Yaşayan Gezegen Raporu 2016...WWF Yaşayan Gezegen Raporu 2016 Sayfa 4 SINIRLARDA YAŞAMAK Kanıtlar hiç bu kadar sağlam, düşüncelerimiz hiç bu kadar net olmamıştı. Şimdi

Yaşayan Gezegen Raporu 2016Özet

TR

2016

RAPOR

BU RAPOR ZSL VE KÜRESEL AYAK İZİ AĞI İŞBİRLİĞİYLE HAZIRLANMIŞTIR.

İNSAN FAALİYETLERİNİN BOYUTU VE ÖLÇEĞİ 20. YÜZYILIN ORTALARINDAN İTİBAREN HIZLANARAK BÜYÜYOR. BUNUN SONUCUNDA DOĞA VE DOĞANIN İNSANLIĞA SUNDUĞU HİZMETLER GİDEREK ÇOĞALAN

RİSKLERLE KARŞI KARŞIYA KALIYOR. BİLİM İNSANLARI HOLOSEN ÇAĞINDAN, “ANTROPOSEN” ADINI VERDİKLERİ YENİ BİR JEOLOJİK ÇAĞA ADIM ATTIĞIMIZ GÖRÜŞÜNDE. BUGÜN BİRÇOK CANLI ORGANİZMANIN

GELECEĞİ BELİRSİZ. 1970 - 2012 YILLARI ARASINDA OMURGALI HAYVAN TÜRLERİNİN POPÜLASYONLARI YÜZDE 58 ORANINDA AZALARAK BÜYÜK BİR DÜŞÜŞ GÖSTERDİ. HAYVAN NÜFUSLARININ AZALMASINA YOL AÇAN EN YAYGIN TEHDİT HABİTAT (YAŞAM ALANI) KAYBI VE BOZULMASI. İNSANLAR GÜN GEÇTİKÇE

KÖTÜLEŞEN DOĞA KOŞULLARININ KURBANI OLUYOR. EYLEME GEÇİLMEDİĞİ TAKDİRDE DÜNYA, MODERN KÜRESEL TOPLUMUMUZ İÇİN ÇOK DAHA ELVERİŞSİZ BİR YER HALİNE GELECEK. İNSANLAR DAHA ŞİMDİDEN,

GEZEGENİN DÖRT TEMEL SİSTEMİNİ, BU SİSTEMLERİN GÜVENLİ İŞLEYİŞ SINIRLARINI AŞACAK DERECEDE ZORLAMIŞ BULUNUYOR. 2012’DE İNSANLIĞIN O YIL İÇİNDE TÜKETTİĞİ DOĞAL KAYNAKLARI VE

HİZMETLERİ KARŞILAMAK İÇİN 1,6 DÜNYAYA EŞDEĞER BİR BİYOLOJİK KAPASİTEYE GEREKSİNİM DUYULDU. DOĞAYI TÜM BİÇİM VE İŞLEVLERİYLE BİRLİKTE SÜRDÜRMEK VE KAYNAKLARI SONLU BİR

GEZEGENDE İNSANLAR İÇİN ADİL BİR YAŞAM ORTAMI OLUŞTURMAK İÇİN KALKINMA STRATEJİLERİNE, EKONOMİ İLE İŞ MODELLERİNE VE YAŞAM TARZI TERCİHLERİNE ŞU TEMEL ANLAYIŞIN HÂKİM OLMASI

GEREKİYOR: SADECE BİR GEZEGENİMİZ VAR VE BU GEZEGENİN DOĞAL SERMAYESİ SINIRLI. İNSANLIK İLE DOĞA ARASINDAKİ BAĞA DAİR ORTAK BİR ANLAYIŞIN GELİŞTİRİLMESİ, ANTROPOSEN ÇAĞINDA TÜM

YAŞAMIN YEŞERMESİNE OLANAK TANIYACAK BÜYÜK BİR DEĞİŞİMİ BAŞLATABİLİR.

WWF Yaşayan Gezegen Raporu 2016 Sayfa 4

SINIRLARDA YAŞAMAK Kanıtlar hiç bu kadar sağlam, düşüncelerimiz hiç bu kadar net olmamıştı. Şimdi sadece katlanarak artan insan baskısını ve bunun sonucunda bozulan doğal sistemleri tespit etmekle kalmıyor, aynı zamanda Dünya’nın yaşam destek sistemlerinin birbirlerine nasıl bağlı olduğunu ve bu sistemlerin sınırlarını daha iyi anlayabiliyoruz.

Biyolojik çeşitliliği kaybettiğimiz an, bildiğimiz yaşam destek sistemleri de dâhil olmak üzere doğal yaşam çökecek. Soluduğumuz hava, içtiğimiz su, tükettiğimiz yiyecekler, kullandığımız malzemeler, bağlı olduğumuz ekonomi, sağlığımız, mutluluğumuz ve aldığımız ilham için doğaya bağımlıyız.

Bilim insanları, yıllardır insan faaliyetlerinin yaşamı altıncı kez kitlesel bir yok oluşa sürüklediği uyarılarını yapıyor. Bu yılın Yaşayan Gezegen Raporu’ndaki kanıtlar da bu uyarıları destekliyor. Doğal yaşamdaki popülasyonlar geçtiğimiz on yıllık dönemin sonunda ortalama yüzde 67 gibi bir oranla daha şimdiden endişe verici bir azalma gösterdi. Çevresel bozulma sürerken, ekolojik açıdan sürdürülebilir bir geleceğe doğru dönüşümün başladığına dair işaretlere de rastlanılıyor.

2016 yılının yeni bir ‘en sıcak yıl’ olacağı öngörüsüyle birlikte, küresel CO₂ emisyonları son iki yıl boyunca sabit kaldı; hatta kimilerine göre zirveye erişmiş bile olabilir. Aşırı boyutlara ulaşan kaçak avlanma ve yaban hayat kaçakçılığı ekosistemleri tahrip ediyor. Ancak ABD ve Çin kısa süre önce, ülke içi fildişi ticareti konusunda tarihi bir yasaklama taahhüdünde bulundu.

Belki daha da önemlisi, dünyanın yeni Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri’nin belirlenmesinde benimsenen devrimsel yaklaşım sonucunda sosyal, ekonomik ve çevresel gündemlerin birbirine bağımlı olduğu gerçeğinin, en üst düzeyde kabul görmesiydi.

Beşeri ve ekonomik kalkınmayı, çevresel bozulmadan ayrıştıran—ve belki de herhangi bir medeniyetin yaşayacağı en derin kültürel ve davranışsal dönüşüm olacak—bir yaklaşıma geçiş yapmamız gerekiyor.

Bu değişimler kapımızda. Eğer bu kuşağın karşı karşıya olduğu zorlukların boyutları bizi korkutuyorsa, gezegenle uyumlu bir gelecek kurma fırsatını daha önce benzeri görülmemiş bir şekilde yakalamış olduğumuzu düşünerek bunun bizi aynı derecede teşvik etmesine izin vermeliyiz.

© W

WF

Marco Lambertini, Genel MüdürWWF-Uluslararası

Özet 5

YENİ BİR ÇAĞDA RİSK VE DİRENÇLİLİKDünya’nın ekosistemleri milyonlarca yıldır evrim geçiriyor. Bu süreç sonucunda, çevreleriyle denge içinde yaşayan farklı ve karmaşık biyolojik topluluklar ortaya çıktı. Çeşitlilik barındıran ekosistemler, taşıdıkları öz değerlerinin yanı sıra, insanların geçim kaynaklarının ve refahının da temelini oluşturur. Ancak insan faaliyetlerinin boyut ve ölçeği 20. yüzyılın ortalarından itibaren hızlanarak büyüdü. Bunun sonucunda doğa ve doğanın insanlığa sunduğu hizmetler giderek artan risklerle karşı karşıya kalıyor. Potansiyel çevresel risklere dikkat çekmek isteyen, Nobel Ödülü sahibi Paul Crutzen ve diğer bilim insanları, Holosen çağından, “Antroposen” adını verdikleri yeni bir jeolojik çağa adım attığımızı vurguluyor.

Antroposen çağında iklim hızla değişiyor, okyanuslar asitleniyor ve canlı toplulukları tamamen yok oluyor (bütün bu değişimler bir insanın yaşam süresi içerisinde ölçülebilecek bir hızla gerçekleşiyor). Birçok canlı organizmanın geleceği artık belirsiz. Risk altındakiler sadece vahşi bitkiler ve hayvanlar değil; insanlar da giderek artan bir şekilde bozulan doğa koşullarının kurbanı oluyor. İklim ve diğer alanlardaki projeksiyonlar, Antroposen çağında harekete geçilmediği takdirde Dünya’nın modern küresel toplumumuz için çok daha elverişsiz bir yer haline geleceğini ortaya koyuyor. Antroposen çağında gerçekleşmesi öngörülen fakat kabul edilemez koşullara doğru gidişatımız dikkate alındığında, insanlığın, gezegenimizin çevresel sınırları içinde hareket etmeyi öğrenmek ve ekosistemlerin dirençliliğini sürdürmek ya da iyileştirmek gibi zorluklarla karşı karşıya olduğu açık. Antroposen çağının itici gücü olarak üstlendiğimiz temel rol aynı zamanda bir umut kaynağı. Yalnızca meydana gelen değişimleri ve bu değişimlerin doğa ve toplum açısından doğurduğu riskleri görmekle kalmıyor, bu değişimlerin sebeplerini de biliyoruz.

Bunlar, bağlı olduğumuz ekosistemleri iyileştirmek, doğal yaşam ve insanlar için dirençli ve elverişli alanlar yaratmak adına gerekli çözümleri tespit etme yolundaki ilk adımlar. Bu bilgiyle hareket etmek Antroposen çağında yolumuzu bulmamıza olanak sağlayacak.


