Upload
others
View
18
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
1
Yedi Temel Araç
• Kalite Kontrol Araçları (Yedi Temel Araç) Nicel veriler– Histogram– Sebep Sonuç Diyagramı– Kontrol Çizelgesi– Pareto Diyagramı– Kontrol Kartları– Yayılım (Scatter) Diyagramları
• 7M Araçları (Yedi Yeni Araç) Nicel ve nitel veriler– Yakınlık Diyagramları– Ağaç Diyagramları– Süreç Karar Program Kartları– Matris Diyagramları– İlişkiler Digrafı– Önceliklendirme Matrisleri– Faaliyet Ağı Diyagramı
2
VERİ TÜRLERİ
Aralık verisi
Yaş - Gelir55 7500042 68000. .. .
Yaş - Gelir55 7500042 68000. .. .Alınan kilo
+10+5..
Alınan kilo+10+5..
Nominal veriler
Kişi Medeni durumu1 married2 single3 single. .. .
Kişi Medeni durumu1 married2 single3 single. .. .Bilgisayar no marka
1 IBM2 Dell3 IBM. .. .
Bilgisayar no marka1 IBM2 Dell3 IBM. .. .
3
VERİ TÜRLERİ
Aralık verisi
Yaş - Gelir55 7500042 68000. .. .
Yaş - Gelir55 7500042 68000. .. .Alınan kilo
+10+5..
Alınan kilo+10+5..
Nominal veriler
Nominal veriler ile tek Yapabileceğimiz, her kategoriye düşen veri miktarını/oranını hesaplamaktır.
IBM Dell Compaq Diğer Toplam25 11 8 6 5050% 22% 16% 12%
IBM Dell Compaq Diğer Toplam25 11 8 6 5050% 22% 16% 12%
4
1. Histogram
• Histogram çizilmesinin en önemli sebebi, ilgilenilen
değişkenin nasıl bir dağılış gösterdiği hakkında bilgi
sahibi olmaktır. Örneğin dağılış şekilsel olarak çift tepeli
bir görünümde ise örneklenen anakütlenin ilgilenilen
özellik bakımından karışık olduğunu gösterebilir.
5
72 78 84 74 6672 64 79 73 7874 77 73 86 5452 90 95 53 8270 75 81 81 7763 70 74 62 7678 62 67 77 6786 66 87 62 6981 76 68 67 8072 84 88 71 68
Örnek
Bir jant üreticisi, üretim bandından çıkan jantların ağırlıklarını ölçmüş ve yukarıdaki verileri elde etmiştir.
6
Histogram 1
1009080706050
2
1
0
C10
Freq
uenc
y
iiAralık sayısı fazla-Aralık genişliği az bu nedenle UYGUN DEĞİL
7
Histogram 2
95908580757065605550
10
5
0
C10
Freq
uenc
y
8
Histogram 3 (Normal Dağılış)
95908580757065605550
10
5
0
C10
Freq
uenc
y
9
Histogram - Çarpıklık
Kuyruk sağda, pozitif yöne doğru çarpık, sağa çarpık.
Örnek: Zor bir sınavın notları
Simetrik dağılım, çarpıklık yok
Örnek: Normal bir sınavın notları
Kuyruk solda, negatif yöne doğru çarpık, sola çarpık.
Örnek: Kolay bir sınavın notları
10
Histogramda mod
Çift tepeli (iki modlu- bimodal) dağılım
Çok modlu (multi-modal) dağılım
11
Histogramların Hazırlanması (Sürekli Değişken Verileri İçin)
Adım1: Kaç adet veri olduğu sayılır
Adım2: Veriler bir kağıda küçükten büyüğe sıralanır
Adım3:Değişim Aralığı hesaplanır
(En Büyük Değer-En Küçük Değer)
Adım4:Aralık sayısı belirlenir
(Analizin tipine göre 5-20 aralığı veya örnek hacminin karekökü esas alınabilir)
12
Adım5: Sınıf aralığı hesaplanırDeğişim Aralığı/Aralık Sayısı
Adım6: Aralıkların başlangıç noktaları belirlenir
Adım7: Her aralığa düşen veri adedi sayılır
Adım8: Histogram oluşturulur.
13
Çubuk Grafik
Bar Chart
01020304050607080
1 2 3 4 5 More
#students
Freq
uenc
y
73
5236
64
28
Bir şirketin 5 farklı departmanında çalışan 253 kişiye, çalışma şartlarından memnun olup olmadığı sorulmuştur. Memnun olduğunu söyleyenlerin departmanlara göre dağılımı yukarıdaki gibidir.
