در اواخر قرن اول و » سنت نبوي«گذاري اصطالح تاريخ ي درباره ديدگاه ينبل

نقد آن 1مجيد معارف 2فر زينب شايسته

چكيدهبل ا یر ی دیو ه م ربی ا که ز ه دی پژوهان یاری از اع ب ب ار ی وی دی ات ربی پژ ا وهان

ری رن ه ر بوی را در اوا هوم . او ی اری ا ـه ماید، گذاری ل کـه د ـ ـان با ای ا ـازی یک ی آری ا رن ه ر بوی اوا هوم با گاری یه باتبرای ا یو .ا دور ود ر رگ، ی مر ی به و اس ی بر ا اب ابه و و یوی بر(ص) رأی اد به پیا دم ا و و و بوی در هوم ر

ی اد زیز ا بدا ـوایی مر ب ـی و ـوا رو ی ـ ـیل ا ـاب ا ـرآن و ه به را ی ا که با ا د. ای در کی دی ه رو ی بل در ای ز زد پژوهی ی بوی بار ه به ا و و گردد. با بوی ی از ب زوم ان به ر رآن و

بر یات پیا ان بوی از ز بارت ی ی کاربرد و ال و همچ د د بوده (ص)،داو ابل بل ـهظریه ی ی ایـ و در اری رن دای ی بارت را در اب گردد. گذاری

ید واژه بل ها: ک اریی بوی، ، زیز گذاری، ، بدا مرب ، دی zshayestehfar@gmail.com دانشجوي دكتري علوم قرآن و حديث دانشگاه تهران. - maaref@ut.ac.ir 2 استاد دانشگاه تهران.(نويسنده مسئول) - 1  

طرح مسأله -1 1396، پاييز و زمستان 35، شماره /// پژوهش ديني 6اىج که در ؽوص حـاریؼ گـذاری عـدیذ 1پژوهان ٸ٢ار ٥ربی ؽوحیر یټبل یکی از عدیذ

های وی آٻکه دارای ٻرات ٸهمی بوده و ٻو١ا ٸرص٢ی صهج دیگر ؽاورټاىان اىج. از صمٵه دیدگاهی ىټج از صمٵه ٸ٪اهیٷ بوده بٵکه واژهی ىټج در ابخدا به ٸ٢ټای ىټج ٻبوی ٻ یټبل ٸ٢خٮد اىج که واژه

باد. بټا بـر دیـدگاه او ىـټج در دوران صـاهٵی بـر راه و ٸبهمی اىج که دارای ىیر حغول ٸ٢ټایی ٸیهای گذـخه، ی ىټج و ١رف پيـټدیده و یـا ٻاپيـټد ٻيـل ١ڐوه ی ١مل، چه ؽوب و چه بد به ریٮه

اٸبر(ص) کـه صاٸ٢ـه حوىـ ؽٵ٪ـای د. در ول ٭رن ٻؾيج هضـری، پـو از ٸـرگ پیـ اڐق ٸیی ٸيـائل ـر١ی و ی ىټج در ٸباعزات ٸيـٵماٻان دربـاره د، واژه رادیٺ و ىپو اٸویان اداره ٸی

ر٩ج حا هرگوٻه ىټج ٻیکویی را که حوى گذخگان، همچټـیٺ پیـاٸبر(ص) ، حټـیٷ ١بادی به کار ٸیٸټغر د. در ٻخیضه وی اٻغار ٸ٪هوم ىټج ٻبـوی در ىـټج » ىټج ٻبوی«بود که ٸ٪هوم ىټج به اڐعات پذیر٩خه ده بود، روٺ ىازد. بر اىاس دیگاه او ٻؾيخیٺ بار در زٸان ١مر بـٺ ١بـداٴ٢زیز اىـڐم بـا اـڐعات و یـا بـدون های پی از اىڐٸی ٸخ٢ددی کـه حوىـ ده بود و همچټیٺ ىټج

٭رن دو، ا٢٩ی پرحو صدیدی بر ىټج ٻبوی ا٩کټد و آن را به ١ټوان رکٺ دوم ٩ٮه اىـڐٸی پـو از ٭ـرآن کټـد کـه در اواؽـر ه ایٺ ٻکخه اـاره ٸیکټد. در اداٸه او ب را در عدود اواؽر ٭رن یک حاریؼ گذاری ٸیهای ب٢زـج از ٻؾيخیٺ ىال» ىټج ٻبوی«که بر اىاس ٸټاب٠ اىڐٸی ١بارت و ٸ٪هوم ٭رار داد. عال آن

گذاری اٻغار ٸ٪هوم ىټج ٻبوی در عدود اواؽر ٭ـرن پیاٸبر در ٸیان ٸيٵمیٺ کاربرد داج و حاریؼهایی اىج که ب٢ا با ٸکڐحی ٸواصه اٻد. با حوصه بـه ها و دیدگاه یک حوى یټبل براىاس پی ٩رضپژوهان ٥ربی و همچټیٺ پر اهمیـج بـودن حـاریؼ گـذاری ١بـارت اهمیج صایگاه یټبل در بیٺ عدیذ اواؽر ٭رن اول چیيج؟ و ایٺ دڏیل و واهد حا چه اٻدازه از ٸ٢یارهای ١ٵمی پیروی کرده و در ٻهایـج گذاری ح٢بیر ىټج ٻبوی در دڏیل و واهد یټبل در حاریؼ که ؛ ىؤاٴی که ٸرح اىج ایٺ»ىټج ٻبوی«

در آن» سنت نبوي«مفهوم و حصر » سنت«ي گزارش ديگاه ينبل درباره - 2 ای از ادوار اىڐٸی هماهټگ اىج. با چه دوره» ىټج ٻبوی«گذاری غیظ حاریؼدر آن از صمٵه ٻٮه ٻرات ٸهٷ او » ىټج ٻبوی«و عر ٸ٪هوم » ىټج«ی گاه یټبل دربارهددی

1- Gautier H. A. Juynboll

Dow

nloa

ded

from

pdm

ag.in

fo a

t 13:

08 +

0430

on

Tue

sday

Jul

y 2n

d 20

19D

ownl

oade

d fr

om e

jqh.

ir at

22:

54 +

0430

on

Frid

ay J

uly

3rd

2020

7/// آن نقد و اول قرن اواخر در »ينبو سنت« اصطالح يگذار خيتار ي درباره نبلي دگاهيد گـردد، ىـپو باد. در ایٺ ٸٮاٴه ابخدا گزارش دیدگاه وی بیان ٸی اىج که ٻیازٸټد ح٪یل و ٻٮد ٸی

»سنت«تحول مفهوم سير -1-2 ها و ٻٮه ٻرات وی به ح٪یل ذکر ؽواهد د. ٻٮد دیدگاهی ىټج در ابخدا به ٸ٢ټای ىټج ٻبوی ٻبوده اىج. او به حمـایز ٸیـان ىـټج و یټبل ٸ٢خٮد اىج که واژه

حواٻيـخټد عدیذ ااره کرده و ٸ٢خٮد اىج که عدا٭ل در ول ىه ٭رن ٻؾيج اىڐٸی عدیذ و ىټج ٻمیٻٮل ابخدائا ٪اهی و ب٢د ربج ٸکخـوب اٻد. عدیذ به ٸ٢ټای یکيان باټد، بٵکه ر٩ا ٸ٪اهیمی ٸرحب بوده

ی ا٢٩ال که ىټج بر ؽڐه ی ا٭دٸیٺ بود، در عاٴی ا٢٩ال ىٵ٨ اٴظ و در رأس آٻها پیاٸبر(ص) و غابهٸورد رف ٻیز از ری٬ ىټج که گاه ا٢٩ال ٸټ٪ور و بی د، ١ٵیر٥ٷ ایٺ ٸغخرم هر کيی در گذخه اڐق ٸی

ی او واژه (Juynboll ,Sunna, in Encyclopaedia of Islam,10, 878) گر٩ـج. اـاره ٭ـرار ٸیداٻد که دارای ىیر حغـول ـده اىـج. او ٸ٢خٮـد اىـج ىـټج در ىټج را از صمٵه ٸ٪اهیٷ ٸبهمی ٸی

ی ىټج و ١رف پيټدیده و یـا ٻاپيـټد ١ڐوه ی ١مل، چه ؽوب و چه بد به وران صاهٵی بر راه و ریٮهدول ٭رن ٻؾيج هضری، پو از ٸـرگ پیـاٸبر(ص) کـه صاٸ٢ـه د. در های گذخه، اڐق ٸی ٻيل

ی ی ىـټج در ٸباعزـات ٸيـٵماٻان دربـاره ـد، واژه حوى ؽٵ٪ای رادیٺ و ىپو اٸویـان اداره ٸیر٩ج حا هرگوٻـه ىـټج ٻیکـویی را کـه حوىـ گذـخگان، همچټـیٺ ٸيائل ر١ی و ١بادی به کار ٸی

پـی از اىـڐٸی ٸخ٢ـددی کـه حوىـ اىـڐم بـا های پیاٸبر(ص) ، حټیٷ ده بود و همچټیٺ ىـټجــج. اڐعات و یا بدون اڐعات پذیر٩خه ده بود را روٺ ىازد. در برؽی ٸخون باىخاٻی گـاه ایـٺ واژه ــه اى ــار ر٩خ ــه ک ــز ب ــرف ٻی ــټد و بی ــټج ٻاپي ــه ى ــرای هرگوٻ Juynboll ,Sunna, in)ب

Encyclopaedia of Islam,10, 878) ول عیـات پیـاٸبر(ص) و بڐ٩اـٵه یټبل در ی به ١ٮیدهگ٪خټد که پیـاٸبر ی ایٺ ٸيأٴه ىؾٺ ٸی پو از رعٵج ایان، ٸردم در ٸواصهه با ٸکڐت با یکدیگر درباره

هایی ـد کـه هټـوز کردٻد، ایٺ اٸر ٸټضر به ىـټج و پیروان ٻؾيخیٺ او چگوٻه در رایی ؽاص ١مل ٸیی درىج یادآوری ـده بودٻـد. در اواؽـر ٭ـرن یـک بـا بدون ىاؽخار و ٪اهی بودٻد و حا عدودی کما ب

در رب٠ آؽر در ٻهایج به یک یا چټد صاٸ٠ روایی، که در ول ٭رن دو و پو از آن گردآوری دٻد، راه یا٩ج، ٻؾيخیٺ اعادیذ ىـټج کـه «ٻویيد: ا٩زای ٻیاز ٸردم، ایٺ ؽارات روع به ٻٮٵی ىاؽخارٸټد کرد. او ٸییټبـل (Juynboll ,Sunna, in Encyclopaedia of Islam,10, 878)» وصود آٸدٻـد. ٭ـرن یـک بـه

ی ىټج ١ڐوه بر ٸوو١ات ٩ٮهی و ١بادی، در ٸباعزـات و چټیٺ ٸ٢خٮد اىج در ٭رن ٻؾيج واژههمی ىـټج در هایی اىج کـه در آن واژه ی ٪یٺ از ٻموٻه ر٩ج. وا٭٢ه های ىیاىی ٻیز به کار ٸی ٸو٭٢یج 1396، پاييز و زمستان 35، شماره /// پژوهش ديني 8

ی عکمیـج ی ىټج در ٸ٢اهده کټد که واژه به کار ر٩خه اىج. او بیان ٸی ٸذهبی- یک ٸو٭٢یج ىیاىیی٢ټی: ا١مال پذیر٩خه ده در اٸور ىیاىی و اصرایـی کـه حوىـ رهبـران گذـخه به ٸ٢ټای وىی٠ ؽود،

او (Juynboll ,Sunna, in Encyclopaedia of Islam,10, 879) باـد. اٻد، ٸی پیریـزی ـدهای ه ٻموٻـهی ىټج با ىټج ٻبوی در یک ٻيؾه از ایٺ ٸ٢اهد که صایگزیټی واژهود در اداٸه ٸخذکر ٸی

حریٺ ٸدارک اىـڐٸی ٸوصـود کـه از یک ادراج ٸخأؽر و ص٢ٵی اىج. همچټیٺ به ١ٮیده یټبل در ٸخٮدمبایيج ایٺ اعخمال را داد کـه برابـری ىـټج بـا ىـټج ی ىټج ٸکرر هور دارد، همواره ٸی در آن واژه ام و یا ٸيخټيؾیٺ، از ری٬ ادراج ٸاف اٴیه ٻبوی، عال گردیده اىـج. راویاٻی گمټٻبوی به دىج . (Juynboll ,Sunna, in Encyclopaedia of Islam,10, 879) ه ایـٺ ؽاورـټاس ب٬ ١ٮیـد

های دیگـر ىـټج پیـاٸبر را در اواؽر ٭رن یک گویا ١مر بٺ ١بداٴ٢زیز اوٴیٺ ٩ردی بود که از ٸیان ىټج ی ؽود کـه در آن زٸان بود که ٸ٪هوم ىټج روع به حغدید و حیی٬ کرد و از ٸ٪هوم گيخردهبرگزید، و ی پیــاٸبر ٸیــل کــرد. ــاٸل ا١مــال پيــټدیده و ٻاپيــټد حمــاٸی گذــخگان بــود بــه ا١مــال پيــټدیده

(Juynboll,Sunna,in Encyclopaedia of Islam,10, 879) او در اداٸـه بـه ایـٺ ٻکخـه اـارهاواؽر ٭رن دو، ا٢٩ی پرحو صدیدی بر ىټج ٻبوی ا٩کټد و آن را بـه ١ټـوان رکـٺ دوم ٩ٮـه کټد که در ٸی