KÜRESEL YAŞAYAN GEZEGEN ENDEKSİYaşayan Gezegen Endeksi (YGE) çeşitli omurgalı türlerin popülasyon (canlı toplulukları) verisini toplamak ve zaman içinde popülasyon büyüklüklerinde yaşanan ortalama değişimleri hesaplamak suretiyle biyolojik çeşitliliği ölçer. YGE, herhangi bir ekonomi endeksi gibi düşünülebilir; tek fark, YGE’nin, küresel ekonomiyi gözlemlemeyip, gezegenin ekolojik durumunu anlamamıza yarayan önemli bir gösterge olması. Küresel YGE, dünya çapındaki 3.706 omurgalı türüne (memeliler, kuşlar, balıklar, iki yaşamlılar, sürüngenler) ait 14.152 popülasyonun (canlı topluluğunun) izlenmesiyle elde edilen bilimsel verilere dayanır.

Küresel YGE, 1970’ten 2012’ye kadarki dönemde omurgalıların popülasyon bolluğunda yüzde 58’lik genel bir azalma gösteriyor (Şekil 1). 40 yıldan biraz daha uzun bir sürede omurgalı türlerin popülasyon boyutları yarıdan fazla azalmış. Veri, yıllık ortalama yüzde 2’lik bir azalmaya işaret ediyor ve bu oranın iyileşeceğine dair henüz herhangi bir belirti bulunmuyor.

Küresel Yaşayan Gezegen Endeksi

Güvenirlik sınırları

Simgeler:

Figure 1: Küresel Yaşayan Gezegen Endeksi 1970 ile 2012 arasında yüzde 58 azalma gösteriyor (yüzde 48’den 66’ya uzanan bir aralıkta) 1970 ile 2012 arasında dünya genelinde gözlemlenen 3.706 türe ait 14.152 popülasyon (canlı topluluğu) için popülasyon sayısı değişimi. Beyaz çizgi endeks değerlerini, etrafındaki gölgeli alanlar ise değişim çizgisinin yüzde 95’lik güvenirlik sınırlarını temsil ediyor (WWF, ZSL, 2016).

0

1

2

1970 1980 1990 2000 2010

Ende

ks d

eğer

i (19

70=1

)

KÜRESEL YGE, 1970’TEN 2012’YE KADARKİ DÖNEMDE OMURGALILARIN POPÜLASYON BOLLUĞUNDA YÜZDE 58’LİK GENEL BİR AZALMA GÖSTERİYOR

Şekil 2: Yaşayan Gezegen Endeksi için veri sağlanan yerlerin dağılımıHarita, YGE kapsamında gözlemlenen popülasyonların yerlerini gösterir. Önceki rapordan bu yana eklenen yeni popülasyonlar turuncu ile vurgulanmıştır.

-81%TATLI SU YGE, TATLI SU SİSTEMİNDE GÖZLEMLENEN POPÜLASYONLARIN 1970 İLE 2012 YILLARI ARASINDA ORTALAMA YÜZDE 81 ORANINDA AZALDIĞINI GÖSTERİYOR.

-36% DENİZEL YGE, 1970-2010 ARASINDA YÜZDE 36’LIK GENEL BİR DÜŞÜŞE İŞARET EDİYOR.

KARASAL YGE, 1970-2012 ARASINDA POPÜLASYONLARDA YÜZDE 38 ORANINDA GENEL BİR AZALMA OLDUĞUNU GÖSTERİYOR.

-38%

!

!

!!!!

!

!!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!!

!

!

!

!!!

!

!!

!

!

!!!!

!

!

!!!

!!!

!

!

!

!

!!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!!!

!

!

! !

!

!!!

!

!

!

!

!!

!

!

!

!

!

!!!

!

!

!

!

!

!

!!

!!

! !

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!!

!

!

!

!!

!!

!

!

! !!

!!!

!!

!

! !

!

!

!! !

!

!

!

!

!

!

!!

!

!

!!

!

!!!!!!

!!

!

!

!!

!!

!

!

!

!!!!

!!!

!

!!!!

!

!!!!!!!!

!!!!!!!

!

!

!!

!

!

!

!

!

!

!

!!

!!

!

!!!!

!!!!!

!

!

!!!!!!!

!

!

!

!

!

!

! !!

!

!

!!

!!

!!

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

!!!!

!!!!!!

!

!!! !!!!!!

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

!!!

!!

!!!

!!!!!!!!!

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

!!!!!!

!

!!

!

!!

!

!!!

!!!

!!

!

!!!

!

!!

!

!

!

!!

!!!!

!!!

!

!

!!!

!!!!

!

!

!!

!

!

!

!

!

!!!

!!

!

!

!

!

!!

!

!

!

!

!!!

!!

!

!!

!!

!!!!

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

!

!

!

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

!

!!!

!!!!!!!!!!!!!!!

!!

!!!!!!!!!!!

!

!

!

!!!!!!

!!

!

!!!

!!

!!!

! !!

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

!!

!

!

!! !

!

!!

!

!

!! !!! !!!!!!!!

!

!

!!!

!!!!! !!!!

!

!

!!!

!

!!! !! !!! !!!! !!! !!!!

!!!!

!!! !! !!!!

!

!!!

!

!! !!

!!

!

!

!

!

!!!

!!!

!

!!!!

!

!!!

!

!!!

!

!!! !!

!

!!

!

!!

!!

!!

!

!

!

!!

!!!

!

!!

!

!!!

!!

!!

!

!!

!

! !

!!

!!!!!!!!!!!

!

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

!

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

!

!

!

!

!

!

!!

!!

!

!

! !

!

!

!

!

!

! !

!

!

!

!!

! !

!

!

!

!

!

!!

!

!

!!

!

!!

!

!

!

!

!

!

!

!!

!

!!!

!

!!

!!

!!

!

!!

! !!!

!!

!

!

!

!!

!

!

!

!

!

!

!!!

!

!!!

!

!

!

!

!

!

!

!!!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!!

!

!!

!

!

!

!

!

!!!

!

!

!

!

!

!

!

!

!!

!

!

!

!

!!

!

!

!!

!

!!

!

!

!

!!

!!!

!

!

!!!

!

!

!!

!!!!!!

!!!!

!!

!

!!

!

!!

!

!!

!!

!!!!!!

!!!

!!!

! !!!

!!!

!

!!!!!!!

!!!

!!!

!

!

!!!!

!!!

!

!

!!

!

!

!

!

!!!! !

!!!! !

!!!!!

!!!!

!!

!

!

!

!!

!

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

!

!!!!!!!!!!

!

!!

!

!

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

!

!

!!

!

!!

!

!

!!

! ! !

!

! !!

!

!!

! !!

! !

! !

! ! !

!

! !!

! ! !!

!

! !

!

!!

! !

!

!

!!!

!! !

!!

!

!!! !! !!!

!

!! !!

!

!!

!

!!! !

!

!! !

!!

!

!!!!

!

!

!!! !

!

!

!

!

!

!

! !!!

!!

!!

!!

!

!!!!!

!!

!

!!

!

!! !

!!

!

!!!!

!!

!

!!!

!!

!

!!

!

!!! !

!!

!

!!! !

!!

!

!! !!

!!

!! !

!!

!

!!!!

!!

!

!!! !

!!

!

!!! !

!!

!

!!!! !!

!!

!

!!

!

!

!

!

!

!

!! !

!!

!

!!

!

!!

!

!!!

!!

!

!!

!!

!

!!

!

! !

!

!!

!!

!

!!!! !

!!

!

!!!! !

!!

!

!!

!

!

!

!

! ! !

!

!

!!! !!

!!

!

!! !!

!

!!

!

!

!!

!

!!!

!!

!

!!! !

!!

!

!! !!! !

!

! !

!!

!

!!

!!

!

!!! !

!!

!

!!!! !

!!

!

!!!

!

!

!

!! !

!!

!

!!!!

!

!

!! !

!!

!

!!

!!

!!

!!

!

!!

!

! !!

!

!

!!!

!

!! !

!

!! !

!

!

!!!

!

!!

!!

!

!!!

!!

!

!

!

! ! !

!!

!

!!!

!!

!

!! !! !!!

!!

!

!!

!

!!!

!

!! !

!

!

!

!!

!

!!! !

!

!!! !

!!

!

!!!! !

!!

!

!!!! !! !

!

!!!

!!

!

!!!! !!!! !

!!

!

!

!

!

!!

!

!!

!

!! !

!

!!!! !

!!

!

!!

!

!

!!

!

!!

!!

!

!!! !!!! !

!

!

!!!! !

!!

!

!!!! !!

!

!

!!

!

! !

!

!! !!! !! !!!! !

!

!!

!!

!

!! !!! !!!

!

!! !

!!

!

!!!

!

!! !

!

!!

!!

!

!

!

!! !

!

!! !!

!

!! !!!! !!!

!!

!

!!!! !!! !!

!

!!! !!

!

! !! ! !

!

!

!!

!

!! !

!

!!!

!!!

!! !!!!

!

!!!!

!!!!

!

!!

!

! !

!

!

!

!! !

!!

!!

!!

!

!!

!!!!!!!!

!

!!

!! !

!

!

!

!

!

!

!!!!!!!!

!!

!!! !!

!!!!!!!!!!!!!

!!!

!!!!!!!

!!!!!!!

!!!!

!

!!

!

!!!!!!!

!!!

!

!! !!

!

!! !!!!!!!

!

!

!

!!!

!

!

!

!

! !!!!!

!

!!!!!!

!!

!

!!!

!!!!!!!

!!!!!!!!!

!!!

!!!!

!!!! !!

!

!

!!!

!

!!

!!!

!

!

! !

!

!

! !!

! !

!!

!!!

!!

!

!!

!

!!!!!!

!!! !!!!!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!!!

!

!! !!

!!

!

