YOĞUN BAKIM ÜNİTELERİNDE TEMİZLİK VE DEZENFEKSİYON UYGULAMALARI

YOĞUN BAKIM ÜNİTELERİNDE TEMİZLİK VE DEZENFEKSİYON

UYGULAMALARI

Goncagül ARSLANEnfeksiyon Kontrol Hemşiresi

Yoğun bakım ünitelerinde yatanhastalar, hasta güvenliği ihlallerine

ve tıbbi hatalara daha açıktırlar.

Pronovost et al. Defining and measuring patient safety. Crit Care Clin 2005; 21:1-19.

YBÜ’lerinde nozokomiyal enfeksiyon 5-10 kat yüksek

Hastane yatakları:YBÜ %5-10

Hastane enfeksiyonları: %25’i YBÜ

Hastane enfeksiyonları sıklığı: %5 - % 15

Yoğun bakım birimlerinde HE: %25-33

Ülkemizdeki YBÜ enfeksiyonları 5.3 % - 56%

YOĞUN BAKIM HASTALARI

Kişisel faktörler

Yaş Antibiyotik kullanımı

Altta yatan hastalıklar Ümmin sistem

Hastalığın ciddiyeti Kolonizasyon

Kurumsal faktörler

El yıkama-Eldiven kullanımı Hasta/sağlık personeli oranı

İzolasyon teknikleri ve Temizlik ve dezenfeksiyon

standart önlemlere uyma uygulamaları

Kolonizasyon EnfeksiyonHastane

Enfeksiyonu

YOĞUN BAKIMDA ENFEKSİYON GELİŞİRSE

Yüksek ölüm oranı(mortalite) Yüksek maliyet Yüksek antibiyotik direnci Hastanede kalış süresinde artış

Evsel atık

Yoğun bakım Ünitesinde enfeksiyonlar ilk günlerde hastanın kendi florasından

kaynaklanırİlk dört günden sonra ünitenin florası ile

kolonizasyon ve enfeksiyonlar başlar.

ENFEKSİYONLARIN BULAŞMASINDA

Çalışan personelin elleri

Çevre Ortam yüzeyleri Kontamine araç gereçler

MRSA,VRE

MRSA,VRE

MRSA,VRE

~ Kontamine yüzeyler geçişi artırır ~

X: Pozitif Enterococcus spp. kültürü

Patojenler her yerde hazır ve nazır!

ÇİD MİKROORGANİZMALAR

ÇİD MİKROORGANİZMALAR

Yüzeylerde bulunan bu mikroorganizmalar sağlık çalışanlarının elleriyle ya da

temizlenmemiş tıbbi cihazların hastalar arasında transferiyle bulaşır

Temiz bir çevre hastane enfeksiyonlarını önlemede

önemli bir rol oynar

ÇEVRE ENFEKSİYON İLİŞKİSİ

MRSA ile enfekte hastaların odalarında çevreye temas eden sağlık çalışanlarının eldivenlerinde, hastalara temas edenlerden daha fazla MRSA tespit edilmiştir

Boyce ve ark.

ÇEVRESEL YÜZEYLER

Ortam yüzeyleri

(duvar, zemin,masa, sandalye vs)

Tıbbi alet yüzeyleri

(pompalar,monitörler, ventilatörler vs)

El temasının yoğun olduğu

El temasının az olduğu

yüzeyler

Evsel atık

ÇEVRESEL KONTAMİNASYON

Yoğun kontamine yüzeyler

o Kapı kollarıo Lavabolaro Hasta yataklarıo Hasta dosya kaplarıo Hasta odasındaki diğer

mobilyalaro Telefon, klavyelero Elektrik düğmeleri

Az kontamine yüzeyler

o Duvarlaro Kapı ve pencerelero Yero Lambalar

Evsel atık

Çevresel kontaminasyon

o MRSA ile GİS kolonizasyonu ve ishali olan hasta

odasındaki çevresel yüzeylerdeki kontaminasyon %59

Yatak başucu demirlerinde %100 Televizyon kumandası %75 Yatak başı tabloları %63 Klozet %63 Kapı kolu %38 Intravenöz sıvı pompaları %25

o GİS kolonizasyonu olmayan MRSA infeksiyonu olan hastalarda çevresel yüzeylerdeki kontaminasyon %23

Temizlik: Objelerden bütün yabancı maddelerin (Kan,idrar, balgam vs) uzaklaştırılmasıdır.Su ve genel temizlik malzemeleri kullanılarak yapılır

Dezenfeksiyon:Cansız yüzeylerden bakteri sporları hariç patojen mikroorganizmaların uzaklaştırılması işlemi.Dezenfeksiyonda istenen etkiyi sağlayabilmek için mekanik temizlik şarttır.