را دیگر ا٭يام عدیذ حرصیظ داد و به همیٺ صهج در 1اىڐٸی پو از ٭رآن ٭رار داد، او اعادیذ ٸر٩وع Juynboll) . ی پیـاٸبر، گردیـد. کاربرد ٩ٮهی او ىټج ٻیز ٸ٢ادل ىټج ٻبوی، ی٢ټی: ا١مال پيـټدیده

,Sunna, in Encyclopaedia of Islam,10, 879) او ٸ٢خٮـد اىـج در ٭ـرآن آیـاحی کـه در آٻهـای ىټج به کار ر٩خه اىج، هیچ یک به ٸ٢ټای ىټج ٻبـوی ٻیيـج، و در ح٪اىـیر ٸخٮـدم ٻیـز هـیچ واژه

ٺ کار ر٩خه در ٭رآن با ىټج ٻبوی ورت ٻگر٩خـه اىـج. ایـ های به حڐی برای ایضاد ارحباط ٸیان ىټجی ١مل آورد و در حڐش بود حا ـواهدی کخبـی ها در ایٺ راىخا را به ١ره ا٢٩ی بود که اوٴیٺ کو

بایيج به ورت ؽودکار با ىټج ٻبوی برابر ٩رض ـود، ی ؽود، ٸبټی بر ایټکه ىټج ٸی برای ٻریه گذاري سنت نبوي در اواخر قرن نخست ي ينبل در تاريخ ادله -2-2 ارائه دهد.ه یټبل، ٸيٵماٻان ٸ٢خٮد هيخټد حاریؼ اعخماٴی ٸبدا اٻغار ٸ٪هوم ىـټج، از ااس دیدگبر اى

ه.ق بوده اىج، ایٺ در عاٴی اىج که یټبل ایٺ پدیـده در ٢٩ل پیاٸبر، ىال ٢٩ل پیاٸبر و غابه دگاه او بر دڏیل زیر اىخوار اىج.کټد. دی گذاری ٸی را اواؽر ٭رن یک حاریؼ

D )215ي ايشان برسد. (الصالح، حديث مرفوع بنا بر ديدگاه اهل سنت عبارت است از حديثي كه به پيامبر يا يكي از صحابه -1 ow

nloa

ded

from

pdm

ag.in

fo a

t 13:

08 +

0430

on

Tue

sday

Jul

y 2n

d 20

19D

ownl

oade

d fr

om e

jqh.

ir at

22:

54 +

0430

on

Frid

ay J

uly

3rd

2020

در زٸـان «که در بيخر ٸرگ بوده اىج چټیٺ ویج کـرد: یټبل بیان کرده اىج که ١مر زٸاٻی بستر مرگ وصيت عمر در -1-2-2 9/// آن نقد و اول قرن اواخر در »ينبو سنت« اصطالح يگذار خيتار ي درباره نبلي دگاهيد یټبل در » ٸکڐت پیروان پیاٸبر باید به ٭رآن، ٸهاصران، اٻار، اهل بادیه و اهل ذٸه ٸخوىل وٻد. ری ٸوصـود ٸ٪هوم ىټج بـه ـورحی واـظ در ایـٺ برـما« اداٸه ایٺ ٻکخه را ٸخذکر ٸی ود که: که ٸا اٻخار داریٷ [ایٺ ٸ٪هوم] بڐ٩اٵه ب٢د از ٭رآن ذکر ود، به صای آن دو گروه ٻیيج، در عاٴی

یابیٷ. ٭ابل حدی٬ اىج که واگذاری ٸکل بـه یکـی از ٸهـاصران یـا اٵی از پیروان پیاٸبر را ٸیٸمکٺ اىـج ٸټضـر بـه گوٻه که ١مر ٸيٵماٻان را به اٻضام آن پو از ٸرگ ى٪ارش کرد، اٻار، آن

های پیاٸبر اٴهام گر٩خه ده اىج. اٸا ایٺ عٵی از ىوی ٸهاصران یا اٻار گردد که از ٸزال ی راه ارائهعٵـی برٸبټـای ر٩خارهـای اٸکان ٻیز وصود دارد که ٸهاصر یا اٻاری که از او ىـؤال ـده اىـج راه

ی عٵی براىاس ارزیابی ٸټـ٪اٻه یا راه ی ٸهاصران و اٻار ارائه دهد، و بهټضار ١موٸا پذیر٩خه دهی ؽود از ٸيأٴه، به ١بارت دیگر رأی ؽود، ارائه دهـد. بټـابرایٺ ٻـرات و ١ٮایـد ؾـی دربـاره

» وصود آٸدٻـد. ج در ـرای ؽـاص ر٩خـار کټـد بـهبایيـ که چگوٻه یـک ٸيـٵمان ایيـخه ٸی ایٺ(Juynboll,Muslim (tradition,30-31 اگر ٸ٪هوم ىټج پی از ىـال «ٻویيد: ٸی او در اداٸه

بایيـج ایـٺ ه.ق، زٸان ویج ١مر، ٸټغرا با ٸ٪هوم ىټج ٻبوی یکيان ـده بـود، ١مـر ٸیحر بودٻد. به ١بـارت دیگـر، اگـر برد، ٻه ٸهاصران و اٻار را که ٸ٪هوٸی وىی٠ اڐح را به کار ٸی

ی] حبدیل ده بود، ایٺ که ی ىټج پی از زٸان ویج ١مر به و٨ ٸغدود [ی٢ټی ىټج ٻبو واژه ,Juynboll, Muslim tradition) »١مر ١بارت ىټج ٻبوی را به کار ٻبرد، عائز اهمیـج اىـج.

یټبل ١ڐوه بر بررىی ٸټٮوڏت ١مر، روایات ٻٮل ده از دیگر ؽٵ٪ای چهارگاٻه را ٻیز بررىـی (32ٻدارد، و در ول ؽڐ٩ج ابوبکر اعادیذ ٻبوی و بیاٻات دیگر غابه در آراء او حاریری ٻداخټد و او عـدیذ حوىـ ابـوبکر وصـود ٻماید: هیچ گوٻه کاربرد وىی٢ی از کټد و ٻخایش زیر را گزارش ٸی ٸی

همچټیٺ (Juynboll, Muslim tradition, 32) .بر اعخضاصات ؾی ؽود حکیه داخه اىجای بـه اٻخـار اعادیـذ ٭ـه١مـر ١ڐ حـاریؾی ٸټاب٠ حمام پراکټده در های گزارش از ح٢دادی براىاس

یټبـل ٸ٢خٮـد همچټـیٺ Juynboll, Muslim tradition, 32)(به آراء پیاٸبر ٸراص٢ه کرده اىـج. ٻوخٺ آن. حټها ح٢داد ٸغدودی گزارش وصود دارد که ی آن ١مر به رىد چه درباره پیاٸبر ٻداج، دارد.اگر ٩ردی به ٸاٴ٢ه رح عال ١زمان در بٮات ابٺ ىـ٢د بپـردازد، بـا ٩ٮـدان کاٸـل روایـات کـٷ و بـی ٸـابه در پـی اٻد ٻخـایضی بررىی د٭ی٬ روایاحی که اهرا حوى ١زمان ٻٮل دهاىج

1396، پاييز و زمستان 35، شماره /// پژوهش ديني 10ای بـه ـمار ٸیـرود کـه در که او به ١ټوان یکی از ٸ٢دود غابه ود. ١ٵیر٥ٷ ایٺ ر١ی ٸواصه ٸی

گیرد. ح٢داد ا٩رادی ٭رار ٸیی ٸيائل ٩ٮهی ٸورد ىؤال اش درباره های گوٻاگون رأی ؾی ٸو٭٢یجاٻد بيیار اىج، اٸا عخی یک روایج ٻبوی با ٸرص٢یج او در بٮات که اهرا از او روایج ٻٮل کرده

ٴـذا بـه ٻـر » ٸٺ ٭ال ١ٵی ٸـا ٴـٷ ا٭ـل...«ى٢د ٩هرىج ٻده اىج، به اىخزټای عکٷ ٸهور ابٺپیاٸبر اٴهام گر٩خه باد ایـٺ [اٸـر] کرد. اگر او از رىد ١زمان ٩ٮ بر ٻر ؾی ؽود حکیه ٸی ٸی

پـو به همیٺ حرحیب یټبـل (Juynboll, Muslim tradition, 28) .ود دربٮات ٻان داده ٻمی در ول عیات ٸاٴک دها روایج ٻبوی در از بررىی روایات ٻبوی ٸټٮول از ١ٵی(ع) ٸ٢خٮد اىج ری از ایٺ روایات در ٸدیټه به ىؾخی گردد که هرگوٻه ار ١راق در گردش بوده اىج که به ١ٵی باز ٸی

ــود. [ایــٺ ٻکخــه] بــا ٩ٮــدان حٮریبــی روایــات ١ٵــی [ع] در ٸؤــا ٻــان داده یا٩ــج ٸی(Juynboll, Muslim tradition, 29).ود ٸی

بـر دیـدگاه یټبـلحوان گ٪ج از بټا بـر در آؽر ٸی 1کردٻـد، و أی ادر ٸیی اول بر اىاس آراء ؾی ؽود ر اىاس ٸټاب٠ حاریؾی ٸخٮدم چهار ؽٵی٪ه

در ٸوأ ٸاٴک، ٸيټد عمیـدی و . همچټیٺدٻد حټها در ٸوارد ٸ٢دودی به ىټج ٻبوی ٸخميک ٸیی ٻؾيج ٻٮل ده اىج. اٸا در ٸيټد یاٴيی ح٢داد ٸغدودی عدیذ ٻبوی از ری٬ چهار ؽٵی٪ه

های عدیزی ١را٭ی ح٢داد ایٺ اعادیذ به حدریش رو به ٩زوٻی گذاخه اىج. ٸضمو١ه آن هٷ در اواؽـر ٭ـرن ٻؾيـج دوٸیٺ دٴیٵی که در راىخای عر ٸ٪هوم ىټج ٻبوی در ىټج صدور فتوي توسط صحابه و تابعين بر اساس رأي شخصي -2-2-2باد. یټبـل های عدیزی ٸخٮدم ٸی بیان ده اىج، وصود آراء ؾی غابه و حاب٢یٺ در ٸضمو١ه

ی ١ٵٷ عدیذ، ٸمٵـو از گزارـات ٩راواٻـی رار دربارهصواٸ٠ عدیزی ٸخٮدم و دیگر آ« کټد: بیان ٸیهایی برای ٸکڐت ١ره ده به اىج که به غابه یا حاب٢یټی ٸټيوب اىج که داوٵباٻه راه عل

حواٻد دادٻد. عخی اگر اٻخياب بيیاری از ایٺ گزارات ٸورد حردید باد، هیچ کو ٻمی آٻان ارائه ٸیاٻد و با ٻام یـک یاری از ایٺ ٻرات ؾی ی ىاٴیان با٭ی ٸاٻدهحاریؾیج حمام آٻها را رد کټد. بي

کـه –که ح٢داد بيیار دیگری وصود دارٻد اٻد. در عاٴی و پیوٻد ؽورده غابه یا حاب٢ی ٸؾ دهکه در صواٸـ٠ -های پیاٸبر یا غابه و حاب٢یٺ دیگر هيخټد. ی رأی و همچټیٺ برگر٩خه از ٸزال بر پایه

هاي تأثير گذار در جعل حديث و عراق را سـرآمد اين مسأله ريشه در اين ديدگاه ينبل دارد كه او شيعيان را از جمله گروه -1 خود اشاره كرده است. نقد حديث اسالميداند. او بارها به اين مسأله در كتاب جعلي مي هاي حديثي در ساخت احاديث حوزه D جعل حديث. : وضع و93-85ص اين عقيده را نك: معارف، مطالعات حديثي در دوران معاصر

ownl

oade

d fr

om p

dmag

.info

at 1

3:08

+04

30 o

n T

uesd

ay J

uly

2nd

2019

Dow

nloa

ded

from

ejq

h.ir

at 2

2:54

+04

30 o

n F

riday

Jul

y 3r

d 20

20

اٻد. گواه ایٺ پدیده ارصا١ات بیمار آرار رصاٴی ٸخٮدم و ٸټاب٠ ىؾټان ٻبوی در آٸدهٸخأؽر در ٭اٴب 11/// آن نقد و اول قرن اواخر در »ينبو سنت« اصطالح يگذار خيتار ي درباره نبلي دگاهيد » ر٩ـ٠«ی ىـؾٺ ٻبـوی دیگر به ا٩رادی اىج که گزارـی از یـک ـغابه و یـا حـاب٢ی را بـه بٮـه

حوان از ٴيان ابٺ عضر ٻام ـدها ٻ٪ـر را ها راوی دیگر در صواٸ٠ کهٺ، ٸی دهټد....صدای از ده ٸیی اعادیـذ ٻبـوی به ا٭داٸی ٸابه هيخټد، گردآوری کرد. ر٠٩ در حمـاٸی ٸـوارد بـه بٮـه که ٸخهٷ

ی ٸوارد ایٺ چټیٺ اىج و [ایٺ اٸر] بارها ٸووع بغذ در ٸټاب٠ ٸخٮـدم ٻرىیده اىج، اٸا در ١مده گيخرش اىـڐم بـه ١ټـوان «ٻویيد: او در اداٸه ٸی (Juynboll, Muslim tradition, 32) »بود. به ور کٵی، و اعکام اىڐٸی به ور ؽاص، ١مدحا در دىـج ا٩ـرادی بـود کـه در کخـب یک دیٺ گر٩ـج، یـا راه که ٸاصرات ٸیان ٸردم بـاڏ ٸی اٻد. زٸاٻی حراصٷ به ١ټوان ٩ٮها یا ١ٵما حوی٨ ده