!

!

!

!

!

!

!

!!!!!!!!

!!

!!!

!!

!

!!!!

!!! !! !

!

!

!

!

!

!

!!!!!

!!!!

!

!

!

!

!

!!!!!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!!

!

!

!

!

!

!

!!!!!!

!!!

!!!!!

! !!

!

!!!!!!!!

!

!

!!!!!!!!!!!!!!!! !

!!

!

!!!!

!

!

!!!!!!!!!!!

!!!!!!!!!!!!!!!

!!!!!!!!!!

!

!

!

!!

!

!!!

!

!

!!

!!!!

!

!

!

!!!

!! !!! !

!

!

!

!

!

!!!

!

!

! !!!

!!

!!!

!

!!!

!! !!

!!

!

!

! !!!!!!!

!!

!!!!!! ! !! !

!

!

!!

!

!

!!!

!

!

!!!

!

!

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! !

!!!

!!!

!

!!!

!

!

!

!!!!

!

!!

!

!

!

!!

!!

!

!!

!!!!!

!!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!!!!

!!!!

!!!!!

!

!

!

!

!

!

!!

!!

!!

!

!

!

!

!

!!!!!!!!!!!!!!!

!!!!!!!

!!

!

!!!!

! !

!

!

!!!!!!!!!!!!

!!!!!!!!!!!!!!

!!!!!!!!!!

!!!!!!!!!!!!!!

!

!

!!!

!

!!!!!!

!!!!

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

!!!!!!!!!!

!!!

!

!

!!!!

!

!

!

!

!

!!!! !!

!!!!!!!!

!

!

!!!

!

!

!!!!!!!!!!!!!!!!!

!!!!!

!

!

!

!

!

!!!

!

!!!

!

!

!!!!!!!!

!

!!!

!

!

!

!!

!

!

!!

!

!!!!!!!

!!!!!!!!!!!

!

!

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

!!!!!

! !!

!!!!!

!!!!!!!!!

!!!!

!

!!!

!!!!

!!

!!!!!!!!!!!!

!!

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

!!!!!!!!!!

!!

!

!

!!

!!

!!!!

!

!

!!

!

!!!!!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!!!

!!!!!!

!

!

! !

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!!

!!

!

!

!

!!!!

!

!!!!!

!!!!!

!

!!!!!

!!

!

!

!

!

!!!!

!!

!!

!!

!!

!

!

!!!!

!!

!!!

!

!

!

!!!

!

!

!

!

!!!! !

!

!

!!

!

!!

!

!

!

! !!

!

!!

!!!!

!

!!

!

!

!!!!!!!!!!!!

!!

!! !

!

!!!

!

!

!

!!

!!!!

!

!!!!!!!

!

!

!!!!

!!!

!

!

!!!!!!

!

!

!!

!

!!!!

!!

!!!!!!

!!!!!!!!!!!!!!!

!!

!

!

!!

!!

!!!!!

!

!

!

!

!

!

!!!!

!

!!!!!!!!!

!

!

!!

!!!!!

!

!!!

!!!! !!!

!!

!

!!!

!!

!!!!!!!!!!!!!!

!!!

!

!

!

!!!!

!!

!!!!!!!!!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!!!!!

!!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!!

!!

!

!

!

!

!

!!

!

!!!!

!!

!!

!

!!!!

!

!

!

!

!

!

!

!!!

!

!!!!!!!

!

!!!!! !!

!

!!!

!

!!

!

!!!

!

!!

!

!!!

!

!

!

!

!

! !!!

!!

!

!

!

!!

!

!

!!! !

!

!!

!

!

! !

!!

!

!

!

!

!

!

!

!!!!

!

!!

!

!

!

!

!

!!!!

!

!!

!!

!! !!

!

!!

!!

!

!!

!

!

!

!

!

!

!

!

!!!

!!!

!

!

!!

!!!!!!

!!!!

!

!

!

!

!!

! !!!!!!!

!

!

!!!!!!

!

!!!! !

!

!

!!!!!!!!!!!!!!

!!!!!!

!

!

!!!

!!

!

!

!

!!

!!!!!!!

!

!!!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!!

!

!!!

!

!

!!

!!

!!!

!

!!

!

!!!!

!

!!!!!!!

!

!!

!

!

!

!!!

!!

!!

!!!!

!

!!

!

!

!

!

!!!

! !! !

!!

! !

!

!

!

! !

!

!!

!

!

!

!

!

!

!!

!

!

!

!!!

!!

!!

!

!!

!

! !

!

! !

!!

!!

!

!

!

!

!!

!!!

!

!!

! !

!

!

!

!

!

!

! !!!

!! !

!

!

!

!!!

!!

!!

!!!!!!!!!!

!

!

!

!

!

!

!

! !

!!!

!

!!

!!!

!!!

!

!

!

!

!!!!

!

!!

!!!!!!!

!!

!!

!

!!!!!!

!

!

!

!!!!!!!!!!!!!

!!!!

!

!

!!!!

!!!

!

!

!

!

!

!!!

!!

!

!

!

!!!

!!

!!!

!

!

!

!

!

!

!!

!

!

!

!

!

!

!!

!

!

!!

!!!!

!

!!

!!!

!

!!!

!

!!

!

!!

!

!

!

!

!

!!

!

!!

!

!

!!!

!

! !!

! !!

!

!!

!

!

!!!

!!

!

!

!

!

!

!!

!!!!!!

!!

!!

!!!

!!

!!

! !

!

!

!!

!! !!

!!

!!!!

!!!!!!

!!

!

!

!

!

!!

!

!!

!

!!

!!!!!!!

!

!

!!

!

!

!!

!

!!

!!

!!

!

!

!

!!!

!

!!

!!

!

!

!

!

!

!

!

!!!!

!

!

!

!!

!

!

!!

!

!

!

!

!

!

!

!

!!!!!

!

!!

!

!!

!

!!!!

!!

!

!

!!!! !

! !!

!!

!

!

!

!

!!

!

!

!

!

!!

!!!!!

!

!

!

!

!

!!!!!!!!!!!!

!

!!

!

!

!

! !

!

!

!

!

!

!

!

!

!!

!

!

!!

!!!

!

!!

!

!

!

!!!

!!

!

!!

!!

!

!

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

!

!!!!

!

!!!!

!

!!!

!

!

!

!!!!!

!

!

!!!!!!!!!!!!

!

!!!!

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

!

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! !!

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

!!!!!!!!

!!

!!!!!!!!!

!

!

!!

!!

!! !!!!!!!

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! !

!!!!!

!

!

!!!! !!!!!!!

!!!!!!

!!!!!!!

!!!

!!!

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

!!!!!!!!!!!!!! !

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

!!

!!!!!!!

!!!!!!!!!!!

!!

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

! !

!!!!!!!!! !!!!!!!!!!!!!!! !! !! !! !! !!!!! !!! !! !! !! !! !!

! !!!!!!!!

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

!!!!!!!!!!!!!

!!!!

! !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

!

!

!

!

!!!!!!!!!!

!

!

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

!

!!!

!!!!

!!!

!!!

!!!

!

!

!

!!

!!!!!!!!!!

!!!

!!!

!!!

!!

!!!

!!!

!!!

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

!

!!!

!

!

!!!!!!!!

!

!!

!

!

!!!!!!!!!!!!!!!

!

!!!!!!!!!

!

!

!

!

!!

!!

!

!!

!!

!

!

!

!!

!

!

!!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!!!!

!!!!!!!!!

!!!

!

!

!

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

!!!!

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

!

!!!!

!!!!!!

!

!

!

!!!!

!

!

!

!

!!!!!!!!!!!!!!!

!

!

!!!!

!

!!!!!!!!

!!! !!!!!!!!!!!! !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

!!!!

!

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

!!

!

! !

!!

!!!!!!!!!!!!

!

!!!!!!!!!!!!!!!!

!

!!!!!!!!!!

!! !

!!!!!

!!

!!!!!!

!!!!!!!

!!

!

!!

! !

!

!

!!

!

!!

! ! ! !!

!

!

!!!!

!

!!!

!

!!!!!

!!!!!!

!

!

!!

!!!

!

!

!

!

!!!!!!!!!! !!!!!!!!!!

!!!!!!

!

!!!!!!!! !!

!

!!!

!!! !!

!!!!!!!!!!!!!!!

!!!

!

!

!

! !

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!!

!

! !! !!!! !!!!!!!!

!

!!

!!!!!!

!!!!

!!!

!

!!

!

!!!

!!

!

!! !!!

!!!!!!! !!!!! !!!!!!!! !!!!!!!!!!!!!!!!!

!

!

!

!

!!

!

!

!

!

!

!! !!

!! !

!

!

!

!

!!

! !

!

!

!

!

!

!!!

!!

!!!!!

!!!!!!!!!

!!!!!

!!!!!

!!!!!

!

!

!

!!

!

!

!

!!

! !

!

!

!

!

!

!! !!!

!

!

! !!

!!! !

!

!

!

!! !!

!! !

!

! !!

!! !

!

!!

!

!!

!

!

!!

!

!!!

!! !!!

!

! !!

!! !

!

!

!

!!

!

!

!

!! !

!

!

!

!!!

!

!

!!

!

!

!!

!

!

!

!!

!

!

!

!!

!!

! !

!!

!

!!!!!!!

!!!!! !

! !!

!!!!

!!

!!

!

!

!!!!

!

!!

!!

!

!

!

!

!

!

!!!

!

!

!

!

!!

!!

!

!

!!!!

!

!

!

!

!!!!!!!!!!!!!

!!!!!!

!

!!

!

!

!

!

!

!

!

!!

!

!!!

!

!

!

!

!

!!!!!!!

!

!

!!

!

!

!

!

!

!

!

!!

!!

!

!!

!!

!!

!

!!

!

!!!!!

!!!

!!!

