yuf sYhe Mkq[Lkk - Amazon S38) y{kLk Lkk{kLke nfefík 183 • yÕ÷k{k þu¾ íkkrnh Mk{kðe LksVe ÷¾u Au fu, 184 ¼køk-13 • nÍhík WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLke

rfíkkçkLkwt Lkk{ : n. WB{w÷çkLkeLk(Mk÷k.)Lkwt SðLk [rhºk

÷u¾f : yÕ÷k{k Í{eh yÏíkh Lkfðe

yLkwðkË : Rçkúkne{ çke. Ãkxu÷

{ki÷kLkk nwMkiLkyn{Ë Ãkxu÷

«Úk{ ykð]r¥k : rzMkuBçkh 2010, {kunho{ rn.Mk. 1432

«fkþf : y{eY÷ {kuy{uLkeLk ÷kÞçkúuhe, ¼Y[

ftÃkkurÍtøk : Íhøkk{ nwMkiLk yB÷ðe

íkkrçkþ økúkrVõMk : s{k÷Ãkwh, y{ËkðkË-1

{kuçkkR÷ : 9898222791

Ãk]c : 360

«ík : 2000

®f{ík : {nqo{eLk {kxu yuf Mkq. Vkíkunk íkÚkk çkrûkMk {kxu Ëwyk

(Not For Sale)

yuf sYhe Mkq[Lkk

Rçkúkne{ çke. Ãkxu÷Lke {w÷kfkíkLkku Mk{Þ

MkktsLkk

4- 00 Úke 6- 00

ðkøÞkLkku hnuþu.

Ëhuf ÔÞÂõíkyu yk Mk{Þøkk¤k{kt s ykððwt.

II

nÍhík WB{w÷çkLkeLk

Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkwt {wçkkhf SðLk[rhºk

÷u¾f

yÕ÷k{k Í{eh yÏíkh Lkfðe (ÃkkrfMíkkLk)

økwshkíke yLkwðkË

Rçkúkne{ çke. Ãkxu÷

Mobile : 94279 36614{ki÷kLkk nwMkiLk yn{Ë Ãkxu÷

Mobile : 94280 26612

: ÃkkuMx÷ yuzÙuMk :

y{eY÷ {kuy{u™e™ ÷kÞƒúuhe

…ku. ƒku. ™t. 4, ¼Y[-392001, Vku™ : 240567

Email : [email protected]

: «fkþf :

y{eY÷ {kuy{uLkeLk ÷kÞçkúuhe, ¼Y[

yu-170, yun{Ë™„h, {™wƒh hkuz, ¼Y[-392001.

VkuLk : 0091-2642-240567

IVIII

yLkw¢{rýfk

� «MíkkðLkk XVII

¼køk-1

• †eLke ©ucíkk yLku yÍ{ík-fwhykLk yLku

{kunt{Ë ð yk÷u {kunt{ËLke árü{kt 2

• Íðò yVeVk Mkk÷unk MkykËíku yÍe{k Au 22

¼køk-2

• nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{Lke fkixwtrçkf,

Ãkkrhðkrhf ®sËøke 24

(1) nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{Lke ÃkíLkeykuLkk 25

Lkk{-Lktçkhðkh rLkfknLkwt ð»ko yLku rðøkík 26

(2) nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{Lke yð÷kË 30

(3) nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{Lkk

MkknçkÍkËkykuLkk Lkk{ 32

• nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{Lke ðtþkð÷e Ãkkt[

MkknçkÍkËkykuÚke [k÷e 33

(4) nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{Lke

MkknçkÍkËeykuLkk Lkk{ 34

(5) nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{Lkk íku çkuxkyku

su fhçk÷k{kt þneË ÚkÞk 36

¼køk-3

• nÍhík WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk

RríknkMkLke hkuþLke{kt 38

(1) ¾kLkËkLke íkhrçkÞík (rþûký-«rþûký) 39

¼køk-4

• nÍhík WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkwt Lkk{

yLku fwrÒkÞík 44

(1) nÍhík WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLke

rð÷kËík 44

(2) nÍhík WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn

y÷ÞnkLkwt Lkk{ 45


fwÒkeÞíkLke [khu íkhV ÏÞkrík 49

(4) nÍhík WB{w÷çkLkeLkLkwt Lkk{ ÄhkðLkkhe {kyku 52

(5) nÍhík WB{w÷çkLkeLkLkk ÷fçkku(WÃkLkk{ku) 54

¼køk-5


y÷ÞnkLkwt ¾kLkËkLk 56


ðkr÷Ën Mkw{k{k ¾kíkwLk 61

(3) nÍhík WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkk

çkkÃk-ËkËkyku sLkkçku hMkq÷wÕ÷kn MkÕ÷Õ÷knku

y÷Þnu ðyk÷une ðMkÕ÷{Lke Mkuðk{kt 61

(4) nÍhík WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkku

fçke÷ku yLku støku nwLkiLk 63

(5) nÍhík R{k{ nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{Lkk

yLkMkkh{kt ¾kLkËkLku WB{w÷çkLkeLkLkk {kýMkku 64


ðkr÷Ë rnÍk{ rf÷kçke 64

(7) rnÍk{Lke S¼Úke {ki÷kyu fkyuLkkíkLke íkkheV 66

VIV

¼køk-6

• nÍhík WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLke

ðtþkð÷e-þshn yLku LkMkçk 68

(1) ðtþkð÷eLke VÍe÷ík yLku íku rðþuLkwt ¿kkLk 68

(2) nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{ yLku

WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkku þshn 77

(3) nÍhík WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkwt

çkkÃkLke íkhVÚke LkMkçkLkk{wt-ðtþkð÷e 79


{kLke íkhVÚke LkMkçkLkk{wt(ðtþkð÷e) 79

¼køk-7

• nÍhík WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk yLku

nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{Lke þkËe 82


y÷ÞnkLkwt Ïðkçk (MðÃLk) 82


y÷ÞnkLkk rLkfkn 84

(3) rçkLíku hMkq÷Lkk ÃkAe nÍhík y÷e

y÷ÞrnMMk÷k{Lkk rLkfkn 90

(4) yfe÷ RçLku yçke íkkr÷çkÚke nÍhík

y÷e y÷ÞrnMMk÷k{Lke Vh{kRþ 91

(5) nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{ yLku sLkkçk

yfe÷Lke ðå[u ÚkÞu÷e ðkík[eík 92


{ktøkýe {kxu sLkkçk yfe÷Lkwt sðwt. 93

(7) nÍhík WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk

yLku rnÍTÍk{ ðå[u ÚkÞu÷e ðkík[eík 94

(8) sLkkçk WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk

nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{Lkk ½hu ykÔÞkt 96

(9) rLkfknLkku ¾wíçkku 96

(10)nÍhík WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk

y{eY÷ {kuy{uLkeLkLkk ½uh ykÔÞkt íkku Úkkuzk

fr÷{kík yËk fÞko. 99

¼køk-8

• nÍhík WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk yuf

ykËþo ÃkíLkeLkk YÃk{kt 102


yLku þnkËík nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{ 102

(2) nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{Lke þnkËík{kt

þk{Lke nwfw{íkLkku nkÚk níkku 105

(3) nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{Lkwt ÃkkuíkkLke

yð÷kËLku ðMkeGÞík Vh{kððwt 108

(4) nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{u R{k{

nMkLk y÷ÞrnMMk÷k{Lkk nkÚk{kt çkÄk s

çkuxkykuLkk nkÚk ykÃke ËeÄk 109


çku[uLke, ÃkhuþkLk Úkðwt 110

(6) nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{Lkwt

hze Ãkzðwt 110

(7) ËMíku nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{{kt

y÷{ËkhLkku nkÚk 111

VIIIVII

¼køk-9


yuf ykËþo {k Lkk YÃk{kt 114

(2) nÍhík yççkkMk y÷{Ëkh

y÷ÞrnMMk÷k{Lke rð÷kËík 117

(3) nÍhík yççkkMk y÷{ËkhLke rð÷kËík

ð¾íku nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{

nÍhík ÍÞLkçk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk

yLku nÍhík WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn

y÷Þnk ðå[u ðkík[eík. 118

(4) nÍhík yççkkMk y÷{Ëkh y÷ÞrnMMk÷k{

¾wþy¾÷kf, Ãkkf Mkehík, Sðtík ytíkhkí{kðk¤k

yLku «¼kðþk¤e ÔÞÂõík¥ðLkk {kr÷f níkk 120


ÃkkuíkkLke ðkr÷Ën {krsËnLke árü{kt 124


ÃkkuíkkLkk ¼kRLke árü{kt 126


Mkçkh yLku ®n{ík 128

(8) nÍhík yççkkMk y÷ÞrnMMk÷k{Lke rð÷kËíkLke

íkkhe¾ ytøku íkunfef 130

(9) nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{Lke ÃkuþkLke

MksËyu ¾kr÷f{kt 137

(10)nÍhík yççkkMk y÷ÞrnMMk÷k{Lke «Úk{

árü nÍhík R{k{ nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{Lkk

{wçkkhf [unhk WÃkh Ãkze 133

(11)ÍçkkLk {wçkkhf R{k{ nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{Lke

nÍhík yççkkMkLkk {kU {kt 134

(12)nÍhík yççkkMk y÷{Ëkh {ÂMsË{kt 136

(13)nÍhík yççkkMk y÷ÞrnMMk÷k{Lke

þnkËíkLke ¾çkh yLku WB{w÷çkLkeLk

Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkwt YËLk 137

(14)nÍhík yççkkMk y÷ÞrnMMk÷k{Lkk yfefkLke

hMk{ yLku ykÃkLkwt {wçkkhf Lkk{ 138

(15)nÍhík yççkkMkLkwt Lkk{ yLku þçËfku»k 139

(16) nÍhík yççkkMk y÷ÞrnMMk÷k{Lkwt çkk¤Ãký

yLku yÕ÷knLke {yhuVík (yku¤¾) 141

(17)nÍhík yççkkMk y÷ÞrnMMk÷k{Lkwt çkk¤Ãký yLku

R{k{ nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{Lke r¾Ë{ík 144

¼køk-10

• nÍhík WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkku

çknkËwh Ãkwºk nÍhík yççkkMk y÷{Ëkh

y÷ÞrnMMk÷k{ 148

(1) þwòyíku nÍhík yççkkMk y÷ÞrnMMk÷k{ 148

(2) ðkr÷ËnLke nÞkíke{kt þwòyík 149

(3) støku rMk^VeLkLke yuf ½xLkk 149

(4) RçLku rÍÞkËu nÍhík yççkkMk y÷{ËkhLku

y{kLk ÷¾e ykÃke 150

(5) nÍhík yççkkMk y÷ÞrnMMk÷k{ ßÞkhu

Ãkkýe ÷uðk økÞk 151

(6) sLkkçk yççkkMk y÷ÞrnMMk÷k{ VwhkíkLkk rfLkkhu 151

(7) nÍhík yççkkMk y÷ÞrnMMk÷k{Lke yuf nkÚk

ðzu støk 151

(8) ðeMk yMknkçk 152

(9) çknkËwheLke [h{Mke{k 152

(10)fík÷ ÚkÞu÷kykuLke MktÏÞk 152

(11)Ëhçkkhu ÞÍeË{kt ÍÞLkçkLke íkfheh 154


yð÷kËLke þwòyík 155


çknkËwhe “{k” WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn

y÷ÞnkLke árü{kt 155

¼køk-11


[kh çknkËwh çkuxkyku 158

(2) nÍhík yççkkMk y÷ÞrnMMk÷k{Lkk

¼kRykuLkku sL{ 158

(3) yçËwÕ÷kn Lkk{ hk¾ðkLkwt fkhý 160

(4) R{hkLk Lkk{ hk¾ðkLkwt fkhý 161

(5) syVh Lkk{ hk¾ðkLkwt fkhý 161

(6) fhçk÷k{kt nÍhík WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn

y÷ÞnkLkk çkÄk s çkuxkykuLke fwhçkkLkeyku 162

(7) nÍhík WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkk çkeò

VhÍtË yçËwÕ÷kn RçLku y÷e y÷ÞrnMMk÷k{ 164

(8) {uËkLku støkLke íkhV ykøkufq[ yLku òtrLkMkkhe 165

(9) nÍhík yçËwÕ÷kn RçLku y÷e

y÷ÞrnMMk÷k{Lke þnkËík 166

(10)nÍhík yçËwÕ÷kn WÃkh R{k{u {kMkq{ nÍhík

nwßsíkLkk Mk÷k{ 167

(11)nÍhík WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkk

ºkeò VhÍtË R{hkLk RçLku y÷e 167

(12){uËkLku støkLke íkhV ykøkufq[ yLku

òtrLkMkkhe 168

(13)nÍhík R{hkLk rçkLk y÷eLke þnkËík 169

(14)sLkkçk R{hkLk WÃkh R{k{ {yMkq{Lke

Mk÷k{ 169

(15)nÍhík WB{w÷çkLkeLkLkk [kuÚkk VhÍtË syVh

rçkLk y÷e y÷ÞrnMMk÷k{ 170

(16) ykÃkLke {uËkLku støk{kt ykøkufq[ yLku

òtrLkMkkhe 171

(17)sLkkçk syVh rçkLk y÷eLke þnkËík 172

(18)sLkkçk syVh WÃkh nÍhík R{k{

{kMkq{ nwßsík(ys.)Lke Mk÷k{ 172

¼køk-12


rþ{hLke MkkÚku fkuR MkøkkR Lk níke 174

(1) rþ{h rÍ÷òuþLk Íwçkkçke LkMkçk yLku ðtþ 174

(2) LkMkçk ðtþ 175

(3) nwr÷Þk [unhku-{nkuYt þf÷ Mkwhík 176

(4) çkþkhíku R{k{ - R{k{Lke ¼rð»Þðkýe 177

(5) rþ{hLkku ÄtÄku 177

(6) rþ{hLke yÄ{íkk, Lke[íkk yLku MktøkrË÷eÃkýwt 179

(7) rþ{hLke {kuík 180

XIX

(8) y{kLk Lkk{kLke nfefík 183

• yÕ÷k{k þu¾ íkkrnh Mk{kðe LksVe ÷¾u Au fu, 184

¼køk-13


yð÷kË çkuxkyku yLku íku{Lke yð÷kË 188

(1) MkkiÚke {kuxk VhÍtË nÍhík yççkkMk

y÷ÞrnMMk÷k{ 188

(2) WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkk

çkeò VhÍtË nÍhík yçËwÕ÷kn RçLku

y÷e y÷ÞrnMMk÷k{ 190

(3) WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkk VhÍtË

nÍhík R{hkLk RçLku y÷e y÷ÞrnMMk÷k{ 191


y÷ÞnkLkk [kuÚkk VhÍtË nÍhík syVh

RçLku y÷e y÷ÞrnMMk÷k{ 191


y÷ÞnkLke Ëwgh(çkuxe) ¾Ëeò

rçkLíku y÷e y÷ÞrnMMk÷k{ 192


Ãkkuºk yLku ÃkhÃkkuºk (Ëkurnºk) 194

(7) rVËf yLku yð÷kËu WB{w÷çkLkeLk

Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk 194

¼køk-14


y÷ÞnkLkk Ãkkiºkku 198

(2) þnÍkËk {kunt{Ë rçkLk yççkkMk 199

(3) þnÍkËk fkrMk{ RçLku yççkkMk y÷{Ëkh 200

(4) þunÍkËk VÍ÷ RçLku yççkkMk y÷{Ëkh yLku

þunÍkËk nMkLk RçLku yççkkMk y÷{Ëkh 202

(5) nÍhík RçkuÞËwÕ÷kn RçLku yççkkMk

y÷{Ëkh 202

(6) sLkkçk nMkLk rçkLk WçkuÞËwÕ÷kn rçkLk yççkkMk

y÷{Ëkh y÷ÞrnMMk÷k{ 205

(7) VÍ÷ rçkLk nMkLk rçkLk WçkuÞËwÕ÷kn RçLku

yççkkMk y÷{Ëkh y÷ÞrnMMk÷k{ 206

(8) yçkw÷ yççkkMk VÍ÷ rçkLk {kunt{Ë rçkLk

VÍ÷ rçkLk nMkLk, rçkLk WçkuÞËwÕ÷kn rçkLk

yççkkMk y÷{Ëkh y÷ÞrnMMk÷k{ 207

(9) òVh EçLku VÍ÷ EçLku nMkLk 208

(10)n{Ík yfçkh EçLku nMkLk rçkLk WçkuÞËwÕ÷kn

rçkLk yççkkMk y÷{Ëkh 208

(11)y÷e rçkLk n{Ík rçkLk nMkLk 209

(12){kunB{Ë rçkLk y÷e rçkLk n{Ík 209

(13)yçkw WçkuÞËwÕ÷kn rçkLk {kunt{Ë 210

(14)yçkw {kunt{Ë y÷ fkrMk{ 213

(15)yçkwÞky÷k n{Ík rçkLk fkrMk{ rçkLk y÷e

rçkLk n{Ík 213

(16) rnÕ÷k{kt nÍhík n{Ík hrÍÞÕ÷knku íkyk÷k

yLnkuLkku hkuÍku 218

(17)Rçkúkne{(sYfk) rçkLk nMkLk rçkLk WçkuÞËwÕ÷kn

rçkLk yççkkMk y÷{Ëkh y÷ÞrnMMk÷k{ 222

(18)y÷e rçkLk Rçkúkne{ 222

(19)yçËwÕ÷kn rçkLk y÷e rçkLk Rçkúkne{ sYfk 223

(20)yççkkMk (Wå[ «fkhLkk ¾íkeçk) rçkLk nMkLk

rçkLk WçkuÞËwÕ÷kn rçkLk yççkkMk y÷{Ëkh 223

XIIXI

(21)yçËwÕ÷kn RçLku yççkkMk rçkLk nMkLk rçkLk

WçkuÞËwÕ÷kn rçkLk yççkkMk y÷{Ëkh 224

(22)yçkw íkiÞçk {kunt{Ë rçkLk n{Ík rçkLk

yçËwÕ÷kn rçkLk yççkkMk 225

(23)çkLkw þneË rçkLk yçkw íkiÞçk {kunt{Ë rçkLk n{Ík

rçkLk yçËwÕ÷kn rçkLk yççkkMk rçkLk nMkLk 226

(24)yçËwÕ÷kn (y{eh {¬k) rçkLk nMkLk rçkLk

WçkuÞËwÕ÷kn rçkLk yççkkMk y÷{Ëkh 226

(25)Rçkúkne{ rçkLk {kunt{Ë 227

• y÷e rçkLk yçËwÕ÷kn rçkLk nMkLk rçkLk WçkuÞËwÕ÷kn

rçkLk yççkkMk y÷{Ëkh 228

• nMkLk rçkLk yçËwÕ÷kn rçkLk nMkLk rçkLk WçkuÞËwÕ÷kn 228

• yçËwÕ÷kn rçkLk nMkLk rçkLk yçËwÕ÷kn rçkLk

nMkLk rçkLk WçkuÞËwÕ÷kn 228

• fkrMk{ rçkLk yçËwÕ÷kn rçkLk nMkLk rçkLk yçËwÕ÷kn

rçkLk nMkLk rçkLk WçkuÞËwÕ÷kn 228

(26) rçkúrxþ BÞwrÍÞ{ ÷tzLk{kt yð÷kËu

nÍhík WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk

WÃkh rfíkkçk Au 230

• Mkhfkh yçkw÷ VÍ÷ yççkkMk y÷ÞrnMMk÷k{ 231

¼køk-15

• nÍhík WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk R{k{

nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{Lke yÍkËkh 234

(1) {ËeLkk{kt R{k{ nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{Lke

þnkËíkLke ¾çkh ÃknkU[íkkt s nÍhík

WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkwt

MktËuþðknfÚke ðkfuÞyu fhçk÷k Mkkt¼¤eLku

{kík{ fhðwt 234

(2) nÍhík WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk WÃkh

ðkfuÞyu fhçk÷kLke yMkhku 243

þnkËíkLke ¾çkh 243

(3) ÃkhËkLkþeLk Ãkkf çkeçkeykuLke {ËeLkk{kt

yk{Ë yLku sLkkçk WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn

y÷ÞnkLke ÔÞøkúíkk-yk¢tË 246

(4) {ËeLkk{kt {òr÷MkLkwt ykÞkusLk 248

(5) WB{w÷çkLkeLk yLku nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{Lke

{òr÷Mk 249

(6) nÍhík ÍÞLkçk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkwt sLkkçk

WB{w÷çkLkeLkLkk ½uh RËLkk rËðMku sðwt 253

(7) rËðMkLke økh{e yLku hkíkLkwt Íkf¤ 257

• Ãkkt[uÞ çkeçkeykuLke yku¤¾ 257

¼køk-16

• nÍhík WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkk

{hrMkÞk 260

(1) nÍhík yççkkMk y÷{Ëkh y÷ÞrnMMk÷k{Lkk

rð»kÞ{kt yhçke MkkrníÞ{kt {hrMkÞk 260


sÒkíkw÷ çkfe{kt 263


rð»kÞ{kt WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn

y÷ÞnkLkk {hrMkÞk 268

(4) nÍhík yççkkMk y÷ÞrnMMk÷k{ WÃkh íku{Lkk

«Ãkkiºk VÍ÷ rçkLk nMkLkLkk {hrMkÞk 270

XIVXIII

¼køk-17

• nÍhík WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLke ðVkík 278

(1) ðVkíkLkwt ðhMk yLku íkkhe¾ 278

(2) ËVLk r¢Þk WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk 280

¼køk-18

• çkkçku nÍhík WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk 282

(1) rÍÞkhíku fçkhu nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{ yLku

nÍhík WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk 282

¼køk-19


y÷ÞnkLke yÍ{ík({nkLkíkk) 286

(2) íkkhe¾u ytrçkÞk yLku nÍhík WB{w÷çkLkeLk


• nÍhík ykË{ y÷ÞrnMMk÷k{ y™u nÍhík

WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk 288

• nÍhík Lkqn y÷ÞrnMMk÷k{ yLku nÍhík


• nÍh Rçkúkne{ y÷ÞrnMMk÷k{ yLku nÍhík


• nÍhík {qMkk y÷ÞrnMMk÷k{ yLku nÍhík


• nÍhík Þkfqçk y÷ÞrnMMk÷k{ yLku nÍhík


• nÍhík ÞwMkwV y÷ÞrnMMk÷k{ yLku nÍhík


(3) yÍðksu ytrçkÞk yLku WB{w÷çkLkeLk


• nÍhík nÔðk yLku nÍhík WB{w÷çkLkeLk


• nÍhík nkshk yLku nÍhík WB{w÷çkLkeLk


• nÍhík WB{u {qMkk yLku nÍhík WB{w÷çkLkeLk


• nÍhík ykrMkÞk yLku nÍhík WB{w÷çkLkeLk


• nÍhík {rhÞ{ y÷ÞnMMk÷k{ yLku nÍhík



fhk{kíkku 301

• AwÃkkÞu÷e nfefíkku 304

• rÍÞkhíku WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk 306

• MktË¼o 313

�

XVIXV

«MíkkðLkk

yÕ÷kn hççkw÷ RÍTÍíkLkku fwhykLk{kt RhþkË Au :

çk uþf yÕ÷knLkk LksËef

ík{khk{ktÚke MkkiÚke çkkRÍTÍík yLku yuníkuhk{Lkk ÷kÞf íku Au

su {w¥kfe nkuÞ, ÃkhnuÍøkkh nkuÞ. fwhykLkLke yk ykÞík

ykÃkýLku çkíkkðu Au fu yÕ÷knLkk LksËef RÍTÍík,

yuníkuhk{, VÍe÷ík, çkwÍwøkeoLkwt {kÃkËtz {k÷, Ëki÷ík, ËwLÞðe

nkuÆku fu rzøkúe LkÚke çkÕfu íkfðku, ÃkhnuÍøkkhe Au. RM÷k{{kt

yksu su nMíkeykuLkk Lkk{ çkkfe Au, su{Lkwt Lkk{ yksu Ãký

RÍTÍík yLku yuníkuhk{Úke ÷uðk{kt ykðu Au. íku íku{Lkk çkw÷tË

rfhËkhLkk fkhýu Au. íku{Lke RM÷k{ «íÞuLke fwhçkkLkeykuLkk

fkhýu Au. nÍhík WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk yLku

ykÃkLkk VhÍtË nÍhík yççkkMk y÷{Ëkh y÷ÞrnMMk÷k{

Ãký RM÷k{Lke íku çkw÷tË rfhËkh nMíkeyku{ktÚke Au su{Lkwt

Lkk{ yksu Ãký Sðtík Au. yk çktLku nMíkeyku hMkq÷

MkÕ÷Õ÷knku y÷Þnu ðyk÷une ðMkÕ÷{Lkk yun÷uçkÞíkÚke

Au. nÍhík WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk y{eY÷

{kuy{uLkeLk y÷e y÷ÞrnMMk÷k{Lkk yun÷eÞk {kuníkh{k

Au yLku nÍhík yççkkMk y÷{Ëkh y÷ÞrnMMk÷k{ ykÃkLkk

VhÍtË Au. yk çktLku nMíkeykuLkk rð»kÞ{kt ßÞkhu Ãký ykÃkýu

[[ko fheyu Aeyu íkku íkuykuLkk çknkËwh-þwòy ½hkLkkLkk nkuðwt

yÚkðk çknkËwheLkku WÕ÷u¾ ÚkkÞ Au. Ãký íkuykuLkk R{kLk

yLku íkfðk Ãkh ½ýe ykuAe ðkík[eík ÚkkÞ Au. ßÞkhu fu

ykÃkýu yk çktLku nMíkeLkk rÍÞkhíkLkk{kLku Mk{SLku ÃkZeþwt

íkku íku{kt íkuykuLkk íkfðk yLku ÃkhnuÍøkkheLkwt Ãký ðýoLk Au.

sLkkçku WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLke rÍÞkhík{kt

ykÃkýu ÃkZeyu Aeyu :

ykÃk Mkk÷un, Lkuf {ku{uLkkíkLke MkhËkh, hunçkh ÚkR økÞkt.

ykÃk ykr÷{k Aku, {wyÕ÷u{k Aku, {w¥kfe Aku, ÃkkfeÍk Aku.

nÍhík WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLke

rÍÞkhík, ykÃkLkk çkw÷tË Ëhßò yLku çkkf{k÷ nMíke

nkuðkLkk íkhV æÞkLk Ëkuhu Au.ykÃkýe Ëwykyku{kt nÍhík

WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLku Ãký ðMke÷ku fhkh Ëuðwt

òuRyu.

nÍhík yççkkMk y÷{Ëkh y÷ÞrnMMk÷k{ Ãký Lk

Võík yuf þwòy-çknkËwh ÞkuØk níkk çk÷fu íku Ãknu÷kt ykÃk

yÕ÷knLkk yuf Lkuf çktËk níkk. ykÃkLke rÍÞkhíkLke þYykík{kt

s ykÃkýu ÃkZeyu Aeyu:

Mk÷k{ ÚkkÞ ykÃk Ãkh yÞ yÕ÷knLkk Lkuf çktËk. R{k{

syVh MkkrËf y÷ÞrnMMk÷k{ Vh{kðu Au : {khk fkfk

yççkkMk yuf ËqhtËuþ, Mkknçku çkMkehík yLku {sçkqík R{kLk

ÄhkðLkkh ÔÞÂõík níkk.

XVIIIXVII

òu ykÃkýu ËwrLkÞkLkk çknkËwhku, íkkfíkðh RLMkkLkku

Ãkh árü Lkk¾eþwt íkku yk ÷kufkuLke çknkËwhe{kt ½{tz, økwYh,

heÞkfkhe suðe rMkVíkkuLkwt «ËþoLk nkuÞ Au yÚkðk yk ÷kufku

ÃkkuíkkLke íkkfíkÚke þõÞ Au, çkeò RLMkkLkku Ãkh ÍwÕ{ fhe

çkuMku. Ãký nÍhík yççkkMk y÷{Ëkh y÷ÞrnMMk÷k{ fu

suyku ykx÷k çknkËwh nkuðk Aíkkt fËe Ãký ykÃkLkk rfhËkh{kt

½{tz, økwYh yLku heÞkfkhe suðe rMkVíkku òuðk {¤e LkÚke.

çkÕfu nt{uþk R{k{Lke Ríkkyík, Vh{ktçkhËkhe{kt hÌkk yLku

fËe Ãký fkuRLkk WÃkh ykÃku ÍwÕ{Lkku nkÚk LkÚke WøkkBÞku.

çkÕfu ykÃku ÃkkuíkkLkk çktLku nkÚk RM÷k{Lkk ¾kíkh fwhçkkLk fÞko.

Lk Võík nkÚk, çkÕfu ykÃku ÃkkuíkkLkk MktÃkqýo ðwsqË, yÂMík¥ðLku

RM÷k{Lkk nðk÷u fhe ËeÄwt yLku yk¾he Ë{ MkwÄe RM÷k{Lkk

¾kíkh ÷zíkk hÌkk, íÞkt MkwÄe fu ykÃku ò{u þnkËík Lkkuþ

Vh{kÔÞku.

nÍhík y{eY÷ {kuy{uLkeLk y÷e y÷ÞrnMMk÷k{Lkwt

ÃkkuíkkLkk ¼kR yfe÷Lku Vh{kððwt fu “{khk {kxu yhçkLkk

çknkËwh fçke÷kLke ykihíkLku ík÷kþ fhku.” ¾kMk {fMkËÚke

níkwt. ykÃk [kníkk níkkt fu çknkËwh fçke÷kLke †eÚke çknkËwh

çkuxku sL{ Ãkk{u yLku íku fhçk÷k{kt RM÷k{Lkk {kxu fwhçkkLke

ykÃku. {k, çkkÃk yLku ¾kLkËkLke rMkVíkku ðkhMkkøkík yð÷kË{kt

ÃknkU[u Au. þkËe suðk {n¥ðLkk {k{÷k{kt MkkYt ¾kLkËkLk

íkÚkk R{kLk, íkfðk yLku MkËTøkwýkuLku yrøkú{íkk ykÃkðe òuRyu.

suÚke ykðk ½hkLkkLkwt çkk¤f Ãký Mkkhe fu¤ðýe Ãkk{u Au.

nÍhík WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk Lk Võík

çknkËwh fçke÷kÚke níkkt çkÕfu yhçk{kt ykÃkLkku fçke÷ku Wå[

yLku ¾kLkËkLke ÷kufku{kt økýkíkku níkku. ykÃkLkku fçke÷ku

fËeÃký RM÷k{Lkk {wfkçk÷k{kt ÷zðk LkÚke ykÔÞku.

ðnk÷k ðk[fk u! ykÃkLke Mk{ûk rfíkkçk

“WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkwt SðLk [rhºk” Ãkuþ

fhe y{u ¾wþe yLkw¼ðe hÌkk Aeyu. yk rfíkkçk{kt nÍhík

yççkkMk y÷{Ëkh y÷ÞrnMMk÷k{ íkÚkk ykÃkLkk VhÍtËku,

Ãkkiºkku yLku ykÃkLke LkMk÷Úke ÚkR [wfu÷k R{k{ÍkËkyku,

MkkËkíkkuLkwt Ãký xqtf{kt ðýoLk Au. y{Lku WB{eË Au fu ðk[fkuLku

yk rfíkkçk ÃkMkËt Ãkzþu.

yÕ÷kníkyk÷k ykÃkýLku yu Lkuf RLMkkLkkuLke Mkehík

Ãkh y{÷ fhðkLke íkkiVef yíkk Vh{kðu.

Lkk[es

{ki÷kLkk nwMkiLkyn{Ë

XXXIX

1 2

†eLke ©ucíkk yLku yÍ{ík-fwhykLk yLku {kunt{Ë ð yk÷u

{kunt{ËLke árü{kt

hMkq÷wÕ÷kn MkÕ÷Õ÷knku y÷Þnu ðyk÷une ðMkÕ÷{uu

Vh{kÔÞwt : RÕ{ nkrMk÷ fhku, {kLke økkuËÚke fçkh MkwÄe.

yhçkMíkkLkLkk yMktMfkhe yLku ÃkAkík Mk{ks{kt Võík

çkLke nkrþ{ s RÕ{, MktMfkh, MkqÍçkqÍ yLku çkwrØLke íku

søÞkyu níkk ßÞktÚke RLMkkLkLku {kLk-«rík»Xk «kÃík ÚkkÞ Au.

Ãkqhku Mk{ks ytÄfkh Þwøk{kt níkku. yMkíÞ, yMktMf]ík, òrn÷

yuðk yhçkMíkkLkLkk Mk{ks{kt ¾kLkËkLku hMkq÷ çkLke nkrþ{

s RÕ{, MktMfkh yLku «ríkckLkk Wå[ MÚkkLku rçkhks{kLk níkwt.

su ¾kLkËkLk{kt yk Mk{s «[r÷ík níke fu {kLke økkuË RÕ{Lke

«Úk{ ËMkoøkkn Au. yk nËeMk †eLkk RÕ{ÞkVíkk yLku

çkwrØ{kLk nkuðkLke íkhV Rþkhku fhe hne Au.

fwhykLku Ãký †eLku {n¥ð ykÃkeLku íku Mk{ksLkwt yuf

ytøk nkuðkLkku nwf{ ykÃÞku Au. {ík÷çk íkfðk yLku

ÃkhnuÍøkkheLke {trÍ÷ ßÞkt fk¤k, økkuhk, sðkLk, ½hzk,

¼køk

1

¼køk

1

3 4

çkÄk yuf Mkh¾k Au. íÞkt s yÕ÷knu ÃkwY»k yLku †eLkwt ðýoLk

Ãký çkhkçkh Mkh¾kÃkýkLke su{ s fÞwO Au. Mkqhyu ynÍkçk{kt

RhþkËu ¾wËkðtËe Au :

“çkuþf {wMk÷{kLk ÃkwY»k yLku {wMk÷{kLk †eyku yLku

{kur{Lk ÃkwY»k yLku {kur{Lk †eyku yLku Ríkkyík fhLkkhk

ÃkwY»k yLku Ríkkyík fhLkkhe †eyku, Mkk[k ÃkwY»kku yLku Mkk[e

†eyku, yLku Mkçkh fhLkkhk ÃkwY»kku yLku Mkçkh fhLkkhe

†eyku, ykSS fhLkkhk ÃkwY»kku yLku ykSS fhLkkhe

†eyku, yLku MkËfku ykÃkLkkhk ÃkwY»kku y™u MkËfku ykÃkLkkhe

†eyku, hkuÍk hk¾Lkkhk ÃkwY»kku yLku hkuÍk hk¾Lkkhe †eyku,

ÃkkuíkkLke RÍTÍíkLke rnVkÍík fhLkkhk ÃkwY»kku yLku RÍTÍíkLke

rnVkÍík fhLkkhe †eyku, ¾wËkLkku ¾qçk s rÍ¢ fhLkkhk

ÃkwY»kku yLku ¾qçk s rÍ¢ fhLkkhe †eyku, ¾wËkyu íku çkÄkÞ

{kxu çkrûkMk yLku y@u yÍe{ íkiÞkh hk¾u÷ Au.”

yk MkkÚku s yÕ÷knu MÃkü þçËku{kt çkíkkðe ykÃÞwt fu

RÍTÍík yLku rÍÕ÷ík, Wå[íkk yLku Lke[íkkLkku ykÄkh

íkfðku, ÃkhnuÍøkkhe, Lkuf Mkehík y™u Mkkhk y¾÷kf WÃkh

Au. su ÔÞÂõík yk fMkkuxe WÃkh sux÷ku ¾hku Wíkhþu íkux÷ku

s ¾wËkLke árü{kt RÍTÍíkLku fkrçk÷ økýkþu.

“su ÔÞÂõík Ãký Lkuf y{÷ku fhþu íku ÃkwY»k nkuÞ fu

†e, þhík yk Au fu R{kLkðk¤k nkuÞ. y{u íkuykuLku ÃkkfeÍk

®sËøke yíkk fheþwt yLku íkuykuLku íku y{÷kuÚke çkuníkh çkË÷ku

ykÃkeþwt suLku íkuyku ®sËøke{kt ytò{ ykÃkíkk níkk.”

fwhykLku íkhrçkÞíkLkk (rþûký-«rþûkýLkk) {kÃkËtz

çkíkkÔÞkt Au. fwhykLk RLMkkLkkuLke hunLkw{kR {kxu LkkrÍ÷ ÚkÞwt

Au. íkuÚke yÕ÷knu ÃkkuíkkLkk {nçkqçkLku RLMkkLke Mkqhík{kt

fwhykLkLke Mk{sqrík fhðk {kxu {kufÕÞk. y{khk ÃÞkhk Lkçke

ykÞíkku ÃkZíkk, ÃkkuíkkLkk y{÷Úke íkuLke íkVMkeh yLku Mk{sqrík

Ãký fhíkk. Lkçke MkÕ÷Õ÷knku y÷Þnu ðyk÷une ðMkÕ÷{u

5 6

ÃkkuíkkLkk ½uhÚke s Mk{ks MkwÄkhýk {kxu Mkehíkku íkhíkeçkðkh

hsq fhe çkíkkÔÞwt fu ík{u Mkkhe yð÷kË çkLkðkLkwt RåAku Aku

íkku nMkLkiLkLku (nÍhík R{k{ nMkLk y÷ÞrnMMk÷k{ yLku

nÍhík R{k{ nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{Lku) swyku. òu ík{u Mkkhk

çkkÃk çkLkðkLkwt RåAíkk nkuÞ íkku {Lku swyku. òu ík{u Mkkhk Ãkrík

çkLkðk RåAíkk nkuÞ íkku y÷eLku swyku.

òu ík{khkÚke fkuR †e Mkkhe ÃkíLke, Mkkhe çkuxe yLku

Mkkhe {k çkLkðkLkwt RåAu íkku {khe çkuxe Vkíku{kLke Mkehík WÃkh

y{÷ fhu. yuf çkeswt {kÃkËtz Ãký nÍhík y÷e

y÷ÞrnMMk÷k{u ík{k{ RLMkkLkku {kxu fkÞ{ fhe çkíkkÔÞwt.

þwt y÷e òýíkk Lk níkkt fu yhçk{kt MkkiÚke ðÄkhu çknkËwh

fçke÷ku fÞku Au? AíkktÞ nÍhík y÷e y÷rnMMk÷k{Lkwt

ÃkkuíkkLkk ¼kR yfe÷Lku WÆuþeLku ÃkqAðwt, ¼kR nwt RåAwt Awt

fu yhçkLkk fkuR MkkiÚke ðÄw çknkËwh fçke÷kLke ¾kíkqLkÚke

þkËe fYt, suÚke yuðku VhÍtË ÃkuËk ÚkkÞ su fhçk÷k{kt

nwMkiLkLkk fk{ ykðu. nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{Lkku yk

WÆuþ ík{k{ RLMkkLkku {kxu yuf ÃkÞøkk{ Au fu nt{uþk

ÃkkuíkkLkk ½h{kt yuðe ¾kíkqLkLku þkËe fheLku ÷kðku su ík{khk

çkk¤fkuLke Ãkhðrhþ rð÷kÞíku y÷e yLku øk{u nwMkiLk Ãkh

fhu. ßÞkhu fu nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{ suðk R{k{

yk çkkçkíkLkwt ykÞkusLk fhe hÌkk Au, íkku ÃkAe y{khk {kxu

íku{Lke Mkehík WÃkh y{÷ fhðku ðkrsçk ÚkR òÞ Au.

fwhykLku Ãký yLkuf søÞkyu Lkuf †eykuLke MkehíkLkwt

ðýoLk fÞwO Au yLku ðýoLk fheLku çkíkkÔÞwt Au fu rðïLke †eyku

yk Lkuf †eykuLke MkehíkLku yÃkLkkðu.

íku yrøkÞkh †eyku su{Lkwt ðýoLk fwhykLk{kt Au.

(1) «Úk{ †e nÍhík nÔðk Au. su ík{k{ RLMkkLkkuLkk

{k Au. Mkqhyu çkfhn{kt yÕ÷kníkyk÷kyu nÍhík ykË{

y÷ÞrnMMk÷k{Lku WÆuþ fhíkkt Vh{kÔÞwt :

yÞ ykË{ ík{u yLku ík{khe çkeçke sÒkík{kt hnku.

(2) çkeS †e Mkkhk nÍhík Rçk úkne{

y÷ÞrnMMk÷k{Lkk ÃkíLke Au.

su{Lkk rð»kÞ{kt yÕ÷kníkyk÷k Mkqhyu ÍkhuÞkík{kt

Vh{kðu Au :

yk Mkkt¼¤eLku íku{Lke ÃkíLke þkuh {[kðíke ykðe yLku

íkuýu {kU Ãkexâwt fu nwt ½hze-ðkts (yk þwt ðkík Au?)

íku ÷kufkuyu fÌkwt : yk yu s «{kýu Úkþu. yk ík{khk

ÃkhðhrËøkkhLkku RhþkË Au. íku ½ýe rnf{íkðk¤ku y™u

Ëhuf [esLkku òýfkh Au.

7 8

Vrh~íkkykuyu Rçkúkne{Lku RMnkfLke çkþkhík ykÃke.

“Mkkhk-Rçkúkne{ y÷ÞrnMMk÷k{Lkk ÃkíLke ykùÞoÚke

ÃkkuíkkLkk [unhk WÃkh ík{k[k {khíkkt çkkuÕÞkt fu nkÞ! nwt ½hze

ÚkR økR Awt, yð÷kË fuðe heíku ÃkuËk fheþ.”

Vrh~íkkykuyu fÌkwt : “yuðwt s Úkþu. yk ík{khk

ÃkhðhrËøkkhLkku RhþkË Au. íku nfe{ yLku y÷e{ Au.”

yÕ÷knLkk ðkÞËk «{kýu ykøk÷k ð»kuo Lk¬e Mk{Þu

sLkkçk MkkhkLku íÞkt VhÍtËLkku sL{ ÚkÞku. íku{Lkwt Lkk{ RMnkf

hk¾ðk{kt ykÔÞwt.

(3) ºkeS †e Rþçkyk Au. nÍhík ÍfrhÞk

y÷ÞrnMMk÷k{Lkk ÃkíLke Au. ¾wËkðtËu yk÷{ Vh{kðu Au:

“ yk ÍfrhÞkLke MkkÚku ík{khk ÃkhðhrËøkkhLke

{nuhçkkLkeLkwt ðýoLk Au. ßÞkhu íkuýu ÃkkuíkkLkk ÃkhðhrËøkkhLku

Äe{e yðksÚke ÃkkufkÞko. fÌkwt fu ÃkhðhrËøkkh! {khk nkzfkt

f{òuh ÚkR økÞkt Au yLku {kYt {kÚkwt ½zÃkýLkk fkhýu MkVuË

ÚkR økÞwt Au. yLku yÞ {khk ÃkhðhrËøkkh! nwt íkkhkÚke Ëwyk

fheLku fËe ðtr[ík hÌkku LkÚke. yLku [ku¬Mk {Lku {khk ÃkAe

{khk ¾kLkËkLkðk¤kykuÚke ¼Þ Au yLku {khe ÃkíLke ðktÍ

Au íkuÚke {Lku ÃkkuíkkLke çkkhøkknÚke yuf yuðku ð÷e yLku

ðkrhMk yíkk fh su {khku yLku yk÷u ÞkfqçkLkku ðkrhMk nkuÞ

yLku ÃkhðhrËøkkh íkuLku ÃkkuíkkLkku [qtxu÷ku çkLkkð.”

ÍfrhÞkLkk ÃkíLke Rþçky y™u sLkkçk ÍfrhÞk

y÷ÞrnMMk÷k{ çktLku ½ýkt ½hzkt ÚkR økÞkt níkkt. ßÞkhu

nÍhík rsçkúR÷ ykÔÞk yLku íku{ýu ònuhkík fhe fu yÕ÷knu

ík{khe RçkkËík yLku ËwykykuLkk çkË÷k{kt ík{Lku yuf çkuxku

ykÃkðkLkku RhkËku fÞkuo Au, suLkwt Lkk{ ÞÌkk nþu.

(4) [kuÚke †e rçk÷feMk Au. nÍhík Mkw÷Þ{kLk

y÷ÞrnMMk÷k{Lkk ÃkíLke Au. Mkqhyu Lkn÷{kt ¾wËk

Vh{kðu Au :

“nwËnwËu fÌkwt : {U yuf †eLku yuf ðMíkeLke {r÷fk òuR

9 10

suLke ÃkkMku Ëhuf ðMíkw Au. yLku íkuLkku ½ýku {kuxku ík¾ík Au.”

(5) Ãkkt[{e †e hn{k rçkLíku {Íkrn{ rçkLk ÞwMkwV

rçkLk Þkfqçk nÍhík yiÞwçk y÷ÞrnMMk÷k{Lkk ÃkíLke.

¾wËkðtËu yk÷{ Mkqhyu MkwðkË{kt Vh{kðu Au :

“yLku y{u íku{Lkk çkk÷ çkå[kt íku{Lku ÃkkAkt ykÃÞk

yLku íku{Lke MkkÚku íkux÷k çkeò Ãký ykÃÞk, yk y{khk

íkhVÚke yuf({nkLk) f]Ãkk níke. yLku yk y¬÷

ÄhkðLkkhkyku {kxu LkMkeník Au.”

(6) Aêe †e MkVqhk nÍhík {qMkk y÷ÞrnMMk÷k{Lkk

ÃkíLke Au. Mkqhyu fMkMk{kt yÕ÷kníkyk÷k Vh{kðu Au :

“(nÍhík þkuyÞçk y÷ÞrnMMk÷k{u nÍhík {qMkkLku

fÌkwt) nwt RåAwt Awt fu ík{khe MkkÚku {khe yuf çkuxeLke þkËe

fhe Ëô. suÚke ík{u {khe MkkÚku ykX ðhMk hnku, òu ËMk ðhMk

hnku íkku íku ík{khe {hS WÃkh ykÄkrhík Au.”

(7) Mkkík{e †e Íw÷u¾k nÍhík ÞwMk wV

y÷ÞrnMMk÷k{Lkk ÃkíLke Au. (íku Ãknu÷kt yÍeÍu r{MhLke

ÃkíLke níke.) yÕ÷kníkyk÷k Mkqhyu ÞwMkwV{kt Vh{kðu Au :

“su ÔÞÂõíkyu r{Mkh{kt ÃkkuíkkLke ÃkíLkeLkk {kxu ÞwMkwVLku

¾heæÞku, fÌkwt fu yuLke Mkkhe heíku Ëu¾¼k÷ fhku. þõÞ Au

fu íku ykÃkýLku ftRf VkÞËku ÃknkU[kzu yLku ykÃkýu íkuLku

ykÃkýku çkuxku çkLkkðe ÷Ryu.”

yÕ÷kníkyk÷k Íw÷u¾kLke S¼Úke ðkík Lkf÷ fhu Au:

“nðu nf MÃkü ÚkR økÞku. (¾he ðkík yk Au fu) {U

s íkuLku VkuMk÷kððk [kÌkku níkku.”

çkunkY÷ yLkðkh rsÕË 5{kt íkÚkk yu÷÷w~þhkyu{kt

R{k{ syVh MkkrËf y÷ÞrnMMk÷k{Úke Lkf÷ Au fu Íw÷u¾kyu

ÞwMkwV y÷ÞrnMMk÷k{Lke ÃkkMku sðkLke RåAk Ëþkoðe. Lkkufhkuyu

fÌkwt, y{u zheyu Aeyu fu ík{Lku ÞwMkwVLke ÃkkMku ÷R sRyu.

Íw÷u¾kyu fÌkwt, {Lku yu ÔÞÂõíkÚke ¾kuV LkÚke su ¾wËkÚke zhu

Au. Íw÷u¾k ÞwMkwV y÷ÞrnMMk÷k{Lke Mk{ûk nksh ÚkÞkt.

ÞwMkwV y÷ÞrnMMk÷k{ : íkkhku htøk fu{ çkøkze økÞku?

Íw÷u¾k : ¾wËkLkku þw¢ Au fu suýu økwLkknkuLkk fkhýu

11 12

çkkËþknkuLku økw÷k{ yLku Vh{ktçkhËkheLkk fkhýu økw÷k{kuLku

çkkËþkn çkLkkðe ËeÄk.

ÞwMkwV y÷ÞrnMMk÷k{ : ík{u ykx÷e çkÄe ykrþf

fu{ ÚkR økR níke?

Íw÷u¾k : ykÃkLkk ¾qçkMkqhík [nuhkLkk

fkhýu.

ÞwMkwV y÷ÞrnMMk÷k{u Vh{kÔÞwt : íku ð¾íku ík{khe þwt

nk÷ík ÚkR nkuík, ßÞkhu ík{u Ãkuøktçkhu yk¾uYÍTÍ{ktLku òuR

÷uík. su{Lkwt Lkk{ {kunt{Ë Au. ykÃk MkÕ÷Õ÷knku y÷Þnu

ðyk÷une ðMkÕ÷{ {khkÚke ðÄkhu ¾qçkMkqhík, ðÄkhu Mkkhk

yÏ÷kfðk¤k, ðÄkhu Lkuf yLku ðÄkhu Mk¾e Au.

Íw÷u¾k : ykÃku Mkk[wt Vh{kÔÞwt.

ÞwMkwV y÷ÞrnMMk÷k{ : yk çkkçkíkLke þwt Mkkrçkíke Au

fu {U Mkk[wt Vh{kÔÞwt Au?

Íw÷u¾k : “ßÞkhu ykÃku {kunt{ËLkwt Lkk{ ÷eÄwt íku ð¾íkÚke

ykÃkLke {nççkík {khk rË÷{kt MÚkkLk Ãkk{e [qfe Au.”

¾wËkyu nÍhík ÞwMkwV y÷ÞrnMMk÷k{Lku ðne {kuf÷e.

Íw÷u¾k Mkk[wt fnu Au, fkhý fu Íw÷u¾kt {kunt{Ë MkÕ÷Õ÷knku

y÷Þnu ðyk÷une ðMkÕ÷{Lku ËkuMík hk¾u Au. nwt Íw÷u¾kLku

ËkuMík hk¾wt Awt. nwt ík{Lku nwf{ ykÃkwt Awt fu Íw÷u¾kÚke þkËe

fhe ÷ku.

(8) ykXðe †e ykrMkÞk rçkLíku {Íkrn{-Íðsyu

rVhykuLk Au. su{Lkk rð»kÞ{kt yÕ÷kníkyk÷k Mkqhyu fMkMk{kt

Vh{kðu Au :

rVhykuLkLke †eyu fÌkwt : {qMkkLku fík÷ Lk fhku. yu

{khe yLku ík{khe ykt¾kuLke Xtzf çkLkþu yÚkðk íkuLku

ÃkkuíkkLkku VhÍtË çkLkkðe ÷Ryu yLku íkuyku {qMkkLku yku¤¾íkk

Lk níkk.

Mkqhyu íknhe{{kt yÕ÷kníkyk÷k Vh{kðu Au :

“¾wËkyu R{kLkðk¤kykuÚke rVhykuLkLke ÃkíLkeLkwt áüktík

ðýoÔÞwt Au, suýu fÌkwt Þk ÃkhðhrËøkkh! {khk {kxu sÒkík{kt

½h çkLkkð, {Lku rVhykuLk yLku íkuLkk fkÞkuoÚke Awxfkhku ykÃk

y™u Íkr÷{ fku{Úke Ãký Lkòík Ëu.”

13 14

r¾Mkk÷{kt hMkq÷wÕ÷kn MkÕ÷Õ÷knku y÷Þnu ðyk÷une

ðMkÕ÷{Úke rhðkÞík Au fu ykÃk(Mk÷.)yu Vh{kÔÞwt : ºký

ÔÞÂõíkykuyu yuf MkufLz {kxu Ãký fw£ LkÚke fÞwO.

(1) {kur{Lk yk÷u ÞkMkeLk (2) y÷e rçkLk yçke

íkkr÷çk (3) ykrMkÞk-Íðsyu rVhykuLk.

çkunkY÷ yLkðkh rsÕË-10{kt RçLku çkkçkðÞn fw{e

sLkkçku hMkq÷u ¾wËk(Mk÷.)Úke rhðkÞík fhu Au fu ykÃk

MkÕ÷Õ÷knku y÷Þnu ðyk÷ne ðMkÕ÷{u Vh{kÔÞwt : [kh

†eykuLku çkurn~ík nt{uþk ÞkË fhu Au, {w~íkkf Au, íkuyku

õÞkhu ykðu. (1) sLkkçk {rhÞ{ rçkLíku R{hkLk (2)

sLkkçk ykrMkÞk-rVhykuLkLke ÃkíLke (3) ¾Ëeò rçkLíku

¾wðir÷Ë (4) nÍhík Vkíku{k rçkLíku {kunt{Ë.

(9) Lkð{e †e {rhÞ{ rçkLíku R{hkLk ðkr÷Ën

{kuníkh{k-nÍhík RMkk(y÷.) ¾wËkðtËu yk÷{u ykÃkLkku

fwhykLk{kt fkuRf fkuRf MÚk¤u rÍ¢ (ðýoLk) fÞkuo Au, ßÞkt

ykÃkLke íkkheV fhðk{kt ykðe Au. Mkqhyu yk÷u R{hkLk{kt:

Vrh~íkkykuyu {rhÞ{Lku fÌkwt : ¾wËkyu ykÃkLku [wLÞk

Au yLku Ãkkf-ÃkkfeÍk hkÏÞkt. rðïLke †eyku{kt [wLÞk Au.

yÞ {rhÞ{! ÃkkuíkkLkk hçkLkk {kxu MksËku fhku, Yfqy

fhðkðk¤kyku MkkÚku Yfqy fhku.

fwhykLk{kt ykx÷e MÃküíkkÚke nÍhík {rhÞ{

y÷ÞnMMk÷k{ ÃkAe fkuRLkwt Lkk{ ÷uðk{kt ykÔÞwt LkÚke.

çkunkh{kt íkçkrhMkeÚke rhðkÞík Lkf÷ Au fu yçkw syVh

y÷ÞrnMMk÷k{u Vh{kÔÞwt Lkku yÚko yð÷kË fu

ytrçkÞk{kt [wLkðwt. Ãkkf hk¾ðkLkwt yLku

Ãkrík ðøkh nÍhík RMkk y÷ÞrnMMk÷k{Lku ÃkuËk fÞko.

(10) ËMk{e Mºke nÍhík ¾Ëeò rçkLíku ¾wðir÷Ë

hrÍÞÕ÷knku íkyk÷k yLnk Au. sLkkçku hMkq÷u RM÷k{Lkk

[neíkk ÃkíLke. suyku ÷ktçkk{kt ÷ktçkku Mk{Þ Ãkuøktçkhu

RM÷k{Lke ¼hÞwðkLke{kt hMkq÷Lke Mkkunçkík{kt MkkÚku hÌkkt.

ykÃkLke nÞkíke{kt hMkq÷wÕ÷kn ÞwðkLk nkuðk Aíkkt çkeS

þkËe Lk fhe. ykÃk {¬kLkk ½LkkZâ †e níkkt. ykÃkLkku

{kuxku ðuÃkkh níkku. ykÃku hMkq÷wÕ÷knLku yð÷kË ykÃke.

LkkLkk çkuxk Rçkúkne{ çkk¤Ãký{kt s økwshe økÞk yLku

sLkkçku Vkíku{k Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk suðkt {kMkq{k,

{nkLk çkuxe, sÒkíkLke ykuhíkkuLke MkhËkh su{Lkku ÷fçk

Au, íku ykÃÞkt. hMkq÷wÕ÷kn MkÕ÷Õ÷knku y÷Þnu ðyk÷une

ðMkÕ÷{Lkk MkkiÚke ÃÞkhkt ÃkíLke sLkkçku ¾Ëeò hrÍÞÕ÷knku

íkyk÷k yLnk níkkt. su{Lkk {kxu yÕ÷kníkyk÷kyu

15 16

Mkqhyu Íkunk{kt Vh{kÔÞwt Au :

y{u ykÃkLku Vfeh òuÞk, økLke fhe ËeÄk. {ykrLk÷

y¾çkkh{kt RçLku yççkkMkÚke Lke íkVMkeh{kt Au fu

ík{u ík{khe fku{Lke LkSf Vfeh níkk. ík{khe ÃkkMku fkuR {k÷

Lk níkku. ¾wËkyu ykÃkLku ¾ËeòLkk {k÷Úke íkðtøkh çkLkkðe

ËeÄk. nÍhík ¾Ëeò íku †e Au su MkkiÚke «Úk{ ykÃk

MkÕ÷Õ÷knku y÷Þnu ðyk÷une ðMkÕ÷{ WÃkh R{kLk ÷kÔÞkt.

y{k÷e íkqMke{kt ykÃk MkÕ÷Õ÷knku y÷Þnu ðyk÷une

ðMkÕ÷{Lke rhðkÞík Au fu {hËku{kt MkkiÚke «Úk{ nÍhík y÷e

y÷ÞrnMMk÷k{ R{kLk ÷kÔÞk. (yux÷u RÍnkhu R{kLk

fÞkuo) †eyku{kt Mkki «Úk{ sLkkçku ¾Ëeò hrÍÞÕ÷knku íkyk÷k

yLnk ykÃk MkÕ÷Õ÷knku y÷Þnu ðyk÷une ðMkÕ÷{ WÃkh

R{kLk ÷kÔÞkt. yÕ÷k{k {sr÷Mke çkunkY÷ yLkðkh{kt ÷¾u

Au fu R{k{ {kunt{Ë çkkrfh y÷ÞrnMMk÷k{u Vh{kÔÞwt :

hMkq÷wÕ÷kn MkÕ÷Õ÷knku y÷Þnu ðyk÷une ðMkÕ÷{u RhþkË

Vh{kÔÞku : nwt ßÞkhu þçku {uyhks{kt ykMk{kLkÚke s{eLkLke

íkhV ykððk ÷køÞku íkku rsçkúR÷Lku ÃkqAâwt, íkkhu s{eLk WÃkh

fkuR fk{ Au? fÌkwt : ¾wËkðtËu íkyk÷kLkk yLku {khk sLkkçku

¾Ëeò hrÍÞÕ÷knku íkyk÷k yLnkLku Mk÷k{ ÃknkU[kze Ëuþku.

(11) yrøkÞkh{e †e nÍhík Vkíku{k rçkLíku

hMkq÷wÕ÷kn Au. fwhykLku Ãkkf{kt y{qf søÞkyu

yÕ÷kníkyk÷kyu ykÃkLke íkkheV Vh{kðe Au. Mkqhyu

hn{kLk, Mkqhyu fËh, Mkqhyu fki»kh yLku Mkqhyu n÷ yíkk{kt

ykÃkLke íkkheV Vh{kððk{kt ykðe Au.

çkunkh rsÕË-10{kt {LkkrfçkÚke {Lkfq÷ Au fu R{k{

{qMkk fkrÍ{ y÷ÞrnMMk÷k{Úke ÷kufkuyu «&™ fÞkuo : Mkqhyu

n÷ yíkk{kt çkurn~íkLke ík{k{ Lkuy{íkkuLkwt ðýoLk Au Ãkhtíkw

nqhkuLkwt ðýoLk LkÚke. Vh{kÔÞwt : sLkkçku Vkíku{k Ínhk

Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkk «íkkÃk yLku çkwÍwøkeoLkk fkhýu,

Mkqhyu ÷Þ÷íkw÷ fÿLke íkVMkeh Ãký ykÃkLke þkLk{kt Au.

suÚke çkunkh rsÕË-10 íkVMkehu Vwhkík rçkLk Rçkúkne{Úke

rhðkÞík Au. (yk íkVMkehLkku WËqo íkhsw{ku ÚkR [qõÞku Au.)

R{k{ syVh MkkrËf(y÷.) yu Vh{kÔÞwt :

“ ” hkíkÚke {ík÷çk sLkkçku Vkíku{k Mk÷k{wÕ÷kn

y÷Þnk “ ” Úke {ík÷çk yÕ÷kníkyk÷k Au.

suýu Vkíku{kLku yku¤¾e ÷eÄkt, íkuýu þçku fÿLku Ãkk{e

÷eÄe. þkÞË yk rhðkÞíkLkku yk {ík÷çk Ãký ÚkR þfu fu

Vkíku{k Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk þçku fÿLkk suðkt Au. suðe

heíku fkuRLku ¾çkh LkÚke fu þçku fÿLke hkík fR Au? yuðe

17 18

s heíku Vkíku{k Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLke fÿku {trÍ÷íkLku fkuR

Mkk[e heíku Mk{S þfíkku LkÚke. þçku {wçkkhfLke íkVMkeh Ãký

MkiÞËkyu fkiLkiLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk Au.

çkunkY÷ yLkðkhLke yrøkÞkh{e rsÕË{kt Au fu yuf

ÞnqËeyu nÍhík {qMkk rçkLk syVh y÷ÞrnMMk÷k{Úke

«&™ fÞkuo :

yk ykÞíkLke çkkríkLke íkVMkeh þwt Au? R{k{u Vh{kÔÞwt:

Úke {ík÷çk {kunt{Ë MkÕ÷Õ÷knku y÷Þnu ðyk÷une

ðMkÕ÷k{ “ ” Úke {ík÷çk y{eY÷ {kuy{uLkeLk

y÷ÞrnMMk÷k{ y™u “ ” Úke {ík÷çk sLkkçku

Vkíku{k Ínhk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk Au. Vh{kÔÞwt Au fu :

Ëhuf rnf{íkðk¤wt fkÞo íku(þw¼ hkºke) {kt rLk{koý ÚkkÞ Au.

Lke íkVMkeh{kt fu íkuyku{kt yøkrýík ¼÷kRyku [k÷w

Úkþu. Vhsw÷wLk nfe{, hsw÷wLk nfe{, sLkkçku Vkíku{kÚke

ËkLkk çkwrØþk¤eyku ÃkuËk Úkþu.

“yÕ÷kn ykMk{kLkkuLku yLku s{eLkLku hkuþLk fhLkkhku

Au. íkuLkk LkqhLkwt áüktík íku hkuþLkËkLkLkk suðwt Au su hkuþLkËkLk{kt

yuf sçkhËMík r[hkøk nkuÞ, íku r[hkøk yuðk þeþkLke

ftËe÷{kt nkuÞ, íku ftËe÷ yuðe nkuÞ suðku yuf [{fíkku íkkhku.

ÍÞíkwLkLkk {wçkkhf íku÷Úke hkuþLk nkuÞ. su Lk ÃkqðoLkwt Au Lk

Ãkrù{Lkwt Au. LkSf Au fu yuLkwt íku÷ ¾wËçk¾wË hkuþLk ÚkR

òÞ, (ÃkAe) ¼÷u Lku ykøk íkuLku yzfu Ãký Lknª, íku Lkqh Au,

Wå[kuå[ «fkhLkwt Lkqh Au. yÕ÷kn suLkk {kxu RåAu Au ÃkkuíkkLkk

LkqhLkku hMíkku çkíkkðe Ëu Au.” (Mkq. Lkqh yk-35)

R{k{ {kunt{Ë çkkrfh y÷ÞrnMMk÷k{u yk ykÞíkLke

íkVMkeh{kt Vh{kÔÞwt :

¾wËkLkk LkqhLkwt áüktík yk «fkhLkwt Au, suðe heíku

r[hkøk VkLkMk{kt nkuÞ. Vh{kÔÞwt : VkLkMkÚke {ík÷çk RÕ{

Au. su LkçkeLkk MkeLkk{kt Au. þeþk{kt Au.

þeþkÚke {ík÷çk LkçkeLkk MkeLkk{kt Au. LkçkeLkk MkeLkk{ktÚke

RÕ{ y÷eLkk MkeLkk{kt hMkq÷Lke íkk÷e{ îkhk VuhðkÞwt.

íku fLËe÷ yuðe nkuÞ suðku [{fíkku íkkhku. su ÍÞíkqLkLkk

{wçkkhf ÍkzÚke hkuþLk nkuÞ. yuLkkÚke {ík÷çk Au.

su Lk ÃkqðoLkku Au Lk íkku Ãkrù{e. yux÷u fu Lk yk RÕ{{kt

LkMkhkrLkÞík Au Lk ÞnqrËÞík.

LkSf{kt s yuLkwt íku÷ òíku s hkuþLk ÚkR òÞ. ykøk

yuLku Lk yzfu íku Lkqh Wå[kuå[ Lkqh Au. Vh{kÔÞwt : yk÷u

{kunt{ËLkwt RÕ{ Mkðk÷ fhðkÚke yøkkW çkku÷ðk ÷køke

òÞ Au.

MkkrËfu yk÷u {kunt{Ë y÷ÞrnMMk÷k{u yk ykÞíkLke

Lke[u «{kýu íkVMkeh Vh{kðe Au :

r{MçkknwLkÚke {ík÷çk R{k{ nMkLk y÷ÞrnMMk÷k{

Au. Úke R{k{ nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{ fyÒknk

fkifçkwLk ËwheoÞíkwLk sLkkçku Vkíku{k Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk Au.

suyku rðïLke †eyku{kt fkifçku Ëwheo Au. Þw fËw r{Lk

þshríkLk {kuçkkhfríkLk Úke {ík÷çk Rçkúkne{, ÷kþhfeÞíkLk

ð÷k økhçkeÞíkLk Úke {ík÷çk LkMkhkrLkÞík y™u ÞnqrËÞíkÚke

Lkfkh(LkVe) Au. ÞfkËku ÍÞíkkunk ÞwÍeyku Úke {ík÷çk

Ãkrðºk ð]ûkÚke RÕ{Lkwt Íhýwt Vqxu Au.

Lke íkVMkeh{kt {whkË Vkíku{k Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk

Au. íkVMkehu Vwhkík rçkLk Rçkúkne{ fqVe{kt R{k{ {kunt{Ë

çkkrfh y÷ÞrnMMk÷k{Úke rhðkÞík Au :

íku Vkíku{k {kuxkyku{kt yuf Au yLku çkþhLku zhkðLkkhe

Au. RçLku yççkkMkÚke rhðkÞík Lkf÷ Au. ¾wËkyu yk ykÞík

LkkrÍ÷ fhe :

çku {kuò {khíkk Mk{tËh, ¾wËkyu fÌkwt fu {U çku

Mk{tËhkuLku {kufÕÞk. yuf y÷e Au su RÕ{Lkku Mk{tËh Au.

çkeS Vkíku{k Au su LkçkwÔðíkLkku Mk{tËh Au. ykÃkMk{kt

¼uøkk nkuÞ Au. MkkÚku MkkÚku nkuÞ Au. nwt ¾wËk Awt, yu{Lkk

ðå[u {U {u¤kÃk fhkÔÞku Au.

yÞ rsLk yLku RLMkkLkku yÕ÷kníkyk÷kLke fR fR

Lkuy{íkkuLkku RLfkh fhþku. yÞ rsÒkku, yÞ RLMkkLkku, ík{u

fkuLke rð÷kÞíkLkku RLfkh fhþku. rð÷kÞíku y÷eLkku yLku

sLkkçku Vkíku{k Íunhk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLke {nççkíkLkku?

÷q÷qÚke {whkË R{k{ nMkLk y÷ÞrnMMk÷k{, {hòLkÚke

{whkË R{k{ nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{ Au. ÷q÷q {kuxku nkuÞ Au

yLku {hòLk LkkLkku nkuÞ Au. ykÞíku {wçkknu÷k{kt rLkMkkyLkkÚke

{ík÷çk sLkkçku Vkíku{k Ínhk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk Au.

19 20

rçknkY÷ yLkðkhLkk fíkko íkçkhMkeÚke rhðkÞík Lkf÷

fhu Au. MkðkoLkw{íku “rLkMkkyLkk”Úke {ík÷çk sLkkçku Vkíku{k

Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk Au. {uËkLku {wçkknu÷k{kt LkMkhkrLkÞkuLke

Mkk{u y÷e, Vkíku{k yLku nMkLk, nwMkiLk rMkðkÞ fkuRÃký

hMkq÷wÕ÷knLke MkkÚku LkÚke økÞwt. “yLkVkuMkLkk” Úke {ík÷çk

nÍhík y÷e y{eY÷ {kuy{uLkeLk y÷ÞrnMMk÷k{ Au su

LkVMku Ãkuøktçkh Au.

íkÚkkrÃk íku (RMkk) rð»ku su ¿kkLk íkLku {¤e [qõÞwt Au íku

ÃkAe Ãký su fkuR íkkhe MkkÚku íku (RMkk)Lkk MktçktÄ{kt íkfhkh

fhu íkku íkwt fnu fu ykðku, y{u y{khk ÃkwºkkuLku çkku÷kðeyu yLku

ík{u ík{khk ÃkwºkkuLku çkku÷kðku yLku y{u y{khe †eykuLku

çkku÷kðeyu yLku ík{u ík{khe †eykuLku(çkku÷kðku) yLku y{u

ÃkkuíkkLkk «kýkuLku çkku÷kðeyu yLku ík{u Ãký ík{khk «kýkuLku,

ÃkAe ykÃkýu(yÕ÷kn ÃkkMku) fhøkheLku Ëqyk fheyu yLku swêwt

çkku÷Lkkhkyku Ãkh yÕ÷knLke rVxfkh fheyu.

nËeMku fwËMke yuðe nËeMkLku fnu Au su nËeMk ðkík-nwf{-Vh{kLk øk{u

íku yÕ÷knu hMkq÷wÕ÷knLku Vh{kðe nkuÞ yLku hMkq÷u ÃkkuíkkLke {wçkkhf

ÍçkkLkÚke ykÃkýLku sýkðe nkuÞ. ðkík ¾wËkLke, ÍçkkLk hMkq÷Lke. nËeMku

fwËMke fwhykLkLkku ¼køk LkÚke.

Íðò yVeVk(ÃkkfËk{Lk ÃkíLke) Mkk÷unk MkykËíku

yÍe{k Au

VwYyu fkVe{kt hMkq÷wÕ÷kn MkÕ÷Õ÷knku y÷Þnu

ðyk÷une ðMkÕ÷{Úke rhðkÞík Lkf÷ Au fu ¾wËkðtËu yk÷{

nËeMku fwËMke{kt RhþkË Vh{kðu Au : òu nwt {khk çktËkykuLkk

ËhBÞkLk ËwrLkÞk yLku yk¾uhíkLke ¼÷kRLku yufºk fYt íkku

nwt íku{Lkk Ëe÷Lku ¾wþqy(rLk{o¤) fhðkðk¤wt, S¼Lku {khe

ÞkË fhðkðk¤e yLku íkuLkk þhehLku {wMkeçkík WÃkh Mkçkh

fhðkðk¤wt yLku Mkk÷un ÃkíLke ykÃkwt Awt. ßÞkhu íkuLke íkhV

árü fhu íkku ¾wþ ÚkR òÞ. ßÞkhu íku ½uhÚke çknkh òÞ íkku

íkuLke ÃkíLke òLk yLku {k÷Lke rnVkÍík fhu. R^Vík

(Ãkrðºkíkk) yLku ykðzíkLke árüyu †eykuLkk ½ýkt çkÄk

«fkhku Au. Wå[ ËhßòLke íku çkeçkeyku Au suyku ykr÷{k,

ykhuVk yLku yVeVk nkuÞ.

yk ¾wþLkMkeçke yun÷uçkÞíku RM{ík yLku íknkhíkLku

{¤e Au.

�

21 22

24

nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{Lke

fkixwtrçkf, Ãkkrhðkrhf ®sËøke

yhçkLkk RríknkMkfkhku{kt yk rhðks Lk níkku fu sL{

yLku {hý íkÚkk fkixwtrçkf ®sËøke WÃkh ¾kMk fheLku SðLkLkk

yLÞ ÃkkMkkyku WÃkh ðkË-rððkË fhu, suÚke fheLku yksrËLk

MkwÄe RríknkMk{kt ½ýeçkÄe {w~fu÷eyku Au su n÷ ÚkR þfe

LkÚke. íku{ktÚke hMkq÷wÕ÷kn MkÕ÷Õ÷knku y÷Þnu ðyk÷une

ðMkÕ÷{Lke LkwçkwÔðíkLke ònuhkík Ãknu÷ktLke ËhhkusLke ®sËøke

({kuxe {kuxe ðkíkkuLkk nk÷kík íkku {¤u Au. ynª r{rLkxu

r{rLkxLke ËhhkusLke ®sËøkeLke ðkík Au.) yLku çkuy»kík

Ãknu÷ktLke nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{Lke ®sËøkeLkk ík{k{

ðkfuykík LkÚke {¤íkk.

swËe swËe rhðkÞíkku ÃkZâk ÃkAe yk Ãkrhýk{ WÃkh

ykðe þfkÞ Au fu ßÞkt MkwÄe sLkkçk Vkíku{k Mk÷k{wÕ÷kn

y÷Þnk Sðíkkt hÌkkt, nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{u çkeS

fkuR þkËe fhe LkÚke. yuðe s heíku Ãkuøktçkhu RM÷k{u Ãký ßÞkt

MkwÄe nÍhík ¾Ëeò hrÍÞÕ÷knku íkyk÷k yLnk Sðíkkt

hÌkk, çkeS fkuR þkËe fhe LkÚke.

¼køk

2

25 26

Ãkhtíkw Vkíku{k Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLke hun÷ík ÃkAe

nÍhík MkiÞËn Vkíku{kLke ðMkeGÞík «{kýu nÍhík y÷e

y÷ÞrnMMk÷k{u y{k{k Ëwghu ÍÞLkçk rçkLíku yçke÷

ykMkLke MkkÚku þkËe fhe su nÍhík nMkLkiLk yLku sLkkçk

ÍÞLkçk yLku WB{u fwÕMkq{Lke MkkÚku nËËhsu {kunççkík fhíkkt

níkk. íÞkh çkkË Ãký çkeS ykX †eyku MkkÚku sLkkçk

y{eY÷ {kuy{uLkeLk y÷ÞrnMMk÷k{u rLkfkn fÞko. suÚke

fw÷ MktÏÞk ËMk ÚkkÞ Au. rhðkÞíkkuLku ykÄkhu yk çkÄe s

†eykuÚke f{Mku f{ 27 yLku ðÄkhu{kt ðÄkhu 36 MkwÄe

yð÷kË ÚkR. 18 Ãkwºkku yLku 18 Ãkwºkeyku.

•


ÃkíLkeykuLkk Lkk{

(1) nÍhík Vkíku{k Ínhk Ëwghu hMkq÷ MkÕ÷Õ÷knku

y÷Þnu ðyk÷une ðMkÕ÷{.

(2) y{k{k rçkLíku yrçk÷ ykMk Ëwghu ÍÞLkçk rçkLíku

nk÷k (÷uÃkk÷f nÍhík ¾Ëeò hrÍÞÕ÷knku íkyk÷k yLnk)

(3) ¾q÷n rçkLíku syVh rçkLk fiMk nLkrVÞk

(4) yMk{k rçkLíku W{iMk ¾Mky{eÞk

(5) nÍhík WB{w÷çkLkeLk rçkLíku rnÍk{ RçLku ¾kr÷Ë

f÷kçke

(6) ÷Þ÷k rçkLíku {MkQË Ëkh{eÞk ík{e{eÞkn Lkunþ÷eÞk

(7) WB{u MkRË rçkLíku Whðn rçkLk {MkQË MkfVe

(nÍhík WB{u ÷Þ÷k {kËhu nÍhík y÷e yfçkhLke Mkøke VkuR)

(8) WB{u þkuyuçk {¾Íqr{Þk

(9) {nÞkík Ëwghu R{hkW÷ fiMk

(10) Mknçkk(MkçkeÞk) rçkLíku yuçkkË rçkLk hçkeÞk

íkøk÷çkeÞk (fwÒkeÞík : WB{u nçkeçk)

nÍhík Vkíku{k Ínhk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkk rLkfkn

1÷e rÍÕnßs rnshe MkLk 2{kt ÚkÞk.

nÍhík Vkíku{k Ínhk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLke

þnkËíkLkk A {rnLkk ÃkAe nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{u

y{k{k rçkLíku yrçk÷ ykMkÚke rLkfkn fÞko. ({Lkkrfçk RçLku

þnhykþqçk) ËMk †eyku fw÷ ykÃkLke ÃkíLke çkLke. ({Lkkrfçk

RçLku þnhykþqçk) nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{Lke þnkËík

ÃkAe [kh ÃkíLke Sðíkkt hÌkkt, íku{ýu çkeò rLkfkn fÞko LkÚke.

nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{u Vh{kÔÞwt : fkuR Ãkuøktçkhu ¾wËk

yÚkðk ðMkeyu hMkq÷Lke ÃkíLkeyku {kxu yk òRÍ LkÚke fu

íku{Lkk ÃkAe fkuR çkeòÚke þkËe fhu. ({Lkkrfçk RçLku þnhykþqçk)

•

Lktçkhðkh rLkfknLkwt ð»ko yLku rðøkík

(2) y{k{kÚke rLkfknLkwt ð»ko

nÍhík Vkíku{k Ínhk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLke

þnkËíkLkk ÃkAe nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{u Úkkuzkf

{rnLkk ÃkAe 11 rnshe{kt y{k{k rçkLíku yrçk÷ ykMkÚke

27 28

rLkfkn fÞko. y{k{kÚke yuf VhÍtË {kunt{Ë yðMkík RçLku

y÷e ÃkuËk ÚkÞk suyku fhçk÷k{kt þneË ÚkÞk.

(3) ¾ku÷kÚke rLkfknLkwt ð»ko

12 rnshe{kt Mknkçkeyu hMkq÷ {kr÷f rçkLk LkwðihnLku

¾kr÷Ë rçkLk ð÷eËu þneË fhe ËeÄk. ð¤e LkwðihnLkk

fçke÷kLke †eykuLku fuËe çkLkkðeLku {ËeLkk ÷kÔÞku. ¾w÷k

rçkLíku ßVh rçkLk fiMk nLkrVÞk Ãký fuË ÚkRLku LkçkeLke fçkh

WÃkh ykÔÞkt. nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{u 12 rnshe{kt

¾w÷kÚke rLkfkn fhe ÷eÄk. su{LkkÚke nÍhík {kunt{Ë rçkLk

nLkrVÞkLke rð÷kËík ÚkE. 15 rnshe{kt {kunt{Ë rçkLk

nLkrVÞk ÃkuËk ÚkÞk yLku {kunho{ 80 rnshe{kt ÷øk¼øk

65 ð»koLke W{hu ðVkík ÚkR.

(4) yMk{k rçkLíku W{iMkÚke rLkfkn

nÍhík yMk{k rçkLíku W{iMk 22 s{krËW÷ yk¾h

13 rnsheLkk çkeS ð¾ík rðÄðk ÚkÞkt. fkhý fu yM{k

rçkLíku W{iMkLkk çkk¤fkuLke Ãkhðrhþ nÍhík y÷e

y÷ÞrnMMk÷k{Lkk rÍB{u níke. íkuÚke RÆík ðeíke økÞk ÃkAe

÷øk¼øk 14 rnshe{kt nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{u

yMk{k rçkLíku W{iMkÚke rLkfkn fhe ÷eÄk.

nÍhík yMk{k rçkLíku W{iMkLkk çku LkkLkk çkk¤fku

{kunt{Ë RçLku yçkwçkfh y™u çkuxe WB{u fw÷Mkw{Lke Ãkhðrhþ

nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{Lkk ½h{kt ÚkR níke.

nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{Lku yMk{k rçkLíku W{iMkÚke

çku Ãkwºkku ÞÌkk yLku ykuLk ÃkuËk ÚkÞk. ÞÌkk íkku çkk¤Ãký{kt s

økwshe økÞk, ykiLk rçkLk y÷e 13 þÔðk÷ 15 rnshe{kt

ÃkuËk ÚkÞk. 46 ð»koLke ô{h{kt fhçk÷k{kt ykþqhkLkk rËðMku

þnkËík ÚkR. 38 rnshe{kt {kunt{Ë RçLku yçkwçkfh r{Mkh{kt

þneË fhe Ëuðk{kt ykÔÞk. RçLku yçkwçkfhLkwt {kÚkwt WB{u

nçkeçkk rçkLíku yçkwMkwrVÞkLku (hMkq÷wÕ÷knLke ÃkíLkeyu) íkkunVk

íkhefu yMk{k rçkLíku W{iMkLku {kufÕÞwt. íku ð¾íku sLkkçk yMk{k

Lk{kÍLkk {wMkÕ÷k WÃkh níkkt. ¾çkh Mkkt¼¤íkkt yMk{k rçkLíku

W{iMkLke Akíke Vkxe økR yLku ÷kune [k÷w ÚkR økÞwt. sðkLk

VhÍtËLke {kuíkLkk MkË{kÚke ykÃkLke ðVkík ÚkR økR.

(5) Mknçkk(WB{u nçkeçk)Úke rLkfkn

Mknçkk rçkLíku yuçkkË rçkLk hçkeÞk rçkLk ÞÌkk rçkLk

y÷f{k íkøk÷çkeÞk : Mknçkk ¾kíkqLkLke fwrÒkÞík (ðtþkð÷e)

WB{u nçkeçk Þk WB{u nçkerçkÞk níke. nÍhík y÷e

y÷ÞrnMMk÷k{u støku Þ{k{k yÚkðk støk yiLkwíík{hLkk

fuËeyku{ktÚke ykÃkLku ¾heæÞkt níkkt. ykÃk rnsheMkLk 12{kt

yuLkwíík{hLke Sík ÃkAe nÍhíkLkk rLkfkn{kt ykÔÞkt. Mknçkk

¾kíkqLk WVuo WB{u nçkeçkLkk ÃkuxÚke W{iY÷ yMkøkh yLku

sLkkçk YfGÞk MkkÚku ÃkuËk ÚkÞkt.

W{iY÷ yMkøkhLke 85 ðhMkLke W{hu ðVkík ÚkR íÞkhu

YfGÞk fwçkhk nÍhík {wÂM÷{ rçkLk yfe÷Lke ÃkíLke níkkt.

(íkkhe¾u fkr{÷ RçLku y»keh, íkkhe¾u íkçkhe yÕ÷k{k RçLku sheh

íkçkhe, íkkhe¾u RçLku ¾ÕËqLk)

29 30

(6) nÍhík WB{w÷ çkLkeLkLke MkkÚku rLkfkn

sw{kLke hkíku, 17 hsçk 21 rnshe{kt nÍhík y÷e

y÷ÞrnMMk÷k{u nÍhík WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn

y÷ÞnkÚke rLkfkn fÞko. yuf ð»ko ÃkAe 4 þkçkkLk 22

rnshe{kt nÍhík yççkkMk y÷ÞrnMMk÷k{Lke rð÷kËík

ÚkR. fhçk÷k{kt þnkËík ð¾íku nÍhík yççkkMk

y÷ÞrnMMk÷k{Lke W{h 38 ðhMkLke níke.

½ýkt çkÄk þeÞk-MkwÒke RríknkMkfkhkuyu ÷ÏÞwt Au fu

nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{Lke ÃkíLkeyku{kt 10 rLkfkne

yLku çkeS fLkeÍku Ãký níke yLku íku{LkkÚke 36 y÷ðkËku

ÃkuËk ÚkR. ({wYswÍ Ínçk {MkWËe, {wLík¾çk íkðkhe¾, fkr{÷ RçLku

y»keh, íkkhe¾ íkçkhe, ðMkkRhu fwíkwçkw÷ yLkMkkçk)

RçLku þnh ykþqçkLke rhðkÞík Au fu nÍhík y÷e

y÷ÞrnMMk÷k{Lke þnkËík ð¾íku [kh çkeçkeyku nÞkík níke.

(1) W{k{k rçkLíku yrçk÷ykMk

(2) nÍhík WB{w÷ çkLkeLk

(3) ÷Þ÷k rçkLíku {MkQË

(4) ¾w÷ky rçkLíku syVh (nÍhík {kunt{Ë

nLkrVÞkLkk {k). yk [kh †eyku nÍhík y÷e

y÷ÞrnMMk÷k{Lke þnkËík ð¾íku nÞkík níke.

þu¾ þhVwÆeLk LkMMkkçku ÷ÏÞwt Au fu nÍhík y÷e

y÷ÞrnMMk÷k{Lke yð÷kËku yu{Lke nÞkíke{kt s {]íÞw Ãkk{e

yLku íkuh çkkfe hne Ãkhtíkw {k÷q{ Ãkzu Au fu yk RríknkMkfkhLke

árü{kt Võík çkuxkykuLke s ðkík Au. su nÍhík y÷e

y÷ÞrnMMk÷k{Lke þnkËík ð¾íku nÞkík níkk.