گر٩ـج، ی زٻدگی ٸورد صيـج و صـو ٭ـرار ٸی حر از هر عوزه عٵی برای ٸکڐت یک ٸاهیج کٵیؽواىـخټد. در کردٻد، بٵکه از ١ٵمـا و ٩ٮهـا ٸـورت ٸی کٵی به عاکٷ ٸراص٢ه ٻمی ٸردم به ورت

گویا ایٺ ـغابه ٸـورد ٸـورت ی صوان پیاٸبر هټوز زٻده بودٻد، ول ایاٸی که ح٢دادی از غابهای ٸ٢روف به ٩ٮیـه گر٩خټد. اگر ایٺ ٻر بر ٸبټای ٭اوت ؾی (رأی) بود، چټیٺ غابه ٭رار ٸی

ای حټـیٷ ـده ای دیگر یا ٻموٻـه داد که ٸؾاب ؽود را به رأی غابه ر او حرصیظ ٸید، و اگ ٸیحواٻيج به ١ټوان ىټج ٩رض ود، ارصاع دهد، ایٺ ١ٵٷ ٸوصب کيب ١ټـوان حوى پیاٸبر، که ٸیحواٻد با دو روش حوى٢ه حوی٨ د...بټابرایٺ، در ول ٭رن ٻؾيج، اىڐم ٸی ا٩خؾارآٸیز ١اٴٷ ٸی

»ک به ٭اوت ؾی=١ٮل ىٵیٷ=رأی کـه بـا حغٮیـ٬ و ٻٮـل ىـټج ٸؾـاٴ٨ بـود.گردد: حمي

(Juynboll, Muslim tradition, 34) کـه آراء ؾـی ـغابه و حـاب٢یٺ در او ٸ٢خٮـد اىـجهای زیر اٻخٮال داده ـده ها به ورت ٸضمو١ه های عدیزی ٸخٮدم، به ٸرورزٸان در دیگر ٸضمو١ه

اٻد. ب) برؽی به ١ټوان عدیذ ام ؽود غابه در ٸټاب٠ ربج دهاىج: اٴ٨) برؽی از ایٺ آراء به ٻهای رصال در ٸورد برؽی ا٩راد که ٭ول غابه و حاب٢یٺ را ٻبوی در ٸټاب٠ ربج ده اٻد. چرا که کخاب

نت توسط عمر بن عبدالعزيزحصر مفهوم سنت نبوي در س -2-2-3 (Juynboll, Muslim tradition, 31-32) اٻد. ر٠٩ به پیاٸبر ٸی کردٻد ، گواهی داده Juynboll, Muslim)وٴیٺ ٩ردی که ١بارت ىټج ٻبوی را به کـار بـردیټبل ٸ٢خٮد اىج که ا

tradition, 34)، و اهخمام داج حا ىټج ٻبوی به ١ټوان ٸټب٠ دوم در کټار ٭رآن باـد(Juynboll,

Muslim tradition, 35) ،بو بکر بـٺ ٸغمـد بـٺ١مر بٺ ١بداٴ٢زیز بود. ٸ٢روف اىج که او به ا ابٺ هاب زهری ٩رٸان داد حا هر آٻچه از ١ٵٷ در اؽخیـار دارٻـد، ٸکخـوب ٻمایټـد. بٺ عزم و ١مرو

1396، پاييز و زمستان 35، شماره /// پژوهش ديني 12ٻری بیا٩کټیٷ بر ١بارات د٭یٮی که گویـا او ـی آن، درؽواىـج « ٻویيد: یټبل در ایټباره چټیٺ ٸی

مـر بـٺ ١بـداٴ٢زیز در ى٢د ب ـده اىـج ١ ؽود را کل داده اىج. آن گوٻه که در بٮات ابٺ(حوصـه: ىـټج ىټة ٸاضـیة -عدیذ رىول اٴٵه، -بج ٸوارد ذیل را] درؽواىج کرد: عٮیٮج [ر

بټـج ١بـداٴرعمان (ٸخـو٩ی ةعدیذ ١مر -ون ری ٸ٢یٺ بیان ده اىج.) و در ایٺ ١بارت بد د] ٸټغـرا های دو و ىه را چټیٺ ح٪يیر کـرد کـه [ ایـٺ ٸـوار حوان ماره ه.ق). ٸی ه.ق یا ی یک. بـه ١بـارت دیگـر اگرچـه ١مـر بـٺ ی ىټج ٻبوی ٻیيخټد، همچټیٺ اىج ماره دربردارٻده

های دیگـر ٸټـاب٠ ٻیـز ١بداٴ٢زیز در حاریؼ به ١ټوان ٸدا٠٩ ىټج ٻبوی حوی٨ ده اىج، از ىـټجـود. هایی از حراصٷ اؽخاص داده ده به او اربـات ٸی ٥٪ٵج ٻکرده اىج. ایٺ دیدگاه حوى ٻٮل

یـابیٷ کـه بـه او ی ١مر بٺ ١داٴ٢زیز حأٴی٨ ابـٺ ١بـداٴغکیٷ، ىـؾټی ٸی به ١ټوان ٸزال ٸا در ىیره کـه بـه روـټی (همچټـان) ح٪يـیر » ىٺ رىول اٴٵه [ص] و وڏة اڏٸر ب٢ده ىـټٺ«ٸټخيب اىج: کټد. همچټیٺ ىؾټی بـه او ٻيـبج ی ىټج اؽخاص داده ده اىج، ٻٮل ٸی وىی٢ی را که به واژه

اده ده اىج که اگر او به صز ٭رآن و ىټج پیاٸبر به ٸوو١ات دیگر حوصه ٻکـرده بـود: اٴخـی ٸـٺ ده.ق یـا ، حواٻيج رای را ؽوب اداره کټد. ١مر بٺ ١بداٴ٢زیز در ىـال رأی اٴټاس، ٻمی

کید بر دیدگاه ؽود در رابه با ىټج ٻبوی ٻکرده اىج. همان ـور م وه.ق/ حوان ٩رض کرد که در هرـورت او زودحـر از ىـال ٸخوٴد ده اىج، بټابرایٺ ٸی که در باڏ ااره د، ١مر بٺ ١بداٴ٢زیز بی از هر عاکٷ پی از ؽود، ٸمٷ ده بود حا به ىټج اید کمی پو از آن روع به حأی] دوم پیاٸبر صایگاهی به ١ټوان ال راهټما ا١ا کټد، که در اهمیج ٻيـبج بـه ٭ـرآن [ در ٸرحبـه

اده ده اىج کـه به ٸٺ اڐع د«م) ٻوج: ق/.هؽود در بره، ١دی بٺ ارات (ٸخو٩ی ؽٵی٪ه د، بيیاری از ٩رٸاٻداران او در ابخدا به ایٺ ىیاىج ٸخ٢هد ٻدٻد. بټابرایٺ گویا او بـه واٴـی ـود. اٸـا زٸـاٻی کـه او در ىـال پرداز ىټج در ٻر گر٩خه ٸی باد. او به ١ټوان ٻؾيخیٺ ٻریهی دیگری که او به یکـی از واٴیـان کټی(ان حيخٺ بيټٺ)...، و ٻاٸه های عضاج پیروی ٸی حو از ىټج کټٷ... حا از ىټج پیاٸبر ؽدا پیروی کټی و ٸا اعدث اٴمغدرون ٸٺ به حو ى٪ارش ٸی«ؽود ٻوج:

او از ٻٮـ گـاه اىـج بـر ایـٺ کـه ای ی آؽـر اـاره ب٢ده ٸما ٭د صری ىټخه را رها کټی. ایٺ صمٵهگاه بود. (عخـی اگـر بـه صـای ٸکوک بد١ج گذاراٻی که ٸاٻ٠ بټیان ٻهادن ىټج ٻبوی ٸی دٻد، آ

ی ١ـڐوه بـرایٺ، ٻبایـد دربـاره...رىـد.) ٸغدرون بؾواٻیٷ ٸغدرون ٻیز ایٺ ٻکخه غیظ به ٻر ٻمیریـٷ کـه ٸټغـرا بـه حمـام روایـاحی دا یٻٮ ؽود ١مر دوم در ٻٮل روایات ٸباٴ٦ه ود. ٸا ٸيټد

Dow

nloa

ded

from

pdm

ag.in

fo a

t 13:

08 +

0430

on

Tue

sday

Jul

y 2n

d 20

19D

ownl

oade

d fr

om e

jqh.

ir at

22:

54 +

0430

on

Frid

ay J

uly

3rd

2020

روایـج ٸؾخٵـ٨ دارد اؽخاص دارد که او در ٻٮل آٻها ٻٮی اىاىی ای٪ا کرده اىج. ایٺ ٸيټد در کل 13/// آن نقد و اول قرن اواخر در »ينبو سنت« اصطالح يگذار خيتار ي درباره نبلي دگاهيد دهټد و، براىاس ٸ٢یارهایی که در عاٴخی بيیار اوٴیه ٻان ٸی[ایٺ روایات] گردد. اىاٻید که به پیاٸبر باز ٸی

ایـٺ ٻریـه بیـانی آٻها ٢ی٨ در ٻر گر٩خه ده اىـج. ؾ ١مدهٻٮادی رصاٴی اؽیر گيخرش یا٩ج، بحوان به ١ټوان ىؾټاٻی از ٻر حاریؾی اـیل اىج که آیا ایٺ روایات، یا عدا٭ل ح٢دادی از آٻها، را ٸی دوار در آؽر بابد گ٪ـج، یټبـل (Juynboll, Muslim tradition, 38)»که ٸخ٢ٵ٬ به پیاٸبر اىج، داٻيج یا ٻه. ها ١بـارت ىـټج ه.ق حایؼ گذاری ٸی گردد و درآن - ای دڏیل ٩وق ، روایاحی که پی از دهه بر ٸبټ

ی صټگ ٪یٺ و حویه پیـاٸبر بـه ٸ٢ـاذ بـٺ صبـل. او داٻد، ٸاٻټد پیمان ٻاٸه ٻبوی وصود دارد، را ص٢ٵی ٸیٻاٸـه ص٢ٵـی مانی ٸورد اول ٸ٢خٮد اىـج کـه صـایگزیټی ٸ٪هـوم ىـټج بـا ىـټج ٻبـوی در ایـٺ پی دربارهحوـیه در ؽـوصوی (Juynboll ,Sunna, in Encyclopaedia of Islam,10, 879).اىـج

زٸـاٻی «ٻویيد: داٻد و ٸی گوٻه که پیخر بیان د، کل عدیذ را ص٢ٵی ٸی پیاٸبر به ٸ٢اذ بٺ صبل ٻیز، همان وی٪ـه در ٻهایـج حوىـ یـک که یک عاکٷ در ٻؾيخیٺ دوران اىڐم ٭ادر به آرام کردن ٸټاز١ات ٻبود، ایٺ ی ٸهور، اٸا به اعخمال زیاد د. آن ٭ای چگوٻه ایٺ کار را اٻضام ٸی ٭ای به ١هده گر٩خه ٸی داد؟ گزار

باره وصود دارد که پیاٸبر به ٸ٢اذ بٺ صبل ى٪ارش کرد که بر اىاس ٭رآن، ىـټج ٻبـوی و درک ص٢ٵی، در ایٺ هاي ينبل گاهدپژوهي و دي نقد روش حديث -3 (Juynboll, Muslim tradition, 78) »٭رن یک به وصود ٻیاٸده اىج.ایٺ اىج که ٸ٪هوم ىټج ٻبوی، به ١ټوان یکی از اول ٩ٮه اىڐٸی، ٸ٪هوٸی ٸخأؽر اىج و زودحر از اواؽر های ب٢د ص٢ل ده باد اعخمال دارد ایٺ گزارش در دوران ؾی ؽود رأی ٻهایی را ادر کټد، دٴیٵی که

٭اران ؽود با اىخ٪اده از ٻٮد حـاریؾی بـه بررىـی ٸټـاب٠ اىـڐٸی اٻټد بيیاری از هٷیټبل همپژوهی وی بـا رىد کـه روش عـدیذ های وی چټیٺ به ٻر ٸی ی آرار و دیدگاه پردازد. با ٸاٴ٢ه ٸی

های برؽی اکاڏت همراه اىج. همچټیٺ در کټار ٻوا٭ی که ب٢ا بر روش او وارد اىج، دیدگاهی د٭ی٬ ٸټاب٠ اىڐٸی ٻٮ و یـا ٻادرىـخی کڐحی ٻیز روبرو اىج. ٸکڐحی که با ٸاٴ٢هاو با ٸ

پژوهی ایٺ ٸغٮ٬ را ٸـورد بررىـی ٭ـرار آٻها ٭ابل اربات اىج. در اداٸه بر آٻیٷ حا ابخدا روش عدیذ های او بپردازیٷ. دهیٷ و ىپو به کاوش در درىخی و یا ٻادرىخی دیدگاه

وهي ينبلپژ نقد روش حديث -1-3 1396، پاييز و زمستان 35، شماره /// پژوهش ديني 14پژوهی یټبل با اکاڏحی ٸواصه اىج که به رح زیر ٻگوٻه که پیخر بیان د روش عدیذهما عدم حجيت برهان سكوت -1-1-3 ود: ٸیبه آٻها ااره

پردازد و ٸ٢خٮد اىج ١دم وصود یک یټبل با حکیه بر برهان ىکوت به بررىی ٸټاب٠ اىڐٸی ٸیاز زٸان دال بر ١دم وصود آن روایج در زٸان ٸورد ٻر اىج. او ای روایج در ٸټاب٠ حاریؾی در برهه