!

!!!!!

!

!

!!

!

!

!

!!!!!!

!!

!!!

!

!!

!!!!!

!

!

!!

!!

!!

!

!!!

!!!!!!!

!!!

!!!!!!!!!

!

!!

!!

!

!

!

!!!!!

!

!

!

!!

!

!!

!!!!!!!!

!

!!

!

!

!

!

!

!!

!

!!

!

!

!

!

!

!

!

!

!!

!

!!!!!!

!

!!!!!

!!

!

!

!

!

!

!!

!

!

!

!

!

!

!

!

!!!!!!

!!!

!

!!

!

!!!!!!

!!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!!!!!!

!

!

!!!!!

!!!!

!!

!

!!

!!

!

!

!

!!!!!!!

!

!

!

!

!!!

!

!

!

!

!

!!!!!!!

!

!

!!!

!!!!

!!!

!!!

!!

!

!

!

!!!!!

!

!

!!

!

!

!

!

!!!!!!!

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

!!!!!!!!!!!!!!!!!

!

!!

!

!

!

!!!!!!!!!!!!!!!

!!!

!!!

!

!

!

!!!!

!!!!!

!!

!

!

!

!!

!!!!

!!

!

!

!!!!!!!

!

!

!

!

!!!!!

!!!!!!!!!!!!!!!!

!!!

!!!

!!

!

!!

!!!

!

!!!!!!!

!! !

!

!!!!!!!!!

!!!!!!!!!

!

!!

!

!

!

!

!

!!

!

!!

!!!!

!!

!

!

!!

!!

!

!

!!!!!

!

!!!!!!

!!

!!

!

!!!!!!!

!

!

!!!!

!!!!

!!!!

!

!

!!

!!

!

!

!!!

!!!!!

!

!! !!!! !!!!

!

!

!

!!!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!!

!

!

!

!!!!!!!!!!!!!!!!!!

!!!!!!!!!!!!!!

!

!

!

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

!

!

!

!

!!

!!

!

!

!

!

!

!!

!

!!!!!!

!!

!!

!!

!

!!

!

!!!

!

!!!!!!!!!!!!!!!!

!

!

!

!

!

!! !!

!

!

!

!

!!!!!!

!!

!

!

!!!

!!!!!!!

!

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

!!

!!!!

!

!!!!!!!!!

!

!!!!!!!

!

!!!

!

!!!!

!

!

!!!!!

!!!!!

!

!!!!!!!

!!!!!!!!

!

!!!!!!

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

!!

!

!!!!!!!!!!!!!!

!

!

!

!

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

!!

!

!!!!!!!!!!!!

!!!!!!!!!!

!

!

!!!!!!!!!

!!!

!

!!!

!!!!!!!

!!!

!

!!!!!!!!!!

!

!!

!

!

!!!

!

!!!!!!!!

!

!!!!!!!

!!

!!!!!!!!!!!!!!!!

!

!

!

!

!

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

!

!!!!!!!

!!!!!!!!!! !

!

!

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

!!!!!!!!!!

!!

!

!!!!

!!

!!!!!!

!!!!!

!!!!

!!!!!!!!!!

!

!!

!!

!

!

!

!

!!

!!

!

!

!

!!!

!

!

!!

!!

!

!

!!

!

!

!

!

!

!!!!!

!!!!!!!!!!

!!

!!!

!!!!!

!!!!

!

!

!!!

!

!!

!

!

!

!

!

!!

!

!

!

!!!!!!!

!

!

!!!!!!

!

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

!!

!

!!

!

!

!

!

!!

!!

!

!

!

!

!

!

!!!!!!!!!!!!!!

!

!!!

!

! !!

!

!!!!!

!

!

!

!

!

!!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!!

!

!

!!

!!!

!!!!

!!

!

!

!

!

!

!

!

!!!!!!

!

!!!!!

!

!!!!!

!

!!!

!!!

!

!!!!!!!!

!

!

!!

!

!

!!!!!!!!

!!!!!!

!

!!!!!!!!

!

!

!!!!

!

!!!

!!!!

!!

!!!

!!!!

!!!!

!!

!!

!!

!

!!!!

!!

!!

!!!

!

!!

! !!

!!

!!!!

!!!!

!!!!!!! !

!!!

!!

!

!!!!!!

!!!!!

!!!!

!

!!

!!

!!

!!!

!

!!!!!!!!!!!!

!!

!!!

!!

!!

!!!!!!!!!!

!

!!!

!

!!

!!

!!

!!!!!!!!!!!!!!!!

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

!

!

!!

!

!!!!!!

!!

!!

!!!!!!!! ! !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

!!!

!!!!!!

!!!!! !

!!!! !! !!!!

!!

!!!

!

!

!!!!!

!

!

!!

!!!!

!

!

!

!!!

!! !

!

!

!

!!!!

!

!

!!

!

!!

!!

!

!

!!!!!! !

!

!

!!!!

!

!

!

!

!

!

! !

!

!

!

!

!

!!

!

!

!

!

!!!

!

!!!!!!

!

!

!

!!

!

!!!!!!! ! !

!!!!

!

!

!

!

!

!

!!

!

!

!!!!!!!

!

!!

!

!

!

!!

!

!

!

!!!!!

!

!

!

!!!

!

!

!

!!!!

!

!!!!!!

!

!!!!

!!!!!

!

!!

!!

!!!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!!!!!!!!!

!

!

!!

!

! !

!!!

!

!

!!

!

!!!!!!!!!!!!!

!

!

!

!! !

!

!

!

!

!!!

!

!

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

!

! !!

!

!!!!

!!!!!!!

!!!

!!!!!!!!!!!!

!!!

!!!!

!!

!!!!

!!!!!!

!

!

!

!

!

!! !

!

!

!

!

!!!!!!!

!!!

!

!

!

!

!!

!

!

!!!

!

!

!

!

!

!

!!!

!

!!

!

!!

!

!!

!

!

!!

!

!

!!

!

!

!

!

!!!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!!

!!!

!!!

!! !!!!

!

!!

!!!!!!!!

!!

! !!!!!!!!!!

!

!!

!!

!!

!

!!!

!

!

!

!

!

!!

! !!!

!!

!

!

!!

!

!

!

!!!!!!!!!!!!!!!!!

!

!!!!!!

!

!

!!

!

!

!

!!

!

!!!!!

!

!

!

!! !!

!!!

! !

!

!!!

!!

!

!

!

!

!

!

!!!

!

!!!

!!!

!

!

!

!!

!

!

!

!

!

! !!!!

!

!!!

!

!! !!!

!!!!!!

!

!

!

!

!!

!!!! !!

!!!!!!!

!!

!

!

!

!

!

!

!

!!

!

!

!

!!!

!!

!

!

!

!!

!

!

!!!

!

!!!

!

!!

!

!

!

!!!!

!

!

!!

!!!

!

!

!

!!

!

!

!!

!

!

!

!

!!

!

!

!

!

!

!!!

! !!

!

!!!!!

!

! !

! !!!!

!!!!

!

!

!

!

!

!!

!

!

!

!

!!

!!

!!!!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!!!!!!!!!

!!!!!!!!

!

!

!

!

!

!!!!

! !!

!!

!!

!

!

!!!

!!

!

!

!

!

!!

!

!!

!

! !

!

!!

!!

!!!

!

!

!

!!

!

!

!!!

!

!!

!

!!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

! !

!

!

!!!

!!

!!!!

!!

!!!

!

!

!!! !!!

!

!

!

!! !

!!

!!

!

!

!

!

!

! !

!

!!

!

!

!!

!

!

!!

!

!

!

! !

!

!

!

!

!!!

!!!!!

!

!!!

!

!!

!!!

!

!

!

!

!!!!!

!!

!!

!

!

!

!

!!

!

!!

!

!!!!

!

!!!

!

!

!

!

!

!

!

!

!!!!!!

!

!

!

!!!!!

! !

!

!

!

!!!!!

!

!

!!! !

!!

!!

!

!!

!

!

! !

!

!

!

!!!!!!!!!!!

!

!!!!!

!

!!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!!

!

!

!!!!!!!!

!

!

!

!

!!

!

!

!

!!!

!

!!!!!!!!!!!!!!

!

!!!!

!

!!!!!!!!!

!

!

!!

!!!!!!!

!

!!!

!

!

!

!

!

! !

!!!!

!

!

!!

!

!

!!

!!!!!!!!

!!!!!!

!

!!!

!

!

!!!!!!!!!!!!!

!!!!!!!!!

!

!

!

!!

!

!

!

!! !!

!

!

!

!

!

!!

!

!!

!

!

!

!

!

!

!

!!

!

!

!

!!!!!!!!

!!!!!!!!

!

!

!

!

!

!!

!

!

!

!

!!!

!!!!

!

!

!!!!

!!

!!!!!!

!

!!

!

!

!

!

!

!!!

!!!!

!

!!!!!!!!!!!

!

!!!!!!

!!

!!!!

!

!!!!!!

!

!!!

!!

!

!!!!!!!

!!!

!

!

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

!!

!

!

!!

!!

!!!!!!!!

!

!!

!

!

!!

!

!

!!!

!!!!!!!!!!!!

!!!!!

!!!!!!!!!!

!!!!!

!!!

!!!!

!!!!!!!!!

!!

!

!!

!!!!!!!!!!!!!!!!!!

!!

!!!!

!

!

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

!

!!!!

!

!

!

!

!

!!!!!!

!

!

!!!!!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!!

!!

!

!

!

!

!!!

!

!

!

!!!!

!

!

!

!!

!

!!

!

!!!

!!

!!!

!

!

!

!!!!!!

!!

!

!

!!!!!!!

!!!!!!!

!

!!

!!

!

!!

!!!

!

!!

!

!!!!

!

!

!!!!!

!

!

!!

!

!

!

!!

!!

