/ болон ACT,American College Test) шалгалт болон TOEFL-ын шалгалт өгсөн байх ёстой. Мөн бие бялдрын чийрэгжилт болон эрүүл мэндийн шалгалтад хамрагдаж, үнэлгээ авна. Энэ нь академид элсэн ороход чухал шалгуур болох аж.

Элсэлтийн сонгон шалга руу-лалтад оролцох хүсэлтэй оюутан, залуус 2018 оны нэгдүгээр са-рын 5-ны дотор шаардлагатай мэдээлэл, бичиг баримтын англи хэл дээрх хуулбарыг USDAOMONGOLIA@state.gov хаягаар илгээх юм. Улмаар 2018 оны нэгдүгээр сарын 29-нд зургаан элсэг чийг Батлан хамгаалахын ат таше сонгон шалгаруулна. Дэлгэрэнгүй мэдээллийг АНУ-ын Элчин сайдын яамны цахим хуудаснаас авах боломжтой.

зууны үеийн Голландын суут зураач8. Их сэтгэгч Күнзийн төрсөн газар, улс орон9. Дэлхийн II дайны үеийн Зөвлөлтийн хөнгөн хуягт автомашин11. Сэтгэл хөдлөл, баяр ...12. Англи хэлийг хэрэглэдэг, Гвинейн булан дахь улс13. Янз бүрийн шалтгааны улмаас зөөлөн эдүүд гэмтэж, бүрэн бүтэн байдлаа алдсан байдал

УБ-Бээжин 07.30 09.45Бээжин-УБ 10.50 13.20УБ-Бусан 07.35 12.00Бусан-УБ 13.00 16.10УБ-Хонконг 07.50 12.25Хонконг-УБ 13.25 18.05УБ-Москва 08.00 09.50Москва-Берлин 11.00 11.50Берлин-Москва 14.00 18.45

НИСЛЭГИЙН ЦАГИЙН ХУВААРЬ

ГАЛТ ТЭРЭГНИЙ ЦАГИЙН ХУВААРЬ

Москва-УБ 21:35 07:30УБ-Эрхүү 21:10 02:40Эрхүү-УБ 15:35 06:20УБ-Замын-Үүд 20:00 07:50Замын-Үүд-УБ 21:35 09:55УБ-Эрдэнэт 20:30 07:45Эрдэнэт-УБ 19:10 05:48УБ-Сүхбаатар 10:55 19:52Сүхбаатар-УБ 06:30 15:35Сайншанд-УБ 20:25 07:01УБ-Сайншанд 09:15 19:15

УДБЭТХүүхэд гэлтгүй хүн бүрийн хүсэн хүлээдэг П.И.Чайковскийн "Щелкунчик" балет энэ сарын 21-24-нд 17.00, 19.00 цагуудад тоглоно. Ерөнхий продюсер, МУГЖ Д.Алтанхуягийн найруулсан “Цөмөөхэй” балет энэ сарын 28-30-нд 17.00, 19.00 цагт тус тус болно.

МҮЭСТОFrozen хүүхэлдэй киноны баатрууд болох үзэсгэлэнт Элса, хөгжилтэй Олоф, ухаалаг Анна нартай хамт зул сарын өмнөх адал явдал дүүрэн аялалд гараарай. “Frozen Зул сар” хүүхдэд зориулсан тоглолт энэ сарын 23-нд 13.00, 15.00 цагт болно. Хүүхэлдэйн театрын хамт олон “Гайхамшигт хайрцаг” шинэ жилийн тоглолтоо энэ сарын 29, 30-нд 15.00 цагт тоглоно.

THE CORPORATE HOTEL & CONVENTION CENTRE

“Корпорейт конвейшн центр” төвийн хамт олон хүүхэд багачууддаа зориулан жил бүр уламжлал болгон зохиодог шинэ жилийн баяраа”Циркийн адал явдал” сэдвээр энэ сарын 29-нд 15.00 цагт зохион байгуулна.

ТУСГААР ТОГТНОЛЫН ОРДОН

Морин хуурын чуулгын жил бүр уламжлал болон зохиогддог шинэ жилийн тоглолт энэ сарын 24-нд 18.00 цагт болно. Тоглолтод дэлхийн вальсийн хаан И.Штраус, Оросын суут хөгжмийн зохиолч П.И.Чайковский, Чехийн алдарт хөгжмийн зохиолч А.Дворжак зэрэг сонгодог үеийн төлөөллүүдийн гайхамшигт аялгуу эгшиглэхээс гадна орчин цагийн хөгжмийн шилмэл бүтээлээс тоглоно.

11. Цаа бугын төл14. 20 см-ийн хэмжээ15. Мьянмарын ардчиллын удир-дагч, Нобелийн шагналтан 16. "Найрамдлын" гэгддэг төв суурин газар

ХӨНДЛӨНГӨӨР:1. Оросын хаад болон алдарт Македон, Невский нарын нэр6. ОХУ-ын парламент7. Хөгжмийн нот10. Авлагын эсрэг үг

ЗГМ: КОМИКС

Шинэ оны эхний үзвэр "Севилийн үсчин"

Ц НҮ

Д

Л

МА

Ү

А

М

А

Э

А

РАЭ

ЖД

СҮ

Ө

Д

ГЭ

Г

Д

ХА

Н

ТО

ГИМ

ИУ

ЭЗО

Э

И

А

И

Т

И

У

Р

Ү

А

Э ЯР НЭ ТНР ЭА

ДЭ

ЛУ

ГЭ

Т ИОҮ ЭСГ ҮТ РО ЭХ Н

1

6

7

14

16

15

8

11 12 13

9 10

2 3 4 5

Mr. Баагийгийн ПАЯН.....

Ямар юм аа?

Танай дэлгүүрт цэнхэр бяслаг

бий юу?

Тийм юм байхгүй. Гэхдээ хөгцтэй өөр юм зөндөө байгаа шүү ....

Пөөх тийм үү?Хөгцтэй Франц

бяслаг.

Crypto компанийн хувьцааг зохицуулагчид зогсоов

Ирэх онд Хятадад хөрөнгө оруулахад эрсдэлтэй

Компанийн арваннэгдүгээр сарын арилжаанд луйврын сэжиг байгааг комисс онцлон анхааруулжээ. > 10

Хятадад хөрөнгө оруулахад төрийн болон хувийн компаниудын зааг ялгааг анзаарах шаардлагатай. > 10

Суман галт тэрэгний гэмтэл чанарын асуудлыг сөхөвУдаа дараа сөхөгдөж буй чанарын асуудал Японы өө сэвгүй үйлдвэрлэлийн стандартад сэв суулгах эрсдэлтэй. > 10

Польшийг авторитаризмд буруутгах эхлэл

1Гэхдээ хориг тавихад бүх

гишүүдийн дэмжлэг шаард-лагатай. Мөн Унгарын Ерөнхий сайд Виктор Орбан ийм шийтгэ-лийг эсэргүүцэхээ мэдэгдсэн. Үүнээс үзэхэд гишүүн улс нь авторитаризм руу алхам хийвэл ЕХ-ны зүгээс хориг тавих арга хэрэгсэл хомс юм. Долдугаар заалт зөв үр дүнд хүргэх үү гэдэг асуулт бий. “Ийм арга хэмжээ авах тусам Польшийн үндсэрхэг удирдагч Ярослав Качинскийн дотоод дэмжлэг нь өсөх боломжтой. Гэвч өөр сонголт алга. Бид хангалттай хугацаа өгсөн. Европын хууль журмыг хэрэгжүүлэх ёстой. Саяхныг хүртэл Европын хол боо сануулга өгөхөөс ч түдгэл-зэж байсан” хэмээн Европын дипломат ярилаа.

Ноён Качинский Польшид коммунист дэглэм нурснаас хойш 30 жилийн хугацаанд бүрэн цэвэрлэгээ хийгдээгүй гэх үндэслэлээр улс төрийн тогтолцоог өөрчлөхийг оролдож буй. Хуулийн шинэчлэлээс гадна түүний Хууль, шударга ёсны нам улсын хэвлэл мэдээлэлд илүү хяналт тогтоох, сонгуулийн сис темд өөрчлөлт оруулах алх муу дыг санаачилсан юм. Түүнч лэн гадаадын эзэмшил тэй хэвлэлийн “амыг барих” оролд-лого ч гарчээ. Варшавтай хийх хэлэл цээг ахалж буй Европын комиссын дэд ерөнхийлөгч Франс Тиммерман Польшийн үйлдлийг хянахын тулд Брюс-селийн зүгээс шахалт үзүүлэх нь чухал хөшүүрэг гэж үзэж байна.