14
Histogram ile ilgili bir link
http://www.ratrat.com/histogram_explorer/he.html
15
2. Kontrol Çizelgeleri
• Kontrol çizelgeleri, maddeler listesi şeklinde düzenlenen ve her bir maddenin ne kadar sıklıkta görüldüğünü gösteren araçlardır.
• En basit şekliyle kontrol çizelgeleri, olması muhtemel olayların önceden tanımlaması yoluyla veri toplama sürecini kolaylaştıran araçlardır.
• Bu sunumda, çeşitli kontrol çizelgelerinin anlatılması ve örneklendirilmesi amaçlanmıştır.
16
Bazı kontrol çizelgesi türleri
• Süreç kontrol çizelgeleri
• Kusur kontrol çizelgeleri
• Tabakalı kusur kontrol çizelgeleri
• Kusur konum kontrol çizelgeleri
• Sebep-sonuç diyagramı kontrol çizelgeleri
17
Kontrol Çizelgeleri
• İyi tasarlanmış bir kontrol çizelgesi araştırmacının sorularına cevap verebilir nitelikte olmalıdır.
– Her şey yapıldı mı?
– Bütün kontroller yapıldı mı?
– Problem ne kadar sıklıkta oluşuyor?
– Problemler X kısmından daha çok Y kısmını mı ilgilendiriyor?
18
Kontrol Çizelgeleri
• Bu sorular ayrıca veri toplayan kişinin, ilgilenilen noktalara ve bunların önemine dikkatini toplamasına yardımcı olur.
• Kontrol çizelgeleri, basit olmalarına rağmen, süreç iyileştirme ve problem çözme araçlarında oldukça kullanışlıdır.
19
Süreç Kontrol Çizelgeleri
• Süreç kontrol çizelgeleri, verilerin frekans dağılımlarının çentik (tally) çizelgelerini ve histogramlarını oluşturmak için kullanılırlar.
• Süreç kontrol çizelgesi ölçüm değerlerinin aralıklarını listeleyip gerçekleşen her gözlem için bir işaret koymak ile oluşturulur.
20
Örnek Süreç Kontrol Çizelgesi
21
Kusur Kontrol Çizelgeleri
• Burada farklı kusur tipleri listelenir ve gözlenen frekanslar kaydedilir.
• İşaretlerin kaydedilmesine özen gösterildiği takdirde kontrol çizelgesi bir bar grafiğe benzemektedir.
22
Örnek Kusur Kontrol Çizelgesi
23
Tabakalı Kusur Kontrol Çizelgeleri
• Bu tür kontrol çizelgeleri, belirli bir kusur tipini mantıksal kriterlere göre tabakalara ayırır.
• Kusur kontrol çizelgesinin bir problemin kök nedenine veya nedenlerine ilişkin yeterli bilgi sağlayamadığı durumlarda tabakalı kusur kontrol çizelgesi kullanılır.
24
Örnek Tabakalı Kusur Kontrol Çizelgesi
parça parça parça parça parça
25
Kusur Konum Kontrol Çizelgeleri
• Bu kontrol çizelgeleri aslında, belli bir sorunun nerede meydana geldiğini gösteren çizimler, fotoğraflar, yerleşim diyagramları veya haritalardır.
• Kök nedenleri belirlemede ve düzeltici faaliyetleri planlamada konum (hatanın meydana geldiği yer) önemlidir.
26
Kusur Konum Kontrol Çizelgeleri (Devam)
• Bu diyagram, başka türlü resmedilmesi zor olan bir sorun bölgesini tanımlamayı kolaylaştırır.
• Pek çok kelime ile anlatılmaya çalışmaktansa sorun bölgesini bir resim ile göstermek çok daha değerlidir.
27
Örnek Kusur Konum Kontrol Çizelgesi - 1
28
Kırmızı işaret: çizik
Mavi işaret: vuruk
Örnek Kusur Konum Kontrol Çizelgesi - 2
29
Sebep-Sonuç Diyagramı Kontrol Çizelgeleri
• Sebep sonuç diyagramları da kontrol çizelgesi olarak kullanılabilir.
• Diyagram hazırlandıktan sonra çalışma sahasına gönderilir ve belli bir sebep veya olay meydana geldiğinde de uygun ok işaretlenir.
30
3. Pareto Analizi
• Pareto Analizi, birden fazla potansiyel fırsattan hangisinin önce ele alınacağını belirlemek için kullanılan bir fırsat sıralama sürecidir.
• “Pek çok önemsiz içinden birkaç önemliyi ayırmak” olarak da bilinir.