!

!!!!!!!!!

! !

!

!

!

!!!!!

!

!

!

!!!!

!

!

!!

!

!!!!!!!!!!!!!

!!!!!

!

!

!

!

!!! !

!

!

!

!!!

!!!

!

!!!!!!!!!!!!!

!

!!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!!!!!!!

!

!!

!!!

!

!

!

!

!!!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

! !

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!!

!

!

!!

!

!!

!

!

!

!!!!!

!!!!!!

!!!!!!!

!!!

!! !

!

!

!

!

!

!

!

!!!

!

!

!!

!

!!!!!

!

!

!!

!!!!

!

!

!!

!

!!!!

!!!!!!! !!

!

!!

!

!!

!

!

!!!

!

!!!!!!

!

!

!

!

!

!

!

!

!!

!

!!

!

!

!

!

!

!

!

!!

!!

!

!

!

!

!

!

!!

!

!!!

!

! !

!

!!

!

!!

!

!!

! ! !

!

!

!

!!

!!

!

!!

!!!

!

!!!!!!

!

!

!

!

!

!!

!

!

!!! !

!

!

!

!

!!!

!

!!

!

!

!!!!!!!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!!!

!

!

!

!!!

!!!!!

!

!

!!

!

!!

!

!!!!

!

!!!

!!!

!! !

!

!

!

!!

!

!

!!!!!!

!

!!

!!

!

!!

!!

!

!

!

!!!

!

!!

!

!!

!

!

!

!

!

!!

!

!

!

!

!

!

!

!!!! !

!

!

!

!

!

!

!!!!

!

!

!!

!

!

! !

!

!

!!

!

!

!

!

!!!!!

!

!!!!!

!!!!!

!

!

!

!!

!

!

!

!

!

!

!

!!

!!!!

!

!

!

!

!!!

!

!

!

!

!

!

!

! !

!

!!!!

!!!!

!!!!!!!!!

!!!!!

!

!

!!!!!!!!

!!

!

!

!

!

!

!

!

!!

!

!!

!!

!!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!!

!!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!!!

!!!

!

!

!!

!

!

!

!

!

! !

!!

!

!

!

! !

!

!!

!

!!!!!

!

!!!!

!!

!

!

!

!

!

!

!!

!!

!!

!

!

!!!

!!!! !!!!!!!!!!!!!!!

!

!!!!

!

!

!

!!

!

!

!!

!!

!

!!!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!!

!

!

!

!!!!

!

!

!

!!

!

!!

!!

!!!!

!

!

!!!!!!!!!!

!

!

!

!

!

!!

!

!!!

!!

!

!!!

!

! !!

!!!!!!!!

!!!

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

!!!!!!!!! !!!

!!

!!!!!!!!!!!!!

!!!!!!!

!!!!!!!!!!!!!!!!!!

!!!!!!!!!!!!!!!!

!

!

!

!

!!!

!!!

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

!

!

!!

!!!!

!!!

!

!

!!

!

!

!!

! !!

!

!!!

!! !!

!

!!!

!

!

!

!

!!!!

!

!!

!

!

!

!

!

!

!!

!

!

!!!!!! !!!

!

!!!

!

!!!

!!!

!!!!!

!!

!

!!

!

!

!

!

!

!

!!

!

!

!

!

!!

!

!!!! !!! !!

!!!!!!!!

!

!!!!!

!

!!

!

!

!

! !!!!!

!

!

!

!

!!!!!!

!!!!

!

!!!!!!!! !!!!!!!!!!!

!

!

!!!! !

!

! !!!!!! !!!

!

!!

!

!!!!!!!

!!!!!

!!!!!!!

!

!!!!!

!

! !

!!

!!!!!

! !! !!

!

! !! !!

!!!!!

!!

!

!!!

!!!

!!!!

!

!!!!

!

!

!

!!!! !!!!!

!!!

!

!

! !!!

!!!

!

!!!!!!!!

!!!!!

!!

!

!

!!!

!

!

!

!!

!

!

!!!!!

!!

!!

!

!

!

!

!

!!

!!

!

!!

!

!!

!

!

!

!!

!

!

!!!!!!!

!!

!!

!!!!!

!!

!

!!!

!!!!!

!

!!!!

!!

!!!!

!

!!

!

!

!

!

!!

!

!!!

!!

!!

!

!

!

!!

!

!!!

!

!

!

!!!

!!

!

!!

!

!!

!

!!

!!

!

!

!!

!

!!!!

!

!

!

!

!

!

!!

!!!!!

!

!!

!

!

!!

!!

!!!!!!

!!!

!

!!

!

!

!

!

!!!

!!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!!

!

!

! !

!!

!

!

!

!

!

!!

!

!

!! !

!

!

!

!

!!

!!!

!

!

!

!

!!

!

!

!

!

!

!!

!

!!!!

!

!!

!!

!!!

!

!!!!!!!!

!

!!!!!!!!

!!!!!!!!!!

!!!!!!!!

!!!!!!!

!!!!!!!!!

!

! !!

!!

!!

!!!

! !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

! !! !! !!!! !

!

!

!

!

!!

!

!

!! !

!

!

!

!

!!

!

!

!!! !

!

!

!

!

!!

!

!

!!

!

!

!

!

!

!! !

!

!

!

!

!!

!

!

!

!!

! !

!

!!!! !! !

!

!

!

!!

!

!

!! !

!

! !

!

!! !

!!

!

!

!

! !!! !

!

!!

!

!

! !

!

!

!

!!

!

!

!!

!

!

! !!! ! !

!

!!! !

!!

!!

!!!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!!! !

!

!

!

!

!!

!

!

!! !

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!!

!! !!! !! ! !

!

!

!

!!

!!

!

!

! !!

!

!!

!

!

!

!

!

!

!

!!

!

!

!

!

! !

!!

!!

!!

!

!! !

!

!

!

!!! !

!

!

!

!!

!

!

!

!!! !

!

!

! !

!!

!!

! !!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!! !

!

!

!

!

!!

!

!

! !

!

!

!

!!

!!

!!

!!

! !

!

!

!

!!

! !!

!

!

!

!

!

!!

!!

! !!

!

!

!! !

!!

!!

!!

!

!

!

!

!

!!! !

!

!

!

!

!

!

! !

!

!

!

!

! !

!

!

!

!!

!!! !

!

!

!

!!

!! !

!

!!!! !

!!

!!

!!! !

!

!

!

!

!!

!

!

! !!

!

!

!

!!

!

!!

!

!! !

!!

!

!

!

!

!! !

!

!

!

!!

!

! !

!

!! !

!

!

!

!!

!

!

!

!

!

!

! !

!

!

!!! !

!

!

!

!

! !

!

!

!

!

!

!!

!!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

! !!

!

!

!!

!

!

!! !!! !

!

!

!

!

!

! !!

!

!

!

!

!! !!

!

!

! !!

!

!

!

!

!

!

!

!! !

!

!

!

!

!!

!!

!

! !

!!

!!

!!! !! !

!

!!

!!! !!

!!

!

!!

!

!!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

! !!! !

!

!

!

!

!!

!

!

!

!

!! !

!

!

!

!!

!! !!

!

!

!! !

!

!

!

! !

!

!

!

!!

!! !

!

!!

!

!

!! !

!

!

!

!

!!

!

!

!

!

!!

!

!!! !!!

!

!

!

!! !

!

!

!

!

!!

!

!

!

!

!! !

!

!

!

!

!!

!

!!

!

!

!

!

!

!!

!

!

!

!

!

!!!

!

!

!

!

!! !

!

!

!

!!

!!

!

!

!

!! !

!

!

!

!!

!! !

!

!

!

!

!

! !!

!

!

!

!

!!! !

!

!

!

!

!!

!

!

!

!

!

!

!!

!!

!

!

!

!

!

!!

! !!

!

!

!

!

!

!

! !

!!! !

!

!

!

!

!!

!

!

!

!! ! !

!

!

!

!!

!

!!

!

!!

!

!

!

!

!!

!

! !

!

!!

!!

!!

!!

!! !

!

!

!

!

!!

!

!

! !!! !

!

!

!

!!

! !!

!

!

!

!

! !!

!

!

!

!

!

!

!! !!

!

!!

!

!

!

!! !

!!

!!! !

!

!

!

!

!!

!! !

!

! !!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!!!!

!

!!!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!!

!

! !

!!

!!

!

!

! !! !

!

!

!

!!

!

!

!! !

!!

!!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!! !

!!

!!

!

!

!

!

!

!

!!

!

!

!

! !

!

!

!

!

!!

!

!

!

!

!

! !

!

!

!!

! !! !

!

!

!

!! !

!

!

!

!!

!!

!

!!

!

!

!

!

!

!

!!! !!

!

!!

!

!

!

!

!

!

! !!

!

!

!!

! !!

!

!

!

!! !!

!

!!

!

!

!

!

!!

!

!

!!

!

!!!

!

!

!

!!

!

!

!!

!

!

!!

!

!! !

!!

!!

!

!

!

!!

!

!

!

!

!

!

!

!

! ! !!

!

!

!!

!

!!

!

!!

!

!

!

!

!

!

! !

!

! !!

!

!

!

!!

!

!!

!!

!

!

!

!

!

!!

!

!

!

!!

!

!

!

!

!

!

!

!! !!

!

!

!

! !

!

!

!

!!

!!!

!!

!

!

!

!

!

!

!!

!!!!

!

!

! !

!

!

!!

!!

!

!

!!!

!

!!! !

!!!!!

!

!! !

!

!

!

!!

!

!!!!!

!

!!

!

!

!

!

!!!

!

!!

!

!

!

!

!!!

!!!!!

!!!

!!!

!

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

!!!!!

!

!

!!

!

!

!

!!!!

!

!!!!!!!!!!

!!

!

!!!!!

!!

!

!