Гэвч саяхан Польшийн пар-ламент шүүхийн шинэчлэлийг

баталж, дээд шүүхийн шүүгчдийн тавны нэгийг огцруулахаар шийдвэрлэсэн нь Брюсселийн хувьд буцалтгүй алхмын дохио болсон юм. Бру-кинс хүрээлэнгийн шинжээч Констанце Стелзенмюллер “ЕХ ба НАТО-д элсэх суурь шалгуур байсан үнэт зүйлүүдийг гишүүн улс гэнэт үл хайхарвал бид юу хийх ёстой вэ. Польшийн хувьд хүндрэлтэй зүйл нь тэнд болж буй үйл явдал бүх нийтийг хамарсан буюу нэг цул бус. Тэнд хатуу байр суурь, үзэл суртлын удирдлага хийгээд Европт үнэнч нийгмийн үйлчилгээ, тал нь биднийг дэмждэг иргэний нийгэм гээд цөм бий” хэмээн тайлбарлав.

Хэдийгээр энэ онд Польшид шүүхийн шинэчлэлийг эсэргүүц-сэн хөдөлгөөн гарсан ч Хууль,

шударга ёсны нам өргөн дэмжлэг хүлээсэн хэвээр байна. Үүнд өгөөмөр нийгмийн халамж, Польш үндэстэн сэргэн мандаж байгаа тухай ноён Качинскийн үг яриа сонгогчдод нөлөөлсөн байх. Саяхан Ерөнхий сайдаар томилогдсон Матиес Мора-вицки Брюссельтэй харилцааг зөөлрүүлнэ гэсэн хүлээлт үүсээд байв. Гэвч тэрбээр шүүхийн шинэчлэлийг дэмжсэний дээр “Польш улс шахалт дарамтыг хүлээн зөвшөөрөхгүй” гэж мэдэгджээ. Европын комисс Варшавт байр сууриа эргэн хянах хугацаа өглөө. Комис-сын санаачилгаар гишүүн орнууд санал хураах огноог товлоогүй агаад ирэх оны эхээр дипломатууд маргааныг дахин хэлэлцэх боломж үлдээжээ.

Хойд Солонгосын дэглэм нурвал яах вэ

Эмили ФенБээжин эрчим хүчний сал-

барын компаниудад нүүрстөрөгч ялгаруулалтын квот тогтоож өгсөн. Энэ нь удтал хойшилсон арилжаалах схемийн анхны алхам боллоо. Дэлхийн хам-гийн том нүүрстөрөгчийн зах зээл болох ёстой уг арга хэм жээг энэ онд эхлүүлэхээр төлөвлөсөн боловч янз бүрээр сунжирсаар өдийг хүрсэн. Байгаль орчинд халтай хэмээн байнга шүүмжлэгддэг Хятад улс нүүрстөрөгчийн зах зээл рүү алхам хийсэн нь тогтвортой ирээдүйд тустай гэж байгаль хамгаалагчид талархаж байгаа юм. Хятадын эрчим хүчний сангийн захирал Лиү Шуан “Ком паниудад ялгаруулалтын түв шин ба квотын хуваарилалтыг тогтоож өгсөн нь маш чухал алхам. Хятадад нүүрстөрөгчийн зах зээл үүсэж буй нь асар их ач холбогдолтой” хэмээн дүгнэлээ.

Хоёр жилийн өмнө үндэсний арилжааны схем байгуулах төлөв лөгөөгөө зарласнаас хойш зах зээлийг шинээр байгуу-лахад бэрхшээл учирч, олонтоо хойшилсон. Хамгийн том саад

Чарльз КловерАНУ, Хятад хоёр Хойд

Солонгосын дэглэм нурсан тохиолдолд хэрхэн ажиллах вэ гэдэг урьд хаалттай байсан сэдвийг хөндөх боллоо. Энэ нь Бээжин Солонгосын хойгт дайн дэгдэх магадлалд нухацтай хандаж буйн илрэл юм. Өмнө нь Бээжин Пхеньянтай хурцадсан харилцаа бүр муудахаас болгоомжлон Хойд Солонгосын мөргөлдөөний үед авах яаралтай арга хэмжээг хэлэлцэхээс татгалздаг байв. Ийм үг яриа коммунист холбоотон хөршийнхөө эсрэг хуйвалдсан хэрэг болно гэж үздэг Хятадын үндсэрхэг үзэлт элитийн эсэргүүцэлтэй тулгарч болзошгүй юм. Гэвч өнгөрсөн сард Вашингтонд болсон Хятад, Америкийн цэргийнхний уулзалтын үеэр уг асуудлыг анх удаа хөнджээ.

Хятадын армийн штабын хэлтсийн дарга, хошууч генерал Шао Юнминь, АНУ-ын армийн штабын төлөөлөгч, дэслэгч генерал Ричард Кларк нар “Хятад-АНУ-ын штабуудын хамтарсан яриа хэлэлцээний механизм” хэмээх анхны уулзалт хийлээ гэж Хятадын Батлан хамгаалах яам мэдээлсэн. Хятадын шинжээчдийн ярьснаар АНУ-ын нэгдсэн штабын дарга Жозеф Данфорд наймдугаар сард Бээжинд айлчлахдаа уг уулзалтыг товлосон аж. Генералууд Хойд Солонгосын асуудлаар ярилцсан эсэх нь саяхныг хүртэл тодорхойгүй байв. Харин өнгөрсөн мягмар гарагт АНУ-ын төрийн нарийн бичгийн дарга Рекс Тиллерсон Атлантын зөвлөлийн хуралдаан дээр “АНУ Хойд Солонгостой мөргөлдөхөд хүрвэл тус улсыг эзлэхгүй гэж Хятадын талд нотолсон” гэж хэлсэн байна.

Тэрбээр “Бид хоёр Солон-госыг заагласан 38-р өргөргөөс урагш буцна гэсэн амлалтыг Бээжинд өгсөн” гэжээ. Ерөн-хий лөгч Ж.Бушийн үед АНУ-ын Үндэсний аюулгүй байд лын зөвлөлд ажиллаж байсан Пол Хаэнле Хятадын тал ийм хэлэл-цээг сонирхсон шинэ зүйл гэв. Тэрбээр “Бушийн захиргааны үед бид ийм яриа хэлэлцээ эхлэ-хийг оролдсон боловч Хятадын тал оролцохоос илт дургүйцсэн”

хэмээн дурдав. Тэрбээр цааш нь “Тэд байдлыг муутгана гэж үзсэн тул дэглэм унах талаар АНУ-тай нууц төлөвлөгөө гаргаж буй мэтээр харагдахыг хүсээгүй. Гэвч одоо энэ талаар ярилцах хүсэлтэй байх шиг байна” гэсэн юм.

Үүний сацуу даваа гарагт Өмнөд Солонгосын хэвлэлүүд Хятадын цэргүүд Хойд Солонгосын Ёнбионы цөмийн байгууламжтай төстэй байрлалыг эзлэн авах сургуулилт хийсэн гэж мэдээлжээ. Хятадын Батлан хамгаалах яам тайлбар хүсэхэд хариу өгөөгүй байна. Бээжингийн олон улсын судалгааны их сургуулийн профессор Жиа Чингуо Хятадын удирдагчид АНУ-тай ийм зүйл ярихаас татгалзаж байсан нь итгэлцэл байгаагүй болон мөргөлдөөний магадлал бага байснаас шалтгаалсан хэмээн тайлбарлав. Гэвч эдүгээ тэд Хойд Солонгосын мөргөлдөөн илүү магадлалтай гэж үзэж байна. Бээжин 1961 оноос хойш Пхеньянтай цэргийн холбоотон гэж тооцогддог учир Хятад, Америкийн цэргийн хамтын ажиллагаа эмзэг асуудал юм.

Мөргөлдөөн болбол Хятад хөршдөө туслах нь эргэлзээтэй ч хэрэг явдлын гадна үлдэхгүй нь тодорхой. Хятадын шин-жээч дийн үзэж буйгаар ийм то хиол долд тус улс дүрвэгсдийн урсгалыг тогтоон барихын тулд өөрийн хилийн дотор Ялу голын дагуу газар нутгийг цэргийн хяналтад авч болох юм. Ноён Жиа есдүгээр сард “Дайн үнэхээр эхэлбэл Хятад улс бэлтгэлтэй байх ёстой. Үүнийг бодолцож, Хятад улс зохих талуудтай яаралтай арга хэмжээний төлөвлөгөөг хэлэлцэхэд нааштай хандах нь зүйтэй” хэмээн бичжээ. Вашингтонд төвтэй Стимсоны хүрээлэнгийн Зүүн Азийн хөтөлбөрийн судлаач Юн Сун одоогийн шатанд Хойд Солонгосын талаар АНУ, Хятадын хэлэлцээ бүрхэг байгаа нь ойлгомжтой гэжээ. Тэрбээр “Яаралтай төлөвлөгөө болон онцгой байдлын талаар ярилцахын хооронд асар их ялгаа бий” хэмээн өгүүлэв.

Хятадад ялгаруулалтын квот арилжих алхам хийлээ

BBМ©

BBМ©

нь нийтийг хамарсан найдвартай мэдээлэл цуглуулах зорилт байв. Аж үйлдвэрийн ялгаруулалтын түвшний суурь үзүүлэлтийг гаргах нь зорилтот түвшин ба нүүрстөрөгчийн арилжаалах боломжтой квотыг тогтоох үндэс болдог. Компаниуд ялгаруулалтын квотоо дуусвал зах зээлээс квот худалдан авч болно. Мөн квотоос бага ялгаруулбал илүүдлээ худалдах боломжтой. Эрх баригчид мягмар гарагт эрчим хүчний салбарынханд квот хуваарилах анхны алхам хийсэн боловч зах

зээл ажиллаж эхлэхэд тодор-хой хугацаа шаардлагатайг байгаль хамгаалах бүлгүүд анхааруулжээ.