31
Pareto Analizi Nerede Kullanılır?
• Pareto analizi, bir kalite geliştirme programının çeşitli aşamalarında bir sonraki adımı belirlemek için kullanılmalıdır.
• Pareto analizi “bir sonraki istatistiksel proses kontrol takımı hangi bölümde olmalıdır” veya “ilk önce hangi tip kusur üzerinde odaklanmalıyız” gibi sorulara cevap vermek için kullanılır.
32
Pareto Analizi Nasıl Yapılır?
Aşağıdaki veriler, bir yedek parça üreticisinin artan müşteri şikayetleri probleminin analizi için kaydedilmiştir.
Problem Şikayet SayısıYanlış sayıda 100Geç teslimat 87Yanlış ürün 235Hasarlı ürün 75Kötü paket 35Yanlış fatura 22
33
Pareto Analizi Nasıl Yapılır? (Devam)
1. Grafik için sınıflamaları (Pareto kategorileri) belirle. Eğer istenen bilgi mevcut değilse, kontrol listeleri ve log listeleri tasarlayarak bilgiyi elde et.
2. Analiz için bir zaman aralığı seç. Aralık tipik performansın bir temsilcisi olabilecek kadar uzun olmalıdır.
3. Her kategorideki toplam meydana gelen olay (maliyet, kusur, vb.)sayısını belirle. Ayrıca genel toplamı da belirle. Eğer genel toplamın sadece çok küçük bir kısmını oluşturan birkaç kategori varsa, bunları “diğer” adlı bir kategoride gruplandır.
Problem Şikayet SayısıYanlış sayıda 100Geç teslimat 87Yanlış ürün 235Hasarlı ürün 75Kötü paket 35Yanlış fatura 22
34
Pareto Analizi Nasıl Yapılır? (Devam)
4. Kategori toplamlarını genel toplama bölüp, 100 ile çarparak her kategorinin yüzdesini hesapla.
5. Kategorileri toplam olay sayısına göre büyükten küçüğe sırla.6. Her kategoriye, önceki kategorilerin yüzdelerini ekleyerek kümülatif
yüzdeleri hesapla.
Problem Şikayet Sayısı (Frekans) Yüzde Kümülatif
YüzdeYanlış ürün 235 0.42 0.42Yanlış sayıda 100 0.18 0.60Geç teslimat 87 0.16 0.76Hasarlı ürün 75 0.14 0.90Kötü paket 35 0.06 0.96Yanlış fatura 22 0.04 1.00Toplam 554 1
35
Pareto Analizi Nasıl Yapılır? (Devam)
7. Sol dikey ekseni 0’dan en az genel toplama kadar ölçeklenmiş bir grafik oluştur. Eksene uygun bir isim ver. Sağ dikey ekseni 0’dan %100’e kadar ölçeklendir. Sağdaki %100, soldaki genel toplam ile aynı seviyede olsun.
8. Yatay ekseni kategori isimleriyle etiketlendir. En soldaki kategori en büyük değerli, ikincisi bir sonraki en büyük, vb. olsun.
36
Pareto Analizi Nasıl Yapılır? (Devam)
9. Her kategorinin miktarını gösteren çubuklar çiz. Çubukların uzunluğu sol dik eksen tarafından belirlenir.
10. Pareto analizi tablosunun kümülatif yüzde sütununu gösteren bir çizgi çiz. Kümülatif yüzde çizgisi sağ dikey eksen tarafından belirlenir.
kategori
Yanlis faturaKötü paket
Hasarli ürünGeç teslimat
Yanlis sayidaYanlis ürün
freka
ns
600
500
400
300
200
100
0
Yuzde100
50
0357587100
235
37
Kusur Tipi İçin Pareto Analizi Örneği
kusur tipi kusur sayisiA 50B 46C 30D 24E 15F 12G 10H 8I 3J 2
38
Maliyet İçin Pareto Analizi Örneği
kusur tipi maliyetF 2900H 2500G 1500E 1000I 600J 500D 400C 300A 200B 100
39
Tabakalı
Pareto
Analizi
Örneği
40
Hatalı Ürün Türleri İçin Pareto Analizi Örneği
41
4. Sebep Sonuç Diyagramları
• Dr.Kaoru Ishikawa tarafından bulunmuştur.• Belirli bir problem ile ilişkili olan bilginin tamamının bir
araya getirilmesi ve grafik üzerinde gösterilmesi için kullanılır.
• Ishikawa diyagramı, balık kılçığı diyagramı ve sebep sonuç diyagramı adlarıyla da anılır.