ىـ٢د هټگاٸی که به بررىی روایات ٸټٮول از ؽٵ٪ـای راـدیٺ در ٸيـټدهای ـغابه و کخـاب ابٺ١دم وصود ٻٮل از ایٺ ؽٵ٪ا در ٸټاب٠ عدیزی را ٸياوی با ١دم وصود اعادیـذ ٸټٮـول از پردازد، ٸی

حواٻد بـا عـدیذ غیظ اىج بگوییٷ که ابوبکر ٻمی««ٻویيد: ٸیو داٻد آٻان به ورت ٸٵ٬ ٸی هایی کـه حوىـ ایٺ اٸر ٻان گر آن اىج که در دوران ؽڐ٩ج او ٸزال در اب٢اد وىی٠ ټاؽخه ود.کټټـد. اگـر ایـٺ اٻد ٻٮی اىاىی در حمیٷ گیری ابوبکر ای٪ا ٻمی ی او حټیٷ ده پیاٸبر یا غابه

بيیاری که به او ٸټخيب اىج، چه ایٺ اٻخياب از ٻر حاریؾی غیظ اٸر عٮیٮج ٻداج، روایجاو در (Juynboll, Muslim tradition, 25) »ـد. باد چه ٻباد، در صواٸ٠ ا٭دٸیٺ یا٩ج ٸی

گردآورٻدگان عدیذ «ٻویيد: بؾی از کخاب ؽود بر عضیج برهان ىکوت اذ١ان دارد و چټیٺ ٸی ٻمودٻـد. در ذخگان ؽود اؽذ کرده بودٻد، در صواٸ٠ ؽود صم٠ ٸیٸاٴبی را که از گ حمام ٸ٢موڏ بایيج گزارش کـاٸٵی از ٸاٴـب ٸوصـود در ٸټٮـه و زٸـاٻی ؽـاص حٵٮـی ٻخیضه ایٺ صواٸ٠ ٸی گیرد که او در اداٸه از ایٺ ٸٵب چټیٺ ٻخیضه ٸی (Juynboll, Muslim tradition, 98) »وٻد.

گذاری یا ټاىایی ای ٸهٷ و درؽور حوصه برای حاریؼ د ٻکخهحواٻ ٻبود ٸٵبی ؽاص در آن صواٸ٠ ٸی برهان ىکوت اعخماڏ ٸخأرر از یوزف اؽج اىج که پی از او از ایٺ ٭ا١ده اىخ٪اده کـرده اىـج. یټبل در اىخ٪اده از (Juynboll, Muslim tradition, 98) ؽاىخگاه آن ٸٵب در ٻر گر٩خه ود.هاراٴد ٸوحيکی در ٻٮد ) اٸا – یزی در دوران ٸ٢ار، (ح٪یل ٻک: ٸ٢ارف، ٸاٴ٢ات عد

برهان ٸبخټی بر ىکوت دو ٻٮه ٨٢ دارد: یکی ٻری و دیگـری ١مٵـی. « ٻویيد: ایٺ دیدگاه ٸیکه کيی روایخی را به کار ٻبرده ٸمکٺ اىج دڏیل ٸخ٢ـددی داـخه باـد؛ ٻبـود از عیذ ٻری، ایٺ

ٸمکٺ اىج آن ىؾ دڏیٵی داخه اىج که برای ٸا ٸ٢ٵوم ٻیيج و او را از ارصـاع بـه آن روایـج بغذ ٸٵ٠ ٻبوده و ٭٢ا ایٺ بدیٺ ٸ٢ټا ٻیيج که آن روایج اڐ وصـود ٻداـخه اىـج. همچټـیٺ حریٺ حبییٺ آن اىج که ایٺ ؾ (حا آن زٸان) از عدیذ ٸورد ادهروایج حټها یکی از آٻها اىج. ى

Dow

nloa

ded

from

pdm

ag.in

fo a

t 13:

08 +

0430

on

Tue

sday

Jul

y 2n

d 20

19D

ownl

oade

d fr

om e

jqh.

ir at

22:

54 +

0430

on

Frid

ay J

uly

3rd

2020

٨٢ اىخدڏل اؽج و یټبل ایٺ اىج که در بيیاری ٸوارد ٸـا بازداخه اىج. از عیذ ١مٵی ٻٮه 15/// آن نقد و اول قرن اواخر در »ينبو سنت« اصطالح يگذار خيتار ي درباره نبلي دگاهيد که صواٸ٠ روایات ٩ٮهی همچـون اٻد یا ٻه. ایٺ داٻیٷ که آیا ٸټاب٠ وا٭٢ا بغزی ٩ٮهی را ٸټ٢کو کرده ٻمی

هـای اٻد یا ایټکه ـر٩ا گزیټ های ٸورد ٻیاز در ٸټا٭ات ٩ٮهی بوده ی ىڐح اٻبار ٸهمات عاوی همهاش اٻد، اٸری ٻیيج که بخـواٻیٷ بـا امیټـان کاٸـل دربـاره ی روایات را در برداخه هؾی گردآورٻد رىـد ر ٸیبه ٻ«ٻویيد: او در اداٸه در ٻٮد دیدگاه یټبل ٸی (Motzki, 214-215) » اهار ٻر کټیٷ.

هـای دوم و ایٺ پی ٩رض ٸغل حردید اىج، به ویژه با در ٻر گـر٩خٺ ایـٺ وا٭٢یـج کـه در ـول ٭رنهای ؽی صواٸ٠ پییټیان، بٵکـه از ریـ٬ ىـماع آٻهـا در وم، اعادیذ ١مدحا ٻه با گردآوری ٻيؾهى

حوان ٩رض کـرد کـه کخـاب صـاٸ٠ هـر ـیؼ اٻد، ا٩زون بر ایٺ ٸی گ٪خارها و ربج آٻها حدویٺ ده درس، و داٻيـخه اىـج ی روایـاحی کـه ٸی عدیزی عاوی گزیټ ؾی او از روایات بوده و ٻه ٴزوٸا همـه

ی راویـان یـک ده اىج. ایٺ بدان ٸ٢ټاىج که همـه ایټکه آن صاٸ٠ عدیزی به ٸرور زٸان حکمیل ٸیی واهد ٸغـدود بـه کـل ٭ـیههای ـ ح٢میٷ ٻخـایش بررىـی« یټبلاز صمٵه اکاڏت روی تعميم نتايج بر اساس شواهدي محدود -3-1-2 (Motzki, 217) »اٻد. های یکياٻی از روایات را دریا٩ج ٻکرده ١اٴٷ ٴزوٸا ٸضمو١ه

باد. او با ایٺ پی ٩رض که غابه بر اىاس رأی و ٻر ؾی ؽـود عکـٷ ـادر ٸی» ٸذکورپردازد و عیٺ برؽورد با ٸټاب٠، ٭ٵج اىخټاد غابه به روایات کردٻد، به بررىی ٸټاب٠ اىڐٸی ٸی ٸی

حواٻد ابوبکر ٻمی «ل او ٸ٢خٮد اىج: دارد. به ١ټوان ٸزا ٻبوی در برؽی ٸټاب٠ را دٴیل ایٺ اٸر بیان ٸی هـایی گر آن اىج که در دوران ؽڐ٩ـج او ٸزال ایٺ اٸر ٻان با عدیذ در اب٢اد وىی٠ ټاؽخه ود. »کټټد. اٻد ٻٮی اىاىی در حمیٷ گیری ابوبکر ای٪ا ٻمی ی او حټیٷ ده که حوى پیاٸبر یا غابه

(Juynboll, Muslim tradition, 25) بررىـی روایـات ٸټٮـول از دیگـر ؽٵ٪ـا بیـان او پـو ازی ٻؾيج را [چټیٺ] حا ایټضا یک اٴگو ٸؾ اىج. یک ٸټب٠ حاریؾی اٵی ىه ؽٵی٪ه«کټد: ٸی

کردٻـد و هټگـاٸی کـه ـاهرا بـه کد که آٻها ١مدحا بر ٻرات ؾی ؽود حکیه ٸی به حویر ٸیدٻد، ـواهد بيـیار اٻـدکی ٸخوىل ٸی )ص(ی به کار گر٩خه ده حوى پباٸبر پیروی از یک ٻموٻه

Juynboll, Muslim) » ح٢داد روایات ٻبـوی کـه بـه آٻـان ٸټخيـب اىـج بيـیار اٻـدک اىـج.دادٻد. در ٸؤا ٸاٴک و ٸيټد عمیدی، که همزٸان با ٸيټد یاٴيی گردآوری ده اىـج، ارائه ٸی

tradition, 28)ىی ح٢داد ٸ٢ـدودی از ٸټـاب٠ پژوه با برر گردد ایٺ عدیذ گوٻه که ٸاهده ٸی همانى٢د، ٸؤا ٸاٴک، ٸيټد عمیـدی، ٸيـټد یاٴيـی و ٸيـټد اعمـد بـٺ اىڐٸی ٸاٻټد بٮات ابٺ

1396، پاييز و زمستان 35، شماره /// پژوهش ديني 16دهـد کـه ای کٵی ارائه ٸی ی ٭ٵج روایات ٸټٮول از ؽٵ٪ا در ایٺ ٸټاب٠، ٻخیضه عټبل، پو از ٸاهده

ناديده گرفتن شواهد مخالف -3-1-3 ٻبوی.ها و روایات اٻد ٻه بر ٸزال ؽٵ٪ا ٩ٮ بر رأی ؾی ؽود حکیه داخه

ىټج «ی رواج ١بارت در ٸټاب٠ اىڐٸی گزارات و واهد ٩راواٻی وصود دارد که ٻان دهټدهحوان به روایاحی دىج یا٩ج که ـی آٻهـا پیـاٸبر(ص) بـا ح٢بیـر در برؽی ٸټاب٠ روایی ٸی - و اىخهاد به ىټج پیاٸبر (ص) در در اىڐم اىج.» ٻبوی من قال له: يه وسلم لما بعث معاذا إلى اليقال مرة عن معاذ: إن رسول الله صلى اهللا عل« اٻد: به ىټج ؽود ارصاع داده» ىټخی«یا » ج رىول اٴٵهىټ«

كتاب اللـه؟ يقال: فإن لم تجده فبكتاب الله يإن عرض لك قضاء؟ قال: أقض يف تقضيكل يقال: أقضلى اهللا عص ول اللهسنة ريبسف هتجد قال: فإن لم لمسو ؟ يهـول اللـهسـنة رس «

وفـق رسـول ي: الحمـد للـه الـذ وقال يصدر يده فيلا آلو قال: فضرب ب ييقال: أجتهد رأ 1)/ ،یدارٸ؛ / ، یاٴيی( »رسول الله. يرضيرسول الله لما بدعة، ير فير من عمل كثيسنة، خ يل فيه وسلم: عمل قليقال رسول الله صلى اهللا عل«

ن اسمن يتن بوم ويفهنتن سع بغن رمنيفل ي، وم زدی، ا( »يس /(. »عيقال سسن المب اب النبيدحن أصل يب: أن نفرا ملى اهللا عـ يص ف لمسو ـ يه لع ـن يهمبـ طالب، وعبد الله بن عمرو لم يأب ـوا فلسجتلوا ويا تب ـ الب وت، واعتزلـوا النسـاء، وهمـوا ي

قوا لعمأجو ،اءصيام الليبالخصالنبيل، و كلغ ذلار، بل يام النهلى اهللا عـ ص ه وسـلم فـدعاهم، يـ يم، وأصوم وأفطر، وأتزوج النساء، فمن رغب عـن سـنت وأنا يفقال: أما أنا فأنا أصل س يفل

ی، »يمن ا )۶ /۶٧( » ىـټج ٻبـوی«ی ١بارت هایی از ح٢داد کزیر روایاحی اىج که دربردارٻده ٸوارد ٩وق حټها ٻموٻه

ىټج رىول «ب٬ واهد دیگری برؽی از غابه از صمٵه ابوبکر، ١مر، ١زمان و.. ح٢بیر - کټیٷ. ٸٮدار بيټده ٸیی کڐم به ذکر همیٺ هيخټد، بټابرایٺ به ٸټور دوری از ااٴه را در ىؾټان ؽود به کار برده اٻد، ٸاٻټد:» اٴٵه

نـد از: مالـك بـن مورد اشاره قرار گرفته است كه عبارت» كتاب اهللا و سنت نبيه«در منابع اهل سنت حديث ثقلين با عبارت -1 D .194/ 10؛ بيهقي، 171/ 1؛ حاكم نيشابوري، 25/ 1 ؛ مروزي،1323/ 5انس، ow

nloa

ded

from

pdm

ag.in

fo a

t 13:

08 +

0430

on

Tue

sday

Jul

y 2n

d 20

19D

ownl

oade

d fr

om e

jqh.

ir at

22:

54 +

0430

on

Frid

ay J

uly

3rd

2020

ـ كم سنة رسول اللـه صـلى اهللا عل يأعمل ف يفتظنون أن ينيكفيهذا كارها، ولوددت لو من يد كنت لمقامركم، ولقيق خطب فقال: أما والله ما أنا بخيعن الحسن، أن أبا بكر الصد« 17/// آن نقد و اول قرن اواخر در »ينبو سنت« اصطالح يگذار خيتار ي درباره نبلي دگاهيد ه يـ يه وسلم كـان يوسلم، إذا لا أقوم لها، إن رسول الله صلى اهللا عل ، وكـان معـه يالوحعصـم ب