{kunt{Ë rçkLk sheh íkçkheyu ÷ÏÞwt Au fu nÍhík y÷e

y÷ÞrnMMk÷k{Lke Lkð ÃkíLkeyku yLku yZkh fLkeÍku níke

su{LkkÚke 18 Ëefhk yLku 18 Ëefheyku ÃkuËk ÚkR.

•

(2) nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{Lke yð÷kË

• sLkkçku Vkíku{k Ínhk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkÚke

Ãkkt[ yð÷kËku níke.

R{k{ nMkLk y÷ÞrnMMk÷k{, R{k{ nwMkiLk

y÷ÞrnMMk÷k{, nÍhík ÍÞLkçk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk,

WB{u f wÕMk q{ Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk, {k unrMkLk

y÷ÞrnMMk÷k{.

• sLkkçk WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkÚke [kh

yð÷kË ÚkR.

nÍhík yççkkMku yfçkh y÷ÞrnMMk÷k{, nÍhík

syVh, nÍhík yçËwÕ÷kn yLku R{hkLk.

• ÷Þ÷kÚke çku yð÷kË ÚkR.

{kunt{Ë yMkøkh, WçkiËwÕ÷kn.

• yMk{kÚke çku yð÷kË ÚkR.

ÞÌkk yLku ykuLk.

• WB{u MkRËÚke çku yð÷kË ÚkR.

WB{w÷ nMkLk, h{÷n.

31 32

• Mknçkk(WB{u nçkeçk)Úke çku yð÷kË ÚkR.

YfGÞk, W{ih yMkøkh su MkkÚku ÃkuËk ÚkÞk níkk.

• WB{u ð÷ËÚke çku yð÷kË ÚkR.

{kunt{Ë, Rçkúkne{, (LkMkh rçkLk {Íkrn{Lke

{kLÞíkk «{kýu)

• WB{u þkuyÞçkÚke çku yð÷kË ÚkR.

WÃkhkuõík çkÄe yð÷kËLke MktÏÞk 24Lke ÚkkÞ Au. yk

rMkðkÞLke Ãký 12 yð÷kËku çkeS økýðk{kt ykðu Au

su{Lkk Lkk{ku Lke[u «{kýu Au.

(1) LkVeMkk (2) Vkíku{k Mkwøkhk (3) WB{u nkLke

(4) WB{u rfhk{ (5) rs{kLkk (6) W{k{k (7) WB{u Mk÷{k

(8) {i{qLkk (9) ¾Ëeò (10) íkfeÞk (11) yçËwÕ÷kn

yðMkík (12) {kunt{Ë yðMkík.

WÃkhkuõík 12 yð÷kËLke {kykuLkk Lkk{ {k÷q{ LkÚke.

yk ðkík «ÏÞkík Au fu Mkkík yð÷kËku ykÃkLke þnkËík

yøkkW ðVkík Ãkk{e økR níke.

nÍhík R{k{ nMkLk y÷ÞrnMMk÷k{ çkÄkÚke {kuxk

MkknuçkÍkËk Au yLku W{ih yMkøkh MkkiÚke LkkLkk MkknuçkÍkËk

Au. Ãkhtíkw íku{ýu MkkiÚke ðÄw ÷ktçke ®sËøke Ãkk{e. 85 ð»ko

Sðíkk hÌkk. Mknçkk íku{Lke {k Mkknuçkk níkkt.

MkknçkÍkËeyku{kt Vkíku{k Mkwøkhk rçkLíku y÷e MkkiÚke

ðÄkhu W{h ÃkkBÞkt. ynª MkwÄe fu ykÃkLku nÍhík R{k{

syVh MkkrËf y÷ÞrnMMk÷k{Lke rÍÞkhík LkMkeçk ÚkR.

çkuxkyku

(1) nÍhík nMkLk(y÷.)

y÷ {wsíkçkk(y÷.)

(2) nÍhík nwMkiLk(y÷.)

MkiÞËw~þkunËk

(3) nÍhík {kunrMkLk(y÷.) þneË

(4) nÍhík {kunt{Ë nLkrVÞk

(5) ÞÌkk

(6) ykuLk

(7) nÍhík yççkkMk y÷ yfçkh

f{hu çkLke nkrþ{(y÷.)

(8) nÍhík yçËwÕ÷kn(y÷.)

(9) nÍhík R{hkLk(y÷.)

(10) nÍhík syVh(y÷.)

(11) {kunt{Ë yMkøkh

(12) yçËwÕ÷kn

(13) W{ih yMkøkh

(14) yççkkMk yMkøkh

(15) {kunt{Ë yMkøkh

(16) Rçkúkne{

(17) yçËwÕ÷kn yðMkík

(18) {kunt{Ë yðMkík

(19) yn{Ë

{ k

sLkkçku Vkíku{k Ínhk(Mk÷k.)

s. ¾ku÷k rçkLíku syVh rçkLk fiMk

yMk{k rçkLíku y{eMk

sLkkçk WB{w÷çkLkeLk(Mk÷k.)

sLkkçk ÷Þ÷k rçkLíku {MkWË Ëkhr{Þk

sLkkçk Mknçkk íkøk÷rçkÞk

(WB{u nçkeçk)

sLkkçk WB{u ð÷Ë

sLkkçk WB{u þkuyiçk

W{k{k rçkLíku yrçk÷ ykMk

{wnGÞkík rçkLíku R{hkW÷ fiMk

(3) nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{Lkk

MkknçkÍkËkykuLkk Lkk{

33

rhðkÞíkkuÚke {k÷q{ Ãkzu Au fu ykÃkLkk 19

MkknçkÍkËk{ktÚke 6 MkknçkÍkËk íkku ÃkkuíkkLkk rÃkËhu

çkwÍwøkoðkhLke nÞkíke{kt s yÕ÷knLku ÃÞkhk ÚkR økÞk níkk.

su{Lkk Lkk{ku yk «{kýu Au.

(1) nÍhík {kunrMkLk (2) {kunt{Ë yMkøkh WB{u

ð÷Ë (3) {kunt{Ë yMkøkh ÷Þ÷kËkhr{Þkt (4) Rçkúkne{

WB{u ð÷Ë (yu{Lkwt Lkk{ RríknkMk{kt LkMkh rçkLk {Íkrn{Lkk

rMkðkÞ fkuR RríknkMkfkhu ÷ÏÞwt LkÚke.) (5) yçËwÕ÷kn

yðMkík (6) {kunt{Ë yðMkík.

•

nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{Lke ðtþkð÷e Ãkkt[

MkknçkÍkËkykuÚke [k÷e

(1) nÍhík R{k{ nMkLk y÷ÞrnMMk÷k{

(2) nÍhík R{k{ nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{

(3) nÍhík {kunt{Ë nLkrVÞk y÷ÞrnMMk÷k{


(5) nÍhík W{ih yMkøkh (yu{Lkwt Lkk{ ÍiË rçkLk

y÷e Ãký ÷¾kÞwt Au.)

nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{u, R{k{ nMkLk yLku

R{k{ nwMkiLk y÷Þnu{wMMk÷k{u ÃkkuíkkLkk ÃkwºkkuLkk Lkk{ku

yçkwçkfh, W{h, WM{kLk, {ykrðÞk fËe LkÚke hkÏÞkt.

yk Lkk{ku yfe÷, Mkn÷, yB{kh, ÍiË, Mkkr÷{, R{hkLkÚke

VuhVkh fhðk{kt ykÔÞk Au.

�

nÍhík R{k{ nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{Lkk rMkðkÞ çkeò

11 MkknçkÍkËkyku fhçk÷k{kt þneË ÚkÞk. yux÷u fu f{hu

çkLke nkrþ{ nÍhík yççkkMk, nÍhík yçËwÕ÷kn, sLkkçk

R{hkLk yLku sLkkçk syVh WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn

y÷ÞnkLkk Ëefhkyku yLku ykiLk yMk{kLkk Ëefhk yLku

yççkkMk yMkøkh MknçkkLkk Ëefhk. yk rMkðkÞ çkeò

çkuxkykuLkk Lkk{ku ykøk¤ ykðþu.

nÍhík y{eY÷ {kuy{uLkeLk y÷e y÷ÞrnMMk÷k{Lke

MkknçkÍkËeyku{kt MkkiÚke yVÍ÷ nÍhík ÍÞLkçku fwçkhk

Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk yLku sLkkçk WB{u fwÕMkw{ Mk÷k{wÕ÷kn

y÷Þnk Au.


MkknçkÍkËeykuLkk Lkk{

MkkrnçkÍkËeyk u

1. s. ÍÞLkçku fwçkhk(Mk÷k.)

2. n. WB{u fwÕMkw{(Mk÷k.)

3. n. Vkíku{k rçkLíku y÷e(y÷.)

4. n. ÍÞLkçk Mkwøkhk(Mk÷k.)

5. n. YfGÞk

(WB{u fw÷Mkw{ Mkwøkhk)

6. WB{u nkLke (Vfenk)

7. n. WB{u Mk÷{k(yu{eLkk)

8. n. WB{u rfhk{(hn{kÞk)

ÃkríkLk w t Lkk{

n. yçËwÕ÷kn rçkLk syVhu

íkiÞkh hrÍ.

n. ykuLk rçkLk syVhu íkiÞkh

hrÍ. (þneËu fhçk÷k)

{kunt{Ë rçkLk yçkw MkRË rçkLk

yfe÷

{kunt{Ë rçkLk yfe÷

n. {wÂM÷{ rçkLk yfe÷

yçËwÕ÷kn yfçkh rçkLk

yfe÷

nÍhík Mk÷ík RçLku yçËwÕ÷kn

rçkLk LkkiV÷ rçkLk nkrh»k rçkLk

yçËw÷ {w¥kr÷çk

çkk¤Ãký{kt {]íÞw ÚkÞwt

yð÷kË

ykuLk yLku {kunt{Ë

yçËwÕ÷kn yLku yççkkMk

fkrMk{ rçkLk ykuLk

MkRË

yçËwhon{kLk yLku yçËwÕ÷kn

yçËwÕ÷kn yLku {kunt{Ë yMkøkh,

{kunt{Ë yfçkh, Rçkúkne{

–

–

–

� RríknkMk ÷¾Lkkhkyku{kt yun÷uçkÞíkÚke ÷økkð Lk hk¾Lkkhk nwfw{íkÚke

ðu[kÞu÷k Ãký nkuR þfu.

34

35 36

nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{Lke ËefheykuLke þkËeyku

nÍhík y÷eLkk Mkøkk ¼kR nÍhík yfe÷ yLku syVhu

ík iÞkhLkk VhÍtËk uÚke ÚkR. ð¤e nÍhík y÷e

y÷ÞrnMMk÷k{Lkk fkfkLkk Ëefhk yuðk ¼kR yçËwÕ÷kn

RçLku yççkkMk, WçkiËwÕ÷kn rçkLk nkrhMk rçkLk yçËw÷ {w¥kr÷çk,

LkkiV÷ rçkLk nkrhMk rçkLk yçËw÷{w¥kr÷çkLkk çkuxkykuLke MkkÚku

ÚkR. yuf çkuxeLke þkËe nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{Lkk

¼kýus syËn RçLku nwçkihkÚke ÚkR. íku nÍhík y÷e

y÷ÞrnMMk÷k{Lke çknuLk WB{u nkLkeLkk VhÍtË Au.

çkunkY÷ yLkðkh{kt Au fu hMkq÷wÕ÷kn MkÕ÷Õ÷knku

y÷Þnu ðyk÷une ðMkÕ÷{u yð÷kËu y÷e yLku syVh

íkiÞkhLkk VhÍtËkuLke íkhV òuRLku Vh{kÔÞwt : “y{khe

çkuxeyku y{khk çkuxkyku yLku y{khk çkuxkyku y{khe

9. sw{kLkk (WB{u syVh)

10. n. {i{qLkk

11. n. ¾Ëeò

12. n. LkVeMkk

(WB{u fw÷Mkw{ yðMkík)

13. WB{w÷ nMkLk

14. h{÷k fwçkhk

15. MkfeLkk

16. YfGÞk Mkwøkhk

17. íkfeGÞkn

18. h{÷kn Mkwøkhk


n. yçËwÕ÷kn yMkøkh rçkLk yfe÷

n. yçËwhon{kLk rçkLk yfe÷

n. fMkeh rçkLk yççkkMk rçkLk

yçËw÷ {w¥kr÷çk

n. syËn rçkLk nwçkihn (økðLkoh

¾whkMkkLk)

n. yçkw÷ nÞkÍ rçkLk yçËwÕ÷kn

rçkLk yçkeMkwrVÞkLk rçkLk nkrh»k

rçkLk yçËw÷ {w¥kr÷çk




n. syVh rçkLk yfe÷

–

yfe÷ rçkLk yçËwÕ÷kn rçkLk

yfe÷

fkrMk{ rçkLk yçËwhon{kLk

–

y÷e rçkLk syËn

–

–

–

–

–

çkuxeyku {kxu Au.”

yk nËeMkLke hkuþLke{kt yð÷kËu Vkíku{k ð y÷e

y÷ÞrnMMk÷k{Lkwt çkeòykuÚke rLkfkn fhðwt LkkòRÍ

økýðk{kt ykðþu.

nÍhík WB{u fw÷Mkw{Lke þkËe ¾¥kkçkLkk ÃkwºkÚke yuf

{Lk½zík rfMMkku Au. ¾¥kkçkLkku þshku (ðtþðu÷ku) íkku ½ýku

s ¾hkçk níkku su RríknkMk{kt ÷¾kÞu÷ku Au.

•

(5) nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{Lkk íku çkuxkyku

su fhçk÷k{kt þneË ÚkÞk

fhçk÷k{kt nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{Lkk 12

VhÍtËku þneË ÚkÞk. íkuyku{kt [kh íkku WB{w÷ çkLkeLk

Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkk Mkøkk Ãkwºkku níkk.

1. n. R. nwMkiLk y÷.

2. n. yççkkMk y÷{Ëkh y÷.

3. n. yçËwÕ÷kn hrÍ.

4. n. R{hkLk hrÍ.

5. n. òVh hrÍ.

6. {kunt{Ë rçkLk y÷e

7. WçkiËwÕ÷kn rçkLk y÷e y÷.

8. Rçkúkne{ rçkLk y÷e y÷.

9. yççkkMk yMkøkh

10. {kunt{Ë yðMkík rçkLk y÷e y÷.

11. ykiLk rçkLk y÷e y÷.

12. W{ih rçkLk y÷e y÷.

57 ð»ko

38 ð»ko

30 ð»ko

28 ð»ko

26 ð»ko

{fkrík÷ ð íkkhe¾

ykyTÞkLkw~þeÞk

ykyTÞkLkw~þeÞk

ykyTÞkLkw~þeÞk

ykyTÞkLkw~þeÞk

çkunkY÷yLkðkh

çkunkY÷yLkðkh

{fkrík÷w¥kkr÷çkeLk

íkÍfuhíkw÷ ¾ðkMk

rÍÞkhíku LkkrnÞk

yçkw {¾LkV

RçLku þnhykþqçk

sLkkçku Vkíku{k Mk÷k.

sLkkçku WB{w÷ çkLkeLk Mk÷k.

sLkkçku WB{w÷çkLkeLk Mk÷k.



nÍhík ÷Þ÷k rçkLíku {MkWË

nÍhík ÷Þ÷k rçkLíku {MkWË

Mkunçkk (WB{u nçkeçk)


W{k{k rçkLíku yrçk÷ykMk

yMk{k rçkLíku W{iMk


L k k{

þnkËí k

ð¾íkLke

W{h

{kLkw t Lkk{

RríknkMk{k t

Lkk UÄ

38

nÍhík WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn

y÷Þnk-RríknkMkLke hkuþLke{kt

yk ðkík Mkðo{kLÞ Au fu W{k{k, ¾w÷k, yMk{k rçkLíku

W{iMk yLku Mkunçkk (WB{u nçkeçk) yk [kh †eyku ÃkAe

nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{u sLkkçku WB{w÷ çkLkeLkLke

MkkÚku þkËe fhe. ykÃkLkwt Lkk{ Vkíku{k ðneËeÞk rf÷krçkÞk

níkwt yLku fwÒkeÞík(WÃkLkk{) WB{w÷çkLkeLk níke. ykÃk

ðneË rçkLk fyçk yLku{ rf÷kçk rçkLk hçkeÞkLkk ¾kLkËkLkÚke

níke. suyku yhçkMíkkLkLkk «ÏÞkík çknkËwhku{ktÚke níkk.

{kuxk ¼køkLkk þeÞk yLku MkwÒke çktLku RríknkMkfkhkuLkwt ðýoLk

Au fu yuf rËðMk nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{u ykÃkLkk

¼kR yfe÷ suyku yhçkLke ðtþkð÷eykuÚke ½ýkt ðkfuV

níkk. ð¤e yk çkkçkíkLkwt RÕ{ Ãký ykÃkLku ¾qçk s níkwt.

íku{Lku çkku÷kðeLku Vh{kÔÞwt: ¼kR, {khk {kxu fkuR yuðe

ÃkíLke ÃkMktË fhku-þkuÄku suLke fw¾u yuf çknkËwh yLku þqhðeh

VhÍtË ÃkuËk ÚkkÞ. íkhík s nÍhík yfe÷u WB{w÷çkLkeLkLkwt

Lkk{ hsq fÞwO. MkkÚku fÌkwt fu Þk y{eh÷ {kuy{uLkeLk! Mk{økú

yhçk{kt fkuR ÔÞÂõík Ãký yu{Lkk çkkÃk yLku ËkËkÚke ðÄkhu

¼køk

3

39 40

çknkËwh yLku WËkh LkÚke. (y÷ yMkkçkk ¼køk-1 Ãkus-375,

{ykrhV RçLku fwíkiçkk ¼køk-3 Ãkus 92, ykøkkLke ¼køk 15 Ãkus 50)

yk ðkík yiríknkrMkf árüyu rçk÷fw÷ MkíÞ Au fu

sLkkçk WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLke þkËe 20

rnshe{kt ÚkR. ÷øk¼øk çkÄk s RríknkMkfkhkuLku yk ðkík

{kLÞ Au fu nÍhík yççkkMkLke W{h støku rMk^VeLkLkk ð¾íku

ÃktËh fu Mk¥kh ð»koLke ðå[u níke. yLku fhçk÷kLke ½xLkk

ð¾íku ykÃkLke W{h 32 Úke 38 Mkk÷Lke ðå[u níke. nÍhík

yççkkMkLkku sL{ 22 rnshe{kt ÚkÞku.

støku rMk^VeLk nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{Lke ònuhe

r¾÷kVíkLkk çkeò fu ºkeò ðhMku ÚkR. íku «{kýu 37 fu 38

rnshe ÚkkÞ Au. nÍhík yççkkMkLke W{h yk støk ð¾íku

RríknkMkfkhkuyu 15 Úke 17 ðhMkLke ðå[u sýkðu÷ Au.

yk heíku økýíkhe fhíkkt ykÃkLke W{h ykÃkLkk ðkr÷Ë

{kuníkh{Lke þnkËík ð¾íku 18 ð»koLke yLku fhçk÷k ð¾íku

38 ð»koLke ÚkkÞ Au. y{khe WÃkhkuõík þkuÄ¾ku¤Lku ynkËeMk

yLku rhðkÞíkkuÚke Ãk]rc {¤u Au.

•

(1) ¾kLkËkLke íkhrçkÞík (rþûký-«rþûký)

nÍhík yççkkMkLkk ðkr÷Ën {kuníkh{kLke íkhrçkÞík

½ýe s Mkkhe níke. ykÃk RÕ{ yLku yÏ÷kfLkk økwýkuÚke

¼hÃkqh níkkt. {kuxk¼køkLkk þeÞk ykr÷{kuyu ÷ÏÞwt Au fu

nÍhík yççkkMku ÃkkuíkkLkk çkwÍwøko rÃkíkkS nÍhík y{eY÷

{kuy{uLkeLk y÷e RçLku yçkeíkkr÷çk y÷ÞrnMMk÷k{Úke

yLku ¼kRyku íkÚkk çknuLkku ðøkuhuÚke ½ýktçkÄk RÕ{ku «kÃík

fÞko níkk.

çkkÃk, ¼kRyku, çknuLkku (nÍhík ÍÞLkçk yLku nÍhík

WB{u fw÷Mkw{) ðøkuhuLkwt RÕ{ MkqÞoLkk «fkþLke su{ Í¤n¤u

Au. Ãkhtíkw yk Ãký yuf nfefík Au fu nÍhík yççkkMkLke

ðkr÷Ën {kuníkh{k Ãký rðïLkk Mkðo©uc çkwrØþk¤e

yLku çkwÍwøkoLke hVefu nÞkík(ÃkíLke) níkkt yLku ¿kkLk,

MkËðíkoLk yLku rþûký-«rþûký{kt Mkkhe yuðe rLkÃkwýíkk

Ähkðíkkt níkkt.

rþ{h ÷yLkíkwÕ÷knLkku þshyu ¾çkeMkkÚke MktçktÄ Ähkðu

Au. yu Lkk÷kÞf çkkÃkËkËkykuLkku Lkk÷kÞf Ãkwºk-«Ãkkiºk níkku.

Ãkhtíkw yhçk{kt Ëhuf ÔÞÂõík ÃkkuíkkLkku MktçktÄ RÍTÍíkËkh,

WËkh, Ãkhøksw yLku çknkËwh fçke÷kÚke òuzðkLkwt rð[khíkku.

yk heíku rþ{h ÷kLkíkwÕ÷kn Ãký swêe heíku yrík RÍTÍíkËkh

çknkËwh yLku Mk¾e fçke÷k rf÷kçk MkkÚku ÃkkuíkkLke rh~íkuËkhe

òuzíkku níkku. yk heíku ÃkkuíkkLke {kuxkR ònuh fhíkku fkhý fu

sLkkçk WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkku MktçktÄ fçke÷yu

rf÷kçkÚke níkku.

nwßsíkwMMkykËn yLku hkuÍíkw~þkunËk{kt rhðkÞík Au

fu WçkeËwÕ÷kn RçLku rÍÞkË ßÞkhu rþ{hLke MkkÚku {¤eLku

nÍhík R{k{ nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{Lkk fík÷Lkwt »kzÞtºk

41 42

h[íkku níkku íÞkhu yk þshyu ¾çkeMkkðk¤ku rþ{h ÃkkuíkkLku

fçke÷k rf÷kçk{kt økýíkku níkku. sLkkçk WB{w÷çkLkeLk

Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLke MkkÚku ÃkkuíkkLku yuf fçkk÷kLkk {kLkíkku

níkku. {ík÷çk yk «fkhLke rh~íkuËkhe Mkkrçkík fhðe Ãký

yuLkk »kzÞtºkLkku yuf ¼køk níkku. sLkkçk WB{w÷çkLkeLkLkk

[kh çkuxkyku òýu ÃkkuíkkLkk ¼krýÞk ÚkkÞ Au yLku òýu

WB{w÷çkLkeLk yLku Ãkkuíku Ãký rf÷kçk fçke÷kLkk nkuðkÚke

¼kR-çknuLk økýkÞ Au yuðku ZkUøk h[e WB{w÷çkLkeLkLkk [khu

ÃkwºkkuLku y{kLk ykÃkðk íkuLkk íktçkwykuLke ÃkkA¤ økÞku yLku

Mk÷k{rík ykÃkðkLke, y{kLk ykÃkðkLke, ík{kuLku ftR LkwfMkkLk

Lk ÃknkU[kzðkLke ¾çkh Mkt¼¤kðe. íkuLkk sðkçk{kt sLkkçk

yççkkMk y÷{Ëkhu Vh{kÔÞwt :

“y{Lku yÕ÷kníkyk÷kLke y{kLk WB{u Mkw{iÞkLke

y{kLkÚke çkuníkh Au.” (íkkhe¾u íkçkhe ¼køk-6, Ãkus-239)

RçLku yMkehLke rhðkÞík{kt Au fu swhih rçkLk

yçËwÕ÷kn rçkLk yçke y÷ {¾÷n rf÷kçkeyu su nÍhík

WB{w÷ çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkku ËqhLkku ¼ºkeòu

Úkíkku níkku. ßÞkhu íkuýu òÛÞwt fu WçkiËwÕ÷kn rçkLk rÍÞkËu

yð÷kËu ÃkÞøktçkhLku (R{k{ nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{Lku)

fík÷ fhe Lkk¾ðkLkku nwf{ ykÃke ËeÄku Au. íÞkhu íku

Ëhçkkh{kt nksh níkku. íkuýu sLkkçk yççkkMk yLku íku{Lkk

¼kRyku {kxu y{kLkLkku ÃkhðkLkku ÷¾kðe ËeÄku. ÃkAe

rþ{hLku ykÃke ËeÄku.

þshku òuíkkt sLkkçk WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn

y÷ÞnkLkk ¼ºkeòLke MkøkkR MÃkü ÚkkÞ Au.

rf÷kçk

syVh

{kr÷f

ykr{h

hçkeÞk

{w¾Õ÷kn

yçËwÕ÷kn

swhih

¾kr÷Ë

nwÍTÍk{

WB{w÷ çkLkeLk

sLkkçk WB{w÷ çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkk ðkr÷Ë

{kuníkh{ nwÍTÍk{Lkk fkfkLkku Akufhku(¼kR) yçËwÕ÷kn

níkku. yçËwÕ÷knLkku Ãkwºk swhih rçkLk yçËwÕ÷kn níkku. yuf

ËqhLke MkøkkRLkk MktçktÄÚke íku nÍhík WB{w÷ çkLkeLkLkku rÃkíkhkR

¼kR Úkíkku níkku.

�

44


y÷ÞnkLkwt Lkk{ yLku fwrÒkÞík


rð÷kËík

nÍhík Vkíku{k Ëwghu nwÍTÍk{(÷fçk) WB{w÷çkLkeLkLke

rð÷kËík rnshík ÃkAe 5 rnshe{kt ÚkR. yu{Lke ðVkík

13 s{krËW÷ yk¾h swBykLkk rËðMku 64 rnsheLkk

nÍhík R{k{ nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{Lke þnkËíkLkk ºký

ð»ko ÃkAe ÚkR. sÒkíkw÷ çkfey{kt sLkkçku Vkíku{k Ëwghu

hMkq÷Lke çkøk÷{kt ykMkÃkkMk ykÃkLku ËVLk fhðk{kt ykÔÞkt.

ykÃkLkk Ãkrík sLkkçku y÷e y÷ÞrnMMk÷k{ Au. ykÃkLkk

{wçkkhf çkËLkÚke [kh çkuxk ÃkuËk ÚkÞk. íku{Lkk rðþuLke

{krníke yºku «Míkwík Au.

(1) nÍhík yççkkMk-VhÍtËu {kuníkh{ nÍhík y÷e

rçkLk yçkeíkkr÷çk y÷ÞrnMMk÷k{. rð÷kËík 4 þkçkkLk

22 rnshe. yk «{kýu rnMkkçk fhíkkt ykþqhkLkk rËðMku

¼køk

4

45 46

þnkËík Mk{Þu rnshe 61 {kt ykÃkLke W{h 38 ðhMkLke

ÚkkÞ Au.

(2) yçËwÕ÷kn RçLku y÷e rçkLk yçkeíkkr÷çk

y÷ÞrnMMk÷k{. fhçk÷kLke ½xLkkLkk rËðMku-þnkËík Mk{Þu

ykÃkLke W{h 30 ð»koLke níke.

(3) R{hkLk RçLku y÷e rçkLk yçkeíkkr÷çk

y÷ÞrnMMk÷k{ ðkfuÞyu fhçk÷k ËhBÞkLk þnkËík ð¾íku

ykÃkLke W{h 28 ð»ko níke.

(4) syVh rçkLk y÷e rçkLk yçkeíkkr÷çk

y÷ÞrnMMk÷k{Lke W{h þnkËík ð¾ík 26 ð»koLke níke.

•


Lkk{

WBËíkw¥kkr÷çk{kt ykÃkLkwt Lkk{ “Vkíku{k” ÷¾kÞu÷wt

Au. r{hÍk Ëçkehu fkuR {fík÷Lkk nðk÷kÚke ykÃkLkwt Lkk{

“n{eËk” ÷ÏÞwt Au. íkkhe¾u ¾{eMku ykÃkLkwt Lkk{ “ðkr÷Mke”

÷ÏÞwt Au. (íkkhe¾u ¾{eMk Ãkus-317)

Ãkhtíkw ykÃku WB{w÷çkLkeLkLkk ÷fçkÚke yux÷e çkÄe

Lkk{Lkk {u¤ðe ÷eÄe fu ½ýkt¾hk RríknkMkfkhkuyu ykÃkLkwt

¾Yt(yMk÷) Lkk{ þkuÄðkLke fkuþeþ s Lk fhe. çk÷fu íkuyku

þkuÄe þõÞk s Lkrn. yLku ½ýktyu íkuLku þkuÄðwt sYhe Ãký

{kLÞwt Lkrn. suÚke Lke[uLkk RríknkMkku{kt ykÃkLkwt Lkk{

WB{w÷çkLkeLkLkk s Lkk{Úke ykðu Au.

íkkhe¾u fkr{÷ ¼køk-3 Ãkus-200, {wYsÍ Ínçk

¼køk-3 Ãkus-62, y÷ R{k{íkku ðÂMMkÞkMkík ¼køk-2

Ãkus-7, {fík÷u ÏðkhÍ{e ¼køk-2 Ãkus-29, MkçkkRfwÍ

Ínçk Ãkus-70, íkçkhe ¼køk-6 Ãkus-369, y÷

y¾çkkYr¥kðk÷ Ãkus-269.

yk ðkík ÞkË hk¾ðk{kt ykðu fu yhçkku{kt íku s{kLkk{kt

†eyku ËhBÞkLk “Vkíku{k” Lkk{ çkuníkheLk yLku çkhfíkðk¤wt

Mk{sðk{kt ykðíkwt níkwt. yk s fkhýÚke Ãkuøktçkhu RM÷k{

MkÕ÷Õ÷knku y÷Þnu ðyk÷une ðMkÕ÷{ V¾hÚke Vh{kðíkk

níkk yLkçLkw÷ Vwðkrík{ (Vkíku{k þçËLkwt

çknwð[Lk) nwt Vwðkrík{Lkku çkuxku Awt. nÍhík WB{w÷çkLkeLk

Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkwt Lkk{ Vkíku{k hk¾ðk{kt ykÔÞwt. íku

Mk{Þ{kt Vkíku{k Lkk{Lke ºký †eyku níke.

(1) Vkík u{k rçkLík u yMkË, nÍhík y÷e

y÷ÞrnMMk÷k{Lkk ðkr÷Ën. ð¤e Ãkuøktçkh MkÕ÷Õ÷knku

y÷Þnu ðyk÷une ðMkÕ÷{Lkku WAuh Ãký yu{ýu fÞkuo nkuR

hMkq÷wÕ÷kn yu{Lku “{k, {khe {k” fnuíkk níkk.

(2) Vkíku{k Ëwghu n{Ík yÚkðk Ëwghu hçkeÞk.

(3) Vkíku{k Ínhk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk Ëwghu nÍhík

hMkq÷u ¾wËk MkÕ÷Õ÷knku y÷Þnu ðyk÷une ðMkÕ÷{. nÍhík

y÷e y÷ÞrnMMk÷k{Lkk Íðsyu {kuníkh{k.

yÕ÷k{k VehkuÍkçkkËeyu fk{qMk Lkk{e rfíkkçk{kt 20Lke

47 48

MktÏÞk{kt MknkçkeÞk †eykuLkwt ðýoLk fÞwO Au. su{Lkk Lkk{ku

“Vkíku{k” níkkt.

WÃkhkuõík †eyku hMkq÷wÕ÷knLke nÞkíke{kt MknkçkeÞk

†eyku{kt økýkíke níke. støkkuLkk {kufk WÃkh swËe swËe

søÞkykuyu swËkt swËkt fkÞkuoLke Mkuðk fhðk{kt «ð]ík hne

Au. íkuyku{ktLkk yuf sLkkçk Vkíku{k WB{w÷çkLkeLk Ãký

níkkt. yu{Lku Ãký MknkrçkÞíkLke RÍTÍík «kÃík níke. suÚke

Ëkihu rhMkk÷ík{kt ykÃk nksh níke. ð¤e fwhykLkLkk

ËMkkuo{kt Ãký ykÃk þhef hne níke. {ík÷çk ËeLkLkk

ynfk{Úke ¾qçk s çkk¾çkh níkkt. íkuÚke s íkku nÍhík

y÷e y÷ÞrnMMk÷k{u ykÃkLku ÃkkuíkkLke ÃkíLke íkhefu ÃkMktË

fÞkO. çkkfe çkeS ½ýe çkÄe †eyku MknkçkeÞk {kusqË

níke. ÃkAe íkku íku{Lke íkk÷e{ku íkhrçkÞkík nÍhík y÷e

y÷ÞrnMMk÷k{Lkk suðk {ËeLkíkw÷ RÕ{Lkk ½h{kt ÚkR.

suÚke Vkíku{k WB{w÷ çkLkeLkLkwt Ëe÷ yÕ÷knLke {yhuVíkÚke

hkuþLk ÚkR økÞwt. yk s fkhýÚke fnuðkÞ Au fu su fkuR

{kËhu yççkkMk y÷ÞrnMMk÷k{Úke ðMke÷ku Ãkfzu íkku íkuLke

nksík Ãkqýo ÚkRLku s hnuþu. íku ÃkkuíkkLkk {fMkË{kt fkBÞkçk

hnuþu, íkuLke çke{kheyku Ëqh ÚkR sþu.

sLkkçk WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk {kxu

nÍhík y÷e rçkLk yçkeíkkr÷çk y÷ÞrnMMk÷k{Lkk hVefu

nÞkík nk uð w t yLk u sLkkçk yççkkMk y÷{Ëkh

y÷ÞrnMMk÷k{Lkk {k nkuðkLke RÍTÍík yLku VÍe÷ík s

Ãkqhíke Au. ykðku rË÷kðh rVËkfkh VhÍtË yççkkMk suLku

çku fÃkkÞu÷k nkÚkkuLke søÞkyu çku Ãkkt¾ku ykÃkðk{kt ykðe,

suyku yk¾uhíkLkk rËðMku sÒkíkLkk {knku÷{kt Vrh~íkkyku

MkkÚku Wzíkk nþu. ð¤e ykÃkLkk Ãknu÷ktLkk yLku ykÃkLkk

ÃkAeLkk çkÄk s RLMkkLkku ykÃkLkku yk {híkçkku òuRLku

R»kko(h~f) fhþu.

RríknkMkLkk yÇÞkMkÚke {k÷q{ Ãkzu Au fu WB{w÷çkLkeLkLke

fwÒkeÞík(WÃkLkk{)Úke yhçk{kt ½ýe çkÄe †eyku «ÏÞkík

níke. yhçkku{kt yk rhðks níkku fu su †eLku 3 Ãkwºkku ÃkuËk

ÚkkÞ íku †eLku WB{w÷çkLkeLkLke fwÒkeÞíkÚke Ãkkufkhíkk níkk.

òrn÷eÞíkLkk rËðMkku{kt (RM÷k{ Ãknu÷kt) yLku RM÷k{

ÃkAe Ãký yhçkku{kt yk rhðks [k÷q hÌkku.

fux÷kf yhçkku Lkuf þøkwLke {kxu çkk¤feLku yk heíku yk

fwÒkeÞíkÚke Ãkkufkhíkk fu suÚke íku fkuR rËðMk yð÷kËÚke

{k÷k{k÷ ÚkkÞ. yk heíku WB{w÷ ¾ih yLku WB{w÷ {wfkhu{kLke

fwÒkeÞík Ãký hk¾íkk níkk. suÚke ¾ihkuçkhfík yLku Mkkhk

yÏ÷kfLke {kr÷f çkLku.

yk s fkhýÚke fux÷kf ÃkwY»kku yLku †eykuLkk yMk÷e

Lkk{ Ãkh WÃkLkk{ yÚkðk ¾kMk Lkk{ku «¼wíðþk¤e çkLke

økÞkt. suðkt fu WB{u yÞ{Lk, WB{u Mk÷{k, WB{u fw÷Mkw{,

yçkw÷ nMkLk ðøkuhu ðøkuhu.

•

49 50


fwÒkeÞíkLke [khu íkhV ÏÞkrík

yLMkkçk, ðtþkð÷eLkk ÃkwMíkfku íkÚkk yiríknkrMkf økútÚkku{kt

«ÏÞkík ÃkwY»kku yLku «ÏÞkík †eykuLkk ËkÞhk{kt íkuykuLkk

SðLk [rhºkkuLkk yÇÞkMkÚke yk ðkík MÃkü ÚkR òÞ Au

fu Ëhuf s{kLkk{kt WB{w÷çkLkeLkLke fwÒkeÞík ÄhkðLkkhe

yMktÏÞ †eyku økwshe [qfe Au. su{Lku WB{nkíkw÷ çkLkeLkLke

yLkw¢{rýfk{kt þkuÄðwt òuRyu. yk {kyku{kt MkkiÚke ðÄkhu

«ÏÞkík sLkkçk WB{w÷çkLkeLk nÍhík yççkkMk y÷{ËkhLkk

{k Au.

ykÃkLke Wå[kuå[ þhkVík yLku VÍe÷íkLke òu fkuR

Mke{k Au íkku íku nÍhík y{eY÷ {kuy{uLkeLk y÷e RçLku

yçkeíkkr÷çk y÷ÞrnMMk÷k{Lkk ÃkíLke nkuðwt yLku sLkkçk

yççkkMk y÷{ËkhLkk {k nkuðwt Au. yk çku ykÃkLke VÍe÷ík

Wå[kuå[ Lkqfíkk Au. òu ¾kLkËkLke VÍe÷íkLku æÞkLk Ãkh ÷uðk{kt

ykðu íkku nÍhík WB{w÷çkLkeLk ðk÷eË nwÍTÍk{ RçLku ¾k÷eË

RçLku hçkeÞk RçLku fyçk RçLku yk{eh y÷ðneË RçLku

rf÷kçk Au. yhçkku{kt ¾kLkËkLku rf÷kçk ½ýwt s «ÏÞkík níkwt.

íku s{kLkk{kt yhçk fçke÷kyku ðå[u çku fçke÷kykuLkwt Lkk{

rf÷kçk níkwt. yk çktLku fçke÷k yhçk{kt ½ýkt s «ÏÞkík níkk.

(1) rf÷kçk RçLku hÔð RçLku fyçk.

(2) rf÷kçk WB{w÷çkLkeLkLkk ËkËk-ÃkhËkËk, WB{w÷

çkLkeLkLkk {k Mkw{k{k Mkwni÷ rçkLk ykr{h RçLku {kr÷f RçLku

syVh RçLku rf÷kçkLkk Ãkwºke níkkt. WB{w÷çkLkeLkLkk LkkLkk

yhçk fçke÷kykuLkk MkhËkh níkk.

RríknkMkfkhku yk çkkçkík MkðoMkt{ík Au fu nÍhík

yççkkMkLkk {kLkwt Lkk{ Vkíku{k rf÷krçkÞk níkwt yLku fwÒkeÞík

WB{w÷ çkLkeLk níkwt. Ãkhtíkw yk çkkçkík{kt {ík¼uË Au fu

ykÃkLke fwÒkeÞík WB{w÷çkLkeLk (ÃkwºkkuLke {k) õÞkhÚke

fnuðkR? ½ýktçkÄk RríknkMkfkhkuLkwt ðýoLk Au fu ßÞkhu

nÍhík yççkkMk, yçËwÕ÷kn yLku syVh ÃkuËk ÚkÞk íÞkhu

ykÃkLku yk fwÒkeÞíkÚke Ãkkufkhðk{kt ykÔÞkt. yÕ÷k{k fLíkqhe

÷¾u Au fu yk fwÒkeÞíkÚke nÍhík yççkkMkLke ðkr÷ËnLku

íku{Lkk {k-çkkÃku íku{Lku Lkuf Vk÷ Lkuf rLkGÞíkÚke ÃkkufkÞko níkkt.

íkuLkku {ík÷çk yk Ãký ÚkR þfu Au fu ¾wËk ík{Lku yð÷kËu

rÃkMkhe(Ãkwºkkuðk¤k) çkLkkðu. {k-çkkÃkLkku Lkuf Vk÷ Mkk[ku

Ãkzâku. [kh Ãkwºkku ÚkÞk yLku [khuÞ ÃkkuíkkLkk R{k{ WÃkh

LÞkuAkðh ÚkR økÞk. yÕ÷k{k fLíkqhe ÷¾u Au fu ðÄkhu Mkk[wt

íku yk Au fu ykÃkLke ðkr÷Ën ÷Þ÷k rçkLíku þneË (Mkw{k{k

¾kíkwLk) yLku çkkÃk nwÍTÍk{ rçkLk ¾kr÷Ëu «Úk{Úke s

ykÃkLke fwÒkeÞík WB{w÷çkLkeLk Lk¬e fhe hk¾e níke. yux÷u

fu þwøkwLkLkk(Lkuf Vk÷) {kxu ykÃkLku çkuxkykuLke {k fÌkwt níkwt.

yk yuf Ëwykyu ík{Òkk Ãký økýkÞ fu ¾wËk íkLku WB{w÷çkLkeLk

(çkuxkykuLke {k) çkLkkðu, íkw yð÷kËðk¤e ÚkkÞ.

(rfíkkçk yÕ÷k{k fLíkqhe Ãkus-440)

51 52

íku Mk{Þ fux÷ku MkwtËh nþu ßÞkhu çkLke nkrþ{Lkku [ktË

Qøke LkeféÞku nþu. sLkkçk yççkkMk y÷ÞrnMMk÷k{Lke

W{h þnkËík ð¾íku 35 Úke 38 Lke ðå[u níke. nÍhík

ÍÞLkçk ykÃkÚke 27 ð»ko {kuxkt níkkt. nÍhík yççkkMk

ÃkkuíkkLkk ðkr÷Ëu røkhk{eLke þnkËík ð¾íku 18 ð»koLkk níkk.

fhçk÷k{kt 37 ð»koLkk níkk, yÚkðk 38 ð»koLkk.

(f{hu çkLke nkrþ{ Ãkus-49 yÍ yÕ÷k{k yççkkMk RM{kR÷ ÞÍðe)

yk heíku òuíkkt ykÃkLke rð÷kËík 22 rnshe økýkþu.

{ki÷kLkk yçËwhoÍTÍkfu yÕ÷k{k MkiÞË {kunt{Ë yçËw÷

nwMkiLk rçkLk MkiÞË {kunt{Ë yçËw÷ nkËe y÷syVheLke

rfíkkçk yLkeMkw~þeÞkLkk nðk÷kÚke Lkf÷ fÞwO Au fu nÍhík

yççkkMkLke rð÷kËíkLke íkkhe¾ 4 þkçkkLk Au.

{ki÷kLkk Lks{w÷nMkLk fhkhðeyu swËk swËk nðk÷kykuÚke

swËe swËe íkkhe¾ku ÷¾e Au, su{kt 7 hßsçk Ãký Au.

LksVu yþhVðk¤kyku rð÷kËíkLke íkkhe¾ 4 þkçkkLkÚke

{Lkkðu Au suÚke yk rhðkÞík ðÄw Mkk[e nkuR þfu. yk

íkkhe¾{kt yuf fwËhíke MktçktÄ Ãký Au. 3S þkçkkLk R{k{

nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{Lke rð÷kËík ÚkR Au íkku ½ýwt s þõÞ

Au fu [kuÚke þkçkkLku nÍhík yççkkMk y÷ÞrnMMk÷k{Lke

íkkhe¾u rð÷kËík nkuÞ. suÚke fkhðktLkku y{eh ykøk¤ ykøk¤

hnu yLku fkhðktLkku ðVkËkh rMkÃkkne yiríknkrMkf árüyu

íku{Lke ÃkkA¤ íku{Lkk Lkfþu fË{ WÃkh [k÷íkku hnu.

•

(4) nÍhík WB{w÷çkLkeLkLkwt Lkk{ ÄhkðLkkhe {kyku

ÃkkA¤ ykx÷e rðMíkkhÚke [[ko fÞko Aíkkt yiríknkrMkf

ÃkwMíkfku{kt Mkkík WB{w÷çkLkeLk Lkk{ku òuðk{kt ykðu Au.

(1) WB{w÷çkLkeLk-ðkr÷Ëyu røkhk{e nÍhík yççkkMk.

(2) WB{w÷çkLkeLk-ðkr÷Ëyu røkhk{e R{k{ hÍk

y÷ÞrnMMk÷k{. íku{Lkwt yMk÷e Lkk{ íkfíkq{ (Lks{k)

níkwt. íku{Lkku «¼kð yLku þhkVík, ÃkkfËk{Lke ðøkuhuLkk

rð»kÞ{kt rfíkkçkku{kt ½ýeçkÄe ðkíkku Au. ykÃkLkk Lkk{ WÃkh

fwÒkeÞík økkr÷çk ykððkÚke ykÃkLku WB{w÷çkLkeLk fneLku s

Ãkkufkhðk{kt ykðíkkt níkkt. yÕ÷k{k {sr÷Mkeyu çkunkY÷

yLkðkhLke çkkh{e rsÕË{kt ½ýwt çkÄwt ðýoLk fÞwO Au. yk

rMkðkÞ Lke[uLke rfíkkçkku{kt Ãký ykÃkLkk rðþu ðýoLkku {¤u

Au. yÕ÷k{k íkçkhMkeLke ykyT÷k{w÷ ðhk yËoçke÷eLke

fþVw÷ økwB{k yLku nwhwo÷ yk{u÷eLke ykyTÞkLk ðøkuhu.

(3) WB{w÷çkLkeLk ÷Þ÷k rf÷krçkÞk y{ú RçLku

ykr{h RçLku VkhMkLke Ãkwºke.

(4) íku WB{w÷çkLkeLk su Mknçkk rf÷kçkeÞkLkk Lkk{Úke

«ÏÞkík Au íku{Lkwt Lkk{ Ãký Vkíku{k níkwt. yk sLkkçk yfe÷

RçLku yçkeíkkr÷çk y÷ÞrnMMk÷k{Lkk ÃkíLke níkkt. çkík÷ku÷

y÷f{k{kt yÕ÷k{k {wÍ^Vheyu yLku íkÍfuhíkw÷ ¾ðkMk{kt

RçLku sðÍeyu yk çkkçkíkLkwt ðýoLk fÞwO Au. WB{w÷çkLkeLk

53

rf÷krçkÞk Íðsyu yfe÷Lkk [kh Ãkwºkku níkk.

(1) yçkw MkRË {þnqh Lkk{ {wíkfÂÕ÷{. ykÃkLke

þkËe Vkíku{k rçkLíku y÷e y÷ÞrnMMk÷k{Úke ÚkR níke.

(2) yçËwhon{kLk rçkLk yfe÷

(3) n{Ík rçkLk yfe÷

(4) syVh rçkLk yfe÷(nÍhík y÷e

y÷ÞrnMMk÷k{Lkk çkuxe WB{w÷ nMkLkLkk Ãkrík)

yçkw MkRË {wíkfÂÕ÷{ yLku syVh rçkLk yfe÷

RçLku yçkeíkkr÷çk nÍhík MkiÞËw~þkunËk y÷ÞrnMMk÷k{Lke

Mkk{u s fhçk÷k{kt ykþqhkLkk rËðMku þneË ÚkR økÞk.

(5) WB{w÷çkLkeLk ykçkuËk Ëwgh {kunt{Ë RçLku

yçËwÕ÷kn yk ¾kíkqLk ½ýkt RçkkËíkøkwÍkh níkkt. 11

rÍ÷fkËLkk rËðMku yu{Lke ðVkík ÚkR.

(6) WB{w÷çkLkeLk rçkLíku {kr÷f rçkLk ¾kr÷Ë rçkLk

hçkey rçkLk ykr{h rçkLk MkyMkk rçkLk çkfh rçkLk nðkrÍLk

(yk ÃkíLke níkkt nÍhík yfe÷Lkk. WB{w÷çkLkeLk Mknçkk

f÷krçkÞkLkk LkkLke níkkt.)

(7) WB{w÷ çkLkeLk y÷ ¾LkMkk. yu{Lkwt Lkk{ MkiÞËk

ík{krÍh ¾LkMkk níkwt. íku y{ú rçkLk þwhiË Mk÷e{eLke Ãkwºke

níke. yu{Lke «ÏÞkík þkyuhku{kt økýíkhe Úkíke níke.

{ykrðÞkLke nwfw{íkLkk Mk{Þøkk¤k{kt ðVkík ÚkR.

•

(5) nÍhík WB{w÷çkLkeLkLkk ÷fçkku

(R÷fkçk-WÃkLkk{ku)

ykÃkLkku yuf ÷fçk “WB{w÷ fhk{kík” níkku. ykÃkLkku

÷fçk “çkkçkw÷ nðkRs” Ãký Au. “WB{wþ þkunËkyu

yhçkk” Ãký ykÃkLku fnuðk{kt ykðu Au. yux÷u fu [kh

þneËkuLke {k.

�

54

56


¾kLkËkLk

RLMkkLke ®sËøkeLke rðþu»kíkkyku{kt yuf LkkUÄÃkkºk

çkkçkík yk Au fu yÕ÷kn hççkw÷ RÍTÍíku RLMkkLke «f]rík{kt

yuðe W¥kusLkk {qfe Au fu íku RLMkkLkLke LkM÷(ðtþkð÷e)

òýðkLke WíftXk Ähkðu Au. çk÷fu ÃkkA÷e, ½ýe ÃkkA÷e

ðtþkð÷e òýðkLke Ãký RLMkkLkLku RåAk nkuÞ Au.

RLMkkLkLk u yð÷kËLke RåAk, ¼kR[khk u,

ÃkkuíkkLke ðtþkð÷eLku {kLk ykÃkðw t, yuðku òuþ nkuÞ

Au. su RLMkkLkLku ÃkkuíkkLku MkøkkRLke ÍtShku{kt sfzkÞu÷

hk¾u Au. «kýeykuLke LkMk÷{kt n÷k÷-nhk{ suðw t ftR

økýkíkw t LkÚke. íkuykuLkk {u¤kÃk{kt, Mk{køk{{kt çkwrØ,

Mk{s yLku znkÃkýLku MÚkkLk LkÚke. íkuÚke íkuykuLku

Mk{køk{ ð¾íku nwMLk, ¾qçkMkqhíke fu ÞwðkLke-çkwZkÃkk

suðe fkuR ÃkMktËøkeLku MÚkkLk LkÚke. «kýeykuLke ®sËøke

hMíkk WÃkhLke hkuS WÃkh ykÄkrhík nkuÞ Au. íkuykuLku

hkuÍe f{kðk fkuR {unLkík fhðe Ãkzíke LkÚke.

RLMkkLke ®sËøke yuLkkÚke rçk÷fw÷ y÷øk Au.

¼køk

5

57 58

íkuyku{kt òuþ Au. MktðuËLkk Ãký Au yLku MkøkkR-MktçktÄLkwt

¼kLk Ãký Au. íkuyku Lkk{, ðtþ, LkMk÷ ðøkuhuLku Ãký òýu

Au. ð¤e RLMkkLk Mk{ksLkk çktÄLkÚke Ãký çktÄkÞu÷ku Au.

íku LkMk÷e yMkhkuÚke íkuLke {ò-÷wíV ðøkuhuÚke ðkfuV Au.

íkuÚke Ëhuf ¾qçkMkqhík yLku çkËMkqhík{kt íkuLkk {qr¤Þkt þkuÄðkLkku

ykËe Au. {kxu þshk yLku LkMkçkLkwt {níð RLMkkLkku{kt

ykrËfk¤Úke [k÷e ykðu Au. RLMkkLke rË{køkku{kt LkM÷e

yMkhku yux÷e çkÄe «çk¤ níke fu yuf s{kLkk{kt RLMkkLk

òLkðhku MkwØktLkku þshku LkkUÄe hk¾íkku níkku. íkuyku òýíkk

níkk fu yk LkMk÷Lkwt òLkðh W¥k{ nkuÞ Au yLku yk

LkMk÷Lkwt òLkðh W¥k{ nkuíkwt LkÚke.

MÃkü ðkík Au fu ßÞkhu «kýeykuLkk SðLk{kt LkMk÷e

yMkhku Ëu¾kÞ Au íkku RLMkkLke ®sËøke{kt íkku yuLke yMkhku

MkkiÚke ðÄw Ëu¾kíke nkuÞ Au. {ki÷kyu fkyuLkkíku sLkkçk

yfe÷Lku ðkík[eík ËhBÞkLk yk s LkMk÷e yMkhkíkLkk

{níð íkhV Rþkhku fhíkkt Vh{kÔÞwt níkwt : “nwt yuf

çknkËwh ¾kLkËkLkLke †eLke MkkÚku þkËe fhðkLkku RhkËku

Ähkðwt Awt.” íÞkhu sLkkçk yfe÷u ykÃkLkk yk rð[khLku

Mk{ÚkoLk ykÃÞwt níkwt fu yhçk{kt WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn

y÷ÞnkLkk çkwÍwøkkuoÚke ðÄkhu çknkËwh yLku ÞkuØk ÷zkfw

fçke÷ku çkeòu fkuR LkÚke.

WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk Vkíku{k rçkLíku

nwÍTÍk{ rçkLk ¾kr÷Ë rçkLk hçkeÞk rçkLk yk{eh {yYV

y÷ ðneË rçkLk fyçk rçkLk ykr{h rçkLk rf÷kçk rçkLk

hçkeÞk rçkLk yk{eh rçkLk MkyMkk rçkLk ÍÞË rçkLk syVh

rçkLk nðkÍeLk. su{Lkku ðzðkykuLkku rMk÷rMk÷ku nwÍTÍk{Úke

þY ÚkRLku nðkÍeLk MkwÄe ÃknkU[u Au. ykÃkLkk {k ÃkûkLkk

rMk÷rMk÷k LkMkçk{kt Lke[uLkk Lkk{ku ykðu Au.

ykÃkLke ðkr÷Ën Mk{k{k rçkLíku Mkwni÷ rçkLk yk{eh

rçkLk {kr÷f rçkLk syVh rçkLk rf÷kçk.

íku{Lke ðkr÷Ën... W{hn rçkLíku íkwVi÷(VkhMk fhÍ÷)

rçkLk {kr÷f y÷ y¾ò{ (hRMk nðkrÍLk) rçkLk syVh

rf÷kçk.

íku{Lke ðkr÷Ën... fçkþk rçkLíku Whðk y÷ rhnk÷

rçkLk Wíkçkk rçkLk syVh rçkLk rf÷kçk.

íku{Lke ðkr÷Ën... WB{w÷ ¾þV rçkLíku yçke

yMkË VkhMk y÷nhkh (þnMkðkh nðkrÍLk) rçkLk

yçkkËn rçkLk yfe÷ rçkLk rf÷kçk rçkLk hçkeÞk rçkLk

ykr{h rçkLk þyþy.

íku{Lke ðkr÷Ën... Vkíku{k rçkLíku syVh rçkLk rf÷kçk.

íku{Lke ðkr÷Ën... ykíkufk rçkLíku yçËw~þBMk rçkLk

yçËu {LkkV rçkLk fwMkR.

íku{Lke ðkr÷Ën... yk{uLkk rçkLíku ðnçk rçkLk W{ih

rçkLk LkwMkih rçkLk fRLk rçkLk nhMk rçkLk Mkkuy÷çkk rçkLk

ÍwËkLk rçkLk yMkË rçkLk ¾wÍÞ{k.

59 60

íku{Lke ðkr÷Ën... rçkLíku nsËh rçkLk Íçkeyk

y÷ yøkh rçkLk fiMk rçkLk þkuy÷çkk rçkLk yfkçkk RçLku

Mkyçk rçkLk ÍÞË rçkLk çkfh rçkLk ðkR÷ rçkLk hçkeÞk

rçkLk LkÍkh.

íku{Lke ðkr÷Ën... rçkLíku {r÷f rçkLk fiMk rçkLk

þkuy÷çkk.

íku{Lke ðkr÷Ën... rçkLíku ÍehohkMkeLk ¾þeLk rçkLk

yçke yMk{ rçkLk Mk{n rçkLk VÍkhkn.

íku{Lke ðkr÷Ën... rçkLíku W{ih rçkLk nwh{k rçkLk

ykuV rçkLk MkyË rçkLk ÍçkeÞkLk rçkLk çkøkeÍ rçkLk huMk rçkLk

økíkVkLk.

ykÃkLkk {kuþk¤ ÃkûkLkk çkwÍwøkkuo{kt ykr{h rçkLk {kr÷f

rçkLk syVh rçkLk rf÷kçk “{÷kyuçkw÷ yMkLkk”Lkk ÷fçkÚke

{þnqh níkk. íku{Lke çknkËwheLke Mk{ks{kt yuðe Äkf çkuMke

økR níke fu ÷kufku yu{Lku “LkuÍkUMku ¾u÷Lkuðk÷k” fnuíkk

níkk. ykÃkLke LkkLkeLkk ¼kR yk{eh rçkLk íkwVi÷ rçkLk

{kr÷f Ãký “yþsyu yhçk” níkk. íkuykuLke çknkËwheLke

yk nk÷ík níke fu fiMkhu hku{Lke ÃkkMku ßÞkhu Ãký fkuR yhçk

ykðíkku níkku. íkuLku fiMkh «Úk{ «&™ yk fhíkku níkku fu

ík{khku ykr{hLke MkkÚku þwt MkøkkR MktçktÄ Au?

òu fkuR shk sux÷e MkøkkR Ãký Lkef¤e ykðu íkku fiMkhu

hku{ íku yhçkLke çkunË RÍTÍík fhíkku níkku.

ykÃkLkk çkwÍwøkkuo{kt yuf Lkk{ “Whðn rhnk÷Lkwt” Ãký

ykðu Au. íku{Lku rhnk÷ yux÷k {kxu fnuðkÞ Au fu ½ýkt ¼køku

íkuykuLke ykðLkòðLk Mkw÷íkkLkku y™u y{eh W{hkðku ÃkkMku

ÚkÞk fhíke níke yLku çkkËþknku ykÃkLke ½ýe RÍTÍík fhíkk

níkk.

yk s çkwÍwøkkuo{kt íkwVi÷Lkwt Lkk{ Ãký Au. su “{÷kyuçkw÷

yMkLkk”Lkk ¼kR yLku çknkËwh ÃkwY»kku{kt økýkíkk níkk.

÷çkeË þkRhu yk çkwÍwøkkuoLke íkkheV{kt íku yþykh

fÌkk suLku Mkkt¼¤eLku Lkkuy{kLkLku ¾k{kuþ Úkðwt Ãkzâwt. ÃkAe

íkku Mk{økú yhçkMíkkLk{kt fkuRLku yuíkuhkÍ fhðkLke ®n{ík Lk

ÚkR. ({fkrík÷w¥kkr÷çkeLk yçkw÷ Vhs yMkVnkLke, LkkMku¾w¥kðkhe¾

¼køk-3 Ãkus-703)

nÍhík WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkk ðkr÷Ë

MkknuçkLkwt Lkk{ rnÍTÍk{ yÚkðk nwÍTÍk{ Au. rnÍTÍk{Lkku

yÚko zeûkLkhe{kt “[kuzu MkeLkuðk÷k” (rðþk¤ Akíkeðk¤ku)

ÚkkÞ Au. (r{MçkknwÕ÷wøkkík Ãkus-150)

nÍhík WB{w÷çkLkeLkLkk ðkr÷Ë MkknuçkLkwt Lkk{ fkuRf

RríknkMkfkhkuyu “Mkw{k{k” ÷ÏÞwt Au. zeûkLkhe{kt yk þçËLkku

yÚko ¾qçkMkqhík, ¾w~çkkuËkh Vq÷ yÚkðk ¾qçkMkqhík ½kMk ÚkkÞ

Au su ðÄkhu ÷ktçke Lk nkuÞ.

•


ðkr÷Ën Mkw{k{k ¾kíkwLk

nÍhík WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk ÃkkuíkkLke

ðkr÷Ën Mkw{k{k ¾kíkqLk yLku ðkr÷Ë nwÍTÍk{ çktLku íkhVÚke

©uc ðtþkð÷eLkk {kr÷f níkkt. çktLku íkhVÚke Wå[kuå[ ¾kLkËkLke

ÔÞÂõík¥ðLkk {kr÷f níkkt. ykÃk þwòyík{kt (çknkËwhe{kt)

Ãký yòuz níkkt. Mkçkh yLku þw¢ ðøkuhu økwýku ykÃkLkk ÷kune{kt

ðýkÞu÷ níkkt. RÕ{, yÏ÷kf, íkfðku, ÃkhnuÍøkkhe ðøkuhu

økwýku ykÃkLke RÍTÍík{kt [kh [ktË ÷økkðe Ëuíkk níkkt. þkËe

yøkkWÚke ykÃkLke Mk{ks{kt ¾qçk s Lkk{Lkk níke.

f÷çkkMke LksVeyu “y÷¾MkkRMkw÷ yççkkrMkÞk”{kt

÷ÏÞwt Au fu WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLke ðkr÷ËnLkwt

Lkk{ Mkw{k{k rçkLíku Mkwni÷ rçkLk ykr{h níkwt. Mkw{k{k

¾kíkqLkLkwt Lkk{ yhçkLke çkwrØþk¤e †eyku{kt «[r÷ík níkwt.

Mkw{k{k ¾kíkqLk yhçk{kt rþrûkík yLku «ríkck ÄhkðLkkh

níkkt. WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLku yËçk yLku

MkÇÞíkkLke íkk÷e{ {kyu s ykÃke níke.

•


çkkÃk-ËkËkyku sLkkçku hMkq÷wÕ÷kn MkÕ÷Õ÷knku

y÷Þnu ðyk÷une ðMkÕ÷{Lke Mkuðk{kt

yçkw çkhky ykr{h rçkLk {kr÷f rf÷kçkeLku

s÷kuËhLke çke{khe (s÷tËh-Ãkux{kt Ãkkýe ¼hkR sðwt)

ÚkR økR níke. íkuýu ÷çkeË rçkLk hçkeÞkLku íkkunVk-¼ux

MkkÚk u hMk q÷wÕ÷kn MkÕ÷Õ÷knku y÷Þnu ðyk÷une

ðMkÕ÷{Lke Mkuðk{kt {kufÕÞku. ykÃk MkÕ÷Õ÷knku y÷Þnu

ðyk÷une ðMkÕ÷{u íkkunVk fu ¼uxku íkku fçkq÷ Lk Vh{kðe

Ãkhtíkw s{eLk ÃkhÚke yuf [Ãkxe {kxe QXkðe, íku{kt ÃkkuíkkLkwt

Úkwtf {wçkkhf Lkk¾eLku íkuLku ykÃÞwt. Vh{kÔÞwt : ykLku Ãkkýe{kt

r{÷kðeLku yçkwçkhkyLku Ãkeðzkðe Ëuþku. ÷çkeË yLku yçkw

çkhkyLku ykùÞo ÚkÞwt, Ãkhtíkw ÃkeíkkLke MkkÚku s s÷tËhLke

çke{khe Mkkhe ÚkR økR. (WB{w÷çkLkeLk y÷ÞnMMk÷k{ -

{kunt{Ë hÍk yçËw÷ y{eh yLkMkkhe Ãkus-81 nðk÷k y÷ fwLkk ð

y÷fkçk þu¾ yççkkMk fw{e ¼køk-1 Ãkus-51)

ykr{h rçkLk íkwVi÷u yuf «ríkrLkrÄ {tz¤ MkkÚku

hMkq÷wÕ÷kn MkÕ÷Õ÷knk y÷Þnu ðyk÷une ðMkÕ÷{Lke

MkkÚku {w÷kfkík fhe. íku{ýu fÌkwt nwt yuf þhík WÃkh RM÷k{

Mðefkhðk íkiÞkh Awt. òu ykÃk {Lku ÃkkuíkkLkk ÃkAe RM÷k{

yLku WB{íkLkku y{eh rLkÞwõík fhe ykÃkku.

ykÃk MkÕ÷Õ÷knku y÷Þnu ðyk÷une ðMkÕ÷{u

{wMfwhkRLku Vh{kÔÞwt: “yk nwf{ {khk RrgÞkh{kt LkÚke

Ãkhtíkw yÕ÷knLkk RrgÞkhLke ðkík Au.”

(WB{w÷çkLkeLk y÷ÞnMMk÷k{ MkiGÞuËíkwLk rLkMkkR÷ yhçk, MkiÞË

{unËe, MkwðÞsw÷ ¾íkeçk Ãkus-73)

•

61 62

(4) nÍhík WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkku

fçke÷ku yLku støku nwLkiLk

nÍhík WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkku fçke÷ku

fkuR støk{kt ¼køk ÷uíkku níkku íkku íkuLku Víkun yLku SíkLke

çkktnuÄhe Mk{sðk{kt ykðíke níke. fwËhíkLke ÔÞðMÚkk swyku

fu nÍhík yççkkMkLkku {kuþk¤ Ãkûk hMkq÷wÕ÷knÚke støk fhðk

LkÚke ykÔÞku. ykÃkýk nÍhík yççkkMk y÷{Ëkh yLku íku{Lkk

ðkr÷Ën {kuníkh{k WB{w÷çkLkeLk {kxu økðo yLku {kLk{ku¼kLkwt

fkhý Mkkrçkík ÚkÞwt. (nÞkíkw÷ fw÷qçk ¼køk-2 Ãkus-706)

støku nwLkiLk{kt nÍhík WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn

y÷ÞnkLkku fçke÷ku çkLke rf÷kçk yLku çkLke fyçk çktLku

þhef ÚkÞk Lk níkk. ðheË rçkLk nþ{e su nþ{Lkku MkhËkh

níkku íku ð]Ø yLku LkkçkeLkk (ytÄ, LkuºkneLk) ÚkR økÞku níkku.

íkuýu Mkkt¼éÞwt fu çkLke rf÷kçk nðkrÍLkLke MkkÚku òuzkÞk

LkÚke íkku íkuýu fÌkwt :

“¾wþLkMkeçke yLku Víkun{tËe íku ÷~fhÚke Ëqh ÚkR

økR, òu ¼÷kR, Mkki¼køÞ yLku MkV¤íkk nkuík íkku yk çktLku

fçke÷k íku{LkkÚke y÷øk Lk hnuíkk yLku çkLke nðkÍeLk yk

støk hMkq÷wÕ÷kn MkÕ÷Õ÷knku y÷Þnu ðyk÷une ðMkÕ÷{Lke

MkkÚku nkhe økÞk.” (nÞkíkw÷ fw÷qçk Ãkus-706)

•

(5) nÍhík R{k{ nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{Lkk

yLkMkkh{kt ¾kLkËkLku WB{w÷çkLkeLkLkk {kýMkku

yLkMkkhu nwMkiLk{kt sLkkçk þçkeçk rçkLk shkË rçkLk

íknÞk rçkLk hçkyk rçkLk ðneË sLkkçk WB{w÷çkLkeLkLkk

{kuþk¤ ÃkûkÚke níkk. (WB{w÷çkLkeLk y÷ÞnMMk÷k{ MkGÞuËíkwLk

rLkMkkR÷ yhçk. MkiÞË {unËe MkwðeÍw÷ ¾íkeçk Ãkus-46)

•


ðkr÷Ë rnÍk{ rf÷kçke

ykÃkLkk ðkr÷Ë rnÍk{ rçkLk ¾kr÷Ë rçkLk hçkeÞk

ÃkkuíkkLke fku{Lkk yuf Mk{qn MkkÚku MkVh{kt níkk. yuf søÞkyu

hkík hkufkÞk. íku hkíkLkk yuf Ïðkçk òuÞwt fu ykÃk yuf

nrhÞk¤e ÷e÷eA{ s{eLk WÃkh çkuXk Au fu yuf íkhVÚke

yuf ÃkkýeLkwt xeÃkwt nkÚk Ãkh Ãkzâwt yLku íku {kuíke çkLke økÞwt.

ykÃk íkuLke MkwtËhíkk yLku [{fË{f WÃkh ykùÞo [rfík ÚkR

økÞk. yux÷k{kt yuf Mkðkh ykÔÞku, Mk÷k{-f÷k{ ÃkAe

íkuýu yk {kuíke íkhV Rþkhku fhíkkt ÃkqAâwt. þwt ykÃk yuLku ðu[e

Lkk¾þku? íkku rnÍk{u fÌkwt fu nwt yuLke ®f{ík LkÚke òýíkku

Ãkhtíkw þwt ykÃk íkuLku ¾heËþku? Mkðkhu fÌkwt : nwt Ãký yuLke

Mkk[e ®f{ík LkÚke òýíkku Ãkhtíkw ykÃkÚke yk RåAk hk¾wt Awt

fu ykÃk {kuíke íkuLku nrËÞku fhe Ëku su yuLku ÷kÞf nkuÞ, yuLkku

nfËkh nkuÞ. ð¤e nwt ykÃkLku ¾kíkhe ykÃkwt Awt fu yuLke ÃkkMku

su Au íku rËhn{ yLku ËeLkkh fhíkkt ½ýwt Wå[ Au.

63 64

rnÍk{-íku þwt ðMíkw Au su rËhn{-ËeLkkhÚke Wå[ Au?

Mkðkh- nwt ykÃkLku çkktnuÄhe ykÃkwt Awt fu íkuLkk nfËkh ÃkkMku

su Au ykÃkLkk {kxu yuf {híkçkku yLku ¾kMk Ëhßòu Au

yLku nt{uþk nt{uþ {kxu ¾kMk RÍTÍík çkwÍwøkeo su fËe

¾ík{ Úkþu Lkrn.

rnÍk{ : þwt ík{u çkktnuÄhe ykÃkku Aku?

Mkðkh : [ku¬Mk, nwt yk çkkçkíkLke çkktnuÄhe ykÃkwt Awt.

rnÍk{ : þwt ykÃk yk çkkçkík ò{eLk Ãký çkLkku Aku?

Mkðkh : rçk÷fw÷, Ãkqhk RhkËk MkkÚku nwt íkuLke òr{Lkrøkhe

÷ô Awt, òu ík{u yk {k{÷ku {Lku MkkUÃke Ëku.

íkku rnÍk{u yk {k{÷ku íku{Lku MkkUÃke ËeÄku. ßÞkhu

Ÿ½{ktÚke òøÞk íkku yk MktÃkqýo ½xLkk ÃkkuíkkLkk MkkÚkeËkhkuLku

Mkt¼¤kðe. ÃkkuíkkLkwt MðÃLk çkÄktLku fÌkwt. yk çkkçkík yuf

çkwrØþk¤eyu ÏðkçkLkwt hnMÞ sýkÔÞwt. òu ykÃkLkwt Ïðkçk

Mkk[wt Au íkku ík{khu íÞkt yuf Ãkwºke ÃkuËk Úkþu, ð¤e rðïLke

©ucík{ Wå[kuå[ ÔÞÂõíkyku{ktLke yuf ÔÞÂõík íkuLkkÚke MktçktÄ

RåAþu íkuLkk fkhýu ík{Lku íku RÍTÍík «kÃík Úkþu. su

nt{uþkn{uþLke nþu. ÃkAe ßÞkhu MkVhÚke Ãkhík ½uh ykÔÞk

yLku ÃkkuíkkLkk ½uh ÃkwºkeLkku sL{ ÚkÞku íkku ykÃku fÌkwt :

{U {khk MðÃLkLku Mkk[wt òuÞwt. (y÷ ¾MkkRMkw÷ yççkkrMkÞk

y÷nks {kunt{Ë Rçkúkne{ y÷f÷çkkMke LksVe Ãkus-26, 27)

•

65

(7) rnÍk{Lke S¼Úke {ki÷kyu fkyuLkkíkLke íkkheV

ßÞkhu sLkkçk yfe÷ rnÍk{Lku íÞkt ÃkkuíkkLkk ¼kR

MkkÚku WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkku rh~íkku ÷RLku

ykÔÞk íkku rnÍk{ ÃkkuíkkLke ÃkíLke ÃkkMku økÞk. ÃkíLkeyu ÃkwAâwt

fkuý Au íku?

rnÍk{ : ík÷ðkhkuLku çkwêe fhe ËuLkkhk, ßÞktÚke ykùÞkuo

Vqxe Lkef¤u Au yuðk Ãkqðo yLku Ãkrù{ yuðk Mk{økú rðïLkku

yuf{kºk ©uc ÔÞÂõík. øk{u íku ÃkrhÂMÚkrík{kt «¼wíðþk¤e

hnuLkkhku, yÕ÷knLkku ®Mkn y÷e RçLku yçkeíkkr÷çk

y÷ÞrnMMk÷k{Lkku rh~íkku ykÔÞku Au.

�

66

68


y÷ÞnkLke ðtþkð÷e-þshnyLku LkMkçk

(1) ðtþkð÷eLke VÍe÷ík yLku íku rðþuLkwt ¿kkLk

rðïLke swËe swËe fku{kuyu swËk swËk nwÒkh, f¤k,

fMkçk RÕ{ ðøkuhu WÃkh V¾h fÞkuo. fkhý fu íku s{eLk

R÷kfk{kt íku fku{ku ÃkkMku íku «fkhLkwt RÕ{ níkwt. áüktíkYÃku

hku{ðkMkeyku ÃkkMku RÕ{u ríkçk (zkìõxheLku ÷køkíkwt ¿kkLk) níkwt,

ÞwLkkLkeyku ÃkkMku rnf{ík yLku {Lkríkf (íkfoþk†)Lkwt ¿kkLk

níkwt. íkuyku íkuLkk WÃkh V¾h fhíkk níkk. ®nËwMíkkLkðkMkeyku

ÃkkMku ¼rð»Þ òýðk {kxu íkkhkykuLke økrík òýðkLkwt ¿kkLk

(¾økku¤rðãk) íkÚkk økýíkhe MktÏÞk ytøkuLkwt ¿kkLk níkwt.

RhkLkðk¤k RÕ{u yËçk yLku yÏ÷krfÞkíkLkwt ¿kkLk Ähkðíkk

níkk. [eLkðkMkeyku f¤k fk{røkhe{kt rLk»ýktík níkk.

yhçkMíkkLkðkMkeyku ÃkkMku ðtþkð÷eLku ÷økíkwt RÕ{ níkwt. yk

çkkçkíkLku íkuyku ÃkkuíkkLkk {kxu V¾hLkwt fkhý Mk{síkk.

hku{, ÞwLkkLk, RhkLk, íkwfeo yLku ®nËwMíkkLkðkMkeyku

¼køk

6

69 70

ÃkkuíkkLke ðtþkð÷e Mkk[ððkÚke xuðkÞu÷k Lk níkk. Lk íkuyku yuf

çkeòLkk LkMkçk(ðtþ)Úke ðkfuV níkk. Ãkhtíkw yhçk ÃkkuíkkLkk

þshkykuLke rnVkÍík fhíkk níkk. ynª MkwÄe fu nÍhík

ykË{ y÷ÞrnMMk÷k{ MkwÄe yhçkku{kt ÃkkuíkkLkk þshk

Mk[ðkÞu÷k níkk. ð¤e yk þshkykuLku Ãkwhe òt[Ãkzíkk÷ yLku

íkunfef fheLku Mkk[ðíkk níkk. MkkÚku MkkÚku su{Lkk þshk-

ðtþkð÷e RÍTÍíkðk¤e yLku yuníkuhk{Lku ÷kÞf nkuÞ íkuðk

÷kufkuLkku Ãkkuíku Ãký yuníkuhk{ fhíkk. çk÷fu RÍTÍíkðk¤e

ðtþkð÷e ÄhkðLkkhLke RÍTÍík fhðe ÃkkuíkkLke Vhs Mk{síkk.

ßÞkhu RM÷k{ ykÔÞku íÞkhu LkMkçkLkk RÕ{Lke íkkfeË

fhðk{kt ykðe. LkMkçkLke Ãknu[kLkLke VÍe÷ík ðýoððk{kt

ykðe. ð¤e RM÷k{u ÃkkuíkkLke þheyík{kt ÃkkuíkkLkk fux÷kÞ

yunfk{kíkLkku ÃkkÞku RÕ{w÷ yLMkkçk (LkMkçk fu ðtþkð÷eLkwt

¿kkLk-þshkLke Ãkun[kLk) Ãkh hkÏÞku Au. òu RÕ{u yLMkkçk

Lk nkuík íkku r{hkMk (ðkhMkkLkk) ynfk{Lkwt fkuR {níð s

Lk nkuík. yuðe s heíku òu LkMkçkLke Ãkun[kLk Lk nkuík íkku ¾wBMk

yLku ÍfkíkLkk nwf{ku WÃkh y{÷ fhðku {w~fu÷ ÚkR òík.

yhçkku ßÞkhu ns yLku W{hnLkk yhfkLk yËk

fheLku Ãkhðkhe síkk íkku yfkÍLkk çkòh{kt ÃkkuíkÃkkuíkkLkk

þshk yLku LkMkçkLke VÍe÷íkku nkshsLkku ðå[u Ãkze

Mkt¼¤kðíkk. íkuykuLkwt yk hMk{Lku yËk fhðwt ns yLku

W{hnLke WÃkh MkhMkkR Ähkðíkwt níkwt, ©uc Mk{síkk.

ßÞkhu fwhykLk LkkrÍ÷ ÚkÞwt íkku ykÞík LkkrÍ÷ ÚkR:

“ÃkAe ßÞkhu ík{u nsLkk yhfkLk çkòðe [qfku, íkku ¾wËkLkku

rÍ¢ fhku. yuðe heíku suðe heíku ík{u ÃkkuíkkLkk çkkÃkËkËkykuLkku

rÍ¢ fhku Aku, çk÷fu íkuLkkÚke ðÄkhu (yÕ÷knLku ÞkË fhku)”

ynª RM÷k{u LkMkçkLke VÍe÷ík ðýoððkLke «[r÷ík

hMk{ WÃkh ÃkkçktËe LkÚke ÷økkðe. íÞkt s íkuLku ÃkMktË Ãký

Vh{kðe fu nkt, yk Mkkhku rhðks Au. Ãkhtíkw yk s heíku

yÕ÷knLku Ãký ÞkË fhku.

fçke÷yu nðkrÍLkLkwt yuf «ríkrLkrÄ {tz¤ hMkq÷u RM÷k{

MkÕ÷Õ÷knku y÷Þnu ðyk÷une ðMkÕ÷{Lke Mkuðk{kt ykÔÞwt.

ðkík[eík ËhBÞkLk ykÃk MkÕ÷Õ÷knku y÷Þnu ðyk÷une

ðMkÕ÷{u «&™ fÞkuo fu ík{u {k÷Lku ÃkMktË fhku Aku fu

yð÷kËLku. nðkrÍLk ðkMkeykuyu fÌkwt : Þk hMkq÷Õ÷kn! òu

y{Lku {k÷ yLku LkMkçk{kt RrgÞkh ykÃkðk{kt ykðu íkku

y{u LkMkçkLku RrgÞkh fheþwt, ÃkMktË fheþwt.

hMkq÷wÕ÷kn MkÕ÷Õ÷knku y÷Þnu ðyk÷une ðMkÕ÷{u íkuykuLke

yk çkkçkíkLku ÃkMktË fhe. Ãkuøktçkhu RM÷k{Lke nËeMk Au :

ÃkkuíkkLkk ðtþ yLku þshkLku yku¤¾ku yLku {yhuVík

nkrMk÷ fhku suÚke yk heíku ík{u rMk÷u hn{ fhe þfku.

(Mkøkktðnk÷kyku MkkÚku {nççkík, «u{ yLku íku{Lke {ËË

fhe þfku.)

yuf çkeS nËeMk{kt hMkq÷wÕ÷kn MkÕ÷Õ÷knku y÷Þnu

ðyk÷une ðMkÕ÷{ Vh{kðu Au: ÃkkuíkkLke ðtþkð÷eLke íkk÷e{

«kÃík fhku yLku yLÞkuLku íkk÷e{ ykÃkku suÚke rMk÷uhn{e fhe

71 72

þfku. fkhý fu rMk÷uhn{e fwxwtçk {kxu {nççkíkLkwt fkhý Au

yLku ÃkkuíkkLkk {k÷{kt ðÄkhku, MkkÚku ík{khk ÷ûký, AkÃk íkÚkk

MkwÒkíkLke rnVkÍíkLkku Mkçkçk Au. (y÷{þsh y÷ðkVe Ve

rMk÷rMk÷rík÷ {wMkðeÞk ¼køk-1 MkiÞË y÷e yçkw MkRË)

{kunr¬f

� MkiÞË {unËe hòR rfíkkçk þshíkw÷

{wçkkhfk “V¾Yh hkÍe” Lke «MíkkðLkk{kt ÷¾u Au fu

ÃkhðhrËøkkhLkku RhþkË Au Mkwhyu rLkMkkLke «Úk{ ykÞík{kt:

“yÞ RLMkkLkku yÕ÷knLkku íkfðku RrgÞkh fhku suýu

ík{Lku yuf LkVMkÚke ÃkuËk fÞko yLku íkuLkk{ktÚke íkuLke ÃkíLkeLku

ÃkuËk fhe yLku íku çktLku{ktÚke ½ýktçkÄk ÃkwY»kku yLku †eykuLku

y™u íku yÕ÷knÚke zhku suLkk ðkMíkkÚke ík{u Mkðk÷ fhku Aku

yLku rMk÷uhn{e fhku.”

yk ykÞíkLke íkVMkeh RÕ{u yLMkkçkLke yku¤¾ ðøkh

þõÞ LkÚke.

ykÞíku {ðÆík,

“yÞ nçkeçk ykÃk fne Ëku fu nwt ík{khkÚke yk

íkç÷eøku rhMkk÷íkLkku çkË÷ku fkuR LkÚke {ktøkíkku Ãkhtíkw Vfík

LkSfLkk MkøkktykuLke {nççkík y@u rhMkk÷ík{kt {ktøkw Awt.”

WÃkhkuõík ykÞíkÚke Mkkrçkík ÚkkÞ Au fu hMkq÷wÕ÷kn

� MktþkuÄf, íkÃkkMk fhLkkh, ¾hk, Lkk¾hkÃkýkLke ¾kºke fhLkkh.

MkÕ÷Õ÷knku y÷Þnu ðyk÷une ðMkÕ÷{Lkk þshkLke

{yhuVík (yku¤¾ {u¤ððe) «kÃík fhðe ðkSçkÚke Ãký

ðÄw ðkSçk Au. yk yux÷k {kxu fu ßÞkhu þshyu rhMkk÷íkLke

Ãkun[kLk s LkÚke íkku {kuðÆík({nççkík) fuðe heíku fhðk{kt

ykðþu? yLku fkuLke MkkÚku fhðk{kt ykðþu? òýíkk s LkÚke

fu hMkq÷wÕ÷knLkk fwhçkk fkuý Au? y{eY÷ {kuy{uLkeLk y÷e

RçLku yçkeíkkr÷çk y÷ÞrnMMk÷k{ Lknsw÷ çk÷køkknLkk

93 LktçkhLkk ¾wíkçkk{kt hMkq÷wÕ÷kn MkÕ÷Õ÷knku y÷Þnu

ðyk÷une ðMkÕ÷{Lke íkkheV{kt Vh{kðu Au fu :

“ykÃkLkku fçke÷ku çkuníkheLk fçke÷ku, ykÃkLke Ríkhík

(yð÷kË) çkuníkheLk Ríkhík yLku ykÃkLkku þshn çkuníkheLk

þshn(ðtþkð÷e). þwt íkkheV ÚkkÞ ykÃkLkk þshkLke su

nh{Lke MkunLk{kt WAÞkuo, VqÕÞku VkÕÞku yLku yÕ÷knLkk

hn{ku fh{Lke AkÞk{kt rðfkMk ÃkkBÞku.”