42
Sebep Sonuç Diyagramları (Devam)
Hazırlık Aşamasında;
• Geliştirilecek olan alanın akış diyagramını geliştirmek. • Çözülecek problemi tanımlamak• Problemin mümkün tüm sebeplerinin bulmak için beyin
fırtınası tekniğini kullanmak• Beyin fırtınasının sonuçlarını mantıksal kategorilere
ayırmak• Her bir kategorideki bütün verilerin ilişkisini doğru olarak
görüntüleyecek sebep sonuç diyagramı oluşturmak
43
Sebep Sonuç Diyagramı Nasıl Çizilir?
ADIM1 : Büyük büyük boy bir kağıdın sağ en üst köşesine bir kutuçiziniz ve kutuyu işaret eden yatay bir ok çiziniz. Kutunun içine, çözmeye çalıştığınız problemin tanımını yazınız.
PROBLEM
44
ADIM 2: Yatay çizginin üstüne ve altına kategori adlarını yazınız.Bunları bir ağacın gövdesinden çıkan dallar olarak düşününüz.
PROBLEM
Kategori 1 Kategori 2 Kategori 3
Kategori 5 Kategori 6Kategori 4
Sebep Sonuç Diyagramı Nasıl Çizilir? (Devam)
45
ADIM 3: Her bir kategori için ayrıntılı sebep verilerini belirleyiniz. Bunları dallar üzerinde önem derecesine küçüklü büyüklü alt dallar olarak düşününüz.
PROBLEM
Kategori 1 Kategori 2 Kategori 3
Kategori 5 Kategori 6Kategori 4
Sebep Sonuç Diyagramı Nasıl Çizilir? (Devam)
46
Sebep Sonuç Diyagramı Çeşitleri
• Yayılım analizi tipi diyagram “bu yayılım neden oluşur?”
Ürünün neden her yeri aynı renkte değil? • Üretim süreci sınıf sebep sonuç diyagramı
diyagramın ana kategorileri veya dalları olarak üretim süreçlerini gösterir.
• Sebep belirleme sebep sonuç diyagramı kategorilere göre gruplandırılmış mümkün tüm sebepler
47
Sebep Sonuç Diyagramının Faydaları
• Kendi başına bir eğitim aracıdır• Farklı fikirlerin oluşmasını teşvik eden bir rehber olarak
hizmet eder • Diyagramı oluşturulduktan sonra, araştırmanızın bir
kaydı olur • Sebep sonuç diyagramı geçerli anlama seviyenizin bir
gösterimidir
48
CEDAC – Ek Kartlarla Sebep Sonuç Diyagramı
• Japon Dr.Ryuji Fukuda tarafından geliştirilmiştir.• Grup, toplantılarındaki fikirlerin yanı sıra, toplantı
odasının dışındaki fikirleri de küçük kartlarda toplayabilir.
• Kartlar, grup içinde bulunmayan kişilerden veri toplamak için bir araç olarak kullanılırlar ve süreç ile yakın ilişkide bulunan herkese dağıtılabilirler.
• Çoğunlukla, kartlar, standart sebep sonuç diyagramındaki kısa girişlerden daha fazla bilgi sağlarlar.
49
Örnek Sebep Sonuç Diyagramı -1
50
Örnek Sebep Sonuç Diyagramı -2
İŞGÜCÜ MAK İNELER
METOTLAR MATERYALLER
MÜ ŞTERİYEODAKLANAMAMA
YÖNET İCİLER
B İLENEN PROB.HİTAPETMEME
UZUN SAATLERDAHA ÇOKSEYEHAT
ALANMÜHEND İSLERİ
EKSİK ALETLER
GARANT İ YOK
BELGESİZ
ALAN ONARIMI
ACİLGÖREVLENDİRME
YO ĞUN SATIŞ
SATI ŞLAR
İZLEME YOK
ÖDÜL YOK
SATI Ş ELEMANLARI
TELEFONPERSONEL İ
E ĞİTİMSİZ
YAVA Ş
BİLGS.GEÇİRİLMEYENBİLGİ
ÇA ĞRININİZLEDİĞİ TELF.