إن لو ،لكتريطانا يش يميعينونبتنفاج تبي، فإذا غضر فألـا ي، لا أوث شاركملا أبو ،اركمأشعونيفراعفأع تتقمي، فإن اسينونونمفقو إن زغتن قب« ) / (ازدی، »...ي، ون ذؤيعة بة إلى أبيصدالج تاءقال: ج يب؛ أنه دكر الصيب م ـألها.فقـال يق تسراثه

ف ا لككر: مو با أبتاب اهللا ش يلهيكف لك تملا عمو .ـول اهللا صـلى اهللا عل يءسـنة رـ س ه ي. فقال المغ يارجعئا. فيوسلم، ش أل الناسفس.أل الناستى أسـول يحسر ضرتة: حبن شعرة ب

ـ ه وسلم، أعطاها السدس.فقال أبو بكر: هل معك غياهللا صلى اهللا عل رك؟ فقـام محمـد بـن ي/ (ٸاٴک بـٺ اٻـو، ».قيرة. فأنفذه لها أبو بكر الصديل ما قال المغ، فقال مثيمسلمة الأنصار الله عنهما على منبر البصرة فقـال: يوسف بن مهران، قال: خطبنا ابن عباس رضيعن « )

ها الناس ألا إن الرجم حد مـن حـدود يا أينا فقال: يخطاب قام فها الناس إن عمر بن اليا أيف فإنه نهن ععفلا تخد نة نب ياللهسو تاب اللهليكلى اهللا عص ـول يكمسر ـمجر قدو ،لمسو ه

م: قال عمـر: لـا يس، فقال إبراهيث فاطمة بنت قيم حديرة، قال: ذكرت لإبراهيعن مغ« )/ ، یاٴيی( »وسلم ورجم أبو بكر ورجمت هيالله صلى اهللا عل )136/ 4ابن ابي شيبة،( »تيحفظت أو نس يندع كتاب الله وسنة رسوله لقول امرأة لا ندر

كتاب الله، فاقض يء فيه: إن جاءك شيطاب كتب إلح، أن عمر بن الخيعن شر«عکٷ کټد: ٻگاخه اىج و در آن به ریظ دىخور داده اىج که ابخدا بر اىاس ٭رآن و ىپو ىـټج پیـاٸبر(ص) ای در ٸټاب٠ روایی گزاری وصود دارد که بر اىاس آن ١مر بٺ اٴؾاب به ریظ ٭اـی ٻاٸـهكتاب الله فانظر سنة رسول الله صـلى اهللا يس فيبه ولا تلفتك عنه الرجال، فإن جاءك ما ل

ه سنة من رسـول اللـه يكن فيكتاب الله ولم يس فيا له وسلم، فاقض بها، فإن جاءك ميعلكتاب اللـه يس فيه الناس فخذ به، فإن جاءك ما ليه وسلم، فانظر ما اجتمع عليصلى اهللا عل لميولى ا يكن فص ول اللهسنة رلسيهللا ع لمو ،لمسو يهف ـ تكلم يه أحـد قبلـك. فـاختر أ ي

1396، پاييز و زمستان 35، شماره /// پژوهش ديني 18ك ثم تقدم فتقدم، وإن شئت أن تتـأخر، فتـأخر، ولـا ين شئت: إن شئت أن تجتهد برأيالأمر

1)./ ، یرٸدا( »را لك يأرى التأخر إلا خ

ماری اىج که در آٻها رىـول اٴٵـه(ص) و های ٸ٢دودی از روایات بی ٸوارد ٩وق حټها ٻموٻهاٻـد. حمـاٸی ایـٺ روایـات ی ایان با اىخ٪اده از ح٢ابیر ٸخ٪اوت به ىټج ٻبوی اىخهاد کرده غابه 2روایات برؽورد ٻکرده اىج؟ یا حماٸی ایٺ روایات از ٻر او ٥یر ٸ٢خبر و ٥یر ٭ابل اىخټاد بودٻد؟!ٻیيج یټبل به چه دٴیل اٻبوهی از ایٺ ٭يٷ روایات را ٻادیده گر٩خه اىج. آیـا او بـا ایـٺ عضـٷ کزیـر ٸـؾ اىـج. عـال» ىټج ٻبـوی«عاکی از رواج اىخټاد به ىټج پیاٸبر(ص) و کاربرد ١بارت ان پیاٸبر(ص) و پو از رعٵج ایان هټوز به ٸ٢ټای ی ىټج در زٸ دیدگاه یټبل، واژهبر اىاس ها گيري همسو با پيش فرض نتيجه اىـج، ٸټغـر ٻـده بـود و در ٸ٢ټـای » ٭ول، ٢٩ل و حٮریر پیاٸبر (ص)«اڐعی آن که همان

ی ىـټج بـدون هـیچ ر٩ج. به همیٺ دٴیل اىج که دربيیاری از روایـات واژه ٴ٦وی ؽود به کار ٸیروی هٷ ر٩خه اگرچـه گـاه ٸ٪هـوم «ىټج ٸذکور ىټج ٻبوی اىج یا ىټج ٩ردی دیگر دىج یا٩ج: ىج ٻخوان به دیدگاهی ٭ا٠ ٸبټـی بـر ایټکـه ای بیان ده اىج. و ایٺ اٸر ٸوصب ده ا اٴیه ٸاف

ؽورد، ٴیکٺ در اکزر ٭ریب به اح٪اق ٸوارد ر٩ا ىټج، بـه ىټج ٻبوی در ٻؾيخیٺ ٸټاب٠ به چٷ ٸیکه ٸخٺ [ٸورد ٻـر] ایـٺ ٻکخـه را روـٺ ود، عال آن همراه یا بدون هرگوٻه رط ٸ٢یٺ، یا٩ج ٸی

,Juynboll) »ای ٸټخيـب اىـج. کټد که ىټج ٸورد بغذ به چـه کيـی و یـا چـه ٸغـدوده ٻمی

Muslim tradition, 33) دهـد کـه ـی آٻهـا بـرای ىـټج از رف دیگر او ـواهدی ارائـه ٸیاواؽر ٭رن یک در ىټج ٻبوی ٸټغر د ٸټضر به ایٺ ده اىج که او ی٨ وىی٢ی از روایات را، و ی آن او را از پیروی از ىټج عضاج ٸټ٠ کرد. در وا٭٠ پی ٩رض یټبل ٸبټی بـر ایټکـه ىـټج در ٢زیز به کارگزار ؽود ٻوج ١بداٴ ای که ١مربٺ ارائه ده اىج: ٸاٻټد ٻاٸه» ٻبوی«ای ٥یر اٴیه ٸاف

یبة؛ 343/ 3 ؛ حاكم نيشابوري،238/ 4، هاي ديگر را نك: طبري نمونه - 1 بة؛ 269/ 1، دارمي ؛18/ 3، ابٺ ابی سـنت «هايي روايي موجـود در منـابع اهـل سـنت بـوده كـه در آنهـا واژه آوردن نمونه در نقد ديدگاه ينبل در اين مقاله تالش بر - 2 .1135/ 3؛ همو، 1161/ 4، ابٺ كار رفته است، چون منابع اهل سنت بيشتر در دسترس خاورشناسان قـرار دارد. امـا در از قول رسول خدا(ص) به» سنتي«يا » اهللا رسول

ن امامان باقر و صـادق عليهمـا السـالم از سـنت پيـامبر(ص) بـه منابع شيعه خصوصا الكافي كليني روايات زيادي وجود دارد كه در آ 56/ 1اند. جهت نمونه نك: كليني، الكافي، جا مردم را به رجوع به آن سفارش كرده عنوان منبعي در كنار كتاب خدا نام برده و همه

سـنت «ي خود معتقـد بـه رواج اصـطالح سال قبل از ظهور شافعي است كه ينبل در ادعا 50. ضمنا صدور اين روايات حداقل 57 –D توسط شافعي است.» نبوي

ownl

oade

d fr

om p

dmag

.info

at 1

3:08

+04

30 o

n T

uesd

ay J

uly

2nd

2019

Dow

nloa

ded

from

ejq

h.ir

at 2

2:54

+04

30 o

n F

riday

Jul

y 3r

d 20

20

19/// آن نقد و اول قرن اواخر در »ينبو سنت« اصطالح يگذار خيتار ي درباره نبلي دگاهيد ٸوصهی ٻادیـده اٻگـارد و برؽـی روایـات ی هیچ دٴیل هایی از آن ااره د، بدون ارائه که پیخر به ٻموٻه

ی صټـگ ـ٪یٺ کـه در آٻهـا ٻاٸـه ی پیاٸبر(ص) به ٸ٢اذ بٺ صبل و همچټیٺ پیمان دیگر را، ٸاٻټد حویهحریٺ ٸدارک اىـڐٸی در ٸخٮدم««ٻویيد: کار ر٩خه اىج، ص٢ٵی حٵٮی ٻماید. او ٸی ١بارت ىټج ٻبوی بهعـال (Juynboll ,Sunna, in Encyclopaedia of Islam,10, 879)»عاـل گردیـده اىـج. ىټج ٻبوی به دىج راویاٻی گمټام و یا ٸيخټيؾیٺ، از ری٬ ادراج ٥یر ٭ابل ردیابی ٸاف اٴیـه ٻبـوی، بایيج ایٺ اعخمال را داد که برابری ىـټج بـا ، همواره ٸیی ىټج ٸکرر هور دارد ٸوصود که در آن واژه

پیاٸبر اىخټاد ده اىج عاکی از رواج ١بارت ىټج ٻبـوی در آٻکه حمام روایاحی که در آٻها به ىټجاىج که ص٢ٵی ؽواٻدن حمام آٻها دور از ذهٺ اىج. اٸا یټبل ر٩ا بـر ٸبټـای پـی ٩ـرض ؽـود و ٭ـدری زیـاد دوران عیات عرت رىول (ص) و پو از رعٵج ایان اىج. ح٢داد ایٺ روایـات به

اصل قرار دادن منابع غير روايي جهت بررسي روايات -5-1-3 ی از روایات را ص٢ٵی و ٻاٸ٢خبر ؽواٻده اىج.ی هیچ دٴیل ٸوصه دیگری بؾ ١یم بدون ارائه

گوٻه که پیخر بیان د، یټبل صهج بررىی روایات ٸټٮول از غابه و ؽٵ٪ا در ابخـدا بـه همانز آن بـه ح٢ـداد پردازد و پـو ا ى٢د ٸی بررىی ح٢داد روایات ٸټٮول از ایٺ ا٩راد در کخاب بٮات ابٺ ٸؤا ٸاٴک، ٸيټد عمیدی، ٸيټد یاٴيی و ٸيـټد اعمـد بـٺ عټبـل ٸ٢دودی صاٸ٠ روایی ٸاٻټد

ى٢د ارصغیج ٭ائل اىج و ٭ٵج روایات های ؽود برای بٮات ابٺ ٻماید. او در بررىی ٸراص٢ه ٸیعـال آٻکـه داٻد. در ایٺ ٸټب٠ را دٴیٵی بر اصخهاد غابه و ؽٵ٪ا بر اىاس رأی و ٻر ؾیان ٸی

ی ٻٮل روایـج ی کخب حراصٷ و بٮات اىج، و ٻغوه ى٢د در زٸره باید ٸخذکر د کخاب بٮات ابٺی هـر ى٢د در کخاب بٮات عیٺ ٻگـارش حرصمـه در ایٺ کخاب با صواٸ٠ روایی ٸخ٪اوت اىج. ابٺ

ټٮول از او. ٩رد ر٩ا بر اڐ١ات ٸرحب با ؾ ٸورد ٻر حمرکز داخه اىج ٻه بر روایات ٻبوی ٸروایات ٸوصود را ، که از آن راوی ٻٮل ده اىج، در کخاب ؽود بیان کټـد. اٸـا در صواٸـ٠ عـدیزی دارد اٸـا درـدد ٻبـوده حـا حمـاٸی ى٢د گاه روایات ٻبوی ٻٮل ده از هر ٩رد را بیان ٸی در وا٭٠ ابٺ

ٻبوی ٸټٮول از هـر روٻد ٻٮل روایج کاٸڐ بر١کو اىج. در ایٺ دىخه از کخب ارصغیج با روایاتگـردد. ی اڐ١ات ٸرحب با ؾیج و زٻدگی راوی بیان ٸی راوی اىج و به ٻدرت روایاحی درباره

ى٢د روایات ٻبوی ٸټٮول از ؽٵ٪ای با حوصه به ایٺ ٻکخه، پر واظ اىج که چرا در کخاب بٮات ابٺای ؾـی آٻـان پـر ی ٻـرات و ٩خـاو رٻگ اىج و اڐ١احی دربـاره رادون و دیگر اغاب کٷ

1396، پاييز و زمستان 35، شماره /// پژوهش ديني 20ای که ٸوصب ده یټبل به اخباه حور ٻماید کـه کزـرت ٩خـاوای هـر ٩ـرد در بٮـات حر، ٻکخه رٻگ هاي ينبل درخصوص جايگاه سنت در اسالم نقد ديدگاه -2-3 ى٢د دٴیٵی بر کزرت اعخضاصات ؾی او اىج. ابٺ

٭ی اىج که در اداٸه به های یټبل در ؽوص صایگاه ىټج در اىڐم دارای ٻوا برؽی دیدگاه سنت ركن دوم اسالم -1-2-3 ود. آٻها ااره ٸی

حر بیان د یټبل ٸ٢خٮد اىج در اواؽر ٭رن یک گویـا ١مـر بـٺ ١بـداٴ٢زیز گوٻه که پی همانهای دیگر ىټج پیاٸبر را برگزید، و در آن زٸان بود که ٸ٪هوم ىـټج اوٴیٺ ٩ردی بود که از ٸیان ىټج

ی ؽود که اٸل ا١مال پيټدیده و ٻاپيـټد حمـاٸی یی٬ کرد و از ٸ٪هوم گيخردهروع به حغدید و ح Juynboll ,Sunna, in Encyclopaedia) ی پیاٸبر ٸیـل کـرد. گذخگان بود به ا١مال پيټدیده

of Islam,10, 879) کټـد کـه در اواؽـر ٭ـرن دو، ـا٢٩ی ٻـور او در اداٸه به ایٺ ٻکخه اـاره ٸی ، او اعادیذ 1ا٩کټد و آن را به ١ټوان رکٺ دوم ٩ٮه اىڐٸی پو از ٭رآن ٭رار دادصدیدی بر ىټج ٻبوی ی پیـاٸبر، ٸر٩وع را حرصیظ داد و به همیٺ صهج ىټج ٸ٢ادل ىټج ٻبـوی، ی٢ټـی: ا١مـال پيـټدیده ایٺ در عاٴیيج کـه (Juynboll ,Sunna, in Encyclopaedia of Islam,10, 879) گردید.