RçLku yrçk÷ nËeË {kuyíkÍ÷eyu ÃkkuíkkLke þhn{kt

yk ¾wíçkk ytøkuLke swËe swËe nËeMkku su Ãkuøktçkhu RM÷k{u

çkLke nkrþ{Lke þkLk{kt Vh{kðe Au, ÷¾e Au. yk

nËeMkku{ktÚke fux÷ef nËeMkku Lke[u «{kýu Au :

Lke[uLke nËeMkLku Í¾kRY÷ Wfçkk{kt {kurnçkwÆeLk

íkçkheyu {kíkkS ykÞþkÚke rhðkÞík fhe Au. çkÞnfeyu

ÃkkuíkkLke Ë÷kR÷{kt ríkçkhkLkeyu yðMkík{kt yLku RçLku

nshu y{k÷e{kt ykx÷k VhfLke MkkÚku ÷ÏÞwt Au fu (ykÃk

MkÕ÷Õ÷knku y÷Þnu ðyk÷une ðMkÕ÷{Lkk çkkÃk-ËkËk{ktÚke

73 74

nkrþ{Úke fkuRLku ©uc LkÚke òuÞk.)

hMkq÷u yfh{ MkÕ÷Õ÷knku y÷Þnu ðyk÷une ðMkÕ÷{

Vh{kðu Au fu rsçkúR÷u {Lku fÌkwt : yÞ {kunt{Ë {ut s{eLk

WÃkh ík{khkÚke ðÄkhu {kLkLkeÞ (ykËhýeÞ) fkuRLku LkÚke

òuÞk yLku Lk fkuR ¾kLkËkLkLku ík{khk ¾kLkËkLkÚke ðÄw

{kLkLkeÞ òuÞwt, rMkðkÞ çkLke nkrþ{Lkk fu íku Ãkqðo yLku

Ãkrù{ Mkðoºk ©uc Au.

Vh{kÔÞwt hMkq÷u yfh{ MkÕ÷Õ÷knku y÷Þnu ðyk÷une

ðMkÕ÷{u “yun÷u {unþhLkk MkiÞË yLku MkhËkh Ãký íkuyku

s Au suyku ËwrLkÞk{kt MkiÞË yLku MkhËkh Au yLku íku nwt Awt,

y÷e Au, nMkLk Au, nwMkiLk Au, n{Ík Au yLku syVh Au.”

hMkq÷wÕ÷kn MkÕ÷Õ÷knku y÷Þnu ðyk÷une ðMkÕ÷{

Vh{kðu Au : nwt Lkçke Awt yLku íku Mkk[wt Au. yLku nwt yçËw÷

{w¥kr÷çkLkku Ãkwºk Awt. yLku ykÃk MkÕ÷Õ÷knku y÷Þnu ðyk÷une

ðMkÕ÷{u s Vh{kÔÞwt Au. nwt fhe{ (ËÞk fhLkkh, ËÞk¤wt,

{kV fhLkkh) ÔÞÂõíkykuLke yð÷kË Awt. íku{Lkku çkuxku Awt

{ík÷çk {khk çkkÃkËkËk Ãký fhe{ níkk.

yuf nËeMk{kt sLkkçk hMkq÷wÕ÷kn MkÕ÷Õ÷knku y÷Þnu

ðyk÷une ðMkÕ÷{u Vh{kÔÞwt: nËeMku fwËMke Au yux÷u fu

yÕ÷kn hMkq÷Lku Vh{kðu Au yLku yk yÕ÷knLkk nwf{Lku

hMkq÷ ÃkkuíkkLke S¼ {wçkkhfÚke ykÃkýLku sýkðu Au.

“yÞ çkLke nkrþ{, ík{khkÚke su fkuR fÃkx yLku feLkku

hk¾þu nwt íku{Lku snÒk{Lkk Ÿzký{kt ôÄk {kUyu VUfe ËRþ.”


Vh{kðu Au : Lke[ ÷kufku Au suyku yuðwt økw{kLk fhu Au fu {khe

fhkçkík ({khku MkøkkR MktçktÄ) VkÞËku Lknª ykÃku. [ku¬Mk

{khe fhkçkík VkÞËk{tË Au yLku [ku¬Mk {khk yun÷uçkÞíkÚke

(½hðk¤kykuÚke) fkuR feLkku-fÃkx Lknª hk¾u Ãkhtíkw íku hk¾þu

suLkk WÃkh yÕ÷knu sÒkíkLku nhk{ fhe ËeÄe níke.

y{kuyu ðýoðu÷e WÃkhkuõík íku nËeMkku Au suLku RçLku

yrçk÷ nËeËu Lknsw÷ çk÷køkknLkk 93{kt ¾wíçkkLke íkVMkeh

fhíkkt ðýoðe Au.

(swyku þhn RçLku yrçk÷ nËeË ¼køk-2 Ãkus-181)

yk s heíku hMkq÷wÕ÷kn MkÕ÷Õ÷knku y÷Þnu ðyk÷une

ðMkÕ÷{u ÃkkuíkkLke òíkLke íkhV Rþkhku fhíkkt Vh{kÔÞwt :

nwt çku ÍçkenkuLkku Ãkwºk Awt. (yuf Íçken RM{kR÷ çkeò

Íçken yçËwÕ÷kn)

ð¤e Vh{kÔÞwt : nwt ykríkfkykuLkku çkuxku Awt. Vkíku{kykuLkku

çkuxku Awt.

yLku íku çkÄe s Ãkkf-ÃkkfeÍk yLku MkÞËkrLkÞkt níke.

yk ykÃk MkÕ÷Õ÷knku y÷Þnu ðyk÷une ðMkÕ÷{Lku ÃkkuíkkLke

ðtþkð÷e WÃkh V¾h Au, økðo Au. sLkkçk nkrþ{Lke {kLkwt

Lkk{ {wçkkhf ykríkfk níkwt. sLkkçk ðnçkLke ðkr÷ËnLkwt

Lkk{ ykíkefk níkwt. sLkkçk yçËu{LkkVLke ðkr÷Ën ykríkfk.

yu s heíku hMkq÷wÕ÷kn MkÕ÷Õ÷knku y÷Þnu ðyk÷une

ðMkÕ÷{Lkk ËkËe yux÷u fu sLkkçk yçËwÕ÷kn yLku sLkkçk

75 76

yçkwíkkr÷çkLke ðkr÷ËnLkwt Lkk{ Vkíku{k níkwt. sLkkçk fwMkRLke

ðkr÷ËnLkwt Lkk{ Vkíku{k níkwt. sLkkçk yk{uLkk Mk÷k{wÕ÷kn

y÷ÞnkLke ðkr÷ËnLkwt Lkk{ Ãký Vkíku{k níkwt. sLkkçk ¾Ëeò

Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLke ðkr÷ËnLkwt Lkk{ Ãký Vkíku{k níkwt.

sLkkçk n{ÍkLke çkuxe Vkíku{k níke. hMkq÷u yfh{Lke çkuxe

Vkík u{k níkk t. sLkkçk y÷e RçLk u yçkeíkkr÷çk

y÷ÞrnMMk÷k{Lkk {k Vkíku{k níkkt. R{k{ nMkLk y™u R{k{

nwMkiLk y÷Þnu{wMMk÷k{Lke ÃkwºkeykuLkk Lkk{ Vkíku{k níkk yLku

AuÕ÷u MkwÄe Ëhuf R{k{Lke çkuxeykuLkk Lkk{ Vkíku{k níkkt.

{kykuLke íkhVÚke nkuÞ fu çkkÃkkuLke íkhVÚke, yk

hMkq÷wÕ÷kn MkÕ÷Õ÷knku y÷Þnu ðyk÷une ðMkÕ÷{Lkku

þshku MkkiÚke Wå[ yLku Ãkkf-ÃkkfeÍk ðtþðu÷ku Au. íkuÚke s

ykÃku Vh{kÔÞwt :

“Ëhuf ðtþðu÷ku rfÞk{íkLkk rËðMku fÃkkR sþu rMkðkÞ

{khk ðtþLkk.”

ðtþ yLku þshkLke yk çkw÷tËe fkuR ½hkLkkLku {¤e Lk

nðu ÃkAe {¤þu. su yÕ÷knu Ãkuøktçkhu RM÷k{Lkk ðtþLku

ykÃke Au. hMkq÷wÕ÷knLkk ðtþLke yk RÍTÍík yLku yÍ{ík

yÕ÷knLke ËuLk Au. ykÃk MkÕ÷Õ÷knku y÷Þnu ðyk÷une

ðMkÕ÷{ Vh{kðu Au :

suýu yçËw÷ {w¥kr÷çkLke yð÷kËku{ktÚke fkuRLkk Ãkh

yunMkkLk fÞwO yLku {uËkLku {unþhLkk rËðMku íkuLke ÃkkMku òu sÒkíkLkku

ÃkhðkLkku Lknª nkuÞ íkku nwt íku ÔÞÂõíkLku sÒkíkLkku ÃkhðkLkku

ykÃkeþ. (Mkknçku ðMke÷íkwÒkòík rVhtøke{n÷e Ãkus-255 ÷¾Lkð)

yk s LkMkçke RÍTÍík y™u yuníkuhk{Lkk rð»kÞ{kt

yuf çkeS nËeMk Ãký Au :

“suyku {khe yku÷kË{ktÚke rfÞk{ík MkwÄe økwLkunøkkh

Au íku{Lke RÍTÍík {khk fkhýu fhku yLku suyku {w¥kfe Au

íku{Lke RÍTÍík yÕ÷knLkk fkhýu fhku.”

Võík ¾kLkËkLku hMkq÷Lkk yuníkuhk{ yLku RÍTÍík

fhðkLke ðkík LkÚke çk÷fu ykÃkýk Mkk{krsf SðLk{kt Ãký

yLÞ ÔÞÂõíkyku fhíkkt çkLke nkrþ{Lku, MkGÞuËkuLku yøkúíkk¢{u

hk¾ðk íku{Lku ðÄw {n¥ð ykÃkðwt yk Ãký nwf{u hMkq÷ Au.

{kurnçkwÆeLk íkçkheyu Í¾kyuY÷ Wfçkk{kt Ãkus Lkt.

25 WÃkh ÍiË rçkLk yMk÷{Úke íku{ýu ÃkkuíkkLkk çkkÃkÚke íkuýu

W{h RçLku ¾¥kkçkÚke rhðkÞík fhe Au fu :

RçLku ¾¥kkçku fÌkwt ÍwçkuhLku (Íwçkuh rçkLk yðk{Lku) fu

nMkLk RçLku y÷e çke{kh Au, þwt ík{u íku{Lke çke{khÃkwMkeo

fhe? Íwçkuhu çknkLkwt hsq fÞwO íÞkhu W{h RçLku ¾¥kkçku fÌkwt

fu “çkLke nkrþ{Lke çke{khÃkwMkeo Vhs Au yLku rÍÞkhík

LkVe÷ yux÷u {wMíknçk yÚkðk MkwÒkík Au.”

fwhykLk {SËu yk÷u hMkq÷Lku ÃkAe íkuyku {kMkw{ nkuÞ

fu økuh{kMkq{ çkÄkLku {wMíkVk ([wtxe fkZu÷k, ÃkMktË fhu÷k) fÌkwt

Au yLku yRB{k y÷Þnu{wMMk÷k{Lku ¾kMk, Mkqhyu VkríkhLke

ykÞík 32 Lke íkVMkeh{kt 30 nËeMkku y{khk MkwÄe ÃknkU[e

Au. su{kt ykÃk MkÕ÷Õ÷knku y÷Þnu ðyk÷une ðMkÕ÷{u

77 78

Vh{kÔÞwt : yk ykÞíkLkku MktçktÄ MkkËkíkÚke Au, yk÷u hMkq÷

Au. ykÞíkLkku íkhsw{ku Lke[u «{kýu Au.

Mkqhyu Vkríkh ykÞík 32 yÕ÷kníkyk÷k Vh{kðu Au:

“y{u y{khe rfíkkçkLkk ðkrhMk íku çktËkykuLku çkLkkÔÞk Au

su{Lku y{u {wMíkVk fÞko Au. íku(÷kufku{ktÚke) fux÷kf Íkr÷{

LkVMkðk¤k Au. fux÷kf ËhBÞkLke Au yLku fux÷kf Lkufeyku{kt

ykøk¤ ðÄe sLkkhk Au. yk yÕ÷knLkku ½ýku {kuxku VÍ÷

Au yk ÷kufku sÒkíku yËLk{kt sþu.”

R{k{ y÷ÞrnMMk÷k{u Vh{kÔÞwt : Íkr÷{wLk LkVMk

yux÷u fu ÃkkuíkkLkk LkVMkku WÃkh Íw÷{ fhLkkhk nþu yuLkkÚke

{ík÷çk økwLkunøkkhku Au. r{ÞkLkkhð-ËhBÞkLkeÚke {ík÷çk

{w¥kfe ÷kufku Au. yLku Mkkrçkf rçkLk ¾ÞhkíkÚke {ík÷çk

yRB{yu {kMkq{eLk Au. yk çkÄk s yð÷kËu hMkq÷ yLku

MkkËkík Au.

hMkq÷u yfh{ MkÕ÷Õ÷knku y÷Þnu ðyk÷une ðMkÕ÷{u

Vh{kÔÞwt : “suýu rfÞk{ík MkwÄe {khe yð÷kË{kÚke fkuR

MkiÞËLkk nkÚkLku [qBÞku òýu yuýu {khk nkÚkLku çkkuMkku ykÃÞku.”

•

(2) nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{ yLku

WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkku þshn

nÍhík Rçkúkne{ y÷ÞrnMMk÷k{, nÍhík RM{kR÷

y÷ÞrnMMk÷k{, fiËkh, Lkçkík, Mk÷k{kLk, n{Mkey,

y÷ÞMky, ykuË, yËLkkLk, {yË, LkÍTÍkh, {wÍh.

{wÍhLkk çku Ãkwºkku

↓ ↓1. fiMk RÕÞkMk

2. røk÷kLk {wËhfk

3. yfh{k ¾wÍÞ{k

4. {LMkwh rfLkkLkk

5. nðkÍeLk LkÍh

6. syVh {kr÷f

7. ÍiË Vnh

8. MkyMky økkr÷çk

9. yk{eh ÷ðe

10. hçkeyk fyçk

11. ykr{h yËe

12. rf÷kçk {hon

13. ykr{h rf÷kçk

14. fyçk fwMkÞ

15. yk{eh {yYV rçk÷ðneË yçËu {LkkV

16. hçkeÞk nkrþ{

17. ¾kr÷Ë yçËw÷ {w¥kr÷çk

18. rnÍTÍk{ yçkwíkkr÷çk

19. WB{w÷çkLkeLk(Mk÷k.) y÷e(y÷.)

↓nÍhík yççkkMk y÷{Ëkh y÷ÞrnMMk÷k{


çkkÃkLke íkhVÚke LkMkçkLkk{wt-ðtþkð÷e

RríknkMkfkhkuyu WB{w÷çkLkeLk sLkkçku Vkíku{k

rf÷krçkÞkLkwt LkMkçkLkk{wt yk «{kýu ðýoÔÞwt Au.

Vkíku{k rçkLíku nwÍTÍk{ RçLku ¾kr÷Ë RçLku hçkeÞk

rçkLk yk{eh rçk÷{yYV rçk÷ðneËe rçkLk fyçk RçLku

ykr{h rçkLk rf÷kçk rçkLk yk{eh rçkLk hçkeÞk RçLku

ykr{h rçkLk MkyMky rçkLk ÍiË rçkLk syVh rçkLk nðkrÍLk.

(íkkunVyu nMkLkeÞk ¼køk-1 Ãkus 178 {fík{ yðk÷{ Ãkus-93

LkkMku¾w¥kðkhe¾ ¼køk-6 Ãkus-287 W{Ëíkw÷ {íkkr÷çk Ãkus-334

yçkMkkY÷ yiLk Ãkus 26 RçLku yrçk÷ nËeË ¼køk-1 Ãkus-506)

•


{kLke íkhVÚke LkMkçkLkk{wt(ðtþkð÷e)

yçkMkkY÷ yiLkLkk fíkko ÷¾u Au fu WB{w÷çkLkeLkLkk {k

Mk{k{k rçkLíku Mkwni÷ rçkLk ykr{h rçkLk {kr÷f rçkLk

syVh rçkLk rf÷kçk níkkt.

yLku Mk{k{kLke {k W{hn rçkLíku íkwVi÷ (VkhMk fhÍ÷)

RçLku {kr÷f y÷ y¾Í{ rçkLk ßVh RçLku rf÷kçk

(hRMkw÷ nðkrÍLk) níkkt.

yLku W{hnLke {k fçkMkk rçkLíku Whðíkw÷ huÍk÷ rçkLk

Wíkçkk rçkLk ßVh rçkLk rf÷kçk níkkt.

yLku fçkMkkLke {k WB{w÷ ¾þV rçkLíku VkhMk nðkrÍLk

rçkLk yçkkËn rçkLk yfe÷ rçkLk rf÷kçk rçkLk hçkeÞk rçkLk

ykr{h rçkLk MkyMky níkkt.

yLku WB{w÷ ¾þVLke {k Vkíku{k rçkLíku syVh rçkLk

rf÷kçk níkkt.

yLku Vkíku{kLke {k ykríkfk rçkLíku yçËw~þBMk rçkLk

yçËu {LkkV RçLku fwMkR RçLku rf÷kçk níkkt.

yLku ykríkfkLke {k yk{uLkk rçkLíku ðnçk rçkLk W{ih

rçkLk LkwMkih rçkLk fRLk rçkLk nhMk rçkLk Mkkuy÷çkk rçkLk ÍwËkLk

rçkLk yMkyË rçkLk ¾wÍÞ{k níkkt.

yLku yk{uLkkLke {k Ëwgh nsËh rçkLk ÍçkeÞk y÷yøkh

rçkLk fiMk rçkLk Mkkuy÷çkk rçkLk yfkþk rçkLk MkyMkk rçkLk

ÍiË rçkLk çkfh rçkLk ðkR÷ rçkLk hçkeÞk rçkLk LkÍTÍkh níkkt.

yLku íku{Lke ðkr÷Ën Ëwghu {kr÷f rçkLk fiMk rçkLk

þkuy÷çkk níkkt.

yLku íku{Lke {k Ëwghu ÍwhohkMkuLk ¾þeLk rçkLk yçke

yMk{ RçLku þ{¾ rçkLk VÍkhn níkkt.

yLku íku{Lke {k Ëwghu y{Y rçkLk nh{k rçkLk ykuV

rçkLk yMkyË rçkLk ÍeçkkLk rçkLk çkøkeÍ rçkLk yhohuMk RçLku

økíkVkLk níkkt. (LkkMku¾w¥kðkhe¾ ¼køk-3 Ãkus-703, «fkþLk RhkLk)

yÕ÷k{k fLíkqhe ÷¾u Au fu, WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn

y÷ÞnkLkku ðtþ ½ýku s þheV, Ãkkf-ÃkkfeÍk, MktMfkhe

níkku. suÚke ykÃk suðkt yuf þheVwÒk^Mk Ãkkf ÃkkfeÍk ¾kíkqLku

sL{ ÷eÄku.

�79 80

82

nÍhík WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kny÷Þnk yLku nÍhík y÷e

y÷ÞrnMMk÷k{Lke þkËe


Ïðkçk (MðÃLk)

sLkkçku Vkíku{k WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk

yuf rËðMk ðnu÷e Mkðkhu ÃkkuíkkLke {k Mkw{k{k Ëwghu Mkwni÷

rf÷kçkkLke Mkuðk{kt nksh ÚkÞkt, yLku fÌkwt : {U yksu hkíku

MðÃLk{kt yuf ¾qçkMkqhík swðkLkLku òuÞku Au. ðËr÷Ënyu

fÌkwt: ík{khk {kxu ¼÷kR ÚkkÞ, yk yuf MkkYt MðÃLk Au.

Vkíku{kyu ykøk¤ fÌkwt : {U íkku yk Ãký òuÞwt fu ykMk{kLkÚke

[ktË yLku ºký rMkíkkhk {khe økkuË{kt QíkÞko Au. {U íku{Lku

{khe Akíke MkkÚku ÷økkÔÞk Au. su{LkkÚke {Lku ¾wþe WÃkS

hne níke yux÷k{kt nwt MðÃLk{ktÚke òøke QXe íkku økkuË{kt

fkuRÃký [es Lk níke suÚke nwt øk{økeLk ÚkR økR.

{khe {kyu Vh{kÔÞwt : {khe MkkÚku [k÷, suÚke fkuR

òýfkhÚke yuLke íkkçkeh(hnMÞ) òýe ÷Ryu. ÃkkuíkkLkk s

fçke÷kLkk yuf çkwÍwøkoÚke ÃkqAâwt fu yk ÏðkçkLkwt hnMÞ þwt Au?

¼køk

7

83 84

íku{ýu sðkçk ykÃÞku :

“ík{khk {kxu yLku ík{khe çkuxe {kxu ¾wþ¾çkhe Au.

yk AkufheLke yuf Wå[kuå[ yLku þheV ÔÞÂõík MkkÚku þkËe

Úkþu. íkuLkkÚke ík{khe çkuxeLku [kh Ãkwºkku ÃkuËk Úkþu, MkkiÚke {kuxku

Ãkwºk íkkhk fçke÷k{kt yuðku «ríkrcík, økkihðþe÷ yLku

çkÄkÚke y÷øk Ëu¾kíkku nþu suðku fu rMkíkkhkykuLke ðå[u

[{fLkkh f{h([tÿ) nkuÞ Au. ßÞkhu íkkçkeh fhLkkhkykuÚke

yk ¾wþ¾çkhe Mkkt¼¤e íkku Mkw{k{k rf÷kçkeyu ÃkkuíkkLke

çkuxeLku æÞkLkÚke òuR íÞkhu Vkíku{kyu þh{kRLku {kU Lke[u

Íwfkðe ËeÄwt. ÃkAe ÃkkuíkkLkk ½h íkhV ¼køkðk ÷køke. ßÞkhu

{k yLku çkuxe ½uh ÃknkUåÞk, nS Úkkuze ðkh ÚkR níke fu

Ëhðkò WÃkh xfkuhku Ãkzâku. òuÞwt íkku sLkkçk yfe÷ níkk.

suyku nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{ íkhVÚke MkøkkR {kxu

íkþheV ÷kÔÞk níkk.”

òu fu íku ð¾íku {kuxk {kuxk ¾kLkËkLk yLku fçke÷kLkk

MkhËkhkuLkk ½hku{kt ½ýe çkÄe fwtðkhe Akufheyku MkøkkR {kxu

÷kÞf níke. su{ fu fçke÷yu hçkey, çkLke ík{e{,

økíkVkLk yLku nðkrÍLk ðøkuhu ðøkuhu. ð¤e yfe÷ MðÞt

yhçke ðtþkð÷eLkk òýfkhku{kt rLk»ýktík níkk. íkuÚke MkøkkR

{kxu fçke÷k çkLke rf÷kçkLku ÃkMktË fÞkuo.

(nÞËh y÷ {hòLke)

•


rLkfkn

yVMkkuMkLke ðkík Au fu swLkk RríknkMkfkhkuyu su{

çkeò {n¥ðLkk çkLkkðkuLku LkkUÄðkLke WÃkuûkk fhe Au íku{ yk

çkLkkðLku Ãký LkÍhytËkÍ fhe ËeÄku Au. òu fu yk þkËe

ÔÞÂõíkøkík heíku yux÷e {n¥ðLke níke fu yuLke çkÄe s

ÃkrhÂMÚkríkLkwt ðýoLk fhðk{kt ykðík. çkíkkððk{kt ykðík fu

sLkkçk y{eY÷ {kuy{uLkeLk y÷ÞrnMMk÷k{u yuf ¾kMk

VhÍtËLke ík{Òkk {kxu yk rLkfkn ÃkZu÷ku Au. suÚke íkuLkk çkÄkt

s ÃkkMkkykuLkwt ðýoLk fhðk{kt ykðík.

fux÷kf VkhMke RríknkMkfkhkuyu yk ½xLkkLkk çkÄk s

ÃkkMkk ykðhe ÷uíkk MkwtËh ðýoLk fÞwO Au. çkwrØþk¤e ÔÞÂõík

çkÄe s ÃkrhÂMÚkríkLku árü Mk{ûk hk¾eLku VuMk÷ku fhe þfu Au

fu sLkkçk y{eY÷ {kuy{uLkeLku yk þkËe {kxu þwt þwt ÔÞðMÚkk

fhe nþu y™u sLkkçk WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLke

yk Ãkrðºk ½h{kt þwt fkhrfËeo nþu. sLkkçk WB{w÷çkLkeLk

Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnkyu {ki÷kyu fkyuLkkíkLkk Ãkrðºk ½h{kt

fË{ hk¾íkkt s ½hLkk ËhðkòLku [q{e ÷eÄku yLku

þnÍkËkykuLku fÌkwt : nwt ík{khe {k çkLkeLku LkÚke ykðe çk÷fu

yuf ¾krË{kLke nirMkÞíkÚke ykðe Awt.

sLkkçku WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnkyu nÍhík

y÷e y÷ÞrnMMk÷k{Lkk ½h{kt fË{ hkÏÞku íkku ykÃk íkknuhk,

85 86

rMkÆefk, Íunhk, {kMkw{kLke yÍ{íkÚke Ãký çkk¾çkh níkkt.

ykÃkLku yk ðkíkLke òý níke fu Vkíku{k Íunhk íku s÷e÷w÷fÿ

¾kíkqLkLkwt Lkk{ Au su{Lke þkËeLke ÔÞðMÚkk ¾kr÷fu fkyuLkkík

yÕ÷kn hççkw÷ RÍTÍíku ykMk{kLkku WÃkh fhe níke. yk Ãkkf

ÃkkfeÍk, {kMkq{k, sÒkíkLke nwhÚke þkËe RåAk fhLkkhkykuLke

{ktøkýeLku Mkhfkhu Ëku yk÷{ MkÕ÷Õ÷knku y÷Þnu ðyk÷une

ðMkÕ÷{u hË fhe ËeÄe níke. ðneLkku VUMk÷ku Mkt¼¤kðíkkt

Vh{kÔÞwt níkwt “fu òu y÷e Lk nkuík íkku {khe çkuxe Vkíku{kLkk

{kxu fkuR yuLkk ËhßòLkku Ãkrík Lk nkuík.” yk Ãkrðºk ½h{kt

ykðeLku sLkkçk WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk çk¾qçke

òýíkkt níkkt fu sLkkçku Vkíku{k Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLke su{

y÷e y÷ÞrnMMk÷k{Lke yuf ÃkíLke LkÚke. Lk íkku {Lku sLkkçku

Vkíku{k Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkku Ëhßòu nkrMk÷ Au, Lk íkku

{Lku nÍhík R{k{ nMkLk y™u nÍhík R{k{ nwMkiLk

y÷Þnu{wMMk÷k{Lke {kËh fnuðkLkku nf Au. çk÷fu ykÃk

ÃkkuíkkLku nÍhík y{eY÷ {kuy{uLkeLk y÷ÞrnMMk÷k{Lkk

Ãkrðºk ½hLke yuf ¾krË{k Mk{síkkt níkkt.

nÍhík WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkk Ãkkf

yLku çkw÷tË LkVMkLku nt{uþk yk yunMkkMk hÌkku fu õÞkt nwt yLku

õÞkt çkÞíku Ínhk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk? yÕ÷knu {Lku íkku

yk Ãkrðºk ½h{kt hknu ¾wËkLkku yuf {wòrnËu RM÷k{ ÃkuËk

fhðk {kxu {kuf÷e Au.

nÍhík WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk yk Ãký

òýíkkt níkkt fu {kr÷fu fkyuLkkíku þunÍkËeyu fkiLkiLk sLkkçku

Vkíku{k Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLku yk RÍTÍík çkûke níke fu

íku{Lke nÞkíke{kt {ki÷kyu fkyuLkkíku çkeò rLkfkn Lk fÞko.

yk RÍTÍík RríknkMk{kt Võík çku s †eykuLku «kÃík Au. yuf

íkku sLkkçku Vkíku{k Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk yLku íku{Lke ðkr÷Ën

sLkkçku ¾Ëeò hrÍÞÕ÷knku íkyk÷k yLnk. fu hMkq÷u

RM÷k{u Ãký sLkkçku ¾Ëeò hrÍÞÕ÷knku íkyk÷k yLnkLke

nÞkíke{kt rLkfkn Lk fÞko.

Mkhfkhu fkyuLkkík nÍhík {kunt{Ë MkÕ÷Õ÷knku y÷Þnu

ðyk÷une ðMkÕ÷{Lku sLkkçku ¾Ëeò hrÍÞÕ÷knku íkyk÷k

yLnkLke nÞkíke MkwÄe çkeò rLkfkn Lk fÞko yLku sLkkçk

{ki÷kyu fkyuLkkíku rMkÆefk, íkknuhk, Vkíku{k Íunhk

Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLke ®sËøke MkwÄe fkuR çkeòu rLkfkn Lk

fÞkuo. yÕ÷knLke {Mk÷uníkku rMkðkÞ yk {kxu yuf fkhý

yk Ãký nkuR þfu fu RM÷k{u çkeò rLkfknLke Aqx RLMkkVLke

þhík MkkÚku ykÃke Au. fkLkqLk Au fu ßÞkt MkwÄe ík{k{

ÃkíLkeyku{kt yËk÷ík yLku RLMkkV þõÞ Lk nkuÞ, yuf

rLkfkn ÃkAe çkeòu rLkfkn fhðku òRÍ LkÚke.

yËk÷íkLkk {kxu rhðkÞíkku{kt Rþkhk {¤u Au. suLkkÚke

{k÷q{ Ãkzu Au fu ònuhe Mkw÷qfLke çkhkçkhe íkku sYhe Au. çkLke

þfu íÞkt MkwÄe yk fkurþþ Ãký fhðk{kt ykðu fu fÕçke

yr¼Yr[{kt (ÓËÞLkk ð÷ý{kt) Ãký íkVkðík Lk Ãkzu. Lknª

íkku ½hLkku {knku÷ ºkkMksLkf çkLke sþu.

87 88

½ýe s MÃkü ðkík Au fu sLkkçku hMkq÷u RM÷k{ fkuR

Ãký ÃkrhÂMÚkrík{kt çkeS fkuRÃký ÃkíLkeLku nÍhík ¾Ëeò

hrÍÞÕ÷knku íkyk÷k yLnkLke çkhkçkh Ëhßòu ykÃke

þfíkk Lk níkk. ¾Ëeò hrÍÞÕ÷knku íkyk÷k yLnk Võík

hMkq÷wÕ÷kn MkÕ÷Õ÷knku y÷Þnu ðyk÷une ðMkÕ÷{Lkk

ÃkíLke s Lk níkk fu íku{Lku yLÞ ÃkíLkeykuLke çkhkçkhe{kt {qfe

þfkÞ. sLkkçk çkeçke ¾Ëeò hrÍÞÕ÷knku íkyk÷k yLnkLku

íkku ftR çkeS s rðþu»kíkkyku «kÃík níke. íku{Lke þkËeLke

yuf y÷øk s þkLk níke. suÚke yk ðkík Lkk{w{rfLk

(yþõÞ) níke fu íku{Lke MkkÚku Mkk{kLÞ ÃkíLkeyku suðku Mkw÷qf

fhðk{kt ykðu. yk yMk{kLkíkkLkku ¼Þ {ykÍÕ÷kn

(yÕ÷kn {kV fhu) LkVMku hMkq÷Lke f{òuheLkwt fkhý Lk níkku

fu íkuLkk {wfkçk÷k{kt RMk{ík({kMkw{ nkuðkLku) ÷kððk{kt

ykðu. íkuLkku ÃkkÞku VÍkyu÷ yLku f{k÷kíkLke rðþu»kíkk

níke, suLku fËeÃký r{xkðe þfkíke LkÚke.

MðÞt Ãkuøktçkhu RM÷k{u Ãký yk LkwfíkkLke íkhV Rþkhku

Vh{kÔÞku Au. ßÞkhu {kíkkS ykÞþkyu Ãkuøktçkhu RM÷k{Lkk

ðkhtðkh WB{w÷ {kuy{uLkeLk ¾Ëeò hrÍÞÕ÷knku íkyk÷k

yLnkLku ÞkË fhðk WÃkh xkuõÞk fu ík{u yuf ÍRV †eLku

ÞkË fhku Aku? {kr÷fu ykÃkLku íkuLkkÚke çkuníkh ÃkíLkeyku

ykÃku÷e Au. íÞkhu hMkq÷wÕ÷kn MkÕ÷Õ÷knku y÷Þnu ðyk÷une

ðMkÕ÷{u yíÞtík økwMMku ÚkRLku Vh{kÔÞwt : “yÞ ykÞþk!

¾k{kuþ hnu! ¾ËeòLke çkhkçkh fkuý nkuR þfu Au? íku íÞkhu

R{kLk ÷kÔÞkt ßÞkhu fkuR R{kLk ÷kðLkkYt Lk níkwt. íku{ýu

íÞkhu {khe íkMËef fhe yLku ÃkkuíkkLkk MktÃkqýo {k÷ ðzu {khe

{ËË Vh{kðe. ßÞkhu {khe ÃkkMku fkuR Mknkhku Lk níkku.

¾Ëeòyu ÃkkuíkkLke MktÃkqýo Ëð÷ík {khk [hýku{kt Ähe ËeÄe.

íku{Lkk îkhk yÕ÷knu {Lku yð÷kËðk¤ku çkLkkÔÞku. ßÞkhu

÷kufku {Lku yçkíkh(çkuyð÷kË-çkuðkrhMk) nkuðkLkku xkuýku

{khíkk níkk. ¾wËkLke LkSf ¾ËeòLke su RÍTÍík yLku

Ëhßòu Au íku çkeS fkuR ykuhíkLku «kÃík LkÚke.”

nÍhík ¾Ëeò hrÍÞÕ÷knku íkyk÷k yLnk fki»khLke

çkwrLkÞkË Au. nÍhík ¾Ëeò hrÍÞÕ÷knku íkyk÷k yLnk

yçkíkhLkk {nuýkLkku sðkçk Au. nÍhík ¾Ëeò hrÍÞÕ÷knku

íkyk÷k yLnkLkk ÃkíLke çkLkðk{kt fkuR {Mk÷uník fu hksfkhýLku

MÚkkLk LkÚke. ¾Ëeò hrÍÞÕ÷knku íkyk÷k yLnkLke ®sËøke{kt

rnMko, ÷k÷[, ÷ku¼Lku fkuR MÚkkLk LkÚke. nÍhík ¾Ëeò

hrÍÞÕ÷knku íkyk÷k yLnkyu ík{k{ Mkk{krsf çktÄLkkuLku

íkkuzeLku yhçkLke yuf ÄLkkZâ †e nkuðk Aíkkt Ãkuøktçkhu RM÷k{Lke

MkkÚku rLkfkn fÞko. nÍhík ¾Ëeò hrÍÞÕ÷knku íkyk÷k

yLnkyu {wþrhfkuLkk hM{ku rhðks WÃkh ½k fheLku ÃkuøktçkhLkk

r{þLkLku ykøk¤ ðÄkÔÞwt. nÍhík ¾Ëeòyu Ëð÷íkLku

VÍkyu÷Lkku yuníkuhk{ fhðkLkwt þe¾ÔÞwt. ¾Ëeòyu {k÷ yLku

RÕ{Lke fÿku ®f{íkLkku íkVkðík Mk{òÔÞku.

nÍhík ¾Ëeò hrÍÞÕ÷knku íkyk÷k yLnk hMkq÷wÕ÷kn

MkÕ÷Õ÷knku y÷Þnu ðyk÷une ðMkÕ÷{Lke çkeçkeyku{ktÚke

89 90

fkuRÃký çkeçkeLku yk rðþu»kíkkyku «kó LkÚke. yÕ÷knu Ãký

yk Lk RåATÞwt fu nÍhík ¾Ëeò hrÍÞÕ÷knku íkyk÷k

yLnkLke ÔÞÂõíkøkík þÂÏMkÞík ytøkík ÷kûkrýfíkkyku WÃkh

fkuR ykt[ ykðu. suÚke íÞkt MkwÄe ÃkkuíkkLkk nçkeçkLku çkeòu

rLkfkn fhðkLke RòÍík Lk ykÃke. ßÞkt MkwÄe nÍhík

¾Ëeò hrÍÞÕ÷knku íkyk÷k yLnkLku yk ËwrLkÞk{ktÚke

QXkðe Lk ÷eÄkt.

sLkkçku Vkíku{k Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkk rLkfknLke

{Mk÷uník ¾qçk s ðÄkhu MÃkü Au. ßÞkhu fu yÕ÷kn nÍhík

¾Ëeò suðkt økuh{kMkq{k nMíkeLke Mkkunçkík{kt çkeS ¾kíkqLkLku

þhef LkÚke çkLkkðíke, ð¤e íku{Lkk ËhßòLkku yuníkuhk{

RåAu Au. íku{Lkk {híkçkkLku MÃkü fhu Au íkku sLkkçku Vkíku{k

Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk íkku {kMkq{k Au. íku{Lkk {wfkçk÷k{kt

fkuR çkeS ¾kíkqLkLkk ykððkLkku íkku «&™ s ÃkuËk Úkíkku LkÚke.

yk rðïLkku «Úk{ yLku AuÕ÷ku rLkfkn Au su yk

«fkhLkku Au. suLke þkLk s rLkhk÷e Au. Lknª íkku çkeò Ëhuf

rLkfknku{kt yuf Ãkûk {kMkq{ nkuÞ Au. çkeò ÃkûkLku Ëhsyu

{kMkq{eLk nkrMk÷ ÚkÞwt LkÚke nkuíkwt. yk Võík Íunhk Mk÷k{wÕ÷kn

y÷Þnk yLku y÷e y÷ÞrnMMk÷k{Lke rðþu»kíkk Au fu Ãkrík

Ãký {kMkq{ Au yLku ÃkíLke Ãký {kMkq{ Au. þkÞË yk s

fkhý Au fu rðïLkk çkÄk s rLkfkn s{eLk WÃkh ÚkÞk Au

Ãkhtíkw Íunhk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkk rLkfkn yþuo yÍe{

WÃkh fhðk{kt ykÔÞk. økuh{kMkq{Lkk rLkfkn s{eLk WÃkh

Úkþu. ßÞkhu çktLku Ãkrík-ÃkíLke {kMkq{ nþu íkku rLkfknLke

ÔÞðMÚkk Ãký rðïLkk {kr÷f íkhVÚke fhðk{kt ykðþu.

yk çkÄe s ÃkrhÂMÚkríkLku árü Mk{ûk hk¾eLku sLkkçku

WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkk {kxu yk rð[khe Ãký

LkÚke þfkíkwt fu íku ÃkkuíkkLku ÃkíLke íkhefu sLkkçku Vkíku{k Mk÷k{wÕ÷kn

y÷Þnk Ëwghu hMkq÷Lkk Mk{fûk {kLku, çk÷fu íkuyku íkku yu{

fnuíkkt níkkt fu nwt yuf fLkeÍLke nirMkÞíkÚke ¾kLkyu Ëwghu

hMkq÷{kt ykðe Awt. sLkkçk WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk

RÕ{, znkÃký, rððuf yLku yÏ÷kfLke yuf Wå[ {trÍ÷

Ãkh níkkt. íku{ýu MÃkü fhe ËeÄwt fu sLkkçk Vkíku{k Íunhk

Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkk ½hLke nwt yuf fLkeÍ Awt. yk rLkfkn

yuf {níðLkk fkÞo {kxu ÚkÞk níkk. suÚke yk rLkfknLkku sux÷ku

yuníkuhk{ fhðk{kt ykðu íku f{ Au. fhçk÷k{kt yu{Lkk [kh

ÃkwºkkuLke þnkËík yk ðkíkLku Mkk[e Xuhðu Au. nfefíkLke yuf

ðýoLkþÂõík nkuÞ Au. MkíÞ íkhe s ykðu Au.

(f{hu çkLke nkrþ{ yÍ yÕ÷k{k MkiÞË ÍeþkLkniËh sðkËe)

•

(3) rçkLíku hMkq÷Lkk ÃkAe nÍhík y÷e

y÷ÞrnMMk÷k{Lkk rLkfkn

W{k{k ÃkAe ¾w÷k rçkLíku syVh ÃkAe yMk{k rçkLíku

W{iMk yLku yuf rhðkÞík yLkwMkkh WB{u nçkeçk rçkLíku

yçkkË rçkLk hçkeÞk rçkLk ÞÌkk rçkLk y÷f{k íkøk÷çkeÞkÚke

støku Þ{k{k yÚkðk yÞLkw¥k{hLkk ÃkAe rLkfkn ÚkÞk. yk

91 92

çkeçke W{ih yMkøkh yLku YfGÞk rçkLíku y÷eLke ðkr÷Ën

Au. nÍhík WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkÚke nÍhík

y÷e y÷ÞrnMMk÷k{Lkk Ãkkt[{kt fu Aêk rLkfkn níkk.

•

(4) yfe÷ RçLku yçke íkkr÷çkÚke nÍhík y÷e

y÷ÞrnMMk÷k{Lke Vh{kRþ

nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{u yfe÷Lku Vh{kÔÞwt :

{khk {kxu yuf yuðe ykuhíkLke þkuÄ fhku su ¾kLkËkLke

½hkLkkÚke nkuÞ yLku íku ½hkLkkLke ÔÞÂõíkyku çknkËwh yLku

þqhðeh nkuÞ. suÚke {Lku yÕ÷kníkyk÷k íkhVÚke yuf

çknkËwh yLku þqhðeh VhÍtË {¤u.

yk ðkík{kt þf LkÚke fu sLkkçk yfe÷ íku s{kLkk{kt

“yLkMkkçku yhçk”Lkk (yhçkku{kt LkMkçk òýðk{kt rLk»ýktík

níkk) ík{k{ ÃkrhÂMÚkríkykuÚke çkk¾çkh níkk. MkøkkRLke

þkuÄ fhðk {kxu sLkkçk yfe÷ suðe ÷kûkrýf ÔÞÂõíkLku

ÃkMktË fhðwt yuf þkýÃký ¼ÞwO fk{ níkwt. íku{kt çku «fkhLke

fqxLkerík þk{u÷ níke :


VÍe÷ík «ËŠþík ÚkkÞ.

(2) ÷kufkuLku yk ðkík sýkððk {kxu fu MkøkkR

MktçktÄLke ÃkMktËøke Mkk÷unk †e yLku Mkk÷un ÃkwY»k nkuÞ Au.

RríknkMkLkk yÇÞkMkeyku òýu Au fu nÍhík ÍfrhÞk

y÷ÞrnMMk÷k{Lke Ëwyk yLku ík{ÒkkÚke nÍhík ÞÌkk

y÷ÞrnMMk÷k{ ÃkuËk ÚkÞk. (fwhykLk{SË Mkqhyu {rhÞ{)

nÍhík Vkíku{k rçkLíku yMkËu yÕ÷knÚke Lkuf yLku çknkËwh

VhÍtËLke {ktøkýe fhe níke. yÕ÷knu ykÃkLku y÷e

y÷ÞrnMMk÷k{ suðk R{k{ VhÍtË íkhefu ykÃÞk. yk s

heíku nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{Lke Ëwyk yLku ík{Òkk

WÃkh y÷{Ëkhu fhçk÷k nÍhík yççkkMk y÷ÞrnMMk÷k{

ÃkuËk ÚkÞk.

•

(5) nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{ yLku sLkkçk

yfe÷Lke ðå[u ÚkÞu÷e ðkík[eík

yk ðkík MÃkü Au fu VhÍtËu hMkq÷wMMkf÷iLk R{k{

nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{ WÃkh Ãkuþ ykðLkkh {wMkeçkík

fhçk÷kÚke nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{ çk¾qçke ðkfuV

níkk. ð¤e ykÃk yk Ãký òýíkk níkk fu yk Lkkswf

Mk{Þ{kt nwt nksh nkuRþ Lkrn, suÚke nwt ÃkkuíkkLkk LkqhuLkÍhLke

{ËË fhe þfwt. ykÃkLku yk {wMkeçkíkLkk {kufk Ãkh «íÞûk

nksh Lk nkuðkLkku hts Úkíkku níkku. yk rVfh{kt níkk fu

Ëe÷Lkk Ÿzký{ktÚke yuf òuþ yLku ík{Òkk ÃkuËk ÚkR. {kUÚke

þçËku Mkhe Ãkzâk yÞ fkþ!fu {khe fkuR yuðe yð÷kË

nkuík su nwMkiLkLke {wMkeçkíkLkk ð¾íku fk{ ykðík.

Ëe÷{kt ík{ÒkkLkwt ÃkuËk Úkðwt níkwt fu ykÃku ÃkkuíkkLkk

¼kR yfe÷Lku çkku÷kÔÞk. ÃkAe íku{Lku fÌkwt yÞ ¼kR {Lku

fhçk÷kLke ½xLkkLke Ãkwhe ¾çkh Au, {kYt Ëe÷ çku[uLk Au.

nwt RåAwt Awt fu ykÃk yhçkLke yuf yuðe †eLke þkuÄ fhku

su çknkËwhkuLke LkMk÷Úke nkuÞ. suÚke nwt íkuLke MkkÚku rLkfkn

fYt yLku íkuLkk ÃkuxÚke yuðku çknkËwh Akufhku ÃkuËk ÚkkÞ su

fhçk÷k{kt {khk VhÍtË nwMkiLkLke ÃkkuíkkLke òLkLke Ãkhðk

fÞko ðøkh {ËË fhu.

(rfíkkçk çkkçkw÷ yççkkMk «fkþLk RhkLk, yMkhkYþ þnkËík Ãkus-319

«fkþLk RhkLk rn.Mk. 1279, LkkMku¾w¥kðkhe¾ ¼køk-3 Ãkus-53)

nÍhík yfe÷ su yhçkLke ðtþkð÷eLkk òýfkh

níkk. çk÷fu yk fË{{kt rLk»ýktík økýkíkk níkk. nÍhík

y÷e y÷ÞrnMMk÷k{Lkk «&™Lkku W¥kh ykÃkíkkt çkkuÕÞk:

yÞ y÷e ykÃk WB{w÷çkLkeLk rf÷kçkeÞkLke MkkÚku rLkfkn

fhku. yux÷k {kxu fu íkuLkk çkkÃkËkËkykuÚke ðÄkhu çknkËwh

fkuR LkÚke.

•


{ktøkýe {kxu sLkkçk yfe÷Lkwt sðwt

nÍhík yfe÷u y÷e y÷ÞrnMMk÷k{Lk u

WB{w÷çkLkeLkLke íkkheV fÞko ÃkAe fÌkwt : òu ykÃk hò

ykÃkku íkku nwt ðkík ÷RLku íku{Lkk ½uh òô. nÍhík y÷e

y÷ÞrnMMk÷k{u nÍhík yfe÷Lku ðfe÷ çkLkkðeLku ½ýe

ðÄkhu {nuh yÃkeLku fçke÷k rf÷kçkLke íkhV hðkLkk fÞko.

nÍhík yfe÷ nwÍTÍk{Lkk ½uh ÃknkU[e økÞk. íku ÷kufkuyu

ykÃkLk u r{®xøk{k t «{w¾Lke s u{ ykðfkÞk o.

{nu{kLkrøkheLke hMk{ku yËk fÞko ÃkAe WB{w÷çkLkeLkLkk

rÃkíkkS rnÍTÍk{Úke WB{w÷çkLkeLkLke MkøkkR ytøku «Míkkð

{qõÞku. rnÍTÍk{u ÃkqAâwt : fkuLkk {kxu {khk rsøkhLkk

xwfzkLku RåAku Aku. Vh{kÔÞwt:

nwt nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{ rçkhkËhu nÍhík

{kunt{Ë {wMíkVk MkÕ÷Õ÷knku y÷Þnu ðyk÷une ðMkÕ÷{,

íkksËkhu y{eY÷ {kuy{uLkeLk íkhVÚke ðkík ÷RLku ykÔÞku

Awt. yk Mkkt¼¤eLku rnÍTÍk{ ¾wþe{kt Íq{e QXâk. íkhík s

½h{kt Ëk¾÷ ÚkÞk, çkkuÕÞkt, nwt n{ýkt ykðwt Awt.

•


yLku rnÍTÍk{ ðå[u ÚkÞu÷e ðkík[eík

rnÍTÍk{u ½h{kt sRLku WB{w÷çkLkeLkLku fÌkwt : yfe÷

rçkLk yçkeíkkr÷çk ykÔÞk Au yLku y÷e rçkLk yçkeíkkr÷çk

íkkhkÚke þkËe fhðkLke RåAk Ähkðu Au. çkuxe! íkkhku þwt

RhkËku Au? WB{w÷çkLkeLku ßÞkhu yk Mkkt¼éÞwt, ½ýkt s ¾wþ

ÚkÞk yLku fÌkwt: çkkçkkòLk! ykÃkLku RrgÞkh Au. y÷çk¥k

yk rðLktíke fYt Awt fu {khk Ëe÷{kt Ãknu÷uÚke s ík{Òkk níke

fu {khku Ãkrík yuðk yòuz, yrî¥keÞ, çkuLk{qLk çknkËwh rLkzh

93 94

ÞkuØku yLku Wå[kuå[ RÕ{ðk¤ku nkuÞ fu suLkk suðku çkeòu fkuR

nkuÞ s Lkrn. nwt ¾wþLkMkeçk Awt fu {khe Ëe÷e {whkË Ãkqýo

ÚkðkLkk Mktòuøkku ÃkuËk ÚkÞk Au. nwt ½ýe s ¾wþ Awt, RrgÞkh

ykÃkLkk nkÚkku{kt Au.

rnÍTÍk{ ½h{ktÚke çknkh ykÔÞk. nÍhík yfe÷u

ÃkqAâwt: rnÍTÍk{ þwt fnku Aku? W¥kh ykÃÞku, nwt ykÃk WÃkh

fwhçkkLk Awt fu ykÃk ðå[u hneLku ðMke÷ku çkLÞk. fnuðkLkwt þwt

nkuÞ, y÷eÚke MkøkkR MktçktÄ fkÞ{ Úkðku y{khk {kxu ½ýe

{kuxe ¾wþLkMkeçke økýkþu. çk÷fu yk MkøkkRÚke nÍhík

y÷eLku fkuR MkL{kLk LkÚke {¤ðkLkwt çk÷fu MkL{kLk yLku

RÍTÍík íkku y{khk {kxu Au. ¾wþrfM{íke íkku y{khe Au.

yfe÷! ßÞkhu Ãký ík{u rËðMk yLku íkkhe¾ ÃkMktË fhku,

{khk rsøkhLkk xwfzkLku nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{Lke

Mkuðk{kt MkkUÃke Ëku.

sLkkçk yfe÷u ½hu ykðeLku çkÄe ÃkrhÂMÚkrík yLku

ðkík[eík nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{Lku ðýoðe. nÍhík

y÷e y÷ÞrnMMk÷k{u ¾wþe ÔÞõík fhíkkt Vh{kÔÞwt :

yÕnBËkur÷Õ÷kn, yÕnBËkur÷Õ÷kn, MkwçnkLkÕ÷kn,

MkwçnkLkÕ÷kn ÃkAe WB{w÷çkLkeLkLke MkkÚku rLkfkn ÃkZe ÷eÄku.

hMk{ku rhðks «{kýu ykÃkLkk ½uhÚke çku-[kh †eykuLku

rnÍTÍk{Lkk ½uh {kuf÷ðk{kt ykðe, suÚke ík uyku

WB{w÷çkLkeLkLku ÷RLku ykðu.

•

(8) sLkkçk WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk

nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{Lkk ½hu ykÔÞkt

†eyku økR yLku sLkkçk WB{w÷çkLkeLkLku þýøkkh

Mk{òðe, ík iÞkh fhe ÷R ykðe. nÍhík y÷e

y÷ÞrnMMk÷k{Lke r¾Ë{ík{kt Ãkuþ fÞko. WB{w÷çkLkeLk fnu

Au fu nwt Mk{økú ËwrLkÞkLke †eyku WÃkh yk çkkçkík V¾h fhíke

níke fu nwt sLkkçk Vkíku{k Íunhk, Ëwghu hMkq÷Lke fLkeÍ Awt

yLku íkksËkhu yk÷{Lke ÃkíLke Awt.

•

(9) rLkfknLkku ¾wíçkku

y{eY÷ {kuy{uLkeLkLke íkhVÚke ¾wíçkyu yfË sLkkçk

yfe÷ ÃkZâk.

¾wíçkyu yfËLkku íkhsw{ku :

ík{k{ nBË yLku íkkheV ÃkhðhrËøkkhu yk÷{Lkk

{kxu yLku ËwYË íkuLkk hMkq÷ yLku íku{Lke yun÷uçkÞíku

yíknkh Ãkh. yÞ çkLke rf÷kçk yLku yÞ çkLke yk{eh

rçkLk MkyMkk yÕ÷knu ÞfeLkLk ykÃkýk WÃkh yunMkkLk

fÞwO. ykÃkýk{ktÚke s nÍhík {kunt{Ë MkÕ÷Õ÷knku y÷Þnu

ðyk÷une ðMkÕ÷{Lku hMkq÷ çkLkkðeLku {kufÕÞk. íkuyku

ykÃkýe ÃkkMku ykÔÞk yÕ÷knLkk {sçkqík yLku Mkk[k

95 96

ËeLkLke MkkÚku suLku yÕ÷knu ykÃkýk {kxu ÃkMktË fÞkuo Au.

íÞkhu íkku yk{ Vh{kÔÞwt fu “yÕ÷knLke ÃkkMku ËeLk Võík

RM÷k{ Au.” (y÷ fwhykLk) yLku yk Ãký fu “su

RM÷k{ rMkðkÞ fkuR çkeòu ËeLk ÷RLku ykðþu íkuLku fçkq÷

fhðk{kt ykðþu Lkrn. yLku ík u Auðxu Lk wfMkkLk

WXkðLkkhkyku{ktÚke nþu.” (y÷ fwhykLk). íku{ýu

ykÃkýLku feLkku-fÃkxÚke Ãkkf hnuðkLkku nwf{ ykÃÞku. ð¤e

yufçkeò MkkÚku {nççkík¼he Ãkun[kLk yLku rMk÷uhn{e

y{khe WÃkh ðkrsçk Xuhðe. ÃkAe Vh{kÔÞwt : “yÞ

RLMkkLkku! [ku¬Mk y{u ík{Lku yuf ÃkwY»k yLku yuf †e

ðzu ÃkuËk fÞko ÃkAe ík{khk {kxu fku{ yLku fçke÷k çkLkkÔÞk.

suÚke ík{u yuf çkeòLku yku¤¾e þfku. [ku¬Mk yÕ÷knLke

Mk{ûk íku íkux÷ku s {wfho{ (RÍTÍíkðk¤ku) Au su sux÷ku

ðÄkhu íkfðkðk¤ku Au. [ku¬Mk yÕ÷kn ¾qçk òýðkðk¤ku

yLku ¾çkh hk¾ðkðk¤ku Au. (y÷ fwhykLk) yLku rÍLkkLku

y{khk WÃkh nhk{ fÞkuo Au y{khk {kxu rLkfknLku n÷k÷

fÞko Au. íÞkhu íkku Vh{kÔÞwt fu yÕ÷knLke rLkþkLkeyku{ktÚke

yk Au fu íkuýu ík{khk{ktÚke s ík{khk òuzkt çkLkkÔÞk. suÚke

ík{Lku yu{kt Mktíkku»k «kÃík ÚkkÞ. ð¤e ík{khe ðå[u {nççkík

yLku hn{ík fkÞ{ fhe. [ku¬Mk yu{kt ®[íkLk-{LkLk

fhðkðk¤e fk u{Lkk {kx u ½ýe rLkþkLkeyk u Au.

(y÷fwhykLk) yLku hMkq÷wÕ÷kn MkÕ÷Õ÷knku y÷Þnu

ðyk÷une ðMkÕ÷{u Vh{kÔÞwt : rLkfkn fhku yLku LkMk÷

ðÄkhku. [ku¬Mk nwt çkeS WB{íkku WÃkh yk çkkçkík V¾h

fheþ (nËeMk) yLku yk y÷e RçLku yçkeíkkr÷çk rçkLk

yçËw÷ {w¥kr÷çk rçkLk nkrþ{ yÕ÷knLkk hMkq÷

MkÕ÷Õ÷knku y÷Þnu ðyk÷une ðMkÕ÷{Lkk ðMke yLku

ík{khk LkçkeLkk [[kÍkË ¼kR Au, R{k{ Au, {kuy{uLkeLkLkk

y{eh Au. [ku¬Mk ík{khk {kxu yk çkuníkheLk MkrÄÞkhku

Au. íku{ýu ík{khe MkkÚku rLkfkn {kxu RåAk ÔÞõík fhe Au.

ík{khk{ktÚke fhe{kçkeçke Vkíku{k WB{w÷çkLkeLk rçkLíku

rnÍTÍk{ rçkLk ¾kr÷Ë rçkLk hçkeÞkLkk {kxu rfíkkçku R÷kne

yLku MkwÒkíku hMkq÷ MkÕ÷Õ÷knku y÷Þnu ðyk÷une ðMkÕ÷{

Ãkh yÕ÷kn Vh{kðu Au. íku s{eLk yLku ykMk{kLkkuLkku ÃkuËk

fhLkkhku Au. íkuýu ík{khk {kxu ík{khk{ktÚke òuzkt çkLkkÔÞkt

yLku «kýeyku{kt Ãký òuzkt çkLkkÔÞkt. ð¤e íkuLkkÚke ík{khe

ðtþ{kt ðÄkhku ÚkkÞ Au.

“fkuR þÞ yÕ÷knLkk suðe LkÚke yLku íku ¾qçk Mkt¼k¤u

Au. þwt çkuníkheLk hûkýnkh Au.” (y÷fwhykLk)

(¾MkkRMku yççkkrMkÞk, {kunt{Ë Rçkúkne{ y÷f÷çkkMke

LksV Ãkus-34, 35)

•

97 98

(10) nÍhík WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk y{eY÷

{kuy{uLkeLkLkk ½uh ykÔÞkt íkku Úkkuzk fr÷{kík yËk fÞko

sLkkçk WB{w÷çkLkeLkLku ð¤kðeLku MkkMkhu ÷kððk{kt

ykÔÞkt. {fkLkLkk {wÏÞ Ëhðkò WÃkh ßÞkt ÷øk¼øk çkÄk

s çkLke nkrþ{ {kusqË níkk, Vh{kÔÞwt : {Lku hkufkðk Ëku,

ynª MkwÄe nwt {khk MkiÞË yLku MkhËkh y{eY÷

{kuy{uLkeLkLkk ½h{kt yLku {khe yøkkW MkiÞËk Vkíku{k

Íunhk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkk ½h{kt Ëk¾÷ Úkíkkt yøkkW

hò ÷R ÷ô, y{khk þunÍkËk nMkLk yLku nwMkiLk

y÷Þnu{wMMk÷k{ yLku þunÍkËeyku ÍÞLkçk yLku WB{u

fw÷Mkw{ y÷Þnu{MMk÷k{Úke.

ÃkAe ykÃk ½h{kt Ëk¾÷ ÚkÞkt. þunÍkËeyku yLku

þunÍkËeykuLke LkSf sRLku Vh{kÔÞwt : yÞ MkhËkhku,

yÞ {kunt{Ë {wMíkVkLkk ¾kLkkËkhku, yÞ Vkíku{k ÍunhkLkk

rsøkhLkk xwfzkyku, nwt ík{khk ½h{kt ík{khe ¾krË{k

çkLkeLku ykðe Awt. þwt ík{u {Lku ík{khe ¾krË{kLke nirMkÞíkÚke

fçkq÷ fhku Aku?

ÃkAe þunÍkËeyku yLku þunòËeykuyu ykÃkLku

¾wþyk{ËeË fÌkwt : ykÃkLkwt ¼kð¼eLkwt Mðkøkík fÞwO. ÃkAe

ykÃk ½h{kt ykÔÞk íkku y{eY÷ {kuy{uLkeLkLku rðLktíke

fhe:

Þk yçk÷nMkLk! {khe ík{Lku yuf rðLktíke Au.

99 100

{ki÷kyu fkyuLkkíku Vh{kÔÞwt : fnku, nwt RLþkyÕ÷kn íkuLku

Ãkwýo fheþ.

sLkkçk WB{w÷çkLkeLku fÌkwt : {Lku Vkíku{k fneLku Lk

çkku÷kðþku. su {kYt Lkk{ Au, yux÷k {kxu fu yk çkkçkík

þunÍkËk yLku þunÍkËeykuLkk {kxu Ëw:¾Lkwt fkhý çkLkþu.

íku{Lku ðkhtðkh ÃkkuíkkLke {k ÞkË ykðþu. yk íku{Lke

ðkr÷ËnLkwt Lkk{ Au. ykÃk {Lku WB{w÷çkLkeLkÚke s Ãkkufkh

ykÃkþku.

(WB{w÷çkLkeLk y÷ þi¾ Lkuy{íkwÕ÷kn MkkyËe Ãkus-36, 37)

�

102

nÍhík WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kny÷Þnk yuf ykËþo ÃkíLkeLkk

YÃk{kt


yLku þnkËíku nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{

21 h{ÍkLk 40 rnshe-íku Ëw:¾ËkÞf rËðMk Au ík{k{

RLMkkrLkÞík {kxu. íku rËðMk rfÞk{íkLkk suðku Au. su{kt

RM÷k{Lkk {kr÷fu ËeLk yLku R{kLkLkk MkhËkh hMkq÷wÕ÷knLkk

Mkk[k òtrLkMkkh, òLkþeLku(W¥khkrÄfkheyu) fqVkLke {ÂMsË{kt

Íuh ÃkkÞu÷e ík÷ðkh ðzu þnkËík Ãkk{e. ykÃkLke þnkËík{kt

fkuLkku nkÚk níkku? ð¤e ykÃkLke þnkËík {kxu fkuý sðkçkËkh

níkku? {wÏÞ fkhý þnkËíkLkwt þwt níkwt? yu{kt rðhkuÄk¼kMk Au.

yÕ÷k{k nwMkiLk ðkRÍ fkrþVe fnu Au fu :

yçËwhon{kLk RçLku {wÂÕs{ {whkËe yuf ð¾ík fqVkLke

øk÷eyku{ktÚke ÃkMkkh ÚkÞku. íkuýu yuf {fkLk{ktÚke ðkòykuLke

yðks Mkkt¼¤e. íku {fkLkLke LkSf økÞku, su{ktÚke †eykuLkku

yuf Mk{qn LkeféÞku. íkuLke árü fkuíkk{k Lkk{Lke †e WÃkh

¼køk

8

103 104

Ãkze. íkuLkwt YÃk yk f{eLkk RLMkkLkLkk Ëe÷{kt Qíkhe økÞwt.

þwt íkwt Ãkhýu÷e Au? íkkhu Ãkrík Au? íkuýu fÌkwt, {khe ÃkMktËøkeLkku

Ãkrík {Lku nS MkwÄe {éÞku LkÚke. íkuÚke {U nS þkËe fhe

LkÚke. RçLku {wÂÕs{u fÌkwt, þwt yk{ ÚkR þfu Au fu íkwt {Lku

fçkq÷ fhe ÷u. íkuýu fÌkwt {khk Mkøkkðnk÷kykuLku fnku. íkuLkk

Mkøkkðnk÷kykuLkku MktÃkfo fÞkuo íkku íku{ýu fkuíkk{kLke RåAk þwt

Au íkuLkk WÃkh Akuzâwt.

fkuíkk{k ¾qçk s þwþkur¼ík yLku rðþk¤ ½hLke {kr÷f

níke. íkuýu ºký «fkhLke {nuhLkku «Míkkð {qõÞku. (1) ºký

nòh rËhn{ hkufzk (2) yuf MkwtËh økkLkkhe fLkeÍ Mkuðk

{kxu ÷R ykðku. (3) nÍhík y÷eLkwt {kÚkwt fkÃke ÷kðku.

yk Mkkt¼¤eLku RçLku {wÂÕs{u fÌkwt : yÔð÷ çktLku

þhíkku íkku {tsqh Au yLku þõÞ Ãký Au. Ãkhtíkw ºkeS

þhíkÚke nwt ykrsÍ Awt. y÷e íku Au su{Lke ík÷ðkhÚke

ÃkqðoÚke Ãkrù{ çkÄk Äúwsu Au. {kuxk Lkk{e Ãknu÷ðkLkku Ãký

íku{Lke Mkk{u xfe þfíkk LkÚke. ¼÷k {khkÚke fuðe heíku

çkLke þfu Au fu nwt íku çknkËwhLkwt {kÚkwt fkÃke ÷kðwt. fkuíkk{kyu

fÌkwt, {Lku íkku ËhyM÷ y÷eLkwt {kÚkwt s òuRyu Au. nwt

«Úk{ çku þhíkku ÃkkAe ÷R ÷ô Awt. nðu {nuh{kt nwt Võík

y÷eLkwt {kÚkwt s {ktøkw Awt.

òu {khe MkkÚku ÷wíV WXkððkLkwt RåAu Au íkku y÷eLkwt

{kÚkwt ÷kð. Lknª íkku {kYt {kuZwt Ãký íkLku òuðk Lknª {¤u.

yk çkËçkgu Ãku÷e LkkÃkkf †eLke þhík fçkq÷ fhe ÷eÄe. íkuýu

{nuh íkhefu nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{Lkwt {kÚkwt ykÃkðkLkku

ðkÞËku ykÃke ËeÄku. fkuíkk{kyu çkeò ºkýuf {kýMkkuLke {ËË

Ãký íkuLku ÃknkU[kze. íku nÍhík y÷eLku fík÷ fhðk {kxu

Q¼ku ÚkR økÞku. (hkuÍíkw~þkunËk ¼køk-5 Ãkus-198)

íkkhe¾u yRB{kLkk fíkko íkkhe¾u íkçkhe ¼køk-5 Ãkus-

86Lkk nðk÷kÚke ÷¾u Au fu støku LknhðkLk ÃkAe ºký

¾khSykuyu yuðku {ík «ËþoLk fÞkuo níkku fu RM÷k{e

yk÷{{kt ºký ÔÞÂõíkykuLkk fkhýu yk yVhkíkVhe Au.

(1) {ykrðÞk (2) y{h RçLku ykMk yLku (3) nÍhík

y÷e. òu yk ºkýLku {khe Lkk¾ðk{kt ykðu íkku yk

yVhkíkVheÚke Lkòík {¤e sþu. yk fk{ {kxu 19 h{ÍkLk

Lk¬e fhðk{kt ykðe. suÚke yk ºkýuyu ÃkkuíkÃkkuíkkLke

ík÷ðkhkuLku Ínuh ÃkkðkLkwt þY fÞwO. ÃkAe hðkLkk ÚkÞk. yuf

Ër{~f {ykrðÞk {kxu hðkLkk ÚkÞku. çkeòu y{h rçkLk

ykMkLku {khe Lkk¾ðk {kxu r{Mkh hðkLkk ÚkÞku yLku RçLku

{wÂÕs{ nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{Lku {khe Lkk¾ðk

{kxu fqVk hðkLkk ÚkÞku.

y{h rçkLk ykMk yLku {ykrðÞk íkku çk[e økÞk.

Ãkhtíkw RçLku {wÂÕs{ ßÞkhu yk RhkËkÚke fqVk ÃknkUåÞku

yLku {ÂMsËu fqVk{kt AwÃkkR hÌkku. nÍhík y÷e

y÷ÞrnMMk÷k{ yuf hkík u nÍhík R{k{ nMkLk

y÷ÞrnMMk÷k{Lkk ½uh yLku yuf hkíku nÍhík R{k{

nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{Lkk ½uh hkuÍku RVíkkh fhíkk níkk.

105 106

ºký ÷wf{kÚke ðÄkhu ¾kðkLkwt ¾kíkk Lk níkk. ßÞkhu 19{e

h{ÍkLk 40 rnsheLkk ykÃk VshLke Lk{kÍ {kxu ½uhÚke

LkeféÞk íkku ½h{kLke çkíkfku [e¾ðk ÷køke. nÍhík WÃkh

yuLke yMkh ÚkR, {ÂMsËu íkþheV ÷kÔÞk, yÍkLk ykÃke.

ßÞkhu ykÃk rMksËk{kt Ëk¾÷ ÚkÞk íÞkhu RçLku {wÂÕs{u

ykÃkLkk {kÚkk{kt ík÷ðkh {khe. suLkkÚke {øks MkwÄe yMkh

ÃknkU[e. ykÃku Vh{kÔÞwt : çk¾wËk nwt íkku {khk {fMkË{kt

fkBÞkçk ÚkR økÞku. (íkkhe¾u yRB{k Ãkus-274)

çkÄe ÃkrhÂMÚkríkyku òuíkkt {k÷q{ Ãkzu Au fu ykÃkLke

þnkËík fkuíkk{kLkk fkhýu y{÷{kt ykðe yÚkðk

¾khSykuLkk »kzÞtºkLkk fkhýu y{÷{kt ykðe. Ãkhtíkw ßÞkhu

ykÃkLke þnkËík WÃkh árüÃkkík fhðk{kt ykðu Au íkku

nfefík ftR swËe s {k÷q{ Ãkzu Au.

•

(2) nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{Lke þnkËík{kt

þk{Lke nwfw{íkLkku nkÚk níkku

{ykrðÞk yLku y{h rçkLk ykMk støku s{÷ yLku

støku rMk^VeLk{kt òuR [qõÞk níkk fu nÍhík y÷e

y÷ÞrnMMk÷k{Úke støk Síkðe yþõÞ Au. rMk^VeLk{kt

nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{u yu{Lkku yux÷ku çkwhku n©

fhu÷ku suLku yk ÷kufku ¼kuøkðe [qõÞk níkk. yk çktLku çk¾qçke

òýíkk níkk fu nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{Lke nÞkíke{kt

y{Lku [uLk LkMkeçk ÚkR þfþu Lkrn. suÚke fkuRÃký heíku

ykÃkLku hkrnÞu sÒkík fhe Ëuðk{kt ykðu. ynª MkwÄe fu yk

÷kufku ÃkkuíkkLke fkurþþku{kt fkBÞkçk ÚkR økÞk. fu{ Lk ÚkkÞ

fkhý fu »kzÞtºkku h[ðk{kt íkku yk ÷kufku ¾qçk s ÃkkðhÄk

níkk. çktLkuyu yk¾e ®sËøke yk ÄtÄku fÞkuo níkku. suÚke

{ykrðÞkyu RçLku {wÂÕs{ {whkËeLku nÍhík y{eY÷

{kuy{uLkeLkLke fík÷ {kxu íkiÞkh fÞko. fkhý fu RçLku

{wÂÕs{ ¾khS níkku. suÚke íkhík s yk fk{u íkiÞkh ÚkR

økÞku íkuýu {ÂMsËu fqVk{kt nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{Lku

þneË fhe ËeÄk.

Mkknuçku {Lkkrfçku {whíkÍðeyu ÷ÏÞwt Au fu fwËðíkw÷

{wn¬ufeLk nfe{ MkLkkR fnu Au :

{wÂÕs{ {whkËeLkku Ãkwºk su çkËçkg fwíkhk suðku ÷yLkíkLkk

fkrçk÷ níkku, yuf †e WÃkh ykrþf ÚkR økÞku. yk çkËçkg

{kxu fnuðkÞ Au fu hku{Lkku hkrnçk su ¾qçk f{eLkku níkku

íkuLkkÚke Ãký ðÄkhu f{eLkku yk níkku. yk †e {ykrðÞkLkk

MkøkkR MktçktÄku{ktÚke níke. ¾wþnk÷, {k÷Ëkh, ¾qçkMkqhík

yLku ÞwðkLk níke. {ykrðÞkLku yk ðkíkLke òý ÚkR økR

fu RçLku {wÂÕs{ f{eLkk fkuíkk{k WÃkh ykrþf ÚkR økÞku Au.

{ykrðÞkyu íkuLku fÌkwt : yÞ RçLku {wÂÕs{! òu íkwt RåAu

Au fu íkkhku {fMkË Ãkqýo ÚkkÞ yLku fkuíkk{k suðe nMkeLk †e

íkkhk nkÚk{kt ykðe òÞ. íkku Mkkt¼¤, yuf Úkkuzef çknkËwhe

çkíkkðe Ëu, y÷eLkwt {kÚkwt ÷kðe Ëu, yux÷k {kxu fu yuLke {nuh

107 108

s “¾qLku y÷e” Au. yk Lkk{whkË, Lkkfk{, çkËçkg yk

fk{u ík iÞkh ÚkR økÞk u yLk u ík uýu nÍhík y÷e

y÷ÞrnMMk÷k{Lkk {wçkkhf Mkh WÃkh Íçko ÷økkðe. ík÷ðkhÚke

ðkh fÞkuo. ßÞkhu íkuLku ÷kufkuyu ÃkqAâwt fu íkU yk fu{ fÞwO? íkuLkku

sðkçk níkku. “{U {ykrðÞkLkk fnuðkÚke yk fkÞo fÞwO Au

Ãkhtíkw yVMkkuMk fu fkuR s VkÞËku Lk ÚkÞku.”

({Lkkrfçku {whíkÍðe Ãkus-1277)

{ík÷çk Mkhu yfËMk WÃkh ½k ÚkÞku. {wLkkËeyu ykðks

ykÃke. Ëkuzku Ëkuzku y{eY÷ {kuy{uLkeLk WÃkh nw{÷ku ÚkÞku

Au. ykÃkLkk MktíkkLkku íkÚkk yMknkçk Ëkuzíkk Ëkuzíkk {ÂMsËu

fqVk{kt ykÔÞk. ykÃkLku ÷kune{kt ÷ÚkÃkÚk òuRLku hzðkLke

yðkòu çkw÷tË ÚkR. ÃkAe {fkLk WÃkh ÷kððk{kt ykÔÞk.

su ¾kx÷e{kt MkqðkzeLku ½uh ÷kððk{kt ykÔÞk, íku{kt

rMkhnkLkkLkku ¼køk nÍhík R{k{ nMkLk y÷ÞrnMMk÷k{u

Ãkfzâku níkku. Ãkøk íkhVLkk ¼køku nÍhík R{k{ nwMkiLk

y÷ÞrnMMk÷k{ níkk yLku ðå[u nÍhík yççkkMk

y÷ÞneMMk÷k{ ¾kx÷eLku xufku ykÃke hÌkk níkk.

½uh ÃknkUåÞk ÃkAe Mkwçkn ÚkR íkku MkðkhLku WÆuþeLku

Vh{kÔÞwt : yÞ Mkwçkn íkLku ¾wËkLke fMk{! íkw ¾wËkLkk nwf{Úke

ÚkkÞ Au íkw {Lku çkíkkð fu íkU {Lku fËe Mkqíkku òuÞku LkÚke. yux÷u

fu íkw økðkne ykÃksu fu hMkq÷wÕ÷kn MkÕ÷Õ÷knku y÷Þnu

ðyk÷une ðMkÕ÷{Lke MkkÚku ÞwðkLkeLke þYykíkÚke ßÞkhu

Lk{kÍ ÃkZðkLke þY fhe Au íkU {Lku Mkqíkku Lk òuÞku. {ík÷çk

ykÃk Mkwçn MkkrËfÚke yøkkW òøke síkk níkk. ßÞkhu íkw

Ëu¾kíke ÚkR {Lku òøkíkku s òuÞku.

ÃkAe ykÃku yÕ÷kníkyk÷kLku WÆuþeLku yhs fhe :

çkkhu R÷knk! íkw økðkn hnusu fu nwt íkkhk nwf{ku çkòðe

÷kÔÞku Awt. íkut su [esÚke hkufÞku, hkufkR økÞku. íkU su ðkíkLkku

nwf{ fÞkuo, {U íkhík s y{÷ fÞkuo, fËe ¼q÷Úke Ãký íkkhk

ÃkuøktçkhLkk rðYØ fkuR ðkík Ëe÷{kt Ãký LkÚke ÷kÔÞku. íÞkh

çkkË ykÃkLku çkunkuþe ykðe økR.

(y÷ fhkoh Ãkus-402 «fkþLk çkLkkhMk rn.Mk. 1327)

ßÞkhu nkuþ{kt ykÔÞk, nÍhík R{k{ nMkLk

y÷ÞrnMMk÷k{u ËqÄLkku ÃÞk÷ku Ãkuþ fÞkuo. ykÃku Úkkuzwtf ÃkeÄk

ÃkAe {kU nxkðe ÷eÄwt, Vh{kÔÞwt : ykÃkýk fuËe RçLku

{wÂÕs{Lku ykÃke ykðku.

(y¾çkkhu {kík{ Ãkus-144 yLku fwíkwçku íkðkhe¾)

•

(3) nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{Lkwt ÃkkuíkkLke

yð÷kËLku ðMkeGÞík Vh{kððwt

yÕ÷k{k {sr÷Mke ÷¾u Au fu nÍhík y÷e

y÷ÞrnMMk÷k{u nÍhík yççkkMk yLku çkeS yð÷kËku su

sLkkçku Vkíku{kÚke Lk níke, MkðuoLku yufºk fhe. ÃkAe Vh{kÔÞwt:

nwt ík{Lku yk ðkíkLke ðMkeGÞík fYt Awt. ík{u ÷kufku VhÍtËkLku

hMkq÷u Mkf÷iLk nMkLk yLku nwMkiLkLke nt{uþk {ËË fhíkk

109 110

hnuòu. fËe yuLkku rðhkuÄ fhðkLkku rð[kh Ëe÷{kt Ãký

÷kðþku Lk®n. nwt ík{khkÚke Y¾Mkík Úkkô Awt. ¾wËk ík{Lku

MkðuoLku Mkçkh ykÃku.

(fþVw÷ yLkðkh íkhsw{k rçknkh ¼køk-9 Ãkus-217)

yÕ÷k{k fw÷iLke A MkLkËkuÚke yuf rhðkÞík Lkf÷ fhu

Au fu nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{u ÃkkuíkkLkk 12 çkuxkykuLku

yufºk fheLku Vh{kÔÞwt : swyku {khk yk çktLku LkqhuLkÍh nÍhík

{kunt{Ë MkÕ÷Õ÷knku y÷Þnu ðyk÷une ðMkÕ÷{Lkk VhÍtË

Au. íku{Lkk Vh{kLkLku ¾qçk s æÞkLkÚke Mkkt¼¤òu yLku íku{Lke

ÃkqhuÃkqhe Ríkkyík fhòu. Ëhuf «fkhLke {ËË fhðk{kt

ykøk¤ ykøk¤ hnuòu.

(WMkq÷u fkVe Ãkus-141 «fkþLk RhkLk rn.Mk. 1281)

•

(4) nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{u R{k{ nMkLk

y÷ÞrnMMk÷k{Lkk nkÚk{kt çkÄk s çkuxkykuLkk nkÚk

ykÃke ËeÄk

ðMkeGÞík Vh{kÔÞk ÃkAe ykÃku nÍhík yççkkMkLkk

rMkðkÞ ÃkkuíkkLkk VhÍtËkuLkk nkÚk nÍhík R{k{ nMkLk

y÷ÞrnMMk÷k{Lkk nkÚk{kt ykÃke ËeÄk. {ík÷çk fu ykÃku

çkÄkLku R{k{ nMkLk y÷ÞrnMMk÷k{Lku MkkUÃke ËeÄk.

(rfíkkçk íkðkhe¾ ð {fkrík÷)

•


çku[uLke, ÃkhuþkLk Úkðwt

nÍhík WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk-nÍhík

yççkkMk y÷ÞrnMMk÷k{Lkk ðkr÷Ën {kuníkh{kyu ßÞkhu

yk òuÞwt fu ÃkkuíkkLkk çkÄk s VhÍtËkuLku nÍhík R{k{ nMkLk

y÷ÞrnMMk÷k{Lku MkkUÃke ËeÄk Au Ãkhtíkw {khk LkqhuLkÍh

yççkkMkLku fkuRLkk nðk÷u LkÚke fÞkuo. íkku ykÃk ½ýkt s

ÃkhuþkLk ÚkÞkt. øk¼hknx{kt rðLktíke fhe :

{khk Mkhíkks! {khk ykfk! {khk {kr÷f! þwt yk

Lkk[es fLkeÍÚke fkuR ¼q÷ ÚkR økR Au yÚkðk nwMkiLkLkk

¾krË{ yççkkMkÚke fkuR økwLkku ÚkR økÞku Au? MkhËkhu yk÷{

sLkkçk y{eY÷ {kuy{uLkeLk y÷e RçLku yçkeíkkr÷çk

y÷ÞrnMMk÷k{u sýkÔÞwt, fu{ WB{w÷çkLkeLk þwt ðkík Au?

ykx÷e çkÄe ÃkhuþkLk fu{ Aku? rðLktíke fhe {ki÷k! ykÃku

çkÄk s çkuxkykuLku R{k{ nMkLk y÷ÞrnMMk÷k{Lku MkkUÃke

ËeÄk yLku yk ¾krË{kLkk çkuxkLku fkuRLku nðk÷u Lk fÞkuo, {kYt

Ëe÷ çku[uLk ÚkR hÌkwt Au.

•

(6) nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{Lkwt hze Ãkzðwt

sLkkçk WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkk çku[uLke

¼Þko «&™kuÚke nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{ hze Ãkzâk.

yÞ WB{w÷çkLkeLk òu ík{u yk ¼uËÚke Ãkrhr[ík nkuík íkku yk

111

«&™ Lk fhík yLku yk øk¼hknx Ãký Lk yLkw¼ðík,

rðLktíke fhe fu {ki÷k {Lku hkÍÚke ðkfuV fhku. nwt íkku yu{

s RåAwt Awt fu {khk VhÍtË yççkkMkLkku nkÚk Ãký nMkLkLkk

nkÚk{kt ykÃke Ëuðk{kt ykðík.

•

(7) ËMíku nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{{kt y÷{ËkhLkku nkÚk

nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{u íkksËkhu fhçk÷k R{k{

nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{Lku LkSf çkku÷kÔÞk. ÃkAe sLkkçk

yççkkMk y÷{ËkhLku Ãký ÞkË fhe çkku÷kÔÞk. ÃkAe R{k{

nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{Lkk {wçkkhf nkÚkku{kt íku{Lkk nkÚkLke

þÂõík y÷{Ëkhu fhçk÷kLkku nkÚk yççkkMk rçkLk y÷e

{whíkÍkLkku nkÚk ykÃkeLku RhþkË Vh{kÔÞku :

çkuxk! yk ík{Lku MkkUÃkwt Awt. nwt íkuLku ík{khe økw÷k{e{kt

ykÃkwt Awt. ÃkAe nÍhík yççkkMkLku Vh{kÔÞwt : çkuxk! yk

ík{khk ykfk Au. íku{Lke ðVkËkhe yLku {ËË ík{khe

yÔð÷eLk Vhs Au. ßÞkhu íkuyku fhçk÷k{kt Ëw~{LkkuLkk

Íwtzku{kt ½uhkR òÞ íÞkhu íku{Lke {ËË fhòu. sLkkçk

WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk yççkkMkLke yk ¾kMk

RÍTÍík òuRLku Mktíkkur»kík ÚkR økÞkt.

(rhÞkÍw÷ fwËMk Ãkus-69, ¾w÷kMkk y÷{Mkkyuçk Ãkus-100 «fkþLk

Lkð÷rfþkuh «uMk ÷¾Lkð rn.Mk. 1293 ¼køk-2 Ãkus-111)

yÕ÷k{k rfþðhe ÷¾u Au fu nÍhík y÷e

y÷ÞrnMMk÷k{u sLkkçk yççkkMkLku R{k{ nwMkiLk

y÷ÞrnMMk÷k{Lku MkkUÃÞk, çkeò fkuRLkk nðk÷u Lk fÞko.