!

!!

!

!!!

!

!!

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

!

!

!

!!!!!!!!

!!!!

!

!

!!!!

!

!

!

!

!!

!

!!!!

!!

!

!

!

!

!

!!

!

!!!

!

!

!

!

!

!!!

!

!

!!

!!

!

!!!!!!

!

!!

!

!!!!

!!! !!!!!

!!!!!!

!

!!!!!

!

!!

!!

!

!

!!!

!

!

!

!

!!!

!

!!!!

!

!!!!

!

!

!

!

!

!!!

!

!

!

!!!!!!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!!!!!!!!!

!

!!!

!

!

!

!

!!

!

!!

!!!!!!!!!

!

!!!!!!!!!!!!!!!

!

!!!!!

!

!

!

!!

!

!

!

!!!

!!!!

!

!

!

!

!

!

!!

!!

!!!

!

!

!

!!

!!!!

!

!!

!

!

!

!

!

!!!!

!

!!!!!!!!!!!!

!

!!!!!!!!!!!

! !!

!

!!

!!!

!

!

!!!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!!

!!

!

!

!! !

!!

!

!

!

!

!

!

!

!

!!!

!!

!

!!!!!!!!!!!

!

!!

!!

!!!!!!!!!!

!!

!!

!!!!!

!!

!!!!!!

!!!!!!

!!

!!

!!!!!!

!

!!

!

!!

!!

!!

!!

!!

!!!!

!!

!!

!!

!!!!!!!

!

!!

!!

!!

!

!!!!

!!

!!!

!!

!!!!!!

!!

!!

!!

!!

!!

!!!!

!!!!!!

!!!

!!

!!

!!

!!

!!

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

!!

!!

!!

!!

!!

!!!

!!

!!!

!!!!

!!!!!!!!!!

!

!!

!!

!!

!!

!!

!!

!!

!!

!!

!!

!!

!!!!!!

!!

!!

!!

!!!!

!!!!!!

!!!

!!!!!!

!!!

!!!!!!

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

!!

!!

!!

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

!!

!!!!!!!!!

!!!!!!

!!

!!

!!!!!!

!

!!

!!!

!!!!!!

!!

!!

!!

!!

!!!!!!

!!

!!

!!!!!!!

!!

!!

!!

!!!!!!!!!

!!

!!

!!

!!

!!!!

!!!!!!!

!!!!!!

!!!!!!!!!!!!!

!!

!!

!!

!!

!!

!!!!!!!!!!!!!

!!

!!!!!

!!

!!!!!!

!!!!!

!!

!!!!!!

!!!!!!

!!!!!

!!

!!!!!!

!!!!!

!!

!!

!!!!!!!!!!!!!!!!!

!!

!!!!!!

!!

!!

!!!!!

!!!!!!

!!!!!!!

!!

!!

!!!!!!

!!

!!

!!!!!!!

!!!!!!

!!!!!!!

!!

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

!

!!!!

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

!

!!

!

!

!

!

!

! !

!!

!!!

!

!

!

!

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

!

!

!!

!! !

!

!!!!!

!

!

!

!!!!!!!!!!!

!!!

!

!!

!!!!!!

!!

!!!! !!

!!!!!! !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! !!!!!!!!!!!!!

!!!

!!!

!

!!

!

!

!!

!

!

!

!!

!

!

!

!!

!!

!!!

!

!!!!!!

!

!!!!!!!!!

!!!!!

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

!!!!!

!!!!!!!!!!!!!!

!!!!!!!!!

!!!

!!

!!!

!

!!!!!!!!

!!!

!!

!

!!!!!

!!!!!!!!!

!!!

!!

!! !!!!

!

!!

!!

!

!!!

!!

!!

!!!

!

!

!

!!!!!!!!!!!!

!

!!

!!

!!!!!

!!!!!! !!!!!

!

!!!

!

!

!!!!

!!!!!

!!

!

!

!

!!

!

!

!

!!!

!!!

!!!!!!

! !!

!

!!!!!!!!!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!!!!

!

!

!!!!!!

!

!!!!!!!

!

!

!!

!

!!!

!

!!

! !!

!

!!

!

!!!

!

!!!!!

!!

!

!

!!!

!

!

!!

!

!!

!

!

!

!!!

!!!!!

!!!!

!

!

!

!

!!

!!

!

!

!

!

!

!!

!

!

!

!!!!

!

!

!

!!

!

!!

!

!

!!!

!

!!

!

!

!!

!

!

!

!

! !!

!

!!

!

!

! !

!!

!

!!!!!!!!!!!!

!!

!

!!!!!!!!!!!!! !

!

!

!

!

!!!

!

!

!

! !

!

!

!

!

!!!

!

!

!

!

!!

!!!

!!!!!!

!

!!!!!!

!!

!!

!

! !

!!!!!

!

!!!

!!!!!!!!!!!

!

!! !! !

!!

!

!

!

!

!!

!!

!

!!

!

!!

!

!!

!

!

!

!!

!

!!

!

!!

!

!

!

!

!!

!

!

!

!

!!

!

!

!

!!!!

!

!

!

!

!!

!

!

!!

!

!

!!

!!!!

!

!!

!

!

!

!

!

!!

!

!

!

!

! !!

!

!!

!!

!

!

!

!

!!! !!

!! !

!!

!!!!!

! !!!

!

!

!

!

!

!

!

!

!!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!!!!!!

!

!

!

!

!

!

!!

!! !!

!

!!

!

!

!

!!

!

!!

!

!!!!

!

!

!

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

!

!

!

!

!

!

!!

!!

!

!!!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!!

!

!

!

!

!

!

! !

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

! !

!!

!

!!

!!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!!

!

!

!!

!

!

!

!

!!

!

!

!

!!

!

!

!

!

!

!

!

!!

!

!!!

!

!

!

!

!

!

!!

!

!!!!

!

!!

!

!

!

!!

!

!

!

!

!

!!

!

!

!

!

!

!!

!

!!!!!

!!

!!

!!

!!!!!!!! !!!!!

!!

!

!

!

!

!!

!!!!

!

!!!

!!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!!!

!!

! ! !!

!

!

! !

!!!!!!!

!

!!

!

!!

!!

!

!

!

!

!

!

!

!

!!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!

!!

TÜRLERİN İZLENMESİ YGE veritabanı sürekli evriliyor ve her Yaşayan Gezegen Raporu için analizlerde kullanılacak veri dizisinin kapsamı daha da genişliyor. Bundan önceki Yaşayan Gezegen Raporu’ndan bu yana 668 tür ve 3.772 farklı popülasyon YGE veritabanına eklendi (Şekil 2). Veri dizisi şimdilik omurgalı türlerin popülasyonlarıyla sınırlı ancak omurgasızları ve bitkileri dâhil etmenin yöntemleri de geliştiriliyor.

Özet 7


TEHDİTLERE YAKINDAN BAKIŞ Popülasyonların zor durumda olup olmadığı; türün dirençliliğine, bulunduğu konuma ve tehdidin niteliğine bağlı. YGE kapsamındaki popülasyonların yaklaşık üçte biri için tehdit verisi mevcut (3.776 popülasyon). Bu popülasyonların yarısından çoğu (1.981) azalıyor. Azalan popülasyonların karşı karşıya olduğu en yaygın tehdit ise habitat kaybı ve bozulması.

TEHDİTLER Habitat kaybı ve bozulmasıBu tehdit, bir türün yaşadığı çevrenin tamamen ortadan kalkmasını, parçalanmasını veya temel habitat niteliklerini kaybederek değişime uğramasını ifade eder. Yaygın sebepler arasında sürdürülebilir olmayan tarım, ağaç kesimi, ulaşım, mesken veya ticari amaçlı yapılaşma, enerji üretimi ve madencilik sayılabilir. Tatlı su habitatları açısından en yaygın tehditler ise, nehirlerin ve derelerin bölünmesi, bu kaynaklardan su çekilmesidir.

Türlerin aşırı tüketilmesiAşırı tüketme doğrudan veya dolaylı olabilir. Doğrudan aşırı tüketme; ister boğaz tokluğu ister ticari amaçlı olsun, sürdürülebilir olmayan avlanmayı, kaçak avcılığı ya da mahsul toplamayı ifade eder. Hedeflenmeyen türlerin, örneğin balık avlarken başka türlerin yakalanmasında olduğu gibi, istenmeden öldürülmesiyle dolaylı aşırı tüketim meydana gelir.

KirlilikKirlilik, bir türün çevresini, onun yaşamını sürdürmesini olanaksız hale getirerek o türü doğrudan etkileyebilir (petrol sızıntısında böyle bir durum ortaya çıkar). Kirlilik ayrıca bir türün yiyecek bulmasını zorlaştırarak veya üreme kapasitesini düşürerek o türü dolaylı yoldan da etkileyebilir. Bu da zaman içerisinde popülasyon sayılarının azalmasına neden olur.

İstilacı türler ve hastalıkİstilacı türler yaşam alanı, yiyecek ve diğer kaynaklar konusunda yerli türlere rakip olabilir, yerli türlerin avcısı haline gelebilir veya o çevrede daha önce bulunmayan hastalıkları yayabilir. İnsanlar da yerkürenin bir bölgesinden diğerine yeni hastalıkları taşıyabilir.

İklim değişikliğiSıcaklıkların değişmesiyle bazı türler daha uygun bir iklim bulabilmek için yer değiştirerek bu duruma uyum sağlamaya çalışır. İklim değişikliğinin türler üstündeki etkileri genellikle dolaylıdır. Sıcaklıklardaki değişimler, göç ve üreme gibi mevsimsel olayları harekete geçiren işaretlerde karışıklığa ve bu olayların yanlış zamanda gerçekleşmesine neden olabilir (örneğin, belli bir habitatta, bir türün, üreme dönemini yiyeceğin daha bol olduğu döneme göre ayarlama konusunda zamanlama hatası yapmasına yol açabilir).