Хятадын Үндэсний хөгжил, шинэчлэлийн комисс хэмээх бодлого боловсруулдаг дээд байгууллага квотын арил-жаа хэдийд бодитоор эхлэх хугацааг зарласангүй. Квотоо авсан эрчим хүчний компаниуд системийг турших журмаар үнэ төлбөргүй арилжаа хийж эхлэх аж. Ялгаруулалтын хязгаар-лалтыг 2019, 2020 оноос албан журмаар нэвтрүүлнэ. Түүнчлэн

худалдах квотыг хуваарилсан нь гүйцэтгэ лийг хянах, тайлагнах, шалгах сис тем бий болгох чухал эхлэл гэж АНУ-ын Resources for the Future бүлгийн шинжээч Жереми Шрейфелс тайлбарлав. Тэрбээр “Хэрэв Европ буюу Калифорнийн нүүрстөрөгч арилжих хөтөлбөрийг авч үзвэл юуг хэрэгжүүлэх зохицуулалт нь тодорхой байсан боловч хэдэн жилдээ нэвтрүүлж эхлэлгүй хойшилсон” гэжээ.

Аж үйлдвэрт өөрчлөлт хийх хугацаа хомс тул ялгаруулалтыг багасгах шаардлага хэт өндөр

биш байжээ. Үүнээс гадна ялга-руулалт бууруулах хөтөл бөрийн явц хамрах цар хүрээний улмаас удаашралтай байв. Хүнд аж үйлдвэрийн найман салба рыг нийтэд нь хамруулахын оронд эрчим хүчнээс эхэлсэн агаад энд улсын томоохон үйлдвэ-рүүд төвлөрсөн. Түүнээс гадна нүүрстөрөгч ялгаруулалтын өгөгдөл илүү тодорхой юм. Гэвч нүүрстөрөгчийн тат-вар ногдуулах арга хэмжээ хэрэгжихгүй нь бололтой. Арван нэгдүгээр сард Хятадын эрх баригчид нүүрстөрөгчийн

фьючерс арилжих санаанаас татгалзсан юм.

Гэхдээ л Хятадын эрчим хүч ний салбарын нүүрстө рөгч ялга руулалтыг хязгаар лах оролд лого бол асар том зо-рилт. Тус салбар жилдээ 3.3 сая тонн нүүрсний давхар исэл ялга руулдаг. Уг арилжааг зо-хи цуулах схем нь Европын хол бооны нүүрстөрөгчийн зах зээлээс 1.7 дахин том байх болно. Хятадын компаниуд ялга руу лалтын дотоод хянал-тын журам нэвтрүүлж эхэлсэн бо ловч бүрэн ажиллагаатай ялга руулалтын арилжааны зах зээл 2021-2025 оны хооронд бий болох байх гэж шинжээчид таамаглаж байна. China Carbon Forum байгаль хамгаалах бүлэг “Системийг тохируулах, бүс бүрд ялгаруулалтын хязгаар тогтоох, хяналтын найдвартай систем байгуулах. Энэ бүх асуудлаар зөвшилцөлд хүрэхэд нэн түвэгтэй. Хүмүүсийн дийлэнх нь үүнд нэлээд хугацаа зарцуулна гэж үзэж байгаа” хэмээн дүгнэсэн юм.

01990

Нүүрс Нефьт Хий Цемент

1995 2000 2005 2010 2016

2

4

6

8

10

Хятадын нүүрсний давхар ислийн ялгаруулалт(сая тонн)

Хэнни СэндерАзид энэ онд хувьцаа худалдан

авсан хүмүүсийн хувьд Alibaba юм уу Tencent-ийг сонгох л хамгийн шилдэг наймаа байх байв. Уул мэт их ашиг нь энэ хоёрыг дэлхийн хамгийн үнэтэй компаниудын эгнээнд багтааж өглөө. Хятадад байрладаг хоёр аваргын хувьцааны үнэ арваннэгдүгээр сард оргилдоо тулахаас өмнө 70 орчим хувиар өсөөд байсан юм. Мөн хуга-цаанд MSCI China индекс 50 орчим хувиар өсөн хөгжиж буй зах зээлийн үнэт цаасан дотроо шилдэг үзүүлэлттэй нь болов.

Тэгснээ арваннэгдүгээр сард оргилдоо тулсан Tencent, Aliba-ba-гийн үнэ эргээд унаж эхэлсэн нь сангийн менежерүүдийг завсарлага авахууллаа. Энэ уналт Хятадын зах зээлд бат суурьтай технологийн компаниудын өөдлөн өсөн дээшлэх урт зам дахь үл ялиг саатал уу, эсвэл урт удаан үргэлжлэх үзэгдэл үү.

Хятад дахь хөрөнгө оруулагч нарт тулгарч буй гол бэрхшээл нь бооцоогоо түүхэн стандартаар

ойлгуулсан. Хэрэг дээрээ тус улсын эрх баригчдын саяхны олон арга хэмжээ эдийн засгийг эрүүлжүүлэн сэргээх зорилготой байлаа.

Зарим арга хэмжээ үр дүнгээ ч өгсөн. Өнгөрсөн аравдугаар сард төрийн өмчийн компаниудын орлого бараг 49 хувиар өссөн.

Гэтэл хувийн компаниудынх ердөө 10 гаруй хувиар сайжирсныг JPMorgan-ы өгөгдөл харуулж байна. Орлого сайжирсан нь нэгтгэн нийлүүлэх ажиллагаа, ган төмөрлөг, нүүрс, үл хөдлөх хөрөнгө, үйлдвэрлэлийн салбарт хэрээс хэтэрсэн хүчин чадлыг танасны ач юм.

Жишээ нь 2015 оны эцсийн байдлаар тус улсын ган төмөр-лөгийн компаниудын дөнгөж таван хувь нь ашигтай ажиллажээ. Тэгвэл энэ онд 85 хувь нь ашигтай ажиллах төлөвтэйг JPMorgan-ы Хятад дахь тэргүүлэх эдийн засагч Жу Хайбин тайлбарлав.

Нэг чухал зүйл бол уг салбарт ажилладаг компаниуд өссөн орлого, бэлэн мөнгөө тайлан тэнцлийнхээ алдагдлыг нөхөхөд ашиг лаж байгаа нь хөрөнгө оруулагчдын түгшүүрийг бууруулж өглөө. Төрийн өмчийн компаниудын санхүүгийн нөхцөл сайжирсан нь гол зээлдүүлэгч нь болох банкуудын эрсдэлийг багасгав. Хятадад банкны салбарын ачаа хэрээс хэтэрснийг Credit Suisse-ийн стратегич нар анхааруулж байна.

T Rowie Price-ийн Моффетт бол Бээжингийн бодлогын амбицыг зүгээр нэг аялдан дагагч биш. Тэрбээр хятад иргэдийн дотоодод төдийгүй гадаадад хийдэг аялал жуулчлал цаашид ч өснө гэсэн тооцоотой. Уг тооцоонд үндэслэн

Ирэх онд Хятадад хөрөнгө оруулахад эрсдэлтэй

Хло КорнишЭнэ сард үнэ нь 2000 хувиар

өссөн Crypto компанийн арилжаа зах зээл дэх шударга бус явуулга байж болзошгүй хэмээн сэжиглэсний үндсэн дээр АНУ-ын зохи цуулах байгууллагаас зогсоолоо. Криптовалютын арил жаа, зөвлөх үйлчилгээ эрхэлдэг тухайгаа Калифорни муж улсын Малибуд байрладаг Crypto компани тайлбарлаж байна. Саяхан болтол танил бус байсан криптовалютын арилжаа үнийн галзуутай өсөлтийн ачаар хөрөнгө оруулагчдыг дижитал мөнгөний зүг хошуурахад хүргэлээ.

Тус компани дахь инсайдер буюу нууц мэдээлэлд тулгуурлан шударга бусаар арилжаа хийгчид хувьцаагаа борлуулахаар төлөвлөж буйгаас шалтгаалан “зах зээл дэх мэдээлэл нарийвчлал сайтай, үнэн зөв эсэх”-д эргэлзэх ноцтой шалтгаан үүссэнийг мяг-мар гарагт АНУ-ын Үнэт цаас, биржийн комисс (SEC- Securi-ties and Exchange Commission) мэдэгдэв.

Ялангуяа “тус компанийн 2017 оны арваннэгдүгээр сарын арилжаанд луйв рын сэжиг байгаа”-г комисс онцлон анхаа-руулжээ.