({hfkíkw÷ RfkLk ¼køk-1 Ãkus-40)

�

112

114


yuf ykËþo {k Lkk YÃk{kt

{ki÷kLkk MkiÞË ykøkk {unËe ÷¾u Au fu þunÍkËk

yççkkMkLke {kLkwt Lkk{ Vkíku{k yLku fwÒkeÞík WB{w÷çkLkeLk

(çkå[kykuLke {k) níke. yhçk{kt Vkíku{k Lkk{e sLkkçk

Vkíku{k {kMkq{k Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkk Ãknu÷kt yLku ÃkAe

Ãký †eyku ÚkR Au. íkuyku{kt yk ¾kíkwLk ½ýe s LkMkeçkËkh

níke. Vkíku{k rçkLíku yMkËLkk ðnw çkLkðwt, sLkkçk y÷e

y÷ÞrnMMk÷k{Lke ®sËøkeLke hVefk çkLkðwt, fËe Lkü Lk

ÚkLkkhe yLkkïtík RÍTÍík Au. suLke RåAkyku yhçkLkk

fçke÷kykuLkk Ëe÷{kt hnuíke níke. ð¤e yuf rðþu»k RÍTÍík

íkku yk ¾kíkqLkLku yk níke fu MðtÞ {wÂ~f÷fwþk Mkk{u [k÷eLku

ík÷çkøkkh çkLÞk, {ktøkýe fhe. íku ½h{kt ykÔÞk ßÞkt

sLkkçk Vkíku{k Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk ÃkAeLkk çkeòt Vkíku{k

suðe þÂÏMkÞík «kÃík fhe, MkkiÚke {kuxku V¾ú íkku yk níkku

fu sÒkíkLkk sðkLkkuLkk MkhËkh yLku MkkrLkÞu Íunhk su{Lku

fnuðkÞ Au yuðkt ÍÞLkçkLkk {k fnuðkÞkt. çktLku VhÍtË

¼køk

9

115 116

nÍhík nMkLk y÷ÞrnMMk÷k{ y™u R{k{ nwMkiLk

y÷ÞrnMMk÷k{ R{k{íkLkk Wå[ Ëhßò WÃkh MÚkkrÃkík

y™u yþoLku þku¼kðLkkh níkk Ãkhtíkw WB{w÷çkLkeLk íku{Lkk

Ãký {k níkkt. yk þkËe yuf Wå[ æÞuÞ {kxu níke. fkuR

«fkhLkk yuþ {kxu Lk níke. yuf LkMk÷Lkk WËT¼ðMÚkkLk {kxu

fhðk{kt ykðe níke.

RM÷k{e rhðks «{kýu íku †e RÍTÍíkLkk fkrçk÷

LkÚke su ðktÍ nkuÞ. íku †eLku RM÷k{ Wå[ MÚkkLku çkuMkkzu

Au su Mkknçku yð÷kË nkuÞ. AiÞkt Akufhkðk¤e nkuÞ.

Ãkuøktçkhu RM÷k{Lke nËeMk su þeÞk-MkwÒke çktLku rVhfkLke

rhðkÞík Au:

“rLkfkn fhku, LkMk÷ ðÄkhku, nwt rfÞk{íkLkk rËðMku

{khe WB{íkLke çknw{rík WÃkh ¾Vh fheþ.” (1. ò{uW÷

y¾çkkh 2. {Vkíkenw÷ økÞçk 3. íkVMkehu fçkeh ¼køk-2 Ãkus-402)

hMkq÷wÕ÷kn MkÕ÷Õ÷knku y÷Þnu ðyk÷une ðMkÕ÷{Lkku

RhþkË Au : yuðe †e MkkÚku þkËe fhku su ðÄkhu çkk¤fku

ÃkuËk fhLkkhe nkuÞ. (ò{uW÷ y¾çkkh)

sLkkçk WB{w÷çkLkeLkLkwt ¾kLkËkLk ðÄw yð÷kË ÃkuËk

fhðk {kxu {þnqh níkwt. íku íkku ¼hu÷k ½h{kt hnuLkkhe ÔÞÂõík

níke. yhçkMíkkLk{kt íkku þwt? çkÕfu RM÷k{{kt Ãký yk

rð[khÄkhk «[r÷ík Au fu LkMkçk(ðtþ) çkkÃkLke íkhVÚke Au

yLku {k yuf ÃkLkknøkkn-yk©ÞMÚkkLk Au su n{÷Lke {wÆík

ÃkAe çkk¤fLku Ãkhðrhþ {kxu çkkÃkLku MkkUÃke Ëu Au.

WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLke Võík çkkÃk

íkhVÚke ðtþkð÷e LkkUÄkÞu÷ LkÚke çkÕfu íku{Lkk LkkLkeLkk

{kuþk¤ Ãkûk íkhVLke ðtþkð÷e Ãký 12 heíku LkkUÄkÞu÷ Au

su yhçkLkk RríknkMk{kt yuf ykùÞo[rfík ½xLkk Au.

yksfk÷Lkku s{kLkku su «økríkþe÷ fnuðkÞ Au. yk s{kLkkyu

LkMkçkLke ¾kusLku LkkçkqË suðe fhe ËeÄe Au. òu fu LkMkçk-

ðtþkð÷eLkwt ½ýwt {n¥ð Au. RÕ{ku ¿kkLk{kt Ãký yk RÕ{Lke

rðþu»kíkk Au.

fux÷kf MktþkuÄfkuyu Ãkwhkík¥ð ðMíkwykuLkk ¿kkLkLku áüktík

îkhk Mk{òððk{kt ykðíkk, ¿kkLk yLku Ë÷e÷ku îkhk Mkkrçkík

fhðk{kt ykðíkk, ¿kkLkLku ðýoÔÞk ÃkAe ÷¾u Au fu RÕ{u

yLMkkçkLke LkkUÄ (ðtþkð÷eLkwt ¿kkLk) ÷kufku rMk¥kuh rMk¥kuh ÃkuZe

MkwÄe hk¾íkk.

{kuníkh{k WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk

{ki÷kyu fkyuLkkíkLke MkkÚku 20 ðhMk hÌkkt. R{k{ nMkLk

yLku R{k{ nwMkiLk y÷Þnu{wMMk÷k{Lke MkkÚku hÌkkt Ãkhtíkw

fhçk÷k ÃkAe røkÞko Íkhe{kt ykÃkLke W{h ¾ík{ ÚkR økR.

þnkËíku nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{Lkk ÃkAe nwfw{íku çkLke

W{GÞkLke fk¤e ½xkyku {ËeLkk WÃkh AðkÞu÷e hne. 64

rnshe{kt ykÃk yÕ÷knLke hn{ík{kt ÃknkU[e økÞk.

fhçk÷kLke ½xLkk ÃkAe ÷øk¼øk ºký ð»ko nÍhík

WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk nÞkík hÌkkt.

•

117 118

(2) nÍhík yççkkMk y÷{Ëkh y÷ÞrnMMk÷k{Lke

rð÷kËík

ðtþkð÷e yLku RríknkMkLkk yÇÞkMk ÃkAe {k÷q{ Ãkzu

Au fu nÍhík yççkkMk y÷ÞrnMMk÷k{ nÍhík y÷e

y÷nÞrnMMk÷k{Lkk Ãkkt[{kt MkknçkÍkËk Au.

(1) nÍhík R{k{ nMkLk {wsíkçkk(yÕ÷knu [qtxe

fkZu÷k) y÷ÞrnMMk÷k{

(2) nÍhík R{k{ nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{ ykÃkLke

rð÷kËík 4 rnshe, þnkËík 10 {kunho{ rn.Mk. 61.

(3) nÍhík {kunrMkLk y÷ÞrnMMk÷k{ su{Lke þnkËík

11 rnshe{kt ÚkR.

(4) nÍhík {kunt{Ë nLkrVÞk rð÷kËík 15 rnshe,

þnkËík 81 rnshe.


rð÷kËík 22 rnshe, þnkËík 10 {kunho{ 61 rnshe.

yk ðkík {kLÞ Au fu ¾w÷kn ({kunt{Ë nLkrVÞkLkk

{k)Lkku rLkfkn nÍhík WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkk

rLkfknÚke Ãknu÷kt ÚkÞku níkku.

su rËðMk nÍhík yççkkMkLke rð÷kËík ÚkR íkku nÍhík

y÷e y÷ÞrnMMk÷k{u íku{Lku ÃkkuíkkLke ÃkkMku {tøkkÔÞk, ÃkAe

íku{Lkku ÷fçk yçkw÷ VÍ÷ yLku fwÒkeÞík yçkw÷ fwhçkk

(fwhçkkLkku yÚko ÚkkÞ Au ÃkkýeÚke ¼hu÷e {þf) ykÃke.

nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{ ½ýu¼køku nÍhík

yççkkMkLku ÃkkuíkkLke òLkw WÃkh çkuMkkzíkk níkk. ÃkAe ÃkkuíkkLkk

ËqÄ Ãkeíkk çkk¤fLke çkktÞku Ÿ[e fhíkk, ÃkAe çktLku nkÚk [q{íkk

níkk, ÃkAe hzíkk níkk. yuf rËðMk nÍhík WB{w÷çkLkeLk

Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnkyu hzðkLkwt fkhý ÃkqAâwt : nÍhíku

Vh{kÔÞwt fu yuf rËðMk yk çkk¤fLkk nkÚk ÃkkuíkkLkk ¼kRLke

{ËË{kt fÃkkR sþu. yk fkhýÚke {Lku hzðwt ykðu Au.

•

(3) nÍhík yççkkMk y÷{ËkhLke rð÷kËík ð¾íku

nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{, nÍhík ÍÞLkçk

Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk yLku nÍhík WB{w÷çkLkeLk

Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk ðå[u ðkík[eík.

ßÞkhu nÍhík yççkkMk ÃkuËk ÚkÞk íkku yfe÷yu çkLke

nkrþ{-hçkeçkyu ðne ð yMk{ík sLkkçk ÍÞLkçku fwçkhk

Mk÷k{wÕ÷kn y÷kÞnkyu y{eY÷ {kuy{uLkeLkLke r¾Ë{íku

yfËMk{kt (Ãkrðºk Mkuðk{kt) rðLktíke fhe :

çkkçkk-ykÃku sL{Lkkh çkk¤fLkwt þwt Lkk{ hkÏÞwt? yLku

fwÒkeÞík ÷fçk þwt Lk¬e fhe? {ki÷kyu fkyuLkkíku ½ýkt s

«u{ {nççkíkÚke Vh{kÔÞwt : nkt çkuxk, y{u íku{Lkwt Lkk{ Ãký

hk¾e ÷eÄwt Au yLku fwÒkeÞík ÷fçk Ãký Lk¬e fhe ËeÄe Au.

sLkkçk ÍÞçk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk : çkkçkk íku þwt Au?

y{eY÷ {kuy{uLkeLk y÷ÞrnMMk÷k{ : çkuxk! Lkk{

119 120

íkku íku{Lkwt “yççkkMk” hkÏÞwt Au. yLku fwÒkeÞík yLku ÷fçk

Ãký hk¾e ÷eÄku Au.

çkkçkk íku þwt Au? sLkkçk ÍÞLkçk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk

sLkkçk y{eY÷ {kuy{uLkeLk : çkuxk, Lkk{ íkku íku{Lkwt

yççkkMk Au. fwÒkeÞík “yçkw÷ VÍ÷” Au. ÷fçk “f{h

çkLke nkrþ{” yLku Mk¬k

sLkkçku ÍÞLkçk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnkyu ½ýkt s

ykùÞoÚke ÃkqAâwt, çkuþf “yççkkMk” Lkk{ íkku þwòyík yLku

çknkËwheLkwt «íkef Au. yk fwÒkeÞík yçkw÷ VÍ÷ Au yu þhkVík

yLku hn{rË÷e Mkq[ðu Au. yLku yk “f{hu çkLke nkrþ{”

çkLke nkrþ{Lkku [ktË, yuLkku «íkkÃk, s÷k÷, Äkf, zh ¾kuV

Mkq[ðu Au. Ãkhtíkw yk Mk¬k ÷fçk þk {kxu Au?

y{eY÷ {kuy{uLkeLk y÷ÞrnMMk÷k{u hzíkkt hzíkkt

Vh{kÔÞwt : çkuxk! {khku yk ÷k÷ fhçk÷k{kt íkhMÞkykuLku Ãkkýe

Ãkkþu. yk Mkkt¼¤e sLkkçk ÍÞLkçk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk

Ãký hzðk ÷køÞkt. íku{Lku ÃkkuíkkLkk {kËhu røkhk{eyu (ðnk÷e

{k) sýkðu÷k rfMMkk ÞkË ykðe økÞk. sLkkçk ÍÞLkçk

Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkku [unhku rV¬ku Ãkze økÞku. {ki÷kyu

Vh{kÔÞwt: yÞ çkuxk! MkçkhÚke fk{ ÷ku, Ëe÷Lku {sçkqík

çkLkkðku, yktMkwykuLku hkufku. ík{khk yk ¼kRLku íkuLke {kLke ÃkkMku

÷R òyku [ku¬Mk yk Lkðòík rþþwLku ík{khk MktøkkÚku Wå[

«fkhLke RÍTÍík yLku þkLku yÍe{ Au. íÞkhu ykÃk yk LkkLkk

rþþwLku ÷RLku WB{w÷çkLkeLkLke ÃkkMku økÞk. íku{Lkk ÃkqAðk WÃkh

fu {khk MkhËkhu yk Lkðòík rþþwLkwt þwt Lkk{ hkÏÞwt?

sLkkçk ÍÞLkçku çkÄku rfMMkku Mkt¼¤kðe ËeÄku. sLkkçk

WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnkyu Vh{kÔÞwt : “Mkðuo

íkkheV íku ÃkhðhrËøkkhLkk {kxu Au. suýu {khk ÏðkçkLku Mkk[wt

fhe çkíkkÔÞwt yLku {khk {kxu {khk ðkÞËkLku Ãkqýo fÞkuo.”

yk Mkkt¼¤e sLkkçk ÍÞLkçku ÃkqAâwt “íku Ïðkçk þwt

níkwt?” sLkkçk WB{w÷çkLkeLku íku Ïðkçk ðýoÔÞwt. su{kt ykÃku

ÃkkuíkkLkk ¾ku¤k{kt [ktË Qíkhíkku òuÞku níkku. (y÷ ¾MkkRMku

yççkkrMkÞk-{kunt{Ë Rçkúkne{ LksVe Ãkus-69 Úke 71)

•


¾wþy¾÷kf, Ãkkf Mkehík, Sðtík ytíkhkí{kðk¤k

yLku «¼kðþk¤e ÔÞÂõík¥ðLkk {kr÷f níkk.

{fkrík÷w¥kkr÷çkeLk{kt rhðkÞík Au fu íku{Lke çku ykt¾ku

ËhBÞkLk MksËkLke rLkþkLke níke. RçLku sðÍeyu rnþk{

rçkLk {kunt{ËÚke, íku{ýu fkrMk{ rçkLk yMkçkøk VòþRÚke

rhðkÞík fhe Au fu ßÞkhu þneËkuLkk {kÚkkt fqVk ÷kððk{kt

ykÔÞk íkku {U yuf {kÚkkLku òuÞwt fu ½ýwt s ¾qçkMkqhík Au. íkuLkku

[unhku [ktËLke su{ [{fu Au yLku MksËkLkk rLkþkLkku níkkt,

{U ÃkqAâwt yk {kÚkwt fkuLkwt Au? yuf ÔÞÂõíkyu fÌkwt fu yççkkMk

rçkLk y÷eLkwt Au. {U ÃkqAâwt fu ík{u fkuý Aku? íkuýu sðkçk

ykÃÞku fu nwt nwh{w÷k rçkLk fkrn÷ yMkËe Awt.

121 122

Úkkuzku Mk{Þ ðeíÞku Lk níkku fu {U nwh{w÷kLku VheÚke

òuÞku. íku ð¾íku íkuLkwt {kU fkuÞ÷k suðwt fk¤wt ÚkR økÞwt níkwt.

{U ÃkqAâwt þwt fkhý Au fu ík{khe ykðe nk÷ík ÚkR økR?

ßÞkhÚke {U yk {kÚkkLku ¼k÷kLke yýe WÃkh yuf MÚk¤uÚke

çkeò MÚk¤u VuhÔÞwt íÞkhÚke {khe Mkqhík ykðe çkøkze økR Au,

su ík{u òuR hÌkk Aku.

nÍhík yççkkMk y÷ÞrnMMk÷k{ ¾qçk s

RçkkËíkøk wòh níkk. y{eY÷ {k uy{uLkeLk

y÷ÞrnMMk÷k{Lke su{ hkíkLkk Lk{kÍ{kt {þøkq÷ hnuíkk

níkk. suÚke íku{Lke ÃkuþkLke WÃkh MksËkLkk rLkþkLk Ãkze økÞk

níkk. nÍhík yççkkMk y÷{ËkhLke yun÷uçkÞíkÚke

{nççkík, íku{Lkk øk{{kt ¼køkeËkhe yLku íku{Lkwt hûký fhðwt

ðøkuhu ykÃkLkk økwýkuÚke Ëhuf ÔÞÂõík ðkfuV Au.

nÍhík R{k{ syVh MkkrËf(y÷.)Úke rhðkÞík Au

fu {khk fkfk yççkkMk rððufe, ËwhtËuþ Wå[ fûkkLkk çkwrØþk¤e

yLku fkr{÷ R{kLk níkk. íku{ýu yÕ÷knLkk hMíkk{kt ÃkkuíkkLkk

¼kRLke MkkÚku sunkË fÞkuo yLku RBíkunkLk{kt Ãkqhk WíkÞko.

ynª MkwÄe fu þnkËíkLkk Ëhßsu ÃknkUåÞk.

þi¾ MkwËqf y÷Þrnhon{kyu rhðkÞík fhe Au fu

nÍhík ÍÞLkw÷ ykçkuËeLk y÷ÞrnMMk÷k{u yuf rËðMk

yçËwÕ÷kn rçkLk yççkkMkLku òuÞk yLku hzeLku Vh{kÔÞwt :

hMkq÷u¾wËk WÃkh ykunËLkk rËðMkÚke ðÄkhu Mk¾ík rËðMk fkuR

LkÚke Ãkzâku su rËðMku yu{Lkk fkfk nÍhík n{Ík rçkLk

yçËw÷{w¥kr÷çk yMkËwÕ÷kn

� yLku yMkËwhoMkq÷

� þneË

ÚkÞk yLku {khk çkkçkk nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{ WÃkh ykþqhkLkk

rËðMkÚke ðÄkhu çkeòu fkuR Mk¾ík rËðMk LkÚke Ãkzâku. su

rËðMku yu{Lku ºkeMk nòh {kýMkkuyu ½uhe ÷eÄk níkk. ð¤e

íkuyku yk Ãký òýíkk níkk fu R{k{ nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{

Ãkuøktçkh MkÕ÷Õ÷knku y÷Þnu ðyk÷une ðMkÕ÷{Lkk LkðkMkk

Au. AíkktÞ íku{Lke fík÷ fhðe ¾wþeLkwt fkhý Mk{síkk níkk.

yu{ AíkktÞ fu nÍhík íkuykuLku hMkq÷wÕ÷kn MkkÚkuLke ÃkkuíkkLke

MkøkkR-LkÍËefe sýkðíkk níkk Ãkhtíkw íkuyku fþwt s Mkkt¼¤ðk

íkiÞkh Lk níkk. ynª MkwÄe fu Íw÷{Lke nË ðxkðeLku ykÃkLku

þneË fhe ËeÄk.

ÃkAe nÍhík ÍiLkw÷ ykçkuËeLk y÷ÞrnMMk÷k{u Vh{kÔÞwt:

fu yÕ÷knÃkkf {khk fkfk yççkkMk WÃkh hn{ík LkkrÍ÷

Vh{kðu. fkhý fu íku{ýu ÃkkuíkkLkk ¼kRLke {ËË{kt ÃkkuíkkLke

òLk ykÃke ËeÄe. ½ýe s ¼khu fMkkuxe{ktÚke ÃkMkkh ÚkÞk,

ÃkkuíkkLkk çktLku nkÚkku fÃkkðe LkkÏÞk. íkuLkk çkË÷k{kt yÕ÷knu

íku{Lku çku Ãkkt¾ku nÍhík syVhu íkiÞkhLkk suðe ykÃke Au. íkuLkk

îkhk íkuyku {÷kyufkLke MkkÚku Qzu Au. {khk fkfk yççkkMkLkku

¾wËkíkyk÷kLke ÃkkMku ½ýku {kuxku Ëhßòu Au. fÞk{íkLkk rËðMku

ík{k{ þneËku yu{Lkk {híkçkkLku òuRLku R»kko fhþu.

þi¾ MkwËqfu yçkwÍh røkVkheÚke rhðkÞík fhe Au, íku{ýu

yuf rËðMk nÍhík hMkq÷u¾wËkLku øk{økeLk òuÞk. fkhý ÃkqAâwt,

� yÕ÷knLkku ®Mkn, hMkq÷Lkku ®Mkn

123 124

nwÍqh MkÕ÷Õ÷knku y÷Þnu ðyk÷une ðMkÕ÷{u Vh{kÔÞwt:

{khk Ëe÷Lku ÃkkuíkkLkk ¼kRykuLku òuðkLkku þku¾ ÚkÞku,

ík{Òkk ÚkE. yçkwÍhu fÌkwt, þwt y{u ík{khk ¼kR LkÚke. nwÍwhu

yfh{ MkÕ÷Õ÷knku y÷Þnu ðyk÷une ðMkÕ÷{u Vh{kÔÞwt:

ík{u {khk yMknkçk Aku yLku íku ÷kufku íku nþu, suyku

yÕ÷knLke ¾w&™qËe {kxu ÃkkuíkkLkk {k-çkkÃk, ¼kRyku,

çknuLkku yLku yÍeÍkuLku AkuzeLku [k÷e sþu. Võík yux÷k {kxu

fu {khk nwMkiLkLke {ËË fhu. íÞkh ÃkAe Vh{kÔÞwt: yÞ

yçkwÍh! íku{Lke þnkËíkLkku Mkðkçk þkunËkyu çkËhLkk Mkðkçk

fhíkkt rMk¥kuh økýku ðÄkhu Au. nÍhík yçkw÷ VÍ÷ yççkkMk

y÷ÞrnMMk÷k{Lkk Wå[ {wfk{ {kxu ykx÷wt fnuðwt fkVe Au

fu “ík{k{ þneËku nÍhík yççkkMkLkk Ëhßò WÃkh R»kko

fhþu.”

RçLku þnh ykþqçku {Lkkrfçk{kt, Mk{ykLkeyu

rhMkk÷íkw÷ fðk{k{kt, syVhkLkeyu VÍkyu÷wMMknkçkk{kt,

yfçkheyu yçkkLk{kt, RçLku {kuyÍTÍeLku yhçkRLk{kt,

RçLku çkkçkðÞn fwB{eyu ykuÞwLkw÷ yÏçkkh{kt, {sr÷Mkeyu

çkunkh{kt íku rMkðkÞ Ãký ík{k{ RríknkMkfkhkuyu nÍhík

R{k{ hÍk y÷ÞrnMMk÷k{Úke rhðkÞík fhe Au fu nÍhíku

Vh{kÔÞwt: fu fÞk{íkLkk rËðMku nÍhík Vkíku{k Íunhk

Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk {nuþhLkk {uËkLk{kt ykðþu yLku

{ËË {kxu çkkhøkknu ¾wËkðtËe{kt VrhÞkË fhþu.

hMkq÷wÕ÷kn Vh{kðþu, yÞ {khe ÃÞkhe çkuxe Vkíku{k!

yksu íkku þVkyíkLkku rËðMk Au, Lk fu {ËË fhðkLkku. yk

rhðkÞík ½ýe ÷ktçke Au. ¾çkhLkk AuÕ÷u Au fu nÍhík Vkíku{k

Íunhk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þkn Vh{kðu Au fu {khe þVkyíkLkku

Mkk{kLk ÷kðku. ÃkAe Vh{kÔÞwt : þVkyíkLkk {kxu yççkkMkLkk

çku fÃkkÞu÷k nkÚk Ãkqhíkk Au.

yk rhðkÞíkÚke Ãkrhýk{ yk Lkef¤u Au fu nÍhík

Ínuhk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnkyu yççkkMkLku ÃkkuíkkLkk nwMkiLkLke

suðk ÃkkuíkkLke yð÷kË fÌkk Au. íÞkh ÃkAe Vh{kÔÞwt : fu

þVkyíkLkk {kxu yççkkMkLkk çku fÃkkÞu÷k nkÚk Ãkqhíkk Au.

yk rhðkÞíkÚke sLkkçku yççkkMkLkku Ëhßòu yux÷ku çkÄku

Wå[ ÚkR òÞ Au fu {fk{u R{k{íkLke ÷økku÷øk.

nk! yk s VÍkyu÷Lkk fkhýu yÕ÷kníkyk÷kyu sLkkçk

yççkkMk y÷ÞrnMMk÷k{Lke çkkhøkknLku ÷k¾ku yun÷uËe÷

ð yËçkLke íkðkV fhðkLke søÞk yLku fhkuzku nksík{tËkuLke

nksík Ãkqhe ÚkðkLke søÞk çkkçkw÷ nðkRs çkLkkðe.

•


ÃkkuíkkLke ðkr÷Ën {krsËnLke árü{kt

yÕ÷knLke {Ï÷qfLkk ËkyuhkLke {nççkíkLku Ãkkt[

rð¼køk{kt ðnU[ðk{kt ykðe Au :

(1) {nççkíku LkwÍq÷e : yux÷u fu {kuxkykuLke LkkLkkyku

íkhV Qíkhíke, su {k-çkkÃkLku yð÷kËÚke nkuÞ Au.

(2) {nççkíku MkwQËe : yux÷u LkkLkkLke {kuxk íkhVÚke

{nççkík su yð÷kËLku ÃkkuíkkLkk {k-çkkÃkÚke nkuÞ Au.

(3) {nççkíku yhÍe : su Mkh¾k ÷uð÷Lke, su Ãkrík-

ÃkíLke yLku ¼kR çknuLk{kt nkuÞ Au.

(4) {nççkíku rVíkhe : ¾wËkyu fwËhíkLke Lkk¾u÷e su

Lkuy{ík ykÃkLkkhLke þw¢økwÍkhe {kxu nkuÞ Au. yk s Mkk[e

nfefe {nççkík Au.

(5) {nççkíku ÏÞk÷e : su Lkf÷e-{òÍe su RLMkkLkkuLkk

ËhBÞkLk nkuÞ Au. yuf çkeòLke sYhík, økhÍ ðøkuhuLku

fkhýu nkuÞ Au.

{k-çkkÃkLke {nççkík ÃkkuíkkLke yð÷kË MkkÚku LkwÍq÷e

Au. nÍhík R{k{ syVh MkkrËf y÷ÞrnMMk÷k{Úke

rhðkÞík Au fu nÍhík ykË{ y÷ÞrnMMk÷k{ yçkwçkþh

¾kf{ktÚke ÃkuËk fhðk{kt ykÔÞk. ÃkuËkRþLkku Mkçkçk {nççkík

çkLke. yk s fkhýÚke ykË{ y÷ÞrnMMk÷k{Lke ÃkuËkRþ{kt

yð÷kËLke {nççkíkLke nhfze{kt LkwÍq÷e Au. Ëhuf çkkÃk

yLku {k ÃkkuíkkLke yð÷kËLku {sçkqh ÚkRLku {nççkík fhu Au.

çk÷fu yk {nççkík «kýe, Ãkûkeyku, Vkze ¾kLkkhk òLkðhku,

Sðstíkwyku-çkÄk{kt òuðk {¤u Au. ynª MkwÄe fu rV÷kuMkkuVhku

íkku ðLkMÃkrík yLku ÃkÚÚkhku, ¾Lkes ÃkËkÚkkuo ðøkuhu{kt Ãký

ÃkkuíkkLke yð÷kË suðe {nççkík nkuðkLke {kLÞíkk Ähkðu Au.

fu{ fu yð÷kËLkku MktçktÄ rsøkhÚke MktçktÄ Ähkðu Au. suÚke

yð÷kËLku Ãkkhyu rsøkh-rsøkhLkku xwfzku fnuðk{kt ykðu

Au. ½ýk ¼køku òuðk{kt ykðu Au fu {kyku ÃkkuíkkLkk çkk¤fkuLku

ËrhLËk Vkze ¾kLkkh òLkðhÚke çk[kððk {kxu ÃkkuíkkLke

þÂõíkÚke ðÄkhu çknkËwhe çkíkkðu Au. {k ÃkkuíkkLkk çkk¤fLku

çk[kððk ðk½Úke, MkkÃkÚke, ðYÚke fu rðïLke fkuRÃký

þÂõíkÚke {wfkçk÷ku fhðk íkiÞkh ÚkR òÞ Au. yk íku

{nççkík Au su yÕ÷kn hççkw÷ RÍTÍíku Lkk¾e Au.

su †eyku ¾kLkËkLke yLku MktMfkhe nkuÞ Au. rþûký-

«rþûký Ãkk{u÷e nkuÞ Au. íkuyku ÃkkuíkkLkk ÃkríkLkku nwf{ {kÚku

[Zkðu Au, {kLke ÷u Au. ÃkAe ÃkkuíkkLkk ÃkríkLke RåAk «{kýu

yð÷kËLke Ãkhðrhþ fhu Au. yk s fkhýÚke nÍhík y÷e

y÷ÞrnMMk÷k{u nÍhík WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn

y÷ÞnkLke ÃkMktËøke fhe. suÚke çknkËwh yLku «¼wíðþk¤e

çkk¤f ÃkuËk ÚkkÞ. nÍhík WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn

y÷Þnk Ãký ÃkkuíkkLkk ÃkríkLke ¾qçk s Ríkkyík yLku

Vh{ktçkhËkhe fhíkkt níkkt. ½hLkk fk{fks MkkÚku çkk¤fkuLke

íkk÷e{ku íkhrçkÞík Ãký fhíkkt síkkt níkkt.

•


ÃkkuíkkLkk ¼kRLke árü{kt

nÍhík yççkkMk y÷{Ëkhu nÍhík y÷e

y÷ÞrnMMk÷k{Lkk nkÚk Lke[u rþûký-«rþûký {u¤ÔÞwt.

nÍhík nMkLkiLk y÷nu{wMMk÷k{Lkk ÃkAe nÍhík y÷e

y÷ÞrnMMk÷k{Lkwt æÞkLk yLku «u{ MkkiÚke ðÄw nÍhík yççkkMk

125 126

íkhV hnuíkw níkwt. su heíku Ãkiøktçkhu RM÷k{u nÍhkík nMkLkiLk

y÷Þnu{wMMk÷k{Lke ¾kMk «fkhLke ¾qçk s æÞkLk MkkÚku

íkhrçkÞík Vh{kðe, ÃkkuíkkLke S¼ {wçkkhf yLku yktøk¤e

{wçkkhf Ãký íku{Lkk {kU{kt ykÃke. ÃkkuíkkLke òtøkku WÃkh

çkuMkkzeLku h{kzâk, ð¤e ík{k{ {wMk÷{kLkkuÚke íku{Lke Ëhuf

{kufk WÃkh ònuhe yLku çkkríkLke rMkVkrhþ Vh{kðe, íkuykuLke

yÍ{íkLke yku¤¾ ykÃke. yk s heíku nÍhík y÷e

y÷ÞrnMMk÷k{u nÍhík yççkkMkLke íkhrçkÞík fhe. yk

{fMkËÚke fhe fu íkuyku ÃkkuíkkLkk ¼kR nwMkiLkLke {ËË íÞkhu

fhu ßÞkhu íkuyku {uËkLku støk{kt yuf÷k hne økÞk nkuÞ.

nÍhík yççkkMk y÷ÞrnMMk÷k{ ÃkkuíkkLke VhsLku çkhkçkh

òýíkk níkk, ¼q÷{kt Ãký fËe çkuyËçke fhíkk Lk níkk.

nÍhík yççkkMk y÷ÞrnMMk÷k{ {kxu Lk òuðk{kt

ykÔÞwt, Lk Mkkt¼¤ðk{kt ykÔÞwt fu ÃkkuíkkLkk çkkÃkLke nÞkíke{kt

ßÞkhu fu ykÃkLke W{h Võík Mk¥kh ðhMkLke níke íÞkhÚke

÷RLku ÃkkuíkkLke þnkËík MkwÄe fkuRÃký fË{ yËçkLkk ËkÞhkLkk

çknkh WXkÔÞku nkuÞ. íkuyku nt{uþk ¼kRykuLkk nwf{Lkwt

Ãkk÷Lk Ëe÷kuòLkÚke fhíkk níkk. ½ýe s ¾wþe MkkÚku nMkíkk

[unhu ÃkkuíkkLkk fkÞkuo ytò{ ykÃkíkk níkk.

½ýu ¼køku yuðwt òuðk{kt ykðu Au fu «¼qíðþk¤e-

þÂõíkþk¤e ÷kufku ÃkkuíkkLkk nkÚkLke þÂõík WÃkh ¼hkuMkku fhíkkt

½{tze y™u ÷kufku MkkÚku MkgkR fhLkkhk çkLke òÞ Au. Ãkhtíkw

nÍhík yççkkMk y÷ÞrnMMk÷k{ ¾qçk s fËkðh,

þÂõíkþk¤e, ®n{íkðkLk, çknkËwh, nkuðk Aíkkt ÃkkuíkkLkk

çkwÍwøkkuoLke yËçk yLku f{òuhku íkÚkk LkkLkk çkk¤fkuLke {ËË

fhíkk, íku{LkkÚke {nççkík hk¾íkk. su{Lke R{k{ nMkLk

y÷ÞrnMMk÷k{, R{k{ nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{ suðk

rË÷kðh, çknkËwh yLku Mk¾e Ëkíkkykuyu íkhrçkÞík fhe nkuÞ,

y÷e suðk þuhu¾wËk su{Lkk rÃkíkkS nkuÞ, íku{Lkwt þwt ÃkwATðwt?

•


Mkçkh yLku ®n{ík

yhçk ËuþkuLkk RríknkMk{kt fux÷ef †eyku yuðe Au

suyku rðþu»k økwýku ÄhkðLkkhe, ¾kMk «fkhLke †eyku Au.

suyku ykÃkýe ®sËøke {kxu hkuþLke çkLke þfu Au yLku yk

rðþk¤ ËwrLkÞkLke †eyku {kxu RÂLf÷kçke hunçkh çkLke þfu

Au. ßÞkhu yhçk sÍehk{kt RM÷k{Lkwt Lkqh [{fðk ÷køÞwt

íkku {¬k yLku {ËeLkk RM÷k{Lke íkk÷e{ku íkhrçkÞíkLkk

{sçkqík fuLÿMÚkkLkku çkLke økÞkt. yk {hfÍku{kt {hËkuLke MkkÚku

MkkÚku ykuhíkku Ãký ¼køk ÷uíke níke. y{qf †eyku íkku ÃkwY»kku

MkkÚku støkku{kt Ãký ¼køk ÷uíke níke. íku{Lkk ¼køk ÷uðk {kxu

rðþu»k ÃkrhÂMÚkrík yLku ¾kMk rLkÞ{ku Ãký níkk.

fux÷ef †eyku íkku ÃkkuíkkLkk Ãkrík, ÞwðkLk Ãkwºkku MkkÚku

støkku{kt þhef ÚkR Au. ykðe †eykuyu ËeLku RM÷k{ {kxu

Lk Ãkkuíku çk÷fu ÃkkuíkkLkku ík{k{ ®sËøkeLkku Mkk{kLk Ãký

127 128

yÕ÷knLku nðk÷u fhe ËeÄku níkku.

ykðk økwýku ÄhkðLkkhe †eyku{kt sLkkçk WB{w÷çkLkeLk

Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk Ãký Au. íku{Lke MkkÚku WB{u Yçkkçk

yLku nÍhík ÍÞLkçku fwçkhk ðøkuhu Au. su{ýu ÃkkuíkkLkk ¼kR

R{k{ nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{ yLku yMknkçku Rfhk{Lke

fík÷økkn{kt Q¼k hneLku çkkhøkknu ¾wËkðtËe{kt yso fhe:

yux÷u fu ¾wËkÞk! y{khk íkhVÚke yk fwhçkkLke Lku

fçkq÷ Vh{kð. yux÷u Ëhßsu Mkçkh, íknB{w÷ yzøkíkk

yLku YnkLke fwÔðíkLke f{k÷ íku{Lkk LkVMkLke þhkVíkLke

ÃkhkfkükLkk fkhýku Au. yk swB÷ku(ðkõÞ) “¾wËkÞk! y{khk

íkhVÚke yk fwhçkkLkeyku fçkq÷ Vh{kð” íku Ãký fí÷økknu

nwMkiLk{kt çkku÷ðwt ßÞkt ÃkkuíkkLkk Mkøkkt, ¼kR, ¼ktzwyku,

Ãkríkyku, çkuxkyku, ¼ºkeòyku, ¼kýeÞkyku fík÷ ÚkR økÞk

Au. íku fí÷økkn{kt Ÿ[k yðksu ykðwt fkuý çkku÷e þfu?

suLkk{kt f{k÷ ËhßòLke YnkLke þÂõík nkuÞ, su ÞfeLkLke

Wå[kuå[ çkwrLkÞkË WÃkh nkuÞ, su{Lkku LkVMk þhkVíkÚke

¼hÃkqh nkuÞ, su{Lkk Ëe÷{kt ¾wËk rMkðkÞ fkuRLke {nççkík

økkr÷çk Lk nkuÞ íku s †eyku ykðk fÃkhk Mktòuøkku{kt yzøk

hne ykðk ðkõÞku çkku÷e þfu. ykLkkÚke {k÷q{ Ãkzu Au fu

yk †eyku{kt ¾wËkLke fux÷e {yhuVík níke.

ßÞkhu WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLku yk ¾çkh

ÃknkUåÞk fu ík{khk yççkkMkLkk çktLku nkÚk fÃkkR økÞk Au.

çkÄe s íkkheV íku ÃkhðhrËøkkh {kxu Au suýu {khk

çkuxkLku rË÷çktËu çkíkw÷Lkku rVËÞku çkLkkÔÞku. (WB{w÷çkLkeLk

Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk þu¾ Lkuy{ík y÷ MkkËe Ãkus-29)

•

(8) nÍhík yççkkMk y÷ÞrnMMk÷k{Lke

rð÷kËíkLke íkkhe¾ ytøku íkunfef

y÷{Ëkhu fhçk÷k nÍhík yççkkMk y÷ÞrnMMk÷k{Lkwt

22 rnshe{kt ÃkuËk Úkðwt rðïkMkÃkkºk {kLkðk{kt ykðu Au.

fux÷kf rðïkMkÃkkºk RríknkMkfkhkyu rð÷kËíkLke Mkk÷{kt

Rrg÷kV fÞkuo Au. íkuyku fnu Au fu ykÃk 26 rnshe{kt ÃkuËk

ÚkÞk. (yçkMkkY÷ ykuÞqLk Ãkus Lkt. 25 «fkþLk LksVu yþhV rnshe

MkLk 1341. íkLkfenw÷ {fk÷ Ãkus-138 «fkþLk RhkLk)

MkLku rð÷kËíkLke su{ rð÷kËíkLke íkkhe¾{kt Ãký ½ýku

Rgu÷kV Au.

(1) r{hÍk Ëçkehu 23 s{kËwW÷ yÔð÷ 29 rnshe

íkkhe¾ yLku MkLk çkík÷kðe Au.

(2) sLkkçk {kuÕðe MkiÞË {kunt{Ë Íkr{Lk fhkhðe

rsÕ÷ku R÷knkçkkËu ÃkkuíkkLkku rhMkk÷ku sðkrnh yÍ

sðkrnh{kt f÷{e (nkÚk ÷¾ký) Ãkus Lkt. 109 ykÃkLke

íkkhe¾u rð÷kËík 19 s{krËW÷ yÔð÷ sýkðe Au.

129 130

(3) sLkkçk {ki÷kLkk MkiÞË yfçkh {unËe Mk÷e{

shð÷eyu ÃkkuíkkLke rfíkkçk sðkrnY÷ çkÞkLkLkk Ãkus Lkt.

37 WÃkh y÷VðkËLkk nðk÷kÚke 26 s{krËW÷ yk¾h

÷¾e Au.

(4) RhkLkeykuLku ykÃkLke rð÷kËík 4 þkçkkLkw÷

{kuyÍTÍ{ {Lkkððk{kt ykðu Au. {þnËu {wfÆMkLkk RÕ{e

{wsÕ÷k “rLkËkyu íkh¬e” su {knu þkçkkLk rnshe 1350{kt

«fkrþík fhðk{kt ykÔÞku níkku. íkuLkk Ãkus Lkt. 227 WÃkh

yk ðkík LkkUÄðk{kt ykðu÷ Au.

çkkçkw÷ nðkRs f{hu çkLke nkrþ{ nÍhík yçkw÷

VÍ÷ yççkkMk y÷ÞrnMMk÷k{Lke rð÷kËík 4 þkçkkLk Au.

íkunfef fhíkkt WÃkhkuõík çkÄk s {kík{íkktíkhku WÃkh

árüÃkkík fhíkkt 4 þkçkkLk rð÷kËík s ðÄw Mkk[e ÷køku Au.

yk {sÕ÷k “rLkËkyu íkh¬e” yku÷{kyu LksV yLku

RhkLkLke þkuÄ¾ku¤ Au. íkuykuLkku nðk÷ku {kuyíkçkh

(rðïkMkÃkkºk) økýðk{kt ykðþu. yku÷{kyu LksVLkk

{wfkçk÷k{kt yLÞ ¾çkhkuLku hË økýðk{kt ykðþu.

þnkËík ð¾íku ykÃkLke W{h 38 ð»ko níke. íku ðkík

Ãký {kuyíkçkh (rðïkMkÃkkºk) Au.

nðu 4 þkçkkLk 22 rnsheLke íkkhe¾Lku rð÷kËík

{kLkeLku 10 {kunho{ 61 rnshe MkwÄe ykÃkLke W{hLkku

rnMkkçk ÷økkððk{kt ykðu íkku ÷øk¼øk 38 ð»ko ÚkkÞ Au.

xqtf{kt y{khe çkÄe [[koLkk ytíku y{u yk rLk[kuz WÃkh

ykÔÞk Aeyu fu, rðïkMkÃkkºk Mkqºkku îkhk «MÚkkrÃkík ÚkkÞ Au

fu nÍhík yççkkMk y÷{ËkhLke rð÷kËík 4 þkçkkLk 22{e

rnshe {wíkkrçkf 28 sqLk 643 R.Mk.Lkk ÞfþBçkk

(hrððkh)Lkk rËðMk ÃkuËk ÚkÞk.

RhkLk, Rhkf, ®nËwMíkkLk yLku ÃkkrfMíkkLk{kt nÍhík

yççkkMk y÷{ËkhLke rð÷kËíkLke {unrV÷ku 4Úke þkçkkLku

hk¾ðk{kt ykðu Au.

yk yuf çkuníkh ¾qçke¼Þkuo R¥kuVkf Au fu íkksËkhu

fhçk÷k R{k{ nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{ 3 þkçkkLkw÷

{kuyÍTÍ{ yLku y÷{Ëkhu fhçk÷k nÍhík yççkkMk

y÷ÞrnMMk÷k{ 4Úke þkçkkLku ÃkuËk ÚkÞk.

ykVíkkçk(MkqÞo) yLku íkuLke hkuþLkeLke fMk{ yLku [ktËLke

fMk{ ßÞkhu íkuLke ÃkkA¤ ykðu. nwMkiLk ykVíkkçk níkk yLku

yççkkMk [ktË níkk. ykVíkkçk 3 þkçkkLku íkw÷qy ÚkÞku

(çknkh ykÔÞku, QøÞku) ÃkAe 25 ðhMk ÃkAe [ktË 4

þkçkkLku íkw÷qy ÚkÞku. {eh yLkeMk fnu Au :

ykRLkyu íkMðehu ÞËwÕ÷kn ni yççkkMk

þççkeh íkku ¾whþeË ni ykih {kn ni yççkkMk

þççkeh : nÍhík R{k{ nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{Lkwt Lkk{

¾whþeË : MkqÞo, ykVíkkçk

{kn : [tÿ, [ktË

131 132

(9) nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{Lke ÃkuþkLke

MksËyu ¾kr÷f{kt

WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkk ÃkuxÚke [ktË

suðku çkk¤f ÃkuËk ÚkR økÞku. ÷kufkuyu y{eY÷ {kuy{uLkeLk

nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{Lku ¾wþeLke {wçkkhfçkkËeyku

ykÃke. nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{Lku suðk fu yk çkå[kLkk

ÃkuËk ÚkÞkLke ¾çkh ÃknkU[e, íkhík s ykÃku ÃkkuíkkLke ÃkuþkLke

{wçkkhf MksËk{kt Íwfkðe ËeÄe. {ík÷çk yk níkku fu

¾kr÷f! {khk Ëe÷Lke ík{Òkk Ãkqhe ÚkR økR, nðu {khk

nwMkiLkLke {ËË ÚkR þfþu. (rhÞkÍw÷ fwËMk Ãkus-67)

•

(10) nÍhík yççkkMk y÷ÞrnMMk÷k{Lke «Úk{

árü nÍhík R{k{ nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{Lkk

{wçkkhf [unhk WÃkh Ãkze

RríknkMk WÃkh su ÷kufkuLke árü nkuÞ Au íkuyku òýu

Au fu ßÞkhu nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{ ÃkuËk ÚkÞk níkk

íÞkhu ÃkkuíkkLke ykt¾kuLku íÞkt MkwÄe çktÄ hk¾e níke ßÞkt MkwÄe

Ãkuøktçkhu RM÷k{ MkÕ÷Õ÷knku y÷Þnu ðyk÷une ðMkÕ÷{

íkþheV Lk ÷kÔÞk. ßÞkhu hMkq÷wÕ÷kn MkÕ÷Õ÷knku y÷Þnu

ðyk÷une ðMkÕ÷{ íkþheV ÷kÔÞk íkku ÃkkuíkkLkk ¾ku¤k{kt

íkksËkhu RM÷k{Lku ÷R ÷eÄk íÞkhu y÷e y÷ÞrnMMk÷k{u

ykt¾ku ¾ku÷e yLku ykÃkLke «Úk{ árü [unhyu rhMkk÷ík

WÃkh Ãkze.

rÍÞkhíku LkkrnÞkLkk þkhunLke íkunfef Au fu ßÞkhu

nÍhík R{k{ nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{Lku ¾çkh ÃknkU[e íkku

ykÃk íkþheV ÷kÔÞk. ÃkkuíkkLkk ¼kRLku R{k{íkLkk ¾ku¤k{kt

÷eÄku, fkLkku{kt yÍkLk Rfk{ík fÌkkt. nÍhík yççkkMku íkhík

s ykt¾ku ¾ku÷e Lkk¾e yLku ÃkkuíkkLke «Úk{ árü R{k{Lkk

[unhk {wçkkhf WÃkh Lkk¾e.

•

(11) ÍçkkLk {wçkkhf R{k{ nwMkiLk

y÷ÞrnMMk÷k{Lke nÍhík yççkkMkLkk {kU {kt

RríknkMk Mkkûke Au fu ßÞkhu nÍhík y÷e

y÷ÞrnMMk÷k{ ÃkuËk ÚkÞk íÞkhu Ãkuøktçkhu RM÷k{u ÃkkuíkkLke

ÍçkkLk {wçkkhf y÷eLkk {kU {kt ykÃkeLku òtçkkSLkku Rfhkh

÷R ÷eÄku. yk s fkhýÚke nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{

rhMkk÷ík WÃkh Ëhuf Mk{Þu Ëhuf «fkhLke fwhçkkLke ykÃkðk

ÃkkuíkkLkku òLk nt{uþk nksh hk¾íkk. fËeÃký hMkq÷wÕ÷knLkku

MkkÚk LkÚke Akuzâku. ßÞkhu ÷zðkLkku {kufku ykÔÞku, Ëe÷kuòLkLke

çkkS ÷økkðeLku ÷zâk. òtrLkMkkheLkku ð¾ík ykÔÞku íkku

y÷eyu hMkq÷Lkk ÃkMkeLkk WÃkh ÃkkuíkkLkwt ÷kune ðnkðe ËeÄwt.

rnshíkLkk Mk{Þu hMkq÷Lkk rçkMíkh WÃkh ík÷ðkhkuLke ðå[u

133 134

MkqR sRLku Ãký çkíkkðe ykÃÞwt fu nwt òLkLke çkkS ÷økkððk

íkiÞkh Awt.

nÍhík {kunt{Ë MkÕ÷Õ÷knku y÷Þnu ðyk÷une

ðMkÕ÷{Lkku su ðíkkoð nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{Lke MkkÚku

yLku nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{Lkku su ðíkkoð nÍhík

{kunt{Ë {wMíkVk MkÕ÷Õ÷knku y÷Þnu ðyk÷une ðMkÕ÷{Lke

MkkÚk u níkk u ík u s ðíkk oð nÍhík R{k{ nwMk iLk

y÷ÞrnMMk÷k{Lkku nÍhík yççkkMk y÷{ËkhLke MkkÚku yLku

nÍhík yççkkMk y÷{ËkhLkku nÍhík R{k{ nwMkiLk

y÷ÞrnMMk÷k{Lke MkkÚku nkuðku òuRyu.

rÍÞkhíku LkkrnÞkLkk þhn fíkko ÷¾u Au fu nÍhík

yççkkMku Ãký ÃkuËk ÚkÞk ÃkAe Lk {kLkwt ËqÄ ÃkeÄwt Lk ËkRLkwt.

ßÞkhu R{k{ nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{ íkþheV ÷kÔÞk yLku

ÃkkuíkkLkk {wçkkhf ¾ku¤k{kt ÷RLku nÍhík yççkkMk

y÷ÞrnMMk÷k{Lkk MkwtËh {kU{kt ÃkkuíkkLke Ãkkf S¼ ykÃke.

nÍhík yççkkMku íkuLku [qMkðkLkwt þY fÞwO. òýu R{k{ nwMkiLk

y÷ÞrnMMk÷k{u yk heíku òtçkkÍeLkku Rfhkh ÷R ÷eÄku.

suðe heíku Mkhðhu fkyuLkkíku ÃkkuíkkLkwt ÷wykçku ËnLk ({kULkwt Úkwtf)

[wMkkðeLku nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{Úke ðVkËkheLkku

ynË(«rík¿kk) ÷eÄku níkku. suÚke ykÃk yk¾e W{h

Vh{kÔÞk fhíkk níkk.

•

(12) nÍhík yççkkMk y÷{Ëkh {ÂMsË{kt

nÍhík R{k{ nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{ ÷wykçku ËnLkÚke

Mkuhkçk fÞko ÃkAe nÍhík yççkkMkLku yçkkÚke ZktfeLku {ÂMsË{kt

Ëk¾÷ ÚkÞk. ÃkAe nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{Úke rðLktíke

fhe “çkkçkkòLk! yk çkk¤f {Lku ½ýwt s ðnk÷wt Au. íkuLke

Ãkhðrhþ yLku Ëu¾¼k¤ nwt fheþ.” nÍhík y÷e

y÷ÞrnMMk÷k{u Vh{kÔÞwt : çkuxk, ½ýe s ¾wþeLke ðkík Au.

R{k{ nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{ {ÂMsË{ktÚke ÃkkAk

Vhíkkt rðLktíke fhu Au. çkkçkkòLk! þwt ðkík Au fu ßÞkhu yk

çkk¤fLke {nççkík òuþ {khu Au íkku MkkÚku MkkÚku {kYt Ëe÷

Ãký ¼hkR ykðu Au. nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{u

Vh{kÔÞwt: çkuxk, ¾wËkLkk ¾kMk çktËkyku {kxu ¾wþe yLku øk{

MkkÚku MkkÚku sunkË nkuÞ Au. yksu yk çkk¤f ík{Lku ¾wþe

ykÃke hÌkwt Au. Ãkhtíkw yuf rËðMk yuðku Ãký ykðLkkhku Au

fu ík{u yÚkkoík fneLku hzíkk nþku.

R{k{ nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{u çkkçkkLkk yk RþkhkLku

rðMíkkhÚke Mk{sðk RåAk ÔÞõík fhe. ykÃku Vh{kÔÞwt : çkuxk

rsçkúR÷ ík{khe þnkËíkLke VunrhMík ÷RLku ykÔÞk níkk

íku{kt ÷ÏÞwt níkwt.

135 136

nÍhík nwMkiLk þneËkuLkk MkhËkh yLku yççkkMk

y÷{Ëkhu fhçk÷k nþu.

nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{ Vh{kðu Au fu {U ðkhtðkh

hMkq÷wÕ÷kn MkÕ÷Õ÷knku y÷Þnu ðyk÷une ðMkÕ÷{Lku yk{

fnuíkk Mkkt¼éÞk fu nwMkiLk ºký rËðMkLkk ¼q¾k ÃÞkMkk

fhçk÷kLkk hý{kt þneË Úkþu. (ÞLkkçkuW÷ {ðÆík Ãkus-318

íkunhehu þnkËíkiLk, þhn þnkËíkiLk Ãkus-83 «fkþLk ÷¾Lkð)

yLku yççkkMk VwhkíkLke Lknuh WÃkh sRLku ÃkkuíkkLkk nkÚk

fÃkkðe Lkk¾þu, yÞ nwMkiLk shk yççkkMkLkk ¾¼k ¾ku÷ku.

¾¼k ¾ku÷ðk{kt ykÔÞk. nÍhíku íkuLkk WÃkh çku rLkþkLk

çkíkkÔÞk. Vh{kÔÞwt yuf y÷{Lkwt rLkþkLk Au yLku çkeswt

MkfeLkkLke Mkq¾e {þfLkwt rLkþkLk Au. (rhÞkÍw~þkunËk Ãkus-359

«fkþLk rËÕne rnsheMkLk 1352)

•

(13) nÍhík yççkkMk y÷ÞrnMMk÷k{Lke þnkËíkLke

¾çkh yLku WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkwt YËLk

yÕ÷k{k þhVwÆeLk fÍðeLke ÷¾u Au fu nÍhík y÷e

y÷ÞrnMMk÷k{ yuf ð¾ík WB{w÷çkLkeLkLkk ½uh økÞk.

Vh{kÔÞwt : {khk LkqhuLkÍhLku {khe ÃkkMku ÷kðku. MkVuË fÃkzk{kt

÷ÃkuxeLku nÍhík yççkkMkLku ykÃkLkk nðk÷u fhðk{kt ykÔÞk.

ykÃku yççkkMkLkk [unhk {wçkkhf WÃkhÚke fÃkzwt nxkÔÞwt. f{hu

çkLke nkrþ{ WÃkh árü Lkk¾e. çkLke nkrþ{Lkk [tÿ íkhV

òuÞwt. VhÍtËLke ÃkuþkLkeLku [q{e. íÞkhçkkË LkkLkk LkkLkk

nkÚkkuLku çknkh fkZâk, f÷kR, nkÚk, Ãktò, {kÚkwt ðøkuhuLku

æÞkLkÚke òuðk ÷køÞk. íÞkhu ykÃkLke ykt¾ku{ktÚke {kuíke suðkt

yktMkw xÃkfe Ãkzâkt. ykÃk hze Ãkzâk.

WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkwt æÞkLk ËkuhkÞwt fu

ÃÞkhk þkunh yk {kMkq{Lku òuRLku hze Ãkzâk Au. ¾hu¾h íkku

¾wþ Úkðwt òuRyu. íkhík s rðLktíke fhe, {khk {ki÷k! ík{u

{khk VhÍtËLkk nkÚkku{kt þwt òuÞwt íku hze Ãkzâk. ykÃku

Vh{kÔÞwt: WB{w÷çkLkeLk yk Lk ÃkqAku. SË fhe íkku Vh{kÔÞwt,

yu{kt ¼uË Au. íku ¾w÷e síkkt ík{u MknLkþÂõík økw{kðe

çkuMkþku. Ãkhtíkw {kLkwt Ëe÷ íkku çku[uLk ÚkR økÞwt níkwt. SË fhíkkt

s hÌkkt. Auðxu sýkðe ËeÄwt.

Þu ykrþfu þççkeh ni çkuxkU{U íkwBnkhk

þkLkkU fku fxkyuøkk Þu ËrhÞk fu rfLkkhu

yk Mkkt¼¤eLku WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk

çku[uLk ÚkRLku hzðk ÷køÞkt.

•


yfefkLke hMk{ yLku ykÃkLkwt {wçkkhf Lkk{

yfefku RM÷k{e þheyík{kt MkwÒkíku {kuy¬uËk Au.

({Vkíkenwþ þhkyu f÷{e R.Mk. 1247)

ykÃkLke rð÷kËíkLkk Mkkík{k rËðMku yk hMk{ y{÷{kt

137 138

÷kððk{kt ykðe yLku yççkkMk Lkk{ hk¾ðk{kt ykÔÞwt.

ðnk÷k ðk[fku! yk çknkËwh VhÍtËLkwt Lkk{ yççkkMk

hk¾ðwt ½ýwt s ÞkuøÞ níkwt. yux÷k {kxu fu ®MknLkwt çkk¤f

®Mkn s nkuÞ Au. nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{Lkwt Lkk{

niËh Ãký níkwt. WBËíkw÷ {íkkr÷çk{kt Au fu “y{eY÷

{kuy{uLkeLk y÷eLku niËh yux÷k {kxu fnu Au fu ykÃk ½ýkt

s çknkËwh níkk yLku niËh ®MknLkk Lkk{ku{ktÚke yuf Lkk{

Au.” ykðe s heíku yççkkMk Ãký ®MknLkk Lkk{kuLkwt yuf

Lkk{ Au.

•

(15) nÍhík yççkkMkLkwt Lkk{ yLku þçËfku»k

ÞkuøÞ ÷køku Au fu ykÃkLkk Lkk{Lkk rð»kÞ{kt ÷wøkkík

(þçËfku»k)Lkk ÷u¾fkuLkk ðýoLkku hsq fhðk{kt ykðu suÚke

ykÃkLkk Lkk{Lke Wå[íkk yLku «ríkckLkku ÏÞk÷ ykðu.

(1) r{Mxh Þð : yuMk {Mkene y÷ {wÂLsË Ãkus Lkt.

503 WÃkh ÷¾u Au fu yççkkMkLkku yÚko ðÄkhu Mk¾ík, çknkËwh

yuðku ÚkkÞ Au. yk ®MknkuLkk Lkk{ku{ktÚke yuf Lkk{ Au.

(2) hkò hksuþðhk y{kÃkík hkð ÃkkuíkkLke rfíkkçk

yVMkY÷ ÷wøkkík «fkþLk niËhkçkkË Ë¬Lk R.Mk. 1323Lkk

Ãkus Lkt. 674 WÃkh ÷¾u Au fu yççkkMk RM{ VhÍtËu y÷e

{whíkÍk, yux÷u fu þuhu ËheLË yLku Ãknu÷ðkLk {hË yuðku

ÚkkÞ Au.

(3) {wÕ÷k yçËw÷ yÍeÍ rçkLk {kunt{Ë MkRË

ÃkkuíkkLke rfíkkçk ÷wøkkíku MkRËe «fkþLk fkLkÃkwh R.Mk.

1939 Lkk Ãkus 356 WÃkh ÷¾u Au fu yççkkMk ®Mkn Mk¾ík

Ãknu÷ðkLk Lkk{ nwÍwh Mkhðhu fkyuLkkíkLkk fkfk y™u nÍhík

y÷e y÷ÞrnMMk÷k{Lkk yuf çkuxkLkwt Lkk{ Au.

(4) røkÞk»kwÕ÷wøkkíkLkk {wMkrÒkV VMk÷w÷ yiLk

{y÷çkky ÷¾LkðLkk Ãkus Lkt. 280 WÃkh ÷¾u Au fu

“yççkkMk”Lkku yÚko þuh-Vkze ¾kLkkh ÚkkÞ Au. yk Lkk{

ykÃk MkÕ÷Õ÷knku y÷Þnu ðyk÷une ðMkÕ÷{Lkk yuf

fkfkLkwt níkwt. su{Lkk íkhVÚke ¾ku÷Vkyu yççkkrMkÞk fnuðkÞk

Au. yk Lkk{ nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{Lkk yuf çkuxkLkwt

níkwt. su nÍhíkLke yuf ÃkíLkeÚke ÃkuËk ÚkÞk níkk. suLkkÚke

ykÃku sLkkçku MkiÞËkLke ðVkík ÃkAe rLkfkn fÞko níkk.

(5) ÷wøkkíku MkhðhLkk fíkko «fkþLk ÷¾Lkð R.Mk.

1877 Ãkus Lkt. 286 WÃkh ÷¾u Au fu yççkkMk Lkk{ nÍhík

{kunt{ËwhoMkq÷wÕ÷knLkk fkfkLkwt Au. yk Lkk{ nÍhík y÷e

y÷ÞrnMMk÷k{Lkk VhÍtËLkwt Ãký Au. yÚko ÚkkÞ Au Vkze

¾kLkkh, ®Mkn, {hË, Ãknu÷ðkLk.

(6) LkwYÕ÷wøkkík rsÕË-3 Ãkus Lkt. 53 «fkþLk

÷¾Lkð{kt Au fu yççkkMkLkku yÚko ÚkkÞ Au. yuðku ®Mkn su

Vkze Lkk¾u.

(7) ò{uWÕ÷wøkkík {kunt{Ë hVey «fkþLk

R÷knkçkkË R.Mk. 1934Lkk Ãkus Lkt. 471 Ãkh Au

139 140

fu yççkkMk ykÃk MkÕ÷Õ÷knku y÷Þnu ðyk÷une

ðMkÕ÷{Lkk fkfkLk w t Lkk{ ník w t. su{Lke yð÷kË

¾ku÷Vkyu yççkkrMkÞk Au. íÞkh ÃkAe yk Lkk{ nÍhík

y÷e y÷ÞrnMMk÷k{Lkk yuf MkknçkÍkËkLkw t Lkk{ Au

suyku fhçk÷k{kt þneË ÚkÞk Au.

WÃkhkuõík ËMíkkðuS LkkUÄku îkhk {k÷q{ Ãkzu Au fu

nÍhík yççkkMk y÷ÞrnMMk÷k{ çknkËwh níkk.

yÕ÷k{k þneh ÷¾u Au fu þwòyík{kt f{kr÷ÞíkLkk

fkhýu ykÃkLkw t Lkk{ “yççkkMk” hk¾ðk{kt ykÔÞw t Au.

rfçkheÞíku yn{h ¼køk-3 Ãkus Lkt. 24 yk çkkçkík{kt

þtfkLku fkuR MÚkkLk LkÚke fu nÍhík yççkkMk þwòyíku

yð÷eÞkLkk ðkhMkËkh níkk.

•


yLku yÕ÷knLke {yhuVík (yku¤¾)

røkÞk»kwÕ÷wøkkík Ãkus Lkt. 345 WÃkh Au fu ÞfeLkLkk

ºký Ëhßò Au.

(1) RÕ{w÷ ÞfeLk

(2) yÞLkw÷ ÞfeLk

(3) n¬w÷ ÞfeLk

yk ðkík MÃkü Au fu su Ëhßòyku ÞfeLk{kt Au.

íku{Lkk{ktÚke sux÷k Ëhßòyku nkrMk÷ fhe þfkþu, ÔÞÂõík

íku «{kýu {yhuVíku çkkhe íkyk÷kLke yku¤¾ Ãkk{e ykøk¤Lke

{trÍ÷ku Ãkk{e þfþu.

RLS÷ ÞwnLkk{kt ykÞík 26 «fkþLk ÷knkuh{kt Au

fu nÍhík RMkk y÷ÞrnMMk÷k{ Ãkkýe WÃkh [k÷íkk níkk...

yk yLkwMktÄkLk{kt ÃkuøkBçkhu RM÷k{ RhþkË Vh{kðu

Au fu :

òu RMkkLkwt ÞfeLk nS ðÄkhu f{k÷ ËhßòLkwt nkuík

íkku [ku¬Mk íkuyku nðk WÃkh Qze þfík. nðu òs{(ÃkÚkkhe)

ðk¤e nËeMk WÃkh ÞfeLk hk¾Lkkhk ¾Þçkh{kt nðkLkk ¾¼k

WÃkh y÷e y÷ÞrnMMk÷k{Lkk fË{ òuðkðk¤k y÷eLkk

ÞfeLkLkk ËhßòLkku ytËkòu ÷økkðu. ð¤e òu RLMkkLke

þÂõík yk çkkçkíkLkku ytËkòu ÷økkððkÚke yþõík nkuÞ íkku

y÷eLku ÃkwAku fu ík{kYt ÞfeLk fR nË MkwÄeLkwt Au. íkku íkuyku

Vh{kðþu, nwt {yhuVíku R÷kne{kt yux÷ku ykøk¤ ðÄe økÞku

Awt fu,

nðu òu {khe ykt¾ku WÃkhÚke ÃkhËk nxkðe Ëuðk{kt

ykðu, QXkðe ÷uðk{kt ykðu,íkku Ãký {khk ÞfeLkLke nËku{kt

ðÄkhku þõÞ LkÚke.

çkkÃkLke yMkhku çkuxk{kt sYh nkuÞ Au. nðu rð[khku

141 142

y÷e suðk ykrhV rçkÕ÷knLke ÃkeX {wçkkhf{ktÚke su çkk¤f

ÃkuËk ÚkÞwt íku{kt Ãký y÷ðe f{k÷Lke Í÷f sYh nkuðe

òuRyu. yÕ÷k{k çkhøkkLke ÷¾u Au fu,

rhðkÞík{kt Au fu nÍhík yççkkMk ½ýk s çkk¤Ãký{kt

nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{Lke òtøkku WÃkh çkuXu÷k níkk.

ËwrLkÞkLkk rhðks {wsçk íkk÷e{ ykÃkíkkt nÍhík y÷e

y÷ÞrnMMk÷k{u Vh{kÔÞwt: Lkqhu LkÍh yk «{kýu økýíkhe

fhíkkt þe¾ku, çkku÷ku yuf, yççkkMku fÌkwt: yuf, ÃkAe

nÍhíku Vh{kÔÞwt : fnku çku, fÌkwt : yççkkòLk! økwMíkk¾e

{kV fhòu.

nwt yufLku {kLkwt Awt, fËe çku fneþ Lkrn.

yÞ çkkçkkòLk! {Lku þh{ ykðu Au fu su S¼Úke

yuf fneLku ðnËíku çkkhe íkyk÷kLkku Rfhkh fhe [qõÞku

Awt. nðu yk s S¼Úke çku fu{ fheLku fnwt? nÍhík y÷eyu

yk {yhuVíkÚke ¼hÃkqh sðkçk Mkkt¼¤eLku yççkkMkLkk

nkuXLku [q{e ÷eÄk.

({òr÷Mkw÷ {w¥kfeLk Ãkus-47 «fkþLk RhkLk rn.Mk. 1226)

swyku yk yÕ÷knLke {yhuVík-yuLku ÞfeLku ¾wËkðtËe

fnuðkÞ Au. ¾ku¤k{kt h{LkkYt çkk¤f fuðe heíku fwhykLkLke

ykÞík,

çku ¾wËkLkku Rfhkh Lk fhku. Rfhkh Lk fheLku ÃkkuíkkLke

{yhuVíkLke f{k÷ y™u yfeËkLke yku¤¾Lke Mkkrçkíke

ykÃke. ¾hu¾h yk þYykíkLkwt Ãkrhýk{ Au.

(W{Ëíkw÷ {íkkr÷çk Ãkus-323)

•


yLku R{k{ nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{Lke r¾Ë{ík

nÍhík R{k{ nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{ fhçk÷kLke

VunrhMík òýe [qõÞk níkk. Ãkuøktçkhu RM÷k{Úke Mkkt¼¤e

[qõÞk níkk. nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{Úke {k÷q{ fhe

[qõÞk níkk. ykÃk òýíkk níkk fu ðkfuÞyu fhçk÷k Úkþu,

sYh Úkþu. (Í¾ehíkw÷ {k÷ yÕ÷k{k yS÷e yLku {wMkLkËu R{k{

yn{Ë rçkLk nBçk÷ ¼køk-1 Ãkus-85)

MkkÚku MkkÚku yk Ãký òýíkk níkk fu yk s rçkhkËhu

yÍeÍ {khe Ãkwhe þÂõíkÚke {ËË fhþu. yk fkhýÚke Ãký

ykÃk nÍhík yççkkMkÚke ¾qçk s {nççkík fhíkk níkk.

nÍhík yççkkMk ÃkkuíkkLkk WÃkh MkiÞËw~þkunËk íkhVÚke

yunMkkLkkuLku Ãký òuíkk níkk. ykÃk çkk¤ÃkýÚke s þByu

R{k{íkLkk ÃkhðkLkk çkLku÷k níkk. Mkkt¼¤ðk{kt ykÔÞwt Au

f u ykÃk {nççkíkLkk òuþ{k t R{k{ n wMk i Lk

y÷ÞrnMMk÷k{Lkk Ãkøk Lke[uLke ¾kf ÃkkuíkkLke ykt¾kuÚke

÷økkÔÞk fhíkk níkk.

nÍhík yççkkMkLku yk ðkík ÃkMktË Lk níke fu R{k{

143 144

nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{Lke fkuR yuðe Mkuðk nkuÞ su ÃkkuíkkLkk

rMkðkÞ fkuR çkeòu çkòðe ÷kðu. {ÂMsËu fqVkLke yuf

«ÏÞkík ½xLkk Au. yuf rËðMk nÍhík y{eY÷ {kuy{uLkeLk

y÷ÞrnMMk÷k{ íkþheVVh{k níkk. ykÃkLkk VhÍtËku ykÃkLke

ÃkkMku Lke[u çkuXk níkk. çkkËþknu fhçk÷kLku ÃÞkMk {nMkqMk

ÚkR. fBçkh ÃkkMku su ykÃkLkk ¾kLkËkLke økw÷k{ níkkt Ãkkýe

{ktøÞwt, Vh{kÔÞwt:

fBçkh shk Ãkkýe Ãkeðzkðe Ëku. nwf{ {¤íkkt s fBçkh

QXâk. nÍhík yççkkMk suyku íku Mk{Þu ½ýk s

f{rMkLk(LkkLke W{hLkk) níkk. fBçkhLku fÌkwt : {khk ykfk

{kxu nwt Ãkkýe ÷kðeþ.

nÍhík yççkkMk Ãkkýe {kxu økÞk. ÃkkýeLkku yuf

{kuxku ò{ ¼Þkuo. çkk¤ÃkýLkku Mk{Þ níkku. nwMkiLke ò{Lku

{kÚkk WÃkh hkÏÞku, ÃkAe [kÕÞk. Ãkkýe A÷fíkwt hÌkwt yLku

ykÃk íkhçkk u¤ Úkðk ÷køÞk. R{k{ n wMk i Lk

y÷ÞrnMMk÷k{Lke ÃkkMku ÃknkUåÞk. çkËLk {wçkkhf WÃkh

A÷fkÞu÷wt Ãkkýe òuÞwt. fhçk÷kLke ½xLkk ÞkË ykðe økR.

R{k{ øk{økeLk ÚkR økÞk.

([n÷ {òr÷Mk Ãkus-312 «fkþLk ÷¾Lkð)

yk ½xLkk{kt yk{ fne þfkÞ Au fu f{rMkLke

145

(çkk¤Ãký)Lkk fkhýu ykÃku ÃkkýeLkku ¼khu ò{ {kÚkk WÃkh

hkÏÞku níkku. Ãkhtíkw nwt fnwt Awt fu nÍhík yççkkMkLku yk

çkíkkððwt níkwt fu nwt {khk ykfkLkk fk{kuLku Mkhykt¾kuÚke fYt

Awt, {kÚku [ZkðeLku ytò{ ykÃkwt Awt.

�

146

148

nÍhík WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kny÷ÞnkLkku çknkËwh Ãkwºk-

nÍhík yççkkMk y÷{Ëkhy÷ÞrnMMk÷k{

(1) þwòyíku nÍhík yççkkMk y÷ÞrnMMk÷k{(çknkËwhe)

þwòyík, çknkËwhe sðkt{Ëeo RLMkkLk{kt yuf ÃkiËkRþe

økwý nkuÞ Au. ykÃkýu çkÄk nÍhík y{eY÷ {kuy{uLkeLk

y÷ÞrnMMk÷k{Lke çknkËwhe yLku sðkt{ËeoÚke ðkfuV Aeyu.

yºku yuLkwt ðýoLk fhðkLke sYh LkÚke. ykðk çknkËwh

çkkÃkLkku çkuxku nÍhík yççkkMk Au.

yççkkMk{kt yçkMk {q¤ Au. r¢ÞkÃkËLkwt {q¤, WËTøk{

MÚkkLk. yçkMkLkku yÚko ÚkkÞ Au. fXkuh nkuðwt, fzf nkuðwt,

yççkkMk rðVhu÷k ®MknLku fnu Au.

{yk÷e y÷ rMkçíkiLkLkk fíkko ÷¾u Au fu nÍhík

yççkkMk y÷ÞrnMMk÷k{ {uËkLk{kt Wíkhíkk níkk íkku

Ëw~{LkkuLkk þhehku ¼ÞÚke Äúwsíkk níkk. þhehLkk MkktÄkyku

¼ÞÚke VVzíkk níkk. yuf þyuh Au íkuLkku íkhsw{ku Au :

¼køk

10

149 150

Ëw~{LkkuLkk {kU {kuíkLkk ¼ÞÚke çkøkze síkkt níkkt ßÞkhu

yççkkMk {uËkLk{kt {wMfwhkíkk níkk.

•

(2) ðkr÷ËnLke nÞkíke{kt þwòyík

{fík÷u íkwhuÞneLkk fíkko ÷¾u Au y{eY÷ {kuy{uLkeLk

y÷ÞrnMMk÷k{Lke nkshe{kt nÍhík yççkkMk støk{kt þhef

Úkíkk níkk íÞkhu {kuxk {kuxk çknkËwhkuLku ÃkAkze Ëuíkk níkk. støku

rMk^VeLk{kt R{k{ nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{u ßÞkhu {ykrðÞkLke

Vkus ÃkkMkuÚke Vwhkík LkËeLkku ½kx AkuzkÔÞku íÞkhu nÍhík

yççkkMk R{k{ nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{Lke {ËË{kt yu{Lke

MkkÚku s níkk. yçkw÷ y÷ yyðËLku nhkðeLku ÃkkAku ÄfuÕÞku.

({yk÷e y÷ rMkçíkiLk)

•

(3) støku rMk^VeLkLke yuf ½xLkk

støku rMk^VeLk{kt yuf LkðsðkLk þunÍkËk LkfkçkÃkkuþ

({kU ZktfeLku) {uËkLku støk{kt QíkÞkuo. {kuxk {kuxk þqhðehkuLkk

A¬k Aqxe økÞk. {ykrðÞkLkwt ÷~fh {uËkLk Akuze ¼køkðk

÷køÞwt. {ykrðÞkyu RçLku þy»kk Lkk{e yuf VkuSLku fÌkwt,

fu ík{u {wfkçk÷k {kxu òyku. íkuýu fÌkwt: ËMk nòhLkk

{wfkçk÷k{kt nwt yuf÷ku ÷ze þfwt Awt Ãkhtíkw yk AkufhkLkk

{wfkçk÷k {kxu fuðe heíku òô? {khk Mkkík Akufhk yk s

÷~fh{kt Au, fkuR yuf íkku yuLkwt {kÚkwt ÷R ykðþu.

ÃkAe íkku yufLkk ÃkAe çkeòu yu{ MkkíkuÞ ÷zkR{kt

QíkÞko. íku LkðÞwðkLk Akufhkyu MkkíkuÞLku snÒk{{kt {kuf÷e

ËeÄk. RçLku þy»kk økwMMkk{kt ¼hu÷ku òíku s {uËkLk{kt ykðe

økÞku. çkkuÕÞku fu nðu íkku nwt yk LkðÞwðkLkLkk {k-çkkÃkLku yuLkk

øk{{kt hzíkkt fhe Ëô. Ãknu÷e s ÍzÃk{kt yk LkðÞwðkLku

RçLku þy»kkLkk çku xwfzk fhe LkkÏÞk. yk òuR çktLku íkhVLkk

÷~fhku ykùÞo[rfík ÚkR økÞk. yux÷k{kt nÍhík y÷e

y÷ÞrnMMk÷k{u yðks ykÃkeLku çkku÷kðe ÷eÄk. Lkfkçk

QXkðe ÷uðkÞku. Mkkiyu òuÞwt fu yk LkfkçkÃkkuþ LkðÞwðkLk

f{hu çkLke nkrþ{ nÍhík yççkkMk níkk.

(rfçkheÞíku yn{h {ykr÷ÂMMkçkíkiLk)

•

(4) RçLku rÍÞkËu nÍhík yççkkMk y÷{ËkhLku

y{kLk ÷¾e ykÃke

nÍhík yççkkMkLke çknkËwheLkku yu yk÷{ níkku fu

{kuxk {kuxk çknkËwhkuLkk Ãkøk Ze÷k ÚkR síkk níkk. ÓËÞ

Ãkkýe Ãkkýe ÚkR síkkt níkkt. þhehLkk ðk¤ Q¼k ÚkR síkk

níkk. ({ykr÷ÂMMkçkíkiLk) yk s fkhýÚke RçLku rÍÞkËu

y{kLk ÷¾e ykÃke fu y{khu ík{khe MkkÚku ÷zðwt LkÚke, ík{Lku

y{kLk Au. y{u ík{kYt hûký fheþwt, ík{u y{khk íkhVÚke

fkuRÃký «fkhLkku zh-¾kuV yLkw¼ðku Lkrn. íkuÚke s RçLku

rÍÞkËu y{kLk ÷¾e ykÃke fu þkÞË nÍhík yççkkMk y÷øk

ÚkR òÞ íkku ykÃkýku ¼Þ ½xe òÞ yLku ykÃkýk MkirLkfku

støk ÷ze þfu.

151 152

(5) nÍhík yççkkMk y÷ÞrnMMk÷k{ ßÞkhu Ãkkýe

÷uðk økÞk

nÍhík yççkkMku fhçk÷k{kt f{Mku f{ ºký støkku ÷ze

Au. «Úk{ nw{÷ku ykÃku ík÷ðkhÚke íÞkhu fÞkuo ßÞkhu nÍhík

fkrMk{Lke þnkËík ÚkR. ÃkkuíkkLkk R{k{Lke MkkÚku økÍçkLkkf

þuhLke su{ støk fheLku fkrMk{Lke ÷kþ ÷R ykÔÞk. çkeS

støk Vwhkík WÃkh síkk ÚkR yLku ºkeS støk VwhkíkÚke ðkÃkMke

WÃkh ÚkR. ykÃku {ki÷k y÷eLke su{ ík÷ðkh [÷kðe Au.

•

(6) sLkkçk yççkkMk y÷ÞrnMMk÷k{ VwhkíkLkk rfLkkhu

yMkhkhu þnkËíkLkk nðk÷kÚke ËMk nòh þk{e Vkus

VwhkíkLkk rfLkkhu íkiLkkík níke. rfçkrhÞkíkLkk ÷¾ký {wsçk

sLkkçk yççkkMku ynª A nw{÷k fheLku ËrhÞkyu VwhkíkLkku

rfLkkhku fçsu fhe ÷eÄku. þk{e VkusLku ðuhrð¾uh fhe Lkk¾e.

•

(7) nÍhík yççkkMk y÷ÞrnMMk÷k{Lke yuf nkÚk

ðzu støk

ßÞkhu s{ýku nkÚk þneË ÚkR økÞku íkku zkçkk nkÚk{kt

ík÷ðkh ÷RLku yuðku nw{÷ku fÞkuo fu yufMkku yutMke yuðk

Ãknu÷ðkLk Ëw~{LkkuLku snÒk{{kt {kuf÷e ËeÄk su{Lkku Ëkðku yuf

yuf nòh yLku çku çku nòhLke MkkÚku {wfkçk÷ku fhðkLkku níkku.

•

(8) ðeMk yMknkçk

yux÷k{kt nÍhík yççkkMku òuÞwt fu ÷~fhu R{k{Lkk

ðeMk ykË{e Ëw~{LkkuLkk ½uhkðk{kt ykðe økÞk. yuf÷k s

nÍhík yççkkMku nw{÷ku fÞkuo yLku íku ðeMkuðeMkLku Ëw~{LkkuLkku

½uhkðku íkkuzeLku ÷R ykÔÞk. (rfçkheíku yn{h)

•

(9) çknkËwheLke [h{Mke{k

ßÞkhu zkçkk nkÚkÚke yufMkku yutMke ÷yLkíkeykuLku fík÷

fhe LkkÏÞk íÞkhu yçËwÕ÷kn RçLku ÞÍeË rþçkkRyu zkçkk

nkÚk WÃkh ík÷ðkh {khe ËeÄe. íku nkÚk ík÷ðkh MkkÚku nðk{kt

Vtøkku¤kÞku. nÍhík Awxe Ãkzíke ík÷ðkhLku nðk{ktÚke ÃkkuíkkLkk

{kU{kt ÷RLku {kULkku nkÚk çkLkkðe Ëw~{Lkku WÃkh nw{÷ku fÞkuo.

(nðk÷ku WÃkh {wsçk)

•

(10) fík÷ ÚkÞu÷kykuLke MktÏÞk

rhðkÞíkku yLkwMkkh ËMk nòhLke Vkus íkku yk 72

{Í÷q{kuLku ½uhe ÷zíke níke. çkeS 4 ÷k¾ 60 nòhLke Vkus

çkøkËkËLke rËðk÷ku ÃkkMku yLkk{ík MkiLÞ íkhefu Q¼e níke.

ßÞkhu ynª çkq{ çkhkzk Ãkzíkk, Vkus ¼køkíke íkku çkøkËkËLke

rËðk÷ku ÃkkMku Q¼u÷e yLkk{ík VkusLke MkkÚku yÚkzkR síke,

[eMkku Ãkkzíke. VkusLke yk [eMkkuÚke çkøkËkËLke þnuhe «ò

ÄúwS QXíke. ÞÍeËLkk {wfkçk÷k{kt R{k{Lkk MkiLÞLke MktÏÞk

153 154

yuf Mkn†ktþ xfku Ãký Lk níke. [e¾ðwt íkku íku ÷kufkuyu òuRyu

íÞkhu [e¾íkwt níkwt ÞÍeË ÷yLkíkwÕ÷knLkwt ÷~fh. ßÞkhu

nÍhík yççkkMk y÷ÞrnMMk÷k{ {uËkLk{kt ykÔÞk íÞkhu

þk{e ÷~fhLku ÃkqhuÃkqYt ykÃkLke Mkk{u fhe Ëuðk{kt ykÔÞwt.

nÍhík yççkkMku MkUfzkuLke MktÏÞk{kt fkrVhkuLku snÒk{ hMkeË

fÞko Au. ÞÍeËLke Vkus{kt yux÷e fí÷uyk{ ÚkR Au fu Ÿ[u

Qzíkk Ãkûkeyku yk [e¾kuÚke zheLku ¼køke síkkt. Mkk{kLÞ heíku

yk{ Au fu økeÄ, [e÷, Mk{ze ðøkuhu {ktMk ¾kLkkhk Ãkûkeyku

fq[ fhíkk ÷~fhLke MkkÚku ykfkþ{kt [k÷íkk(Qzíkk) nkuÞ Au.

ík÷ðkhku yLku ¼k÷k, çkghku òuRLku íkuyku òýe òÞ Au fu

ÞwØ ÚkðkLkwt Au. Ãkhtíkw ynª íkku ÞÍeËLkk ÷~fhLke su fí÷uyk{

ÚkR Au íku yux÷e ðÄw MktÏÞk{kt ÚkR Au fu RLMkkLke y¬÷

nihkLk hne òÞ. íkuÚke ßÞkhu Ãký fkuR ÞkuØku nwMkiLke ÷~fh{ktÚke

Lkef¤íkku íkku yk ÷kufku WÃkh ¾kuV AðkÞu÷ku níkku fu yk ÷kufku

[e¾ku ÃkkzeLku çkøkËkËLke rËðk÷ku íkhV ¼køkíkk.

¼køkLkkhkykuLkk ËçkkýÚke ÷~fh rËðk÷ku MkkÚku yÚkzkR síkwt.

ftR ÷kufku-÷~fheyku f[zkR síkk. yk ÷kufku WÃkh ¾wËkR

¾kuV Mkðkh níkku. yk çkÄk {kuyrsÍkyku MkòoR hÌkk Au.

nÍhík yççkkMku MkUfzku Íkr÷{kuLku {kuíkLku ½kx QíkkÞko

Au. ík{k{ þneËkuyu Ãký MkIfzkuLku fík÷ fÞko Au. nÍhík

R{k{ nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{u yuf÷kyu òíku s MkUfzkuLku

fík÷ fÞko Au. (yMkhkhu þnkËík, ËhçktËe)

•

(11) Ëhçkkhu ÞÍeË{kt ÍÞLkçkLke íkfheh

yÕ÷k{k rçkhsLËeyu rfçkheÞíku yn{h{kt yk ðkík

LkkUÄe Au fu ßÞkhu yun÷uçkÞík þk{ ÃknkUåÞk íÞkhu ÞÍeËu

yuf {÷QLk rMkÃkkneLku fhçk÷kLkk nk÷ ÃkqAâk. ÞÍeËLku

¾wþ fhðk yuf {÷QLk rMkÃkkneyu fÌkwt : nwMkiLk ½ýk Úkkuzk

yMknkçk MkkÚku ykÔÞk níkk. y{u ßÞkhu nw{÷ku fÞkuo íkku

íkuyku yufçkeòLke ÃkLkkn{kt ykþhku ÷uíkk níkk.

yk Mkkt¼¤e sLkkçk ÍÞLkçk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnkyu

Vh{kÔÞwt : yÞ fÍTÍkçk! (swêk) íkkhe {k íkkhk øk{{kt hzu,

{khk ¼kR nwMkiLkLke ík÷ðkhu þk{ yLku fqVkLkwt fkuR ½h LkÚke

Akuzâwt. su ½h{ktÚke hzðk yLku [e¾ðkLke yðkòu Lk

ykðíke nkuÞ yLku íku çkÄk {khk ¼kRLke ík÷ðkhÚke fík÷

ÚkÞk. (yk íkku R{k{íkLke ík÷ðkh níke su R{k{íkLkku

Ëhßòu hMkq÷u ¾wËk ÃkAe ík{k{ ytrçkÞkÚke Wå[ økýkÞ Au.