پیاٸبر صایگاهی پو از ؽود بؾید و حب٢یج از رىول(ص) و ىټج او را اٸری روری ١ټوان کرد. ٸراص٢ه کټیٷ ٸخوصه ؽواهیٷ د که ایٺ ٭رآن بـود کـه ٻؾيـخیٺ بـار بـه ىـټج اگر به ٭رآن و روایاتحوان روایات کزیری ٸبټی بر اهمیج ىټج باره در ٭رآن وصود دارد ٸی در کټار آیات بيیاری که در ایٺ

رآن ---- ود. وم ٩ٮه اىڐٸی به دىج آورد، که در اداٸه به آٻها ااره ٸیبه ١ټوان رکٺ د اس بوی بر ا بار در ٭رآن آیات بيیاری وصود دارد که به اهمیج ىټج ٻبـوی و ٴـزوم حب٢یـج از آن اـاره دارد، اده اىج. بر اىاس ایٺ آیات ٸوٸټیٺ ٸی بایيج هټگام صدال و ٸټاز١ه صهج عل ٭یه به ىـټج همچټیٺ ١دم پیروی از رىول اکرم(ص) ٸوصب دؽول در آح صهـټٷ و ٥ـب پروردگـار ١ټـوان

سـال قبـل از شـافعي در مبـارزه بـا رأي و قيـاس، 50طوري كه در پاورقي گذشته اشاره شد، امام باقر و امام صادق(ع) حداقل به - 1 D . 263 – 259يخ عمومي حديث، اند در اين مورد نك: معارف، تار مردم را صرفا به كتاب خدا و سنت پيامبر(ص) ارجاع داده

ownl

oade

d fr

om p

dmag

.info

at 1

3:08

+04

30 o

n T

uesd

ay J

uly

2nd

2019

Dow

nloa

ded

from

ejq

h.ir

at 2

2:54

+04

30 o

n F

riday

Jul

y 3r

d 20

20

21/// آن نقد و اول قرن اواخر در »ينبو سنت« اصطالح يگذار خيتار ي درباره نبلي دگاهيد ؛ ؛ ؛ آل ١مـران،گـردد: (ٻـک: ٻبوی ٸراص٢ه ٻمایټد. در اداٸه برؽی از ایٺ آیات بیان ٸی

ــده، ؛؛ ؛ ،اٴټيــاء ــال، ؛ ااٴمائ ــه،اٴ؛ ؛ اڏٻ٪ ــور،اٴ؛ خوب ؛ عــزاب، ڏ؛ ا ټاس روایات ---- )غر، اٴ؛ مد، ٸغ در روایات بيیاری از رىول اکرم(ص) ٻٮل ده اىج که هر کو از ىـټج ٻبـوی رویگـردان زوم پیروی از بر ا

گردد: باد از پیروان پیاٸبر ٻیيج. در اداٸه به برؽی از ایٺ روایات به ١ټوان ٻموٻه ااره ٸیبدعة، ير فير من عمل كثيسنة، خ يل فيعمل قل«ه وسلم: ي علقال رسول الله صلى اهللا

)، زدی،ا( »يس منيفل ي، ومن رغب عن سنتيفهو من يومن استن بعن سي... عسن المب اب النب«ب: يدحن أصل يأن نفرا ملى اهللا عيصف لمسو يهلع ن يهمب

ـ يأب ـوا فلسجتلوا وا تبرو لممن عب الله دبعب، ويطال ـ الب وت، واعتزلـوا النسـاء، وهمـوا يقوا لعمأجو ،اءصيام الليبالخصيل، ولغ ذلار، بالنبام النه ل يكلى اهللا عيص ماهعفـد لمسو ه« ، ـ يوأنام، وأصوم وأفطر، وأتزوج النساء، فمن رغب عن سـنت يأما أنا فأنا أصل«فقال: س يفل

)، (ټ٢اٻی، »يمنٸ٢ر٩ـی ـده » ر«یمان ١دم اىخټان به ىټج ٻبوی همچټیٺ در روایخی یه ٻٮل از عذی٪ة بٺ اٴ اىج:

ـ سألون رسول الله صـلى اهللا عل يقول: كان الناس يمان، يفة بن الي... حذ ه وسـلم عـن يـ الله، إنا كنـا أهـل جاهل ا رسول ي، فقلت: يدركنير، وكنت أسأله عن الشر مخافة أن يالخ ة ي

قال: فقلت: فهـل بعـد » نعم«ر من شر؟ قال: ير، فهل بعد هذا الخيوشر، فقد جاء الله بهذا الخـ نعـم، وف «ر؟ قـال: يالشر من خ قال: قلت: فهل بعد ذلك» نعم«ر؟ قال: يذلك الشر من خ ه ي

ـ هتدون بغي، وير سنتيستنون بغيقوم «قلت: وما دخنه؟ قال: » دخن ، تعـرف مـنهم ير هـد يلى أبواب جهـنم، مـن أجـابهم نعم، دعاة إ«ر من شر؟ قال: يقلت: فهل بعد ذلك الخ» وتنكر

تكلمـون يهـم مـن جلـدتنا، و «ا رسول الله؟ قـال: ي يقال: قلت: صفهم ل» هايها قذفوه فيإل )/ ؛ ٻیابوری، ٸيٵٷ،/ (ابٺ عماد، »بألسنتنا

(ص)ارش حديث پس از رحلت پيامبرغفلت از ممنوعيت نقل و نگ -2-2-3 1396، پاييز و زمستان 35، شماره /// پژوهش ديني 22یټبل ٸ٢خٮد اىج که غابه پو از رعٵج پیاٸبر بر ٸبټای رأی و ٻـر ؾـی ؽـود عکـٷ و در نتيجه استناد به رأي و نظر شخصي صحابه

دادٻد ٻه بر اىاس روایات ٻبوی. او برای اربات ٸد١ای ؽود به بررىی روایات ٸټٮول از غابه و ٸیپردازد و با حوصه به ٭ٵج اىـخټاد ایـٺ ا٩ـراد بـه روایـات ٻبـوی بیـان دیٺ ٸیدر رأس آٻان ؽٵ٪ای را

دارد که ١دم اىخټاد ایٺ ا٩راد به روایات عیٺ دور ٩خوی دال بر ١ـدم رواج اىخـهاد بـه ىـټج ٸیاٻد ٻه بـر اىـاس روایـات پیـاٸبر(ص). ٻبوی اىج و ایٺ ا٩راد بر اىاس رأی ؽود عکٷ ادر کرده

دوٴخی ٸبټی بر ٸمټو١یج ٻٮل و ٻگارش عدیذ پو از رعٵج پیاٸبر (ص) عکایج دارد. همیٺ اٸر پژوه ٥ربی ٸ٦٪ول ٸاٻده اىج گزارات ٩راواٻی اىج که از یک عکـٷ د ایٺ عدیذای که از دی ٻکخهی عدیذ ٻبوی به ١ټوان اهد ؽودداری کټټد. ایٺ ٸوصب د حا غابه هټگام دور ٩خوی از ارائه ذهبی در کخاب ؽـود ابـوبکر را اوٴـیٺ ٻ٪ـری از رعٵج پیاٸبر(ص) آ٥از د. صریان بڐ٩اٵه پو

ق جمـع يكة أن الصـد يمل يل أبيومن مراس« ٻویيد: داٻد که در ٭بول اؽبار اعخیاط کرد و ٸی ٸیـ هم فقال: إنكم تحدثون عـن رسـول اهللا صـلى اهللا عل يالناس بعد وفاة نب ـ ه وسـلم أحاد ي ث ي

ئا، فمن سألكم فقولـوا ياختالفا فال تحدثوا عن رسول اهللا ش ها والناس بعدكم أشديتختلفون فچټیٺ گزاری ٻٮل ) او هم/ ذهبی،( 1»نكم كتاب اهللا فاستحلوا حالله وحرموا حرامه.يننا وبيب

ابوبکر دت ١مل بیخری به ؽرج داد. یټبل ؽود به ایٺ اٸـر اذ١ـان دارد ١مر در در ٸٮایيه با ) -/ ذهبـی،کـید. ( کټد که ی آن ابوبکر حماٸی روایاحی که از پیاٸبر ټیده بود را بـه آحـ ٸیای به اٻخـار اعادیـذ ١مر ١ڐ٭ه حاریؾی ٸټاب٠ حمام پراکټده در های گزارش از ح٢دادی براىاس که

گزارـات (Juynboll, Muslim tradition, 26) ٻوـخٺ آن. بـه رىد چه درباره پیاٸبر ٻداج،اه ١مر درٸورد ٻٮل روایات ٻبوی و برؽورد وی با ٻا٭ڐن روایات وصود دارد کـه ٩راواٻی ٸبټی بر دیدگ

کټـد کـه او گ٪ـج: ود: ٢بی از ٭رة بٺ ک٢ـب ٻٮـل ٸی به ١ټوان ٻموٻه به برؽی از آٻها ااره ٸی ی ـرار ٸـا را ٸـای٢ج کـرد، ىـپو گ٪ـج: گاه که ١مر ٸا را به ١راق گيیل داج، حـا ٻٮـه آن«اين روايت از مرسالت ابي مليكه است كه ابوبكر بعد از رحلت پيامبر (ص) مردم را جمع كرد و گفت: شـما از پيـامبر احـاديثي - 1

D حرام نموده حرام نماييد.نكنيد، هر كس از شما سؤالي كرد بگوييد بين ما و شما كتاب خدا وجود دارد، هرآنچه او حـالل كـرده حـالل بداريـد و هـر آنچـه ثي نقـل آيند اختالفشان بيشتر خواهد بود، پس از پيامبر حدي كنيد كه با هم در آن اختالف داريد، مردماني كه پس از شما مي نقل ميow

nloa

ded

from

pdm

ag.in

fo a

t 13:

08 +

0430

on

Tue

sday

Jul

y 2n

d 20

19D

ownl

oade

d fr

om e

jqh.

ir at

22:

54 +

0430

on

Frid

ay J

uly

3rd

2020

23/// آن نقد و اول قرن اواخر در »ينبو سنت« اصطالح يگذار خيتار ي درباره نبلي دگاهيد ای گ٪ـج: ١ـڐوه بـر آن ٻـر ام؟ گ٪خیٷ از صهج اعخرام و حکریٷ آٸده راه ما آٸدهداٻید چرا هم ٸی

کټید که ټیٺ ٭رآن ٸردٸـاٻ همچـون ـدای دیگری داخٷ و آن ایټکه ما به هری ١زیمج ٸیرىد. ٸبادا با ٻٮل عدیذ پیاٸبر(ص) آٻان را از ٭رآن بازدارید ٻٮل عـدیذ زٻبوران ١يل به گوش ٸی

؛ ٸ٢ارف، / (ذهبی،» اىج.برای ٸا ٻٮل کٺ و او در پاىؼ گ٪ج: ١مر ٸا را از ایٺ کار ٻهی کرده ٸٺ (در رواب آن با ما ریکٷ. چون ٭رة به ١راق رىید ٸـردم بـه او گ٪خټـد عـدیزی را کٷ کټید و) در ٸټاب٠ گزاری وصود دارد که راوی به ٸمټو١یج ٻٮـل روایـج اـاره موٸی عدیذ، حاریؼ ١

حدثنا أبو داود قال: حدثنا هشام، عـن «آورد: ا از وا٠ ایٺ عکٷ ىؾټی به ٸیان ٻمـیکټد اٸ ٸینا عـن يقتادة، عن شهر بن حوشب، قال: أتى عبد الله بن عمرو نوفا فقال: حدث، فإنا، قد نه

ديالحفقال: م ،ثندعث ودأحل اب النب يا كنتحن أصل مجل يرلى اهللا عـ ص ه وسـلم مـن يایٺ روٻد در زٸـان ١زمـان ٻیـز اداٸـه داـج. ) /عټبل، ؛ ابٺ / ،یاٴيی( »ش...يقر

١زمان بـر روی ٸټبـر کټد که ى٢د بیان ٸی ابوریة در کخاب اواء ١ٵی اٴيټة اٴمغمدیة به ٻٮل از ابٺ از رف دیگر اگر ٩ردی به یـک روایـج ) /، ٸاٴک بٺ اٻو؛ ، ابوریة» (ټیده ده باد.برای کيی صایز ٻیيج که به ٻٮل عدیزی بپردازد صز آٻکه در زٸـان ابـوبکر و یـا ١مـر «ا١ڐم کرد: کرد، اٸری که ٸ٢ر٩ی ٸیبایيج اهد برای ىماع آن روایج از پیاٸبر(ص) ٻمود ٸی ٻبوی اىخټاد ٸی