Sterilizasyon:Sporlu bakteriler dahil tüm mikroorganizmaların yok edilmesidir

GENEL TANIMLAR

EH Spaulding Tıbbi gereçleri kullanım alanı ve vücutla temasına göre üç kategoriye ayırdı.(1968)

Kritik aletler: Steril vücut boşluklarına, dokulara ve vasküler

sisteme giren aletler (cerrahi aletler, kardiyak ve üriner kateterler,implantlar, vb.)

Yarı-Kritik aletler: Mukoza veya bütünlüğü bozulmuş cilt ile

teması olan aletler (endoskoplar, laringoskop bladeleri, ventilatör ve anestezi devreleri, vb.)

Kritik olmayan alet ve yüzeyler:Bütünlüğü bozulmamış cilt ile temas (yerler,

duvarlar, mobilyalar, tansiyon aleti, vb.)

KULLANILAN CİHAZ VE MALZEMELER

Kritik araç gereçler

Yarı kritik araç gereçler

Kritik olmayan araç gereçler

Sterilizasyon

Temizlik

YYDD/Sterilizasyon

Yoğun bakım üniteleri riskli hastane alanları arasında yer alırlar

Yoğun Bakımlarda günlük çevre temizliğinin hastanenin diğer bölümlerinden farklı

olması gerekmektedir

TEMEL İLKELER

o Toz alma dışında her tür temizlik işlemi sırasında uygun eldiven giyilmeli, işlem bitiminde eldiven çıkarılıp el hijyeni sağlanmalıdır.

o Ellerinde yara, çizik, vb. bulunan temizlik personeli toz alma işlemi sırasında steril olmayan temiz eldiven giymelidir.

o Eldivenli ellerle kapı kolu, telefon, masa, vb. yüzeylere temas edilmemelidir.

TEMEL İLKELER

o Tüy bırakmayan temizlik bezleri tercih edilmelidir,bez ve kova renkleri kullanım alanına göre belirlenmelidir.

o Kirli bezle temizliğe devam edilmemeli, sık bez değiştirilmelidir.

o Kirlenen bezler sıcak su ve deterjanla yıkanıp kurutulduktan sonra kullanılmalıdır.

TEMEL İLKELER

TEMEL İLKELER

Servis temiz ve tozsuz olmalı Asla kuru süpürme yapılmamalı

TEMEL İLKELER

TEMEL İLKELER

TEMEL İLKELER

oDezenfektan solüsyonlar kullanacağı zaman hazırlanır ,işlem bitiminde bekletmeden dökülür.

oHangi amaç için kullanılacaksa ona göre hazırlanır,önerilen oranların dışına çıkılmaz

o Dezenfektan ve deterjanlar asla karıştırlımazlar.Aksi taktirde dezenfektanın etkinliği azalacak ve yapılan işlem yarar yerine zarar getirecektir.

HASTANEMİZDE KULLANILAN DEZENFEKTANLAR

Çamaşır suyu (sodyum hipoklorit)1/10’luk konsantrasyon (5000-6150 ppm)

1/100’lük konsantrasyon (500-615 ppm)

Gluteraldehit %2’lik (cidex)

Alkol bazlı yüzey dezenfektanları(kullanıma hazırdır. %70 alkol içerir)

TEMEL İLKELER

TEMEL İLKELER

Hazırlanan solüsyonlar kirlendikçe ve izolasyon odalarında kullanımdan sonra değiştirilmelidir. Temizlik malzemeleri temizlik sonrası uygun şekilde yıkanıp kurutulmalıdıro Dezenfektanlar kesinlikle göz kararı

sulandırılmaz

ÇEVRE ORTAM YÜZEYLERİNİN TEMİZLİĞİ İÇİN GENEL ÖNERİLER 1

Oda içindeki atıklar eldiven giyilerek toplanır Asla toplama sırasında kovadan boşaltma

yapılmaz, çöp poşetine basınç uygulanmaz(yaralanma riski)

Kirli olan çöp kovaları temizlenir,1/100 oranında çamaşır suyu ile dezenfekte edilir ve sonra yeni poşet takılır

Delici kesici atık kutuları ¾ oranında dolunca yenisi konulur.