çku ÔÞÂõíkyku MkkiÚke ðÄw çkËçkg økýkÞ Au. su Lkçke fu

íku{Lkk ðMkeLku fík÷ fhu yLku çkeòu íku ÔÞÂõík su Lkçke fu

R{k{Lke ík÷ðkhÚke fík÷ ÚkkÞ, fkhý fu Lkçke fu R{k{

{sçkqheLkk Ëhßò{kt s ík÷ðkh WÃkkzu Au. {sçkqhe{kt s

fík÷ fhu Au. yRB{kÚke fík÷ ÚkLkkhk yLku yRB{kLku

þneË fhLkkhk çktLku çkËçkg RLMkkLkku Au. yÕ÷knLke

árü{kt yíÞtík çkwhk RLMkkLkku Au.)

•

155 156

(12) nÍhík yççkkMk y÷ÞrnMMk÷k{Lke

yð÷kËLke þwòyík

sLkkçk yççkkMk y÷ÞrnMMk÷k{Lke þnkËíkLkk ÃkAe

sLkkçk R{k{ nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{ WÃkh nw{÷ku ÚkÞku

íÞkhu {ki÷kyu {Í÷q{Lku sLkkçk yççkkMk ÞkË ykÔÞk. ykÃku

yðks ykÃke fkhý fu nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{ ÃkkMkuÚke íkku

yÕ÷knu ÃkkuíkkLkwt MkðoMð RM÷k{Lku ¾kíkh ÷wtxkðe ËuðkLke-

nkÚkLke ytøkqXeykuLkk LkøkeLkk íkÚkk †eykuLkk fkLkLke çkwèeyku

MkwæÄk ÷wtxkðe ËuðkLke fwhçkkLke {ktøke níke. suÚke ykÃku

yðks ykÃke Au fkuR... íkhík s nÍhík yççkkMk

y÷ÞrnMMk÷k{Lkk çku VhÍtË {kunt{Ë RçLku yççkkMku yLku

fkrMk{ RçLku yççkkMku ÃkkuíkkLku R{k{Lke Mkk{u Ãkuþ fÞko.

nÍhíku Vh{kÔÞwt : çkuxk! ík{khk çkkÃkLke þnkËík fkVe

Au. fÌkwt : Lknª ykfk! y{u Ãký ykÃk WÃkh fwhçkkLk ÚkRþwt.

suÚke çktLku {uËkLk{kt QíkÞko yLku Ëw~{LkkuLke yuf {kuxe

íkkËkËLku fík÷ fÞko. (rfçkheÞíku yn{h)

•

(13) nÍhík yççkkMk y÷ÞrnMMk÷k{Lke çknkËwhe

“{k” WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLke árü{kt

nÍhík yççkkMk y÷{Ëkh y÷ÞrnMMk÷k{Lke {k

sLkkçk WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnkyu ßÞkhu nÍhík

yççkkMkLke þnkËíkLkk Mk{k[kh Mkkt¼éÞk íkku ykÃku yþykh

ÃkZâkt. su yþykhLku yçkw÷nMkLk y¾Vþu Ãký fkr{÷Lke

þhn{kt ÷ÏÞk Au. suLkku ¼kðkLkwðkË «Míkwík Au.

yÞ íku ÔÞÂõík suýu {khk rsøkhLkk xwfzk yççkkMkLku

[wtxe fkZu÷k, íkeœe Ëe÷ RLMkkLkkuLke s{kyíkku WÃkh nw{÷ku

fhíkkt òuÞku.

yLku íku{Lkk rMkðkÞLkk þuhu ¾wËkLkk yuðk çkuxkykuLku

nw{÷ku fhíkkt òuÞk suyku ÃkkuíkkLkk çkkÃkLkk suðk s þuh yLku

çknkËwh Au.

fu {Lku ¾çkh ÃknkUåÞk Au fu {khk høku òLkÚke ðÄkhu

ðnk÷k VhÍtË yççkkMkLkk MkhLku çktLku nkÚkku MkkÚku fkÃkðk{kt

ykÔÞwt.

yÞ {khk çknkËwh çkuxk! ¾wËkLke fMk{! {Lku ÞfeLk

Au fu íkkhk nkÚk{kt ík÷ðkh nkuík íkku íkkhe LkSf Ãký fkuR

Vhfe þfík Lknª.

ykn! ykn! {Lku Mktíkku»k yk ðkíkLkku Au fu {kYt ÷kune

hknu ¾wËk{kt fk{ ykÔÞwt yLku R{k{Lke {ËË{kt {khk

çkuxkyku fwhçkkLk ÚkR økÞk.

�

158


[kh çknkËwh çkuxkyku

nÍhík WB{w÷çkLkeLk Vkíku{k rf÷krçkÞk Mk÷k{wÕ÷kn

y÷ÞnkLkk [kh çknkËwh MkknçkÍkËk níkk. íkuÚke íkuyku

WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLke fwrÒkÞíkÚke «ÏÞkík

ÚkÞkt. yhçke{kt WB{w÷çkLkeLkLkku yÚko ÚkkÞ Au. “çkuxkykuLke

{k” òu fkuR ¾kíkqLkLkk çku Úke ðÄkhu ºký çkuxk nkuÞ íkku íkuLku

yhçkku WB{w÷çkLkeLk fnuíkk níkk. sLkkçk Vkíku{k rf÷krçkÞkLku

yÕ÷knu [kh çkuxkykuÚke LkðkÍTÞk níkk. ÃkAe ykÃk

WB{w÷çkLkeLk fu{ Lk fnuðkÞ?

•


¼kRykuLkku sL{

(1) nÍhík yççkkMk y÷ÞrnMMk÷k{ su{Lke W{h

(y{khe þkuÄ¾ku¤ yLkwMkkh) fhçk÷k{kt 38 ð»koLke níke.

(2) yçËwÕ÷kn su{Lke W{h ykþqhkLkk rËðMku 30

ð»koLke níke. íku{Lkku fkrík÷ nkLke rçkLk »kçkeík nÍh{e níkku.

¼køk

11

159 160

(3) R{hkLk su{Lke W{h þnkËík ð¾íku 28 ð»koLke

níke yLku íku{Lkku fkrík÷ çkLke Ëkh{{ktÚke yuf ÔÞÂõík níkku.

(4) syVh su{Lke W{h fhçk÷kLke fYýktríkfkLkk

Mk{Þu 26 ð»koLke níke. yu{Lkku fkrík÷ ¾q÷e rçkLk ÞÍeË

níkku.

[khuÞ MkknçkÍkËk nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{Lke

ÃkkMku rþûký-«rþûký ÃkBÞk níkk. íku rMkðkÞ ykÃkLkk {kuxk

¼kRyku R{k{ nMkLk y÷ÞrnMMk÷k{ yLku R{k{ nwMkiLk

y÷ÞrnMMk÷k{Lke ËMkoøkkn{kt íkhrçkÞík ÃkkBÞk níkk. íkuÚke

yk ÞwðkLkku fhçk÷k{kt ½ýe s çknkËwheÚke støk ÷zâk.

nÍhík yççkkMk y÷ÞrnMMk÷k{ nÍhík WB{w÷çkLkeLk

Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLke yð÷kË{ktÚke MkkiÚke {kuxk níkk.

íkuÚke s «ríkck{kt, økwýku{kt, MkhMkkR{kt, çkwrØ{kt, íkfðk

ÃkhnuÍøkkhe{kt, RçkkËík{kt, yËçk{kt, ½ýkt s Ÿ[k MÚkkLku

rçkhks{kLk níkk. íku{Lku nÍhík R{k{ nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{

yLku nÍhík ÍÞLkçk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLke MkkÚku ½ýe s

{nççkík níke. çkk¤ÃkýÚke s ykÃk ÃkkuíkkLke VhòuLku òýíkk

níkk yLku ÃkkuíkkLkk ¼kRyku yLku çknuLkkuLkk nwf{Lke íkkçkuËkhe

fhíkk níkk. nÍhík yççkkMk y÷ÞrnMMk÷k{Lkku Ëhßòu

nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{Lke çkÄe yð÷kË{kt nÍhík

R{k{ nMkLk y÷ÞrnMMk÷k{ yLku nÍhík R{k{ nwMkiLk

y÷ÞrnMMk÷k{ ÃkAe MkkiÚke yþhV yLku Wå[ Au. hkusu

ykþqhk ßÞkhu ykÃku ÃkkuíkkLkk ¼kR nwMkiLk RçLku y÷eLku

yðks ykÃke Mkkt¼¤e íÞkhu ykÃku ÃkkuíkkLkk

LkkLkk ¼kRykuLku Vh{kÔÞwt fu {khe RåAk Au fu ík{u {khkÚke

Ãknu÷kt ykÃkýk MkhËkh yLku {ki÷kLke {ËË {kxu Lkef¤ku.

íkuyku yuf ÃkAe yuf {uËkLk{kt økÞk. ¾qçk ÷zâk. ÃkkuíkkLkk

çknkËwh rÃkíkkLke çknkËwhe su íkuykuLku ðkhMkk{kt {¤e níke,

çkíkkðeLku þneË ÚkR økÞk.

•

nÍhík yççkkMk y÷ÞrnMMk÷k{Lkk ¼kRykuLkku sL{

nÍhík yççkkMk y÷ÞrnMMk÷k{Lkk ¼kR sLkkçk

yçËwÕ÷kn, sLkkçk R{hkLk yLku sLkkçk syVh níkk.

nÍhík yççkkMk y÷ÞrnMMk÷k{Lkk sL{ ÃkAe ÷øk¼øk

Lkð fu ËMk ð»ko ÃkAe sLkkçk yçËwÕ÷kn ÃkuËk ÚkÞk. sLkkçk

yçËwÕ÷kn ÃkAe çku ð»ko ÃkAe sLkkçk R{hkLk rçkLk y÷e

ÃkuËk ÚkÞk. ÃkAe sLkkçk R{hkLkÚke ÷øk¼øk çku ð»ko ÃkAe

sLkkçk syVh rçkLk y÷e ÃkuËk ÚkÞk.

(yçkMkkY÷ ykuÞqLk)

•

(3) yçËwÕ÷kn Lkk{ hk¾ðkLkwt fkhý

Mkhfkhu ¾ík{e {híkçkík MkÕ÷Õ÷knku y÷Þnu ðyk÷une

ðMkÕ÷{Lkk ðkr÷Ëu røkhk{eLkwt Lkk{ yçËwÕ÷kn níkwt. su

nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{Lkk Mkøkk fkfk níkk. fkfkLkk

Lkk{ ÃkhÚke ÃkkuíkkLkk yk çkuxkLkwt Lkk{ yçËwÕ÷kn hkÏÞwt níkwt.

161 162

(4) R{hkLk Lkk{ hk¾ðkLkwt fkhý

ykÃkLke ÃkuËkRþ ÃkAe nÍhík y{eY÷ {kuy{uLkeLk

y÷ÞrnMMk÷k{u ykÃkLkwt Lkk{ R{hkLk Lk¬e fhíkkt Vh{kÔÞwt:

{U yk çkk¤fLkwt Lkk{ {khk rÃkËhu røkhk{e ({kLkLkeÞ rÃkíkkS)

yçkw íkkr÷çkLkk Lkk{ ÃkhÚke yux÷k {kxu hkÏÞwt Au fu suÚke

{khk ðkr÷Ë {kuníkh{Lke ÞkË íkkS hnu.

nÍhík yçkwíkkr÷çkLkwt Mkk[wt Lkk{ R{hkLk níkwt. LksVu

yþhVLkk yuf ykr÷{Lku nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{u

Ïðkçk{kt ykðeLku Vh{kÔÞwt : “{khk çkuxkLku R{hkLk fÌkk

fhku. {U yuLkwt Lkk{ R{hkLk hkÏÞwt Au. ÷kufkuyu íkuLkwt Lkk{

WM{kLk «ÏÞkík fhe ËeÄwt Au. suÚke {khk rÃkíkkS sLkkçk

R{hkLk(yçkwíkkr÷çk y÷ÞrnMMk÷k{)Lke ÞkË íkkS hnu.”

(íkkunVyu nwMkirLkÞk ¼køk-1 Ãkus-163 {fík÷u yðk÷u{ Ãkus-93)

RçLku yrçk÷ nËeËu þhn Lknsw÷ çk÷køkkn{kt ¼køk-

9 Ãkus Lkt. 243 WÃkh WM{kLkLke søÞkyu yçËwhon{kLk

÷ÏÞwt Au.

•

(5) syVh Lkk{ hk¾ðkLkwt fkhý

ykÃkLkk sL{ ÃkAe nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{u

ykÃkLkwt Lkk{ syVh hkÏÞwt níkwt. suÚke syVhu íkiÞkhLke ÞkË

íkkS hnu nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{ ÃkkuíkkLkk ¼kR

syVhu íkiÞkhLku çkunË [kníkk níkk. suÚke ykÃkLkk ¼kR

syVh RçLku yçkeíkkr÷çkLkk Lkk{ ÃkhÚke ykÃkLkwt Lkk{

syVh hkÏÞwt. (yçkMkkY÷ ykuÞqLk Ãkus-35 «fkþLk LksVu yþhV)

•

(6) fhçk÷k{kt nÍhík WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn

y÷ÞnkLkk çkÄk s çkuxkykuLke fwhçkkLkeyku

fhçk÷k{kt ßÞkhu støkLkwt çkòh økh{ ÚkR økÞwt,

yun÷uçkÞíkLkk ÷kuneLkk ÃÞkMkk Íkr÷{ku yuf yuf Ãkh Ãkze

hÌkk níkk. yMknkçk yLku yLkMkkh fík÷ ÚkR økÞk níkk.

nðu çkLke nkrþ{ ÷kune{kt íkhçkíkh ÚkRLku nwMkiLk

y÷ÞrnMMk÷k{ WÃkh LÞkuAkðh ÚkR hÌkk níkk. nðu

íkuyku{ktÚke Ëhuf {uËkLku støk{kt sðk {kxu ík÷ÃkkÃkz ÚkR hÌkk

níkk. suLku {kufku {¤e òÞ Au íku støk{kt sðkLke RòÍík

{u¤ðe ÷u Au. íku {uËkLkLke íkhV Ëkuzu Au yLku {kuíkLke

ykt¾ku{kt ykt¾ku Lkk¾eLku çkkrLkÞu RM÷k{Lke árü{kt ¾wþe

{u¤ðe ÷u Au. ½ýkt çkÄk çkLke nkrþ{Lkk LkðÞwðkLkku ÃkkuíkkLke

fwhçkkLkeyku ykÃke [qõÞk Au.

nÍhík yççkkMk su{Lkk {kÚkk WÃkh fhçk÷kLke SíkLkku

Ëkhku{Ëkh Au íkuyku Ëhuf heíku fkurþþ fhe hÌkk Au fu {Lku

støk{kt sðkLke Ròsík {¤u. suÚke nwt {khe òíkLku ¾wËkLke

çkkhøkkn{kt Ãkuþ fheLku çkkçkkòLk y÷eLke çkkhøkkn{kt

[{fíkk [unhu ÃknkU[e òô. MkkÚku ykÃkLku yk ðkík Mkkrçkík

fhe Ëô fu ykÃku su RåAk {khe rð÷kËík Mk{Þu hk¾e níke

íku nwt Ãkqhe fheLku ykÔÞku Awt. Ãkhtíkw yççkkMk y÷{Ëkhu ÷~fh

163 164

nkuR, nwMkiLkLkk fwÔðíku çkksq nkuR {uËkLk{kt sðkLke Aqx

sÕËeÚke fuðe heíku {u¤ðe þfu ?

ík{k{ RríknkMkfkhku yuf{ík Au fu nÍhík yççkkMk

y÷ÞrnMMk÷k{ MkkÚku [kh Mkøkk ¼kRyku níkk. (1) nÍhík

yççkkMk y÷ÞrnMMk÷k{ (2)sLkkçk yçËwÕ÷kn (3) sLkkçk

R{hkLk (4) sLkkçk syVh. íku{Lkk ðkr÷Ën {kSËn

sLkkçk WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk yLku ðkr÷Ë

{krsË nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{ níkk.

{ík÷çk nÍhík yççkkMk y÷ÞrnMMk÷k{u ÃkkuíkkLkk

¼kRykuLku ®n{ík ykÃke. íkuyku çkÄk þnkËík {kxu sÕËeÚke

sÕËe {uËkLk{kt sðkLke RåAk ÔÞõík fhðk ÷køÞk. Lkk{qMku

RM÷k{ Ãkus Lkt. 163 WÃkh Au fu çkkøku {whíkÍðeLkk Vq÷

WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkk íkkhk ËrhÞkyu VLkk{kt

zqçkðkLkk þY ÚkÞk. nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{Lkk nkÚkkuLke

þÂõík nýkðk ÷køke. çkkÃkLke rLkþkLkeyku, y÷eLke ÞkËøkkhku

r{èe{kt ¼¤ðk ÷køke.

nÍhík yççkkMk y÷ÞrnMMk÷k{u ¼kRykuLke íkhV

òuÞwt, ÃkAe Vh{kÔÞwt : ÃÞkhku! ík{u {Lku {khk SðÚke ðÄkhu

ÃÞkhk Aku, yÍeÍ Aku Ãkhtíkw yksu {khe RåAk Au fu ík{u

çkÄk çkkçkk y÷e {whíkÍkLke r¾Ë{ík{kt, Ëhçkkhu hMkq÷{kt

[{fíkk [unhu ÃknkU[e òð. ík{khk sðkLke {wMkeçkíkLku y{u

MkeLkk{kt MknLk fheyu, ík{khk øk{{kt Mkçkh fheyu, hÍkyu

R÷kneLkk Ëhòík «kÃík fheyu.

Ãkhtíkw yk çknkËwh ¼kR yççkkMkLkk ¼kRyku íkku nwMkiLk

WÃkh rVËk Úkðk {kxu þnkËíkLkk þku¾{kt Ãknu÷uÚke çku[uLk

níkk. ¾wþ ÚkRLku rðLktíke fhu Au. çkzu ¼iÞk, y{khe Ãký

yu s ík{Òkk Au. ykÃkÚke Ãknu÷kt ¾qLk{kt zqçkeyu yLku

ykÃkýk çkwÍwøko ¼kR R{k{ ykfk nwMkiLk WÃkh LÞkuAkðh

ÚkR sRyu. nrÚkÞkh MkSLku ík÷ðkhku WXkðu Au. Mk÷k{u

rðËky fheLku {uËkLk íkhV Y¾Mkík ÚkkÞ Au. nÍhík nwMkiLk

y÷ÞrnMMk÷k{ yuf yuf ¼kRLku nMkhík ¼he árüÚke swyu

Au yLku íkuykuLku Y¾Mkík fhu Au. niËhLkk ®Mknku ðkhkVhíke

{uËkLk{kt òÞ Au, þwòyíku y÷ðeLkk òinh çkíkkðu Au,

®MknøksoLkk MkkÚku nw{÷k Vh{kðu Au, íkehku ðkøku Au, çkhAeyku

Ãkzu Au, ÍÏ{e ÚkRLku Ãkze òÞ Au, yLku ¼kR WÃkh fwhçkkLk

ÚkR òÞ Au, R{k{ nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{ ÷kþkuLku QXkðu

Au, {uËkLk{ktÚke Ÿ[feLku ¾i{k{kt ÷kðu Au.

nðu nÍhík WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkk

[kh VhÍtËkuLkk xqtfk ðýoLkku y{ku RríknkMkLke hkuþLke{kt

ðýoðeyu Aeyu.

•

(7) nÍhík WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkk çkeò

VhÍtË yçËwÕ÷kn RçLku y÷e y÷ÞrnMMk÷k{

yçËwÕ÷kn RçLk u y÷e nÍhík yççkkMk

y÷ÞrnMMk÷k{Lkk Mkøkk ¼kR níkk. ykÃk nÍhík yççkkMk

y÷ÞrnMMk÷k{Úke ÷øk¼øk ykX ð»ko LkkLkk níkk. ykÃkLke

165 166

fwÒkeÞík LkkrMk¾w¥kðkhe¾Lkk {wíkkrçkf yçkw {kunt{Ë níke.

ykÃkLke W{h 25 ð»koLke níke. ykÃkLku çknkËwhe yLku

ÞwØf¤k ðkhMkk{kt {¤e níke. ßÞkhu ykÃk {uËkLk{kt íkþheV

÷R økÞk íkku yÃkkh çknkËwhe çkíkkðeLku ÷kufkuLku ykùÞo[rfík

fhe ËeÄk. ykÃkLke W{hLkk rð»kÞ{kt RríknkMkfkhku ÷¾u Au

fu ykÃk ÃkkuíkkLkk ¼kR yççkkMkLkk fhíkkt W{h{kt 8 ð»ko LkkLkk

Au. ykÃkLke ðkr÷Ën {kuníkh{k Ãký sLkkçk Vkíku{k

rf÷krçkÞk(WB{w÷çkLkeLk) níkkt. ykÃku ÃkkuíkkLkk rÃkíkkS MkkÚku

ËMk ð»ko, nÍhík R{k{ nMkLk y÷ÞrnMMk÷k{Lke MkkÚku 20

ð»ko yLku R{k{ nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{Lke MkkÚku 30 ð»ko{kt

®sËøke çkMkh fhe yLku yk s 30 ð»ko ykÃkLke W{h Au.

(Ë{yíkwMMkkfuçkk Ãkus-236 yLkðkY÷ nwMkiLkeÞ Ãkus-68)

yçËwÕ÷kn RçLku y÷eLku fkuR yð÷kË Lk níke.

nÍhík yççkkMk y÷ÞrnMMk÷k{Lkk ºkýu ¼kRykuLke þkËeyku

ÚkR [qfe níke. LkkLkk LkkLkk çkk¤fku Ãký MkkÚku níkkt. Mk¤økíkk

íktçkwyku yLku Ëkuzíkk ½kuzkykuLke ðå[u yk f{rMkLk çkk¤fku Ãký

þneË ÚkR økÞkt. çkeçkeykuLku fuËe çkLkkððk{kt ykðe.

•

(8) {uËkLku støkLke íkhV ykøkufq[ yLku òtrLkMkkhe

ykÃk{kt fwËhíke çknkËwhe yLku òuþ níkku. {kuxk ¼kR

yççkkMk Ãký nkuMk÷k yVÍkR fhe hÌkk níkk, ®n{ík

ðÄkhe hÌkk níkk. ykÃk ½ýe s çkursøkhe MkkÚku ÷zâk.

ÞÍeËeykuLke MkVku [ehe Lkk¾e ÍçkhËMík nw{÷k fÞko. ykÃk

yk þçËku{kt hsÍ ÃkZíkk níkk. ÞwØ ËhBÞkLk ÃkZðk{kt

ykðíkk òuþe÷k yþykhLku hsÍ fnuðkÞ Au.

íkhsw{ku : “nwt yuf yÍe{w~þkLk çknkËwh yLku

yÍe{w~þkLk Mk¾eLkku VhÍtË Awt. yk s fkhý Au fu {khk

fkÞkuo yLku y{÷ku{kt yåAkR árü{kLk ÚkkÞ Au. ík{u

Mk{ßÞk? íku yÍe{w~þkLk nMíke fkuý Au? íku hMkq÷wÕ÷knLke

Q½kze ík÷ðkh Au. íku{Lkk yk{k÷ yLku fkÞkuo íkku MkqÞoLkk

«fkþLke su{ ËwrLkÞk WÃkh hkuþLk Au, íkuyku y÷e Au.”

•

(9) nÍhík yçËwÕ÷kn RçLku y÷e

y÷ÞrnMMk÷k{Lke þnkËík

hsÍ ÃkZâk ÃkAe ykÃku yk heíku nw{÷ku fÞkuo fu Mk{økú

÷~fh fktÃke QXâwt. RríknkMkfkhku ÷¾u Au,

ykÃku [¬eLke {kVf [¬h ÷økkðeLku Íkr÷{kuLku

ík÷ðkhÚke fkÃkðkLke þYykík fhe íkku ÞÍeËLkk ÷~fh{ktÚke

[e¾kuLke yðkòu çkw÷tË ÚkR. (íkkunVyu nwMkiLkeÞk ¼køk-1 Ãkus-

163 yLkðkhu nwMkirLkÞk Ãkus-68)

Ëw~{Lkkuyu òuÞwt fu yk çknkËwh WÃkh fkçkq {u¤ððku

{w~fu÷ Au. íÞkhu Ãkkt[ nòhLkk ÷~fhu yuf MkkÚku nw{÷ku fhe

ËeÄku. nÍhík yçËwÕ÷knu òuÞwt fu Ëw~{Lkku nðu MktÃkqýo íkkfkíkÚke

nw{÷ku fhe hÌkk Au íkku nfkyufw÷ {wMkeçkíkLkk fíkkoLkk ðýkoLkwMkkh

ykÃku nÍhík yççkkMkLku yðks ykÃke. ykÃk ykuLk rçkLk

y÷eLku ÷RLku {uËkLk{kt ÃknkUåÞk ÃkAe ºkýuyu Ëw~{Lkku WÃkh

nw{÷ku fhe ËeÄku. sLkkçk yçËwÕ÷knLke rçk÷fw÷ Mkk{u nkLke

RçLku Mkçkeík nÍh{e níkku. ykÃk ½ýkt ÍÏ{e ÚkR [qõÞk

níkk. suÚke Ëw~{Lkku ykÃk WÃkh økkr÷çk ykðe økÞk.

ykÃkLkk {wçkkhf Mkh WÃkh íkuýu ík÷ðkh {khe suLkkÚke

ykÃk þneË ÚkR økÞk.

(yçkMkkY÷ yÞLk Ãkus-34, çkunkY÷ yLkðkh ¼køk-1 Ãkus-232,

íkkhe¾u íkçkhe rs-6 Ãkus-257, ËByíkwMMkkfuçkk Ãkus-336)

•

(10) nÍhík yçËwÕ÷kn WÃkh R{k{u {kMkq{

nÍhík nwßsíkLkk Mk÷k{

yçËwÕ÷kn RçLku y÷e y÷ÞrnMMk÷k{ WÃkh Mk÷k{

ÚkkÞ, su{ýu {wMkeçkík WÃkh {wMkeçkík Íe÷eLku RBíkunkLk{kt

fkBÞkçke nkrMk÷ fhe yLku suyku ònuh heíku fhçk÷k{kt

RM÷k{Lke {nççkíkLke Mkkrçkíke ykÃke økÞk. Ëw~{Lkkuyu

su{Lku Ëhuf íkhVÚke ÍÏ{e fÞko. ¾wËk yu{Lkk fkrík÷ nkLke

rçkLk Mkçkeík nÍh{e WÃkh ÷yLkík fhu.

(rþVkWMMkwËqh Ãkus-111 «fkþLk {wtçkR)

•


ºkeò VhÍtË R{hkLk RçLku y÷e

nÍhík R{hkLk nÍhík yççkkMkLkk çkeò ¼kR níkk.

ykÃk sLkkçk yçËwÕ÷knÚke çku ð»ko {kuxk níkk. ykÃkLke W{h

28 ð»ko y™u fwÒkeÞík yçkw÷nMkLk níke. ykÃkLkwt Lkk{

{wçkkhf “R{hkLk” yux÷k {kxu hk¾ðk{kt ykÔÞwt níkwt fu

nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{Lkk ðkr÷Ëu røkhk{eLkwt Lkk{

“R{hkLk” níkwt. {kxu ykÃkLkk ËkËkLkk Lkk{ WÃkhÚke ykÃkLkwt

Lkk{ R{hkLk hk¾ðk{kt ykÔÞwt.

ykÃkLke W{hLkk rð»kÞ{kt RríknkMkfkhku ÷¾u Au fu

ykÃk ÃkkuíkkLkk ¼kR yçËwÕ÷knÚke çku ðhMk ÃkAe ÃkuËk ÚkÞk.

ykÃkLke {kËhu røkhk{e Ãký WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn

y÷Þnk níkkt. ykÃku ÃkkuíkkLkk rÃkËhu çkwÍwøkoðkh(rÃkíkkS)Lke

MkkÚku ykX ð»ko yLku ÃkkuíkkLkk ¼kR R{k{ nMkLk

y÷ÞrnMMk÷k{Lke MkkÚku yZkh ð»ko yLku R{k{ nwMkiLk

y÷ÞrnMMk÷k{Lke MkkÚku 28{kt ð»ko{kt SðLk çkMkh fÞwO.

yLku yk s (28 ð»ko) ykÃkLke fw÷ W{h Au. (yçkMkkY÷

yiLk Ãkus-34, yLkðkY÷ nwMkirLkÞk Ãkus-68 «fkþLk LksVu yþhV)

•

(12) {uËkLku støkLke íkhV ykøkufq[ yLku

òtrLkMkkhe

{uËkLk u støk{k t sðk {kxu nÍhík yççkkMk

y÷ÞrnMMk÷k{ ®n{ík ykÃke [qõÞk níkk. nðu nÍhík

yçËwÕ÷knLke þnkËíku nÍhík R{hkLkLkk Ëe÷{kt ðÄkhu

òuþ ÃkuËk fhe ËeÄku. ykÃk f{k÷ ËhßòLkk òuþ MkkÚku

{uËkLk{kt íkþheV ÷R økÞk. ykÃk yk hsÍ ÃkZâk,

íkhsw{ku : yÞ RM÷k{Lkk Ëw~{Lkku! nwt ík{Lku çkíkkðe

Ëuðk RåAwt Awt fu nwt {híkçkkðk¤k y÷eLkku çkuxku Awt. su{Lkk

167 168

WÃkh V¾ú fhe þfkÞ Au. {khk rÃkíkkS çkwÍwøko ykfk

Lkk{Ëkh y÷e Au. su{Lkk fkhLkk{k rðï{kt hkuþLk Au.

íkuyku hMkq÷wÕ÷kn MkÕ÷Õ÷knku y÷Þnu ðyk÷une ðMkÕ÷{Lkk

RçLku yB{ yux÷u fu fkfkLkk Ëefhk ¼kR Au. yLku {khk

¼kR nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{ Au su Mkðuo RLMkkLkku{kt ¾wËkyu

[qtxe fkZu÷k {fçkq÷ Au.

íku nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{ suyku hMkq÷wÕ÷kn yLku

ð÷eÞwÕ÷knLkk ÃkAe rðïLkk ík{k{ LkkLkk {kuxkykuLkk MkhËkh

Au. (LkkrMk¾w¥kðkhe¾ rs-2 Ãkus-257, çkunkY÷ yLkðkh ¼køk-1

Ãkus-623, ËByíkwMMkkfuçkk Ãkus-336)

•

(13) nÍhík R{hkLk rçkLk y÷eLke þnkËík

ykÃk Ãký yòuz çknkËwhe MkkÚku støk{kt Ãkzâk.

y[kLkf ¾q÷e RçLku ÞSË yMçkneyu yuf íkeh {kÞwO.

su íkehÚke ykÃk ½ýkt s f{òuh ÚkR økÞk. ykÃk f{hLke

íkhVÚke s{eLk WÃkh Ãkze økÞk. íÞkt íkku yuf ÔÞÂõík çkLke

R{kLk RçLku Ëkh{Lkku ykÔÞku. íkuýu ykÃkLkwt {kÚkwt fkÃke ÷eÄwt

(yçkMkkY÷ yÞLk Ãkus-34, {òr÷Mkw÷ {w¥kfeLk Ãkus-47 íkkhe¾u

íkçkhe ¼køk-6 Ãkus Lkt. 257, çkunkY÷ yLkðkh ¼køk-1 Ãkus 233)

•

(14) sLkkçk R{hkLk WÃkh R{k{ {yMkq{Lke Mk÷k{

íkhsw{ku : sLkkçk R{hkLk RçLku yçËw÷ {w¥kr÷çkLkk

n{Lkk{ R{hkLk rçkLk y{eY÷ {kuy{uLkeLk Ãkh Mk÷k{ nku.

¾wËk íku{Lku þneË fhLkkhk ¾w÷e RçLku ÞÍeË yMkçkne WÃkh

÷yLkík fhu.

(rþVkWMMkËh þhn rÍÞkhíku ykþqhk Ãkus-11 «fkþLk {wtçkR)

•

(15) nÍhík WB{w÷çkLkeLkLkk [kuÚkk VhÍtË

syVh rçkLk y÷e y÷ÞrnMMk÷k{

sLkkçk syVh rçkLk y÷e nÍhík yççkkMk

y÷{ËkhLkk ºkeò ¼kR níkk. ykÃk sLkkçk R{hkLkÚke

÷øk¼øk çku ð»ko LkkLkk níkk. ykÃkLke W{h 26 ð»koLke níke.

ykÃkLke fwÒkeÞík LkkMku¾w¥kðkhe¾Lkk fíkkoLkk WÕ÷u¾ «{kýu

yçkw yçËwÕ÷kn níke. ykÃkLke nÞkíkLkk rð»kÞ{kt

RríknkMkfkhku ÷¾u Au fu,

ykÃk ÃkkuíkkLkk ¼kR R{hkLkLkk çku ð»ko ÃkAe ÃkuËk ÚkÞk.

ykÃkLkk {kík]©e sLkkçk WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk

níkkt. ykÃku ÃkkuíkkLkk ðkr÷Ë {kuníkh{Lke MkkÚku 6 ð»ko y™u

¼kR R{k{ nMkLk y÷ÞrnMMk÷k{Lke MkkÚku 16 ð»ko yLku

¼kR R{k{ nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{Lke MkkÚku 26 ð»ko

økwòÞko. íkuÚke yk s íku{Lke W{h Au.

yÕ÷k{k þu¾ {kunt{Ë rçkLk f{k÷wÆeLk þkVuR ÷¾u

Au fu nÍhík y÷eLkk ¼kR sLkkçk syVhu íkiÞkh níkk.

su{Lku nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{ çkunË [kníkk níkk.

ykÃkLkku yk nk÷ níkku fu òu fkuR ykÃkLku syVhu íkiÞkhLkk

Lkk{Lkku ðkMíkku Ëuíkku níkku íkku ykÃkLkku økwMMkku Ãkkýe Ãkkýe

169 170

ÚkR síkku níkku. (swyku rfíkkçk {íkkr÷çkwMMkW÷ Ãkus-117)

yÕ÷k{k ÞsËe ÷¾u Au fu ßÞkhu støku {wíkk{kt syVhu

íkiÞkh þneË ÚkÞk níkk íÞkhu nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{u

Vh{kÔÞtw níkwt :

¼iÞk nðu {khe f{h íkqxe økR (yLkðkY~þnkËík

Ãkus-29) yçkMkkY÷ yiLkLkk fíkko ÷¾u Au fu :

nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{u ÃkkuíkkLkk VhÍtË

syVhLkwt Lkk{ yux÷k {kxu syVh hkÏÞwt níkwt, suÚke nÍhík

syVhu íkiÞkhLke ÞkË íkkS hnu.

•

(16) ykÃkLke {uËkLku støk{kt ykøkufq[ yLku òtrLkMkkhe

ykÃk ÃkkuíkkLkk çkeò ¼kRykuLke su{ ½ýkt çknkËwh

níkk. ykÃk {Ëuo {uËkLk níkk. ð¤e nÍhík yççkkMku çkkÃkLke

ðMkeGÞík ÞkË yÃkkðeLku òuþ{kt ðÄkhku fÞkuo. RríknkMkfkhku

÷¾u Au :

ykÃku ík÷ðkh MkkÚku {uËkLku støk{kt sRLku Ëw~{Lkku WÃkh

yuðk nw{÷k fÞko fu íkuykuLku VLkkLkk ½kx QíkkheLku ðuhrð¾uh

fhe ËeÄk. ykÃk yk hsÍ ÃkZe hÌkk níkk :

íkhsw{ku : nwt çkw÷tËeLkku çkkËþkn syVh Awt yLku

nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{Lkku VhÍtË Awt. suyku ½ýk

þÂõíkþk¤e yLku hn{rË÷ níkk. {khk fkfk yLku {k{qLke

þhkVík ðtþkð÷e «{kýu {khe þhkVíkLke ©uc økðkn Au.

nwt {khk R{k{ yLku {khk {kuxk ¼kR nwMkiLkLkku {ËËøkkh

Awt, suyku ½ýe {kuxe çkrûkMk fhLkkhk Au.

(íkkunVíkw÷ nwMkirLkÞk ¼køk-1 Ãkus-163, yçkMkkY÷ yiLk Ãkus-35,

çkunkY÷ yLkðkh ¼køk-1 Ãkus-223)

•

(17) sLkkçk syVh rçkLk y÷eLke þnkËík

ykÃk yòuz çknkËwhe MkkÚku nw{÷k fhíkk hÌkk fu

y[kLkf ykÃk WÃkh nkLke RçLku Mkçkeík nÍh{eyu ðkh

fÞkuo. ykÃk þneË ÚkE økÞk. (yçkMkkY÷ yiLk Ãkus-35)

•

(18) sLkkçk syVh WÃkh nÍhík R{k{ {kMkq{

nwßsík(ys.)Lke Mk÷k{

syVh RçLku y{eY÷ {kuy{uLkeLk y÷ÞrnMMk÷k{

WÃkh Mk÷k{ ÚkkÞ suyku ÃkkuíkkLke òLkLke fwhçkkLke Ãkuþ

fhðk{kt ½ýkt s Mkçkh fhLkkhk níkk. økwhçkíkLke nk÷ík{kt

ðíkLkÚke fkZðk{kt ykÔÞk níkk. suyku støk {kxu Ëe÷kuòLkÚke

íkiÞkh níkk. suyku {uËkLku fkhÍkh{kt ykøk¤ ðÄeLku nw{÷ku

fhLkkhk níkk. su{Lku ÷kufkuyu íku{Lke çknw{ríkLkk fkhýu

{øk÷qçk fhe ËeÄk. ¾wËk íku{Lkk fkrík÷ nkLke rçkLk Mkçkeík

WÃkh ÷yLkík fhu.

(yþVkWMMkkuËqh þhn rÍÞkhíku ykþqhk «fkþLk {wtçkR)

�171 172

174

nÍhík WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kny÷ÞnkLke rþ{hLke MkkÚku fkuR

MkøkkR Lk níke

(1) rþ{h rÍ÷òuþLk Íwçkkçke LkMkçk yLku ðtþ

LkVhíksLkf ð]ûkLkwt fzðwt V¤, 10 yÚkðk 11

rnshe{kt ¾LkkÍ rçkLk nkrhMk rçkLk ÍLkyLkk ÃkuxÚke ÃkuËk

ÚkÞku níkku yLku íku çkLke yÍhn rçkLk ÍiË ÷kíkLkk fçke÷kLkku

níkku. ¾LkkÍLkku rzûkLkhe{kt yÚko çkËçkkuËkh †e Au suLku

MkVuË fkuZLke çke{khe nkuÞ. yMk÷ Lkk{Lke ¾çkh LkÚke.

rþ{hLku fkuZLke çke{khe ÃkkuíkkLke {kÚke ðkhMkk{kt {¤e níke.

íkuLkk çkkÃkLkwt Lkk{ þhS÷ rçkLk ykðh níkwt. rÍ÷òuþLk

yux÷k {kxu fnuðkÞ Au fu íkuLke Akíke ykøk¤ Lkef¤u÷e

níke. Íçkkçk yuf çke{kheLkwt Lkk{ Au.

rþ{hLkk rð»kÞ{kt nÍhík hMkq÷wÕ÷kn MkÕ÷Õ÷knku

y÷Þnu ðyk÷une ðMkÕ÷{Lke ¼rð»Þðkýe :

RçLku yMkeh çkLke W{GÞkLku ðu[kR økÞu÷ku. íkuLkwt Lk{f

¼køk

12

175 176

¾kíkku {kýMk níkku. íkuýu WMkËw÷økkçkk{kt rÍ÷òuþLkLku

Mknkçkeyu hMkq÷ Mkkrçkík fhðkLke fkurþþ fhe Au. òu fu

hMkq÷wÕ÷kn MkÕ÷Õ÷knku y÷Þnu ðyk÷une ðMkÕ÷{ íkuLkk

rðþu yk ¼rð»Þðkýe fhe [qõÞk níkk :


Vh{kðu Au fu :

“nwt yuf fkuZe fwíkhkLku òuR hÌkku Awt. su {khe

yun÷uçkÞíkLkwt ¾qLk [qMke hÌkku Au.” rþ{hLku MkVuË ËkøkLke

çke{khe níke. (íkkhe¾ RçLku f»keh)

yÕ÷k{k rfþðhe {ykíkÞLkLkk Ãkus Lkt. 369 WÃkh

÷¾u Au fu Íwnih rçkLk fiLk çks÷eyu fhçk÷k{kt rþ{hLku

ÞçLk÷ çkku÷ y÷k yfeçkuGne fheLku ÃkkufkÞko, yÚkkoík yÞ

LkkÃkkfLkk Ãkwºk su W÷xe ÄkhÚke Ãkuþkçk fhíkku níkku. Íwnih

suðk çkwÍwøkoLkwt yk ÔÞtøk fhðwt nfefíkÚke rð{w¾ Lk níkwt.

rþ{hLkku çkkÃk fkuR Ãkkøk÷ çke{khe{kt MkÃkzkRLku ŸxLke su{

Ãkuþkçk fhíkku níkku.

•

(2) LkMkçk ðtþ

rþ{hLkk çkkÃkLkku þshku yk Au.

þhrs÷ RçLku ykðh RçLku W{h RçLku Íwçkkçk RçLku

{kr÷f RçLku hçkeÞk RçLku Lkw{ih.

rþ{hLkku çkkÃk W{h RçLku ÍçkkçkLke yð÷kËÚke Au

íkuÚke s rþ{hLku “yÍÍwçkkçke” fnuðkÞ Au. òu fu rþ{h

rÍLkkÍkËn níkku suÚke íkuLkku þshku {¤íkku LkÚke. íku fçke÷yu

çkLke rf÷kçkÚke LkÚke.

rþ{hLke WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkk

¾kLkËkLkÚke Ëqh ËqhLke Ãký MkøkkR Mkkrçkík Úkíke LkÚke. yk

íkku çkLke W{GÞkLkk Lkkufh çkLke [qfu÷k, ðu[kR økÞu÷k

RríknkMkfkhkuLke fkÕÃkrLkf ðkíkku Au. íkuÚke s W{h rçkLk

ÍwçkkçkLke yð÷kË Íwçkkçke fnuðkÞ Au.

rþ{h çkLke ÍwçkkçkÚke níkku, çkLke rf÷kçkÚke Lkrn.

(WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk MkiÞËíkwrÒkMkkR÷ yhçk MkiÞË {unËe

Mkðesw÷ ¾íkeçk Ãkus-58)

•

(3) nwr÷Þk [unhku-{nkuYt þf÷ Mkwhík

rþ{hLkwt [Ãkxwt yLku ÷ktçkw, LkkLke ykt¾ku ytËh ½wMku÷e,

ËkZe ¼hkðËkh, {kUÚke nt{uþk çkËçkku ykðíke níke. [unhk

WÃkh þeík¤kLkk Ëkøk níkk. fË ½ýwt Ÿ[w yLku þheh ¾qçk

s ¼hu÷wt níkwt. ykøk¤Lkk çku Ëktík ykøk¤ Lkef¤u÷k níkk.

Akíke WÃkh MkVuË Ëkøk níkk. ½ýku s ÷k÷[e {kýMk níkku.

(fn÷w÷ yLkÍkh)

•

177 178

(4) çkþkhíku R{k{ - R{k{Lke ¼rð»Þðkýe

{ykríkLkLkk fíkko rfíkkçk {LkkrfçkLkk nðk÷kÚke ÷¾u

Au fu ykÃkLkk {ËeLkkÚke Rhkf sðkLkk MkVh ËhBÞkLk ykÃk

Wfçkíkw÷ çkíkLk WÃkh ÃknkUåÞk íÞkhu ykÃk WÃkh ftRf

økwLkqËøke suðwt ÷køÞwt, suLku Ÿ½-òøkíke nk÷ík fnu Au.

yufË{ sÕËeÚke òøke økÞk. ÃkkuíkkLkk MkkÚkeykuLku MktçkkuÄLk

fheLku Vh{kÔÞwt : {U MðÃLk òuÞwt Au. su{ fu ½ýkt çkÄk

fqíkhkykuyu {khe WÃkh nw{÷ku fÞkuo suÚke {Lku Vkze Lkk¾u,

{khe Lkk¾u. yuf fkçkh[eíkhk htøkLkku fqíkhku ykøk¤ ðÄe

ðÄeLku {khe WÃkh nw{÷ku fhíkku níkku. {kYt {kLkðwt Au fu {khku

fkrík÷ íku xku¤k{kt íku s Au, su MkVuË Ëkøkðk¤ku Au. yk

¼rð»Þðkýe fkrík÷Lke yku¤¾ {kxuLke níke.

•

(5) rþ{hLkku ÄtÄku

rþ{hLkk ÄtÄk hkusøkkh{kt yk ÷ÏÞwt Au fu †eykuLke

Ë÷k÷e fhíkku níkku. íkuLke ÃkkuíkkLke yuf Akufhe þ{hkLkk su

½ýe s nMkeLk yLku ¾qçkMkqhík níke. íku þYykík{kt íkku

ÞÍeËLke ÃkkMku hne. ÃkkA¤Úke RçLku rÍÞkËLkk ½hLke þku¼k

çkLke.

RçLku {hòLkkyu 9 {kunho{ sw{uhkíkLkk rËðMku rþ{hLkk

Lkk{u yuf Ãkºk ÷ÏÞku fu :

“òu RçLku MkyË støkÚke rfLkkhu Úkíkku Ëu¾kÞ yuðwt ÷køku

fu yu støkÚke fíkhkÞ Au, Ëqh ¼køku Au íkku íkuLku fík÷ fheLku

nwfw{íkLke ÷økk{ íkkhk nkÚk{kt ÷R ÷usu.”

fux÷kf fnu Au fu rþ{h òíku s sRLku RçLku rÍÞkËÚke

yk «{kýuLkwt ÷¾ký ÷¾e ÷kÔÞku níkku. RçLku MkyËLku yk

ðkíkLke øktÄ ykðe økR, suÚke çkeò s rËðMku støkLkwt çÞwøk÷

çkòðe ËeÄwt.

WçkuËwÕ÷kn rçkLk rÍÞkËu ßÞkhu fqVkLkku [kso Mkt¼kéÞku

íÞkhu íku rËðMkku{kt rþ{h ÞÍeËLke ÃkkMku níkku, íkuLkku r{ºk

níkku. rþ{hu Ëh¾kMík fhe fu {Lku Ãký fqVk {kuf÷e Ëuðk{kt

ykðu. ÞÍeË yufË{ sÕËe íkku hkS Lk ÚkÞku, ÃkAe VkÞËku

Ëu¾kíkkt Ròsík ykÃke ËeÄe. rþ{h [kh nòh rMkÃkkneykuLkku

f{kLzh çkLkeLku {uËkLku fhçk÷k{kt {kuf÷e ykÃkðk{kt ykÔÞku.

ykþqhkLkk rËðMku òýu fu rþ{h RçLku MkyËLkk nkÚk Lke[u

níkku. Ãkhtíkw nfefík{kt íku RçLku MkyËLkku «ríkûkf, íkuLke

Ëu¾hu¾ hk¾Lkkhku níkku. su su ðkíkku RçLku MkyËLkk {kuZuÚke

Lkef¤íke níke íkuLke yk ¾qçk s òt[Ãkzíkk÷ fhíkku níkku,

íkku¤íkku níkku. fkhý fu yuLkk Ëe÷Lke RåAk íkku yk s níke

fu òu shkÃký ðnu{ðk¤e ðkík RçLku MkyËLkk {kUÚke Lkef¤u

íkku íkhík s íkuLku çknkLkwt çkLkkðe nwfw{íkLke ÷økk{ ÃkkuíkkLkk

nkÚk{kt ÷R ÷u. RçLku rÍÞkËLkku RhkËku Ãký yk «{kýuLkku

s níkku. Ãkhtíkw RçLku MkyËLke {¬khe yLku [k÷kfeyu

rþ{hLkku fkuR Ëkð [k÷ðk Lk ËeÄku.

•

179 180

(6) rþ{hLke yÄ{íkk, Lke[íkk yLku MktøkrË÷eÃkýwt

fnu Au fu yLÞkÞ, yíÞk[kh, yLkerík yLku Íw÷{Lke

{LknqMk Mkqhík çkku÷íkk fwhykLkLkk Ãkrðºk MkeLkk WÃkh Mkðkh

ÚkR økÞku. rLk:MknkÞ MkiÞËw~þkunËkyu nwßsík ík{k{ fhðk

{kxu ÃkqAâwt, íkw {Lku òýu Au? fÌkwt, nkt, íkku ÃkAe fu{ fík÷

fhu Au? sðkçk ykÃÞku, MkkuLkkLke ÷k÷[.

Mkçkh yLku ¾wËkLke hÍk{tËeLkk ðkhMkËkh nS MksËk{kt

níkk fu yÕ÷knLke çkkhøkknÚke ÄwífkhkÞu÷, ríkhMf]ík,

÷yLkíkeÚke ykx÷e Mkçkh Lk ÚkR fu ykÃkLku MksËk{ktÚke

QXðk Ëu. Ãkrðºk rsM{ Ãkh {wçkkhf økhËLk íkhVÚke çkuMke

økÞku, yuðe heíku ¾Lsh VuhððkLkwt þY fÞwO suðe heíku fMkkR

½uxkLku Íçkn fhu Au. yÕ÷kn! yÕ÷kn! shkÞ hn{ Lk

ykðe yk ÃkÚÚkhËe÷Lku, Mkh {wçkkhfLku íkLk {wçkkhfÚke swËwt

fhe W{h rçkLk MkyËLke Mkk{u Ähe ËeÄwt.

¾wþe{kt Lkk[ðk ÷køÞku. yk LkkÃkkf þknu fhçk÷kLkk

Mkh {wçkkhfLku ¼k÷k WÃkh xufðe VkusLke ykøk¤ ykøk¤

hnuíkku níkku. fhçk÷kÚke fqVk yLku fqVkÚke Ër{~f ÃknkUåÞku.

rfÕ÷kLkk ËhðkòLke LkSf sRLku Mkhu R{k{ nwMkiLk

y÷ÞrnMMk÷k{Lku çkþehLkk Ãkwºk {kr÷fLku ykÃke ËeÄwt.

Ër{~f{kt yuf ÷ktçke {wÆík MkwÄe ÞÍeËLkk Ëhçkkh{kt

RLyk{Lke ÷k÷[{kt hkufkÞku. fkÕÃkrLkf Ãkw÷kð Ãkfkðíkku

hÌkku, Ãkhtíkw [kð÷ íkku ÃkÚÚkhLkk níkk, Ãkw÷kð õÞktÚke Ãkkfu,

nðu WB{eËLke ÷kfzeyku çk¤e [qfe níke. ÞÍeËLkk snÒk{

hMkeË ÚkÞk MkwÄe ykþ ÷økkðe çkuMke hÌkku. ÷k÷[Lke R{khík

Ãkze økR. ð¤e yk Ãký Mkkt¼¤e ÷eÄwt fu R{k{ nwMkiLk

y÷ÞrnMMk÷k{Lkk fík÷Lkku çkË÷ku ÷uLkkhkykuLke ík÷ðkhku

BÞkLkÚke Lkef¤e [qfe Au. rþ{hu yk ík÷ðkhkuLke ðkík

Mkkt¼¤íkkt nkuþnðkþ Ãký økw{kðe ËeÄk. Auðxu {wMkyçk

rçkLk ÍwçkihLke çkøk÷{kt ¼hkðk íÞkt ¼køÞku.

•

(7) rþ{hLke {kuík

yk snÒk{e ÷yLkíke {kÞqMkeLkku rþfkh níkku. yuf

hkíku ËMk ykðk ÷yLkíkeyku su{kt MkLkkLk rçkLk yLkMk,

ÞÍeË rçkLk {nkheçk yLku MkwhË rçkLk yçËwÕ÷kn ðøkuhu Ãký

níkk, fqVkÚke çkMkhk íkhV ¼køÞk. fkhý fu y{eh {wÏíkkh

fhçk÷kLkku çkË÷ku ÷uðk {kxu Q¼k ÚkÞk níkk. yk ËhBÞkLk

y{eh {wÏíkkhLkk økw÷k{ ¾ihLku yk ðkíkLke ¾çkh ÚkR fu

yk nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{Lkk fkrík÷ku ¼køke [qõÞk Au. ¾ih

{kuík çkLkeLku íku{Lke ÃkkA¤ Ãkzâk. ¾ihu ÃkkuíkkLke MkkÚku fux÷kf

MkðkhkuLku Ãký ÷eÄk.

yk çkË{kþ fkrík÷kuLkku ¼uxku íkku ÚkÞku, Úkkuzef ÍÃkkÍÃke

{khk{khe Ãký ÚkR. Ãkhtíkw yk LkkÃkkf rþ{h ¼køke Aqxâku.

fw÷íkkrLkÞk Lkk{Lkk økk{{kt sRLku AwÃkkR økÞku. y{eh

{wgkhu yçËwÕ÷kn rçkLk fkr{÷ yLku W{h rçkLk nkrsçkLku

181 182

300 nrÚkÞkhçktÄ Mkðkhku MkkÚku rþ{hLke ík÷kþ{kt hðkLkk

fÞko. yçËwÕ÷kn rçkLk fkr{÷u Ãký ÃkkuíkkLkk ÷~fh MkkÚku

fw÷íkkrLkÞk{kt s Ãkzkð LkkÏÞku níkku. fw÷íkkrLkÞk økk{{kt

ykþhku ÷R yk ¾qLke xku¤kyu yuðku VUMk÷ku fÞkuo fu {wMkyçk

rçkLk ÍwçkuhLku ÃkkuíkkLkk ynª ykððkLke ¾çkh ykÃkðk{kt

ykðu suÚke yuf ÞnqËe LkðÞwðkLkLku {sqhe yLku yuf fkøk¤

ykÃkeLku çkMkhk hðkLkk fÞkuo.

y{eh {wgkhLkk ÷þfhu MktËuþku ÷R sLkkhLku røkhVíkkh

fhe ÷eÄku. yçËwÕ÷knLke Mk{ûk hsq fÞkuo yLku Ãkºk ðkt[íkk

¾çkh Ãkze fu rþ{h yLku íkuLkk MkkÚkeËkhku fw÷íkkrLkÞk{kt s

AwÃkkÞk Au. suÚke yçËwÕ÷kn RçLku fkr{÷u økk{Lku ½uhku

LkkÏÞku. rþ{hu òuÞwt fu yk íkku òLk Ãkh s ykðu÷k Au.

ík÷ðkh WXkðeLku MkeÄku yçËwÕ÷kn rçkLk fkr{÷Lke Mk{ûk

nksh ÚkR økÞku. W{h rçkLk nkrsçku rþ{hLku òuÞku íkku

ík÷ðkhLkku yuðku ½k fÞkuo fu ík÷ðkh rþ{hLke Akíke{kt

Qíkhe økR. íkuLkk çku xqfzk ÚkR økÞk. s{eLk WÃkh Zuh ÚkR

Ãkzâku. ({wgkhLkk{k)

yLkkrMkY~þnkËíkiLkLkk fíkko ÷íkkRVu yþhVeLkk

nðk÷kÚke ÷¾u Au fu fhçk÷k{kt ÷qtxVkx ËhBÞkLk rþ{hLku

Úkkuzwtf MkkuLkwt {¤e økÞwt níkwt. íku MkkuLkwt íkuýu ÃkkuíkkLke ËefheLku

íkkunVk{kt ykÃke ËeÄwt. íku MkkuLkw Akufheyu MkkuLkeLku ½huýwt

çkLkkððk {kxu ykÃke ËeÄwt. yçËw÷ fhe{ rçkLk ÞøkVqh MkiVe

hkðe Au fu MkkuLkeyu ßÞkhu MkkuLkkLku ykøk WÃkh {qõÞwt íkku hk¾

çkLkeLku Qze økÞwt. rþ{hLku yk ðkíkLke ¾çkh ykÃkðk{kt

ykðe. íkuýu økwMMku ÚkRLku MkkuLkeLku XÃkfkÞkuo. fÌkwt fu íkwt MkkuLkwt

[kuhe økÞku Au. {khe ÃkkMku çkeswt MkkuLkwt Au íkuLku {khe Mk{ûk

ykøk{kt Lkk¾eLku çkíkkð. ßÞkhu çkeswt MkkuLkwt ykøk WÃkh {qõÞwt

íkku íku Ãký hk¾ çkLkeLku hne økÞwt. rþ{h fhçk÷k{ktÚke

R{k{ nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{Lkku yuf Ÿx Ãký nktfe ÷kÔÞku

níkku. íkuýu íkuLku Íçkn fheLku íkuLkwt økku~ík fqVkðkMkeykuLku

ðnUåÞwt. rþ{hu ¾kMk íku ÷kufku{kt yk økku~ík ðnUåÞwt níkwt suyku

fhçk÷kLke støk{kt {kusqË níkk yLku yun÷uçkÞíku yíknkhLkk

Ëw~{Lk níkk. y{eh {wgkhu yuf yuf ðkíkLke LkkUÄ fhe.

su{Lkk su{Lkk ½hku{kt íku økku~ík ÃknkUåÞwt níkwt íku{Lkk ½hkuLku

Ãkzkðe Lkk¾e íkuykuLku fík÷ fhe LkkÏÞk.

(fn÷ku÷ yLÍkh Ãkus-182)

yçkwçkfh rçkLk yççkkMk yçkw RMnkf MkçkR rhðkÞík

fhu Au fu yuf rËðMk rþ{h íku{Lke MkkÚku Lk{kÍ ÃkZe hÌkku

níkku. Lk{kÍ ÃkAe íku {økrVhíkLke Ëwyk {ktøkðk ÷køÞku.

fkuRyu íkuLku fÌkwt, íkkhe çkrûkMk fuðe heíku þõÞ Au? ßÞkhu

íkU LkðkMkyu hMkq÷ yLku ð¾íkLkk R{k{Lku çkuøkwLkkn fík÷

fÞko Au. íkuýu fÌkwt, {U su ftR fÞwO íku nkrf{Lkk nwf{Úke

fÞwO Au. òu Lk fhík íkku økÄuzkÚke çkËíkh níkku.

(fn÷w÷ yLÍkh)

yk ðkíkkuÚke MÃkü ònuh ÚkkÞ Au fu yk ÷kufku R{k{

nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{Lkk fík÷Lku økwLkkun Mk{síkk Lk níkk

çk÷fu Mkðkçk Mk{síkk níkk. òu økwLkkun Mk{sík íkku sYh

þnkËíku R{k{ WÃkh htòuøk{ fhík. htòuøk{ fhLkkhkykuLke

MkkÚku ¼køkeËkh çkLkík. fnu Au fu fík÷ fhíkk ð¾íku

rþ{hLke W{h 56 fu 57 ðhMkLke níke. suÚke íkuLkku sL{

10 fu 11 rnsheMkLk nkuR þfu Au. 66 fu 67 rnshe{kt

fík÷ ÚkÞku. ËwrLkÞk yuLkk ÃkkÃkÚke {wõík ÚkR.

(yþrfÞkyu Vwhkík)

•

(8) y{kLkLkk{kLke nfefík

ÞÍeË yLku RçLku rÍÞkË çktLku {÷WLkku yuf [k÷çkkS

h{ðk økÞk Ãkhtíkw íku{kt VkÔÞk Lkrn. y{u ykøk¤ rþ{h

{÷WLkLkku þshku-ðtþ-LkMkçk ðýoðe [qõÞk Aeyu. íkuLkku

ðtþ-LkMkçk õÞktÞu sLkkçk WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn

y÷ÞnkLku {¤íkku ykðíkku LkÚke. AíkktÞ yk {¬khkuyu yuf

Lkðe [k÷ [k÷e. yk [k÷ [k÷ðk ÃkkA¤Lkku yk Íkr÷{kuLkku

nuíkw yk níkku fu fkuRÃký heíku R{k{Lku f{òuh çkLkkðe

Ëuðk{kt ykðu. yk {÷WLkku òýíkk níkk fu íku{ýu niËhu

fhkoh-økihu Vhkoh þuhu¾wËk y÷eLke yki÷kËÚke {wfkçk÷ku

fhðkLkku Au. òu fkuRÃký çknkLku WB{w÷çkLkeLkLku çknuLk

çkLkkðe Ëuðk{kt ykðu yLku íku{Lkk [khu çkuxkykuLku ¼kýeÞk

çkLkkðe íkuykuLku y{kLk çkÏþe {uËkLk{ktÚke ¾Mkuze ÷uðk{kt

ykðu íkku nwMkiLk f{òuh ÚkR òÞ. suÚke nòhku ÞÍeËe

MkirLkfkuLke fík÷ su WB{w÷çkLkeLkLkk yk çknkËwhku îkhk

ÚkðkLke Au íku Ãký yxfe òÞ. yk{ yuf fktfhu çku Ãkûke

{he òÞ.

•

yÕ÷k{k þu¾ íkkrnh Mk{kðe LksVe ÷¾u Au fu,

yçËwÕ÷kn rçkLk yçke y÷ {n÷ rçkLk rnÍk{

rçkLk ¾kr÷Ë rçkLk hçkeÞk rçkLk ykr{h÷ ðneËe

{kuyÍTÍ{k yLku {kuníkh{k WB{w÷çkLkeLkLkk ¼ºkeò

Úkíkk níkk. suyku fqVk{kt RÍTÍíkÃkkºk ÔÞÂõík økýkíkk

níkk. yk íÞkhLke ðkík Au ßÞkhu rþ{h RçLku rÍÞkËLkku

Ãkºk ÷RLku fhçk÷k íkhV sR hÌkku níkku. íku ð¾íku yk

yçËwÕ÷kn (WB{w÷çkLkeLkLkk ¼ºkeò) RçLku rÍÞkËLkk

Ëhçkkh{kt nksh níkk. íku{ýu yçËwÕ÷kn RçLku rÍÞkËLku

fÌkwt fu y{khk ¾kLkËkLkLke yuf AkufheLkk Ãkwºkku nwMkiLk

y÷ÞrnMMk÷k{Lke MkkÚku Au. ykÃk íku{Lkk {kxu y{kLk

÷¾e ykÃkku. RçLku rÍÞkËu ÷¾ký ÷¾e ykÃÞwt.

yçËwÕ÷kn rçkLk yçke {n÷u ÃkkuíkkLkk yuf økw÷k{ MkkÚku

suLkwt Lkk{ fÍ{kLk níkwt, yk ÷¾kýLku hðkLkk fÞwO. økw÷k{

yk ÷¾ký ÷RLku yk òtçkkÍ çknkËwhkuLke ÃkkMku ykÔÞku

yLku fÌkwt : yk ykÃkLkk {k{wÍkË ¼kRyu y{kLkLkk{w

183 184

{kufÕÞwt Au. yk [khu ÞwðkLkkuyu fÌkwt, y{khk ¼kRLku

y{khk Mk÷k{ fnuþku MkkÚku fnuþku fu y{Lku yk y{kLkLke

sYhík LkÚke. ¾wËkLke y{kLk y{khk {kxu RçLku rÍÞkËLke

y{kLkÚke çkuníkh Au.

rþ{h rçkLk rÍ÷òuþLku yk ðkíkLkku VkÞËku

WXkððk RåAâwt. fhçk÷k ÃknkU[eLku «Úk{ fkÞo íkuýu

yk fÞw O fu íku nwMkiLke ÷~fhLke Mkk{u ykÔÞku yLku fÌkw t

fu {khe çknuLkLkk Ãkwºkku yçËwÕ÷kn, syVh, yççkkMk

yLku R{hkLk õÞkt Au?

yk ÞwðkLkku rþ{hLkk «&™kuLkku W¥kh Ãký ykÃkðk

{ktøkíkk Lk níkkt. Ãkhtíkw ¾wË {Í÷q{u fhçk÷kyu ¼kRyku

íkhV òuÞwt, Vh{kÔÞwt : rþ{h VkrMkf íkku Au s Ãkhtíkw íkuLkk

«&™Lkku sðkçk ykÃkku. íku ík{khk {k{k çkLke hÌkku Au.

R{k{Lkku nwf{ Ãkk{eLku yççkkMk, syVh, R{hkLk yLku

yçËwÕ÷kn íktçkwLke çknkh ykÔÞk. ÃkAe yufe yðksu

fÌkwt: íkw þwt RåAu Au? rþ{hu fÌkwt, {khe çknuLkLke yð÷kË

nkuðkLkk fkhýu ík{u ÷kufku y{kLk{kt Aku. çknkËwhkuyu fÌkwt,

¾wËk ÷yLkík fhu íkkhe WÃkh yLku íkkhe y{kLk WÃkh.

y{Lku íkku y{kLk {¤u Au yLku VhÍtËu hMkq÷ R{k{ nwMkiLk

y÷ÞrnMMk÷k{Lku y{kLk LkÚke? yÞ Ëw~{Lku ¾wËk! íkw

y{Lku nwf{ ykÃku Au fu y{u y{khk ¼kR VhÍtËu hMkq÷

yLku y{khk MkhËkhLku AkuzeLku VkrMkf yLku nhk{eLke

185

çkÞyík fheyu? yk Mk¾ík sðkçkÚke WB{w÷çkLkeLk

Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkk ®MknkuLke yzøkíkk yLku

ðVkËkheLkku ÏÞk÷ ykðu Au fu SðLk SððkLkku hMíkku MkkV

níkku. nS íkku Qøkíke ÞwðkLke níke AíkktÞ yk çknkËwhkuyu

{kuíkLku ÃÞkhe çkLkkðe-RrgÞkh fhe. yk fkuR {k{q÷e

Ëe÷Lkk ÔÞÂõíkLkwt fk{ LkÚke.

(yçkMkkY÷ yiLk Ve yLkMkkhe÷ nwMkiLk Ãkus-41)

�

186

188

nÍhík WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kny÷ÞnkLke yð÷kË-çkuxkyku

yLku íku{Lke yð÷kË

(1) MkkiÚke {kuxk VhÍtË nÍhík yççkkMk

y÷ÞrnMMk÷k{

MkkiÚke {kuxk «Úk{ Ãkwºk “yççkkMk” Au. ykÃkLkk

VÍkyu÷ rfíkkçk{kt ½ýk rðMíkkhÚke ykðu Au. rçknkY÷

yLkðkh{kt yk rhðkÞík {kusqË Au :

nÍhík yççkkMk çknkËwh níkk. Ÿ[k fËLkk yLku

¾qçkMkqhík níkk. yux÷k Ÿ[k níkk fu ßÞkhu íkuyku ½kuzk WÃkh

Mkðkh Úkíkk íkku çktLku ÃkøkLkk ytøkqXk s{eLkLke MkkÚku ÷økkðe

÷feh çkLkkðe þfíkk.

ykÃkLke íkkheV{kt R{k{ syVh MkkrËf

y÷ÞrnMMk÷k{u Vh{kÔÞwt : {khk fkfk yççkkMk ËeLke ËqhtËuþe

Ähkðíkk níkk. R{kLk{kt ½ýkt s {sçkqík níkk. hkusu ykþqhkLkk

ykÃkLkk fkhLkk{k yLku çknkËwhe ¼Þko nw{÷k ykÃkLkk {sçkqík

R{kLkLke økðkne Au. ykÃkLke RM÷k{Úke {nççkík ykÃkLkk

¼køk

13

189 190

hkusu ykþqhkLkk fkhLkk{kykuÚke ònuh ÚkkÞ Au.

ykÃkLke RM÷k{Úke {nççkík, R{k{Úke ðVkËkhe yLku

R{kLkLke Ãkwgøke ({sçkqíkkR) íkku íÞkhu ònuh ÚkR ßÞkhu

yçËwÕ÷kn rçkLk yçke y÷{n÷ rçkLk rnÍTÍk{ rçkLk

rf÷kçkeyu ykÃkLkk Lkk{u yuf Ãkºk ÷ÏÞku, su{kt nÍhík

yççkkMk y÷ÞrnMMk÷k{ yLku ykÃkLkk ºký ¼kRykuLkk

Lkk{u yuf y{kLkLkk{wt níkwt fu nwMkiLkLkk ÷~fhÚke swËk ÚkRLku

W{h MkyËLkk ÷~fhLke MkkÚku ¼¤e òyku, yÚkðk Võík

R{k{ nwMkiLkÚke y÷øk ÚkR òyku. yk s Ãkºk ÷RLku rþ{h

fhçk÷k ykÔÞku níkku. ¾hu¾h yk Ãkºk nÍhík WB{w÷çkLkeLk

Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkk ¼ºkeòLkku níkku. rþ{h yk ÃkºkLke

¢urzx Credit ÃkkuíkkLkk Lkk{u fhðk {ktøkíkku níkku. Auðxu

Í÷e÷ ÚkR økÞku. WB{w÷çkLkeLkLke MkkÚku rþ{hLku fkuR

MkøkkR MkçktÄ Lk níkku.

RçLku rÍÞkËu yk Ãkºk{kt fux÷kf ðÄkhkLkk ðkõÞku Ãký

÷ÏÞkt níkkt. yççkkMkLku nwfw{ík{kt Wå[ nkuÆku Ãký ykÃkðk{kt

ykðþu. MkkÚku yuf {kuxwt RLkk{ Ãký ykÃkðk{kt ykðþu.

yk Ãkºk ÷RLku rþ{h nÍhík yççkkMk y÷ÞrnMMk÷k{Lke

Mkuðk{kt nksh ÚkÞku. Ãkhtíkw nÍhík yççkkMk y÷ÞrnMMk÷k{u

íkku íkuLkk y{kLkLkk{kLku Mkge MkkÚku hË fhe ËeÄwt. ykÃk

yux÷k çkÄk økwMMku ÚkR økÞk fu rþ{h zhe økÞku fu ftR òLk

Lk økw{kððe Ãkzu. rþ{hu ßÞkhu yk nk÷ík òýe ÷eÄe íkku

rLkhkþðËLku ÃkkAku VÞkuo.

yk y{kLkLkk{kLku íÞkhu Xwfhkððk{kt ykðe hÌkwt Au

ßÞkhu [khu íkhVÚke ykÃkLku ÷k¾kuLkk ÷~fhu ½uhk{kt ÷R

÷eÄk Au. Lk íkku ÞÍeË ÷yLkíkwÕ÷kn MkkÚku Mkw÷unLke fkuR

WB{eË Au. yk y{kLkLkk{wt yuf zw÷{w÷-zøk{øk R{kLkðk¤k

{kxu íkku økLke{ík níkwt. Ãkhtíkw yk íkku nÍhík y÷e

y÷ÞrnMMk÷k{Lkk ¾ku¤k{kt Ãkhðrhþ Ãkk{u÷k, suyku fwÕ÷u

R{kLk níkk, íkuyku rþ{h yLku RçLku rÍÞkË suðk ËwrLkÞkÃkhMík

RLMkkLkkuLkk ËøkkVxfk{kt fuðe heíku ykðe þfu Au.

y{kLkLkk{kLku XwfhkððkÚke nÍhík yççkkMk y÷{Ëkh

y÷ÞrnMMk÷k{Lke f{k÷u ËeLkËkhe yLku RM÷k{e ËqhtËuþe

ònuh ÚkkÞ Au.

•

(2) WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkk çkeò

VhÍtË nÍhík yçËwÕ÷kn RçLku y÷e y÷ÞrnMMk÷k{

nÍhík yççkkMk y÷ÞrnMMk÷k{Lkk sL{ ÃkAe ËMk

ð»kuo nÍhík yçËwÕ÷knLkku sL{ ÚkÞku. fhçk÷kLkk {uËkLk{kt

ykþqhkLkk rËðMku nÍhík yçËwÕ÷knLke rVËkfkhe yLku

çknkËwhe ònuh ÚkR. suÚke yu{Lke rÍÞkhík{kt ÃkZðk{kt

ykðíkk sw{÷kykuÚke yk ðkíkLku Ãk]rü {¤u Au.

Mk÷k{ ÚkkÞ y{eY÷ {kuy{uLkeLk y÷ÞrnMMk÷k{Lkk

VhÍtË {kuníkh{ yçËwÕ÷kn Ãkh suyku ©uc çknkËwheLkk

{kr÷f níkk.

191 192

(3) WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkk VhÍtË

nÍhík R{hkLk RçLku y÷e y÷ÞrnMMk÷k{

nÍhík yççkkMkLkk ºkeò ¼kR R{hkLk níkk. suyku

fhçk÷kLkk {uËkLk{kt ykÃkLke MkkÚku níkk, þneË ÚkÞk, suyku

hkuÍu ykþqhk 28 ð»koLkk níkk.

•


[kuÚkk VhÍtË nÍhík syVh RçLku y÷e y÷ÞrnMMk÷k{

ykÃkLkwt Lkk{ {wçkkhf syVh níkwt. W{h{kt MkkiÚke

LkkLkk níkk. fhçk÷k{kt ykÃkLke W{h 26 ðhMkLke níke.

fux÷ef rhðkÞíkku{kt 19 ð»koLke W{h Ãký çkíkkððk{kt ykðu

Au su MkËtíkh øk÷ík Au. MkkiÚke MkeÄe s ðkík yLku shkÞ

¼q÷¼k÷ ðøkhLke ðkík fu nÍhík R{k{ y÷e

y÷ÞrnMMk÷k{Lke þnkËík yLku ðkfuÞyu fhçk÷k çktLku

ðå[u 20 ðhMkLkwt ytíkh Au. ð¤e yk çktLku ½xLkkykuLkwt ðhMk

[ku¬Mk Au. suÚke nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{Lkku fkuRÃký

çkuxku 19 ðhMkLkku nkuR þfíkku s LkÚke. yk yuf MkeÄku

rnMkkçk Au. ÷kufku yk [khuÞ ¼kRykuLku “yfçkhLkk”

÷fçkÚke Ãkkufkhíkk níkk. áüktíkYÃku yççkkMk y÷ yfçkh,

R{hkLk y÷ yfçkh, yçËwÕ÷kn y÷ yfçkh, syVh

y÷ yfçkh. nÍhík yççkkMku ykþqhkLkk rËðMku yk ºkýu

¼kRykuLk u rçkhkËhu {k uyÍTÍ{ nÍhík nwMk iLk

y÷ÞrnMMk÷{Lke Mkuðk{kt fwhçkkLk ÚkR sðk {kxu Ãkuþ fÞko.

yk ¼kRykuLku WÆuþeLku Vh{kÔÞwt : ¼kRyku ykøk¤ ðÄku,

ík{khe rVËkfkheLku òuô, ík{khe rLkck yLku Mk{Ãkoý ÚkR

sðkLke ¼kðLkkLku òuô. çkuþf ík{u yÕ÷kn yLku íkuLkk

hMkq÷Lkk nf{kt Mk{Ãkoý fÞwO økýkþu. suÚke ºkýu ¼kR ÷zíkkt

÷zíkkt nÍhík yççkkMk y÷ÞrnMMk÷k{Lke Mkk{u s þneË

ÚkR økÞk.

•


Ëwgh(çkuxe) ¾Ëeò rçkLíku y÷e y÷ÞrnMMk÷k{

nÍhík WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLke Ëwgh

¾Ëeò rçkLíku y÷e Au. nÍhík WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn

y÷ÞnkLke rÍÞkhík{kt ykÃkLke Ëwgh ¾Ëeòçkeçke WÃkh

yk heíku Mk÷k{ Au :

“Mk÷k{ ÚkkÞ ykÃkLke Ëwgh WÃkh su ®f{íke {kuíke

MktÃkqýo Ãkkf-ÃkkfeÍk Au, yÕ÷kn suLkkÚke hkS Au yLku Lkk{

íku{Lkwt ¾Ëeò Au. yÕ÷kn sÍk (Mkkhku çkË÷ku) Ëu ykÃkLku

yLku íku MkðuoLku.”

“WBËíkw¥kkr÷çk” {kt Au fu sLkkçk ¾Ëeò rçkLíku

y÷e y÷ÞrnMMk÷k{Lke þkËe yçËwhon{kLk RçLku

yfe÷ RçLku yçkeíkkr÷çkLke MkkÚku ÚkR níke. sLkkçk

¾Ëeò rçkLíku y÷e y÷ÞrnMMk÷k{ nÍhík yççkkMk

193 194

RçLku y÷e y÷ÞrnMMk÷k{Úke LkkLkk níkkt. Ãkhtík w

çkeò ºký ¼kRyku yçËwÕ÷kn, R{hkLk yLku syVh

fhíkkt {kuxkt níkkt. MkiÞË yçËw÷{SË nkyuheLke

rfíkkçk “Í¾ehíkwÆkhiLk” {kt Au fu ¾Ëeò rçkLíku

y÷e fhçk÷k{kt nksh níkkt. yríkþÞ ÃÞkMkLkk fkhýu

ykþqhkLkk rËðMku ykÃkLke þnkËík ÚkR.

nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{Lke çku MkknçkÍkËeykuLkk

Lkk{ ¾Ëeò Au. yuf ¾Ëesíkw÷ fwçkhk Au su nÍhík

WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLke çkuxe Au. yu{Lku

YfGÞk Mkwøkhk Ãký fnu Au, yLku çkeS ¾Ëeò Mkwøkhk Au,

suyku fqVk{kt ðVkík ÃkkBÞkt. yu{Lke fçkh {ÂMsËu fqVkLkk

yuf hkuÍk{kt yk s MkwÄe {kusqË Au. ¾Ëeò Mkwøkhk 21

h{ÍkLk 40 rnshe{kt ðVkík ÃkkBÞkt. su rËðMku y{eY÷

{kuy{uLkeLk y÷ÞrnMMk÷k{Lku LksVu yþhV{kt ËVLk

fhðk{kt ykÔÞk. çkkÃkLkk {]íÞwÚke yk çkå[eLku yux÷ku

yk½kík ÷køÞku fu yu s yk½kík{kt hzíkkt hzíkkt çkkÃkLke MkkÚku

yÕ÷knLku ÃÞkhe ÚkR økR.

sLkkçk yfe÷Lkk ºký VhÍtËkuLkk Lkk{ yçËwhon{kLk Au.

(1) yçËwhon{kLk yfçkh : íku{Lke þkËe LkVeMkk

rçkLíku y÷e y÷ÞrnMMk÷k{Úke ÚkR.

íku{Lku ÍÞçku Mkwøkhk yÚkðk ÍÞLkçku yðMkík Ãký

fnuðkÞ Au.

(2) yçËwhon{kLk yðMkík : yu{Lke þkËe hB÷k


(3) yçËwhon{kLk yMkøkh : yu{Lke þkËe ¾Ëeò


•


Ãkkiºk yLku ÃkhÃkkiºk (Ëkurnºk)

nÍhík WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkk [khuÞ

çkuxk, íÞkh çkkË ykÃkLkk Ãkkiºkku y™u Ëkurnºkku ðøkuhu çkÄk

s ðtþÃkhtÃkhkøkík çkÄk s RÕ{ ykðzík, íkfðk ÃkhnuÍøkkhe,

çknkËwhe, Mk¾kðík ÃkkuíkkLkk Mk{ÞLkk ©uc níkk. çkÄkLkku

RM÷k{Lkk RríknkMk{kt yLku MkehíkLke rfíkkçkku{kt WÕ÷u¾

{¤u Au. ykÃkLkk Ãkwºkku, Ãkkiºk yLku Ëkurnºk çkÄkLke s çkwÍwøko

MkkËkík{kt økýíkhe Úkíke níke.

•

(7) rVËf yLku yð÷kËu WB{w÷çkLkeLk

Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk

nÍhík Vkíku{k Ínhk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnkyu nÍhík

yççkkMk y÷{ËkhLku ÃkkuíkkLkk VhÍtË fÌkk Au. íkuÚke

WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLke yð÷kËLku fux÷kf

rðîkLk ykr÷{kuyu nÍhík Vkíku{k Ínhk Mk÷k{wÕ÷kn

y÷ÞnkLkk Mk{fûk økýu Au.

195

fk uRf hkðeyu R{k{ syVh MkkrËf

y÷ÞrnMMk÷k{Lku ÃkqAâwt {ki÷k! rVËfLke s{eLk ÃkkAe

{éÞk ÃkAe yð÷kËu Vkíku{kLke ðå[u fuxfux÷e yLku fuðe

heíku ðnU[kþu?

R{k{ y÷ÞrnMMk÷k{u Vh{kÔÞwt :

[k uÚkk u ¼køk nÍhík yççkkMk y÷{ËkhLke

yð÷kËLkku økýkþu çkkfeLke y{khk {kxu, yð÷kËu

Vkíku{kLke økýkþu.

nÍhík WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkku

ðtþðu÷ku nÍhík yççkkMk rçkLk y÷e y÷ÞrnMMk÷k{Lke

yð÷kË yksrËLk MkwÄe ËwrLkÞk{kt çkkfe Au. Rhkf, çkøkËkË,

çkMkhk, RhkLk, Þ{Lk, ®nËwMíkkLk{kt yk ðtþLkk MkkËkík

{kusqË Au su{Lku y÷ðe fnuðkÞ Au. fux÷kf ÃkkuíkkLkk

Lkk{Lke MkkÚku nkþ{e Ãký ÷¾u Au.

RríknkMkfkhkuyu yLku Mkehíkðu¥kkykuyu íkÚkk RÕ{

yLMkkçkLkk rLk»ýktíkkuyu (LkM÷ yLku ðtþLkk òýfkhkuyu)

nÍhík WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkk ÃkkuºkkykuLkwt

ðýoLk Lke[u «{kýu ¢{ðkh fÞwO Au.

(1) VÍ÷ rçkLk yççkkMk y÷{Ëkh (fhçk÷kÚke

{ËeLkk ÃkkAk ykÔÞk.)

(2) {kunt{Ë rçkLk yççkkMk y÷{Ëkh (RçLku þnh

ykþqçku ÷ÏÞwt Au fu fhçk÷k{kt þneË ÚkR økÞk.)

(3) fkrMk{ rçkLk yççkkMk y÷{Ëkh (fhçk÷k{kt

þneË ÚkÞk.)

(4) nMkLk rçkLk yççkkMk y÷{Ëkh (þu¾ VíkwLkeLkku

{ík Au fu nMkLk rçkLk yççkkMkÚke Ãký ðtþ [kÕÞku.)

(5) yçËwÕ÷kn rçkLk yççkkMk y÷{Ëkh ({ËeLkk{kt

ËkËeLke ÃkkMku hne økÞk níkk. fhçk÷k økÞk Lk níkk.)

(6) yuf çkuxe LkVeMkk.

�

196

198


Ãkkiºkku

MkiÞË yçËwhoÍTÍkf {qMkðe y÷{wfho{ ÷¾u Au fu

nÍhík yçkw÷ VÍ÷ yççkkMkLkk [kh Akufhkyku yLku yuf

Akufhe níke. VÍ÷, nMkLk, fkrMk{, WçkuÞËwÕ÷kn, Ãkhtíkw

RçLku þnh ykþqçku þkunËkyu fhçk÷k{kt Ãkkt[{kt VhÍtË

{kunt{ËLkk Lkk{Lkku ðÄkhku fÞkuo Au. su fhçk÷k{kt þneË

ÚkÞk. VÍ÷ yLku RçkuÞËwÕ÷knLke {k ÷çkkçkk Au su sLkkçk

yçËw÷ {w¥kr÷çkLke Ãkkiºke Au. ðtþrðãkLkk òýfkhku yuf{ík

Au fu sLkkçk yçkw÷ VÍ÷ yççkkMkLke LkMk÷ sLkkçk

WçkuÞËwÕ÷knÚke çkkfe hne. þi¾ VíkwLkeLkku {ík Au fu nÍhík

yççkkMk y÷{ËkhLkk çkeò VhÍtË sLkkçk nMkLkÚke Ãký

ykÃkLke LkMk÷ [k÷e Au. (rfíkkçk y÷ yççkkMk)

niËh y÷ {hòLke ÷¾u Au fu :

VkhMkeLkk {fkrík÷Lke rfíkkçkku{kt nÍhík yççkkMkLke

[kh yð÷kËku ÷¾e Au.