بٺ ذویب روایج کرد: پیرزٻی به ىوی ابـوبکر آٸـد و از او ارث ؽـود را درؽواىـج کـرد، ابـوبکر ابٺ هاب از ٭بیة «کټد: ٸوصب د اکزر غابه از ٻٮل عدیذ ٸټرف وٻد. ذهبی گزارش ٸیرىول اٴٵه بودم، یک ٷ به او دهید. ابوبکر به او گ٪ج: آیا ٩ردی با حوىـج؟ ٸغمـد بـٺ ٸيـٵمة برای حو ٻٮل کرده اىج یا ٻه، ىپو از ٸردم پرىید. ٸ٦یرة برؽاىج و پاىؼ گ٪ـج: ٸـٺ در ٸغـر بـاره] یخی [در ایـٺیابٷ و ٻمی داٻٷ رىول اٴٵه (ص) روا گ٪ج: ٸٺ برای حو چیزی در کخاب ؽدا ٻمی

ده کاٸڐ روٺ اىج که چرا ؽٵ٪ا از ٻٮل عدیذ ٻبوی و اىخټاد به آن عیٺ دور ٩خوی ؽودداری به ـواهد ارائـه با حوصه )/ ذهبی،( »ٸاٻټد آن هادت داد و ابوبکر عکٷ ارث او را حټ٪یذ کرد. بهبایيـج از ٻٮـل روایـج کردٻد، چرا که ؽود وا٠ عکمی بودٻد که ی آن حمام ٸيـٵماٻان ٸی ٸی

زمـان ا٥ٵـب بـا حکیـه بـر آراء ؽودداری ٻمایټد. ایٺ اٸر ٴزوٸا بدیٺ ٸ٢ټا ٻیيج که ابوبکر، ١مر و ١دادٻد، بٵکه با حوصه به اصخټاب آٻان از ٻٮل روایج، عکٷ ؽـود را ٸيـخټد بـه ؾی ؽود عکٷ ٸی

کردٻد. اٴبخه در برؽی ٸوارد اید چټیٺ اٸری رخ داده باد که آٻها ر٩ا با حکیه بر روایج ٻبوی ٻمیحوان با ـواهدی ٸغـدود عکمـی کٵـی بیټ ؽود به دور ٩خوی و عکٷ پرداؽخه باټد، اٸا ٻمی

1396، پاييز و زمستان 35، شماره /// پژوهش ديني 24اٻـد کردٻـد، همچټیٺ ادر کرد که ؽٵ٪ا همواره بر ٸبټـای آراء و ٻـرات ؾـی ؽـود عکـٷ ٸی

درك نادرست از برخي روايات -3-2-3 ی دیگر. ها غابهها ااره یټبل در ٸاٴ٢ات ؽود درک ٻادرىخی از برؽی روایات دارد که در اداٸه به برؽی از آن

مر ---- :گردد ٸی ی وٸرگ اىج. او ٸ٢خٮد اىج که ١مر ٸردم را صهج دریا٩ج اعکام دیټی، پو از ٭رآن، به ٸهاصریٺ و دهد ویج ١مر عیٺ ارائه ٸی» ىټج ٻبوی«گذاری ٸ٪هوم یکی از دڏیٵی که یټبل برای حاریؼ

ان ویج ١مـر، ه.ق، زٸاگر ٸ٪هوم ىټج پی از ىال «کټد، او ٸ٢خٮد اىج: اٻار هدایج ٸیبـرد، ٻـه بایيج ایٺ اڐح را بـه کـار ٸی ٸټغرا با ٸ٪هوم ىټج ٻبوی یکيان ده بود، ١مر ٸی

ی ىـټج پـی از زٸـان حر بودٻد. به ١بـارت دیگـر، اگـر واژه ٸهاصران و اٻار را که ٸ٪هوٸی وىی٠ټج ٻبوی را ویج ١مر به و٨ ٸغدود [ی٢ټی ىټج ٻبوی] حبدیل ده بود، ایٺ که ١مر ١بارت ى ـ يفة من بعديالخل ي... أوص«وارد ده اىج: درک درىخی از ایٺ گزارش عال ٻکرده اىج، چرا که ایٺ صریان در ٸټاب٠ عدیزی به ورت زیـر رىـد یټبـل به ٻـر ٸی (Juynboll, Muslim tradition, 32) »به کار ٻبرد، عائز اهمیج اىج. جـز وع ى اللهـ بتقو أوصـاجر يل , وهبالم نيه

ليالأوين الذن دوا مأن ين أخرج , همالوأمو مياره و , ـمقهح مله رفيع , متهـرمح ـمفـظ لهحأوصار خيوبالأنص يرا أن يهو , همنسحن مل ميقبسن مع زاويتجأوصو , همـار يئصل الأمبأه ه

ؤخذ منهم إلا فضلهم عن رضى منهم , يظ العدو وجباة المال لا يرا فإنهم ردء الإسلام , وغيخأوصراب خيوبالأع ةيهادمرب ول العأص ملام , أن را؛ فإنهـ يالإس اشوـن حيؤخذ م همالـوأم

قاتل يلهم بعهدهم , وأن يوفيه بذمة الله عزوجل وذمة رسوله أن يرد على فقرائهم , وأوصيف / عبـان، ؛ ابٺ /؛ اصری ب٦دادی، / ، یٴبؾار(ا 1»كلفوا إلا طاقتهميمن ورائهم ولا كنم تقواي الهي پيشه كند، حق مهاجرين كه از سرزمين ها و اموالشان محـروم شـده انـد بـه جـا به خليفه پس از خود وصيت مي - 1

هـاي آنـان بگـذرد، كنم كه نيكـويي هـاي انصـار را بپـذيرد و از بـدي آورد، و حرمت آنها را حفظ نمايد، همچنين به او وصيت ميDي غـيظ دشـمنان هسـتند و ي شهرنشينان به او وصيت مي كنم با آنان به نيكويي رفتار كند، چرا كه آنها يـاوران اسـالم و مايـه درباره

ownl

oade

d fr

om p

dmag

.info

at 1

3:08

+04

30 o

n T

uesd

ay J

uly

2nd

2019

Dow

nloa

ded

from

ejq

h.ir

at 2

2:54

+04

30 o

n F

riday

Jul

y 3r

d 20

20

ی ح٢اٸل با ٸهاصریٺ، اٻار، اهل بادیـه و اهـل ذٸـه ی ٻغوه ). ١مر در ایٺ گزارش درباره و 25/// آن نقد و اول قرن اواخر در »ينبو سنت« اصطالح يگذار خيتار ي درباره نبلي دگاهيد که ٸردم را به ایـٺ ا٩ـراد ارصـاع دهد، ٻه ایٺ هایی ارائه ٸی کټد و حویه ی ب٢دی ى٪ارش ٸی به ؽٵی٪ه

زیز ---- ٩راد برای درک دیٺ ؽود ٸخوىل وٻد.دهد حا پو از او به ایٺ ا بدا مرب ان هماٻگوٻه که پیخر بیان د یټبل ٸ٢خٮد اىج در ٩رٸاٻی که ١مـربٺ ١بـداٴ٢زیز بـه ابـٺ عـزم ربه کـار ٻر٩خـه اىـج و بـه صـای آن ٩رٸـان » ىټج ٻبوی«١بارت ،صهج ٻگارش عدیذ داده اىج

آن گوٻـه کـه در «ٻویيـد: ٺ ١ټـوان ـده اىـج. او ٸیبټج ١بـداٴرعم ةٸکخوب کردن عدیذ ١مربـج ٸـوارد ذیـل را] درؽواىـج ى٢د ب ده اىج ١مر بٺ ١بداٴ٢زیز در عٮیٮج [ر بٮات ابٺ ون ـری ٸ٢ـیٺ بیـان (حوصه: ىټج در ایٺ ١بارت بـدىټة ٸاضیة -عدیذ رىول اٴٵه، -کرد: های حوان ماره ه.ق). ٸی ق یا ه.بټج ١بداٴرعمان (ٸخو٩ی ةعدیذ ١مر -ده اىج.) و

ی ىټج ٻبوی ٻیيخټد، همچټیٺ اىـج دو و ىه را چټیٺ ح٪يیر کرد که ایٺ ٸوارد ٸټغرا دربردارٻدهانظر : «ال گزارش به ورت زیر اىـج(Juynboll, Muslim tradition, 34) »ی یک. ماره

دن حا كان ميم ول اللهسر لى الل -ثلصع يه لمسو ه- اضنة مس يأودح ية أو رة بنتمع ثقد خفت دروس العلم وذهاب أهله.أخبرت عن شعبة عن محمد بن يعبد الرحمن فاكتبه فإنن قال: قال لمالرح دبن يعر بمزعالع دبيعقا بيز م دبح لمأع دـا. يأحنهشـة مائع ـ يث نر يعمكان عرة. قال: ومايعأله٢خٮد اىج ٸـوارد بیـان ـده در ایـٺ )یټبل ٸ/ ابٺ ى٢د،( ».س

یذ رىـول عـد«ی ىټج ٻبوی ٻیيخټد، ایٺ در عاٴی اىج که ٸٮود از ٩رٸان ٸټغرا دربردارٻدهاىج. همچټیٺ بایـد در ٻـر داـج ٩رٸـان ١مـر صهـج ٻگـارش » ىټج رىول اٴٵه«همان » اٴٵه

گردآوری گردد، بٵکه ٸٮود ایٺ اىج که روایات ٻبوی که ٻزد ١مـرۀ ٭ـرار دارد صمـ٠ آوری گـردد، هایی که حوى او پایه گذاری ده اىـج بټج ١بداٴرعمٺ به ایٺ ٸ٢ټا ٻیيج که ىټج ۀعدیذ ١مرگاه به ىټج ٻبوی اىج و به همیٺ ٸټور ١مر بـٺ ١بـداٴ٢زیز ابـٺ عـزم را بـه او گویـای آن اىـج کـه ١مـرۀ ٻـزد ١مـر بـٺ »ذ ١ائـة ٸـٺ ١مـرةیأعد أ١ٵٷ بغد یٸا بٮ« ت ١بار ١بداٴ٢زیز ٩ردی آ

نيكويي با آنان رفتار كند چراكه آنها ريشه عرب و اسالم هستند، از اضافات مال آنها ماليات بگيرد و به فقراي خودشان باز گرداند و كنم كه بـه ي اهل باديه به او وصيت مي افه اموال آنها را در صورت رضايتشان از آنان طلب نكند، دربارهمسئولين اخذ ماليات جز اض

به عهد با آنان پايبند باشد و با آنان جنگ نكند و فراتر از طاقتشان به آنها تكليف نسازد. كنم كه ي اهل ذمه به او وصيت مي درباره

بـٺ ادر حهذیب بیان کرده اىج که ١مرۀ در آ٥وش ١ائه رد یا٩ـج، (ابٺ عضر ارصاع داده اىج. 1396، پاييز و زمستان 35، شماره /// پژوهش ديني 26گاهی او ٻيبج به اعادیـذ ٻبـوی ٸټٮـول از ١ائـه ) / ،یٻعضر اٴ٢يٮڐ بیخر از دیگران بود و همیٺ اٸر ىبب ارصاع ابٺ عزم به او بود.و به همیٺ دٴیل آ

اٻر ٸا کان ٸٺ عدیذ رىول اٴٵه «ورت که: ؽدا(ص) و ىټٺ او هر دو روایج ده اىج به ایٺ بٺ ١بداٴ٢زیز که دارٸی ٻٮل کرده ١بـارت عـدیذ رىـول و ٻکخه آؽر آٻکه در ٸخٺ ٩رٸان ١مر )./ (دارٸی، » ٩اکخبه ٩اٻی ٭دؽ٪ج دروس اٴ٢ٵٷ و ذهاب اٴ٢ٵماء او ىټټه

Dow

nloa

ded

from

pdm

ag.in

fo a

t 13:

08 +

0430

on

Tue

sday

Jul

y 2n

d 20

19D

ownl

oade

d fr

om e

jqh.

ir at

22:

54 +

0430

on

Frid

ay J

uly

3rd

2020

27/// آن نقد و اول قرن اواخر در »ينبو سنت« اصطالح يگذار خيتار ي درباره نبلي دگاهيد گـردد. ایـٺ در گذاری ٸی یټبل ٸ٢خٮد اىج که ١بارت ىټج ٻبوی در اواؽر ٭رن یک حاریؼ - نتايج مقاله ه.ق ایـٺ پدیـده در عـدود ىـال عاٴی اىج که به بیان وی ٸيٵماٻان ٸ٢خٮد به حـاریؼ گـذاری

ی آ٥ازیٺ یکيان اٻگاری ٸ٪هـوم ىـټج بـا ىـټج ٻبـوی اواؽـر ٭ـرن او ٸ٢خٮد اىج ٻٮه - ٸ٪هوم ىټج ٻبوی دڏٴج ٻداج. او ٸ٢خٮد اىج ىټج از صمٵه ٸ٪اهیمی اىج که دارای ىیر حغول بوده و در ابخدا ٴزوٸا بر - باټد. ٸیحاب٢یٺ بر اىاس رأی ؾی وعر ٸ٪هوم ىټج ٻبوی در ىټج حوى ١مر بٺ ١بـداٴ٢زیز اىـخټاد به ویج ١مر عیٺ ٸرگ، ـدور ٩خـوی حوىـ ـغابه و ٻؾيج هضری اىج و برای ایٺ ٩ریه