Atık toplama işi bitince eldiven çıkarılı, eller yıkanır


Oda temizliği için kullanılacak her tür malzeme temizlik işlemine başlamadan odaya getirilir

Odadaki yüzeylerin dezenfeksiyonu için hazırlanacak dezenfektanlar temizlikten hemen önce hazırlanır

Masa, dolap etejer vs üzerinde bulunan eşyalar geçici bir süre için kaldırılır

Etejer üzerinde bulunan hemşire gözlem ve doktor dosyaları günlük düzenli olarak ve kirlendikçe temizlenir ve alkol bazlı yüzey dezenfektanı ile dezenfekte edilir

ÇEVRE ORTAM YÜZEYLERİNİNTEMİZLİĞİ İÇİN GENEL ÖNERİLER 3

Hasta etejerleri her gün düzenli olarak ve hasta taburcu oldukça temizlenir ve 1/100 çamaşır suyu ya da alkol bazlı yüzey dezenfektanı ile dezenfekte edilir

Monitörler her gün düzenli olarak iki kez ve hasta taburcu olduğunda,kirlendikçe mekanik olarak temizliğin ardından alkol bazlı yüzey dezenfektanı ile dezenfekte edilir

Monitör kabloları da günlük olarak silinir ve 1/100 oranında hazırlanmış çamaşır suyu ile dezenfekte edilir

Mobilya, yatak, yatak standı, Yatak kenerları ve korkulukları, kumandası,hasta transfer aracları (sedye,tekerlekli sandalye vs), serum askıları vb.Her gün düzenli olarak, hasta taburcu olduğunda ve kirlendikçe tekrarlanır

Deterjanlı su ile temizlenir ve kurulanır. % 70 alkol veya % 1 sodyum hipoklorit ile dezenfekte edilir.



Mekanik ventilatorlerin ekranları ve dış yuzeyleri günlük olarak düşük düzey bir dezenfektanla (1/100 çamaşır suyu ya da alkol bazlı yüzey dezenfektanı) silinir.

Respiratör kablolarının yere değmemesine özen gösterilir (Yoğun bakım ünitesinde yere temas malzeme en aza indirilmelidir)

Respiratör kablolarının dış yüzeyleri aynı şekilde hazırlanan solüsyon ile kanla bulaşma yok ise günlük olarak temizlenir.

Kablo ve respiratörde kanla bulaşma varsa ilk etapta kirli kısım bir bezle silinmeli,daha sonra 1/100’lük çamaşır suyu ile dezenfekte edilmelidir.

Zeminler;her gün düzenli olarak, Günde en az bir kez, Kirlendikçe, Hasta taburcu olduğunda su ve deterjanla

temizlenir Temizlik sonrasında 1/100 oranında çamaşır

suyu ile dezenfeksiyonu sağlanır Temizlik temizden kirli alana doğru yapılır



MİNİMAL EL TEMASI OLAN YÜZEYLER Rutin hasta bakım alanlarındaki yatay

yüzeyler (örneğin; pençere kenarları ve sert zemin kaplamaları;

Düzenli şekilde günde bir kez Kirlenme veya sıçrama olduğu zaman Hasta taburcu olduğu zaman temizlenir


Duvarlar, pencere raf ve benzeri kritik olmayan alanlar gözle görünür bir kirlilik olduğunda su ve deterjanla temizlenir

Lavabolar günde en az bir kez bir ovucu ile ovularak temizlenir

Tuvaletler günde bir kez ve kirlendikçe temizlenir

Tuvalette kullanılan temizlik malzemeleri başka yerde kullanılmaz


Şilteler/yastıklar şilteler/yastıklar daima plastik koruyucu ile kullanılır. Hasta aralarında ve gerektiğinde deterjanlı su ile temizlenir.

% 70 alkol veya % 1 çamaşır suyu ile ile dezenfekte edilir


Sabunluklar üst üste doldurma yapılmaz Temizlenir durulanır ve kurulanır, sonra yeni

sabun doldurulur Bu işlem haftada en az iki kez ve sabun

bitiminde tekrar yapılır Hastanemizde sabunluktan alınan kültürde

100 koloni üzerinde Klebsiella spp üretilmiştir


Telefonlar ve klavyeler deterjanlı su ile temizlenir ve kurulanır.

% 70 alkol ile hergun silinir. Bu işlem günde en az iki kez ve kirlenme

oldukça tekrarlanır Sık el teması olan elektrik düğmeleri,kapı

kolları günlülük olarak ve kirlendikçe temizlenir ve dezenfekte edilir


Çamaşırlar patojenlerin havaya yayılmasına engel olmak için çok yavaş hareketlerle toplanırlar

Asla yere atılmazlar ve sıvı geçirmez bir torbaya yerleştirilir + torba sıkıca kapatılır.

Kan, vücut sıvıları, sekresyon ve atıkların dışarıya çıkması engellenir.