DÖKÜMANSIZ
ÇOK YAVA Ş
B İLGİSAYAR
PROGRM YOK
YETERS İZ KAPASİTE
A ŞIRI YÜKLEME
YETERS İZ HATLAR
TELEFONLAR
TEL.NO.ÇEV İRME
YAVA Ş ÇEVİRME
EKSİK ALETLERUZMAN DE ĞİL
EK İPMAN ONARIMI
TEST EDİLMEMİŞ
BAZEN KUSURLU
TEPK İSİZMÜ ŞTERİ
DE ĞİŞKEN KALİTE
AYRI TEDARİKÇİPARÇALARI KES
A ŞIRI BÜROKRASİ
YAVA Ş DAĞITIM
ZOR TAMAMLAMA
ZAYIF TASARIM
ŞİKAYET OLUŞTURMA
ANALİZ İÇİN UYGUNSUZ
BİLGS.GEÇİRİLMEYENBİLGİ
51
Örnek Sebep Sonuç Diyagramı -3
KALABALIK GİDİŞ YOLU
İNSANLAR POLİTİKALAR
METOTLAR
ALIŞKANLIK
TALİMATLARIN VERİLECEĞİ KAYITİŞLEMLERİNİN UNUTULMASI
ZORUNLU BÖLÜM YERLEŞİMİ
SINIRLI İŞARETLER
BİRİMİN İŞARETLENMEMESİ
KORİDOR DÜZENİ
TESİS
HASTALARIN RÖNTGENBÖLÜMÜNÜ BULMAKTAZORLUK YAŞAMALARI
52
5. Kontrol Kartları
Kontrol kartları iki temel sınıfa ayrılır. Bunlar; Sürekli değişkenler için kullanılanlar(ölçümler veya ölçülebilen özellikler için):
Kesikli değişkenler için kullanılanlar(sayım verileri veya ölçülemeyen özellikler için) : p, np, c,u
X , R, S Kartı
53
Ne zaman hangi kart?
54
Örnek
2520151050
110
100
90Subgroup
Mea
ns
X=99.49
3.0SL=108.0
-3.0SL=90.97
30
20
10
0
Rang
es
R=14.76
3.0SL=31.21
-3.0SL=0.000
Xbar/R Chart for C1-C4
55
Karar Kriterleri
ÜKL
AKL
X
B
A
C
C
B
A
X
X
Test 1. A bölgesinin üstünde bir noktanın bulunması.
ÜKL
AKL
X
B
A
C
C
B
A
X
Test 2. C bölgesinde ya da C bölgesinin üstünde sıra halinde dokuz noktanın bulunması.
ÜKS
AKS
X
B
A
C
C
B
A
X
Test 3. Sıra halinde gittikçe artan ya da azalan altı noktanın bulunması.
X
ÜKS
AKS
X
B
A
C
C
B
A
Test 4. Sıra halinde yukarıya ya da aşağıya dalgalanan ondört noktanın bulunması.
X
56
Karar Kriterleri - Devam
ÜKS
AKS
X
B
A
C
C
B
A
Test 8. Sekiz noktanın merkez çizginin heriki tarafında sıra halinde bulunup C bölgesinde yer almaması
X
ÜKS
AKS
X
B
A
C
C
B
A
Test 7. C bölgesinde(merkez çizginin yukarısında ve aşağısında) sıra halinde onbeş noktanın bulunması.
X
ÜKS
AKS
X
B
A
C
C
B
A
Test 6. B bölgesinde ya da B bölgesinin üstünde sıra halinde beş noktadan dördünün
bulunması.
X
XÜKS
AKS
X
B
A
C
C
B
A
Test 5. A bölgesinde ya da A bölgesinin üstünde sıra halinde üç noktadan ikisinin bulunması.
X
XX
57
8. Yayılım Diyagramı
58
AKIŞ DİYAGRAMLARI
• Girdileri, işlemleri ve çıktıları en basit şekli ile ifade eden
grafiksel gösterim araçlarıdır.
– Girdiler: malzeme, iş gücü, ekipman …
– İşlemler: girdilerin üzerindeki işlemler, depolama, bekleme,
taşıma …
– Çıktılar: ürün veya hizmetler, hurda, yeniden işleme, kirlilik …
• İstenen ve anlaşılır detayda olmalıdırlar.
(Basit olmalıdırlar, ama en basiti değil)
59
KULLANILAN SEMBOLLER (ANSI)
DİKDÖRTGEN işlem yapılansüreç adımını temsil eder.
KARO karar noktasıdır. Bir sonraki aktiviteninuygulanması bu kararın sonucuna bağlıdır.
D "Gecikme" yi ifade eder.
ALTIGEN sembolü hazırlıkaktivitesini gösterir.
AÇEMBER akış diyagramının devam ettiğiniveya diğer bir akış diyagramıyla bağlantılıolduğu noktayı gösterir.
60
ÖRNEK
61
Kalite araçları ile ilgili bir link
http://www.skymark.com/resources/refhome.asp