(1) VÍ÷ (2) {kunt{Ë (3) fkrMk{ (4) WçkuÞËwÕ÷kn

yu{Lkk{ktÚke {kunt{Ë yLku fkrMk{ ykþqhkLkk rËðMku þnkËík

¼køk

14

199 200

ÃkkBÞk yLku çku ¼kR VÍ÷ yLku WçkuÞËwÕ÷kn {ËeLkk{kt

níkk. fux÷ef VkhMke yLku yhçke {fkrík÷Lke rfíkkçkku{kt

yk Rrg÷kV òuðk{kt ykðu Au fu VÍ÷ ÃkkuíkkLkk çkkÃkLke

nÞkíke{kt RÂLíkfk÷ ÃkkBÞk? fu {ËeLkk ÃkkAk økÞk? fu ÃkAe

fhçk÷kÚke {ËeLkk ykðíkkt hMíkk{kt þnkËík ÃkkBÞk? Ãkhtíkw

yk ðkík íkku «ÏÞkík yLku {kLÞ Au fu WçkuÞËwÕ÷kn íkku

{ËeLkk{kt s níkk yLku yu{Lke yð÷kËu RM÷k{e Ëuþku{kt

RÕ{ yLku ÃkhnuÍøkkhe{kt ÏÞkrík {u¤ðe Au.

yÕ÷k{k MkiÞË {kunrMkLk þk{e yk{w÷e ÃkkuíkkLke

rfíkkçk “ykyTÞkLkw~þeÞk” Lkk [kuÚkk ¼køk{kt ÷¾u Au fu

nÍhík yççkkMk y÷ÞrnMMk÷k{Lkk çku Ãkwºkku {kunt{Ë yLku

fkrMk{ fhçk÷k{kt þneË ÚkR økÞk yLku çku Ãkwºkku VÍ÷ yLku

nMkLk {ËeLkk{kt ÃkkAk VÞko.

nðu y{u WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkk Ãkkt[uÞ

ÃkkuºkkykuLke ®sËøkeLkk nk÷kík, su ftR y{u {u¤ðe þõÞk

Aeyu íku ðýoðeyu Aeyu.

•

(2) þnÍkËk {kunt{Ë rçkLk yççkkMk

(þneËu fhçk÷k)

ßÞkhu nÍhík yççkkMk y÷{ËkhLkk ºkýuÞ ¼kR

þneË ÚkR økÞk íkku nÍhík yççkkMku ÃkkuíkkLkk VhÍtË su{Lkwt

Lkk{ {kunt{Ë níkwt, çkku÷kÔÞk. «Úk{ íku{Lku Akíke MkkÚku

÷økkÔÞk, ÃÞkh fÞkuo, ÃkuþkLke WÃkh çkkuMkku ykÃkeLku Vh{kÔÞwt:

yÞ VhÍtË, yÞ Ëefhk, yÞ Lkwhu[~{! yk ðkík Mkk[e

Au fu íkw {khe ykt¾kuLkwt Lkqh Au. íkkYt fík÷ Úkðwt {khk WÃkh

{khe {kuíkLkku ½k Au. Aíkkt Ãký ðÕ÷kn! íkw {Lku hMkq÷u¾wËkLkk

çkuxk R{k{ nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{Úke nhrøkÍ ðÄkhu ÃÞkhku

LkÚke.

çkunkY÷ yLkðkhLke rhðkÞík {wsçk {kunt{Ë RçLku

yççkkMk Ãký ÞÍeË ÷yLkíkwÕ÷knLkk çkuËeLk ÷~fhLke MkkÚku

÷zeLku çknkËwhe Ãkqðof þneË ÚkR økÞk. çkunkY÷ yLkðkh{kt

yk ðkíkLkku Rþkhku {¤u Au fu “yk ÷zkR{kt {kunt{Ë RçLku

yççkkMk þneË ÚkR økÞk.”

(¾w÷kMkíkw÷ {Mkkyuçk Ãkus-102, íkkiÍenw÷ yÍk Ãkus-336)

•

(3) þnÍkËk fkrMk{ RçLku yççkkMk y÷{Ëkh

(þneËu fhçk÷k)

ßÞkhu {kunt{Ë RçLku yççkkMkLke þnkËík íku{Lkk Mkøkk

¼kR fkrMk{ RçLku yççkkMk y÷{Ëkhu ÃkkuíkkLke ykt¾kuÚke

òuR íkku çku[uLk ÚkR økÞk. ÃkAe fnuðk ÷køÞk, ¼kR ík{khe

{kuík ÃkAe {khe ®sËøke {w~fu÷ ÚkR økR. yk{ çkku÷eLku

ykÃk {uËkLku fk¤ÍkhLke íkhV Ëkuzâk. yçkw RMnkf

yMkVnkLke ÷¾u Au fu :

nÍhík fkrMk{ RçLku yççkkMk ßÞkhu {uËkLk íkhV

201 202

hðkLkk ÚkR hÌkk níkk, ykÃkLke W{h 19 ð»koLke níke. yk

{uËkLku fk¤Íkh{kt yk hsÍ(yþykh) ÃkZâk. nwt ík{khe

WÃkh Lkçke {wgkhLkk MkËfk{kt yuðku nw{÷ku fheþ fu ík{u

÷kufku ík{khk nkuþ nðkMk økw{kðe çkuMkMkku.

yÞ Íkr÷{ku! nwt ík{khk{ktLkk ËhufLku xqfzu xqfzk fhe

Lkk¾eþ.

hsÍ ÃkZâk ÃkAe ykÃku yuf ÍçkhËMík nw{÷ku fÞkuo.

íÞkh çkkË yuf ÃkAe yuf nw{÷k fhíkk hÌkk. fux÷kÞ ð¾ík

ÞÍeËe Vkuòu yux÷e ÃkkAe nxíke økR fu {fkLkkuLke Ëeðk÷kuÚke

xfhkR. ykÃkLkk çkÄk s nw{÷k yuf {kuySÍkR þÂõík

níkk. ykÃku yuf÷kyu ÷øk¼øk ykXMkku Íkr÷{kuLku snÒk{

hMkeË fÞko. ¼q¾, ÃÞkMk yLku ÍÏ{kuÚke ÃkhuþkLk ykÃk

íktçkw{kt ykÔÞk. R{k{ nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{Lke Mkuðk{kt

nksh ÚkÞk, yso fhe, [[kòLk! Úkkuzwt Ãkkýe {¤e òÞ,

{khe ykt¾ku{kt ytÄkhk ykðu Au. nwt VheÚke Ëw~{LkkuÚke

÷zðkLku þÂõík{kLk ÚkR òô. yk Mkkt¼¤eLku R{k{u Vh{kÔÞwt:

çkuxk! Úkkuzeðkh Mkçkh fhku, ík{khk ËkËk hMkq÷wÕ÷kn

MkÕ÷Õ÷knku y÷Þnu ðyk÷une ðMkÕ÷{ yuðk ò{Úke

ík{Lku Mkihkçk fhþu fu ÃkAe ík{Lku fËeÃký ÃÞkMk ÷køkþu

Lkrn. yk Mkkt¼¤eLku sLkkçk fkrMk{ VheÚke {uËkLku fk¤ÍkhLke

íkhV ÃkkAk VÞko. ÃkAe Ëw~{Lkku WÃkh nw{÷ku fÞkuo. yk

nw{÷k{kt ykÃku 20 Ëw~{LkkuLku fík÷ fÞko. ÃkAe íkku ¼q¾

ÃÞkMkÚke LkZk÷ suðk ÍÏ{kuÚke [qh ÚkR þneË ÚkR økÞk.

R{k{ nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{ {uËkLku fk¤Íkh{kt

íkþheV ÷kÔÞk. Ëw~{LkkuÚke støk fhe, ykÃk íkku ÃkøkÚke {kÚkk

MkwÄe {kuyrsÍkR níkk. [khMkku Ëw~{LkkuLku fík÷ fheLku

nÍhík þunÍkËk {kunt{Ë rçkLk yççkkMkLke ÷kþLku ÷RLku

ÃkkAk VÞko. (swyku LkwY÷ yiLk Ve {þnËw÷ nwMkiLk yçkw RMnkf

yMkVhkRLke Ãkus-52, 53 ¾w÷kMkíkw÷ {Mkkyuçk Ãkus-102, íkðÍenw÷

yÍk Ãkus-220)

•

(4) þunÍkËk VÍ÷ RçLku yççkkMk y÷{Ëkh

yLku þunÍkËk nMkLk RçLku yççkkMk y÷{Ëkh

nÍhík yççkkMk y÷ÞrnMMk÷k{Lkk yk çktLku VhÍtËku

½ýkt s LkkLke W{hLkk níkk. nÍhík yççkkMk

y÷ÞrnMMk÷k{Lke þnkËík ÃkAe Sðíkk níkk.

RríknkMkfkhkuyu ÷ÏÞwt Au fu çktLku{ktÚke yuf {ËeLkk ÃkkAk VÞko

Au yÚkðk çktLku fhçk÷k{kt þneË fhe Ëuðk{kt ykÔÞk.

yk çktLku þunÍkËkykuLkwt ðýoLk {hrMkÞk ÃkZLkkhk

þkuyhkyu fÞwO Au.

•

(5) nÍhík RçkuÞËwÕ÷kn RçLku yççkkMk y÷{Ëkh

nÍhík Wçk uÞËwÕ÷kn RçLk u yççkkMk nÍhík

WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkk Ãkkiºk Au. ykÃk

fhçk÷k økÞk Lk níkk. ÃkkuíkkLke ËkËe WB{w÷çkLkeLk

203 204

Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLke Mkuðk{kt nksh hÌkk. {ËeLkk{kt s

níkk. íku ð¾íku íku{Lke W{h Ãkkt[ ðhMk fu Mkkík ðhMk

çkíkkððk{kt ykðu Au. yun÷u nh{ ¾kLkËkLku hMkq÷Lkku

÷wtxkÞu÷ku fkV÷ku ßÞkhu {ËeLkk ÃkkAku VÞkuo íÞkhu çkþeh rçkLk

sÍ÷{u {ËeLkk{kt nÍhík R{k{ nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{Lke

þnkËíkLke ¾çkh Mkt¼¤kðe. fÌkwt fu MkiÞËu MkßòË y÷e

ÍÞLkw÷ ykçkuËeLk RçLku nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{ ÷wtxkÞu÷ku

fkV÷ku ÷RLku ykðe hÌkk Au. íkku sLkkçk WB{w÷çkLkeLk

Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk ÃkkuíkkLkk Ãkkiºk WçkuÞËwÕ÷knLke MkkÚku

hzíkkt hzíkkt hMkq÷wÕ÷kn MkÕ÷Õ÷knku y÷Þnu ðyk÷une

ðMkÕ÷{Lkk hkuÍk WÃkh íkþheV ÷kÔÞkt.

yk Mk{Þu {fkrík÷Lkk ðýoLkku{kt yuf s rhðkÞíkLku

swËe swËe heíku ðýoððk{kt ykðu Au.

WçkuÞËwÕ÷kn RçLku yççkkMkLke ðkík[eík su çkþehLke

MkkÚku ÚkR.

yk ÃkrhÂMÚkrík{kt yuf ¾qçkMkqhík AkufhkLku çkþehu òuÞku

su yuf ¾kíkqLkLke MkkÚku níkku. çk÷fu ykøk¤ ðÄeLku çkþehLku

ÃkqAâwt : çkþeh! ík{u fÌkwt fu y{khk fkfk R{k{ nwMkiLk

y÷ÞrnMMk÷k{ þneË ÚkR økÞk. yk çkíkkð fu {khk çkkçkk

ykÔÞk Au fu Lknª! çkþehu ÃkqAâwt : þunÍkËk! ík{khk çkkçkk

fkuý Au? yLku ík{u fkuLke hkn òuR hÌkk Aku? WçkuÞËwÕ÷kn

RçLku yççkkMk y÷{Ëkhu fÌkwt : {khk çkkçkk yççkkMk

y÷{Ëkh Au. çkþeh ÄúwS QXÞk. {kÚkwt Lk{kðeLku fÌkwt :

þunÍkËk, {kík{e r÷çkkMk Ãknuhe ÷ku.

ykÃkLkk çkkçkkLku fhçk÷k{kt VwhkíkLkk rfLkkhu þneË

fhe Ëuðk{kt ykÔÞk. (rhÞkÍw÷ fwËMk Ãkus-158)

nÍhík R{k{ ÍÞLkw÷ ykçkuËeLk y÷ÞrnMMk÷k{Lke

árü{kt sLkkçk WçkuÞËwÕ÷knLkwt ½ýwt s {níð níkwt. suÚke

ßÞkhu Ãký R{k{Lke árü yu{Lkk WÃkh Ãkzíke, ykt¾ku{ktÚke

y©w ðne síkkt níkkt. ÷kufkuyu nÍhíkLku hzðkLkwt fkhý

ÃkqAâwt íkku Vh{kÔÞwt : “fhçk÷k{kt nÍhík yççkkMk

y÷{ËkhLke çknkËwhe yLku ðVkËkhe ÞkË ykðu Au íkku

{khe ykt¾ku{ktÚke çkuRrgÞkh yktMkw Lkef¤e Ãkzu Au.”

sLkkçk WçkuÞËwÕ÷kn Ãkk uíkkLke ËkËe WB{w÷çkLkeLk

Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLke ¾qçk s r¾Ë{ík fhíkk níkk.

ßÞkhu ËkËe sÒkíkw÷ çkfey síkkt níkkt íkku ykÃk Ãký MkkÚku

ÚkR síkk níkk.

nÍhík WçkuÞËwÕ÷kn ÞwðkLk ÚkÞk íkku íku{Lke økýíkhe

s÷e÷w÷ fÿ ykr÷{ku{kt Úkðk ÷køke. ¾qçkMkqhíke yLku

nkurþÞkhe{kt Ãký yòuz níkk. nÍhík R{k{ y÷e ÍÞLkw÷

ykçkuËeLk y÷ÞrnMMk÷k{Lkk ¾kMk rþ»Þku yLku Mknkçkeyku{kt

ykÃkLke økýíkhe ÚkkÞ Au. R{k{ ykÃkLke ½ýe s RÍTÍík

fhíkk níkk.

nÍhík WçkuÞËwÕ÷kn RçLku yççkkMku ºký þkËeyku fhe

níke. ºkýu ÃkíLkeykuLkk Lkk{ku Lke[u «{kýu Au :

(1) sLkkçk YfGÞk-Ëwghu R{k{ nMkLk y÷ÞrnMMk÷k{

205 206

(2) Ëwgh-{yçkË rçkLk yçËwÕ÷kn rçkLk yççkkMk

rçkLk yçËw÷ {w¥kr÷çk (hMkq÷wÕ÷kn MkÕ÷Õ÷knku y÷Þnu

ðyk÷une ðMkÕ÷{Lkk fkfk yççkkMkLke ÃkhÃkkiºke)

(3) Ëwgh-{iMkqh rçkLk {¾Íq{k Íwçkihe

sLkkçk WçkuÞËwÕ÷kn RçLku yççkkMk y÷{Ëkh 155

rnshe{kt ðVkík ÃkkBÞkt. ykÃkLku ½ýeçkÄe MktíkkLkku níke.

íku{kLkk yuf VhÍtË nMkLk Au. su{Lke yð÷kË{ktÚke yku÷{k,

yku{hk, yþhkV ÷kufku ÃkuËk ÚkÞk. ynª MkwÄe fu Rhkf,

Þ{Lk, ®nËwMíkkLk, íkçkhMíkkLk, þk{, r{Mkh, RhkLk ðøkuhu

Ëuþku{kt ykÃkLke yð÷kË Vu÷kR økR.

•

(6) sLkkçk nMkLk rçkLk WçkuÞËwÕ÷kn rçkLk

yççkkMk y÷{Ëkh y÷ÞrnMMk÷k{

sLkkçk nMkLk 67 ðhMkLke ®sËøke SÔÞk. ykÃkLkk

Ãkkt[ VhÍtË níkk.

(1) VÍ÷ (2) n{Ík (3) Rçkúkne{ (4) yççkkMk

(5) yçËwÕ÷kn

yk Ãkkt[u ¼kRyku ÃkkuíkkLkk Mk{ÞLkk yÔð÷ ËhòLkk

ykr÷{ku níkk. þkyuhe{kt Ãký «ÏÞkík níkk. yk Ãkkt[u

¼kRyku{kt su yð÷kË ÚkR íku ík{k{ ðtþ ÃkhtÃkhkøkík çkÄk

s ykr÷{, VkrÍ÷, MkhËkhe, {w¥kfe, ÃkhnuÍøkkhe ðøkuhu

¾qçkeykuLkk {kr÷f níkk. ËÞk¤w, Mk¾e, Lkezh, yzøk,

çknkËwh Ãký níkk. Mk{ks yk Ãkkt[uÞ ¼kRykuLkk RÕ{Úke

VkÞËku WXkðíkku hÌkku.

•

(7) VÍ÷ rçkLk nMkLk rçkLk WçkuÞËwÕ÷kn RçLku


sLkkçk VÍ÷ ðkf[kíkwÞo{kt ½ýkt ÃkkðhÄk níkk. ËeLkLkk

{k{÷k{kt ½ýk s Mk¾ík yLku ÃkkçktËe fhLkkhk níkk.

ÃkkuíkkLkk Mk{ÞLkk yuf Mkkhk ÷u¾f níkk. ykÃkLkk ºký

VhÍtË níkk yLku ºkýuÞ ÷u¾f níkk. (W{Ëíkw¥kkr÷çk)

VÍ÷ nksh sðkçke Ãký níkk. çkknkuþ ðõíkk níkk.

¾÷eVkyku ykÃkLku RÍTÍíkLke rLkøkknÚke òuíkk níkk yLku

“RçLku nkþ{eÞk”Lkk ÷fçkÚke MktçkkuÄíkk níkk.

({wfho{ Ãkus-309)

yu{Lkku ðtþ ºký çkuxkykuÚke [kÕÞku Au. íkuyku{kt Ãký

çkÄkLke yð÷kËku níke suyku fw{, íkçkúMíkkLk yLku RhkLk{kt

Vu÷kÞu÷e níke. çkÄk s çkuxkyku ÃkkuíkÃkkuíkkLkk Mk{Þøkk¤kLkk

÷u¾fku yLku ðõíkk níkk. þkyuh Ãký níkk.

VÍ÷

{kunt{Ë

yçkw÷ yççkkMk

VÍ÷

yççkkMk yfçkh syVh

VÍ÷

VÍ÷ {kunt{Ë WçkuÞËwÕ÷kn yçËwÕ÷kn

(8) yçkw÷ yççkkMk VÍ÷ rçkLk {kunt{Ë rçkLk

VÍ÷ rçkLk nMkLk, rçkLk WçkuÞËwÕ÷kn rçkLk


ykÃkLkk ðkr÷Ë {kunt{Ë rçkLk VÍ÷ yLku ËkËk VÍ÷

rçkLk nMkLk Au. ËkËkLkk çkkÃk WçkuÞËwÕ÷kn yLku WçkuÞËwÕ÷knLkk

çkkÃk nÍhík yççkkMk y÷{Ëkh y÷ÞrnMMk÷k{ Au. ykÃkLkk

ËkËk VÍ÷ rçkLk nMkLk ½ýk {kuxk ¾íkeçk, ðõíkk yLku

þkyuh Ãký níkk. íku{k yþykh{kt yuf {hrMkÞk Au su

yu{ýu ÃkkuíkkLkk ÃkhËkËk nÍhík yççkkMk y÷{ËkhLkk {kxu

ÃkZâk Au. sLkkçk VÍ÷ yð÷kËðk¤k níkk.

(ynMkLkw÷ {fk÷ Ãkus-224)

{ki÷kLkk MkiÞË ykøkk {unËe ÷¾u Au fu :

VÍ÷ rçkLk VÍ÷ rçkLk {kunt{Ë rçkLk nMkLk rçkLk

WçkuÞËwÕ÷kn rçkLk yççkkMk (y÷{Ëkh) rçkLk E{k{ y÷e

y÷ÞrnMMk÷k{, Ãkkt[{e ÃkuZeLke yMkh yk níke fu :

yhçke yþykhLkku íkhsw{ku

(1) nwt ÞkË yÃkkðwt Awt {uËkLku fhçk÷kLke søÞkLku

nÍhík yççkkMk Ÿ[e søÞkyuÚke ËeLkLkk Ëw~{Lkku WÃkh íkwxe

ÃkzÞk níkk yLku Ëwþ{Lkku ykÃkLke [khu íkhV ðhMkkËLkk

ðkË¤kuLke su{ AðkR økÞk.

(2) íkuyku ÃÞkMkLke nk÷ík{kt nÍhík E{k{ nwMkiLk

y÷ÞrnMMk÷k{Lke rn{kkÞík fhe hÌkk níkk. Lk íkku ykÃku

Ëw~{LkkuLku ÃkeX çkíkkðe, Lk íkku ÃkkuíkkLkk nw{÷kyku{kt f{òuh ÚkÞk.

(3) nÍhík yççkkMku E{k{Lke MkkÚku þneË ÚkELku su

çkwÍwøkeo «kÃík fhe su çkeò fkuE þneËLke þnkËík{kt ÿTrü{kLk

Úkíke LkÚke.

Ãkkt[ ÃkuZeyku{kt ðÄíkku ykuAku rMk¥kuh ð»koLkku Í{kLkku økwshu

Au. ykÃkLke ÃkkMku ík÷ðkh Ãký níke. fkhý fu ¼k÷kÚke íkku ½k

Ãkzu Au. ßÞkhu ík÷ðkhÚke Mkh fÃkkÞ Au. ykÃku íkku MkUfzkuLke

MktÏÞk{kt ËeLkLkk Ëw~{LkkuLkk {kÚkkt ÄzÚke swËkt fÞkO Au.

•

(9) òVh EçLku VÍ÷ EçLku nMkLk

yu{Lkwt WÃkLkk{ økheçk níkwt, íkuykuLke ykhk{økkn

rþhkÍ(RhkLk){kt Au. íÞkt íkuyku MkiÞË nkS økheçkLkk Lkk{Úke

«ÏÞkík Au. ({wLík¾çk íkðkhe¾ Ãkus Lkt 212)

•

(10) n{Ík yfçkh EçLku nMkLk rçkLk WçkuÞËwÕ÷kn

rçkLk yççkkMk y÷{Ëkh

n{ÍkLke fwÒkeÞík yçkw÷ fkrMk{ Au. íkuyku nÍhík

E{k{ y÷e EçLku yçke íkkr÷çk y{eÁ÷ {kuy{uLkeLkLke

MkkÚku þf÷, Mkwhík, Ÿ[kE, çkkuze ðøkuhu{kt ½ýwt Mkh¾kÃkýwt

Ähkðíkk níkk. yk íkus çkwÍwøko Au. su{Lkk {kxu ¾÷eVk {k{wLk

hþeËu ÃkkuíkkLkk nkÚk ðzu ÷ÏÞwt Au fu n{Ík rçkLk nMkLk

r«ríkçktçk - yufÁÃk- Lkk suðk y{e\÷ {kuy{uLkeLk y÷e

RçLku yçke íkkr÷çk y÷ÞrnMMk÷k{Lku yuf ÷k¾ rËhn{

ykÃkðk{kt ykðu.

207 208

yÕ÷k{k yçËwhoÍTÍkfLkk ÷¾ký yLkwMkkh yu{Lke

þkËe sLkkçk yçkËwÕ÷kn rçkLk syVh íkiÞkhLkk Ëefhk y÷e

rçkLk yçkËwÕ÷knLkk Ëefhk nwMkiLkLke Ãkwºke ÍÞLkçkLke MkkÚku

ÚkE níke. su{Lkk ËkËkLku ÷kufku y÷e ÍÞLkçkeLkk Lkk{Úke

ÞkË fhíkk níkk. íku{Lke ÏÞkíke, íku{Lke çkwÍwøkeo{kt sLkkçku

ÍÞLkçku fwçkhkLkk fkhýu níke.

•

(11) y÷e rçkLk n{Ík rçkLk nMkLk

rfíkkçk ¾w÷kMkkLkk fíkkoyu yu{Lku rMkfk, ¼hkuMkk

Ãkkºk økÛÞk Au. LkòþeLke ÿrü{kt Ãký Mkk[k nËeMkLkk

hkðeyku{kt Au. nkÚk ÷¾ký rfíkkçkLkku yuf LkwMk¾ku yu{Lke

ÃkkMku níkku. suLke çkÄes nËeMkku E{k{ {wMkk fkrÍ{

y÷rÞnMMk÷k{Úke níke.

ykÃk çkMkhk{kt hnuíkk níkk. ykÃku E{k{ hÍk

y÷ÞrnMMk÷k{Úke nËeMkku rhðkÞík fhe Au. ÃkkuíkkLkk

s{kLkkLkk «ÏÞkík ykr÷{ yLku þkyuh níkk. 286

rnshe{kt ðVkík ÃkkBÞk. (WB{Ëíkw¥kkr÷çk)

E{k{ y÷e Lkfe y÷ÞrnMMk÷k{ yLku R{k{

nMkLk yMfhe(y÷.)Lkk hkðe níkk. ykÃkLke yð÷kËku

Mk{hftË yLku íkçkhMíkkLk{kt MÚkkE ÚkE. ykÃkLke çkÄes

MktíkkLkku ÃkkuíkÃkkuíkkLkk rðMíkkh{kt fkÍe (LÞkÞkÄeþ) hne

[wfe Au. rfçkheíku yn{h)

•

(13) yçkw WçkuÞËwÕ÷kn rçkLk {kunt{Ë

yçkw WçkuÞËwÕ÷kn rçkLk {kuntË rçkLk y÷e rçkLk n{Ík

rçkLk nMkLk rçkLk WçkuÞËwÕ÷kn rçkLk yççkkMk y÷{Ëkh ÷u¾f,

þkyuh, ykr÷{, yLku ynkËeMkLkk hkðe níkk. ÃkkuíkkLkk

ðk÷eËÚke yLku ËkËkÚke rhðkÞík fhíkk níkk.ÃkkuíkkLkk WMíkkËLkk

nðk÷kÚke yçËwÕ÷kn rçkLk yççkkMkÚke rhðkÞík fhe Au fu

íku{ýu fÌkwt fu ßÞkhu ¾wËk fkuE {Ï÷wf WÃkh økwMMku ÚkkÞ Au íÞkhu

íku{Lkk WÃkh yÍkçk {kuf÷ðk{kt Wíkkð¤ LkÚke fhíkku. (oáüktík

YÃku nðk fu yuLkk suðe çkeS ykVíkku îkhk n÷kf fhu su{ fu

íkuýu çkeS ykøk÷e WB{íkkuLku yuf MkkÚku n÷kf fhe Lkk¾e Au)

íkku ÃkAe yuðe {¾÷wf ÃkuËk fhu Au su yÕ÷knLku LkÚke yku¤¾íke

yLku íku {¾÷wf íku{Lku yÍkçk fhu Au.

(ynMkLkw÷ {fk÷ Ãkus Lkt. 224)

n{Ík

fkrMk{

yçkw Þky÷k n{Ík

{kunt{Ë

yçkw yçËwÕ÷kn

y÷e

(12) {kunB{Ë rçkLk y÷e rçkLk n{Ík

n{Ík EçLku nMkLk EçLku WçkuÞËwÕ÷nLkk Ãkkiºk ÚkkÞ Au.

rðîkLk,ðõíkk yLku þkyuh Ãký níkk. þu¾ Lkòþeyu ykÃkLku

MkkiÚke ðÄkhu Mkk[k fnÞk Au. ð¤e Mkne yuíkufkË Ãký níkk.

209 210

yçkw WçkuÞËwÕ÷knLkku yk÷u {kunt{ËLke LkSf ½ýku

ô[ku Ëhòu níkku. ßÞkhu íku Mk{ÞLke nwfw{íkLku yk ¾çkh

Ãknk U[e f u yrøkÞkh{k t E{k{ nMkLk yMkfhe

y÷rÞnMMk÷k{Lkk VhÍtË çkkh{k E{k{ {nuËe

MkknuçkwÍÍ{kLk Íw÷{ yLku òuhLku r{xkðe Ëuþu. íÞkhu nwfw{íkLkk

òMkwMk E{k{Lkk hnuXký{kt Ëk¾÷ ÚkE økÞk. ykÃkLke

ðkr÷ËnLke þkuÄ fhðk ÷køÞk.

ík u Mk{Þu yrøkÞkh{kt E{k{ nMkLk yMkfhe

y÷ÞrnMMk÷k{Lke þnkËíkLkku Mk{Þ LkSf s níkku. ykÃkLkk

yn÷eÞk {k uníkh{k yLk u çkkh{k E{k{ {nuËe

y÷ÞrnMMk÷k{Lkk ðkr÷Ën {kuníkh{k sLkkçku LkhrsMk

¾kíkwLk ¾qçks çku[uLk yLku ÃkhuþkLkeLke nk÷ík{kt ÃkkuíkkLkk Ãkkt[

ðhMkLkk çkuxkLku økkuË{kt ÷ELku E{k{ nMkLk yMkfhe

y÷ÞrnMMk÷k{Lke Mkuðk{kt nksh níkkt. ykÃk zhíkk níkkt fu

{khk LkkLkk VhÍtËLkwt þwt Úkþu? MkkÚku fnuíkkt síkkt níkkt fu, yÞ

{khk MkiÞË, MkhËkh, yÞ {khk ðk÷e ½hLku Ëw~{Lkkuyu ½uhe

÷eÄwt Au. rçk÷fw÷ Úkkuze ðkh{kts {Lku yLku {khk ÷k÷Lku

(çkkh{k E{k{ Mkknuçk wÍÍ{kLk E{k{ {nuËe

y÷ÞrnMMk÷k{) røkhVíkkh fhe ÷uþu. E{k{ nMkLk yMkfhe

y÷rnMMk÷k{u Vh{kÔÞwt, LkhrsMk ík{u ÃkhuþkLk Lk Úkkyku.

Ës÷kLkk rfLkkhu òyku, yuf f~íke {kuswË Au. ík{u {khk

çkuxkLku ÷ELku çkuMke òyku. Mkwho{LkhkÞLke yuf øk÷e{kt ík{Lku

yuf {fkLk {¤þu. íku {fkLk{ktÚke yuf çkwÍwøko rLkf¤þu, su

y{khk VhÍtËLke yLku ík{khe rnVkÍík fhþu.

sLkkçk LkhrsMk ¾kíkwLku Vh{kÔÞwt : ykfk íku fkuý çkwÍwøko

Au? E{k{ nMkLk yMkfhe y÷ÞrnMMk÷k{u Vh{kÔÞwt :

LkhrsMk Mkkt¼¤ku, fhçk÷k{kt y{khk fkfk yççkkMk

y÷{Ëkhu ÃkkuíkkLke yð÷kËLku fMk{ ykÃke níke fu ßÞkt MkwÄe

ËwrLkÞk{kt hnku {khk ykfk nwMkiLk EçLku y÷eLke yð÷kËLke

rnVkÍík fhíkk hnuòu suÚke yççkkMk rçkLk y÷eLke yð÷kË

Ëhuf s{kLkk{kt E{k{ nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{Lke rnVkÍík

fhíke hne Au.LkhrsMk ! [[k yççkkMkLke yð÷kË{ktÚke yuf

çkwÍwøko íku {fkLk{ktÚke rLkf¤þu. su{Lkwt {wçkkhf Lkk{ yçkw

WçkuÞËwÕ÷kn nþu. íkuyku ík{khe rnVkÍík fhþu. sLkkçk yçkw

WçkuÞËwÕ÷kn rçkLk {kunt{Ë, rçkLk y÷e, rçkLk n{Ík, rçkLk

nMkLk, rçkLk WçkuÞËwÕ÷kn rçkLk yççkkMk y÷{Ëkh nÍhík

yççkkMk y÷{ËkhLke Aêe ÃkuZeLkk çkwÍwøko yçkw WçkuÞËwÕ÷knu

sLkkçk LkrhsMk ¾kíkwLkLku ÃkkuíkkLkk ½h{kt AwÃkkðe ËeÄkt. suÚke

Ëw~{LkkuLkk WÃkÿðÚke {nVwÍ hnu. yk ðkfuykÚke ¾çkh Ãkzu

Au fu su ½h{kt sLkkçk LkhrsMk ¾kíkwLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk

íkþheV Vh{k nþu íku ½h{kt sYh E{k{u yMkú {nuËe

y÷ÞrnMMk÷k{Lke yk{ËkuhVík nþu. yLku íku ½h EÍÍík

yLku fÿku {trÍ÷íkLku fkrçk÷ økýkþu.

nÍhík Wçk uÞËwÕ÷knu yEB{kyu íkknuheLk

y÷ÞrnMMk÷k{Úke rhðkÞíkku Lkf÷ Vh{kðe Au. sçkhsMík

ykr÷{ yLku þkyuh, ÷u¾f níkk. Mk{ks{kt ykÃkLkku {ku¼ku

½ýku Ÿ[ku níkku.

•

211 212

(14) yçkw {kunt{Ë y÷ fkrMk{

çkLke n{Ík{ktÚke Au. yçkw {nt{Ë fkrMk{ rçkLk

n{Ík y÷ yfçkh suyku Þ{Lk{kt ½ýes EÍÍíkLkk {kr÷f

níkk. ½ýkt s ¾wçkMkwhík níkk, ÃkhnuÍøkkh níkk. suÚke ÷kufku

ykÃkLku MkwVe fÌkk fhíkk níkk.

•

(15) yçkwÞky÷k n{Ík rçkLk fkrMk{ rçkLk y÷e

rçkLk n{Ík

çkLke n{Ík{ktÚke níkk. yçkw Þky÷k n{Ík çkeLk

fkrMk{ rçkLk y÷e rçkLk n{Ík rçkLk nMkLk rçkLk WçkuÞËwÕ÷kn

rçkLk yççkkMk y÷{Ëkh Au.

yçkw Þky÷k yççkkMk y÷{ËkhLke Mkkík{e ykX{e

ÃkuZeLkk çkwÍwøko Au. ykÃkLkk ykËhýeÞ, MkíÞ rLkc nkuðk rðþu

þu¾ Lkòþe yLku çkeò ykr÷{kuyu ðýoLk fÞko Au. ykÃk

ÃkkuíkkLkk Mk{ÞLkk ©uc ykr÷{ku{kt MÚkkLk Ähkðíkk níkk. ºkeS

MkËeLkk ytík ¼køk{kt Lku [kuÚkeLke þYykík{kt ykÃkLke nÞkíku

®sËøke níke .suLkk fkhýu ykÃk fw÷iLkeLkk (fkVeLkk ÷u¾f)

Mk{fk÷eLk (yufs Mk{Þøkk¤kLkk) níkk. yu{Lke fçkh

rnÕ÷k{kt Au. (ynMkLkw÷ {fk÷ Ãku s Lkt. 226)

þu¾ Lkòþeyu Lks{wMMkkrfçk{kt ðýoÔÞwt Au fu ykÃk

økÞçkíku fwçkhk{kt E{k{u yMkúLke r¾Ë{ík{kt nksh ÚkÞk.

yçkw Þky÷k n{Ík s÷e÷wfÿ ykr÷{ yLku MkhËkh níkk.

A ðkMíkkÚke ykÃkLkku ðtþ nÍhík yçkw÷VÍ÷ yççkkMk MkwÄe

ÃknkU[u Au. r{hÍk {kunt{Ë y÷e WhËçkkËeyu ykÃkLkk SðLk

ð]íkktík WÃkh yuf rfíkkçk ÷¾e Au. íkuyku ÷¾u Au fu

yçkwÞky÷k yku÷{kyu yun÷uçkÞík{ktÚke Au. ðneLkk

¾kLkËkLkÚke yLku nk~{e çkøke[kLkk «ÏÞkík ÔÞrfík Au.

ykÃkLke økýíkhe {þkÞu¾u heðkÞík{kt ÚkkÞ Au. ykÃk

yk÷e{kuLkk Ãký ykr÷{ økýkÞ Au. ykÃk ÃkkuíkkLkk Mk{ÞLkk

yk÷{-{hsyu íkf÷eË níkk. su su EÕ{e þÏMkeÞíkkuyu

ykÃkÚke VkÞËku WXkÔÞku Au, íkuyku Lke[u «{kýu Au.

• yçkw {kunt{Ë nkYLk rçkLk {wMkk ík÷yfçkhe Au.

ykÃkLke økýíkhe çkuníkheLk ykr÷{ku{kt ÚkkÞ Au, ykÃkLke

ðVkík 385 rnshe{kt ÚkE Au.

• nwMkiLk rçkLk nkrþ{ {kuðÆçk

• y÷e rçkLk yn{Ë rçkLk {kunt{Ë rçkLk E{hkLk

rçkLk Ë¬kf yLku nwMkiLk rçkLk nkrþ{ yk çktLku {þkyu¾

þu¾ MkwËqf EçLku çkkçðuGn fw{e Au.

• y÷e rçkLk {kunt{Ë f÷kLMke yLku yçËwÕ÷kn

økÍkEhe çktLku çkwÍwøkkuo EÕ{u heò÷{kt rLk»ýkík níkk. íkuyku

{þkyu¾{ktÚke níkk.

• yçkw yçËwÕ÷kn nwMkiLk rçkLk y÷e ¾ÍÍkÍe fw{e

yk çkwÍwøkkuoLkk SðLk ð]íkktíkku ðkt[ðkÚke ¾çkh Ãkzu Au fu sLkkçk

n{Ík {hnw{ fw÷iLkeLkk Í{kLkk{kt níkk. ºkeS MkËe nesheLkk

ytík ¼køkÚke [kuÚke MkËe rnsheLkk þYykík MkwÄe nÞkík hÌkkt.

íkuÚke ykøkk çkwÍwøko íkunhkLkeyu ÃkkuíkkLke rfíkkçk” LkkçkuøkíkwYoðkík

Ve hkçkuyrík÷ r{ykík” {kt sLkkçk n{ÍkLke ½ýes íkkheV

213 214

fhe Au.

sLkkçk n{ÍkLke EÕ{e yMkhku rfíkkçkwííkðneË

“rfíkkçkwÍ rÍÞkhkík” y÷ {LkkrMkf rfíkkçkw hoË y÷k

{kunt{Ë rçkLk syVh yMkËe yLku {Lk hðk yLk syVh

rçkLk {nt{Ë fhu÷e Au.

ykøkk çkwÍwøko íkunhkLkeyu sLkkçk n{ÍkLke yku÷{kyu

rhò÷{kt økýíkhe fheLku ÃkkuíkkLke rfíkkçk rhò÷{kt ðýoLk

fÞwO Au. ({wMkV÷ {fk÷ Ve {wMkÒkeVe W÷{kyu rhò÷)

LkòþeLke rfíkkçkLke MkLkËku EçLku økÍkEheLkk ðkMíkk

Úke f÷kLkMke MkwÄe ÃknkU[u Au. yLku f÷kLkMkeÚke sLkkçku n{Ík

MkwÄe ÃknkU[u Au.

«k[eLk yLku Mk{fk÷eLk ík{k{ ykr÷{kuyu sLkkçk

n{ÍkLku Mkk[k yLku rðïkMkÃkkºk {kLÞk Au. {now{ þu¾

yççkkMk fw{eyu ykÃkLku íku ykr÷{ku{kÚke økÛÞk Au. suyku

Mkkrnçku EòÍyu nËeMk níkk. íkuÚke rhò÷Lkk çkÄks

ykr÷{kuyu ykÃkLku íkfðk yLku ÃkhnuÍøkkhe{kt ©uc økýkÔÞk

Au. (Lkòþe, yÕ÷k{k {sr÷Mke, {k{fkLke, þu¾ yççkkMk fwB{e)

òu fu Mkkrnçku RòÍyu nËeMk nkuðwt sLkkçk n{Ík

{kxu fkuR {híkçkku Lk økýkÞ. fkhý fu Mkkrnçku RòÍyu

nËeMk nkuðwt yÃkrhr[ík ÷kufku {kxu nkuÞ Au. ßÞkhu sLkkçk

n{Ík íkku ík{k{ yku÷{kyu rhò÷Lkk {kxu «ÏÞkík níkk.

su{ fu ÃkkA÷k Ãkuòu{kt yk çkkçkíkLkku WÕ÷u¾ ÚkR [qõÞku Au.

ykÃkLkk {fçkhk{ktÚke su fhk{kíkku ònuh ÚkR Au íku fhk{kíkku

Ãkkuíku s ykÃkLke yÍ{ík yLku çkwÍwøkeoLke økðkn Au.

sLkkçk n{Ík hrÍÞÕ÷knku íkyk÷k yLnku yku÷{kyu

yun÷uçkÞík y÷Þnu{wMMk÷k{Lkk «ÏÞkík ÔÞÂõík Au. çkÄk

s MkËTøkwýku yLku Mkkhe xuðku ykÃkLke ÃkkuíkkLke Au. ykÃk fkuRLke

íkkheVLkk {kuníkks LkÚke. ykÃkÚke yMktÏÞ nËeMkkuLkwt ðýoLk

Úkðwt ykÃkLke çkwÍwøkeo {kxu Ãkwhíkwt Au. nÍhkík yRB{kyu

íkknuheLk y÷Þnu{wMMk÷k{u Vh{kÔÞw t Au: “y{khk

ykr÷{kuLke çkwÍwøkeo y™u {nkLkíkk y{khe rhðkÞíkkuLkk

«{ký{kt Au.” {kMkw{Lkwt yk Vh{kLk yk íkhV æÞkLk Ëkuhu Au

fu ykÃkýu [nkhËk {kMkq{eLk y÷Þnu{wMMk÷k{Lke ðÄkhu{kt

ðÄkhu nËeMkku RLMkkLkku MkwÄe ÃknkU[kzðe òuRyu suÚke íkuykuLke

{yhuVík RLMkkLkku MkwÄe ÃknkU[u. yk s ðMíkw RLMkkLkLku ¾wËkLke

LksËef fhu Au. sLkkçk n{Ík{kt çktLku ðkíkku ¼hÃkqh níke.

yuf íkhV íkku ykÃk þshyu íkiÞçkk rhMkk÷ík-rhMkk÷íkLkk Ãkkf

ð]ûkLkk ÔÞÂõík níkk, çkeS íkhV ykÃk yRB{kyu íkknuheLk

y÷Þnu{wMMk÷k{Lkk rðïkMkÃkkºk hkðe níkk.

sLkkçk n{ÍkLke {þkR¾u rhðkÞíkLke yuf

yLkw¢{rýfk Au su huò÷ yLku ynkËeMkLke rfíkkçkku{kt

þkuÄ¾ku¤Lkk ytíku {¤e þfe Au. áüktíkYÃku huò÷u þu¾

VunrhMík Lkòþe, f{k÷wÆeLk þu¾ MkwËqf y÷Þrnhon{k. íku

{þkR¾ku Lke[u «{kýu Au :

(1) MkyË rçkLk yçËwÕ÷kn yþyhe (2) nMkLk

rçkLk {ÞMk÷ (3) {kunt{Ë rçkLk RM{kR÷ rçkLk ÍkhrðÞk

fwB{e (4) y÷e rçkLk yçËwÕ÷kn ÞÌkk (5) ßVh rçkLk

{kr÷f VwÍkhe fwVe (6) yçkw÷nMkLk y÷e rçkLk swLkuË hkÍe

215 216

yLku (7) yk çkÄk {þkyu¾{kt MkiÚke ðÄkhu su{LkkÚke sLkkçk

n{Íkyu VkÞËku QXkÔÞku íkuyku ykÃkLkk fkfkLkk Ëefhk-¼kR

yçkw WçkuÞËwÕ÷kn Au. yçkw WçkuÞËwÕ÷knLkku yk÷u {kunt{Ë{kt

yuf ¾kMk Ëhßòu Au. ßÞkhu íku Mk{ÞLkk ¾÷eVkykuLku yk

¾çkh ÃknkU[e fu R{k{ nMkLk yMkfheLkk (yrøkÞkh{kt

R{k{Lkk) VhÍtË ËwrLkÞk{ktÚke Íw÷{Lku LkkçkqË fhe Ëuþu,

yË÷ku-RLMkkV fkÞ{ fhþu íÞkhu nwfw{íkLkk òMkqMkku R{k{u

yMkúLkk ½h{kt ykÃkLke ðkr÷Ën {ksuËnLke þkuÄ{kt Ëk¾÷

ÚkR økÞk. sLkkçk yçkw WçkuÞËwÕ÷knu sLkkçk LkhSMk ¾kíkqLkLku

ÃkkuíkkLkk ½h{kt AwÃkkðe ËeÄkt. suÚke Ëw~{LkkuLkk WÃkÿðÚke hrûkík

hnu. (VunrhMík Lkòþe)

yk ½xLkkÚke {k÷q{ Ãkzu Au fu su ½h{kt sLkkçk LkhSMk

¾kíkqLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk íkþheVVh{k nþu íku ½h{kt

sYh R{k{u yMkúLke ykðLkòðLk hnuþu. íku ½h RÍTÍík yLku

çkwÍwøkeoLku fkrçk÷ økýkþu. sLkkçk R{k{ yMkúÚke yçkw

WçkuÞËwÕ÷knLkk ykx÷k økqZ yLku øknLk MktçktÄku nkuR íku{Lke

çkwÍwøkeo yLku RÍTÍík {kxu çkeò fkuR ykÄkhLke sYhík s

LkÚke. yk s yçk w Wçk uÞËwÕ÷kn sLkkçk n{ÍkLkk

{þkyu¾{ktÚke Au. suÚke ykx÷e òýfkhe ÃkAe sLkkçk n{Ík

{kxu Ãký fkuR yLÞ ykÄkhLke sYhík LkÚke.

RçLku yçLkkyu ÃkkuíkkLke rfíkkçk “W{Ën”{kt ÷ÏÞwt

Au fu sLkkçk yçkw WçkuÞËwÕ÷kn çkMkhk{kt MÚkkR ÚkÞk. (hnuíkk

níkk) nÍhík R{k{ y÷e hÍk y÷ÞrnMMk÷k{ ykX{k

R{k{Úke yLku çkeò yRB{kyu íkknuheLk y÷Þnu{wMMk÷k{Úke

rhðkÞíkku Lkf÷ fhe, ykr÷{, þkRh yLku ík{k{ ÷kufku{kt

r«Þ ÔÞÂõík níkk.

LkòþeLkk {íkkLkwMkkh yçkw WçkuÞËwÕ÷knu R{k{ y÷e

Lkfe ËMk{k R{k{ yLku R{k{ nMkLk yMfhe yrøkÞkh{kt

R{k{Úke Ãký nËeMkku Lkf÷ fhe Au. íkuykuLkk ËMko{kt Ãký

nkshe ykÃke Au. ykÃku yuf rfíkkçk Ãký ÷¾e níke suLkwt

Lkk{ {fkrík÷w¥kkr÷çkeLk níkwt su yçkw÷ Vso yMkVnkLkeLke

rfíkkçkÚke y÷øk níke.

sLkkçk n{ÍkLkku {fçkhku rnÕ÷k{kt yksu Ãký Au.

“fheÞk n{Ík” {ku{uLkeLkLkk {kxu rÍÞkhíkLke søÞk Au.

ykÃkLkk nh{{ktÚke fhk{kíkku Ãký ònuh ÚkkÞ Au. ð¤e

ËËo{tËkuLke {whkËku Ãký Ãkqhe Úkíke hnu Au. Ãknu÷kt ykÃkLke fçkh

{kxu yu{ fnuðk{kt ykðíkwt níkwt fu ykÃk R{k{ {qMkk fkrÍ{,

Mkkík{k R{k{Lkk VhÍtË Au Ãkhtíkw Ãkwhe íkunfefkík yLku

þkuÄ¾ku¤Lkk ytíku yk ðkík Mkkrçkík ÚkR fu Mkkík{k R{k{Lkk

VhÍtË sLkkçk n{ÍkLke ykhk{økkn fçkh þkn

yçËw÷yÍe{Lke çkksq{kt Au.

•

(16) rnÕ÷k{kt nÍhík n{Ík hrÍÞÕ÷knku íkyk÷k

yLnkuLkku hkuÍku

{hnq{ Vfen {hsy çkwÍwøko {unËe fÍðeLke su Mk{Þu

íkç÷eøkLkk {kxu rnÕ÷k{kt hkufkÞk níkk. çkLke ÍiËLke íkç÷eøkLkk

{kxu n{ÍkLke {Íkh ÃkkMkuÚke økwsÞko Ãkhtíkw rÍÞkhík Lk fhe.

217 218

çkeò fkuRf Mk{Þu ykÃk ßÞkhu VheÚke økwsÞko íkku økk{ðkMkeykuyu

ykÃkLku rÍÞkhíku n{ÍkLke Ëh¾kMík fhe. Ãkhtíkw Vfen

fÍðeLkeyu íkuykuLke Ëh¾kMíkLku yk{ fneLku hË fhe ËeÄe fu

suLku yku¤¾íkku LkÚke íkuLke rÍÞkhík {kxu sRþ Lkrn.

íku hkík MkiÞË fÍðeLkeyu íku s økk{{kt økwòhe. Mkðkhu

çkeS ðMíke{kt sðkLkwt níkwt. Lk{kÍu þçk ÃkZe Mknh-Vsh

ÚkðkLke hkn òuíkk {wMkÕ÷k WÃkh çkuXk níkk. yux÷k{kt yu s

ðMíkeLkk yuf MkiÞË suyku {w¥kfe yLku ÃkhnuÍøkkh níkk, su{Lku

MkiÞË fÍðeLke yøkkWÚke òýíkk níkk, íkuyku ykÃkLke ÃkkMku

ykÔÞk, Mk÷k{ fhe ÃkAe fÌkwt : MkiÞË fÍðeLke ykÃku sLkkçk

n{ÍkLke fçkhLke rÍÞkhík LkÚke fhe yLku Lk íkku íku{Lku fkuR

{n¥ð ykÃÞwt. MkiÞË fÍðeLkeyu Vh{kÔÞw : nkt, rÍÞkhík LkÚke

fhe, fkhý fu nwt íku{Lku òýíkku LkÚke. MkiÞË y÷ðeyu Vfen

MkiÞË fÍðeLkeLku W¥kh{kt fÌkwt fu Mkk{kLÞ sLkíkk{kt yk ðkík

{þnqh Au fu yk R{k{ {qMkk fkrÍ{ y÷ÞrnMMk÷k{, Mkkík{k

R{k{Lkk VhÍtËLke fçkh Au. Ãkhtíkw nfefík{kt fçkh n{Ík

rçkLk fkrMk{Lke Au. yku÷{kyu rhò÷u ykÃkLke ½ýe s íkkheV

fhu÷e Au. Mkknçku RòÍyu nËeMk Au. Ãkhtíkw MkiÞË fÍðeLkeyu

ykÃkLku yuf Mkk{kLÞ {kur{Lk {kLkeLku MkiÞË y÷ðeLke ðkík

WÃkh fkuR æÞkLk ykÃÞwt Lkrn yLku VshLke Lk{kÍLkku Mk{Þ

ÚkÞku fu Lkrn yuLke òý {u¤ððk {kxu {wMkÕ÷k WÃkhÚke Q¼k

ÚkÞk íkku MkiÞË y÷ðe Ãký [k÷íkk ÚkÞk.

Lk{kÍu Vsh ÃkZeLku MkiÞË fÍðeLkeyu ÃkkuíkkLke ÃkkMku

su RÕ{w÷ rhò÷Lke rfíkkçkku níke íkuLku WÚk÷kððkLkwt þY fÞwO

íkku sLkkçk n{ÍkLkk {kxu çkhkçkh íku s ÷¾u÷wt òuÞwt suLke

¾çkhku MkiÞË y÷ðeyu ykÃke níke.

ËhhkusLkk rhðks {wsçk Mkðkh{kt ßÞkhu {kuy{uLkeLk

ykÃkLke {w÷kfkík {kxu yufºk ÚkR økÞk íkku Ãku÷k MkiÞË y÷ðe

Ãký íÞkt Ëu¾kÞk, suyku Lk{kÍu VshLke yøkkW MkiÞË

fÍðeLkeÚke {éÞk níkk. ykÃku íku{Lku çkku÷kÔÞk, ÃkAe Vh{kÔÞwt:

ykÃku VshLke Lk{kÍ yøkkW su ðkíkku fne níke íku fkuR

rfíkkçk{kt òuR níke? íku MkiÞËu fMk{ ¾kRLku fÌkwt fu íkuyku íkku

hkíku yk ðMíke{kt s Lk níkk. ÃkAe MkiÞË fÍðeLkeLkwt æÞkLk

ËkuhkÞwt fu íku MkiÞË y÷ðe nÍhík çkfeGÞíkwÕ÷knw÷ ykyTÍ{

R{k{ {unËe y÷ÞrnMMk÷k{ Ãkkuíku níkk. yk ½xLkk ÃkAe

MkiÞË fÍðeLke hn{íkwÕ÷kn y÷Þn sLkkçk n{ÍkLke

rÍÞkhík {kxu [kÕÞk. Vh{kÔÞwt fu {Lku nðu fkuR þtfk LkÚke.

ykÃkLkk yk y{÷ ÃkAe {ku{uLkeLkLkwt æÞkLk Ãký nÍhík

n{ÍkLke {Íkh íkhV ðÄe økÞwt. ÃkAe íkku MkiÞË fÍðeLkeyu

“V÷fwÒkòík”{kt yk ½xLkkLkwt ðýoLk fÞwO. Ãkrhýk{ yu ykÔÞwt

fu ÃkkA¤Lkk çkÄk s ykr÷{kuyu Ãký ykÃkLke íkkçkuËkhe{kt

yk fçkhLku sLkkçk n{Ík-VhÍtËu fkrMk{Lke fçkh íkhefu

Mðefkhe ÷eÄe.

niËh y÷ {hòLke ÷¾u Au fu, yk heíku WçkuÞËwÕ÷knu

yÔð÷Lkk(VhÍtË nÍhík yççkkMk y÷{Ëkh

y÷ÞrnMMk÷k{) yuf VhÍtË su{Lkwt Lkk{ n{Ík níkwt íku{Lkku

þshku yk «{kýu Au.

n{Ííkw÷ økhçke fwÒkeÞík yçkwÞkyT÷k, y÷e rçkLk

219 220

fkrMk{ RçLku y÷e RçLku n{Ík RçLku nMkLk RçLku

WçkuÞËwÕ÷kn RçLku yççkkMk. suÚke fheLku çkunY÷ W÷q{u

“íkkunVíkw÷ yk÷{”{kt rhò÷ LkòþeLkk nðk÷kÚke ðýoLk

fÞwO Au.

íku{Lke fçkh rnÕ÷kLke LkSf {nkuÕ÷k ÍÞËeÞk{kt

yksu Ãký {kusqË Au. f{qLkkyu ÃkkuíkkLke rfíkkçk “{þkrnËw÷

Ríkhík”{kt ÷ÏÞwt Au fu n{Ík økhçkeLkk hkuÍk{ktÚke ½ýeçkÄe

fhk{íkku ònuh ÚkkÞ Au.

yk {fçkhkLke R{khík rnsheMkLk 1339{kt

LkðuMkhÚke çkLkkððk{kt ykðe níke. íÞktLkk ðuÃkkheykuLkk

MknfkhÚke fwççkkLkwt çkktÄfk{ yLku økwtçkËLke MkwtËhíkk ðÄkhðk{kt

ykðe níke. AuÕ÷u R.Mk. 1984 {wíkkrçkf rnshe 1394{kt

MkËh ynMkLkw÷ çkfhLke nwfw{ík{kt VheÚke çkeS ð¾ík

çkLkkððk{kt ykÔÞku. ynMkLkw÷ çkfhu ÃkkuíkkLke ykt¾ku ðzu

«íÞûk fhk{íkLkku yLkw¼ð fÞku o níkku. n{Ík RçLku

WçkuÞËwÕ÷knLkku {fçkhku nk÷{kt Ãký ¾qçk s «ÏÞkík Au.

ík{k{ ÍkyuheLk nòhkuLke MktÏÞk{kt Ëhhkus hkuÍkLke

rÍÞkhík fhu Au. ykÃkLkku hkuÍku yksrËLk MkwÄe ÃkÂç÷fLkwt

ykf»koý çkLku÷ku Au. ykMkÃkkMkLkk †e-ÃkwY»kku íkku ½ýe s

yfeËíkLke MkkÚku hkuÍk WÃkh rLkÞr{ík nkshe ykÃku Au, ÃkkuíkkLke

{whkËku Ãkqhe fhu Au. yk Lkk[es ({ku÷kLkk Í{eh ygh

Lkfðe) Ãký çku ð¾ík fhçk÷kyu {kuyÕ÷kLke rÍÞkhík {kxu

økÞk. çkLLku ð¾ík rnÕ÷k{kt sLkkçku n{ÍkLkk hkuÍk{kt nkshe

ykÃke. {kr÷fu fkyuLkkík yÕ÷kn hççkw÷ RÍTÍík nÍhík

WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk yLku nÍhík yççkkMk

y÷ÞrnMMk÷k{Lkk ðtþLkk yk s÷e÷w÷fÿ VhÍtËLkk

íkwVi÷{kt ÍkyuheLkLke {whkËku Ãkqýo fhu Au.

•

(17) Rçkúkne{(sYfk) rçkLk nMkLk rçkLk WçkuÞËwÕ÷kn

rçkLk yççkkMk y÷{Ëkh y÷ÞrnMMk÷k{

Rçkúkne{ sYfk (sYf = hkux÷eyku ðnU[Lkkhku

Mk¾e) ÃkkuíkkLkk Mk{ÞLkk RçkkËík økwòh, Vfen yLku ÷u¾f

Ãký níkk. ykÃkLke økýíkhe «ÏÞkík ÷u¾fku{kt ÚkkÞ Au.

ykÃkLkk ºký VhÍtËku níkk. nMkLk, {kunt{Ë yLku y÷e.

Rçkúkne{ sYfk

y÷e {kunt{Ë nMkLk

ÞÌkk {kunt{Ë yçkw y÷e yçËwÕ÷kn

y÷e yçkw÷ nMkLk

(18) y÷e rçkLk Rçkúkne{

çkLke nkrþ{Lkk Mk¾eyku{ktÚke níkk, ¾qçk s

RÍTÍíkËkh {kýMkku{ktÚke níkk, «rík¼kþk¤e Ãký níkk, ½ýk

s WËkh yLku Mk¾e níkk, Lkh{Ëe÷ níkk. rnsheMkLk 264{kt

ykÃkLkku RÂLíkfk÷ ÚkÞku. yu{Lkk 19 VhÍtËku níkk. 19{ktÚke

221 222

fux÷kf çkøkËkË{kt hÌkk yLku fux÷kf r{Mkh íkÚkk çkMkhk íkhV

[kÕÞk økÞk.

•

(19) yçËwÕ÷kn rçkLk y÷e rçkLk Rçkúkne{ sYfk

su{Lkk yuf yçËwÕ÷kn rçkLk y÷e çkøkËkËLkk ¾íkeçk

níkk. ykÃkLke fwÒkeÞík yçkw y÷e níke. íkuyku çkøkËkËLkk

hnuðkMkeyku{ktÚke níkk. r{Mkh{kt sRLku íÞkt s MÚkkR ÚkÞk.

ykÃkLke ÃkkMku fux÷ef rfíkkçkku “{s{qyk syVrhÞk”Lkk

Lkk{Úke níke. su{kt Vfnu yun÷uçkÞík níke. íkuLku þeÞk rVfn

WÃkh çkíkkððk{kt ykðu Au. íku{Lke ðVkík r{Mkh{kt rnsheMkLk

312{kt ÚkR. (ynMkLkw÷ {fk÷ Ãkus-226)

y÷e rçkLk Rçkúkne{Lkk çkeò VhÍtË {kunt{Ë rçkLk

y÷e níkk. suyku çkMkhk [kÕÞk økÞk níkk. Wå[ fkurxLkk

ykr÷{ níkk. íkuyku nÍhík R{k{ hÍk y÷ÞrnMMk÷k{Lke

nËeMkkuLkk hkðe Ãký Au. {kuxk ËhßòLkk Vfen, {wßíkrnË,

ÃkhnuÍøkkh yLku þkRh Ãký níkk.

•

(20) yççkkMk (Wå[ «fkhLkk ¾íkeçk) rçkLk nMkLk

rçkLk WçkuÞËwÕ÷kn rçkLk yççkkMk y÷{Ëkh

yççkkMk rçkLk nMkLkLke fwÒkeÞík yçkw÷ VÍ÷ Au.

ÃkkuíkkLkk Mk{ÞLkk ½ýk {kuxk ÷u¾f rðîkLk níkk. ykÃkLke

fkhrfËeoÚke RríknkMkLkk ÃkkLkk ¼hÃkqh Au. Wå[ «fkhLkk

ðõíkk nkuðk MkkÚku þkyuh Ãký yòuz níkk. çkLke yççkkMkLkku

¾÷eVk nkYLk hþeË ykÃkLke ½ýe s RÍTÍík fhíkku níkku.

çkeò fkuR nkþ{e ykÃkÚke ðÄkhu ÍzÃkÚke yLku MÃkü ¼k»kk{kt

çkku÷Lkkh òuðk{kt ykÔÞk LkÚke. «Úk{ {ËeLkk{kt hnuíkk níkk.

ÃkAe nkYLk hþeËLkk þkMkLkfk¤{kt çkøkËkË ykÔÞk, íÞkt s

MÚkkR ÚkR økÞk. ykÃkLkk s÷k÷ yLku «íkkÃkÚke ytòR sR

çkkËþkn ykÃkLku fwÒkeÞíkÚke s çkku÷kðíkku níkku.

nÍhík R{k{ hÍk y÷ÞrnMMk÷k{Lke ð÷e

ynËeLkk {k{qLk hþeËLkk Ëhçkkh{kt R{k{Lke íkkheV{kt Mkki

«Úk{ yççkkMk RçLku nMkLku (yð÷kËu nÍhík yççkkMk

y÷{Ëkh y÷ÞrnMMk÷k{) fMkeËn ÃkZe Mkt¼¤kÔÞku

íÞkhçkkË yhçk yLku ys{Lkk MkUfzku þkRhkuyu ÃkkuíkÃkkuíkkLkk

fMkeËk Ãkuþ fÞko. (íkkunVíkw÷ rhÍðeÞkn Vkif rçk÷røkhk{e Ãkus-521)

fux÷kfu ykÃkLkk ËMk çkuxk nkuðkLkwt ÷ÏÞwt Au. fux÷kfu

[khLkku WÕ÷u¾ fÞkuo Au.

yççkkMk

yçËwÕ÷kn y÷e WçkuÞËwÕ÷kn yn{Ë

(21) yçËwÕ÷kn RçLku yççkkMk rçkLk nMkLk rçkLk

WçkuÞËwÕ÷kn rçkLk yççkkMk y÷{Ëkh

yçËwÕ÷kn ÃkkuíkkLkk çkkÃkLke su{ økwýkuLkku ¼tzkh níkk.

þkyuh yLku Wå[ fkurxLkk ðõíkk níkk. {k{qLk hþeË ykÃkLke

½ýe s RÍTÍík fhíkku níkku. ßÞkhu ykÃkLkku RÂLíkfk÷ ÚkÞku

íÞkhu {k{qLku ÃkøkÃkk¤k ykÃkLkk sLkkÍk{kt nkshe ykÃke.

223 224

{k{wLku ykÃkLku MkhËkh RçLku MkhËkhLkku ÷fçk ykÃÞku níkku.

íku{Lkk VhÍtËLkwt Lkk{ n{Ík Au. n{ÍkLke yð÷kËku þk{Lkk

R÷kfk ríkçkheÞk{kt Au. n{ÍkLkk VhÍtË yçkw íkiÞçk {kunt{Ë

rçkLk n{Ík Au. (ynMkLkw÷ {fk÷ Ãkus-227)

•

(22) yçkw íkiÞçk {kunt{Ë rçkLk n{Ík rçkLk

yçËwÕ÷kn rçkLk yççkkMk

ykÃkLkku þshku yk Au. yçkw íkiÞçk {kunt{Ë rçkLk

n{Ík rçkLk yçËwÕ÷kn rçkLk yççkkMk rçkLk nMkLk rçkLk

WçkuÞËwÕ÷kn rçkLk nÍhík yççkkMk y÷{Ëkh.

ykÃk n{ÍkLkk MkknçkÍkËk Au. ykÃk þ{kuo nÞkÚke

¼hÃkqh yLku ¾wÆkh níkk. ÃkkuíkkLkk Mkøkkðnk÷kyku MkkÚku rMk÷u

hn{e ½ýe fhíkk níkk. suLkk fkhýu ½ýe s RÍTÍíkLkk {kr÷f

çkLÞk níkk. WËqoLk(òuzoLk)Lkk R÷kfk ríkçkheÞk{kt ykÃkLke

½ýeçkÄe s{eLk òøkeh níke. çknkËwhe{kt «ÏÞkík níkk.

fhk{íkkLke nwfw{íkLkk s{kLkk{kt ykÃkLku òuh Íw÷{Úke þneË

fhðk{kt ykÔÞk. (niËh {hòLke) íkøks rçkLk sV

¾høkkLkeyu ykÃkLku nMkËLkk fkhýu ÃkkuíkkLkk rMkÃkkneyku îkhk

fík÷ fhkðe LkkÏÞk. yk øk{Lkkf çkLkkð rnsheMkLk 291Lkku

Au. þkyuhkuyu ykÃkLke þnkËík WÃkh {hrMkÞk yLku

þkuøkLkk{k fÌkk níkk. ({wfho{)

•

(23) çkLkw þneË rçkLk yçkw íkiÞçk {kunt{Ë rçkLk

n{Ík rçkLk yçËwÕ÷kn rçkLk yççkkMk rçkLk nMkLk

yk ðkíkLke [ku¬Mk {krníke RríknkMkfkhku ÃkkMku LkÚke

fu çkLkw þneË yçkw íkiÞçk {kunt{ËLkk VhÍtË Au fu Ãkkiºk. ¼÷u

“{kuys{w~þkuyhk” Lkk fíkkoyu ÷ÏÞwt Au fu ykÃk yuf W{Ëk

þkyuh níkk. ÃkkuíkkLkk çkwÍwøkkuoLke fkhrfËeoLke «þtMkk fhíkk

níkk. ¾÷eVk {wíkðr¬÷Lkk Mk{Þ ÃkAe Ãký ykÃk nÞkík

níkk. rfíkkçk “y÷økËeh” {kt yÕ÷k{k y{eLkeyu

“þkuyhkyu økËeh” økËehLkk ðkfuyk WÃkh þyuh

÷¾Lkkhkyku{kt ykÃkLkwt ðýoLk fÞwO Au. rfíkkçk “çknY÷

yLkMkkçk” {kt Ãký ykÃkLkwt ðýoLk Au.

•

(24) yçËwÕ÷kn (y{eh {¬k) rçkLk nMkLk rçkLk

WçkuÞËwÕ÷kn rçkLk yççkkMk y÷{Ëkh

yçËwÕ÷kn rçkLk nMkLk rçkLk WçkuÞËwÕ÷kn rçkLk

yççkkMk y÷{Ëkh. íkuyku nh{iLk({¬k)Lkk Wå[ LÞkÞkÄeþ

(fkrÍÞw÷ fwÍTÍkík) níkk. ykÃk ÃkkuíkkLkk çkÄk ¼kRyku{kt

W{h{kt {kuxk níkk. ÷kufku ykÃkLku y{eh fneLku Ãkkufkhíkk níkk

fkhý fu ykÃk çkLke yççkkMkLke nwfw{íkLkk yÔð÷ Mk{Þ{kt

{¬k yLku {ËeLkkLkk fkÍe(LÞkÞkÄeþ) hne [qõÞk níkk.

(íkkhe¾u íkçkhe, ynMkLkw÷ {fk÷ Ãkus-227)

ykÃkÚke ðÄkhu hkuVðk¤ku y™u ËçkËçkk¼Þkuo ÔÞÂõík

òuðk{kt LkÚke ykÔÞku. ykÃk ¾÷eVk {k{qLkLkk s{kLkk{kt

225 226

Ãký nh{iLkLkk {wíkðÕ÷e yLku þnuh fkS níkk.

{kunt{Ë rçkLk ÞwMkwV syVhe ykÃkLkk rð»kÞ{kt ÷¾u

Au fu «rík¼k, Ëu¾kð, þ{kuonÞk{kt ykÃkLkk suðk {kýMk

¼køÞu s òuðk {¤u. ¾÷eVk {k{qLk hþeËLkk Mk{Þ{kt {¬k

yLku {ËeLkkLkk nh{iLkLkk {wíkðÕ÷e yLku þnuh fkS níkk.

(íkçkhe ¼køk-1 Ãkus-355)

rnshe 204 Úke rnshe 206 {kt {k{qLk hþeËu ykÃkLku

y{ehu ns Ãký rLkÞwõík fÞko níkk. {k{qLkLke s r¾÷kVík{kt

çkøkËkË{kt ðVkík ÚkR. (íkkhe¾u çkøkËkË ¼kË-10 Ãkus-313)

yçËwÕ÷kn rçkLk nMkLkLkk ºký Ãkwºkku níkk. y÷e,

nMkLk yLku {nt{Ë

y÷e rçkLk yçËwÕ÷kn rçkLk nMkLk rçkLk WçkuÞËwÕ÷kn

rçkLk yççkkMk y÷{Ëkh

y÷e-ykÃkLke yð÷kË “Ër{Þkík”{kt ykçkkË ÚkR

íÞkt s MÚkkR hnuðk ÷køke. çkLkw nkYLkLkk Lkk{Úke «ÏÞkík

ÚkR. Ër{ÞkíkLkk þnuhLkk “VMkk” Lkk{Lkk MÚk¤u ykçkkË ÚkR.

íku MÚk¤Lku “çkLkw nwËnwË” Ãký fnuðkíkwt níkwt.

•

nMkLk rçkLk yçËwÕ÷kn rçkLk nMkLk rçkLk

WçkuÞËwÕ÷kn

sLkkçk nMkLk-sLkkçk y÷eLkk ¼kR ykÃkLkk VhÍtËLkwt

Lkk{ yçËwÕ÷kn Au.

•

yçËwÕ÷kn rçkLk nMkLk rçkLk yçËwÕ÷kn rçkLk nMkLk

rçkLk WçkuÞËwÕ÷kn

yçËwÕ÷kn rçkLk nMkLk-ykÃkLku yrøkÞkh Ãkwºkku níkk.

•

fkrMk{ rçkLk yçËwÕ÷kn rçkLk nMkLk rçkLk yçËwÕ÷kn

rçkLk nMkLk rçkLk WçkuÞËwÕ÷kn

fkrMk{ yçËwÕ÷knLkk çkuxk Au. {¬k yLku {ËeLkkLkk

nkrf{ yLku fkÍe níkk. {ËeLkk {wLkÔðhk{kt ykÃk Mkknçku

hkÞ yLku {wíkfÂÕ÷{ níkk. ykÃk {kunrÆMk níkk, Vfen níkk,

{kuxe s{kíkLkk y{eh níkk. ykÃk R{k{ nMkLk yMfhe

227 228

yçËwÕ÷kn

nMkLk

yçËwÕ÷kn

fkrMk{ ({ËeLkk)

(R{k{ nMkLk yMfhe y÷.

yrøkÞkh{k R{k{Lkk Mknkçke)

{kunt{Ë

Rçkúkne{

y÷e

nwMkiLk

ËkWË

nkYLk (ËBÞkík)

(25) Rçkúkne{ rçkLk {kunt{Ë

Rçkúkne{ rçkLk {kunt{Ë rçkLk yçËwÕ÷kn rçkLk nMkLk

rçkLk WçkuÞËwÕ÷kn rçkLk yççkkMk y÷{Ëkh. ykÃk fÍðeLk{kt

þneË fhðk{kt ykÔÞk. fçkh Ãký fÍðeLk{kt Au.

({wLík¾çkw¥kðkhe¾ Ãkus-370)

y÷ÞrnMMk÷k{-yrøkÞkh{k R{k{Lkk ¾kMk Mknkçke níkk.

(niËh y÷ {hòLke)

VhÍtËku y÷e yLku syVh(fËk[) R{k{ y÷e Lkfe

y÷ÞrnMMk÷k{Lkk VhÍtË Au. yu{Lkk ËhBÞkLk ÃÞkh {nççkík

fkÞ{ hk¾e. sLkkçk fkrMk{ R{k{ nMkLk yMfhe yrøkÞkh{k

R{k{Lkk yMknkçk{kt økýkíkk níkk. (WBËíkw¥kkr÷çk)

nÍhík yçk w÷ VÍ÷ yççkkMkLke ÃkkfeÍk

LkM÷(ðtþ){kt Ëhuf s{kLkk{kt çkkf{k÷, çkkfhk{kík,

rðîkLkku ÃkuËk Úkíkk hÌkk. yk rðîkLkku rðïLku RÕ{ku-nwLkhÚke

{k÷k{k÷ fhíkk hÌkk. ÃkkuíkkLkk ÃkqðoòuLkwt Lkk{ hkuþLk fhíkk

hÌkk. nÍhík WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLke ðtþLkk

fux÷kf ÷kufku ®nËwMíkkLk{kt Ãký ykÔÞk níkk

{ki÷kLkk MkiÞË ykøkk {unËe ÷¾Lkðe ÷¾u Au fu

yð÷kËLkwt çkkfe hnuðwt Ãký þnkËíkLkk V¤ku{ktÚke yuf V¤

Au yLku yk yuf y÷øk rð»kÞ Au suLkk WÃkh VkrÍ÷ nLkVe

ÍVhkçkkËe ÃkkuíkkLke yuf rfíkkçk{kt LkqYÆeLk {wÕ÷k {kunt{Ë

ykuÍLke nk÷kíku ®sËøke yk÷u¾íkkt ÷¾u Au fu íkuyku ÃkkuíkkLkk

s{kLkkLkk «ÏÞkík ykr÷{ níkk. RçkkËík økwòh Ãký yux÷k

s níkk. íku{Lke økýíkhe òuLkÃkwhLkk rðîkLkku{kt Úkíke níke.

íkuykuLkk ðtþLkku rMk÷rMk÷ku nÍhík yççkkMk y÷{Ëkh MkwÄe ÃknkU[u

Au. íkuyku þu¾ y÷e nÍeLkLkk («ÏÞkík Vfen yLku ÷u¾fLkk)

Mk{fk÷eLk níkk. íku{Lkk VhÍtËLkwt Lkk{ {wÕ÷k Víkun {kunt{Ë níkwt.

ykLkkÚke yk ðkík Mkkrçkík ÚkkÞ Au fu yð÷kËu y÷{ËkhLkk

yÂMík¥ðÚke ytÄfkh{Þ ®nËwMíkkLk Ãký ¾k÷e hÌkwt LkÚke.

(26) rçkúrxþ BÞwrÍÞ{ ÷tzLk{kt yð÷kËu nÍhík

WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk WÃkh rfíkkçk Au

{ki÷kLkk MkiÞË ykøkk {unËe ÷¾u Au fu rçkúrxþ

BÞwrÍÞ{Lke yLkw¢{rýfk Ëkõíkh [kÕMko Ãkus-437 Lku

ðkt[ðkÚke ¾çkh Ãkzu Au fu çkwÍwøkkuo sLkkçku rhMkk÷ík {ykçk

MkÕ÷Õ÷knku y÷Þnu ðyk÷une ðMkÕ÷{Lkk ðkr÷Ë {kuníkh{

sLkkçk yçËwÕ÷kn yLku sLkkçk yçkwíkkr÷çk y÷ÞrnMMk÷k{

íkÚkk íku{Lke yð÷kËLkk rð»kÞ WÃkh yuf ¾kMk rfíkkçk Au.

íkuLkk ÷u¾f {kunt{Ë rçkLk yçËwÕ÷kn nwMkiLke Mk{hftËe Au.

“íkkunVíkw¥kkr÷çk” rfíkkçkLkwt Lkk{ Au su{kt nktrMkÞk{kt íkÚkk

ðå[u Ãký {kunt{Ë rçkLk nLkrVÞk íkÚkk nÍhík yççkkMk

y÷{ËkhLke rðøkíkku Ãký Mkkhe yuðe rðMík]ík ÷¾kÞu÷e Au.

yk rfíkkçk {kunt{Ë nwMkiLke rçkLk yçËw÷fhe{Lke f÷{Úke 6

{knu rÍ÷ns, hkusu swB{kLkk rËðMku rnsheMkLk 1179{kt

÷¾kÞu÷k nkÚk f÷{Lkku LkwMk¾ku Au. ykðe çkuníkheLk rfíkkçkku,

Mk{økú Ëuþ{ktÚke MkUfzku Lkrn, nòhku Lkrn, çk÷fu ÷k¾kuLke

MktÏÞk{kt ykÃkýk ®f{íke ÃkwMíkfku suLke ®f{ík fe{íke

sðkrnhkíkÚke Ãký ðÄkhu økýkÞ. ytøkúuòu R.Mk. 1857Lkk

rðÃ÷ð ÃkAe ÷qtxeLku ÞwhkuÃk ÷R økÞk íÞkhu ÷¾LkðLku Ãký

÷qtxâwt níkwt. fux÷kf økheçk ÷kufkuyu ÃkkuíkkLkk ®f{íke ÃkwMíkfku

çkMkku ºkýMkku YrÃkÞkLke ®f{ík{kt ytøkúuòuLkk nkÚku ðu[e Ãký

ËeÄkt níkkt.

nÍhík yççkkMk y÷{ËkhLke yð÷kËku r{Mkh,

229 230

çkøkËkË, fÍðeLk, þehkÍ, íkçkúMíkkLk, WËqoLk(òuzoLk)

Ë{eÞík, fkÞLk, Mk{hftË, çkMkhk ðøkuhu{kt Vu÷kR økR.

•

Mkhfkh yçkw÷ VÍ÷ yççkkMk y÷ÞrnMMk÷k{

WÃkhkuõík ík{k{ RríknkMkLkwt yð÷kufLk fhíkkt sýkÞ

Au fu Mkhfkh yçkw÷ VÍ÷ yççkkMk y÷ÞrnMMk÷k{ {nkLk

rðîkLk, íkeðú çkwrØþk¤e, ËwhtËuþ, Vfen yLku ykr÷{ níkk.

fkhý fu nÍhík R{k{ nMkLk y÷ÞrnMMk÷k{ yLku nÍhík

R{k{ nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{ yLku sLkkçk ÍÞLkçk ykr÷Þk

Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk yLku ¾kMk íkk u nÍhík y÷e

y÷ÞrnMMkMk÷k{ R{k{u yÔð÷ íkÚkk ÃkkuíkkLkk ðkr÷Ën

nÍhík WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkÚke íkk÷e{

nkrMk÷ Vh{kðe níke. ykÃkLke yð÷kË Ãký ßÞkt ßÞkt

hne-ykr÷{, Vfen, þkRh, rðîkLk, ÷u¾f, ¾íkeçk yLku

fkÍe(LÞkÞkÄeþ) y{eh hne. {ík÷çk yk Au fu nÍhík

yçkw÷ VÍ÷ yççkkMkLke yð÷kËku Ëhuf Mk{Þ{kt, Ëhuf

søÞkyu {wMk÷{kLkku {kxu VkÞËkfkhf çkLke hne. WB{íku

{wM÷u{kLke ©uc WæÄkhf çkLke hne. yk Mkhfkh yçkw÷ VÍ÷

yççkkMk y÷ÞrnMMk÷k{Lke Íkíku çkhfíkLkwt Ãkrhýk{ Au.

nÍhík WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk suðe

©uc {kLke ©ucíkk íku{Lke yð÷kËku{kt çkhkçkh Qíkhe Au.

yk {kLke ©ucíkkLke Sðtík Ë÷e÷ Au. sux÷e Mkkhe {k nþu

íkux÷e s çkuníkheLk yð÷kË nþu.

•

231 232

nÍ

hík y

ççkkMk y

÷{

Ëkh y

÷Þ

rn

MMk÷

k{

WçkuÞ

ËwÕ÷

kn

nMkLk

yçËwÕ÷

kn

n

MkLk y

÷e

y

çËwÕ÷

kn

fkrMk{

yççkkMk

yçËwÕ÷

kn

n{

Ík

yçkw íkiÞ

çk {

kun

t{Ë

çkLkw þ

neË

Rçkúkn

e{

y÷

e

yçËwÕ÷

kn

Þ

Ìkk

y

çkw÷

n

MkLk

y

÷e

n{

Ík

y÷

e

fkrMk{

{

kun

t{Ë

yçkw

Þky

T÷k

n{

Ík

yçkw

yçËwÕ÷

kn

{kun

t{Ë y

ççkkMk s

yV

h

VÍ

÷

VÍ

÷ y

çkw÷

yççkkMk

234


y÷Þnk R{k{ nwMkiLk

y÷ÞrnMMk÷k{Lke yÍkËkh

(1) {ËeLkk{kt R{k{ nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{Lke

þnkËíkLke ¾çkh ÃknkU[íkkt s nÍhík WB{w÷çkLkeLk

Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkwt MktËuþðknfÚke ðkfuÞyu

fhçk÷k Mkkt¼¤eLku {kík{ fhðwt

R{k{u yÔð÷ nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{Lke

yÍðks{kt su RÍTÍík, yÍ{ík, çkwÍwøkeo, ©ucíkk sLkkçku

Vkíku{k Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk, Ëwghu Ãkuøktçkhu RM÷k{Lku

{¤e, íkuðe s çkwÍwøkeo ykÃkLke ðVkík ÃkAe sLkkçk

WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLku {¤e. suyku sLkkçku

{wÂ~f÷ fwþkLkk ÃkíLke níkkt. sLkkçk yççkkMk y÷{ËkhLkk

ðkr÷Ën níkkt.

ðkfuykík ðkt[íkkt yLku ðýoLk fhíkkt Ãký RLMkkLkLke

ykt¾kU{kt yktMkw ykðe òÞ fu ykÃk ÃkkuíkkLkk VhÍtËku fhíkkt

Ãký ðÄkhu hMk q÷wÕ÷knLkk VhÍtËk u R{k{ nMkLk

¼køk

15

235 236

y÷ÞrnMMk÷k{ yLku R{k nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{Lku [kníkk

níkk. ßÞkt MkwÄe MkiÞËw~þkunËk R{k{ nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{

{ËeLkk{kt hÌkk íÞkt MkwÄe sLkkçk WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn

y÷Þnk sLkkçku Vkíku{k Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLke su{ s

R{k{ {Í÷q{Lke {k çkLkeLku hÌkkt. ßÞkhu ykÃk fqVkLke íkhV

íkþheV ÷R økÞk. sLkkçk WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn

y÷Þnk çke{kh MkwøkhkLke Mkuðk [kfhe{kt ÷køku÷kt hÌkkt.

çk÷fu yk Mkuðk [kfhe ÃkkuíkkLkk WÃkh ðkrsçk fhe ÷eÄe.