Hasta bakım alanlarından uzak bir yerde birbirinden ayrılır ve düzenlenir

Kirli odasında bulunan kirli çamaşır konteynırlarına yerleştirilir

Kirli ve temiz çamaşır arabaları ayrı olmalıdır Çamaşır arabalarının temizlik ve dezenfeksiyonu

yapılmalıdır

KAN VE VÜCUT SIVILARI DÖKÜLDÜĞÜNDE TEMİZLİK

Bütün kan ve vücut sıvıları infekte kabul edildiğinden dökülme ve sıçramalarda temizlik güvenli bir şekilde sağlanmalıdır.

Katı yüzeylerin üzerine damlayan ya da sıçrayan kan veya vücut sıvıları 1/10 luk sodyum hipoklorit solüsyonuna batırılmış kağıt havlu ile temizlenmelidir.

KAN VE VÜCUT SIVILARI DÖKÜLDÜĞÜNDE TEMİZLİK

İşlem esnasında işlemi yapan personel kendini korumak için gömlek ve eldiven giymelidir.

Kullanılan bütün malzemeler enfekte atık torbasına konmalıdır.

İşlem sonrası eldivenler çıkartıldıktan sonra eller yıkama talimatına uygun olarak yıkanmalıdır.

CİHAZ VE MALZEMELERİN GENELTEMİZLİĞİVE DEZENFEKSİYONU İÇİN ÖNERİLER 1

o Ambular mümkünse tek kullanımlık olmalı

o Bu mümkün değilse;o Kaba kirlerinden arındırılır, o 1/100’lük çamaşır suyunda 30 dk’ bekletiliro Bol su ile durulandıktan sonra kurulanıp, kapalı bir

yerde saklanıro Ambu balonu ve laringoskop kesinlikle suya

batırılmamalı,hazırlanmış solüsyona batırılmış bir bezle silinmeli

o Ambu ve bleytler kullanım sonrası hemen dezenfekte edilmeli,kullanılmadığı sürece kuru saklanmalıdır.

o Kullanılmadığı sürece 2 haftada bir dezenfekte


o Laringoskop ve bladeler;o Mekanik temizliği takiben %2 Gluteraldehit

içinde 20 dk bekletiliro Dezenfektandan alınan malzeme durulanır,

kurulanır ve kuru saklanıro Blade sapı mekanik temizliği takiben uygun

bir dezenfektanla (%70 alkol) silinir


o Solunum devreleri:o Tek kullanımlık olmalıo Rutin değişim önerilmez,kirlendikçe ve

hastadan hastaya değişim önerilir


o Nemlendiriciler; tek kullanımlık olmalı,o İçine mutlaka steril su konulmalı,o Sabit nemlendiriciler kullanılıyorsa her

hastadan sonra 1/100 çamaşır suyu ile dezenfekte edilmeli,kullanılmadığı sürece kuru saklanmalı


o Bakteri filtreleri 24 saatte bir değiştirilmelidir.

o Nazal oksijen kanülleri ve maskeleri fonksiyon

bozukluğu veya gözle görünür kirlenme oldukça değiştirilmelidir

Kritik olmayan aletler: Tansiyon aleti manşonları,EKG kablo,

probları ve tutucuları,Steteskop,yatak yüzeyleri,ilaç kadehleri,oksijen maskeleri, maske,mekanik temizliği takiben

1/100 çamaşır suyu ya da %70 alkol ile siinir



Aspiratör torbaları 4/3 oranında dolunca değiştirilir ve kavanoz kısımları yıkanır durulanır kurulanır ve yeni torba takılır

Aspiratör hortumları kirlendikçe değiştirilir. Bu mümkün değilse temizlenir ve 1/10 oranında hazırlanmış çamaşır suyunda 20 dk bekletilir, durulanır ve kurulandıktan sonra tekrar kullanılabilir

Evsel atık

Kullanılan malzemelerin değişim süreleri:

İV infüzyon setleri:48-72 saatTPN Setleri:24 saatİntraketler:72 saatte Arteriyal kateter:7 günArteriyal kateter leneleri,Transducer.SVP kateter lineları, üç yollu musluk:72 saatteSVK,Üriner kateter,Ürofix ve idrar torbaları, solunum devreleri,trakeostomi kanülü rutin değişimi önerilmez.

Evsel atık

Kullanılan malzemelerin değişim süreleri:

•Aspiratör kavanozu; 24 saatte bir dezenfeksiyonu•Aspiratör torbaları; 2/3 dolunca•Aspiratör hortumu; kirlendikçe•Enteral Feding (PVC); 6-8 hafta•Nazo intestinal tüp (PVC); 6-8 hafta•Nazogastrik tüp (lateks);haftada bir

ELLERİMİZDE SAĞLIK

ELLERİNİZE SAĞLIK

Documents

YOĞUN BAKIM ÜNİTELERİNDE TEMİZLİK VE DEZENFEKSİYON UYGULAMALARI