Үнэт цаас, биржийн комиссоос арилжааг зогсоосонтой уялдан ойрын хугацаанд тайлбар тавихаа Crypto мэдэгдлээ. Комиссоор тавьсан хориг ирэх оны нэгдүгээр сарын гурван хүртэл үргэлжилнэ. Криптовалютаар үнэлсэн хувьцааны арилжааг албан ёсны биржээр дамжуулалгүй шууд хийжээ. Үнэ галзуутай хурдан өссөний улмаар компанийн зах зээлийн үнэлгээ 12.6 тэрбум ам.долларт хүрч, нийт хувьцааны 20 хувийг эзэмшдэг захирал Майкл Потрыг цаасан тэрбумтан болгон хувиргав.

Үнийн ид өсөлтийн үеэр ноён Потр эрхлэн хөтөлдөг хөрөнгө оруулалтын компани ширхэг нь долоон ам.долларын үнэлгээтэй шинэ хувьцаа гаргах замаар 7.7 сая ам.доллар хуримтлуулжээ. Шинэ хувьцаа нь зах зээлийн нэрлэсэн үнээсээ 97 хувийн хямдралтай гэсэн тайлбартай. Хувьцааныхаа хөрвөх чадварыг сайжруулахын тулд хөрөнгөө хуваахаар төлөвлөж байгаагаа захирал нь тайлбарласан.

Криптовалюттай холбоотой аливаа үйл явдлын өрнөлийг хянуур ажиглаж байгаагаа АНУ-ын зохицуулах байгууллагууд мэдэгдсээр ирлээ. Арилжаанд болгоомжтой хандахыг хөрөнгө

оруулагчид Үнэт цаас, биржийн комисс, Таваарын фьючерсын арилжааны комиссын (CFTC - Commodity Futures Trading Commission) удирдлага аль аль нь өнгөрсөн долоо хоногт сануулж байв.

Криптовалютад татагдаж буй хөрөнгө оруулагчдын хөөрлийг хорь орчим жилийн өмнөх дотком хөөсрөлийн үетэй зүйрлэж болохоор. Crypto бол сүүлийн хэдхэн долоо хоногт шуурган хурдаар дээшилсэн үнийн өсөлтөөс ашиг олж буй олон компанийн ердөө ганц нь. Үндэслэн байгуулагчийнхаа төслийг худалдан авахаа мэдэгдсэний дараахан санхүүгийн арилжааны LongFin компанийн хувьцааны үнэ тэнгэрт хадлаа. Дижитал валютаар зээл олгодог тус компани өнгөрсөн лхагва гарагт public буюу нийтийнх болжээ. Долоо хоногийн өмнө ширхэг нь таван ам.доллар байсан LongFin-ий хувьцааг мягмар гарагт 71 ам.доллараар арилжиж байв. Үнийн өсөлтөөс шалтгаалан тус компани зургаа гаруй тэрбум ам.доллараар үнэд орлоо.

Энэ арванхоёрдугаар сарын 11-нд 642 ам.доллар хүрэхээсээ өмнө буюу арваннэгдүгээр сарын эхээр Crypto-гийн хувьцаа 32 орчим ам.доллар байсан юм. Энэ даваа гарагт Үнэт цаас, биржийн комисс арилжааг нь зогсоохоос өмнө нэгж хувьцааг 575 ам.доллараар арилжиж байв.

Биржийн брокер байсан ноён Потрыг 2010 онд бизнесийн эрх мэдлээсээ хэтэрсэн үйл ажиллагаа явуулсан хэргээр Санхүүгийн үйлдвэрлэлийн зохицуулах алба (Financial Industry Regu-latory Authority) эрхийг нь хоёр жилээр хасжээ. Өөрийгөө хэрэг хийгээгүй хэмээн мэдэгдсэн ноён Потр ердөө санаатай устгасан мэдээллийг сэргээснээ Bloomberg-т тайлбарлаад хуучин ажил олгогчоо шүүхэд өгсөн юм. Хөхний спорт даруулгын бүрдэл бүтээж хөгжүүлэгч компанийг нэгтгэх замаар шинээр үүсгэсэн Crypto-г тэрбээр ердөө энэ зун зах зээлд гаргажээ.

Өөрийнх нь мэдүүлж буйгаар бол Crypto нь “албан байгууллага, хувь хүмүүст шинээр хөгжиж буй блокчэйн технологийг ойлгуулан таниулж, криптовалютад хөрөнгө оруулах, дижитал хөрөнгийн менежментийн эх код хөгжүүлэх ажилд дэмжлэг үзүүлэх” ажил эрхэлдэг компани ажээ.

Японы Шинкансэн хэмээх суман галт тэрэгний арал хийцэд анх удаа цуурхай үүс сэн тохиолдлыг мөрдөн шал гах ажиллагаа эхэллээ. Үйлдвэр лэлийн салбарт чанарын хяналт тай холбоотой асуудал дэгдсээр буйн илрэл уг мөрдөн шалгах ажиллагаа тус улсын аж үйлдвэрийн гол гурван группийг хүнд байдалд оруулав.

Галт тэрэгний арал хийцэд цуурхай үүссэнийг өнгөрсөн долоо хоногт илрүүлжээ. Уг хэрэг нь Японы үйлдвэрлэгч нар чанарын статистикийг хуурамчаар бүрдүүлсэн бүтээгдэхүүнийг хэрэглэгчдэд нийлүүлдэг, эс бөгөөс мэргэжлийн бэлтгэлгүй ажилтнаар чанарын туршилт хийлгэдэг гэсэн олон сар үргэлжилж буй хардлагыг дэврээв.

Болсон явдлаас үүдэн аюул гүй байдлын ноцтой хэрэг гараагүй. Гэхдээ л удаа дараа сөхөгдөж буй чанарын асуудал Япон орны өө сэвгүй үйлдвэрлэлийн стандартад сэв суулгах эрсдэлтэйг тус улсын тэргүүлэх улстөрч, бизнесийн бүлгийнхэн анхааруулж байна.

Аяллын үеэр хэвийн бус чимээ гарч, шатсан үнэр ханхалснаас болоод JR West (West Japan Railways) компанийн Токио хүрэх галт тэрэгний зорчигчдыг арванхоёрдугаар сарын 11-нд нүүлгэн шилжүүлсний дараахан энэхүү хэрэг дэгджээ.

Мөрдөн шалгах ажиллагаа суман галт тэрэгний арал хийцийг үйлдвэрлэгч Kawasaki Heavy Industries, хурдны хайрцгийг үйлдвэрлэгч Nippon Steel, Sum-itomo Metal, хурдны хайрцгийг мотортой холбогч эд анги үйлдвэрлэгч Mitsubishi Electric компанийг хамарч байна.

“Онц ноцтой хэрэг” хэмээн JR West-ийн дэд ерөнхийлөгч Норихико Ёшиэ мягмар гарагт болсон хэвлэлийн хурал дээр мэдэгдэв. Японы тээврийн яам 2001 онд осол мөрдөн шалгах комисс байгуулснаас хойш ийм ноцтой хэрэг анх удаа гарч буйд сайд уучлал гуйлаа. “Шинкансэний аюулгүй байдалд итгэх итгэлийг үгүй хийсэн ноцтой хэрэг” хэмээн тэрбээр

цохон дурдав. Шинкансэн 1960-аад оноос

хойш Япон орны инженерийн хүч чадлын бэлгэ тэмдэг болж хувирсан юм. Гэмтэлтэй N700 загварын Шинкансэний бүрдэлд багтаж буй нэг вагоны арал хийцийн хоёр ч хэсэг нь 16 болон 14 сантиметрийн урт тай цуурчээ. Арал хийцийн өнгө хувирч шатсан ул мөр байгааг JR West тайлбарлаж байна.

Бүхээгт анхааруулах тэмдэг гарсантай холбоотойгоор галт тэрэгний зам төмөр, хурдтай холбоотой асуудал ч үүсэв. Урьд нь Nozomi 34 загварын галт тэргэнд тос шүүрч буй нь илэрч бүрэн зогсохоос хэдэн өртөөний өмнөөс шатсан үнэр ханхалж байсныг уг галт тэрэгний багийнхан мэдэгдэж байжээ.

Энэ удаагийн хэрэг дэгдэх үеэр “галт тэрэг хэвийн бус байвал зогсоо гэсэн энгийн зарчим”-ыг баримтлаагүй нь “тун аюултай нөхцөл” үүсгэснийг ноён Ёшиэ мягмар гарагт анхааруулсан юм. “Шинкансэн цаашид ажиллуулах

Crypto компанийн хувьцааг зохицуулагчид зогсоов

Суман галт тэрэгний гэмтэл чанарын асуудлыг сөхөв

Шинкансэн хэмээх суман

галт тэрэг 1960-аад

оноос хойш Япон орны

инженерийн хүч чадлын

бэлгэ тэмдэг болж хувирсан

юм.

л бол та бид энэ хэргийг ажилтан ажилтнуудад сургамж болгох ёстой” хэмээн дэд ерөнхийлөгч өгүүллээ.