Şekil 5: YGE veritabanında bulunan ve azalan 829 denizel popülasyona yönelik tehditlerin görülme sıklığı (1.155 kayıtlı tehdidi gösteriyor.) Her popülasyon için azami üç tehdit kaydı bulunuyor, bu nedenle kayıtlı tehditlerin toplam sayısı popülasyonların sayısından fazla. (WWF, ZSL, 2016).

Şekil 3: YGE veritabanında bulunan ve azalan 703 karasal popülasyona yönelik tehditlerin görülme sıklığı (1.281 kayıtlı tehdidi gösteriyor.) Her popülasyon için azami üç tehdit kaydı bulunuyor, bu nedenle kayıtlı tehditlerin toplam sayısı popülasyonların sayısından fazla. (WWF, ZSL, 2016).

Aşırı tüketme

Habitat kaybı / bozulmasıİstilacı türler ve hastalıklarKirlilik

İklim değişikliği

Simgeler:

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

KARASAL TÜRLER (703 popülasyon)

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

TATLI SU TÜRLERİ (449 popülasyon)

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

DENİZEL TÜRLER (829 popülasyon)

Özet 9

YGE veritabanı, azalan karasal popülasyonların yüzde 33’ü için tehdit bilgisi içeriyor (n=703). Habitat kaybı ve bozulması karasal popülasyonların karşılaştığı en yaygın tehditler (Şekil 3). Bunu, türlerin aşırı tüketilmesi takip ediyor.

YGE veritabanı, kapsamındaki azalan tatlı su popülasyonlarının yüzde 31’i için tehdit bilgisi içeriyor (n=449). Bu veriye göre, en yaygın tehditler habitat kaybı ve bozulması; bu tehditler analizi yapılan popülasyon çalışmalarının yüzde 48’inde görülüyor (Şekil 4).

Azalan denizel popülasyonlarının yüzde 29’u için tehdit verisi mevcut (n=829). Veri denizel türler için en yaygın tehdidin aşırı tüketim olduğunu gösteriyor. Bunu, denizel habitatların kaybı ve bozulması izliyor (Şekil 5).

AZALAN POPÜLASYONLARIN KARŞI KARŞIYA OLDUĞU EN YAYGIN TEHDİT HABİTAT KAYBI VE BOZULMASI

Şekil 4: YGE veritabanında bulunan ve azalan 449 tatlı su popülasyona yönelik tehditlerin görülme sıklığı (781 kayıtlı tehdidi gösteriyor.) Her popülasyon için azami üç tehdit kaydı bulunuyor, bu nedenle kayıtlı tehditlerin toplam sayısı popülasyonların sayısından fazla. (WWF, ZSL, 2016).

NEHİR RESTORASYONU AMACIYLA BARAJ YIKIMI: ELWHA NEHRİ / ABDSerbest akan nehirler, yabanıl alanların tatlı su kaynağıdır. Bu nehirlerin doğal akışlarındaki çeşitlilikler, nehir içlerinde ve kıyılarında farklı nehir habitatları oluşturur. Birçok yerde, birbiriyle bağlantılı ve serbest akan nehirler; tortuların nehir aşağısına taşınması, taşkın ovalarındaki toprağa besin sağlanması, şiddetli hava olaylarına karşı koruma sağlayan taşkın ovalarının ve deltaların varlığını sürdürülebilmesi, dinlenme olanakları sunması ve manevi tatmin sağlaması açısından hayati önem taşır. Serbest akan nehirlerin varlığını sürdürdüğü hemen her yerde, bu nehirler hassas tatlı su biyoçeşitliliğinin yuvasıdır. Barajlar ve diğer altyapılar, akıntı rejimlerini bölen ve yataklarını değiştiren engeller yaratarak serbest akan nehirleri tehdit eder. Barajlar ayrıca, uzun mesafeler kat eden göçmen balıkları da etkiler; bu göçmen balıkların göç yollarını kapatarak yaşam döngülerini tamamlamalarını zorlaştırır veya imkansız hale getirir.

Amerika Birleşik Devletleri’nin Kuzeybatı Pasifik bölgesindeki Elwha Nehri bu duruma çarpıcı bir örnek. İki hidroelektrik barajı – 1914 yılında inşa edilen Elwha Barajı ve 1927 yılında tamamlanan Glines Canyon Barajı – göçmen somon balıklarının geçişini engelledi. Yöre halkı, Elhwa Barajı yapıldıktan sonra nehre dönen yetişkin somon balığı sayısında muazzam bir düşüş olduğunu bildirdi. Bu durum, nehir havzasındaki somona ve onunla ilişkili diğer türlere fiziksel, manevi ve kültürel nedenlerle yakından bağlı Aşağı Elwha Klallam Kabilesi’ni ciddi biçimde etkiledi. Kıyıdan iç bölgelere gelen somon balığı, hem karasal hem de sucul türlerin besin kaynağı; kilit önemde bir tür.

Elwha Klallam Kabilesi ve çevreci gruplar 1980’lerin ortalarında, Elwha ve Glines Canyon barajlarının kaldırılması için baskı yapmaya başladı. Sonuç olarak 1992 yılında Elwha Nehri Ekosistemi ve Balıkçılık Sahalarının Restorasyonu Kanunu yürürlüğe konularak “balıkçılık sahalarının ve ekosistemin bütünüyle restore edilmesi” karara bağlandı. 20 yıllık bir planlama sürecinden sonra – ABD tarihinin en büyük baraj söküm faaliyeti– Elwha Barajı’nın yıkım çalışmaları 2011 yılında başladı. Glines Canyon Barajı’nın yıkımı ise 2014 yılının Ağustos ayında tamamlandı. Şimdi balık popülasyonlarının nehre dönmesi bekleniyor. Elwha Barajı yıkıldıktan hemen sonra, daha 2012 yılında bazı kral somonları nehre dönmüştü.

© Joel W

. Rogers


EKOSİSTEM HİZMETLERİ: DOĞA VE İNSANLAR ARASINDAKİ BAĞLANTITür popülasyonlarında gözlemlenen düşüş, bu türleri ayakta tutan ekosistemlerin durumuna ayrılmaz bir şekilde bağlı. Bu ekosistemlerin tahrip edilmesi, sadece buraya özgü bitkiler ve doğal yaşam için değil, insanlar için de bir risk oluşturuyor. Bunun nedeni; ekosistemlerin bize yiyecek, tatlı su, temiz hava, enerji, ilaç ve dinlenme imkanı sağlaması. Ayrıca, su kaynaklarının ve havanın düzenlenmesi ve arıtılması, iklim koşulları, tozlaşma, tohum yayılımı, haşere ve hastalıklarla mücadele bakımından da sağlıklı, çeşitlilik gösteren doğal sistemlere ihtiyaç duyuyoruz (Şekil 6).

İnsan yaşamını destekleyen mevcut tüm yenilenebilir ve yenilenemeyen doğal kaynaklara (örneğin; bitkiler, hayvanlar, hava, su, toprak, mineraller) “doğal sermaye” diyebiliriz. Doğal sermaye insanlara hem yerel hem de küresel ölçekte bir dizi fayda sağlar. Bu faydalara “ekosistem hizmetleri” denir.

Doğal sermaye varlığı kendi kendini sürdürecek şekilde gelişmiştir. Ancak insanın artan baskısı (doğal habitatın tarım alanlarına dönüştürülmesi, balıkçılık sahalarının aşırı tüketilmesi, tatlı suların sanayi tarafından kirletilmesi, şehirleşme, sürdürülebilir olmayan çiftçilik ve balıkçılık uygulamaları gibi) doğal sermayeyi, kendini yenileyebilmesi için gereken zamandan çok daha hızlı şekilde tüketiyor. Doğal sermayenin tüketilmesinin sonuçlarını hâlihazırda yaşıyoruz. Bu sonuçların zaman içerisinde daha da ağırlaşarak gıda ve su güvenliğini tehdit etmesi, birçok ürünün fiyatının yükselmesine sebep olması, toprak ve su rekabetini kızıştırması bekleniyor. Doğal sermaye için rekabetin artması; çatışmaları, göç sorununu ve iklim değişikliğini şiddetlendirecek, sel ve kuraklık gibi doğal afetlere karşı kırılganlığı artıracak. Beden ve akıl sağlığında ve insan refahında bozulmalar meydana gelecek, bu da daha fazla çatışmaya ve göçe neden olacak.

SAĞLIKLI EKOSİSTEMLER HAYATTA KALMAMIZ, SAĞLIĞIMIZ VE REFAHIMIZ İÇİN YAŞAMSAL ÖNEM TAŞIYOR

Özet 13

Şekil 6: Ekosistem hizmetleri Tedarik hizmetleri, ekosistemlerden elde edilen ürünlerdir. Düzenleyici hizmetler, ekosistem süreçlerinin sağladığı düzenlemelerin sunduğu faydalardır. Kültürel hizmetler, ekosistemlerin insanlara sağladığı maddi olmayan faydalardır. Destek hizmetleri ise, diğer tüm ekosistem hizmetlerinin üretimi için gerekli hizmetlerdir. Millenium Ecosystem Assessment 2015’den (Binyıl Ekosistem Değerlendirmesi) uyarlanmıştır.