AíkktÞ ykÃkLkwt Ëe÷ VhÍtËkLku hMkq÷u Mkf÷iLk, Ãkkhyu

rsøkh Vkíknu çkËh ð nkuLkiLkLke swËkRÚke nt{uþk øk{økeLk

hnuíkwt níkwt fkhý fu ykÃkLku R{k{ nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{Lke

MkkÚku ÃkkuíkkLkk VhÍtËku fhíkkt Ãký ðÄkhu {nççkík níke.

fqVkLke rËþk{ktÚke ykðíkk Ëhuf {wMkkrVhLku sLkkçk

WB{w÷çkLkeLk þunÍkËyu fkiLkiLkLkk nk÷ ÃkqAíkkt níkkt. Ãkhtíkw

ÞÍeË Ãk÷eËu LkkfkçktËe fhe ËeÄe níke fu fkuR {wMkkrVh

yÚkðk MktËuþðknf fhçk÷kÚke {ËeLkkLke íkhV Lk sðk

Ãkk{u. suÚke sLkkçk WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLku

R{k{ nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{Lke ftRÃký ¾çkhku {¤íke Lk

níke. AíkktÞ yuf Mkøke {kLke su{ ykÃkLkku yk rLkÞ{ hÌkku

fu Vkíku{k MkwøkhkLku Ëhhkus Ëðk ÃkeðzkðeLku ½hLkku su

Ëhðkòu fhçk÷k íkhV Ãkzíkku níkku íÞkt ykððwt. yuf yuf

{wMkkVrhLku ¾çkh ÃkqAðe, ÃkAe Mkktsu {kÞqMk ÚkRLku ½h{kt

sðwt. {ík÷çk yk heíkLkku R{k{ nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{Lkk

rðÞkuøkLkku øk{ ykÃkLku Mkíkkðíkku níkku. yk íkhV fhçk÷k{kt

yk {s÷q{Lkk ík{k{ Mkøkktðnk÷kt ¼qÏÞk, ÃÞkMkk, íktçkwyku{kt

çku[uLk níkk. ÃÞkMkLkk fkhýu Ëhuf çkk¤f hze Ãký þfíkwt Lk

níkwt. R{k{Lkk ík{k{ Þkhku {ËËøkkh þneË ÚkR [qõÞk

níkk. ÷kune íkhMÞk Íkr÷{kuLke Vkus ðå[u R{k{ yuf÷k,

ÍÏ{kuÚke [qh, ÷kune÷wnký, ¼qÏÞk ÃÞkMkk Q¼u÷k níkk.

Auðxu yk Íkr÷{kuyu yk økheçkw÷ ðíkLkLku ¼k÷kyku

yLku ík÷ðkhkuÚke [qh [qh fheLku þneË fhe ËeÄk. ÃkAe ÷kþ

{wçkkhfLku Ãký ½kuzkykuLkk Ãkøkku Lke[u Ãkk{k÷ fhe, íÞkh

ÃkAe ík{k{ íktçkwyku{kt ykøk ÷økkðe ËeÄe. hMkq÷wÕ÷knLke

çkuxeykuLku, LkðkMkeykuLku ÷qtxe ÷eÄe. LkkLke LkkLke çkå[eykuLkk

fkLk{ktÚke çkwèeyku ¾U[eLku AeLkðe ÷eÄe, íku{Lku ÷kune÷wnký

fhe ËeÄe. yun÷u nh{, {k çknuLkku WÃkh su Íw÷{ fÞkuo

íku ðýoððkLke þÂõík fkuLke S¼{kt nkuÞ. {wMk÷{kLkku yk

ðkík ÞkË hk¾u fu yk Íw÷{ LkðkMkyu hMkq÷, íku{Lkk ½hLke

†eyku, hMkq÷Lke çkuxeyku, LkðkMkeyku WÃkh ÚkR hÌkku Au.

su{Lkk Lkk{Lkku fr÷{ku ík{u ÃkZku Aku, su hMkq÷wÕ÷knÚke

{nççkík nkuðkLkk ík{u ËkðuËkh Aku.

RçLku MkyËu ÞÍeË WÃkh fkøk¤ ÷ÏÞku, su{kt ÷ÏÞwt fu

ÞwØ þY fhíkkt Ãknu÷kt {Lku ¼Þ níkku fu yk çkLke nkrþ{

çknkËwh ÞkuØkyku Au. çknkËwhe yLku ®n{ík íku{Lkk ÷kune{kt

ðýkÞu÷e Au. yk íkku yð÷kËu y÷e Au. su{ýu ËqÄ ÃkeðkLke

W{hu, Ãkkhýk{kt MkwðkLke W{hu ysøkhLku [ehe LkkÏÞku níkku.

237 238

yk s y÷e y÷ÞrnMMk÷k{u ¾ÞçkhLkk rfÕ÷kLkku ÷ku¾tzLkku

xLkku ðsLkLkku Ëhðkòu nkÚk ðzu Q¾kzeLku VUfe ËeÄku níkku.

nòhLku yuf÷ku ÃkAkze þfu yuðk Ãknu÷ðkLk {hnçkLku y÷e

y÷ÞrnMMk÷k{u yuf÷k ÃkAkze LkkÏÞku níkku. nkiLkiLk yLku

¾tËf{kt yu{Lkk fkhýu s Víkun ÚkR níke. rsÒkkuLke {kuxe

Vkus{kt Ãký y÷e y÷ÞrnMMk÷k{Úke {wfkçk÷ku fhðkLke

þÂõík Lk níke. suÚke ykðk çknkËwhkuÚke ÷zðk{kt Mk{Þ

÷køkþu. RçLku MkyËu fkrík÷Lku nwf{ ykÃÞku fu {ËeLkk hðkLkk

fhðkLkk Ãkºk{kt yk Ãký ÷¾e Ëuðk{kt ykðu fu ðk÷eyu

{ËeLkkLku fnku fu nðu fkuRÃký òíkLkk ¼Þ yLku zh¾kuV ðøkh

r{Bçkhu Lkçke WÃkh ÞÍeËLkk Lkk{Lkku ¾wíçkku ÃkZðk{kt ykðu.

¾kLkËkLku hMkq÷u ¾wËk{kt nðu fkuR ÃkwY»k ykrçkËu çke{kh

(R{k{ y÷e ÍÞLkw÷ ykçkuËeLk ([kuÚkk R{k{)

y÷ÞrnMMk÷k{) rMkðkÞ fkuR Sðeík hÌkwt LkÚke yLku íku Ãký

íkkuf y™u ÍtShku{kt sfzkÞu÷ku Au, y{khku fuËe Au.

yk ¾çkh Mkkt¼¤eLku nÍhík Mkwøkhk çke{kheLkk rçkMíkh

ÃkhÚke QXe yLku nÍhík WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLku

fnuðk ÷køke fu yÞ ËkËeòLk! Mkkt¼¤ku Aku? fkuR MktËuþku

÷RLku ykÔÞwt Au. su {ÂMsËu Lkçkðe {kxu MktËuþku ÷kÔÞku Au.

ðkt[e Mkt¼¤kðþu, ykÃk òyku, suÚke çkkçkkòLk, {kLkk,

yfçkhLkk, yMkøkhLkk ÃkkuíkkLke çknuLkLkk MkfeLkkLkk nk÷

ÃkqAe ykðku.

yÕ÷kn! yÕ÷kn! þwt þku¾ Au? þwt ykhÍw Au? yk

çke{kh {kMkq{kLku ËkËeyu fÌkwt fu çkuxe, íkwt ykhk{ fh, nwt

n{ýkt ¾çkh Mkkt¼¤eLku ykðwt Awt.

fkrMkËu fhçk÷kLkku nk÷ Mkt¼¤kððkLkku þY fÞkuo. yÞ

WB{w÷çkLkeLk! nwMkiLkLke fR fR {wMkeçkíkkuLkwt ðýoLk fYt?

Mkk{e íkhV ftR ÷k¾ ¾tsh, ík÷ðkhku, ¾qLkÏðkh Íkr÷{ku

yk íkhV yuf nwMkiLk, çku Þkhku {ËËøkkh. [khu íkhVÚke

Íkr÷{ku ¾tsh yLku íkehku-ík÷ðkhkuLkk ðkh fhe hÌkk níkk.

yÞ WB{w÷ nwMkiLk íku{Lkk MkkÚkeËkhku ÃkkMku AuÕ÷k ºký

rËðMkÚke Lk ftR ¾kðkLkwt níkwt Lk Ãkkýe níkwt. LkkLkk çkk¤fkuLku

Ãkeðk {kxu Ãký yuf fíkhku Ãkkýe yk Íkr÷{ku ykÃkíkk Lk

níkk. R{k{ {uËkLku støk{kt sðk {kxu Mkðkh ÚkÞk íku ð¾íku

fkuR rhfkçk Úkk{LkkYt Ãký Lk níkwt. yÞ WB{w÷çkLkeLk!

fux÷e rðøkíkku fneþ nwt ík{Lku, su ík{u Mkkt¼¤e Lknª þfku.

ík{u çkunkuþ ÚkR sþku. Auðxu nÍhík ÍÞLkçk íktçkw{ktÚke

çknkh ykÔÞk, íku{ýu rhfkçk Úkk{e yLku ¼kRLku Mkðkh fÞko.

WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLku ¾çkh Lk níke

fu yççkkMk þneË ÚkR økÞk Au. suÚke ykÃk økwMMkk{kt fktÃkðk

÷køke. Vh{kÔÞwt fu yççkkMk õÞkt økÞk níkk? fu R{k{Lke

rhfkçk Úkk{u. íku íkku nt{uþk R{k{Lke Lky÷iLk(sqríkÞkt)

QXkðeLku [k÷íkku níkku.

ßÞkhu yk rþfkÞík ÃkÞøkk{ ykÃkLkkhu Mkkt¼¤e íkku

fnuðk ÷køÞku. yÞ {kËhu yççkkMk, ¾wËk økðkn Au,

239 240

yççkkMk suðk çkkðVk ¼kR Lk òuðk{kt ykÔÞk, Lk Mkkt¼éÞk.

WB{w÷çkLkeLk! yk nk÷ íkku çkÃkkuhLkk ð¾íkLkku Au. «Úk{

MkðkhLkk ð¾íku R{k{ Mkðkh Úkðk ÷køÞk íÞkhu íkku ¼kýeÞk,

¼ºkeò, Þkhku {ËËøkkh, yLkMkkh çkÄk s s÷ðk{kt {kusqË

níkk. sLkkçk yççkkMku s rhfkçk Úkk{e níke, Ãkhtíkw yk

nk÷ík íkku çkÃkkuh ÃkAeLke Au. R{k{Lke nkshe{kt s,

R{k{Lke ykøk¤ ík{k{ yLkMkkh, Þkhku {ËËøkkh, ¼kýeÞk,

¼ºkeò çkÄk s þneË ÚkR økÞk níkk. çkÃkkuhu íkku yk

çknkËwhku{ktÚke fkuR çkkfe Lk níkwt.

fkrMkËu fÌkw t fu yÞ {kuyÍTÍ{k! yççkkMkLke

ðVkËkheLkku nk÷ íkku çkÞkLk ÚkR þfu yu{ s LkÚke. ßÞkhu

Mkkík{e íkkhe¾Úke yk fkV÷k WÃkh Ãkkýe çktË ÚkR økÞwt, [khu

íkhVÚke ÷þfhu ½uhku ½k÷e ËeÄku íÞkhu ykÃkLkk çknkËwh yLku

þÂõíkþk¤e çkuxkyu [kh fqðk ¾kuæÞk. Ãkhtíkw yk íkku hknu

¾wËkLkk þneËkuLke fMkkuxe níke, Ãkkýe Lk {éÞwt. ík{khk

çknkËwh çkuxkyu íkku Vwhkík WÃkh Ãkkýe ÷uðk síkkt ðkhk Vhíke

çku nkÚk økw{kÔÞk ÃkAe þnkËík ÃkkBÞk. yÞ WB{w÷çkLkeLk!

rþ{hu íkku yççkkMkLku ÃkkuíkkLke VkusLkk MkuLkkÃkrík çkLkðkLke

ykuVh fhe níke Ãkhtíkw yk çknkËwh yLku ðVkËkh ¼kRyu

R{k{Lkku MkkÚk AkuzðkLke ðkíkLku Mðefkhe Lkrn. yk Mkkt¼¤eLku

sLkkçk WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk MksËk{kt Ãkze

økÞkt. ¾qçk hzâkt, ¾qçk yknkuÍkheÚke hzâkt, ÃkAe fkrMkËLku

fÌkwt : íkwt {khk ÃÞkhk çkuxk R{k{ nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{Lkku

nk÷ sýkð.

fkrMkËu fÌkwt : yÞ {kuyÍTÍ{k! nS íkku ykÃk ykÃkLkk

ºký çkuxkykuLkku nk÷ Mkkt¼¤ku! yçËwÕ÷kn, ykuLk yLku

syVhu Ãký ÃkkuíkkLke òLkku {uËkLku fk¤Ík¤{kt R{k{ WÃkh

LÞkuAkðh fhe ËeÄe.

yk Mkkt¼¤eLku sLkkçk WB{w÷çkLkeLk økwMMku ÚkR økÞk.

yÞ fkrMkË! nwt íkLku þnuLkþkn fkiLkiLkLkku nk÷ ÃkqAwt Awt yLku

íkwt økw÷k{kuLkku nk÷ ðýoðu Au. {Lku R{k{ nwMkiLkLkk nk÷Úke

ðkfuV fh. yk Mkkt¼¤eLku fkrMkËu fÌkwt : yÞ {kuyÍTÍ{k!

òu ík{khu nwMkiLkLkk nk÷ Mkkt¼¤ðk nkuÞ íkku Q¼e Lk hnku

çkuMke òyku! þkÞË ík{u Ãkze sþku. ík{khe ykMkÃkkMk

nkþ{e †eykuLku Ãký çkuMke sðk fnku. çktLku nkÚkku ðzu f÷uswt

Úkk{e ÷ku. {khe ðkíkkuÚke ík{u ftR çkunkuþ Lk ÚkR òyku. þknu

W{{Lkk þheh WÃkh MkðkhÚke ÷R çkÃkkuh MkwÄe{kt nòhku

Í¾{ LkkLkk {kuxk ÷køke [qõÞk níkk. ºký rËðMkÚke Ãkwhku

fkV÷ku ¼qÏÞku yLku ÃÞkMkku níkku. R{k{ Ãký ¼q¾ yLku

ÃÞkMkÚke LkÄkh ÚkR økÞk níkk. íÞkt ykÃkLkk n÷f WÃkh yuf

¼khu ¾tsh ÷køÞwt. R{k{ s{eLk WÃkh ykðe økÞk.

Íkr÷{ rþ{h ykÃkLkk MkeLkk WÃkh [Ze økÞku yLku ykÃkLkwt

Mkh {wçkkhf fkÃke ÷eÄwt.

yk Mkkt¼¤eLku sLkkçk WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn

241 242

y÷Þnk çkunkuþ ÚkR økÞkt. hMkq÷wÕ÷kn MkÕ÷Õ÷knku y÷Þnu

ðyk÷une ðMkÕ÷{Lku VrhÞkË fhðk{kt ykðe. Úkkuzeðkhu

WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk nkuþ{kt ykÔÞkt. ÍÞLkçk

Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkku nk÷ ÃkqAâku. sLkkçk WB{w÷çkLkeLk

Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk niÞkVkx YËLk MkkÚku {kík{ fhðk

÷køÞkt. ík{k{ nkþ{e ykuhíkku Ãký hzðk {kík{ fhðk

÷køke. fkrMkËu sýkÔÞwt fu ykrçkËu çke{kh íktçkw{kt níkk. íku

s Vfík çkkfe hne økÞk, íku{Lke økhËLk{kt íkkuf Au yLku

þheh WÃkh Mkktf¤ku çkktÄe Au. WB{w÷çkLkeLk rð[khíkkt níkkt

fu çke{kh Vkíku{k MkwøkhkLku þwt fnuðwt? íku {kMkq{ íkku ÃkkuíkkLkk

çkkÃkLke-{kLke-¼kRykuLke-çknuLkkuLke Mkkhe ¾çkh òýðk

{kxu ykíkwh çkuXe Au. WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk

çkkuÕÞkt nkÞ! nwt íkçkkn ÚkR økR, çkhçkkË ÚkR økR, {khe

®sËøke Ãkqhe ÚkR økR, {Lku nðu SðLk{kt þwt hMk hÌkku nkuÞ,

{khkt ðnk÷kt íkku çkÄkt ¾wËkLku ÃÞkhkt ÚkR økÞkt. ÃkAe ½uh

ykÔÞkt. WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnkyu Vkíku{k

MkwøkhkLku rË÷kMkku yÃkíkkt. hzíkkt hzíkkt sýkÔÞwt fu çkuxk,

ytrçkÞk yLku ytrçkÞkLke yð÷kËkuLkwt RBíkunkLk ÷uðkÞ Au.

ËeLkLku ¾kíkh íkuykuLkwt ÷kune {ktøkðk{kt ykðu Au. çkuxk íkkhk

çkkçkk, ËkËk yLku LkkLkkLkk ¾kLkËkLkkuyu yk RBíkunkLk

ykÃku÷wt Au. íku{kt íkuyku fkBÞkçk ÚkR økÞk Ãkhtíkw hzðkðk¤kykuLku

suLkwt fkuR yÍeÍ {he òÞ íkuLku ÷k¾ íkMkÕ÷e ykÃkku íku hzíkkt

s hnu Au. Vkíku{k Mkwøkhk hzíke hne. çkku÷e ËkËe! yku ËkËe!

økheçkw÷ ðíkLk yk¾wt fwxwtçk ÃkhËuþ{kt ºký rËðMkLke ¼q¾-

ÃÞkMk, yku ËkËe ÷k¾ku Íkr÷{kuLke Mkk{u Võík {khk çkkçkk,

fkfk, ¼kRyku {wêe¼h RLMkkLkku, yku ËkËe, {khk fwxwtçkLke

MkiËkLkeykuLku ÷qtxe ÷eÄe? AeLkðe ÷eÄe, yku ËkËe, ytÄkhe

hkíkLkk Mk¤økíkk íktçkwyku ðå[u {khe {kyku, {kMkeyku,

fkfeykuLkku yLku çknuLkkuLkk þwt nk÷ ÚkÞk nþu. yku ËkËe,

ykÃkýwt hMkq÷wÕ÷knLkwt ¾kLkËkLk! íku{Lke MkkÚku yk ÷kufkuLkku

ykðku ÔÞðnkh. yku ËkËe! nwt fu{ MkkÚku Lk økR... hzíkkt

hzíkkt... nwt þk {kxu Sðíke hne økR. nt{uþk ÃkkuíkkLkk

çkkçkk yLku ¼kRykuLku ÞkË fheLku hzâk fhíke níke.

([n÷ {sr÷Mk, íkk÷eV yÍ MkiÞË ðÍeh nwMkiLk rhÍðe hkÞçkhu÷e)

yun÷u MkwÒkík rçkhkËheLke rfíkkçkku{kt Au fu WB{w÷

{kuy{uLkeLk nÍhík WB{u Mk÷{k hrÍÞÕ÷knku íkyk÷k

yLnkLku hMkq÷wÕ÷kn MkÕ÷Õ÷knku y÷Þnu ðyk÷une ðMkÕ÷{u

yuf þeþe{kt fhçk÷kLke {kxe ykÃke níke. fÌkwt níkwt fu yÞ

WB{u Mk÷{k! ßÞkhu yk {kxe ¾qLk ÚkR òÞ íÞkhu íkwt òýe

÷usu fu {khku çkuxku nwMkiLk fhçk÷k{kt þneË ÚkR økÞku. hkuÍu

ykþqhk sLkkçk WB{u Mk÷{k hrÍÞÕ÷knku íkyk÷k yLnkyu

òuÞwt íkku íku þeþe, su{kt hMkq÷u fhçk÷kLke ¾kf ykÃke níke,

¾qLk ÚkR økR níke, ¾qLk Q¼hkíkwt níkwt. WB{u Mk÷{k yk

òuRLku [e¾e QXu Au. ðk nwMkiLkk! yk Mkkt¼¤eLku sLkkçk

WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk Lkðnk ÃkZu Au. [khu

íkhVÚke çkLke nkrþ{Lke †eyku yufºk ÚkkÞ Au, røkÞko yLku

{kík{ fhu Au. (WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk {kunt{Ë hÍk

yçËw÷ y{eh yLkMkkhe Ãkus-26)

•


WÃkh ðkfuÞyu fhçk÷kLke yMkhku

þnkËíkLke ¾çkh

yuf ðhMk MkwÄe fuËçktËeLke {wMkeçkíkku rÍÕÞk ÃkAe

hMkq÷wÕ÷knLke çkuxeykuLku Aqxfkhku LkMkeçk ÚkÞku. yk ÷wtxkyu÷ku

fkV÷ku fhçk÷k ÚkRLku {ËeLkk sðk {kxu hðkLkk ÚkÞku. yuf

{wÆík ÃkAe “{ËeLkkðk¤k” {ËeLkk ÃkkAk VÞko íkku yk

ÃkrhÂMÚkrík{kt sLkkçk WB{u fw÷Mkw{u {ËeLkkLku òíkkt s yðks

ËeÄe. LkkLkkLkk {ËeLkk! y{khk ykððkLku fçkw÷ Lk fheþ.

y{u íkku yVMkkuMk s yVMkkuMk ÷RLku ykÔÞkt Aeyu. yÞ

{ËeLkk! y{u íkkhkÚke swËkt Ãkzâkt níkkt íkku y{kYt ¼ÞwO ¼kËÞwO

½h níkwt yLku ßÞkhu ÃkkAk VÞkO Aeyu íkku y{khe MkkÚku Lk

çkk¤fku Au Lk ÞwðkLkku Au, Lk ÞwðkLkkuLkk ðk÷eðkhMkku Au.

{ËeLkkLke çknkh nh{u hMkq÷wÕ÷knLkku yk fkV÷ku

hkufkÞku.

R{k{ y÷e ÍÞLkw÷ ykçkuËeLk y÷ÞrnMMk÷k{u

Lkkuy{kLk rçkLk çkþeh rçkLk nÍ÷{Lku nwf{ ykÃÞku fu

{ËeLkkðk¤kykuLku y{khk ykððkLkk Mk{k[kh ÃknkU[kze

Ëku, çkþeh nwf{ Mkkt¼¤eLku [kÕÞk. þnuh{kt Ëk¾÷ ÚkRLku

yðks ykÃke.

(yhçke y÷VkÍLkku íkhsw{ku)

{ËeLkkðk¤kyku! {ËeLkk hnuðkLke søÞk LkÚke. nwMkiLkLku

{khe Lkk¾ðk{kt ykÔÞk. swyku {khk yktMkw çkhkçkh ðne

hÌkkt Au. {ËeLkkðk¤kyku! fÞk{ík Au fu nwMkiLkLkwt þheh

÷kune{kt ÷ÚkÃkÚk fhçk÷kLke s{eLk WÃkh hÌkwt yLku íku{Lkk

Mkh {wçkkhfLku ¼k÷kLke yýe WÃkh ÃkhkuðeLku þnuhu þnuh

Vuhððk{kt ykÔÞwt.

çkþehLke WÃkhkuõík yðkòu Mkkt¼¤eLku yk¾wt {ËeLkk

ÔÞøkú çkLkeLku çknkh Lkef¤e Ãkzâwt. [khuíkhV nknkfkh {[e

økÞku. {¬k, {ËeLkk yLku sÍehíkw÷ yhçkLkk çkkËþkn

hMkq÷wÕ÷knLkk LkðkMkk, nwMkiLkLkku Ãkwºk, {ËeLkkLkku þunÍkËku

{ËeLkk{kt ykðe hÌkku Au.

çkþeh {nkuÕ÷k çkLke nkrþ{{kt ÃknkUåÞku íkku þwt swyu

Au fu yuf {kuyÍTÍ{k ykuhík ®[Úkhunk÷ ÃkrhÂMÚkrík{kt íku

rËþk{kt Ëkuze sR hne Au. ßÞkt fkV÷ku hkufkÞu÷ku níkku.

yk †e S¼Úke ðk nwMkiLkk! ðk nwMkiLkk! Lkk Lkkhk ÷økkðe

hÌkk Au.

ÃkqAíkkt {k÷q{ Ãkzâwt fu íku ¾kíkqLk WB{w÷çkLkeLk

243 244

Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk Au. {kËhu sLkkçk yççkkMk y÷{Ëkh

Au. su{Lku LkçkeLkku þunÍkËku ÞkË ykðe hÌkku Au. suLku ykÃk

ÃkkuíkkLkk þunÍkËku fnuíkk níkkt íku nwMkiLk ÞkË ykðe hÌkk Au.

nwMkiLkLkk øk{{kt ÃkkuíkkLkk [kh [kh VhÍtËkuLku yk ÃkhnuÍøkkh

ykuhík ¼q÷e økR Au. (LkkMku¾w¥kðkhe¾ ¼køk-6 Ãkus-274)

yk ÃkrhÂMÚkrík{kt çkþehLke árü yuf çkk¤f WÃkh Ãkze

su hMíkkLke çkksw{kt [k÷íkku níkku, çkþeh ÃkkMku økÞku, çkk¤fu

çkþehLku hkufeLku ÃkqAâwt, çkþeh, {ki÷k íkku þneË ÚkR økÞk.

yk çkíkkðku fu {khk çkkçkk ykÔÞk Au? çkþehu ÃkqAâwt VhÍtË

ík{khk çkkçkk fkuý Au? ík{u fkuLkk RÂLíkÍkh{kt Aku?

WçkuÞËwÕ÷kn rçkLk yççkkMku fÌkwt : {khk çkkçkk “yççkkMk

y÷{Ëkh” Au.

çkþehLkwt Ëe÷ fktÃke QXâwt, {kÚkw Lk{kðe fÌkwt : çkuxk!

nðu {kík{ [k÷q s hk¾ku. ík{khk çkkçkk Ãký {ki÷kLke MkkÚku

s þneË ÚkR økÞk. (rhÞkÍw÷ fwËTMk Ãkus-158)

nÍhík WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnkyu ßÞkhu

yk ¾çkh Mkkt¼¤e fu yççkkMkLkk çktLku nkÚk «Úk{ f÷{ ÚkR

økÞk ÃkAe ykÃk þnkËík ÃkkBÞkt. íkku ykÃku Vh{kÔÞwt : Mkkhe

íkkheV íku ÃkhðhrËøkkh {kxu Au suýu {khk çkuxkLku çkíkq÷Lkk

rsøkhLkk xwfzk {kxu rVËÞku çkLkkðe ËeÄku.

(WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk þi¾ Lkuy{ík y÷ MkkËe Ãkus-29)

•

(3) ÃkhËkLkþeLk Ãkkf çkeçkeykuLke {ËeLkk{kt yk{Ë

yLku sLkkçk WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLke

ÔÞøkúíkk-yk¢tË

íkkhe¾u fkr{÷{kt Au fu fhçk÷k{kt çk[e økÞu÷

yun÷uçkÞíku {kunt{Ë MkÕ÷Õ÷knku y÷Þnu ðyk÷une

ðMkÕ÷{Lke †eyku, çkk¤fku, çkå[eyku ðøkuhuLku yuf ð»ko

fuË{kt hk¾e Lkkuy{kLk rçkLk çkþehu {ËeLkk ÃknkU[kze ËeÄk.

rfíkkçk r{yíkiLk yLku rfíkkçk LkkrMk¾w¥kðkhe¾{kt Au fu yk

yun÷uçkÞíkLkku fkV÷ku {ËeLkkLke çknkh yuf MÚk¤u hkufkR

økÞku. hkuÍíkw÷ ynçkkçk{kt Au fu ßÞkhu {ËeLkkðkMkeykuLku

yk hMkq÷wÕ÷knLkk ½hkLkkLkk ÷wtxkÞu÷k fkV÷kLke yk{ËLke

¾çkh ÃknkU[e íkku LkkLkk {kuxk çkÄk s Mðkøkík {kxu nksh

Úkíkkt hÌkkt. WB{w÷ {kuy{uLkeLk WB{u Mk÷{k yuf nkÚk{kt íku

þeþe su hMkq÷wÕ÷knu ykÃkLku ykÃke níke, su{kt fhçk÷kLke

{kxe su ÷kune ÚkR økR níke íku yLku çkeò nkÚk{kt Vkíku{k

MkwøkhkLkku nkÚk Ãkfzu÷ku níkku. íkþheV ÷kÔÞkt. fhçk÷kLke

{kxe ¼heLku yk þeþe hMkq÷wÕ÷kn MkÕ÷Õ÷knku y÷Þnu

ðyk÷une ðMkÕ÷{u WB{u Mk÷{k hrÍÞÕ÷knku íkyk÷k

yLnkLku ykÃke níke. MkkÚku fÌkwt níkwt fu ßÞkhu yk þeþe{ktLke

{kxe ÷kune ÚkR òÞ íkku Mk{ssu fu {khk çkuxk nwMkiLkLku

fhçk÷k{kt Íkr÷{kuyu þneË fÞko Au.

R{k{ yçkw RMknkf yMkVuhkRLke ÷¾u Au fu sLkkçk

245 246

WB{u Mk÷{kyu yun÷uçkÞíku hMkq÷Lke ÃkkfËk{Lk çkeçkeykuLke

{w÷kfkík fheLku Ãku÷e þeþe{ktLkk ¾qLkLku ÃkkuíkkLkk {kU WÃkh

÷økkðe ËeÄwt, ÃkAe VrhÞkË fhðk ÷køÞkt.

(LkwY÷ yiLk Ãkus Lkt. 108)

yk ÃkkfËk{Lk Ãkuøktçkhu RM÷k{Lkk ½hkLkkLke ykuhíkkuLku

ykÃk hkuÍyu hMkq÷ WÃkh ÷R økÞkt. ík{k{ †eyku íÞkt

hMkq÷wÕ÷knLku VrhÞkË fhðk ÷køke.

yÕ÷k{k rMkÃknh fkþkLke ÷¾u Au fu yk yu÷kLk fu

yun÷uçkÞíku hMkq÷Lkk ½hkLkkLkku fkV÷ku su{Lku fhçk÷k{kt

÷qtxe ÷uðk{kt ykÔÞkt, su{Lkk íktçkwyku Mk¤økkðe Ëuðk{kt

ykÔÞk, su{Lkk ÃkwY»kku{kt ð]Øku, çkk¤fku yLku ÞwðkLkku, ík{k{u

ík{k{Lku fík÷ fhe Lkk¾ðk{kt ykÔÞk. íkuykuLke ÃkkfËk{Lk

¾kíkqLk {ËeLkk{kt ykðe hne Au.

yk ònuhkík {ËeLkk{kt ÚkR íku Mkkt¼¤íkkt s sLkkçk

WB{w÷çkLkeLk suyku Vkíku{k MkwøkhkLkk çke{kh nkuðkÚke fhçk÷k

økÞkt Lk níkkt. íku MÚk¤ íkhV Ëkuzâkt síkkt níkkt. ßÞkt

{ËeLkkLke çknkh yk {Í÷q{ †eyku-çkk¤fku hkufkÞu÷kt

níkkt. ykÃk ÔÞøkúíkk yLku niÞkVkx YËLk MkkÚku R{k{ nwMkiLk

y÷ÞrnMMk÷k{Lkk Lkk{Lkku Ãkkufkh fhíkkt Ëkuzíkkt níkkt.

ykÃk íku ð¾íku ÃkkuíkkLkk [kh [kh çkuxkykuLke þnkËíkLku

¼q÷e økÞkt níkkt. ykÃkLkk YËLkLku òuR ÃkÚÚkh f÷uòLkku

{kLkðe Ãký hze Ãkzu. (LkkMku¾w¥kðkhe¾ ¼køk-6 Ãkus-374)

•

(4) {ËeLkk{kt {òr÷MkLkwt ykÞkusLk

{ËeLkk{kt Ãkuøktçkhu RM÷k{Lke yun÷uçkÞíkLke ÃkkfËk{Lk

†eykuLke fhçk÷kÚke yk{Ë ÃkAe {òr÷Mku øk{Lkku rMk÷rMk÷ku

þY ÚkR økÞku. Mkki «Úk{ {kík{e {sr÷Mk sLkkçk WB{w÷çkLkeLk

Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkk ½h{kt hk¾ðk{kt ykðe, ÃkAe

çkeS {sr÷Mk Vkíku{k MkwøkhkLkk ½h{kt hk¾ðk{kt ykðe,

ÃkAe ºkeS {sr÷Mk R{k{ nMkLk y÷ÞrnMMk÷k{Lkk ½h{kt

hk¾ðk{kt ykðe, ÃkAe {kunt{Ë rçkLk nLkrVÞkLkk ½h{kt

{sr÷Mk ÚkR, ÃkAe hMkq÷wÕ÷kn MkÕ÷Õ÷knku y÷Þnu

ðyk÷une ðMkÕ÷{Lkk hkuò {wçkkhf WÃkh {sr÷Mk ÚkR.

hMkq÷wÕ÷kn MkÕ÷Õ÷knku y÷Þnu ðyk÷une ðMkÕ÷{Lkk

hkuò {wçkkhf WÃkh íkku Lkðnk ÃkZðk{kt ykÔÞk, suLkku «Úk{

þyuh yk níkku. yhçke þyuhLkku íkhsw{ku :

yÞ Ãkiøktçkhu RM÷k{! yÕ÷knLkk hMkw÷! yÞ

çkuníkheLk {whMk÷! ykÃkLkk nwMkiLk fhçk÷k{kt fík÷ fhe

Ëuðk{kt ykÔÞk yLku ykÃkLke LkMk÷ çkhçkkË fhe Lkk¾ðk{kt

ykðe.

Ãkuøktçkhu RM÷k{Lkk hkuÍk {wçkkhf WÃkh Lkðnk yLku

{kík{ fÞko ÃkAe çkÄku s {s{wyku nÍhík Vkíku{k

Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk yLku R{k{ nMkLk y÷ÞrnMMk÷k{Lkk

hkuò {wçkkhf WÃkh ykÔÞku. ¾qçk s røkÞko MkkÚku Lkðnk yLku

{kík{ fhðk{kt ykÔÞwt. su Lkðnk ÃkZðk{kt ykÔÞk íkuLkku

247 248

«Úk{ þyuh yk níkku. yhçke þyuhLkku íkhsw{ku :

yÞ ÷kufku, Lkðnk fhku yLku hzku, ¾qçk s hzku, íku

ÃÞkMkk yLku ¼qÏÞk fík÷ ÚkR sLkkhkyku WÃkh su{Lku

fhçk÷k{kt ºký rËðMkLkk ¼qÏÞk ÃÞkMkk þneË fhðk{kt

ykÔÞk. (rhÞkÍw÷ fwËTMk ¼køk-1 Ãkus-246)

yÕ÷k{k fþwhe ÷¾u Au fu Lkðnk yLku {kík{Lkku yk

rMk÷rMk÷ku ÃktËh rËðMk-hkík ÷økkíkkh [k÷q hÌkku. yLkuf

nkþ{eykuLkk ½hku{kt {òr÷Mk ÚkR, yLkuf [knfkuLkk ½hku{kt

{òr÷Mk ÚkR. y{qf rËðMk{kt íkku çku çku ºký ºký {òr÷Mk

ÚkR su{kt fhçk÷kLke fYý fnkLkeyku hsq fhðk{kt ykðe.

«Úk{ ðkfuÞyu fhçk÷kLkwt ðýoLk fhðk{kt ykðíkwt, ÃkAe

Lkðnk ÃkZðk{kt ykðíkk yLku {kík{ fhðk{kt ykðíkwt.

ftR rËðMkku MkwÄe çkLke nkrþ{Lkk ½hku{kt ykøk hkuþLk

LkÚke ÚkR. ËkuMík ynçkkçk su ftR ÃknkU[kze Ëuíkk íkuLkk WÃkh

[÷kðe ÷uðk{kt ykðíkwt. [q÷ku Mk¤økkððkLke sYhík Lk

sýkíke. (r{yíkiLk Ãkus-800)

•

(5) WB{w÷çkLkeLk yLku nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{Lke

{òr÷Mk

nÍhík ÍÞLkçk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk nÍhík

WB{w÷çkLkeLkLkku ½ýku s yuníkuhk{ yLku RÍTÍík fhíkkt

níkkt. su{fu þneËu yÔð÷ ÷¾u Au fu,

nÍhík WB{w÷çkLkeLkLke þÏMkeÞík yLku yÍ{íkLkk

fkhýu s ÍÞLkçk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk fhçk÷kÚke {ËeLkk

ÃkkAk VÞko. íkuyku WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLke

ÃkkMku ÃkwhMkku ykÃkðk íkþheV ÷R økÞk. nÍhík R{k{ nwMkiLk

y÷ÞrnMMk÷k{Lke yÍkËkhe íku{Lkk s ½h{kt nt{uþk yËk

Úkíke hne. (rhÞkÍw÷ yÍnkLk Ãkus-60)

WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkk ½h{kt Úkíke

yLkufkuðkh yÍkËkhe{kt çkLke nkrþ{Lke †eyku yufºk ÚkRLku

R{k{ nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{Lkk {Í÷q{ ¾kLkËkLk WÃkh

røkÞko fhíke. {sr÷Mk ÃkZLkkhkyku{kt fkuRf ð¾ík WB{w÷

{kuy{uLkeLk WB{u Mk÷{k Ãký níkkt. WB{u Mk÷{k, WB{íkLkk

{k fkuRÃký òíkLkk zh-¾kuV ðøkh Íkr÷{ku WÃkh ÷yLkík

{kuf÷íke. fnuíke fu ¾wËk Íkr÷{kuLke fçkhkuLku ÃkkuíkkLkk økÍçkLke

ykøkÚke ¼he s÷kðe Ëu. (yËçkw¥kV ¼køk-1 Ãkus-74)

sLkkçk WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk Íkr÷{ku

WÃkh ÷yLkík fhíkkt Vh{kðíkkt :

¾wËkÞk! íku{Lkk WÃkh ÷yLkík {kuf÷ yLku íkuykuLku

Í÷e÷ku Ïðkh fh yLku íku{Lku n÷kf fh fu su{ýu

yn÷uçkÞíkLku fík÷ fÞko. (fþVw÷ økB{k Ãkus-582)

WB{u ÷wf{kLk rçkLíku yfe÷ rçkLk yçkeíkkr÷çku yk

heíku {hrMkÞk ÃkZâku. (yhçkeLke [kh ÷kRLkkuLkku yLkwðkË)

ík{u íÞkhu þwt sðkçk ykÃkþku? ßÞkhu hMkq÷ ík{Lku

249 250

ÃkqAþu fu ík{u yk þwt fÞwO? ßÞkhu fu ík{u yk¾he WB{ík{ktÚke

níkk. yk ík{u {khe Ríkhík (LkMk÷) yLku ¾kLkËkLkLke MkkÚku

fuðku ðíkkoð fÞkuo? íku{Lkk {hËkuLku þneË fhe ËeÄk yLku

íku{Lke ykuhíkku íkÚkk çkk¤fkuLku fuËe çkLkkÔÞk. þwt {khe

LkMkeníkku yLku {unLkíkLkku çkË÷ku yk Au fu {khe yun÷uçkÞík

MkkÚku ík{u çkqhku Mkw÷qf fÞkuo.

nÍhík ÍÞLkçk WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLku

íkMkÕ÷e ykÃkíkkt. íku{Lke yð÷kËLke çknkËwheLkk rfMMkk

Mkt¼¤kðíke fu fuðe heíku yu{ýu {uËkLku fhçk÷k{kt {wfkçk÷ku

fÞkuo. Vh{kðu Au :

ßÞkhu yççkkMku òuÞwt fu çkÄk þneË ÚkR hÌkk Au íkku

ÃkkuíkkLkk ¼kRykuLku fÌkwt : {ki÷kLke rn{kÞík{kt ò{u þnkËík

Ãkeyku. yk Mkkt¼¤eLku yçËwÕ÷kn ykøk¤ ðæÞk yLku yk

hsÍ ÃkZâk.

nwt rË÷uh çknkËwh çkkÃkLkku VhÍtË Awt. íku y÷e

y÷ÞrnMMk÷k{ suyku ¾wËkLke LkSf MkkiÚke ðÄkhu yÍ{ík

ÄhkðLkkh yLku Lkufkufkh Au. (fþVw÷ økB{k Ãkus-682)

ÃkAe syVhu yuðk s «fkhLke hsÍ ÃkZeLku Ëw~{LkkuLkku

{wfkçk÷ku fÞkuo. ({fkríkçkw¥kkr÷çkeLk Ãkus-81)

íÞkhçkkË R{hkLku Ãký yuf çkuníkheLk hsÍ ÃkZeLku

ÃkkuíkkLke yku¤¾ ykÃke, Ëw~{LkkuLkk {wfkçk÷k {kxu LkeféÞk.

íkuyku ¾w÷e {÷WLkLkk íkehÚke ÍÏ{e ÚkRLku ½kuzk ÃkhÚke

Lke[u ykðe økÞk yLku çkLke yçkkLk fçke÷kLkk yuf

ÔÞÂõíkyu íku{Lkk MkhLku ÄzÚke swËwt fÞwO. ÃkAe Auðxu nÍhík

yççkkMkLkku ðkhku ykÔÞku. ÃkAe sLkkçk yççkkMkLke

çknkËwheLkk rfMMkk Mkt¼¤kÔÞk.

(çkunkY÷ yLkðkh Ãkus-37 Úke 45)

yÕ÷k{k rMkÃknh fkþkLke ÷¾u Au fu ßÞkhu ykuLk yLku

{kunt{ËLke þnkËíkLke ¾çkh yçËwÕ÷kn syVh RçLku

íkiÞkhLku ÚkR íkku ykÃk ÃkZâk, hze

Ãkzâk. yk òuRLku ykÃkLkku yuf økw÷k{ suLkwt Lkk{ {wMkB{k

yçkw Mk÷krMk÷ níkwt íkuýu fÌkwt : nwÍqh! yk {wMkeçkík íkku

ykÃkýLku nwMkiLk RçLku y÷eLkk fkhýu LkMkeçk ÚkR Au. yk

Mkkt¼¤íkk s yçËwÕ÷kn Q¼k ÚkÞk yLku yçkw Mk÷krMk÷Lku

ÃkkuíkkLke swíkeÚke {khðkLkwt þY fÞwO. ÃkAe Vh{kÔÞwt : çkuðfqV,

íkw R{k{u ðõík yLku LkçkeLkk LkðkMkkLku fMkqhðkh Xuhðu Au?

suyku {kMkq{ Au, ¾wËkLkku þw¢ Au fu {khk VhÍtËku nwMkiLk

y÷ÞrnMMk÷k{Lkk fk{{kt ykÔÞk. {Lku yk ðkíkLkku hts Au

fu nwt fu{ Lk sR þõÞku. nwt íÞkt nkuík íkku sYh nwt Ãký

þnkËíkLke RÍTÍík «kÃík fhík.

(LkkrMk¾w¥kðkhe¾ ¼køk-6 Ãkus-336 «fkþLk {wtçkR)

•

251 252

(6) nÍhík ÍÞLkçk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkwt

sLkkçk WB{w÷çkLkeLkLkk ½uh RËLkk rËðMku sðwt

rnshe 10 ykÞíku íkíknehLkk LkwÍq÷ ð¾íku

yun÷uçkÞíkLkk ½hkLkk{kt fw÷ yux÷e ÔÞÂõíkyku níke su yuf

[kËhLke Lke[u ykðe økR níke. Ãkhtíkw fwËhík [kníke níke

fu y{khk {nçkqçkLkwt ½h Vq÷Vk÷u, rðþk¤ ½hkLkwt çkLku suÚke

Mk{Þ ÃkMkkh Úkíkku [kÕÞku fu sLkkçku Vkíku{k Mk÷k{wÕ÷kn

y÷ÞnkLkk ½h{kt ðMktík ykððkLke þYykík ÚkR. yk

ðMktík{kt Vq÷ku ykÔÞkt, ÞwðkLke ykðe, Mkðkuo¥k{ Mk{Þ

ykÔÞku fu 50 rnshe ÃkAe íkku yun÷uçkÞíkLkk ½hkLkk{kt Ëhuf

½uh ¾qçkMkqhík Vq÷ku ¾eÕÞkt. yð÷kËu yfe÷, yð÷kËu

syVh, yð÷kËu y÷e y÷ÞrnMMk÷k{. yk ½h{kt sLkkçk

ÍÞLkçkLku çkeò Vkíku{k Ínhk nkuðkLke RÍTÍík «kÃík Au.

(MkkLkeyu Vkíku{k : sLkkçk Vkíku{k Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLke

fkçkoLk fkuÃke-yu{Lkk suðk s)

suÚke sLkkçk ÍÞLkçk Ëhuf ½hLkku ÏÞk÷ hk¾íkkt níkkt.

rðþu»k heíku RríknkMku yk ðkíkLkwt ðýoLk fÞwO Au fu nÍhík

ÍÞLkçk «MktøkkuÃkkík íkku ¾Yt s Ãkhtíkw Ëh ðhMku RË WÃkh íkku

¾kMk sLkkçk WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkk ½uh

síkkt níkkt. ykÃk sLkkçk WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn

y÷ÞnkLkku rðþu»k heíku yuníkuhk{ fhíkkt. íku{Lku ¾qçk s

{kLk ykÃkíkkt. sLkkçk WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkk

[kh Ãkwºkku sLkkçk yççkkMk, sLkkçk yçËwÕ÷kn, sLkkçk

syVh yLku sLkkçk R{hkLk nÍhík WB{w÷çkLkeLk

Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkk [ktË yLku rMkíkkhk níkk. 60

rnshe MkwÄe íkku yk ½h{kt sLkkçk yççkkMk yLku íku{Lke

yð÷kË yLku þõÞ Au fu çkkfeLkk MkkrnçkÍkËkykuLke

yð÷kËku(Vu{u÷es) Ãký yk s ½h{kt sLkkçk WB{÷çkLkeLk

Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLke MkkÚku sYh hne nþu.

sLkkçk ÍÞLkçk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk Ëhuf ¾wþeLkk

«Mktøkkuyu ßÞkhu ÃkkuíkkLkk ¼kRykuLkk ½uh ykðíkkt nþu íÞkhu

sLkkçk WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk yLku yu{Lkk

[khu MkkrnçkÍkËkykuLke ¾wþe íkku yuf íkhV, Ãkhtíkw ¾wË Ãkkuíku

sLkkçk ÍÞLkçk ÃkkuíkkLkk [kh ®Mkn suðk çknkËwh ¼kRykuLku

òuRLku fux÷kt ¾wþ Úkíkkt nþu fu yk y{khk ÃkhËkLkk

hûkýnkh Au, yk y{khk Ëe÷kuLke fwÔðík Au, þÂõík Au,

yk y{khk RhkËkykuLke {¬{íkk Au, yk s y{khe ®n{ík

yLku MktfÕÃk Au, yk s y{khku økðo Au.

ßÞkhu sLkkçk ÍÞLkçk WB{w÷çkLkeLkLkk ½h{kt Ëk¾÷

Úkíkkt níkkt íÞkhu sLkkçk WB{w÷çkLkeLk òíku Ãký yLku ykÃkLke

ík{k{ MktíkkLkku sLkkçk ÍÞLkçkLkk Mðkøkík {kxu, yuníkuhk{

{kxu Q¼k ÚkR síkkt níkkt. ½ýe RÍTÍík MkkÚku ½h{kt ÷R

sðk{kt ykðíkkt. sLkkçk WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn

253 254

y÷ÞnkLkk [khu MkkrnçkÍkËk sLkkçk ÍÞLkçkLku {k sux÷wt

s {kLk ykÃkíkk níkk. su ½h yççkkMk, yçËwÕ÷kn,

syVh yLku R{hkLkLkk LkqhkuÚke «fkrþík hnuíkwt níkwt íku{Lke

yLku íku{Lke yð÷kËLke ¾wþçkkuÚke MkwøktrÄík {nufíkwt hnuíkwt

níkwt. nðu íku ½h ............. Wsze økÞwt.

Ãkhtíkw Ëh ðhMkLke su{ fhçk÷k ÃkAeLke «Úk{ RË

ykðe íÞkhu rLkÞ{kLkwMkkh sLkkçk ÍÞLkçk WB{w÷çkLkeLk

Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkk ½h{kt Ëk¾÷ ÚkÞk nþu, íkku íku

rËðMku þwt þwt ÞkË Lk ykÔÞwt nkuÞ. íku ®Mkn suðku ¼kR yLku

íku{Lkk Íøk{økíkk nwshkyku ßÞkhu ðuhkLk Ëu¾kÞk nþu íkku

þwt íku ð¾íku sLkkçk ÍÞLkçk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnkyu yuf

yuf ¼kRLkwt Lkk{ ÷RLku íku{Lku ÞkË fÞko Lk nþu?

Ãkhtíkw fhçk÷k ÃkAeLke yk RË WÃkh WB{w÷çkLkeLk

Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkk ½hu ykðíkkt s Ãkkuf {qfeLku hze

Ãkzâkt. WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLku çkkÍe Ãkzâkt.

WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk Ãký Ãkkuf {qfeLku hze

Ãkzâkt. ¼÷¼÷k {sçkqík Ëe÷Lkk {kýMkkuLkwt fk¤swt Ãký

fktÃke òÞ yuðwt á~Þ yk çktLku ¾kíkqLkkuLkwt MkòoÞwt. çktLku çkkÍe

Ãkzâkt, yðks MkkÚku hze Ãkzâkt. ¾qçk s hze ÷eÄk ÃkAe

sLkkçk ÍÞLkçkLku WB{w÷çkLkeLku ÃkqAâwt fu çkeçke {Lku çkíkkðku,

ík{u íkku fhçk÷k{kt nksh níkkt, {khk yççkkMku R{k{Lke

ðVkËkheLkku nf yËk fÞkuo fu Lkrn. sLkkçk ÍÞLkçku hzíkkt

hzíkkt ÃkkuíkkLkk ¼kRLke çknkËwhe yLku ðVkËkheLkk ðýoLkku

fÞkO. ÃkkuíkkLke ykt¾kuyu òuÞu÷ku ynuðk÷ hsq fÞkuo. sLkkçk

ÍÞLkçk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnkyu sýkÔÞwt fu fuðe heíku

ík{khk [khu çknkËwhkuyu nwMkiLk yLku íku{Lkk çkk¤fkuLke AuÕ÷e

½ze MkwÄe rnVkÍík fhe, yLku støk fhíkkt fhíkkt fuðe heíku

òLk ykÃke ËeÄe íkuLkk ðýoLkku fÞkO.

sLkkçk WB{w÷çkLkeLku ÃkqAâwt : çkeçke {khku çkuxku yççkkMk

fuðe heíku ½kuzk ÃkhÚke Ãkze økÞku? þwt ½kuzk ÃkhÚke Lke[u Ãkzíkkt

yøkkW {khk yççkkMkLkk nkÚk fÃkkR økÞk níkk? sLkkçk

ÍÞLkçk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnkyu {kÚkwt Ãkexâwt ÃkAe sýkÔÞwt,

çkeçke Ëhuf þneË ßÞkhu ½kuzk ÃkhÚke Ãkzâku íkku ÃkkuíkkLkk

nkÚkkuLkk Mknkhu s{eLk WÃkh ykÔÞku. s{eLk WÃkh nkÚkku

xufðe ËeÄk. Ãkhtíkw nkÞ yVMkkuMk! yççkkMkLkwt ÃkzðkLkwt þwt

çkíkkðwt? {khk ¼kR yççkkMkLkk çktLku nkÚk ðkhkVhíke fÃkkR

[qõÞk níkk. suÚke {khku ¼kR þneË Úkíke ð¾íku {kÚkk WÃkh

s{eLk Ãkh Ãkzâku. yk ðýoLkkuÚke ½h{kt nknkfkh {[e økÞku.

íÞkhçkkË sLkkçk WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnkyu

ÍÞLkçkLku yLku yççkkMk y÷{ËkhLkk çkuxk yçkeËwÕ÷knLku

Akíke MkkÚku ÷økkðeLku fÌkwt : {khk ÷k÷! ík{u ík{khk çkkçkkLke

ðVkËkheLkwt ðýoLk Mkkt¼éÞwt íkku nðu nwt ík{Lku Ãký yu s

ðMkeGÞík fYt Awt su {U yççkkMkLku fhe níke. yÞ yçkeËwÕ÷kn!

nðu sLkkçku Vkíku{k Íunhk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkk ½hLke

255 256

yuf rLkþkLke çk[e Au su heíku íkkhk çkkçkkyu (yççkkMk

y÷ÞrnMMk÷k{u) AuÕ÷k ïkMk MkwÄe R{k{ nwMkiLk

y÷ÞrnMMk÷k{Lke rnVkÍík fhe, ík{u Ãký ßÞkt MkwÄe

®sËøke Au, nwMkiLkLkk ÷k÷ MkiÞËu MkßòËLke ([kuÚkk R{k{

nÍhík y÷e ÍÞLkw÷ ykçkuËeLk-çke{khu fhçk÷k) rnVkÍík{kt

ÃkkuíkkLke ®sËøke ðfV fhþku.

•

(7) rËðMkLke økh{e yLku hkíkLkwt Íkf¤

nÍhík R{k{ nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{Lke þnkËík

ÃkAe Ãkkt[ çkeçkeÞku AktÞzk{kt çkuXe LkÚke. nÍhík ÍÞLkçk,

nÍhík WB{w÷çkLkeLk, nÍhík WB{u Vhðk, nÍhík WB{u

÷Þ÷k, nÍhík WB{u hçkkçk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞrnÒk.

rËðMkLke ÄwÃk{kt yLku hkíkLkk Íkf¤{kt ¾wÕ÷k ykMk{kLk

Lke[u yk ¾kíkwLkku hnuíke, íÞkt çkuMkeLku røkÞko fhíke hnuíke,

RçkkËíkku{kt ®sËøke Ãkqhe fhe ËeÄe, ynª MkwÄe fu yk çkwÍwøko

†eyku yÕ÷knLku ÃÞkhe ÚkR økR.

•

Ãkkt[uÞ çkeçkeykuLke yku¤¾

(1) nÍhík ÍÞLkçk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk - R{k{

nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{Lkk çknuLk.

(2) nÍhík WB{w÷çkLkeLk - nÍhík yççkkMk

257

y÷{ËkhLkk {kËh.

(3) nÍhík WB{u Vhðk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk -

nÍhík R{k{ nMkLk y÷ÞrnMMk÷k{Lkk ÃkíLke.

(4) nÍhík WB{u ÷Þ÷k - R{k{ nwMk iLk

y÷ÞrnMMk÷kLkk ÃkíLke, y÷e yfçkh y÷ÞrnMMk÷k{Lkk

{kËh

(5) nÍhík WB{u hçkkçk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk -

R{k{ nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{Lkk ÃkíLke, nÍhík y÷e

yMkøkhLkk {kËh.

WÃkhkuõík çkwÍwøko ykuhíkkuLkk ½hkuLke ÃkkA¤Lkk ¼køkku{kt

WÃkhÚke ¾wÕ÷k ðkzk níkk su{kt fBÃkkWLz suðe-fktxkýk

Íkt¾hk, Ãkkr¤Þkt, ÷kfzkt ðøkuhuLke {sçkqík Ÿ[e ðkzku níke.

fkuR Íkt¾e fu ½wMke þfu Lkrn.

�

258

260


y÷ÞnkLkk {hrMkÞk

(1) nÍhík yççkkMk y÷{Ëkh y÷ÞrnMMk÷k{Lkk

rð»kÞ{kt yhçke MkkrníÞ{kt {hrMkÞk

yk ðkík òýðk{kt ykðu fu yhçke MkkrníÞ{kt {hrMkÞk

¾qçk s «[r÷ík ðMíkw Au. su{kt RLMkkLkLke Wífx ÷køkýe,

Wífx «u{, ykðuþ, ¼kðLkk, òuþ, ònuh fhðkLkku ÍheÞku

Mk{sðk{kt ykðu Au. suLkk îkhk þkRhLkku yfeËku su yuLkk

Ëe÷{kt Au yLku {nççkíkLkku ytËkÍ su «u{e {kxu Ëe÷{kt

ZçkwhkÞu÷ku Au. íku {hrMkÞk îkhk ònuh ÚkkÞ Au.

{hrMkÞk ÃkZðkLkku rhðks RM÷k{Úke yøkkW yhçkku{kt

çknw «[r÷ík Lk níkku, {ÞkorËík-Mker{ík níkku. RM÷k{

Ãknu÷ktLkk s{kLkkLku s{kLkyu òrn÷eÞík fnuðkÞ Au. íÞkhu

fkuR {]íÞw Ãkk{u íkku íkuLkk Mkøkkyku íkuLke swêe íkkheV{kt

yþykh ÃkZíkk su yk{ RLMkkLkku {kxu fkuR VkÞËkfkhf

Lk çkLkíkk.

¼køk

16

261 262

RM÷k{ ykÔÞk ÃkAe þkyuheLke f¤k, økÍ÷Lke f¤k,

íkkheV, økðo, yr¼{kLk, LkkÍ, þ{kuo nÞk, Mk¾kðík yLku

çknkËwhe ðøkuhuLkk rð»kÞ{kt yþykh ÃkZðkLkku Ëkyuhku

rðþk¤ Úkíkku [kÕÞku. yLkuf ÔÞÂõíkykuLkk Mkk{qrnf {hýLkk

{wfkçk÷k{kt yuf ÔÞÂõíkLkk {hý WÃkh þkyuhe fu {hrMkÞkLkwt

ðíkwo¤ Mker{ík nkuÞ Au, Ãkhtíkw {hrMkÞk ÃkZðkLkku rhðks

fhçk÷k ÃkAe íkku ¾qçk s ðÄe økÞku. {hrMkÞk ÃkZðkLkku

ËkÞhku ðkfuÞyu fhçk÷k ÃkAe ¾qçk rðþk¤ ÚkR økÞku. ð¤e

Ëhuf þyuhLkku ytËkÍu çkÞkLk yLku ðýoLk ÃkØrík yuf

çkeòÚke y÷øk y÷øk nkuÞ Au. þkunËkyu fhçk÷kLkk

rð»kÞku yLku økwýku yrMkr{ík nkuÞ Au. fhçk÷kLkk þneËku,

þkunËkyu yÔð÷eLk yLku yk¾uheLkLkku yuf {s{qyku Au.

þkunËkyu fhçk÷k ykÃkýe ®sËøkeLkk {kxu Lkqhu rnËkÞík

yLku íkkøkqíke-þÞíkkLke þÂõíkykuLkk {wfkçk÷k {kxu çkuníkheLk

Lk{qLkk yLku sYhíkLkk ð¾íku ËeLkLkk {kxu fwhçkkLke hsq

fhðkLkku Wå[kuå[ çkuníkheLk Lk{qLkku Au.

íkuÚke s y{u ykþqhk rn.Mk. 61 ÃkAeÚke yksrËLk

MkwÄe ËeLk WÃkh rVËkfkheLkk fwhçkkLk ÚkR sðkLkk yk

Mkçkf{ktÚke Mkçkf nkrMk÷ fheyu Aeyu. suLkku Lk{qLkku Lk

Ãknu÷ktLkk s{kLkk{kt {¤e þfu Au Lk nðu ÃkAe ykðLkkhk

Mk{Þ{kt {¤þu. yuf yhçke þkyuhu ¾qçk MkhMk fÌkwt Au :

íkhsw{ku :

íkkhe rVËkfkhe yLku fwhçkkLke yÍe{ Au, ©u»X Lkk{

Au. sunkËLke þYykík ynªÚke ÚkkÞ Au yLku ytík Ãký.

Lke[uLkk þkLkËkh AxkËkh {hrMkÞk nÍhík

WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnkyu ÃkkuíkkLkk [kh çkuxk

suyku fhçk÷k{kt þneË ÚkR økÞk íku{Lkk {kxu Vh{kÔÞk Au:

(yksLkk ÃkAe) {Lku WB{w÷çkLkeLk (çkuxkykuLke {k)

fneLku Lk Ãkkufkhku yk ÃkwfkhÚke ík{u {Lku {khk çknkËwh þuh

suðk çkuxkykuLke ÞkË yÃkkðku Aku.

{khk [kh çkuxk Sðíkk níkk íkuÚke {Lku çkÄk

WB{w÷çkLkeLkLkk Lkk{Úke Ãkkufkhíkk níkk. yksu {U Mkðkh yk

nk÷ík{kt fhe fu {khk fkuR VhÍtË LkÚke.

{khk çkuxk Ãknkze R÷kfkLkk çkw÷tË ÃkhðkÍ Wfkçk

suðk níkk. {kuíku íku{Lke ík{k{ ½kuhe LkMk fkÃke Lkk¾e.

íku{Lkk þheh WÃkh yux÷k {kuxk «{ký{kt ¼k÷kykuLkk

Í¾{ Ãkzâk fu íkuyku ¼k÷kykuLke yýe ðzu þneË ÚkR

økÞk.

yÞ fkþ fu {Lku ¾çkh nkuík suðe fu {w¾rçkhu {Lku

¾çkh Mkt¼¤kðe fu þwt {khk yççkkMkLkk çktLku nkÚk þhehÚke

y÷øk fhe Ëuðk{kt ykÔÞk níkk.

ykðk Ëe÷Lku n÷kðe ËuLkkhk {hrMkÞk sLkkçk

WB{w÷çkLkeLku niÞkVkx YËLk MkkÚku ÃkZâk. fkhý fu

yð÷kËLke swËkRLkku zk½ ðk÷uËiLkLku ÓËÞ yLku f÷uò WÃkh

Ãkzu Au. suÚke nÍhík hMkq÷wÕ÷kn MkÕ÷Õ÷knku y÷Þnu

ðyk÷une ðMkÕ÷{ Vh{kðu Au :

263 264

y{khe yð÷kË y{khk rsøkh Au, òu Sðíkk hnu

íkku y{Lku ykÍ{kRþku{kt Lkk¾u Au yLku òu {]íÞw Ãkk{u íkku

øk{ yLku rVfh{kt Lkk¾e Ëu Au.

{nççkíkLkku òuþ-ð÷ð÷ku sux÷k «{ký{kt {kLkk

Ëe÷{kt nkuÞ Au, çkkÃkLkk Ëe÷{kt LkÚke nkuíkku. {k ÃkkuíkkLke

òLk fwhçkkLk fhe Ëu Au. Ãkhtíkw ykð÷kË WÃkh {k{q÷e

íkf÷eV Ãký MknLk LkÚke fhíke. (niËh y÷{hòLke)

•


sÒkíkw÷ çkfe{kt

ßÞkhu fhçk÷kLkku fYý rfMMkku çkLke økÞku, Mk{økú

rðïLke çkÄe s fku{kuyu yk ðkfuÞkLke LkkUÄ ÷eÄe Au. yk

½xLkkLke fYýk yk Au fu RLMkkLkLke RLMkkLk «íÞuLke Vhs

(suLku ®nËw rçkhkËhku {kLkðÄ{o fnu Au) íku Ãký ÞÍeËLke

Vkuòuyu yËk fhe LkÚke. ÷k¾kuLke Vkus Mkk{u 72 ÃkwY»kku yLku

çkkfeLkk çkk÷çkå[kt suLkku yk ÷kufkuLku þwt zh-¾kuV nkuR þfu?

AíkktÞ ºký ºký rËðMk yLku hkíkku íku{Lkk WÃkh Ëkýku-Ãkkýe

çktÄ fhðwt fux÷wt yÄ{ f]íÞ Au. íku çkÄtwÞ fÞko ÃkAe íku{Lku

{khe Lkk¾ðwt íkuLkkÚkeÞu yÄ{ f]íÞ Au. íÞkhçkkË þneËkuLke

÷kþku WÃkh ½kuzk ËkuzkÔÞk, íkuLkkÚkeÞu yk Íkr÷{ku Lk ÄhkÞk.

Þíke{ çkk¤fku yLku çkuðk †eykuLku ÷wtxe íku{Lkk íktçkwyku

Mk¤økkÔÞk. hkíkLkk ytÄkhk{kt {uËkLku fhçk÷k{kt yk ¼qÏÞk

ÃÞkMkkLkku þwt nk÷ ÚkÞku nþu? su{Lkk Mkhíkks þneË ÚkR

økÞk Au. su{Lku {khe Lkk¾ðk{kt ykÔÞk íku LkçkeLke çkuxeLkk

çkuxk-LkçkeLkk LkðkMkk-LkçkeLku Võík yuf s çkuxe níke. çkeò

fkuR LkðkMkk Ãký Lk níkk. fhçk÷k{kt hMkq÷wÕ÷knLkwt s ÷kune

níkwt. nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{Lke yð÷kË Ãký

hMkq÷wÕ÷knLkwt s ÷kune økýkþu fkhý fu nÍhík y÷e

y÷ÞrnMMk÷k{ yLku nÍhík {kunt{Ë MkÕ÷Õ÷knku y÷Þnu

ðyk÷une ðMkÕ÷{-çktLku yuf s ËkËkLkk çku ËefhkykuLke

yð÷kË-çktLku [[kÍkË ¼kR.

hMkq÷u ¾wËkLke ðVkík rn.Mk. 11 {kt ÚkR yLku yk

½xLkk rn.Mk. 61 {kt çkLke 50 ð»koLkk økk¤k{kt hMkq÷wÕ÷knLke

yk WB{íku ÃkkuíkkLkk hMkq÷Lke s yð÷kËLku Íçkn fhe ËeÄe,

suLkku fr÷{ku yk ÷kufku ÃkZíkk níkk. nwfq{ík ÞÍeËLke níke,

÷kufku ÞÍeËLkk Íw÷{Úke fktÃkíkk níkk. ßÞkhu fhçk÷kLkk

fYý çkLkkðLke ¾çkh sLkkçk WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn

y÷Þnk-sLkkçk yççkkMk y÷{ËkhLkk ðk÷eËnLku ÃknkU[e

íkku ykÃku íku s rËðMkÚke çkfey{kt ykðeLku ykMk{kLk Vkxe

òÞ yuðe heíku hzðkLke Ãkkufkhku þY fhe. ykÃkLke ykðks{kt

íku ËËo níkwt fu çkfey yLku {ËeLkkLke rËðk÷ku-Ëhðkò òýu

røkÞko fhíkk nkuÞ yu{ {k÷q{ Ãkzíkwt. ykÃkLkk niÞkVkx

YËLkLku òuRLku þwt ËkuMík yLku þwt Ëw~{Lk çkÄk s hze Ãkzíkkt.

çkÄktLku íkku sðk Ëku-{ËeLkkLkku ðk÷e (økðLkoh) {hðkLk þfe

÷yLkíkwÕ÷kn y÷Þn - su ÃkÚÚkhËe÷Lkku {kLkðe níkku

265 266

rLkËoÞíkk- fXkuhíkk{kt íkuLke íkku÷u ykðu yuðwt fkuR s Lk níkwt.

áüktík Ãkkuíku s níkku. íku Ãký ykÃkLkk ËËo ¼Þko fr÷{kík

Mkkt¼¤eLku hze Ãkzíkku níkku. (swyku rfíkkçkku : yçkMkkY÷ yiLk Ãkus-

31 «fkþLk LksVu yþhV Rhkf, íkkunVíkw÷ nwMkiLkeÞk ¼køk-1 Ãkus-

178, yMkhkY~þnkËík, LkkMku¾w¥kðkhe¾ ¼køk-6 Ãkus-291 «fkþLk

{wtçkR, su÷kW÷ ykuÞqLk Ãkus-208, {Vkríknw÷ rsLkkLk Ãkus-550,

{òr÷Mkw÷ {w¥kfeLk Ãkus-27 «fkþLk RhkLk, {fík÷u yðkr÷{ Ãkus-

94 «fkþLk RhkLk, ËByíkwMMkkfuçkk Ãkus-337)

nÍhík WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk nÍhík

yççkkMk y÷ÞrnMMk÷k{Lkk çkuxk WçkuÞËwÕ÷kLku ÷RLku Ëhhkus

çkfey{kt sRLku {hrMkÞk ÃkZíkk yLku yux÷e ÔÞøkúíkk MkkÚku

røkÞko fhíkkt fu ík{k{ {ËeLkkðkMkeyku íkuLku Mkkt¼¤ðk {kxu

yufºk ÚkR síkkt. ð¤e íkuyku çkÄkt s ykÃkLke MkkÚku hzíkkt

Ãký ÚkR síkkt. ynª MkwÄe fu {ËeLkkLkku ðk÷e {hðkLk rçkLk

nf{ Ãký yk ËËo¼Þko Lkðnk Mkkt¼¤eLku hze Ãkzíkku níkku.

ðkík Mkk[e Au fu {kLkw Ëe÷ ½ýwt s Lkh{ yLku Lkksqf

nkuÞ Au. sLkkçk WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk sux÷k

«{ký{kt Ãký røkÞko fhíkkt, ykuAwt níkwt. yuf íkku R{k{

nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{Lke þnkËíkLke {wMkeçkík, çkeswt ÃkkuíkkLkk

[kh çkuxkykuLke þnkËíkLke {wMkeçkík. çkuxk Ãký fuðk? su{Lkwt

áüktík Ãký Lk {¤u. fkuR ðVkËkhe{kt çkkËþkn, fkuR

çknkËwhe{kt yòuz íkku fkuR Vh{ktçkhËkhe{kt ÷ksðkçk. yk

s íku fkhýku níkkt, su sLkkçk WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn

y÷ÞnkLku ¾qLkLkk yktMkw {kuík MkwÄe hzkðíkkt hÌkkt.

yÏ÷kfe ËwrLkÞkLke Wå[kuå[ Vhs yLku ÔÞÂõíkLkk

{Lkku¼kðLku hsq fhLkkYt á~Þ {hrMkÞk Au. {hrMkÞk Ëe÷Lkk

íku sÍçkkíkLku hsq fhðkLkwt Lkk{ Au su fkuR RLMkkLkLkk øk{{kt

ÃkuËk ÚkkÞ Au. su RLMkkLkkuLkk Ëe÷kuLku ¼wtS Lkk¾u Au. MkeÄe

heíku òuRyu íkku {hrMkÞk Ëe÷Lkk øk{Lku hsq fhðkLkwt Lkk{

Au. yk yuf y÷øk ðkík Au fu {]íÞw Ãkk{u÷k ÔÞÂõíkLkk

ÔÞÂõík¥ðLkku, íkuLke þÂÏMkÞíkLkku, íkuLke nirMkÞíkLkku Ãký

ytËkÍku ykðe òÞ Au.

fMkeËk yLku {hrMkÞk{kt íkVkðík Au. fMkeËk íku ssçkkíkLku

ònuh fhðkLkwt Lkk{ Au su fkuR Mkkrnçku f{k÷Lkk (Wå[

ËhßòLkk ÔÞÂõíkLku) f{k÷-økwýøkkLk {kxu nkuÞ Au, íkkheV{kt

nkuÞ Au. ßÞkhu {hrMkÞk íku sÍçkkíkLkk ònuh fhðkLkwt Lkk{

Au su Mkkrnçku f{k÷Lkk øk{ yLku {wMkeçkíkÚke ÃkuËk ÚkkÞ Au.

{hrMkÞkLkku RríknkMk ½ýku s sqLkku Au, sux÷ku {kLkðe

swLkku Au. yk ðkík {w{rfLk s LkÚke fu f{k÷ ËhßòLkku

ÔÞÂõík ËwrLkÞkÚke [kÕÞku òÞ yLku íkuLke MkkÚku òuzkÞu÷k ÷kufku

íkuLkk {kxu {hrMkÞk Lk ÃkZu. yk yuf y÷øk çkkçkík Au fu

{hrMkÞk fËe økã{kt(÷u¾ ÷¾eLku) Ãký nkuÞ Au yLku fËe

Ãkã{kt(frðíkk suðk YÃk{kt) nkuÞ Au.

¼k»kkLke ¾kMk Mkt¿kk{kt suLku ykÃkýu Ãkrh¼k»kk fneþwt

íkku Ãkrh¼k»kkLke heíku økã{kt øk{Lku ònuh fhðkLku {hrMkÞk

fnuðk{kt ykðíkk LkÚke. Ãkhtíkw økã{kt ðýoðkÞu÷ øk{Lkku

¼kðkÚko {hrMkÞkLke QýÃk LkÚke. yk íkku Võík yhçke

267 268

¼k»kkLke ykËík níke fu yhçkku Mð¼kðu s yuðk níkk fu

fwËhíke heíku s þkyuh ÃkuËk Úkíkk níkk. íkuyku ÃkkuíkkLkk

ytíkhkí{kLke yðksLku Lks{{kt s ònuh fhíkk níkk. íku{Lke

hsÍ (÷zkR ð¾íku òuþ ÃkuËk fhðk {kxu ÃkZðk{kt ykðíke

Lks{) fu íkkheV fu ÔÞtøk-çkwhkR Lks{{kt (Ãkã{kt) ònuh

fhðk{kt ykðíke. {hrMkÞk Ãký yk f÷k{kt ðÄkhku økýkÞku.

Äehu Äehu yuLkk fkÞËk çkLkíkk økÞk. WËqo þkyuhe{kt

{hrMkÞk fMkeËkÚke rçk÷fw÷ y÷øk s yuf «fkh çkLke

økÞku. {ík÷çk {hrMkÞk yLku fMkeËk WËqo{kt yufçkeòÚke

íkÆLk y÷øk økýkÞ Au.

yhçke þkyuhe{kt yk «fkhLke rðþu»kíkkLku yÂMík¥ð

s Lk níkwt. íÞkt fMkeËk yLku {hrMkÞkLkku íkVkðík Võík

¼kðLkk-ykðuøkLkk {kxu níkku. WËqo ¼k»kk{kt çktLkuLkku íkVkðík

çkLkkðx-çktÄkhý yLku þõ÷-Mkqhík çktLku{kt Ëu¾kR ykðu Au.

MÃkü Au fu {hrMkÞk ÃkZðwt yuf yÏ÷kfe Vhs Au.

¼kðLkk-ykðuþ yLku òuþLke {ktøkýe Au fu {hrMkÞk ÃkZðk{kt

ykðu íkku sux÷k «{ký{kt {hLkkh rðþu»k økwýkuLkku {kr÷f

nþu, yux÷k s «{ký{kt {hrMkÞk Ãký MkðoÔÞkÃke yk÷{økeh

nþu yLku sux÷k «{ký{kt {hLkkh ÔÞÂõíkLke yMkhku íkus nþu

yux÷k s «{ký{kt {hrMkÞkLke yMkhku Ãký ðÄkhu nþu.

sLkkçk yççkkMk y÷{ËkhLke þÂÏMkÞík Ãký çkkf{k÷

økwýku ÄhkðLkkh níke. ykÃk Wå[kuå[ ÔÞÂõík¥ðLkk {kr÷f

níkk. ykÃkLkk f{k÷kík-økwýku yk÷{økeh yLku MkðoÔÞkÃke

Au. suÚke ykÃkLkk WÃkh ÃkZðk{kt ykðíkk {hrMkÞkLkku ytËkÍ

Mkk{kLÞ ÔÞÂõíkykuLkk {kxu ÃkZðk{kt ykðíkk {hrMkÞk fhíkk

swËku s nkuðku òuRyu.

yk s fkhý níkwt fu ßÞkhu çkfeyLkk fçkúMíkkLk{kt

sLkkçk WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk ykÃkLkk {kxu

{hrMkÞk ÃkZíkkt níkkt íÞkhu {hðkLk suðku Ëw~{Lku yun÷uçkÞík

Ãký Úkkuzefðkh Q¼ku hneLku yktMkw ðnkðe ÷uíkku níkku yLku

ykÃkLkk ðýoLkkuÚke yMkh ÷eÄk ðøkh hne þfíkku Lk níkku.

•

(3) nÍhík yççkkMk y÷ÞrnMMk÷k{Lkk rð»kÞ{kt

WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkk {hrMkÞk

Mkk{kLÞ heíku yk ðkík «[r÷ík ÚkR [qfe Au fu Mkki«Úk{

sLkkçk yççkkMkLkk {hrMkÞk ykÃku s ÃkZâk. Ãkhtíkw RríknkMkLkku

yÇÞkMk fhíkkt yk yøkkW Ãký {hrMkÞkLkwt yÂMík¥ð òuðk

{¤u Au. ¾kMk íkku íkkhe¾u fhçk÷k{kt (fhçk÷kLkk RríknkMk{kt)

Mkki «Úk{ sLkkçk yççkkMk WÃkh {hrMkÞk nÍhík R{k{

nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{u ÃkZâk Au.

nÍhík yççkkMk y÷ÞrnMMk÷k{Lkk {k sLkkçk

WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnkyu þnkËíkLkk Mk{k[kh

{éÞk ÃkAe Lke[uLkk yþykh fÌkk Au suLku sLkkçk yçkw÷nMkLk

y¾Vþu fkr{÷Lke þhn{kt ÷ÏÞk Au. suLkku íkhsw{ku Lke[u

«{kýu Au :

yÞ íku ÔÞÂõík suýu {khk çkuxk yççkkMkLku [qtxe fkZâku

yLku ÃkMktË fhu÷e íkeœeË÷ s{kyíkku WÃkh nw{÷ku fhíkkt

òuÞku. yLku íku{Lkk rMkðkÞ þuhu ¾wËkLkk yuðk çkuxkykuLku

nw{÷k WÃkh nw{÷k fhíkk òuÞk suyku Ãký þuhku suðe s

çknkËwheLkk {kr÷f Au.

(shk çkíkkðku íkku ¾hk) {Lku yk ¾çkh ÃknkU[kzðk{kt

ykÔÞk Au fu {khe høku òLkÚke, (Äkuhe LkMk) ðÄkhu ðnk÷k

VhÍtË {kÚkwt çktLku nkÚkku MkkÚku fkÃkðk{kt ykÔÞwt. (nkÞ! þwt

yk Mkk[wt Au?)

ykn! ykn! {khk ®Mkn suðk AkufhkLkwt {kÚkwt ÷ku¾tzLkk

¼k÷kykuLkk ½kÚke Íwfe økÞwt níkwt.

yÞ {khk çknkËwh çkuxk (¾wËkLke fMk{) {Lku ÞfeLk

Au fu òu íkkhk nkÚkku{kt ík÷ðkh nkuík íkku íkkhe LkSf Ãký

fkuR Vhfe þfík Lkrn.

sLkkçk WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkku yk

çkeòu {hrMkÞk yçkMkkY÷ yiLk rV yLkMkkrh÷ nwMkiLk Ãkus

Lkt. 31 «fkþLk LksVu yþhV Rhkf rn.Mk. 1341,

{Vkríknw÷ rsLkkLk Ãkus Lkt. 550 «fkþLk RhkLk rn.Mk.

1352, r{LknkswÆw{qy Ãkus Lkt. 409 «fkþLk fw{ (RhkLk)

rn.Mk. 1341)

çkeò {hrMkÞk

nkÞ! yÞ {ËeLkkLke s{eLk WÃkh hnuLkkheyku!

(¾wËkLkk ðkMíku) {Lku WB{w÷çkLkeLk fneLku Lk çkku÷kðku

yux÷k {kxu fu {khk þuhËe÷ þneË ÚkÞu÷k LkðÞwðkLk

çkuxkykuLke ÞkË íkkS ÚkR òÞ Au.

yhu! ßÞkhu {khk çkuxk níkk íÞkhu nwt íku{Lkk Lkk{Úke

ÃkkufkhðkLku fkrçk÷ níke. (yççkkMkLke {k, yçËwÕ÷knLke

{k, ßVhLke {k, R{hkLkLke {k) Ãkhtíkw yVMkkuMk fu yksu

{khk fkuR VhÍtË LkÚke.

(Ëh yMk÷) {khk [kh s÷e÷w÷fÿ Akufhk níkk.

suyku sLkkçk R{k{ nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{Lke s{kík{kt

høku økhËLk fÃkkðeLku {kuíkLke [kËh ykuZeLku MkqR økÞk.

{khk yk [kh çkuxkykuLke yuðe heíku þnkËík ÚkR fu

¼q¾ yLku ÃÞkMkLkk fkhýu íku{Lkk MkktÄkLkk nkzfkt MkqfkR økÞk

níkkt. yÞ fkþ fu {Lku fkuR çkíkkðe ykðík fu {khk çkuxk

yççkkMkLkk nkÚk þ{þehÚke fkÃke Lkk¾kÞk níkk.

(yçkMkkY÷ yiLk Ãkus-32, {Vkríknw÷ rsLkkLk Ãkus-550)

•

(4) nÍhík yççkkMk y÷ÞrnMMk÷k{ WÃkh íku{Lkk

«Ãkkiºk VÍ÷ rçkLk nMkLkLkk {hrMkÞk

yÕ÷k{k yçËw÷ nwMkiLk y÷y{eLke ÃkkuíkkLke rfíkkçk

y÷økËeh rsÕË 3 Ãkus Lkt. 5 WÃkh ÷¾u Au fu nÍhík

yççkkMk y÷ÞrnMMk÷k{Lkk «Ãkkiºk yux÷u fu nÍhík yççkkMk

rçkLk y÷e rçkLk yçkeíkkr÷çk, WçkuÞËwÕ÷kn, nMkLk, VÍ÷

yu{Lkk ÃkkiºkLkk Ãkwºku ÃkkuíkkLkk sÆ Lkk{Ëkh nÍhík yççkkMk

269 270

y÷{ËkhLkk {hrMkÞk yhçke{kt yk þçËku{kt ÃkZâk Au.

¼kðkÚko yk Au fu íku ÔÞÂõík yk ðkíkLkku ðÄkhu nfËkh Au

fu íku{Lkk WÃkh hzðk{kt ykðu. su{ýu nÍhík R{k{ nwMkiLk

y÷ÞrnMMk÷k{ suðk Mkçkú fhLkkhkLku Ãký fhçk÷k{kt hzkðe

ËeÄk. çkíkkðku? íku fkuý níkk? íku R{k{ nwMkiLk

y÷ÞrnMMk÷k{Lkk ¼kR níkk. yLku íku{Lke {ËË{kt ÷kuneÚke

LkkneLku ÷kune{kt ÷ÚkÃkÚk ÚkR yk ËwrLkÞkÚke økÞk. íku{ýu

ÃkqhuÃkqhe økBÏðkhe fhe íku{Lkk {kxu ÃÞkMkLke nk÷ík{kt ËwrLkÞkÚke

[kÕÞk økÞk.

LkkUÄ : yþhVy÷e {kuh¾çktËeyu ÃkkuíkkLke rfíkkçk

hkuÍíkw÷ rsLkkLk{kt WÃkhkuõík yþykhLku VÍ÷ rçkLk nMkLkLkk

yþykh fÌkk Au.

yçkw÷ Vhsu {fkrík÷w¥kkr÷çkeLk{kt yuf þkyuhLke

íkhV Rþkhku fÞkuo Au fu íku{Lkk Au.

yÕ÷k{k yçËwÕ÷kn þççkehu yk {hrMkÞkLku ÃkkuíkkLke

rfíkkçk s÷k÷w÷ ykuÞqLk{kt nÍhík R{k{ nwMkiLk

y÷ÞrnMMk÷k{Úke sýkÔÞku Au.

yku÷{kyu yun÷uçkÞík yk ðkík WÃkh yuf{ík Au fu

su rËðMku nÍhík R{k{ nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{ Rhkf sðk

{kxu {ËeLkk Akuze hÌkk níkk íÞkhu nÍhík WB{w÷çkLkeLk

Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk Sðíkk níkkt yLku ykÃk ðkfuÞyu

fhçk÷k ÃkAe Ãký Sðíkk hÌkkt. ðkfuÞyu fhçk÷k ÃkAe

ykÃk ykÃkLkk Ãkkiºk WçkuÞËwÕ÷knLku ÷RLku çkfey{kt síkk

níkkt. íÞkt sR ykÃk ÃkkuíkkLkk [khuÞ çkuxkykuLke þnkËík

WÃkh {hrMkÞk ÃkZíkkt. yfe÷íkw÷ fwhiþ (fwhiþLke yf÷{tË

†e) nÍhík ÍÞLkçk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkk WB{w÷çkLkeLk

Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkk ½uh sRLku íku{Lke rÍÞkhík fhíkk

níkk. ¾irhÞík ÃkqAíkkt níkkt. nt{uþk sLkkçku ÍÞLkçk

Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkku yk rLkÞ{ hÌkku.

íkçkhe ÃkkuíkkLke RríknkMkLke rfíkkçk{kt yLku yçkw÷

Vhs ÃkkuíkkLke rfíkkçk {fkrík÷w¥kkr÷çkeLk{kt ÷¾u Au fu

nÍhík WB{w÷çkLkeLk Ëhhkus çkfeyLkk fçkúMíkkLk{kt síkkt

níkkt. ÃkkuíkkLkk þneËku WÃkh {hrMkÞk ÃkZíkkt, ÃkZe ¾qçk s

røkÞkoÍkhe fhíkkt níkkt, hzíkkt níkkt. yuðwt yk¢tËÃkqðof hzíkkt

níkkt fu Mkkt¼¤Lkkhkyku WÃkh røkÞko AðkR síke. íkuyku Ãký

hzðk ÷køkíkkt. çkfeyLke ykMkÃkkMkÚke ÃkMkkh ÚkLkkhe ÃkÂç÷f

ykÃkLkk røkÞkoÚke yuðe «¼krðík ÚkR síke fu íÞkt Q¼e hne

hzðk ÷køkíke.