Энд өгүүлсэн хэргээс тусдаа, авто үйлдвэрлэгч Subaru компани чанарын хяналтыг төгөл дөр-жүүлэх зорилгоор, бэлэн болсон автомашины эцсийн шал галт хийх ажилтныг бэлтгэх, дадлагажуулах ажиллагааг сайж руулах гэж байгааг дурдсан тайланг мягмар гарагт нийтэлсэн. Японы дотоо дын зах зээлд зориулсан автомашины чанарын эцсийн шалгалтыг зохих мэргэжил, дадлага эзэмшээгүй техникчид олон арван жил гүйцэтгэж ирснийг тус компани аравдугаар

сард тогтоожээ.Чанарын үзүүлэлтийн техник

шаардлага чангарч буй өнөөгийн нөхцөлийг ухамсарладаг ч “эцсийн шалгалтыг зүйд үл нийцэх аргаар явуулж буй хэрэг илэрсэн”-ийг Subaru тайлбарлав.

Чанарын үзүүлэлтийг хуурам-чаар бүрдүүлсэн бүтээгдэхүүнийг аж үйлдвэрийн үйлчлүүлэгчдэд илгээсэн дахиад хэд хэдэн тохиолдол илэрснийг Mitsubish Materials мягмар гарагт мэдээллээ.

Тус компанийн салбар 2016 оны арванхоёрдугаар сарын 1-нээс энэ оны арваннэгдүгээр сарын 30 хүртэлх хугацаанд чана рын үзүүлэлтийг нь үйлч лүүлэгчийн шаардлагад

тохируулж хуурамчаар бөглөсөн дамжуулагч утас нийлүүлж байжээ. Тусгаарлагч бүрээс бүхий ийм дамжуулагч утсыг гар утсанд ашигладаг юм. Сэжигтэй бүтээгдэхүүн хүлээн авсан таван үйлчлүүлэгч бүтээгдэхүүний чанар, аюулгүйн асуудлыг нь судлан тооцоолж байна.

Мөн чанарын шаардлагад үл нийцэх 229 ширхэг резин чигжээсийг тус компаниас үйлчлүүлэгчдэд нийлүүлсэн нь өнгөрсөн сард илэрсэн. Мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад чанарын үзүүлэл тийг хуурамчаар мэдүүлсэн чигжээс 462 болж нэмэгдсэн юм.

хэмжихэд хэтэрхий үнэтэй шинэ эдийн засагт нь тавих уу, эсвэл банк, аж үйлдвэрийн эдийн засаг гэх мэт хайр бага татдаг бизнес рүү эргэх үү гэсэн сонголт.

Мөн төрийн өмчийн компа-ниудыг худалдаж авах уу, эсвэл технологийн аваргуудын хувь-цааны үнэ унаж буйг боломж болгон ашиглах уу гэсэн бас нэг сонголт ч бий.

АНУ-ын хөрөнгийн менеж-ментийн T Rowie Price компанийн Хонконг дахь салбарын портфолио менежер Эрик Моффетт техно-логийн компаниудын хувьцааг авахгүй байхыг зөвлөж байна. Цус бүлэгнүүлдэг жор нь төрийн нууцад хамаардаг, А зэрэглэлийн хувьцаа бүхий уламжлалт эмчилгээний Yunnan Baiyao компанийн хувьцааны наймааг тэрбээр харзнахаар шийджээ. “Бүгд л хятадын интернет брэндийн араас хошуурдаг. Оролцох аргагүй пиг наймаа. Гэтэл илүү аятайхан арилжаа байна” хэмээн тэрбээр тайлбарлав.

Хятадын үнэт цаасанд хөрөнгө оруулах шилдэг арга бол төрийнх нь бодлогод ойртох гэсэн уламжлалт ойлголт бий. Төр хувьцааных нь голлох хэсгийг эзэмшдэг компаниуд цаашид ч анхаарлын төвд байна гэдгийг аравдугаар сарын эцсээр хуралдсан Бүх Хятадын ардын төлөөлөгчдийн их хурал тодорхой

ноён Моффетт Бээжин, Шанхай, Шэньжэнийн нисэх буудлыг удирддаг компаниудын, мөн аялал жуулчлал, татваргүй барааны худалдаа, үл хөдлөх хөрөнгийн арилжаа эрхэлдэг CITS компанийн хувьцаа эзэмшигч болжээ.

Хөрөнгө оруулагчид Хятадын зах зээлийн хувьцаанд хөрөнгө оруулахдаа төрийн болон хувийн компаниудын нарийн зааг ялгааг гярхай анзаарах шаардлагатай. Хэдийгээр Бээжин үндэсний аваргуудаараа бахархдаг ч Aliba-ba, Tencent нь Засгийн газрын уур хилэнд эмзэг хувийн компаниуд.

Дэлхийн зах зээлд тулгараад буй гол аюул бол хөгжингүй зах зээлийн баримталж ирсэн мөнгөний уламжлалт бус бодлого эцэслэж буй явдал хэмээн зарим нь үздэг. Хэрэг дээрээ энэхүү бодлого л хөрөнгийн үнийг тодорхой хэмжээгээр өсгөж байгаа.

Харин Хятад улс иймэрхүү эрс арга хэмжээ авч байсан удаагүй. Бээжингийн болгоомжтой чангатгах бодлого нь зээлээр угжуулсан толгой эргэм өсөлтөөс арай удаан мөртлөө тогтвортой эдийн засагт шилжихэд оршдог.

Аlibaba, Tencent-ийн энэ оны үзүүлэлт нь макро болон микро чиг хандлага Хятадад хүч хавсарч буйн илрэл. Хэрвээ 2018 оны нөхцөл үүн шиг энгийн байх аваас хөрөнгө оруулагчдыг азын тэнгэр ивээх болно.

тээвэр тооцоотой байх ёстой гэж өмнө хэлсэн. Анхнаасаа энэ тооцоогоо бариагүй л явсан. Нүүрс олбор логчид төдий хэм-жээний нүүрс ачсан гэх том тоо төв рүү өгдөг. Гэтэл хил дээр тэр нь гарахгүй гацаа үүсдэг. Өөрөөр хэлбэл, хоорондын уялдаа холбоо сул байна.

-Гашуунсухайт гэлтгүй нийс-лэлийн авто замын ачааллыг бууруулахад та бүхэн юу хийх вэ?

-2050 он хүртэл нийслэл хотын авто замын сүлжээ ямар байх тухай дүгнэлт япон-чуудтай хамтарч гаргасан байдаг. Дүгнэлтээр хэд хэдэн авто замын уулзварыг засаж, өргөтгөхөөр болсон. Энэ дагуу сүүлийн 2-3 жил уулзва-руудаа идэвхтэй засварлалаа. Үүнээс гадна ирэх жилүүдэд баруун болон зүүн дөрвөн зам, Саппорогийн уулзвар гэх мэт хэд хэдэн уулзварыг гүүрэн гарц, давхар замтай болгоно. Гэхдээ энэ бүхний санхүүжилтийн эх үүсвэрийг шийдэх шаардлага бий.

-Энэ жил ачаа тээврийн эргэлт нэмэгдсэн. Нүүрсний экспортоос гадна төмөр замын ачаа тээврийн орлого өссөн. Эх үүсвэр нь юу вэ?

-Дамжин өнгөрөх тээврийн асуудлыг хоёр хөрштэйгээ нэлээд ярилцлаа. “Нэг бүс, нэг зам”, “Талын зам” гэх мэт бүс нутгийн санаачилга, бодлогод нэгдэж буй тул ачаа тээврийг Монгол Улсын нутаг дэвсгэрээр дамжин өнгөрүүлэх тал дээр санаачилгатай ажиллаж байна. Хоёр хөршийн ачаа эргэлт 200-гаад тэрбум ам.доллараар хэмжигддэг. Үүний далайгаар явж байгаа хэсгээс тодорхой хэсгийг өөрийн нутаг дэвсгэртээ татах ажил идэвхтэй хийж байгаагийн эхний үр дүн болов уу. Ер нь дунд хугацаандаа 30

Олон улсын үнэлгээний “Fitch” агентлаг Rio Tinto компанийн төлөвийг тогт-вортойгоос эерэг болгон нэмэгдүүлж, “А-“ түвшинд авчирсан байна. Энэ удаагийн шийдвэрт компанийн өр төлбөрийн хэмжээ мэдэгдэхүйц хэмжээгээр буурсан нь голлон нөлөөлснийг “Fitch”-ийн шин-жээчид онцолжээ. 2015 оны эцсээс 2017 оны зургаадугаар сарын хооронд Rio Tinto-ийн нийт өр 7.8 тэрбум ам.доллараар

буурчээ. Түүнчлэн түүхий эдийн үнэ ханш өсөлттэй байх төлөвтэй байгаа нь хувьцаа эзэмшигчдэд ирэх мөнгөн урсгалыг нэмэгдүү-лээд зогсохгүй, өндөр үнэ цэнэ бүхий төслүүдэд зарцуулах хөрөнгөө нэмэх боломжтой болох юм.

Гэхдээ цаашдын үнэлгээнд Rio Tinto компанийн ирэх 1-3 жилд баримтлах санхүүгийн бодлого чухал нөлөөтэй гэж “Fitch” агентлаг үзэж байна. Rio Tinto компанийн хувьцааны ханш Австралийн Хөрөнгийн биржид энэ сарын эхнээс хоёр орчим хувиар өсөөд байгаа юм.