اىـاس ـواهدی ٸغـدود، ٻادیـده گـر٩خٺ ١بارحټد از: ١دم عضیج برهان ىکوت، ح٢میٷ ٻخایش بـر پژوهی یټبل هٷ از ٴغاظ روی و هـٷ ٸغخـوایی بـا ٻوا٭ـی رو بـه رو اىـج کـه عدیذ - کټد. ٸید ٸخ٢ال، همچټیٺ کاربرد وىی٠ ١بارت ىټج ٻبوی در روایات در اىڐم حوى ؽداوٻ پیاٸبر(ص) با حوصه بـه ا١خبـار بؾـیدن بـه ىـټج ٻبـوی حوىـ ٭ـرآن و ٩رٸـان بـه حب٢یـج از ىـټج - روایات ،و در آؽر، درک ٻادرىج از برؽی روایات. ها، ال ٭رار دادن ٸټاب٠ ٥یر روایی صهج بررىی واهد ٸؾاٴ٨، ٻخیضه گیری هميو با پی ٩رض

و دیگر اغاب ١بارت ىټج ٻبوی در ابخـدای ٭ـرن یـک، ی اوٴیهؽٵ٪ا اٸاٸان ی٢ه، حوى پیاٸبر، . گردد گذاری ٸی ، حاریؼ(ص)ی٢ټی زٸان عیات پیاٸبر

1396، پاييز و زمستان 35، شماره /// پژوهش ديني 28 ق.ة، اٴهټد، اول، یب، ٸب٢ة دائرة اٴم٢ارف اٴټاٸیب اٴخهذی، حهذی، أعمد بٺ ١ٵیابٺ عضر اٴ٢يٮڐٻ - ق.اض، اول، یوى٨؛ ٸکخبة اٴرد، اٴریذ واآلرار، ٸغٮ٬: اٴغوت، کمال یعاداڋ یبة، اٴکخاب اٴمټ٨ ٩ی یابٺ أب - ٷی٭رآن کر -1 كتابشناسي

ی٠ اٴمکخـب اڍىـڐٸیـ،حوز یب اٴرعمٺ؛ اٴمضٵو اٴ٢ٵمی، عبی١مرو راد، اٴضاٸ٠، ٸغٮ٬: اڋ١م ی، ٸ٢مر بٺ أبیازد - ق.ٻا، ٬، اٴائ٨، بیی، ٸکخبة اٴدیز ١بد اٴٵه اٴيٵوٸی٬: ١بد اٴ٢زیهمو، اٴضزء اٴمخمٷ ٴبٮات ابٺ ى٢د، حغٮ - م -ق ۴روت، اول، یة، بیب اٴ٢ٵم٬: ١طا، ٸغمد ١بد اٴٮادر، دار اٴکخیى٢د، أبو ١بد اٴٵه ٸغمد، اٴطبٮات اٴکبری، حغٮ ابٺ -۴، ـ ی ـماره ،ی ٸخرک و پیوٻد آن با اڐعات عدیزی، حاریؼ و حمدن اىڐٸی، بهار و حابيخان عٵٮههمو، - -، ماره - آ٭ایی، ىید ١ٵی، حاریؼ گذاری روایات بر ٸبټای حغٵیل اىټاد ٻٮد و بررىی روش ټاىی ؽوحیریټبـل، ١ٵـوم عـدیذ، پـاییز - ق.روت، دوم، یيخان، بپاک ، ـ ی ، ـمارهی ىټدها، ـغی٪ه ٸبـیٺ، پـاییز و زٸيـخان رد واروٻه«ی ی ٸيٵماٻان با پدیده همو، ٸواصهه - - روایات اىڐٸی بر پایه ی اىټاد و ٸخٺ حغٵیل ٸٮدٸات و روش ها ،کخـاب ٸـاه دیـٺ، حاریؼ گذاری از ٸیان رىاٴه ها: همو، - - مان؛ داراٴـوٺ، ی، ١بد اٴٵه بٺ ١مـر بـٺ ىـٵیضی٢ة، ٸغٮ٬: دٸیٺ بٺ ١بد اٴٵه، اٴری، أبو بکر ٸغمد بٺ عيیب٦داد یاصر - - ، ، ماره دی ٻـا، ب ٸغمـود أعمـد، صـدة، بییـد عبیٷ ٸغمد؛ ب٠ ١ٵی ٻ٪ٮة: اٴيیټة ، ٸغٮ٬: ٵخوت، ٩هیؼ اٴمدیابٺ بة، ١مر، حار - ق.د، اٴٮاهره، اول، یٺ؛ ٸکخبة اٴخوعیر أٸی، ىمیریٷ، کخاب اٴ٪خٺ، ٸغٮ٬: اٴزهیابٺ عماد، ٻ٢ - م. –ق روت، دوم، یب، ٸؤىية اٴرىاٴة، بیظ ابٺ عبان، ٸغٮ٬: اڋرٻؤوط، ٢یابٺ عبان، ٸغمد ، غ - م. -ق اض، دوم، یاٴر

-ة یـاء اٴکخب اٴ٢ربی، ٸغمد ٩ؤاد، دار إعی٬: ١بد اٴبا٭ید، ىټٺ ابٺ ٸاصه، حغٮیزیٺ ابٺ ٸاصة ٭زویټی، أبو ١بد اٴٵه ٸغمد ب - قب، ٸرـد، ١ـادل ، وآؽـرون، اٴټاـر: ی: اڋرٻـؤوط، ـ٢عټبل، أعمد بٺ ٸغمد، ٸيټد اڍٸام أعمد بٺ عټبل، ٸغٮـ٬ ابٺ - حا. اواء ١ٵی اٴيټة اٴمغمدیة، داراٴم٢ارف، ٭اهره، ٷ، بیابوریة، ٸغمود، - ٻا. حا، بی ، بییاٴغٵب یيی اٴبابیل ١ی٩ ، ، صــٵد ی)، ٸغمد ٩ؤاد ١بد اٴبا٭، ٬:أعمد ٸغمد اکر (صـ ی٬ وح٢ٵی، حغٮیيی، ىټٺ اٴخرٸذی، ٸغمد بٺ ١یحرٸذ - م. -ق روت، ىـوم، یـة، بیـاٴکخـب اٴ٢ٵمٺ، اٴيټٺ اٴکبری، ٸغٮ٬: ٸغمد ١بد اٴٮادر ١ا، دار ی، أعمد بٺ اٴغيیهٮیب - ق.ر بٺ ٻار اٴټار، دار وق اٴټضاة، اول، ی، ٸغٮ٬: ٸغمد زهیظ اٴبؾاریل، غی، ٸغمد بٺ إىما١یبؾار - م. -ق ٸؤىية اٴرىاٴة، اول،

م. -ق ، ٸر، دوم، یاٴغٵب یرکة ٸکخبة وٸب٢ة ٸ٪ی اٴباب

Dow

nloa

ded

from

pdm

ag.in

fo a

t 13:

08 +

0430

on

Tue

sday

Jul

y 2n

d 20

19D

ownl

oade

d fr

om e

jqh.

ir at

22:

54 +

0430

on

Frid

ay J

uly

3rd

2020

٠، یٴٵټر واٴخوز یٷ أىد؛ دار اٴم٦ټیٺ ىٵی، عيی٬: اٴداراٻی، حغٮیىټٺ اٴدارٸ ، أبو ٸغمد ١بد اٴٵه بٺ ١بد اٴرعمٺ،یدارٸ - 29/// آن نقد و اول قرن اواخر در »ينبو سنت« اصطالح يگذار خيتار ي درباره نبلي دگاهيد پـاییز و زٸيـخان پژوهـی ؽاورټاىـان، ٭رآن ٻیری، ١ٵی، ، ٻٮد:صویٺ بول، عدیذ و ٭رآن، حرصمه: ١ٵوی، ىید عيیٺ - م. -ق۴روت، ٴبټان، اول، یة بی، ٸغمد بٺ أعمد، حذکرة اٴغ٪اظ، دار اٴکخب اٴ٢ٵمیذهب - م. -ق ة، اول، یة اٴي٢ودیاٴممٵکة اٴ٢رب ة، یـ٬: ١ا، ٸ٪ی ١بد اٴٮادر؛ دار اٴکخب اٴ٢ٵمیٺ، حغٮیغی، ٸغمد بٺ ١بد اٴٵه، اٴميخدرك ١ٵی اٴغیابوریعاکٷ ٻ - ، ماره

، ـماره پژوهی ؽاورټاىان، پاییز و زٸيخان ٭رآن ،پژوهی ٸيخر٭ان عضخی، ٸغمد١ٵی، ىټج ٩ر، ٸضید، عیدری - ق.روت، چاپ اول، یب ی ىوم و چهارم، رابيون، صیمز، اىټاد در روایات اىڐٸی، ٸخرصٷ: وخری، ٸرحی، ١ٵوم عدیذ، ىال دوازدهٷ، ماره - - ، ، دار هضـر، یٸغٮ٬: دکخر ٸغمد بٺ ١بد اٴمغيٺ اٴخرکـ ،یاٴيیداود اٴ یمان بٺ داود بٺ اٴضارود، ٸيټد أبیىٵ ،یاٴيی - ق.روت، دوم، یؼ اٴرىل واٴمٵوك، دار اٴخراث ، بیر، حاری، ٸغمد بٺ صریبر - ق.، هټد، دوم، یب اٴرعمٺ، اٴمضٵو اٴ٢ٵمی، عبی، ١بد اٴرزاق بٺ همام ،اٴمټ٨، ٸغٮ٬: اڋ١میټ٢اٻ - ٻا، روت، بیاٴاٴظ، بغی، ١ٵوم اٴغدیذ و ٸٵغه ١رض و دراىة، ٸکخبة اٴغیدریة، بی - - ة ، یة واڍٻيـاٻیـریان ٴڌ١مال اٴؾید بٺ ىٵان آل ٻهی، ٸغمد ٸ٪ی؛ ٸؤىية زایٸاٴك بٺ أٻو، اٴموأ، ٸغٮ٬: اڋ١م - م. -ق ٸر، اول، ٩ـروردیٺ و آیټه پـژوه، ،آ٭ایی، ىید ١ٵی ٸخرصٷ:ٸروری اٻخٮادی بر کخاب دایرة اٴم٢ارف اعادیذ رىمی، ،ٸوحيکی، هاراٴد - ش.همو، ٸاٴ٢ات عدیزی در دوران ٸ٢ار، ىمج، حهران، اول، - ش.ٸ٢ارف، ٸضید، حاریؼ ١موٸی عدیذ، کویر، حهران، هخٷ، - ق.روت، چاپ اول، یة، بیىاٴٷ أعمد؛ ٸؤىية اٴکخب اٴزٮا٩ ،یٸروزی، ٸغمد بٺ ٻر، اٴيټة، ٸغٮ٬: اٴيٵ٪ - م. -ق ، اول، یأبو ب ة، عٵـب، ی٬: أبو ٥دة، ١بد اٴ٪خاح ؛ ٸکخـب اٴمبو١ـات اڍىـڐٸی، حغٮیب، اٴيټٺ اٴ٦ری ٴٵټيائی، أعمد بٺ ٢یٻيائ - – ، ، ماره ٩اردیبهج اعادیذ بر اىاس روش حرکیبی حغٵیل اىټاد و ٸـخٺ در ٸاٴ٢ـات اىـڐٸی ؽاورټاىـان، گذاری حاریؼ ٻرت،ٻیل ىاز، - ٻا. حا، بی روت، بیی، بیاء اٴخراث اٴ٢ربی، دار إعیعضاج، اٴميټد، ٸغٮ٬: ٸغمد ٩ؤاد ١بد اٴبا٭ بٺ ٻیابوری، ٸيٵٷ - ق.دوم،

ی دوم، ل ىـیزدهٷ، ـمارهٻبا، ٸرحـی، ١ٵـوم عـدیذ، ىـا هوروویخو، یوزف، ٭دٸج و ؽاىخگاه اىټاد، ٸخرصٷ: کریمی - – ، ، ىال چهل و چهارم، ماره های ٭رآن و عدیذ، بهار و حابيخان پژوه -

40- Schoeler, Gregor ,The Biography of Muḥammad Nature and authenticity, translated by Uwe

Vagelpohl, edited by James E. Montgomery, Routledge,2010

41- Berg, Herbert, Method And Theory In The Study Of Islamic Origins, Brill, Leiden, Boston, 2003

42- Berg, Herbert, The Development of Exegesis in Early Islam: the authenticity of Muslim

literature from the formative period, Curzon Press, Richmond,Surrey,2000

43- Donner, Fred McGraw, Narratives Of Islamic Origins, The Darwin Press, INC. Princeton, New

Jersey, 1998

44- Motzki, Harald, Dating Muslim Tradition: A Survey, Arabica, Apr 2005,pp.204-253

1396، پاييز و زمستان 35، شماره /// پژوهش ديني 3045- Juynboll,G.H.A, Muslim tradition: Studies in chronology, provenance and authorship of early hadith,

Cambridge University Press , New York, 2008

46- Juynboll,G.H.A ,Sunna , in Encyclopaedia of Islam, vol10, Brill, leiden, Netherland, 1997, pp 878-

881

47- Hallaq, Wael, Was al-Shafii the Master Architect of Islamic Jurisprudence, Middle East Studies, Vol.

25, No. 4 (Nov., 1993), pp. 587-605

48- Schacht, Joseph, The Origins of Muhammadan Jurisprudence, Oxford, London D

ownl

oade

d fr

om p

dmag

.info

at 1

3:08

+04

30 o

n T

uesd

ay J

uly

2nd

2019

Dow

nloa

ded

from

ejq

h.ir

at 2

2:54

+04

30 o

n F

riday

Jul

y 3r

d 20

20