XIX.Mendeko filosofia (1)

• DIALEKTIKA, benetako pentsamenduaren legea dena, errealitatearen prozesuaren legea bera da: pentsatzea eta izatea identifikatzen dira. Historia ezin da ulertu kausa efektuen segida bezala, baizik eta kontraesanen gainditze prozesu bezala.

• HEGEL (1770-1831). “Egiazko oro arrazionala da eta arrazional oro egiazkoa”

• FEUERBACH (1804-1872). Jainkoa gizakiaren esentzia bere gaitasun mugagabean baino ez da.

• KARLMARX (1818-1883). Filosofiak mundua interpretatu du, mundu ikuskerak eta bizitzari eta unibertsoari buruzko ikusmoldeak sortu ditu, baina filosofiaren zereginak mundua eraldatzea izan behar du.

XIX.Mendeko filosofia (2)

• POSITIBISMOAJarrera zientifiko metafisikaren aurkakoa, gertaera berari eusteko agintzen du erregulartasuna deskribatzeko, zientziaren erara.

• AUGUSTE COMTE (1798-1857)Giza-adimenaren aurrerapenaren legearen arabera momentu gorena lortu da zientzia positiboari esker.

• UTILITARISMOA

Moralaren oinarri absolutuei uko egiten dio, beti ere eszeptizismoan geratu nahi gabe. Moralaren irizpide guztiak bakar batetara mugatzen du: gizartearen erabilgarritasuna.

•JOHN STUART MILL (1806-1873)

Erabilgarritasuna, edozein gai etikoaren instantzia gorena.

XIX.Mendeko filosofia (3)

• BITALISMOA ETA HISTORIZISMOA. Filosofia kulturaren kritika bihurtzen da eta arrazionalismo positibistaren kontra, bizitzaz, balio ezinbestekotzat hartuta, hausnarketa egiten du.

• SCHOPENHAUER (1788-1860). Benetako errealitatea ulertzea mundua izateko borondate bezala pentsatzea da.

• KIERKEGAARD (1813-1855). Bere erlijiotasun sakonetik gizakiaren bakardade dramatikoa baieztatzen du.

• DILTHEY (1883-1900). Espirituaren zientziek giza-bizitza ulertu nahi dute.

• NIETZSCHE (1844-1900). Mendebaldeko gizartearen balioak kritikatzen ditu bizitzaren aurkakoak izateagatik eta gain-izakiaren, balio berria sortzailearen, etorria adierazten du.