-Эдийн засгийн коридортой холбоотойгоор Aspire Min-ing Noble групптэй хамтран хэрэгжүүлэх төмөр замын төсөл хэрэгжүүлэхээр болсон. Ажлын явц ямархуу байна вэ?

-Монгол Улсын төмөр за-мын гол шугам болох Овоо-тоос Эрдэнэт чиглэлийн за-мыг Хөвсгөл хүртэл сунгах төслийг концессын гэрээгээр гүйцэт гүүлэхээр Aspire Min-ing-д өгсөн. Нөгөөтэйгүүр, Овоотоос цаашаа Арц суурь чиглэлийн зам Кызыл рүү татах бололцоо харагдаж байгаа юм. Кызылын том нүүрсний орд ашиглалтад орчихсон байгаа. ОХУ төмөр замын гол магистрал шугамтайгаа Кызылыг холбох шийдвэр гаргасан. Энэ нүүрсний ордын хамгийн ойрын зах зээл Хятад гэж тооцвол манай Арц суурь-Овоот чиглэлийн төмөр зам тэдний хувьд зах зээлд гарах боломж юм.

-Манай нүүрсний компа-ниудын өрсөлдөгч биш үү?

-Нэг талаас харвал өрсөлдөгч. Нөгөө талаар, Оросын нүүрс үнийн хувьд манайхтай өрсөлдөх чадваргүй болно гэсэн үг. Үүнийг дагаад бидний нүүрсний экспорт нэмэгдэх хандлага байгаа. Мэдээж ОХУ бол дамжин өнгөрөх тээврийн шугамдаа энэ бүхнийг тооцоолсон.

-“Нэг бүс, нэг зам” санаа-чилгын хүрээнд Өмнөд хөрштэй хамтарсан төслүүд тээврийн салбарт хэрэгжих болов уу?

-Саяхан Москвад болсон тээврийн долоо хоногийн арга хэмжээнд оролцлоо. Тэнд өм-нөд хөршийн төлөөлөгчид ч мөн ирсэн. Энэ арга хэмжээ Зүүн өмнөд Азийн бүс нутгийн тээвэрт ихээ хэн төвлөрсөн. Тий мээс Монгол Улс Ази тивийн томоо-хон орон зайг эзэлж бай гаа-гийн хувьд Зүүн өмнөд Ази руу

2017.12.21, ПҮРЭВ ~ №246 (792)

Эдийн засаг

11ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ СОНИН

Ж.Бат-Эрдэнэ: Шинэ нисэх буудлыг Японтой хамтарч удирданаДунд хугацаанд 30 сая тонн ачаа тээвэрлэх зорилт тавьсан

1Бид газар дээр нь ажиллахдаа

тээвэрлэлт хийлгэж байгаа ком паниуд жолооч нарт хэдэн төгрөгийн цалин өгдөг, нийг-мийн даатгалыг нь төлж байгаа эсэх, амрах бололцоог нь хэр хангаж байгаа зэрийг нь анхаарлаа. Нөгөө талаар, нүүрс ачуулж байгаа компаниудын хариуцлагыг ч мөн хөндлөө. 100 гаруй км үргэлжилж бай-гаа цувааг тодорхой хэм жээнд барьж, жолооч нарын эргэлтийг зохицуулах гарц эрэлхийлсэн. Өөрөөр хэлбэл, ачилтыг нь тодорхой хугацаанд зогсоосон. Тэгж байж ачааллыг буурууллаа. Цаашид компаниуд ачилтын горимоо нарийн баримтлах хэрэгтэй байна.

-Тэгэхээр боомтын нэвт-рүүлэх чадвартай уялдуулж зохицуулалт хийсэн гэсэн үг үү?

-Тийм ээ. Боомтоор нэвт рэх машины бололцоонд тулгуурлаж өдөрт хэдэн машин, хэчнээн тонн нүүрс тээвэрлэх вэ гэдэгт нь уялдаагүй байснаас л дээрх байдал үүссэн.

-Цагаанхадаар дамжсан шинэ маршрутаар нүүрс тээ-вэр лэх тухай яригдаж байсан. Энэ ажил хэзээнээс эхлэх вэ. Өм нөх маршрутаас эдийн зас-гийн үр ашиг нь хэр зэрэг илүү вэ?

-Өмнө нь Засгийн газрын шийдвэрээр зогсоосон байсан. Гэвч орон нутгийн удирдлага болон жолооч нарын хүсэлтийг харгалзан Цагаанхад дээр ачилт, буулгалтын боомт ажиллуулах шийдвэр гаргасан. Гол нь богино эргэлтийг нь хурдасгаж, урт эргэлтийг нь Цагаан хад уурхай хооронд хийх шийдвэр гарсан.

-Энэ шийдвэрийг нүүрсний компаниуд хэрхэн хүлээж авч байгаа вэ?

-Өөрсдийнх нь хүссэн шийд вэр шүү дээ. Биднийг очиход үүнээс өөр бодит шийдэл байхгүй гэж хэлж байсныг та бүхэн санаж байгаа байх.

-Гэхдээ ачилтыг зогсоосонд шүүмж лэлтэй хандаж байсан?

-Ачилт зогсоох шаардлага үнэхээр байна. Аливаа ачаа

ЗГМ ТОВЧХОН

Ам.доллар 2,427.09

Евро 2,873.80

Япон иен 21.45

ОХУ рубль 41.34

БНХАУ юань 368.61

БНСУ вон 2.24

ВАЛЮТЫН ХАНШ

Э.ЭрдэнэтуяаШинжээч

БАЙР СУУРЬ

» ХӨДӨЛМӨРИЙН ЗАХ ЗЭЭЛ

28.9 Хувь. Улсын хэмжээнд бүртгэлтэй ажилгүй иргэдийн 28.9 хувь нь Улаанбаатарт ногдож байна.

» ХӨРӨНГӨ ОРУУЛАЛТ

2.5 Тэрбум төгрөг. “Крипто үндэстэн” компани үүсгэн байгуулагдсан гэж “Ард санхүүгийн нэгдэл”-ээс мэдэгдлээ. Тус компани 100 гаруй иргэн, аж ахуйн нэгжээс 2.5 тэрбум төгрөг татан төвлөрүүлж, үйл ажиллагаагаа эхлүүлжээ.

» ТӨСӨВ

89 Тэрбум төгрөг. Нийгмийн даатгалын сангийн зарлага энэ оны 11 сард өмнө оны мөн үетэй харьцуулахад 89 тэрбум төгрөгөөр нэмэгджээ.

» БАНК, САНХҮҮ

13.5 Их наяд төгрөг. Аж ахуйн нэгж, байгууллага, иргэдэд олгосон нийт зээлийн өрийн үлдэгдэл 13.5 их наяд төгрөгтэй тэнцэж байна.

» ЭРЧИМ ХҮЧ

98 Хувь. Цахилгаан, дулаан, эрчим хүч үйлдвэрлэгч, дамжуулагч, түгээгч компаниудын өвөлжилт хэвийн, төлөвлөгөөний дагуу 98-100 хувийн гүйцэтгэлтэй байгаа талаар салбарын сайд мэдээллээ.

» ХУДАЛДАА

16.2 Хувь. Дотоодын худалдааны салбар нь ДНБ-ий 16.2 хувийг эзлэх болов. Тус салбарт 200 гаруй мянган иргэн ажиллаж байна.

» ДААТГАЛ

5.2 Тэрбум төгрөг. Даатгалын зуучлагч байгууллагуудын шимтгэлийн орлого энэ оны гуравдугаар улиралд 5.2 тэрбум төгрөг болж, жилийн өмнөх үетэй харьцуулахад 39.7 хувиар өсөв. Дотоодод даатгалын зуучлалын үйлчилгээ үзүүлж байгаа 10 компани байгаа бол есөн банк энэ төрлийн үйлчилгээ үзүүлж байна.

» ТӨЛӨВ

5.1 Хувь. Монгол Улсын ДНБ ирэх онд 5.1 хувиар өснө гэж “BLOOMBERG”-ийн эдийн засагчид үзэв.

УУЛ УУРХАЙ

“Fitch” агентлаг Rio Tinto-ийн төлөвийг эерэг болгон нэмэгдүүллээ

чиглэх тээврийн урс галыг нутаг дэвсгэртээ тата хад санаачилгатай ажиллах хэрэг тэй байгаа юм.

Манай нутаг дэвсгэрээр дам жих ёстой гэдэгт хүссэн, хүсээгүй өөрсдөө анхаарч байгаа. Өөрөөр хэлбэл, аль аль талд нь сонирхол байна. Хамгийн гол нь хоёр хөрштэй бодлогын түвшинд харьцах ёстой юм. Цаана нь “Торгоны замын сан” гэх мэт банк, санхүүгийн байгууллагууд ч хамтарч ажиллах бололцоог нээгээд өгсөн гээд уур амьсгал зөв чиглэлд өрнөж байна.

-Хөшигийн хөндийн нисэх онгоцны буудалд хэдхэн хо-ногийн өмнө туршилтын нислэг үйлдсэн. Буудал хэзээ ашиглалтад орох вэ?