ARTAN İNSAN BASKISI, DOĞAL SERMAYEMİZİ KENDİNİ YENİLEYEBİLECEĞİNDEN DAHA HIZLI BİR ORANDA TÜKETİYOR

Hamma

ddeYiyece

kAkıl ve beden sağlığı

Dinlenme olanakları

ve ekoturizm

Manevi ve dini değerler

Besin döngüsü

Fotosentez

Aşırı ikl

im olayl

arının

yumuşa

tılması

Tozla

şma

Hastalık ve haşere kontrolü

Suyun temizlenmesi

ve atık arıtmaErozyon kontrolü

Su kaynaklarının düzenlenmesi

İklimin düzenlenmesi

Hava kalitesinin düzenlenmesi

Tatlı su

İlaç kayn

akları

Toprak ol

uşumu

Estetik değerler

EKOSİSTEM HİZMETLERİ

KÜLTÜ

REL TEDARİK DÜZENLEYİCİ

DEST

EK

YÖRE HALKININ MANGROV RESTORASYONU / MADAGASKAR Mangrovlar kıyı şeritlerini korur ve sağlamlaştırır. Bu, iklim değişikliğinin daha şiddetli fırtınalara ve artan dalga hareketlerine yol açtığı düşünüldüğünde özellikle önemlidir. Mangrovlar aynı zamanda yutak görevi görür ve diğer orman sistemlerine kıyasla birim alan başına yüzde 3 ila 5 daha fazla karbon tutar. Ancak mangrovlar giderek azalıyor; kentsel ve turizm amaçlı yapılaşma için tıraşlanıyor veya yakacak, yapı malzemesi olarak kullanılmak üzere kesiliyor. Mangrovların akılcı kullanımı (örneğin; kıyı koruma alanları oluşturulması ve yerel toplulukların bu koruma alanlarına dokunmadan geçim kaynakları geliştirmesi) doğa ve insanlar için kritik önem taşıyor.

En geniş mangrov ormanı Kenya, Madagaskar, Mozambik ve Tanzanya’nın nehir deltalarında, Batı Hint Okyanusu’na komşu, yaklaşık bir milyon hektarlık bir alandır. Kara ve deniz arasında bir ekolojik bölge olan mangrovlar, kuşlardan ve kara memelilerinden dugong gibi deniz memelilerine, beş tür deniz kaplumbağasına ve pek çok balık çeşidine uzanan muazzam bir canlı çeşitliliğine ev sahipliği yapar. Bu sahil boyunca yürütülen ve ekonomik önem taşıyan karides toplayıcılığının büyük kısmı, güvenli yumurtlama ve yavru yetiştirme ortamı sunan mangrovlara bağlıdır.

Madagaskar’ın batı kıyısındaki Melaky bölgesinde yerel halk, geçimleri için hayati önem taşıyan mangrovların kaybını önlemek amacıyla harekete geçti. 2015 yılının Eylül ayından itibaren Manombo köylüleri mangrovların korunması ve restorasyonunda ana aktörler haline geldi. Mangrov restorasyonu, düzenli gelir kaynağı niteliğindeki balık ve yengeç kaynaklarına erişimi kolaylaştırarak yerel topluluklara hizmet sunuyor ve iklim değişikliğine karşı direnci artırıyor. Köy halkı, yeniden ağaçlandırma kampanyasına katılarak köylerinin çevresindeki orman vasfını yitirmiş alanları eski sağlığına kavuşturmak için yaklaşık 9 bin adet mangrov fidesi dikti. Manombo’nun yakınındaki diğer topluluklar da toplam 49 bin fide dikti. Bu, bölgedeki yerel topluluklar ve ormanlarının geleceği için büyük bir başarı.


İNSANIN GEZEGEN ÜSTÜNDEKİ ETKİLERİTarih boyunca doğanın, beşeri kalkınmanın etkilerini göğüsleme kapasitesinin bir sınırı oldu. Geçmiş dönemlerde kirlilik ve diğer baskı unsurları yerelde çevrenin bozulmasına neden oluyordu. Ancak günümüzde doğanın direncinin sınırlarını gezegen düzeyinde zorluyoruz. Dünyanın nüfusu 1900 yılında yaklaşık 1,6 milyar iken bugün bu sayı 7,3 milyara ulaştı. Bu dönem içinde teknolojik yenilikler ve fosil yakıtların kullanımı, artan kaynak talebinin karşılanmasını sağladı.

En dikkat çekici olan, 1900’lerin başlarında azotu amonyağa sabitleyen endüstriyel bir yöntemin geliştirilmesiydi. Bu işlemle ortaya çıkan yapay gübre günümüzde dünya nüfusunun yaklaşık yarısını besliyor fakat aynı zamanda havayı, suyu ve toprağı kirletiyor. Kullanıma hazır fosil yakıtlar hem evsel kullanım hem de sanayi üretimi için enerji sağlıyor ve böylece küresel ticareti mümkün kılıyor. Ancak bunun bedeli, atmosferdeki CO2 oranında artış ve küresel iklim değişikliği oluyor (Şekil 7).

İnsan faaliyetleri ve buna bağlı kaynak kullanımları özellikle 20. yüzyılın ortalarından itibaren o kadar çarpıcı biçimde arttı ki, kalkınmamıza ve büyümemize zemin oluşturan çevresel koşullar bozulmaya başladı. Hiç kuşkusuz, bu risklere gezegen ölçeğinde karşılık vermek, daha önce baş etmeye çalıştığımız sorunların tümünden çok daha zorlayıcı olacak. Bir Dünya sistemi yaklaşımı geliştirmek, insan faaliyetleri ile bunların gezegenin doğal durumunu değiştiren küresel etkileri arasındaki karmaşık ilişkileri anlamamıza yardımcı olacak. Böyle bir yaklaşım bize, yerel ölçekteki değişimlerin başka coğrafi ölçeklerde nasıl etkiler doğuracağını görme ve bir sistemi etkileyen etmenlerin diğer sistemleri de etkileyebileceğini kavrama olanağı sunacak.

İNSAN FAALİYETLERİ VE BUNA BAĞLI KAYNAK KULLANIMI O KADAR ÇARPICI BİR ŞEKİLDE ARTTI Kİ, KALKINMAMIZA VE BÜYÜMEMİZE ZEMİN OLUŞTURAN ÇEVRESEL KOŞULLAR BOZULMAYA BAŞLADI.

Özet 17

Şekil 7: “Başdöndürücü hızlanma” Sayılar eğilimleri ve olayların büyüklük ve ölçeğinin nasıl değiştiğini gösteriyor. Kaynak: IGBP, 2016. Grafikler Steffen ve arkadaşlarının (2015b) analizini temel almaktadır.

BRICS ülkeleri

OECD ülkeleri

Dünya

Dünyanın geri kalanı

Simgeler:

DÜNYA NÜFUSU m

ilyar

kiş

i

1750 1800 1850 1900 1950 20000

1

2

3

4

5

6

7

8

GÜBRE TÜKETİMİ

mily

on to

n

1750 1800 1850 1900 1950 20000

20406080

100120140

200180160

TROPİKAL ORMAN KAYBI

M.S

. 170

0’de

n iti

bare

n ka

yıp

yüzd

esi

1750 1800 1850 1900 1950 20000

5

10

15

20

25

30

KARBON DİOKSİT (CO2)

mily

onda

par

çacı

k sa

yısı

1750 1800 1850 1900 1950 2000270

300

330

360

390

TATLI SU KULLANIMI

bin

km3

1750 1800 1850 1900 1950 20000

0,51

1,52

2,5

33,5

4,5

4

0

10

20

30

40

50

60

70

80

1750 1800 1850 1900 1950 2000

mily

on to

n

DENİZ BALIKÇILIĞI

0

200

400

600

800

1000

1200

1400

mily

on a

raç

1750 1800 1850 1900 1950 2000

ULAŞIM


GEZEGENİN SINIRLARIGezegenin Sınırları kavramı işte böyle bir Dünya sistemi bakış açısına örnek oluşturuyor. Bu kavram, küresel tüketim ve üretim kalıplarının hem doğal hem de beşeri sistemlere yönelik nasıl artan bir risk oluşturduğunu gösteriyor.

Dünya sisteminin işleyişini etkileyen insan kaynaklı dokuz müdahale, Gezegenin Sınırları’nın temelini oluşturuyor (Şekil 8). Bunlar; 1) biyosfer bütünlüğü (diğer bir deyişle ekosistemlerin ve biyolojik çeşitliliğin tahribatı), 2) iklim değişikliği, 3) iklim değişikliğinin ikiz sorunu okyanus asitlenmesi 4) karasal sistemdeki değişim, 5) sürdürülebilir olmayan tatlı su kullanımı, 6) biyojeokimyasal döngülerde düzensizlikler (biyosfere azot ve fosfor girdisi), 7) atmosferdeki asılı maddelerde (aerosollerde) değişim, 8) alışılmadık maddelerin yol açtığı kirlilik ve bunun sonucunda 9) stratosfer katmanında ozon eksilmesidir. Gezegenin Sınırları kavramı, küresel ekosistemin işleyişi ve dirençliliğine dair gitgide artan bilgimize dayanarak, Dünya’nın bu kritik önemdeki alt sistemlerinin işleyişi için güvenli sınırları belirliyor. İnsan toplumları ancak sınırları belirlenmiş güvenli faaliyet alanları içinde kalarak gelişebilir ve başarılı olabilir. Bu sınırları zorladığımızda, bağımlı olduğumuz kaynaklarda geri dönüşü olmayan değişimlere yol açma riskini göze almış oluyoruz.

Her ne kadar bu sınırları geçmenin biyofiziksel ve toplumsal etkileri konusunda bilimsel anlamda bazı belirsizlikler bulunsa da, bu analiz insanların hâlihazırda bu sistemlerden dört tanesinin güvenli faaliyet alanlarının sınırlarını zorladığını ortaya koyuyor. İklim değişikliği, biyosfer bütünlüğü, biyojeokimyasal döngüler ve karas

Documents

Yaşayan Gezegen Raporu 2016...WWF Yaşayan Gezegen Raporu 2016 Sayfa 4 SINIRLARDA YAŞAMAK Kanıtlar hiç bu kadar sağlam, düşüncelerimiz hiç bu kadar net olmamıştı. Şimdi