-2018 ондоо багтаж оруул-на. Ерөн хийдөө нисэх бууд лаа хүлээ гээд авчихсан. Гэх дээ хийх ажил багагүй байна. Японтой хам тар сан менеж ментийн баг бий бол гох Засгийн газрын шийдвэр гарсан.

-Ашиглалтад орчихвол тийз ний үнэ буурах уу? Ер нь аялал жуулчлалын салбарыг дэмжихэд шинэ нисэх буудлын хувь нэмэр хэр их вэ?

-Шинэ нисэх буудал ашиг-лалтад орсноор төрөл бүрийн төл бөр багахан хэмжээ гээр нэмэгдэнэ. Нөгөөтэйгүүр, буу-дал маань олон улсын түв шинд буюу нэлээд өндөр зэрэглэлд ажиллах шаард лагатай. Тиймээс бид бод логоо либералчлах төлөв-лөгөөтэй байгаа. Тийзний үнийг хямдруулахын тулд зорчигч тээврийн урсгалаа нэмэгдүүлэх, агаарын замаа өргөжүүлэх, нис-лэгийн цэг, тоог олшруулах гэх мэт дүр зургийг томоор харж байж Монголыг зорьсон жуулчдад нээлт тэй болно. Жуулчдын тоог нэмэг дүүлэхийн тулд хувийн ком паниудтай хамтарч ажиллах зайлш гүй шаардлагатай болж байгаа.

Богино эргэлтийг нь хурдасгаж,

уртыг нь Цагаан хад уурхай

хооронд хийнэ

• Нэг хэсэг 120 км хүрээд байсан цуваа одоогийн байдлаар 29 км болж буурсан.

• ОХУ-аас урагш чиглэлтэй тээвэр зонхилж байгаа. Тэгэхээр энэ чиглэлийг эх нутагтаа татахын тулд ОХУ-тай сайтар ярилцах хэрэгтэй.

• Шинэ нисэх буудал ашиглалтад орсноор төрөл бүрийн төлбөр багахан хэмжээгээр нэмэгдэнэ.

ВВМ

Б.Ганбаяр / ЗГМ©сая тонн ачаа тээвэр хийх зорилт тавьсан.

-Энэ жил эхлүүлсэн газрын тосны транзит тээвэр энэхүү ажлын эхлэл үү?

-ОХУ-аас урагш чиглэлтэй тээвэр зонхилж байгаа. Тэгэ-хээр энэ чиглэлийг эх нутаг таа татахын тулд ОХУ-тай сайтар ярилцах хэрэгтэй. Нөгөөтэйгүүр, тээвэрлэл тээ ахиулна гэж байгаа бол тө мөр замын босоо тэнхлэ-гийн нэвтрэн өнгөрөх чадварыг нэмэгдүүлэх шаардлагатай. Тэгж байж урдуур эсвэл Владивостокоор дамжиж байгаа тээврийн урсгалыг өөр дээрээ татна.

12 ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ СОНИН 2017.12.21, ПҮРЭВ ~ №246 (792)

Эдийн засаг

МОНГОЛЫН ХӨРӨНГИЙН БИРЖ

Тухайн өдөр арилжаалагдсан хувьцаа

НЭР СИМБОЛ ХАНШ (нэгж) ӨӨРЧЛӨЛТ % ОГНООАПУ ХК APU 745.6 3.01% 12.20.2017ГОВЬ ХК GOV 26880 2.60% 12.20.2017МИК ХОЛДИНГ ХК MIK 11180 11.80% 12.20.2017МОНГОЛ ШУУДАН ХК MNP 601.28 8.39% 12.20.2017СҮҮ ХК SUU 266.04 6.48% 12.20.2017ТАЛХ ЧИХЭР ХК TCK 29440 -1.74% 12.20.2017ТАВАНТОЛГОЙ ХК TTL 8680 -2.36% 12.20.2017БАГАНУУР ХК BAN 2205 0.68% 12.20.2017БАЯНГОЛ ЗОЧИД БУУДАЛ ХК BNG 32560 1.12% 12.20.2017Э-ТРАНС ЛОЖИСТИКС XК ETR 69 0.32% 12.20.2017ГУТАЛ ХК GTL 19010 -9.48% 12.20.2017ХАЙ БИ ОЙЛ ХК HBO 56 -5.08% 12.20.2017ХАСУ-МАНДАЛ ХК HSR 4000 -9.09% 12.20.2017АЙТҮҮЛС ХК ITLS 191.23 -3.04% 12.20.2017ЖЕНКО ТУР БЮРО ХК JTB 61.25 -4.30% 12.20.2017МОНГОЛЫН ЦАХИЛГААН ХОЛБОО ХК MCH 502 -12.70% 12.20.2017

▲▲▲▲▲▼▼ ▲▲▲▼▼▼▼▼▼

МОНГОЛД ҮЙЛ АЖИЛЛАГАА ЭРХЭЛДЭГ ГАДААДЫН БИРЖҮҮДЭД БҮРТГЭЛТЭЙ КОМПАНИУД

ТҮҮХИЙ ЭД

НЭР СИМБОЛ НЭГЖ ХАНШ ($) ӨӨРЧЛӨЛТ % ОГНОО

АЛТНЫ СПОТ XAU унци 1263.21 +0.12% 12/20/2017

ЦАГААН АЛТ PLA унци 914.2 +0.01% 12/20/2017

МӨНГӨ SIA унци 16.16 +0.04% 12/20/2017

ЗЭС (COMEX) HGA фунт 315.15 +0.02% 12/20/2017

ТӨМРИЙН ХҮДЭР TIOA тонн 70.4 -0.1% 12/20/2017

WTI ТОС CLA баррель 57.74 +0.31% 12/20/2017

БРЕНТ COA баррель 63.98 +0.28% 12/20/2017

БЕНЗИН XBA 170.36 +0.41% 12/20/2017

БАЙГАЛИЙН ХИЙ NGA Mmbtu 2.739 +1.75% 12/20/2017

НҮҮРС (NYMEX) QZA тонн 336.55 +0.21% 12/20/2017

НҮҮРС (NEW CASTLE) XWA тонн 101.9 +0.84% 12/20/2017

ЭЛСЭН ЧИХЭР SBA фунт 0.144 +4.72% 12/20/2017

БУДАА RRA центнер 12.04 +0.25% 12/20/2017

БУУДАЙ WA бушель 419 -0.12% 12/20/2017

КАКАО CCA тонн 1912 -0.52% 12/20/2017

КОФЕ KCA фунт 1.217 -0.12% 12/20/2017

Энэхүү ханшийн мэдээлэл нь хүснэгтэд заасан өдрийн 15 цагийн байдлаарх дүн тул үүнээс хойш өөрчлөгдсөн байх боломжтой.

▲

▲

▲

▲

▼

▲

▲

▲

▲

▲

▲

▲

▲

▼

▼

▼

RIO TINTO RIO ASX AUD

WOLF PETROLEUM WOF ASX AUD

PETRO MATAD MATD LON GBX

ASPIRE MINING AKM ASX AUD

GUILDFORD COAL GUF ASX AUD

PROPHECY DEVELOPMENT PCY TSX CAD

TURQUOISE HILL RESOURCES TRQ TSX CAD

SOUTHGOBI RESOURCES SGQ TSX CAD

XANADU MINES XAM ASX AUD

ENTREE GOLD ETG TSX CAD

НЭР СИМБОЛ ХАНШ (нэгж) ӨӨРЧЛӨЛТ ӨӨРЧЛӨЛТ % ОГНОО

NASDAQ COMPOSITE CCMP 6963.852 -30.91 -0.44% 12/20/2017DAX INDEX DAX 13215.79 -96.51 -0.72% 12/20/2017TORONTO STOCK EXCHANGE SPTSX 16133.35 +1.71 +0.01% 12/20/2017S&P/ASX 200 AS51 6075.62 +3.83 +0.06% 12/20/2017S&P 500 INX 2681.47 -8.69 -0.32% 12/20/2017SHANGHAI COMPOSITE SHCOMP 3284.01 -12.53 -0.38% 12/20/2017DOW JONES INDUSTRIAL AVERAGE INDU 24754.75 -37.45 -0.15% 12/20/2017

TOP 20 MSETOP 21570.64 +170.96 +0.8% 12/20/2017FTSE 100 UKX 7544.09 +7.08 +0.09% 12/20/2017HANG SENG HSI 29217.42 -36.24 -0.12% 12/20/2017NIKKEI 225 NKY 22891.72 +23.72 +0.1% 12/20/2017

▼▼▲ ▲▼▼▼▲ ▲▼▼

ДЭЛХИЙН ГОЛЛОХ ИНДЕКСҮҮД

НЭР СИМБОЛ БИРЖ ВАЛЮТ ХАНШ ӨӨРЧЛӨЛТ % ОГНОО

72.97 +0.88% 12/20/2017

0.019 -5% 12/20/2017

9 -1.37% 12/20/2017

0.01 +5% 12/20/2017

0.013 -7.69% 12/20/2017

4.2 -1.18% 12/20/2017

4.22 +5.5% 12/20/2017

0.18 -2.7% 12/20/2017

0.63 -4.55% 12/20/2017

0.275 +5.77% 12/20/2017

▲

▼

▼

▲

▼

▼

▲

▼

▼

▲

ТҮҮХИЙ ЭД

Таваарын зах зээлээс өндөр өсөлт хүлээх хэрэггүй

Г.ИлчЗГМ

С.Батсайхан / ЗГМ©

Коксжих нүүрсний импортын эрэлт(сая тонноор)

Хятад Энэтхэг Өмнөд Солонгос

2014 20182015 20192016 20170

20

80

40

60

Ирэх онд Монголын эдийн засгийн өнгө ямар байх бол. Энэ асуултын хамгийн тодорхой хариултыг таваарын зах зээлээс харж болно. Уг зах зээлийн зэс, нүүрс, алт зэрэг тоглогчид эдүгээ Монголын эдийн засгийг тодорхойлж, улсын төсвөөс эхлээд өрхийн хэтэвчинд хүртэл нөлөөлж буй. Тэгвэл Монголын эдийн засгийн зүтгүүр болох гол түүхий эдүүдийн 2018 оны үнийг дэлхийн тэргүүлэх банк, санхүү, судалгааны байгууллагууд хэрхэн таамагласныг тоймлон хүргэе.

GOLDMAN SACHS

Олон улсын томоохон банк, санхүүгийн байгууллага болох Goldman Sachs-ийн шинжээчид ирэх онд зэсийн нийлүүлэлтийн илүүдэл эцэс болж, зах зээл нь тэнцвэржинэ хэмээн үзэж байна. Ингэснээр зэсийн ханшийн өсөлт үргэлжилнэ. Гэхдээ үнэ огцом өсөхгүй бөгөөд тонн зэсийн ханш 6750-7050 ам.долларт хэлбэлзэнэ гэж таамаглажээ. Зэсээс гадна өдгөө нийлүүлэлтийн илүүдэлтэй нүүр тулаад буй газрын тосны зах зээл тэнцвэржих чиглэлд шилжих аж. Үүнээс үүдэн Brent төрлийн газрын тосны ханш 60 ам.долларыг

Цойлсон өсөлт хүлээх хэрэггүй

• Таваарын зах зээлийн ханш өндийсөөр, үнийн дундаж түвшинд хүрэхээр байна. • Ам.долларын ханш болон олон улсын эрсдэлээс хэт хамааралтай алтны ханш тогтвортой буюу 1200 ам.долларт хүрэх аж.

• Morgan Stanley-гийн шинжээчид ирэх оны хамгийн өсөлттэй металлиар цайрыг нэрлэж байна.

давахаар байна. Харин алтны ханшийг уруу болон өөд татах хоёр хүчин зүйл байгааг Goldman Sachs-ийн шинжээчид онцолсон. Тодруулбал, АНУ-ын төв банк ирэх онд мөнгөний бодлогоо улам хумьж, ам.долларын нийлүүлэлтээ бууруулах нь алтны ханшид дарамт болно. Гэхдээ олон улсад өрнөж буй геополитикийн хурцадмал байдал ирэх онд ч намжихааргүй байгаа нь алтны ханшийг дэмжих төлөвтэй.

Ингэснээр ам.долларын ханш болон олон улсын эрсдэлээс хэт хамааралтай алтны ханш тогтвортой буюу 1200 ам.долларт хүрэх аж.

MORGAN STANLEY

Тэгвэл Morgan Stanley-гийн шинжээчид ирэх оны хамгийн өсөлттэй металлиар цайрыг нэрлэж байна. Энэ онд 20 гаруй хувиар өссөн цайрын ханш ирэх онд ч чангарна. Ханшийн өсөлт нь 13-15 хувиар хэмжэигдэж, 3100-3300 ам.долларт хүрэхээр байна. Түүнчлэн гангийн зах зээлд өндөр өсөлт ажиглагдахгүй тул коксжих нүүрс болон төмрийн хүдрийн ханш тогтвортой. Харин зэсийн ханш 15 хувиар өссөнөөр нэг фунт нь 2.9 ам.доллартай тэнцэх төлөвтэй. Үүнтэй зэрэгцээд Brent төрлийн газрын тосны ханш 2018 оны хоёрдугаар улирал хүртэл 63 ам.долларт хүрэхээр байгаа бол манай экспортын нэг түүхий эд болох мөнгөний ханш 2000 ам.долларт хэлбэлзэх аж.

“BLOOMBERG

INTELLIGENCE“Bloomberg Intelligence-ийн

судалгаагаар 2018 онд шин-жээчдийн тооцоогоор Хятадын ган гийн эрэлт буурах эсвэл багас-на. Энэ хэрээр коксжих нүүрс ний импорт буурах төлөвтэй. Тэд 2018 оны гуравдугаар улирал хүр тэл коксжих нүүрсний ханш 140 орчим ам.долларт хэлбэлзэнэ гэсэн таамаг дэв шүүл жээ. Тэг вэл кокс жих нүүрс тэй хоршдог төм-рийн хүдрийн ханш тогтвортой буюу 65 ам.доллартай тэнцэхээр байна.

BANK OF AMERICA MERRILL LYNCH

Bank of America Merrill Lynch-ийн олон улсын судалгааны багийн тооцоолсноор зэсийн үнийн өсөлт хэврэг бөгөөд гол хэрэглэгчдийн улирлын өөрчлөлттэй холбоотой аж. Зэсийн ханш өслөө гэхэд дунджаар 10 гаруй хувиар өснө. Ингэснээр 6500 ам.доллараас бага түвшинд хадгалагдах төлөвтэй. Харин цайрын ханшийн өсөлт голлох гол металл дундаас хамгийн тогтвортой байх нь. Цайрын ханш багаар бодоход 3000 ам.доллар хүрэх бол зах зээлийн зарим хүчин зүйлээс шалтгаалж, энэ дүн 3500 ам.доллар давахыг үгүйсгэхгүй гэж Bank of America Merrill Lynch-ийн тайлан дурджээ. Ер нь 2018 онд голлох металлуудын эрэлт огцом буурахааргүй байгаа нь ханшид дэмжлэг болох юм. Гэхдээ өндөр өсөлтийг хүлээх хэрэггүй гэж Bank of America Merrill Lynch-ийн шинжээчид зөвлөж байна.

CITIGROUP

Төмрийн хүдрийн ханш 2018 оны эхний улиралд өсөх төлөвтэй. Тонн төмрийн хүдрийн үнэ 70 ам.долларт хүрэх боловч энэ нь удаан хугацаанд үргэлжлэхгүй. Урд хөршийн үйлдвэрлэлийн салбарын нөхцөл байдал өнөө хэр савлагаатай хэвээр байгаа нь төмрийн хүдрийн ханшид нөлөөлөх аж. Түүнчлэн олон улсын харилцааны сөргөлдөөнтэй байдал ойрын хугацаанд үгүй болох төлөвгүй байгаа нь алтны ханшийг дэмжих суурь хүчин зүйл болж байна. Алтны ханш 2018 оны эцэс хүртэл 1270 ам.долларт хэлбэлзэх төлөвтэй байна.

Өндөр хөгжилтэй орнуудын адил хөгжиж буй зах зээлүүдийн эдийн засаг сэргэж байгаа. Энэ нь таваарын зах зээлийн эрэлт өдөөнө. Гэхдээ эрчим хүч, хүнс, үйлдвэрлэлийн түүхий эдийн гол хэрэглэгч Хятадын хэрэглээ улам бүр хязгаарлагдаж байгаа нь түүхий эдийн экспортлогчид болон хөрөнгө оруулагчдын анхаарвал зохих асуудал аж.

Ирэх онд таваарын зах зээлд зарим өөрчлөлт ажиглагдахаар байна. Зэс болон газрын тосны зах зээл тэнцвэржинэ. Ингэснээр сүүлийн жилүүдэд ёроолын цэгт хүрч, эргэн сэргэж буй ханшийн өсөлт үргэлжилнэ гэсэн үг. Гэхдээ урд хөршийн эрэлт илүү саарч буйг бодолцон, хэмжээ хязгаартай хэрэгцээг тооцох шаардлага тулгарч байгаа аж. 2018 онд таваарын зах зээлд шинэ тэнцвэр бий болно. Өөрөөр хэлбэл, таваарын зах зээлийн ханш өндийсөөр, үнийн дундаж түвшинд хүрэхээр байна. Гэхдээ цойлсон өсөлтийг голлох түүхий эдээс хүлээх хэрэггүй гэдгийг олон улсын судлаачид онцолж байна.

Зэс болон газрын тосны

зах зээл тэнцвэржинэ.

Ингэснээр сүүлийн

жилүүдэд ёроолын

цэгт хүрч, эргэн сэргэж

буй ханш тогтворжино.

Зэсийн ханш

Алтны ханш

4000

5000

6000

7000

2014 2018 20202015 2019 20252016 2017

10001050110011501200125013001350

2014 2018 20202015 2019 20252016 2017

(ам.доллараар)

(ам.доллараар)