{ËeLkkLkku ðk÷e (økðLkoh) {hðkLk yun÷uçkÞíku

hMkq÷Lkku fèh Ëw~{Lk níkku. ÃkøkÚke {kÚkk MkwÄe-Lk¾rþ¾

yuLkk ÷kuneLkk xeÃkuxeÃkk{kt R{k{ nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{Úke

Ëw~{Lke ¼he níke. yk {hðkLk yuf ð¾ík çkfeyLkk

fçkúMíkkLk ÃkkMkuÚke ÃkMkkh ÚkR hÌkku níkku. yuýu sLkkçk

WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkk røkÞko yLku {hrMkÞk

271 272

Mkkt¼éÞk íkku yk ÃkÚÚkhËe÷ Ëw~{Lku yun÷uçkÞík RLMkkLk

{hðkLk Ãkkuíku Ãký yLku íkuLkk MkkÚkeËkhku Ãký hzðk ÷køÞk.

yk ðkíkÚke yk÷u {kunt{ËLke {wMkeçkíkkuLkku ytËkÍku ÷økkðe

þfkÞ Au.

Ëkõíkh rçkLíku þkríkRyu ÃkkuíkkLke rfíkkçk “MkfeLkk

rçkLíkw÷ nwMkiLk” {kt ÷ÏÞwt Au fu nÍhík WB{u hçkkçk

(nÍhík R{k{ nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{Lkk ynr÷Þk

(ÃkíLke)) MkfeLkk rçkLíku nwMkiLkLke þnkËík ÃkAe hkík-

rËðMk røkÞko-YËLk fhíkkt níkkt. ynª MkwÄe fu yu s

ÃkrhÂMÚkrík{kt yk ËwrLkÞkÚke fq[ Vh{kðe økÞkt. yk s

heík u WB{w÷çkLkeLk Íðsyu(ÃkíLke) nÍhík y÷e

y÷ÞrnMMk÷k{ Ëhhkus rLkÞr{ík çkfeyLkk fçkúMíkkLk{kt

síkkt yLku ÃkkuíkkLkk [khuÞ çkuxkyku suyku fhçk÷k{kt R{k{

nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{Lke {ËË{kt þneË ÚkÞk níkk.

íku{Lke ÞkË{kt røkÞko YËLk fhíkkt níkkt. ynª MkwÄe fu

yÕ÷knu ykÃkLku ÃkkuíkkLke ÃkkMku ÃkkuíkkLke hn{ík{kt çkku÷kðe

÷eÄkt.

rfíkkçk “ÍÞLkçku fwçkhk” {kt LkfËeÚke rhðkÞík fhe Au

yLku “{fík÷w÷ nwMkiLk” {kt yk{w÷eyu ÷ÏÞwt Au fu nÍhík

WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk nÍhík yççkkMkLkk LkkLkk

çkuxk sLkkçk WçkuÞËwÕ÷knLku ÃkkuíkkLke MkkÚku çkfeyLkk fçkúMíkkLk{kt

÷R síkkt yLku Lke[uLkk {hrMkÞk ÃkZíkkt.

yhçkeLkku WËqo{kt ¼kðkLkwðkË :

WB{w÷çkLkeLk funfh Lk Ãkwfkhku yçk fkuR

ykíku nI ÞkË {wsfku ðku þuhkLku niËhe

sçkíkf Úku {uhu ÷k÷ {I WB{w÷çkLkeLk Úke

Ws¤e ni yiMke fq¾ fu yçk fwA Lknª hne

ðku {uhu [kh þuh rLkÞMíkkLku

� {whíkÍk

Mkh Ëu fu Mkku økyu òu Mkhu ¾kfu fhçk÷k

{iËkLk{U òu ¼e yk økÞk WLk Mkçkfu YçkY

ðku støkfe Í{eLkÃku çkhMkLku ÷økk ÷nw

yÞ fkþ fkuR ykfu {wsu Ëuíkk Þu ¾çkh

õÞk ðkfuÞíkLk ËMíku çkwheËn

� {uhk rÃkMkh

yk rMkðkÞ çkeS fux÷ef rfíkkçkku{kt LkkUÄ Au fu sLkkçk

WB{w÷çkLkeLk Vkíku{k Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk (ykÃkLkwt Lkk{

Ãký Vkíku{k s níkwt.) ÃkkuíkkLke {kxeLke [kh fçkhku çkLkkðeLku

íkuLke ðå[u òíku çkuMkeLku {hrMkÞk ÃkZíkkt níkkt.

(yun÷u MkwÒkík rçkhkËheLke rMknkn rMk¥kk A MkkiÚke

Mkk[e økýkíke rfíkkçkku{kt yuf nËeMku hMkq÷ Au fu yuf

ÔÞÂõíkyu hMkq÷wÕ÷kn MkÕ÷Õ÷knku y÷Þnu ðyk÷une

ðMkÕ÷{Lku Mkðk÷ fÞkuo fu Þk hMkq÷Õ÷kn! {khe ðkr÷ËnLke

fçkh õÞkt Au? íkuLke {Lku rçk÷fw÷ ¾çkh LkÚke. suyku

yhçk{kt {wMkkVhe ËhBÞkLk fkV÷k{kt økwshe økÞk níkkt.

� Mktnkh ÚkR økÞku � nkÚk fÃkkÞu÷k

273 274

Ãkuøktçkhu RM÷k{ nÍhík {kunt{Ë MkÕ÷Õ÷knku y÷Þnu

ðyk÷une ðMkÕ÷{u Vh{kÔÞwt :

“íkwt s{eLk WÃkh yuf fçkh ykfkhLke ÷feh ¾U[e

÷u, ÃkAe íkkhe {kLke fçkh nkuðkLkku ÏÞk÷ fhe íkkhu su Ëwyk

fhðe nkuÞ íku fh.” (yLkwðkËf)

sLkkçku Vkíku{k WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk

{ËeLkkLkk çkfey fçkúMíkkLk{kt [kh fçkhkuLkk ykfkhku

çkLkkðe íkuLke ðå[u çkuMke síkkt ÃkAe røkÞko fhíkkt, {hrMkÞk

ÃkZíkkt. {hrMkÞkLkku y{qf ¼køk «Míkwík Au. yhçkeLkk WËqo

¼kðkLkwðkË MkkÚku.

Ëu¾k ni rsMkLku n{÷yu yççkkMku Lkk{ðh

Úku rsMkfu MkkÚk ykih ¼e fhkoh fu rÃkMkh

MkwLkíke nwt nkÚk fxLku Ãku ÍÏ{e nwðk Úkk Mkh

Þk hçk røkhk Úkk ÷k÷ {uhk fiMku ¾kf Ãkh

nkuíke òu íkuøk

� ÃkkMk Lk ykíkk fkuR LkÍh

nÍhík Þkfqçk y÷ÞrnMMk÷k{ ÃkkuíkkLkk VhÍtË ÞwMkwVLku

¼uzeÞku ¾kR økÞku yuðk þf WÃkh hzâk níkk. òu fu íku ðkíkLke

fkuR Mkkrçkíke Lk níke. su Ãknuhý yLku swêwt ÷kune ÞwMkwVLkk

¼kR ÷økkðe økÞk níkk íku çkkçkíkLku íkku sLkkçk Þkfqçk

y÷ÞrnMMk÷k{u Ãkkuíku s hË fhe ËeÄe níke fu þwt yk Ãknuhý

¼uzeÞkyu fkZe LkkÏÞk. ÃkAe ¾kR økÞku? þwt Ãknuhý Vkxâk

� ík÷ðkh

275

ðøkhLkwt yk¾wt fuðe heíku ykÔÞwt. yk çkÄe s ðkíkku fwhykLk{kt

yk s «{kýu Au. nÍhík Þkfqçk y÷ÞrnMMk÷k{Lku Ãkkuíku Ãký

þf níkku fu {khk yk Ãkwºkku swêwt çkku÷e hÌkk Au. AíkktÞ ykÃk

¾qçk s hzâk. ynª MkwÄe fu ykÃkLke ykt¾kuLke hkuþLke [k÷e økR.

ßÞkhu sLkkçk WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkwt

hzðwt íkku ÞfeLk MkkÚku níkwt. nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{Lkk Mkh

{wçkkhfLkk ykðe økÞk ÃkAe ykÃku MkVu {kík{ rçkAkðe. Ãkqhk

ÞfeLk MkkÚku. su {kLkk [kh çkuxk LkðÞwðkLk nkuÞ yLku [khuÞ

yuf MkkÚku yuf s støk{kt fík÷ ÚkR økÞk nkuÞ íku {kLkk

øk{Lkk nk÷kík f÷{Úke fuðe heíku yËk ÚkR þfu. f÷{Úke

yk÷u¾e þfkÞ s Lkrn.

�

276

278


y÷ÞnkLke ðVkík

ðkfuÞyu fhçk÷k ÃkAe íkku WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn

y÷Þnk ½ýkt s ÍRV yLku f{òuh ÚkR økÞkt níkkt fu

MkhËËoLkk fkhýu ykÃkLkk {kÚkk WÃkh nt{uþk yuf Y{k÷

çkktÄu÷ku hnuíkku níkku. ykt¾kU{ktÚke íkku nt{uþk yktMkw [k÷w s

hnuíkkt níkkt. Ëhuf ð¾íku ykÃkLke ÍçkkLk WÃkh nkÞ nwMkiLk,

nkÞ yççkkMk, nkÞ syVh, nkÞ yçËwÕ÷kn, nkÞ

R{hkLk þçËku s Mkkt¼¤ðk {¤íkk. ynª MkwÄe fu ykÃk yk

Ëw:¾e yLku þkufkíkwh ËwrLkÞkLku Akuze økÞkt.

(çknY÷ {Mkkyuçk Ãkus-460)

•

(1) ðVkíkLkwt ðhMk yLku íkkhe¾

13 s{krËW÷ yk¾h, swBykLkk rËðMku rn.Mk. 64

{kt ykÃk yÕ÷knLku ÃÞkhk ÚkR økÞkt. yux÷u fu fhçk÷kLke

fYý fnkýe ÃkAe çkhkçkh ºký ð»ko, Ãkkt[ {rnLkk, y™u

ºký rËðMk Sðíkkt hÌkkt.

¼køk

17

279 280

yÕ÷k{k rçkhsLËeLke «ÏÞkík rfíkkçk

“ðfkyunw~þwnqh ð÷ yÞk{” {kt Au fu sLkkçk Vkíku{k

WB{w÷çkLkeLk rf÷krçkÞk {kËh yççkkMk y÷{ËkhLke 64

rnshe{kt ðVkík ÚkR. nÍhík WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn

y÷ÞnkLke W{h íku ð¾íku 58 ðhMkLke níke.

(niËh y÷{hòLke)

yk rMkðkÞ ykyT{þu ÃkkuíkkLke rfíkkçk “RrgÞkhkík”

{kt ÷ÏÞwt Au fu yuf rËðMk nwt R{k{ ÍÞLkw÷ ykçkuËeLk

y÷ÞrnMMk÷k{Lke rÍÞkhíkÚke Ãkhðkhe íku rËðMku íkkhe¾

13 s{kËeW÷ yk¾h níke. swBykLkku rËðMk níkku.

yux÷k{kt VÍ÷ RçLku yççkkMk Ëk¾÷ ÚkÞk. øk{økeLk

nk÷ík{kt hzíkkt hzíkkt R{k{Lku rðLktíke fhe fu {khe sÆn

(ËkËe{k) WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk yk ËwrLkÞkÚke

hun÷ík Vh{kðe økÞk Au. MkiÞË {unËeyu ÃkkuíkkLke rfíkkçk{kt

WB{w÷çkLkeLk MkGÞuËíkwLk rLkMkkR÷ yhçk{kt Ãkus-85 WÃkh

ykÃkLke ðVkík. 13 s{kËeW÷ yk¾h çkhkuÍu swByk

rn.Mk. 64 ÷¾e Au.

MkkÚku yk Ãký ÷ÏÞwt Au fu íku s rËðMku sLkkçk VÍ÷

rçkLk yççkkMk y÷{Ëkh hzíkk hzíkk R{k{ y÷e ÍÞLkw÷

ykçkuËeLk y÷ÞrnMMk÷k{Lku ¾çkh ykÃkðk ykÔÞk yLku

fÌkwt : {khe ËkËe{k WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnkyu

hun÷ík Vh{kðe Au.

(WB{w÷çkLkeLk y÷ÞnMMk÷k{ þi¾ Lkuy{íkwMMkkyuËe Ãkus-53)

òu fu yk ytøku y{khe ÃkkMku çknw [ku¾ðx {¤u

yuðe rhðkÞíkku LkÚke. Aíkkt ònuh Au fu ykÃkLke

Lk{kÍu sLkkÍk Ãký R{k{ ÍÞLk w÷ ykçk uËeLk

y÷ÞrnMMk÷k{u s ÃkZkðe nþu. ð¤e R{k{u ðõík

yLku {kMkq{Lkw t ykÃkLke Lk{kÍu sLkkÍk ÃkZkððwt MðÞt

ykÃkLke yÍ{ík {kxu Ãkqhíkw t Au.

(WB{w÷çkLkeLk y÷ÞnMMk÷k{ þu¾ Lkuy{íkwÕ÷kn nkËe yMMkkËe

Ãkus-77Úke 81)

•

(2) ËVLk r¢Þk WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk

nÍhík WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk sÒkíkw÷

çkfey-{ËeLkyu hMkq÷{kt sLkkçk Vkíku{k Íunhk Mk÷k{wÕ÷kn

y÷ÞnkLke LkSf{kt s ËVLk Au. ËhðkòLke LkSf{kt s

ykÃkLke fçkh Au. {ku{uLkeLk ßÞkhu {ËeLkk òÞ íkku ykÃkLke

rÍÞkhík sYhÚke fhu.

�

282

çkkçku nÍhík WB{w÷çkLkeLk


fhçk÷kyu {kuyÕ÷k{kt (Rhkf) nÍhík yççkkMk

y÷{ËkhLkk hkuÍk {wçkkhf{kt MkkuLkuhe yûkhku{kt yuf Ëhðkò

WÃkh ÷ÏÞwt Au. “çkkçku WB{w÷çkLkeLk” ËhðkòLke WÃkh yuf

{kuxe ÍtSh (Mkktf¤) ÷køku÷e Au. rÍÞkhík fhLkkhk ÍkyuheLk

ÍtShLku ÃkfzeLku ÔÞøkúíkk MkkÚku Ëwyk fhu Au, røkÞko fhu Au.

•

(1) rÍÞkhíku fçkhu nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{ yLku

nÍhík WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk

fhçk÷kyu {kuyÕ÷k{kt yk rhðkÞík «ÏÞkík Au fu

nÍhík WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk R{k{ nwMkiLk

y÷ÞrnMMk÷k{Lke rÍÞkhík {kxu {ËeLkkÚke fhçk÷k íkþheV

÷kðíkkt íÞkhu ÃkkuíkkLkk VhÍtË yççkkMk y÷{ËkhLke rÍÞkhík

{kxu [kÕÞkt íkku íku søÞkyu çkunkuþ ÚkR økÞkt. nÍhík

yççkkMk y÷ÞrnMMk÷k{Lke fçkh ÃkkMku ÃknkU[íkk ÃknkU[íkk

¼køk

18

283

nk÷ík ¾hkçk ÚkR økR.

su søÞkyu ykÃk çkunkuþ ÚkRLku Ãkze økÞkt níkkt íÞkt

yíÞkhu “çkkçku WB{w÷çkLkeLk” ÞkËøkeheLkk {kxu fkÞ{

ÚkÞu÷ Au. ð¤e yk s Ëhðkòu nÍhík yççkkMkLke yMk÷

fçkhLkk ¼kUÞíkr¤Þk (íkun¾kLkk) MkwÄe òÞ Au íku Ëhðksu

nt{uþk íkk¤wt ÷køku÷wt hnu Au.

{krsË hÍk ykçkËeyu ¾qçk þyuh fÌkku Au :

yuf Ëhu WB{w÷çkLkª ni hkiÍyu yççkkMk{U

MkwLkíke nI çkuxu Mku Ãkn÷u yhrÍÞkt WB{w÷çkLkª

�

284

286


yÍ{ík({nkLkíkk)

RríknkMku su ftR nÍhík WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn

y÷ÞnkLkk {kxu ðýoÔÞwt Au. íku ykÃkLke yÍ{ík árü Mk{ûk

hk¾íkkt ½ýwt s ykuAwt Au.

(WB{w÷çkLkeLk y÷ÞnMMk÷k{ þu¾ Lkuy{íkwMMkkyuËe Ãkus-9)

nÍhík WB{w÷çkLkeLk 5 rnshe{kt ÃkuËk ÚkÞkt. ykÃkLke

þkËe 20 rnshe{kt ÚkR. íku ð¾íku ykÃkLke W{h 15

ð»k oLke níke. 22 rnshe{k t nÍhík yççkkMk

y÷ÞrnMMk÷k{Lke rð÷kËík (sL{) ÚkR íku ð¾íku nÍhík

WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLke W{h 17 ðhMkLke

níke. ßÞkhu nÍhík y{eY÷ {kuy{uLkeLk y÷e RçLku

yçkeíkkr÷çk y÷ÞrnMMk÷k{Lke þnkËík ÚkR íÞkhu nÍhík

WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLke W{h 34 ðhMkLke

níke. ðkfuÞyu fhçk÷k ð¾íku nÍhík WB{w÷çkLkeLk

Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLke W{h 55 ðhMkLke níke yLku

ðVkík ð¾íku ykÃkLke W{h 58 ðhMkLke níke.

¼køk

19

287 288

nÍhík ÍÞLkçk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLke rð÷kËíkLke

Mkk÷ 6 rnsheÚke 9 rnshe ËhBÞkLk sýkððk{kt ykðu Au.

nÍhík ÍÞLkçk sLkkçk WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn

y÷ÞnkÚke çku yÚkðk ºký ðhMk LkkLkk níkkt. Ãkhtíkw

ÍÞLkçk(Mk÷k.)Lke þkËe 17 rnshe{kt ÚkR [qfe níke.

fux÷kf RríknkMkfkhkuLkk {íkkLkwMkkh nÍhík yççkkMk

y÷{Ëkh yLku nÍhík yçËwÕ÷kn çktLku ¼kRykuLke W{h{kt

8 ðhMkLkku íkVkðík Au. yk ykX ðhMk ËhBÞkLk nÍhík

WB{w÷çkLkeLkLke MkknçkÍkËe nÍhík ¾Ëeò rçkLíku y÷eLke

rð÷kËík Au. ßÞkhu ykÃkýu WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn

y÷ÞnkLke rÍÞkhík ÃkZeyu Aeyu íÞkhu íku{kt ykÃkLke

MkknçkÍkËe sLkkçk ¾ËeòLke WÃkh Ãký Mk÷k{ {kuf÷eyu

Aeyu.

nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{Lke þnkËík 40

rnshe{kt ÚkR íÞkhu nÍhík yççkkMk 19 ðhMkLkk níkk.

nÍhík ¾Ëeò rçkLíku y÷e 17 ðhMkLkkt níkkt. nÍhík

yçËwÕ÷kn rçkLk y÷e 11 ðhMkLkk níkk. nÍhík R{hkLk

rçkLk y÷e 9 ðhMkLkk níkk. nÍhík syVh rçkLk y÷e

7 ðhMkLkk níkk.

fhçk÷k{kt þnkËík ð¾íku nÍhík yççkkMk y÷{Ëkh

38 ðhMkLkk níkk. nÍhík yçËwÕ÷kn rçkLk y÷e 30

ðhMkLkk níkk. nÍhík R{hkLk rçkLk y÷e 28 ðhMkLkk

níkk. nÍhík syVh rçkLk y÷e 26 ðhMkLkk níkk yLku

nÍhík ¾Ëeò rçkLíku y÷e 36 ðhMkLkkt níkkt.

nÍhík WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLke þkËe

yøkkW Ãkkt[ ¾kíkwLkku y{eY÷ {kuy{uLkeLk y÷ÞrnMMk÷k{Lkk

rLkfkn{kt ykðe [qfe níke. ¢{kLkwMkkh Mkki «Úk{ sLkkçku

Vkíku{k Íunhk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk, hMkq÷wÕ÷kn MkÕ÷Õ÷knku

y÷Þnu ðyk÷une ðMkÕ÷{Lke yuf÷kiíke ÃÞkhe çkuxe. su{Lke

nÞkíke{kt y{eY÷ {kuy{uLkeLk y÷ÞrnMMk÷k{u çkeò

rLkfkn fÞko LkÚke.

çkeò rLkfkn : W{k{k rçkLíku yrçk÷ ykMk

ºkeò rLkfkn : ¾w÷k rçkLíku syVh

[kuÚkk rLkfkn : yMk{k rçkLíku W{iMk

Ãkkt[{k rLkfkn : Mknçkk ¾kíkqLk (WVo WB{u nçkeçk)

Aêk Lktçkhu sLkkçk WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk

þkËe fheLku nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{Lkk ½hu ykÔÞkt.

•

(2) íkkhe¾u ytrçkÞk yLku nÍhík WB{w÷çkLkeLk


nÍhík ykË{ y÷ÞrnMMk÷k{ y™u nÍhík

WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk

nÍhík ykË{ y÷ÞrnMMk÷k{Lkwt hzðwt, {kík{ fhðwt

«ÏÞkík Au. nÍhík WB{w÷çkLkeLk fhçk÷k ÃkAeLke Ãkqhe

®sËøke røkÞko-Íkhe{kt hne. nÍhík ykË{ y÷ÞrnMMk÷k{

ÃkkuíkkLkk yuf VhÍtË Lke þnkËík WÃkh hzâk níkk. Ãkhtíkw

sLkkçk WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk ÃkkuíkkLkk [kh [kh

ÞwðkLk VhÍtËku WÃkh yLku Ãkkt[{kt VhÍtË VhÍtËu Ínhk R{k{

nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{ WÃkh íkÚkk ÃkkuíkkLkk Ãkkuºkkyku (R{k{

nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{Lkk VhÍtËku) WÃkh øk{{kt hzíkkt hÌkkt.

•

nÍhík Lkqn y÷ÞrnMMk÷k{ yLku nÍhík


nÍhík Lkqn y÷ÞrnMMk÷k{u yux÷k Lkðnk fÞko fu

ykÃkLkwt Lkk{ s Lkqn Ãkze økÞwt. WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn

y÷Þnkyu Ãký ÃkkuíkkLkk çkuxkykuLkk øk{{kt Lkðnk fÞko yLku

{hrMkÞk ÃkZâk. nÍhík Lkqn y÷ÞrnMMk÷k{Lkk Ãký [kh

çkuxk níkk. ºký çkuxk Vh{ktçkhËkh níkk yuf LkkVh{kLk

níkku. íku çkkøke-Mkhfþ níkku. nÍhík WB{w÷çkLkeLk

Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkk Ãký [kh çkuxk níkk. [khuÞ

¾wþLkMkeçk, Vh{ktçkhËkh, RçkkËíkøkwòh níkk.

•

nÍh Rçkúkne{ y÷ÞrnMMk÷k{ yLku nÍhík


nÍhík Rçkúkne{ y÷ÞrnMMk÷k{u yuf çkuxku hknu

¾wËk{kt fwhçkkLk fÞkuo Ãkhtíkw íku çk[e økÞku. nÍhík WB{w÷çkLkeLku

[kh çkuxk hknu ¾wËk{kt fwhçkkLk fÞko, RM÷k{Lke rnVkÍík

{kxu yk fwhçkkLke ykÃke. [khu çkuxkykuLke þnkËík yÕ÷knLke

çkkhøkkn{kt {fçkq÷ ÚkR.

•

nÍhík {qMkk y÷ÞrnMMk÷k{ yLku nÍhík


nÍhík {qMkk y÷ÞrnMMk÷k{u rVhykuLkLku LkMkeník

fhe. Ãkhtíkw yu Íkr÷{ WÃkh fkuR yMkh Lk ÚkR. {hðkLk

çkLke W{GÞkLkku rVhykuLk økýkÞ Au su MkkiÚke ðÄkhu Íkr÷{

ÔÞÂõík níkku. nÍhík WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkk

{hrMkÞk Mkkt¼¤eLku íku hzðk ÷køÞku.

•

nÍhík Þkfqçk y÷ÞrnMMk÷k{ yLku nÍhík


nÍhík Þkfqçk y÷ÞnMMk÷k{Lke 12 yð÷kË níke.

(1) nÍhík ÞwMkwV Joseph (2) hkuWçkLk Reuben

(3) þ{WLk Simeon (4) ÷kðe Levi (5) ÞnqËk Judah

(6) R~fkh Issachar (7) Íçk÷qLk Zebulun (8) sË

Gad (9) ykMkh Asher (10) ËkyLk Dawn (11) LkVíkk÷e

Nephtali (12) rçkLk Þk{eLk Benjamin yLku yuf çkuxe

níke ËeLkk Dinah.

289 290

nÍhík Þkfqçk y÷ÞrnMMk÷k{Lkk 12 yð÷kË{ktÚke

Võík yuf nÍhík ÞwMkwV y÷ÞrnMMk÷k{ ÃkkuíkkLkk çkkÃk

ÞkfqçkÚke swËk ÚkR økÞk níkk. nÍhík Þkfqçk y÷ÞrnMMk÷k{

yux÷k hzâk fu fefeykuLkwt Ãkkýe MkqfkR økÞwt. ykt¾ku MkVuË

ÚkR økR. ykt¾kuLke hkuþLke [k÷e økR. yÕ÷knu fwhykLk{kt

Vh{kÔÞwt Au fu “{khk çktËk Þkfqçku Mkçkúu s{e÷ fÞkuo.”

nÍhík WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkk [kh

Ãkwºkku ¾wË yu{Lkk ÃkkuíkkLke fq¾Úke níkk. Ãkhtíkw íkuyku íkku

nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{Lkk çkÄk s çkuxkykuLke {k

níkkt. íkuykuyu ðkhtðkh fÌkwt Au fu R{k{ nwMkiLk {Lku Mkøkk

çkuxkÚke ðÄkhu ðnk÷k Au. fhçk÷k{kt sLkkçk WB{w÷çkLkeLk

Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkk 12 çkuxkyku ºký rËðMkLkk

¼q¾k ÃÞkMkk fík÷ fhe Ëuðk{kt ykÔÞk. yÕ÷knku yfçkh!

WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkku Mkçkh þwt nÍhík

Þkfqçk y÷ÞrnMMk÷k{Lkk MkçkhÚke yVÍ÷ LkÚke? çk÷fu

nÍhík WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkku Mkçkh

yVÍ÷ Au.

nÍhík WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkk 12

çkuxkyku su fhçk÷k{kt þneË ÚkÞk.

(1) nÍhík R{k{ nwMkiLk RçLku y÷e (2) nÍhík

yççkkMk RçLku y÷e (3) nÍhík yçËwÕ÷kn RçLku y÷e

(4) nÍhík R{hkLk RçLku y÷e (5) nÍhík syVh RçLku

y÷e (6) nÍhík {kunt{Ë RçLku y÷e (7) nÍhík

WçkuÞËwÕ÷kn RçLku y÷e (8) nÍhík Rçkúkne{ RçLku y÷e

(9) nÍhík yççkkMk yMkøkh RçLku y÷e (10) nÍhík

{kunt{Ë yðMkík RçLku y÷e (11) nÍhík ykiLk RçLku

y÷e (12) nÍhík W{ih RçLku y÷e.

•

nÍhík ÞwMkwV y÷ÞrnMMk÷k{ yLku nÍhík


nÍhík ÞwMkwV y÷ÞrnMMk÷k{u Ïðkçk{kt (MðÃLk{kt)

òuÞwt fu [ktË, Mkqhs yLku yrøkÞkh rMkíkkhk {Lku MksËku fhe

hÌkk Au. nÍhík ÞwMkwV y÷ÞrnMMk÷k{Lkk ÏðkçkLke íkyçkeh

(MðÃLkLkwt hnMÞ) yk níkwt fu yu{Lku r{MkhLke nwfw{ík {¤e

y™u íku{Lkk ¼kR {k yLku çkkÃk íku{Lku ykðeLku {éÞk.

nÍhík WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnkyu Ïðkçk

òuÞwt fu yu{Lke økkuË{kt [ktË yLku ºký rMkíkkhk ykðeLku

Ãkzâk. nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{u MðÃLkLke íkyçkeh

yk çkíkkðe fu ík{khu yuf çkuxku yççkkMk nþu su f{hu çkLke

nkrþ{ (çkLke nkrþ{ fçke÷kLkku [ktË) nþu. yLku ºký çkuxk

rMkíkkhkykuLke r{Mkk÷ (Lkk suðk) nþu. suyku ík{khe økkuË{kt

Ãkhðrhþ Ãkk{þu. sLkkçk WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn

y÷ÞnkLkk [khuÞ çkuxk yu{Lke nwfw{ík s níkk. íku{Lke

MkÕíkLkík fhçk÷k{kt R{k{ nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{Lke

{ËË{kt, ËeLkLke rnVkÍík{kt íkçkkn yLku íkkhks ÚkR økR.

291 292

íkuLkku çkË÷ku yÕ÷knu yuðku ykÃÞku Au fu nÍhík yççkkMk

ßÞkhu {unþhLkk {uËkLk{kt ykðþu ytrçkÞk yu{Lkk WÃkh

R»kko fhþu, h~f fhþu, ykùÞo [rfík ÚkR sþu. íkuyku

sÒkík{kt Í{whoËLke çku Ãkkt¾ku ðzu Qze hÌkk Au.

•

(3) yÍðksu ytrçkÞk yLku WB{w÷çkLkeLk


nÍhík nÔðk yLku nÍhík WB{w÷çkLkeLk


nÍhík nÔðkyu nkçke÷Lke þnkËík WÃkh {kík{-

økeÞko fÞwO. yuf VhÍtËLkku øk{ ykÃkLku òuðku Ãkzâku. Ãkhtíkw

nÍhík WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLku [kh ÃkwºkkuLkku

øk{ fhðku Ãkzâku y™u {]íÞw MkwÄe øk{ fhíkk hÌkkt. nÍhík

nÔðkLke LkMk÷ nÍhík þeMkÚke Ãkqhe ËwrLkÞk{kt Vu÷kR økR.

nÍhík WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkk Ãkkiºk

WçkuÞËwÕ÷kn RçLku yççkkMk y÷{ËkhLke LkMk÷ Mk{økú

ËwrLkÞk{kt Vu÷kR økR. ð¤e ykÃkLke çkÄe s yð÷kËku

yðr÷Þk yÕ÷kn çkLke.

•

nÍhík nkshk yLku nÍhík WB{w÷çkLkeLk


nÍhík nkshkLkku yuf Ãkwºk RM{kR÷ y÷ÞrnMMk÷k{

Úkkuzeðkh {kxu ÃÞkMkÚke íkzÃÞku. çkÞkçkkLk støk÷{kt ÃknkzkuLke

ðå[u sLkkçk RM{kR÷ y÷ÞrnMMk÷k{ ÃÞkMkÚke íkzÃÞk íkku

nkshk çkufhkh ÚkR økÞkt. yuf {kLkku ð÷kuÃkkík... ÃkkýeLke

þkuÄ{kt yk{íku{ Ëkuzðk ÷køÞkt. nÍhík WB{w÷çkLkeLk

Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkk [kh çkuxk ºký rËðMkLkk ¼qÏÞk

ÃÞkMkk fík÷ fhe Ëuðk{kt ykÔÞk. yLku íku{ýu ËeLkLkk ¾kíkh

ÃkkuíkkLkk ËefhkykuLke fwhçkkLkeLku fçkq÷ fhe ÷eÄe. nÍhík

nkshk nÍhík RM{kR÷Lke fwhçkkLkeLkku nk÷ Mkkt¼¤eLku

Ëw:¾Lkk fkhýu Úkkuzkf rËðMk çke{kh hneLku ðVkík ÃkkBÞkt.

nÍhík WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLku ÃkkuíkkLkk [kh

çkuxkykuLke ËeLkLku ¾kíkh þnkËíkLke ¾çkh Mkkt¼¤e þw¢Lkku

MksËku fÞkuo.

[RríknkMk fnu Au fu nÍhík nkshk ÃkkuíkkLkk LkkLkk

{kMkq{ çkk¤fLku (nÍhík RM{kR÷ y÷ÞrnMMk÷k{Lku)

çkÞkçkkLk støk÷{kt s{eLk WÃkh MkqðzkðeLku [khu íkhV

ÃkkýeLke þkuÄ{kt Ëkuzíkkt níkkt. ¾kMk íkku MkVk yLku {hðk çku

Ãknkzeyku WÃkh [Ze síkkt, Ãkkýe õÞkt Au? íku òuíkkt çktLku

Ãknkzeyku yk{Lku Mkk{Lku Au. Vhe ÃkkAkt øk¼hkx{kt-

ð÷kuÃkkík{kt ÃkkuíkkLkk {kMkq{Lku fkuR ¼uzeÞku fu sLkkðh nuhkLk

293 294

íkku LkÚke fhíkwt. Ëkuzíkk Ãknkze WÃkhÚke Qíkhe òuR síkkt.

ð¤e ÃkkAkt ÃkkýeLke þkuÄ{kt çkeS Ãknkze WÃkh [Zíkkt.

Úkkuzef ðkh{kt Vhe ÃkkAkt ÃkkuíkkLkk çkk¤fLku òuðkt ykðíkkt.

yk {kLkku ð÷kuÃkkík yÕ÷knLku ÃkMktË ykðe økÞku. yÕ÷knu

ÃkkuíkkLke ÷kz÷e çktËe nÍhík nkshk yLku ÃÞkhk Lkçke nÍhík

Rçkúkne{ y÷ÞrnMMk÷k{ fu suyku nwf{u ¾wËkÚke ÃkkuíkkLkk

{kMkq{ Ëefhk RM{kR÷Lku yLku nkshkLku çkÞkçkkLk støk÷{kt

ßÞkt ¾uíke Ãký Úkíke Lk níke. ÃkkýeLkwt õÞktÞ xeÃkwt Ãký Lk

{¤u. yuðe søÞkyu {qfeLku ykÔÞk níkk. yÕ÷knLku yk

çktLku Ãkrík-ÃkíLkeLke fwhçkkLke ÃkMktË ykðe økR. MkVk {hðk

çktLku ÃknkzeykuLke ËkuzLku MkR íkhefu rfÞk{ík MkwÄe Ëhuf

nkSyku {kxu ðkrsçk fhe ËeÄe.

nðu ykÃkýu sLkkçk WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn

y÷ÞnkLke fwhçkkLkeLku rð[kheyu.

nÍhík nkshk yLku nÍhík RM{kR÷Lkwt çkÞkçkkLk

støk÷{kt sðwt yÕ÷knLkku nwf{ níkku íkku ÞkË hk¾ku R{k{

nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{ yLku íku{Lkk fwxwtçkeyku-fçke÷kyku-

MkkÚkeyku ðøkuhuLkwt fhçk÷k{kt þnkËík Ãkk{ðwt. ËeLkLke rnVkÍík

{kxu Vkíku{kLkk ÷k÷ yLku hMkq÷wÕ÷knLke yun÷uçkÞíkLkwt

þnkËík Ãkk{ðwt Ãký yÕ÷knLkk nwf{Úke níkwt. yLkuf ð¾ík

Ãkuøktçkhu RM÷k{u ÃkuþeLkøkkuR (¼rð»Þðkýe) Vh{kðe níke

fu {khk çkuxkyku fhçk÷kLke s{eLk WÃkh ËeLku ¾wËkLke

rnVkÍík{kt þneË Úkþu.

hMkq÷wÕ÷kn MkÕ÷Õ÷knku y÷Þnu ðyk÷une ðMkÕ÷{u

fhçk÷kLke {kxe ¼hu÷e yuf þeþe WB{w÷ {kuy{uLkeLk

(WB{íkLkk {k hMkq÷wÕ÷knLkk ÃkíLke) nÍhík WB{u Mk÷{k

hrÍÞÕ÷knku íkyk÷k yLnkLku ykÃke níke. MkkÚku Vh{kÔÞwt

níkwt fu yÞ Mk÷{k! {khe ðVkík ÃkAe ßÞkhu yk {kxe ÷kune

çkLke òÞ íkku Mk{S ÷usu fu {khku nwMkiLk íkuLkk Ãkheðkh MkkÚku

þneË ÚkR økÞku. yk íku søÞkLke {kxe Au su søÞkyu {khku

nwMkiLk þneË Úkþu.

nÍhík R{k{ y÷e y÷ÞrnMMk÷k{u Ãký swËe swËe

heíku yLkuf ð¾ík fhçk÷kLke þnkËíkku {kxuLke ¼rð»Þðkýe

fhe níke. Ãknu÷k ¾÷eVk-Ãknu÷k R{k{ r{Lk òrLkrçkÕ÷kn

(yÕ÷knu rLkÞwõík fhu÷k) nÍhík y÷e y÷ÞrnMMk÷k{

Au. ykÃkLkk ÃkAe ykÃkLkk {kuxk VhÍtË R{k{ nMkLk

y÷ÞrnMMk÷k{ yLku ÃkAe ykÃkLkk LkkLkk VhÍtË R{k{

nwMk iLk y÷ÞrnMMk÷k{ yLku ÃkAe R{k{ nwMk iLk

y÷ÞrnMMk÷k{Lke yð÷kË{ktÚke íkçk¬kðkh yu{Lkk Ëefhk,

yu{Lkk Ëefhk. yk heíku çkeò Lkð R{k{ku Au. AuÕ÷k yLku

12{kt R{k{ nÍhík R{k{ {unËe y÷ÞrnMMk÷k{ Au.

yk Ãký yÕ÷knLke rLkÞwÂõík Au.

rð[khku, ¾qçk rð[khku fu nÍhík nkshkLkku Úkkuzku

ð÷kuÃkkík Úkkuzkf f÷kfkuLkk-Úkkuzkf Mk{ÞLkku yÕ÷knu fçkq÷

fhe ÷eÄku. íkku MkVk-{hðk ÃknkzkuLke MkR-Ëkuz Mkkík ð¾ík

rfÞk{ík MkwÄe ík{k{ nkSyku {kxu ðkSçk Vh{kðe ËeÄe.

295 296

ßÞkhu nÍhík WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnkyu

íkku ÃkkuíkkLkk [kh Mkøkk Ãkwºkku yLku ykX Ãkrhðkhu hMkq÷Lkk Ãkwºkku

{¤e fw÷ 12 MktíkkLkku {kxu Ãkwhe ®sËøke ð÷kuÃkkík-røkÞko-

{hrMkÞk îkhk çku[uLk hÌkkt. ykÃkLkk ËhßòLkku ÏÞk÷ fhku.

íkuLkk çkË÷k{kt yÕ÷knu nÍhík R{k{ nwMkiLk

y÷ÞrnMMk÷k{Lkk rÍ¢Lku, nÍhík yççkkMk y÷{ËkhLkk

rÍ¢Lku, ík{k{ þneËkLku fhçk÷kLkk rÍ¢Lku rfÞk{ík MkwÄe

fhkuzku RLMkkLkku{kt Srðík hkÏÞku Au.

1÷e {nkuho{Úke ÷R [un÷w{ MkwÄe ÷økkíkkh yLku ÃkAe

Ãký ðhMk{kt yLkuf rËðMkku 11 R{k{kuLke þnkËíkku, 12

R{k{kuLke rð÷kËíkku íku{Lke MktíkkLkkuLke þnkËíkku, íku{Lke

MktíkkLkkuLke rð÷kËíkkuLkk rËðMkku{kt yk çkwÍwøkkuoLku-fhçk÷kLku

ÞkË fhu Au. Lk fu Võík ÃkwY»kku ÞkË fhu Au. çk÷fu y{khe

{k-çknuLkku yLku çkk¤fku Ãký yk rËðMkku{kt y{khe {ÂMsËku

yLku R{k{ çkkhøkknku{kt yufºk ÚkR f÷kfku MkwÄe yk

çkwÍwøkkuoLke þnkËíkLku ÞkË fhu Au. Ëwykyku, Lk{kÍku, rÍ¢ku,

rnËkÞíkLke {òr÷Mk, ËwYËuÃkkf yLku rík÷kðíku fwhykLk

íkÚkk {kík{-røkÞko çkÄwt s fhu Au. yk íkku Ãkqhk rðïLkk

yun÷uçkÞíkLkk [knf {kur{LkkuLke ðkík ÚkR suyku ÃkkuíkÃkkuíkkLkk

hnuðkLkk-ðíkLkLkk MÚk¤kuyu ÞkË fhu Au.

yk rMkðkÞ fhçk÷kyu {kuyÕ÷k{kt nÍhík R{k{

nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{Lke ykhk{økkn WÃkh yLku íkuLke Mkk{u

s sLkkçku yççkkMk y÷{ËkhLke ykhk{økkn WÃkh fhkuzku

{kur{LkkuLke ÷økkíkkh ¼ez ò{u÷e hnu Au. [kuðeMk f÷kf

hkík yLku rËðMk yuf MkufLz {kxu Ãký 12 {kMk yLku 360

rËðMk yk ¼ez{kt fkuR Vhf Ãkzíkku LkÚke. {ËeLkyu hMkq÷

WÃkh Ãký sÒkíkw÷ çkfeyLke ytËh ÃkwY»kkuLke yðkòu yLku

sÒkíkw÷ çkfeyLke çknkh y{khe {k-çknuLkkuLke yðkòu Þk

Vkíku{k Íunhk ..... Þk WB{w÷çkLkeLk..... çkku÷eLkku hzíkkt

hzíkkt Mkkt¼¤ðk {¤þu. su{ yÕ÷knu sLkkçk nkshkLke

®[íkk-rV¢-ð÷kuÃkkík-ËkuzLku fçkq÷ fhe nkSyku {kxu MkRLku

ðkrsçk fhe ËeÄe yu s «{kýu yÕ÷knu MkUfzku Lkrn, nòhku

Lk®n ÷k¾ku Ãký Lk®n Ãkhtíkw fhkuzku yun÷uçkÞíkLkk [knfkuLkk

Ëe÷ku{kt R{k{ nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{Lke {nççkíkLku

yççkkMk y÷{ËkhLke {nççkík, sLkkçk Vkíku{k Íunhk

Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLke {nççkíkLku, WB{w÷çkLkeLk

Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLke {nççkíkLku ðkrsçk fhe ËeÄe. su

«{kýu ns{kt ð]Øku, f{òuhku, çke{khku, ÞwðkLkku MkR fhu

Au íku s «{kýu rÍÞkhíkku{kt yk fhçk÷kLkk þneËkuLke

rÍÞkhík çkkhu {kMk ÚkkÞ Au. su{kt ð]Øku, f{òuhku, çke{khku

ÞwðkLkku çkÄk s nkuÞ Au. yk yun÷uçkÞíku yíknkhLke

ykhk{økknku WÃkh òu fkuR yk ¼ezLku swyu su ¼ezLkku

yufuyuf ÔÞÂõík ¼÷u íku f{òuh nkuÞ, ð]Ø nkuÞ, çke{kh

nkuÞ fu ÞwðkLk nkuÞ íkf÷eV QXkðeLku Ãký íkuLkk [nuhku ¾wþ

nþu. [nuhk WÃkh shkÞ íkf÷eV QXkÔÞkLkk {Lkku¼kð

árü{kLk Lknª ÚkkÞ. yk þwt çkíkkðu Au? yÕ÷knu fhkuzku

297 298

RLMkkLkkuLkk Ëe÷ku{kt yun÷uçkÞíku yíknkhLke {nççkíkLku

½wMkkze ËeÄe. íkuykuLke fçkhkuLke rÍÞkhík fhLkkhk, íku{Lke

fçkhku WÃkh {Òkíkku {ktøkLkkhk, {whkËku {ktøkLkkhk, Ëwykyku

{ktøkLkkhk, økeÞko fhLkkhk fhkuzkuLke MktÏÞk{kt RLMkkLkku òuðk

{¤þu. (yLkwðkËf)]

•

nÍhík WB{u {qMkk yLku nÍhík WB{w÷çkLkeLk


nÍhík {qMkk y÷ÞrnMMk÷k{Lkk ðkr÷Ën ÞwfçkiØeÚke

nÍhík {qMkk swËk ÚkÞk íÞkhu yÕ÷kn fnu Au. fwhykLk fnu

Au fu “çke÷fw÷ yu{Lkwt f÷uswt Vkxe òík, y{u íku{Lku Mkçkh

yLku MkwfqLk yíkk Vh{kÔÞwt yLku sÕËe s {k Lku çkk¤fÚke

{w÷kfkík fhkðe ËeÄe.”

Ãkhtíkw ynª íkku WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkk

[kh fzeÞ÷ sðkLk çkuxkyku 28 hsçk 60 rnsheLkk {kÚke

swËk ÚkÞk. íkku íÞkh ÃkAe fËe {w÷kfkík Lk ÚkR þfe fu íku{Lke

þnkËíkLke ¾çkh ykðe. yÕ÷knu WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn

y÷ÞnkLku Mkçkú yLku MkwfqLk yíkk fÞwO.

•

nÍhík ykrMkÞk yLku nÍhík WB{w÷çkLkeLk


nÍhík ykrMkÞkyu yÕ÷knÚke Ëwyk fhe níke.

ÃkhðhrËøkkh {khk {kxu sÒkík{kt yuf {fkLk çkLkkðe Ëu.

fwhykLk fnu Au. “yÕ÷knu ykrMkÞkLku sÒkík{kt ½h yíkk

Vh{kÔÞwt.”

nÍhík WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk sÒkíkw÷

çkfey{kt sRLku ÃkkuíkkLkk [khu çkuxkykuLke fçkhku çkLkkðíkkt

níkk t. ÃkAe ík uLk u r{xkðe nÍhík R{k{ nwMk iLk

y÷ÞrnMMk÷k{Lke fçkh çkLkkðíkkt ÃkAe Vh{kðíkkt ßÞkt

MkwÄe Sðíke hneþ nwt R{k{ nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{ WÃkh

hzeþ. yÕ÷kn s çkuníkh òýu Au fu WB{íkLke yk çkÄe

çkwÍwøko ykuhíkkuLkk {wfkçk÷k{kt fkuLku øk{ yLku fkuLke fwhçkkLke

Wå[ Au. yÕ÷knu WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLku

sÒkík{kt çkuníkheLk {nu÷ yíkk Vh{kÔÞku nþu. yux÷k {kxu

fu ¾wËkLke çkkhøkkn{kt WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkku

Ëhßòu ½ýku s çkw÷tË Au.

•

nÍhík {rhÞ{ y÷ÞnMMk÷k{ yLku nÍhík


nÍhík {rhÞ{Lku yÕ÷knu yuf yuðk VhÍtË nÍhík

RMkk y÷ÞrnMMk÷k{ yíkk Vh{kÔÞku suyku çke{khkuLku

299 300

yÕ÷knLkk nwf{Úke rþVk yíkk Vh{kðíkk níkk. íku{Lkku

÷fçk(WÃkLkk{) {Mken níkw t. nÍhík WB{w÷çkLkeLk

Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLku yÕ÷knu yççkkMk suðku fhk{kíke

çkuxku ykÃÞku. su{Lkku ÷fçk “çkkçkw÷ nðkRs” Au. WB{eËkuLkku

Ëhðkòu, yksu Ãký sLkkçk yççkkMk çke{khkuLku þeVk ykÃku

Au. fhkuzku ÷kufku ykÃkLke ykhk{økkn WÃkh hzíkkt hzíkkt

ÃkkuíkkLke {whkËku {ktøku Au. nòhku-÷k¾ku-fhkuzku RLMkkLkkuLke

nksíkku Ãkqhe fhu Au. nÍhík RMkk y÷ÞrnMMk÷k{Lkku fhk{kíke

({kuyrsÍkR) ViÍ íkku ¾ík{ ÚkR økÞku. Ãkhtíkw nÍhík

yççkkMk y÷ÞrnMMk÷k{Lkku ViÍ íkku yksuÃký [k÷q s Au.

•


fhk{kíkku

ykÃkLke fhk{kíkku ½ýeçkÄe Au. ykÃk Ãký “çkkçkw÷

nðkRs” Au. LksVu yþhV yLku {ku{uLkeLkLke ½ýe

ðMíkeyku{kt ykÃkLke fhk{kíkku {þnqh Au. LksVðkMkeyku{kt

yk rfMMkku {þnqh Au. Rhkfe nwßòsLkku yuf fkV÷ku ns

fheLku {ËeLkk íkhV sR hÌkku níkku. {¬kLke yuf øk÷eLkk

Auzu ßÞkt Úkkuzef rðþk¤ søÞk níke íÞkt yk fkV÷kyu yuf

ð÷e{kLkwt ykÞkusLk fÞwO. yhçke{kt Ëhuf ¾wþeLkk ¾kýkLku

ð÷e{k fnuðkÞ Au. yk ð÷e{ku sLkkçk WB{w÷çkLkeLkLkwt

ËMíkhÏðkLkLkk Lkk{Úke ònuh fÞkuo. fkV÷kyu íÞkt ¾kðk-

ÃkeðkLke ík{k{ [eòu, yLkks ðøkuhu Ãký yufºk fÞwO.

¾kðk-ÃkeðkLkku yk Mkk{kLk ßÞkt hkÏÞku níkku íkuLke çkksw{kt

yuf MkWËe yhçkLkwt ½h níkwt. yk yhçkLkwt Lkk{ {ËW rçkLk

s{çkÍkLk níkwt. yk yhçk Ëhðkòu ¾ku÷e çknkh LkeféÞku,

ÃkhËuþe fkV÷ku òuÞku. ÃkkuíkkLkk ½hLkk ËhðkòLke ÃkkMku

¾kðk-ÃkeðkLkku Mkk{kLk òuÞku íkku ÃkqAâwt : yk çkÄwt þwt Au?

yk ÷kufkuyu fÌkwt fu y{u nkSyku Aeyu. y{u yk ¾kýkLke

ÔÞðMÚkk fhe Au. y{u nkSyku{kt ¾kðkLkwt ðnU[e ËRþwt.

yk «{kýuLkku y{khku rhðks Au, fu y{u yk rËðMkku{kt

Íðsyu y{eY÷ {kuy{uLkeLk nÍhík R{k{ y÷e-

WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLkk Lkk{Úke ¾kðkLkwt

¾ðzkðeyu Aeyu.

Ãku÷k yhçku økwMMkku yLku fzðkþ¼Þko þçËku MkkÚku fÌkwt

fkuý WB{w÷çkLkeLk? ÃkAe yun÷uçkÞíkLke þkLk{kt ¾qçk

yu÷Vu÷ çkfðkþ fÞkuo. (LkWÍw rçkÕ÷knu r{Lk Íkr÷f) ÃkAe

¾kðkLkku ík{k{ Mkk{kLk, zuøkku yLku Úkk¤eyku VUfe ËeÄe,

W÷xkðe ËeÄe.

yk òuRLku yk ÃkhËuþe nkSykuLku ½ýku s yk½kík

÷køÞku. íkhík s yçkw÷ VÍ÷ yççkkMkLke ðkr÷ËnLkku

ðMke÷ku Ãkfzâku. çkeçke MkkrnçkkLku Ãkkufkh fheLku fÌkwt : “yÞ

WB{w÷çkLkeLk! yøkh ykÃk WB{w÷çkLkeLk Au íkku fhk{kík

çkíkkðku.”

nS íkku ðMke÷ku Ãkqhku Ãký ÚkÞku Lk níkku fu Ãku÷ku yhçk

301 302

Ãkux WÃkh nkÚk {qfeLku s{eLk WÃkh Ãkzâku. økw÷kxe ¾kðk

÷køÞku. íkuLkk Ãkux yLku yktíkhzk{kt íkf÷eVLke VrhÞkË fhðk

÷køÞku. íkuLkk Mkøkktyku íkuLku Ÿ[feLku Ëðk¾kLku ÷R økÞk,

Ãkhtíkw Mkkhku Lk ÚkÞku. Úkkuzef s ðkh{kt yuLke {kuíkLke ¾çkh

ykðe økR. íkuLkk ½hðk¤k íkuLkk þçkLku ÷R ½hu ykÔÞkt

íkuykuyu yk nkSykuLke {kVe {ktøke. (nÍhík WB{w÷çkLkeLk

y÷ÞnMMk÷k{ þi¾ Lkuy{ík MkkyËe Ãkus-48)

{kuy{uLkeLk{kt ykÃkLkk Lkk{ WÃkh ¾kðkLkwt ¾ðzkððkLkku

rhðks Au. yk yuf {fçkw÷ y{÷ Au su yk÷u hMkq÷wÕ÷kn

MkÕ÷Õ÷knku y÷Þnu ðyk÷une ðMkÕ÷{Lke ¾wþeLkwt fkhý

Au. ykÃkLkk ËMíkh¾kLk WÃkh {whkË ykðu Au yLku {Òkíkku

Ãkqhe ÚkkÞ Au. ð¤e ¾kMk fheLku çke{kheÚke rþVk {kxu yLku

çkuyð÷kËLku yð÷kË {kxu ykÃkLkwt ËMíkh¾kLk ¾kMk Au.

ykÃkLkk íkðMMkw÷Úke yÕ÷kn ÃkkMku {ktøkLkkhLku yk çku ðMíkw

íkku ¾kMk ykÃku Au. (swyku WB{w÷çkLkeLk y÷ÞnMMk÷k{- {kunt{ËhÍk

yçËw÷ y{eh yLkMkkhe Ãkus-43, WB{w÷çkLkeLk y÷ÞnMMk÷k{-þi¾

Lkuy{íkwÕ÷kn MkkyËe Ãkus-23)

¾kMk RÕ{ÞkVíkk ÷kufku{kt {þnqh Au fu òu fkuRLke fkuR

[es ¾kuðkR òÞ yÚkðk fkuR ðMíkwLke RåAk nkuÞ íkku yuf

ð¾ík Mkqhyu nBËLke rík÷kðík fheLku Ynu røkhk{e sLkkçk

WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLku LkÍh fhðk{kt ykðu

íkku íkhík s {whkË Ãkqhe ÚkkÞ Au yÚkðk Ãku÷e ðMíkw {¤e sþu.

(WÃkhkuõík çktLku rfíkkçkku yLkw¢{u Ãkus 36 yLku 22)

ykÃkLke Íkík {wçkkhf {kxu {ku{uLkeLkLkk ÓËÞku{kt yk

rðïkMk Au fu yÕ÷knLkk LkSf ykÃkLkku {híkçkku ½ýku s

{kuxku Au. ÷kufku ¾wËkLke LksËefe {kxu ykÃkLkk ðkMíkkÚke

RÂÕíkò fhu Au íkku øk{ yLku {wMkeçkíkLkk ðkË¤ku rð¾hkR

òÞ Au. yux÷k {kxu fu ykÃkLkku {híkçkku yk Au fu

yÕ÷knLkk {køko{kt ykÃku ÃkkuíkkLkk [kh [kh ÞwðkLk çkuxkyku

fwhçkkLk fÞko Au. (y÷-yççkkMk RçLku y÷e çkkfeh þheV fwhiþe)

•

AwÃkkÞu÷e nfefíkku

ykÃk þkyuhk níkkt, ykÃkLkk ÃkZu÷k {hMkeÞk LkkUÄkÞu÷k

Au suLku ykÃkýu ÃkZeyu Aeyu. su yËçkLke rfíkkçkku{kt

rhðkÞík Ãkk{u÷k Au. Ãkhtíkw sLkkçk y{eY÷ {kuy{uLkeLk

y÷ÞrnMMk÷k{Lke þnkËík WÃkh ykÃku ÃkZu÷e fkuR yuf

ÃktÂõík Ãký LkkUÄkÞu÷e LkÚke çk÷fu ykÃku ÃkZu÷k þyuh

RríknkMk{kt LkkUÄkÞu÷ LkÚke. su ftR ykÃkýk MkwÄe ÃknkUåÞwt

Au. íku Ãký yÄwYt Au, þõÞ Au fu ykLkkÚke ðÄkhu ykÃkLkk

{hrMkÞk yLku Lkðnk LkkUÄkÞk ðøkhLkk hne økÞu÷k nkuÞ.

ykÃk {ËeLkk{kt hÌkkt, fhçk÷k Lk økÞkt. yççkkMkLkk

çkuxkLke rnVkÍík {kxu ykÃk {ËeLkk{kt hÌkkt.

yíÞkhLke ËwrLkÞk RLxhLkux WÃkh yufºk ÚkRLku Mk{uxkR

økR Au. {Ínçke yfkRË Ãký RLxhLkux WÃkh Íøk{øke

hÌkk Au. su{ swËk swËk RËkhkyku íkhVÚke «[kh ÚkkÞ Au

303 304

íku{ yhçke ¼k»kk{kt yuf MkkRx yu{Lkk Lkk{ WÃkh Ãký Au.

ík uLk w t Lkk{ yhçke{kt “{kufk WB{w÷ {kuy{uLkeLk

y÷ÞnMMk÷k{” Au.

yLku ytøkúuS{kt Ãký ðuçkMkkRx Au.

www.banin.org

yk fíkh{kt ykçkkË {ku{uLkeLkLke Au. ¾wËk íkuykuLku

sÍkyu ¾uh ykÃk u. yk {unLkík yLk u fk urþþ

R{kLkðk¤kykuLkk rË÷ku{kt {kËhu yçkw÷ VÍ÷ yççkkMk

y÷ÞrnMMk÷k{Lkk {kxu yfeËíkLke økðkn Au.

�

305

306 307

rÍÞkhíku WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kny÷Þnk

ykÃk WÃkh Mk÷k{ ÚkkÞ yÞ yk÷{eLkLke ¾kíkqLkkuLke

MkhËkh MkiÞËk Vkíku{k Íunhk Mk÷k{wÕ÷kn y÷Þnk

Mk÷k{ ÚkkÞ R{k{ nMkLk y÷ÞrnMMk÷k{ yLku R{k{ nwMkiLk

y÷ÞrnMMk÷k{ fu ík{u sÒkíkLkk ÞwðkLkkuLkk MkhËkh Aku.

Mk÷k{ ÚkkÞ ykÃk WÃkh yÞ ðMkeyu hMkq÷Lke Íðò røkhk{e

Mk÷k{ ÚkkÞ ykÃk WÃkh fu ykÃk yÍeÍ Aku ËwÏíkhu

hMkq÷ {kMkq{kyu fkiLkiLkLke. Mk÷k{ ÚkkÞ ykÃk WÃkh yÞ

Vkíku{k rçkLíku rnÍk{ rf÷kçkeÞk fu ykÃkLkk {kxu ÞkuøÞ

Au WB{w÷çkLkeLk yLku {kËhu çkkçkw÷ nðkRs nkuðwt fu

ykÃkLkk VhÍtËku ÃkwLk{Lkk [tÿLke su{ «fkrþík Au.

nwt økðkne ykÃkwt Awt fu fkuR RçkkËíkLku ÷kÞf LkÚke,

rMkðkÞ yÕ÷knLkk su Þfíkk. íkuLkku fkuR ¼køkeËkh

LkÚke yLku nwt økðkne ykÃkwt Awt fu {kunt{Ë MkÕ÷Õ÷knku

y÷Þnu ðyk÷une ðMkÕ÷{ íkuLkk çktËk yLku hMkq÷ Au.

ykÃk WÃkh Mk÷k{ ÚkkÞ yÞ yÕ÷knLkk hMkq÷

ykÃk WÃkh Mk÷k{ ÚkkÞ yÞ y{eY÷ {kuy{uLkeLk

y÷ÞrnMMk÷k{

307 309

yÕ÷kn yLku yuLkku hMkq÷ økðkn Au fu ykÃku ÃkkuíkkLke

ykð÷kËLku ¾wËkLke hkn{kt R{k{ nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{Lkk

Ãkh[{ Lke[u fwhçkkLk fheLku yuf yÍe{ sunkË fÞkuo Au.

yLku ykÃku ËeLk{kt ¾w÷wMkLke MkkÚku yLku R{k{kuLke

rð÷kÞík, {nççkík MkkÚku yÕ÷knLke RçkkËík fhe.

yLku ykÃku MkÏík yLku rË÷ n÷kðe Lkk¾u íkuðe

{wMkeçkíkLkk Mk{Þ{kt MkçkúÚke fk{ ÷eÄwt yLku yÕ÷knLke

çkkhøkkn{kt yshLkk {wMíknf ÚkÞkt.

yLku ykÃku R{k{ çkwÍwøkoðkhLku Mkg {wMkeçkík yLku

íkf÷eV{kt òuÞk Ãký ykÃk Vh{ktçkhËkhe yLku

ðVkËkheLkk çkw÷tË Ëhßò Ãkh níkkt.

yLku ykÃku çkuníkheLk Ãkhðrhþ fhe. (nÍhík yççkkMk

y÷ÞrnMMk÷k{Lke) yLku Vkíku{k Ínhk Mk÷k{wÕ÷kn

y÷Þnkyu MkkUÃku÷e y{kLkík (R{k{ nMkLk yLku nwMkiLk

y÷Þnu{wMMk÷k{)Lke çkuníkheLk íkhefkÚke rnVkÍík fhe.

yLku ykÃku yÕ÷knLke ÃkLkkn ykÃkðkðk¤e nwßsíkkuLku

Ãkk{e ÷eÄe yLku ykÃk íku{Lku MktÃkwýo yLkwMkÞko, yLku

ykÃku yÕ÷knLke Ãkrðºk nwßsíkkuLku «kÚkr{fíkk ykÃke.

yLku ykÃk yÕ÷knLkk hMkq÷Lkk çkuxkykuLke {nççkík

íkhV {kyu÷ ÚkÞkt.

yuðe heíku fu ykÃk íku{Lkk nfLke {yhuVík hk¾íkk

níkkt. íku{Lke Mkå[kR Ãkh R{kLk hk¾íkk níkkt yLku

ykÃk íku{Lkk Ãkh {nuhçkkLk níkkt.

yLku ykÃk ík u{Lke (R{k{ nMkLk yLku nwMk iLk

y÷Þnu{wMMk÷k{Lke) ík{ÒkkykuLkku {hfÍ níke yLku ÃkkuíkkLke

Lkuf yð÷kË Ãkh íku{Lke {nççkíkLku «kÚkr{fíkk ykÃkíke níke.

yÕ÷knLkk Mk÷k{ ÃknkU[u ykÃk Ãkh yÞ y{khe

MkiÞuËk, yÞ WB{w÷çkLkeLk ßÞkt MkwÄe hkík AðkÞu÷e Au

yLku rËðMkLke hkuþLke Vu÷kyu÷e Au.

yLku yÕ÷kn ykÃkLku nkiÍu fki»khÚke Mkihkçk fhu íku rËðMku

ßÞkhu Lk {k÷ fk{ ykðþu Lk yð÷kË.

çkMk ík{u Lkuf {kur{Lk ykuhíkkuLke MkhËkh çkLke økÞkt

yux÷k {kxu fu ykÃk Wå[ yÏ÷kfðk¤k Aku yLku

ykr÷{k Aku, {wyÂÕ÷{k Aku, {w¥kfe Aku, Ãkkf Aku.

íkku yÕ÷kn ykÃkÚke hkS Au yLku ykÃk Ãký yÕ÷knÚke

hkS Aku.

yLku yÕ÷knu ykÃkLku MÃkü fhk{íkku yíkk fhe Au.

íÞkt MkwÄe fu ykÃku yÕ÷knLke Vh{ktçkhËkhe{kt Mkðkh fhe.

yLku yÕ÷knLkk yðrMkÞkLke ðrMkGÞík yLku MkGÞuËyu yk÷{

Ínhk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLke {nççkík{kt ykÃku ÃkkuíkkLkk

[kh VhÍtËkuLku MkiÞËw~þkunËk Ãkh fwhçkkLk fÞko.

fu íku{ktÚke yuf WB{eËkuLku Ëhðkòu Ãký Au íkku {khe

rþVkyík fhku yÕ÷knLke çkkhøkkn{kt

fu ykÃk RÍTÍíkðk¤k yLku Wå[ Ëhßòðk¤k Aku.

Mk÷k{ ÃknkU[u ykÃkLkk yÍeÍ VhÍtËku Ãkh fu suyku

þneË ÚkÞkt Au yux÷u fu yççkkMk f{hu çkLke nkrþ{,

çkkçkw÷ nðkyus.

310 311

yLku yçËwÕ÷kn yu R{hkLk yLku syVh fu suykuyu

fhçk÷k{kt R{k{ nwMkiLk y÷ÞrnMMk÷k{Lke {ËË {kxu

ÃkkuíkkLke òLkLke fwhçkkLke ykÃke.

yLku Mk÷k{ ÃknkU[u ykÃkLke çkuxe Ãkh fu suyku yuf

hkuþLk {kuíke Au, ÃkkfeÍk Au, hÍeGÞk Au yLku íku{Lkwt

Lkk{ ¾Ëeò Au.

yÕ÷kn sÍk yÃku ykÃkLku yLku íku çkÄktLku yuðe sÒkíkku suLke

Lke[u Lknuhku ðnu Au yLku íku{kt hnuðkðk¤k nt{uþk hnuþu.

ËwYË yLku hn{ík LkkrÍ÷ fh yÞ ÃkhðhrËøkkh

{kunt{Ë ð yk÷u {kunt{Ë Ãkh

�312

: MktË¼o :

1. WB{w÷çkLkeLk(y÷.) hkyuËíkw÷ rsnkË rV÷ RM÷k{

yþ-þi¾ Lkuy{ík nkËe yMMkkyËe 1424 rn. RhkLk

2. WB{w÷çkLkeLk(y÷.) MkGÞuËíkku rLkMkkR÷ yhçk

MkiÞË {unËe y÷-ÞMkqrðs y÷-¾íkeçk 1377 rn.

fw{-RhkLk.

3. y÷-yççkkMk rçkLk y÷e(y÷.) r{Lk÷ rð÷kËíku R÷þ

þnkËíku.

yn{Ë y÷e Ë¾e÷... 1424 rn. çkiYík-÷çkLkkLk.

4. WB{nkíkw÷ {kyTMkq{eLk(y÷.)

ykÞíkwÕ÷kn yMk-MkiÞË {kunt{Ë y÷-nwMkiLke yþ-þehkÍe

1425 rn. çkiYík-÷çkLkkLk.

5. yysçkw÷ fMkMk Ve fhk{krík÷ yççkkMk(y÷.)

yMk-MkiÞË {kunt{Ë nMkLk MkkrËf yk÷u ík{yk 1426 rn.

çkiYík-÷çkLkkLk.

6. y÷-¾MkkyuMkw÷ yççkkrMkÞk

ykÞíkwÕ÷kn y÷-nks {kunt{Ë Rçkúkne{ y÷-f÷çkkMke

1425 rn. çkiYík-÷çkLkkLk.

7. WB{w÷çkLkeLk WB{u yrçk÷ VÍ÷ y÷ yççkkMk rçkLk

y÷e(y÷.)

niËh y÷-{hkòLke R.Mk. 1990 LksV

8. yþrfÞkyu Vwhkík

MkiÞË ViÍw÷ nMkLk {qMkðe yçkLkk÷ðe 1977 RMkðe.

ËrçkMíkkLku yLkeMk hkð÷®Ãkze-ÃkkrfMíkkLk.

9. yçkMkkY÷ yGLk Ve yLMkkrh÷ nwMkiLk(y÷.)

313

÷u¾f : yÕ÷k{k þi¾ {kunt{Ë rçkLk íkknuh

yLkwðkËf : íkMkÆwMk nwMkiLk fLíkqhe, {fíkçkíkw÷ W÷q{, fhk[e

10. y÷-yçËwMk Mkk÷un

{ki÷kLkk MkiÞË ykøkk {unËe ¾wÆk{u yÍk, fhk[e

11. rÍfY÷ yççkkMk(y÷.)

{ki÷kLkk MkiÞË Lks{w÷ nMkLk

1956 - ÷knkuh

12. MkneVyu ðVk - nÍhík yçkw÷ VÍr÷÷ yççkkMk(y÷.)

÷u¾f : yÕ÷k{k yçËwh hÍTÍkf y÷-{wfho{

yLkwðkËf : MkiÞË nwMkiLk {unËe 1998 RMkðe.

yLkMkkrhÞkLk - fw{, RhkLk

13. f{hu çkLke nkrþ{

yÕ÷k{k MkiÞË ÍeþkLk niËh sðkËe

1980 RMkðe

14. LkMkçku çkLke-nkrþ{

s{e÷ Rçkúkne{ nçkeçk 1987, çkøkËkË

15. r{yíkiLk Ve {fíkr÷÷ nwMkiLk(y÷.)

yÕ÷k{k MkiÞË økw÷k{ nMkLkiLk fLíkqhe

{íkçkW÷ yLkðkh, ÷¾LkW

•

314

315 316

yRB{yu yíknkhLke fçkhku WÃkh þeÞkykuLke

{wLkkòík-Ëwykyku

þeÞk þçËLkku yÚko ÚkkÞ Au {ËËøkkh, ËkuMík,

Vh{ktçkhËkh. ynª íku røkhkun suyku hMkq÷wÕ÷kn(Mk÷.)Lkk

ÃkAe nÍhík y÷e(y÷.)Lku «Úk{ ¾÷eVk {kLkLkkhk, çkkh

R{k{kuLku {kLkLkkhk «Úk{ R{k{ nÍhík y÷e(y÷.) yLku

AuÕ÷k çkkh{k t R{k{ nÍhík R{k{ {unËe

MkknuçkwÍTÍ{kLk(y÷.) suyku nk÷ økÞçkík{kt Au.

þeÞkyku R{k{ syVh MkkrËf(y÷.)Lke rVfn

WÃkh y{÷ fhu Au. R{k{ syVh MkkrËf(y÷.)

hMkq÷wÕ÷knLke yð÷kË{ktÚke Au. sLkkçku Vkíku{k(Mk÷k.)

yLku y÷e(y÷.)Lke yð÷kË{ktÚke Au. suyku R{k{íkLkk

Aêk MÚkkLku Au. çkkhuçkkh R{k{ku hMkq÷wÕ÷knLke yð÷kË Au.

¾qçk s LkkUÄÃkkºk yLku æÞkLkkf»kof ðkík yk Au fu MkwÒke

{wMk÷{kLkku su [kh rVfnku WÃkh y{÷ fhu Au (1) nLkVe-

R{k{ yçkw nLkeVk (2) þkVuR-R{k{ þkVuR (3) nBçk÷e-

R{k{ nBçk÷ (4) {kr÷fe-R{k{ {kr÷f. yk [khu

R{k{ku{ktÚke yuf Ãký R{k{ MkiÞË ¾kLkËkLkÚke LkÚke.

hMkq÷wÕ÷knLkk ÷kune{ktÚke LkÚke. y÷e-Vkíku{kLke yð÷kËÚke

LkÚke. yk yuf ykùÞo WÃkòðu íkuðe ðkík Au su ykÃkýLku

nf yLku çkkrík÷ rðþu ®[íkLk-{LkLk fhðk íkhV «urhík fhu Au.

yk y{khku fr÷{k Au :

ÃktsíkLk Ãkkt[ Au.

{kMkq{eLk [kiË Au.

nÍhík {kunt{Ë {wMíkVk(Mk÷.) ykÃkýk Lkçke

nÍhík Vkíku{k Ínhk(Mk÷k.) sÒkíkLke ykuhíkkuLkk MkhËkh

Ãknu÷k R{k{ nÍhík y÷e(y÷.)

çkeò R{k{ nÍhík nMkLk(y÷.)

ºkeò R{k{ nÍhík nwMkiLk(y÷.)

[kuÚkk R{k{ nÍhík y÷e ÍÞLkw÷ ykçkuËeLk(y÷.)

Ãkkt[{k R{k{ nÍhík {kunt{Ë çkkrfh(y÷.)

Aêk R{k{ nÍhík òVh MkkrËf(y÷.)

Mkkík{k R{k{ nÍhík {wMkk fkrÍ{(y÷.)

ykX{k R{k{ nÍhík y÷e hÍk(y÷.)

Lkð{k R{k{ nÍhík {ku. íkfe(y÷.)

ËMk{k R{k{ nÍhík y÷e Lkfe(y÷.)

yrøkÞkh{k R{k{ nÍhík nMkLk yMfhe(y÷.)

çkkh{k R{k{ nÍhík R{k{ {unËe yk¾uYÍ{Í{kLk(y÷.)

íkuyku økÞçkík{kt Au.

þeÞk nÍhkík [kiË {kMkq{eLkLke fçkhkuLke rÍÞkhík

{kxu òÞ Au. íÞkt Lk{kÍku Ãký ÃkZu Au, Ëwykyku Ãký fhu

317 318

Au. {wLkkòík Ãký fhu Au, íÞkhu íkuykuLke Lk{kÍ ¾wËkLkk

ðkMíku nkuÞ Au. íkuyku ¾wËkLke çkkhøkkn{kt yk çkwÍwøko

nMíkeykuLkk MkËfk{kt Ëwyk fhíkk nkuÞ Au. òu íku{Lke yk

Ëwykyku íkhsw{k MkkÚku ÃkZku, íkuLkk WÃkh rV¢ fhku, ®[íkLk-

{LkLk fhku íkku òuR þfþku, òýe þfþku fu þeÞk nÍhkík

[kiË {kMkq{eLk yLku yRB{yu yíknkhLke fçkhku WÃkh þwt

ÃkZu Au? fuðe fuðe Ëwykyku yk ÷kufku ÃkkMku Au. íkku ðk[fkuLku

¾çkh Ãkzþu fu {wðÂnTnË fkuý Au? ¾wËkLku ðkrnË

y™u Þfíkk {kLkLkkh fkuý Au? íkkineË{kt ©uc fkuý Au? fkuLke

íkkineË Wå[kuå[ Au. fkuý ¾wËkLku {kLku Au.

òu yk Ëwykyku yLku rÍÞkhíkkuLku òuþku, su nÍhík

y÷e(y÷.) yLku nÍhík R{k{ nwMkiLk(y÷.)Lke fçkhkuLke

ÃkkMku ÃkZðk{kt ykðu Au íkku ÞfeLk ÚkR sþu fu Mkk[e íkkineË

þwt Au? yLku yk Ëwykyku rþfoLkk yk¼kMk {kºkÚke Ãkkf Au.

¼÷u yuLkku íkhsw{ku ÃkZLkkh çkku÷e WXþu fu yk s íkkineË

Au yLku ykLku s R{kLk rçkÕ÷kn fnu Au.

MkneVyu MkßòrËÞk{kt su nÍhík y÷e rçkLk nwMkiLk

ÍÞLkw÷ ykçkuËeLk(y÷.)Lke ËwykykuLkku Mktøkún Au. sLkkçk

y÷e rçkLk nwMkiLk ÍÞLkw÷ ykçkuËeLk þeÞk nÍhkíkLkk [kuÚkk

R{k{ Au. suyku yuf {kºk ÞwðkLk, fwËhík Mktòuøku çke{kh

nkuðkÚke fhçk÷k{kt íktçkw{kt ykhk{ Vh{kðe hÌkk níkk.

ÞÍeËe Vkusu òuÞwt fu nðu hMkq÷Lke yki÷kËLke MktÃkqýo çkesfLke

ÚkR [qfe Au. ykÃk çk[e økÞk. nðu hMkq÷wÕ÷knLke fkuR

LkMk÷ Sðíke hne LkÚke. yk çke{khu fhçk÷k [kuÚkk R{k{

suyku R{k{ ÍÞLkw÷ ykçkuËeLk(y÷.) íkhefu «ÏÞkík Au.

íku{Lke ËwykykuLkku Mktøkún “MkneVyu MkßòrËÞk” Au. su{ktLke

yuf çku ËwykykuLke þYykíkLkk ðkõÞku «Míkwík Au.

¾wËkÞk suýu ÃkkuíkkLke nksík Ãkqhe ÚkðkLkku RhkËku íkkhkÚke

fÞkuo íkuýu ÃkkuíkkLke nksíkLku Mkne søÞkyuÚke ík÷çk fhe yLku

ÃkkuíkkLkk {ík÷çkLku ÞkuøÞ søÞkyu s hsq fÞkuo. yLku suýu

ÃkkuíkkLke nksíkLku íkkhk rMkðkÞ íkkhe {Ï÷qf{ktÚke fkuR çkeò

ÃkkMkuÚke ík÷çk fhe yÚkðk «kó fhðkLke MkV¤íkkLke RåAk

íkkhk rMkðkÞ fkuR çkeòÚke çkíkkðe íku {nY{ hÌkku. ðtr[ík

hÌkku, íku íkkhk yunMkkLkÚke çkkfkík ÚkR økÞku.

yuf çkeS Ëwyk{kt yk «{kýu y÷VkÍ Au. ßÞkhu

nÍhík R{k{ y÷e hÍk(y÷.)Lkk hkuÍk WÃkh þeÞk

nÍhkík ÃknkU[u Au suyku RhkLkLkk {wfÆMk þnuh {þnË{kt

ykhk{ Vh{kðe hÌkk Au. nÍhík R{k{ y÷e hÍk(y÷.)

þeÞk nÍhkíkLkk ykX{k R{k{ Au, íÞkt ÃkZu Au :

þY fYt Awt yÕ÷knLkk Lkk{Úke, íku hMíkk{kt fË{ QXkðwt

Awt yLku r{Õ÷íku hMkq÷Lkk ËhBÞkLk økðkne ykÃkwt Awt fu ¾wËk

ðnËnw ÷kþhef÷nw Au. suLkk rMkðkÞ fkuR RçkkËíkLku ÷kÞf

LkÚke. ({Vkíkenw÷ rsLkkLk çkkçku rÍÞkhíku R{k{ hÍk y÷.)

319

yuf çkeS Ëwyk{kt yk «{kýu Au :

¾wËkðtËu fhe{ íkkhe çkwÍwøko Íkík çkkçkhfík Au yLku

íkwt Ëhuf çkwhkRÚke Ãkkf Au. íkkhk rMkðkÞ fkuR {yçkqË

LkÚke. (RçkkËíkLku ÷kÞf LkÚke) nwt íkkhk hMkq÷kuLke íkMËef

fYt Awt. ({ík÷çk íku{Lkk WÃkh R{kLk ÷kðwt Awt.) yLku íkkhe

rfíkkçk fwhykLk WÃkh R{kLk hk¾wt Awt. íkkhk rMkðkÞ Ëhuf

{yçkqËLkku RLfkh fYt Awt yLku su fkuR íkkhk rMkðkÞ fkuR

çkeòLke RçkkËík fhu Au, nwt íkuLkkÚke çkhkyíkLkwt ({wÂõík,

y÷økíkk) yu÷kLk fYt Awt.

(MkneVyu MkßòrËÞk{ktÚke yLkwðkË)

y{khe Ëwykyku{ktÚke Võík yuf Í÷f çkíkkðe Au.

su{kt ðnËkrLkÞík s ðnËkrLkÞík árü{kLk Úkþu. y{ku

¼q÷[qfu Ãký fËe fkuR R{k{Lku ¾wËkLkk þhef-¼køkeËkh

{kLkíkk LkÚke. y{khe Ëwykyku{kt Ãkuøktçkhu RM÷k{(Mk÷.)Lke

rhMkk÷íkLke íkMËef Ãký òuðk {¤þu. ð¤e y{khe çkÄe

s Ëwykyku{kt swËk swËk þçËku îkhk fwhykLk WÃkh R{kLkLkwt

yu÷kLk ÚkkÞ Au. AíkktÞ Lk {k÷q{ y{khk WÃkh ÷kufkuLku þwt

yuíkuhkÍ Au?!!

�

320

yuf sYhe LkkUÄ

y{eY÷ {kuy{uLkeLk ÷kÞçkúuhe, ¼Y[

ÃkkMku

ykÞíkwÕ÷kn y÷ WÍ{k

yMMkGÞË

y÷e y÷ nwMkiLke MkeMíkkLke(Ëk.çk.)

íkÚkk

hunçkh

ykÞíkwÕ÷kn

MkiÞË y÷e ¾k{uLkR(Ëk.çk.)

çktLku çkwÍwøkkuoLkku Mkun{u R{k{

¾[o fhðkLkku

RòÍku Au.

u u

u u

321 322

u u

u uònuhkík

ðnk÷k ðkt[fku ! y{khe ÃkkMku AÃkkððk {kxu

Lke[uLke rfíkkçkku íkiÞkh Au.

(1) {wMkr÷nu økÞçke (økÞçkÚke MkwÄkhýk fhLkkh)

«&™ku¥khe YÃku ¾qçk s ®f{íke rfíkkçk. 70

«&™ku yLku íkuLkk W¥khku

R{k{u Í{kLkk(ys.) rðþu ykÃkLke rð÷kËíkÚke

÷RLku þnkËík MkwÄeLkk yLku RLMkkLke rË{køkku{kt QXíkk

çkÄk s «&™kuLkk sðkçkku ykÃku÷k Au.

R{k{u Í{kLkk(ys.) rð»kÞLkk ykÃkýLku

{qtÍðíkk íkÚkk RÕ{e 70 «&™ku yLku íkuLkk W¥khku

fwhykLk yLku nËeMkLke hkuþLke{kt ykÃku÷k Au.

yðko[eLk ði¿kkrLkf þkuÄ¾ku¤Lkk áüktíkku îkhk Ãký

y{qf «&™kuLku n÷ fhe çkíkkÔÞk Au.

(2) fMkMkw÷ fwhykLk (MkeheÍ - 4)

ËkMíkkLku nÍhík Rçkúkne{ íkÚkk nÍhík

RM{kR÷ y÷ÞrnMMk÷k{

(3) «&™ku¥khe YÃku fwhykLk WÃkh 100

«&™ku yLku íkuLkk sðkçkku yuf çkuníkheLk rfíkkçk

•

u u

u u

323 324

LkufrË÷ {kur{LkkuLku yuf ËËo¼he yÃke÷

ykÃkýe ½ýeçkÄe rfíkkçkku ¾qxe økR Au su nðu WÃk÷çÄ

LkÚke. Lkðe rfíkkçkku ykðíke òÞ Au, íÞkhu sqLke rfíkkçkku

LkkÞkçk(y«kÃÞ) Úkíke òÞ Au. ÷øk¼øk ykðe 20 rfíkkçkku

y«kÃÞ Au.

íku{ktLke yuf rfíkkçk nÍhík y{eY÷ {kuy{uLkeLk y÷e

RçLku yçkeíkkr÷çk(y÷.)Lkwt {wçkkhf SðLk[rhºk Ãký Au. suLke

{ktøkýe Mk{ks íkhVÚke Ëhhkus ÚkkÞ Au. y{eY÷

{kuy{uLkeLk(y÷.)Lkk {wçkkhf SðLk[rhºkLkk ¼køk-2,

¼køk3, ¼køk-4 yLku ¼køk-5 Mxkuf{kt LkÚke.

ykÃkýu ðkhkVhíke Äehu Äehu Ëhuf ¼køkLke 1000

fkuÃkeÍ AÃkkððk RåAeyu Aeyu. Ëhuf ¼køk 500 WÃkh ÃkusLkku

nkuÞ íkuLkku ytËkrsík ¾[o 60,000-00 ykðu Au yu{ Au. òu

½x Ãkzþu íkku y{u W{uhe ËRþwt, RLþkyÕ÷kn.

òu ÃkkuíkkLkk {nqo{eLkLkk Lkk{ku MkkÚku [kh {kur{Lkku ¼uøkk

ÚkkÞ yLku RhkËku fhu fu ykÃkýu y{eY÷ {kuy{uLkeLk(y÷.)Lkk

{wçkkhf SðLkLkku ¼køk-2 her«Lx fhkðeyu íkku ËhufLkk ¼køku

Yk. 15000-00 ykðu. MkkÚku {nqo{eLkLku Mkðkçk Ãký {¤u yLku

ykÃkýk Mk{ksLku yk RÕ{e rfíkkçkku Ãký {¤e hnu.

Lkuf rË÷ {kur{LkkuLku y{khe rðLktíke Au fu yk heíku [kh

[kh {kur{Lkku ¼uøkk ÚkR yk Lkuf fkÞo{kt y{khku Mknfkh ykÃku.

Lkk[es

GOOD NEWS FOR MOMENEEN

Insha Allah

Book to published in near Future

when money is provided :

(1)

Majalis -E- Atfal (Majalis for children)

(2)

“Mojizat” Imam Ali(a.s.)

(3)

Tarbiyate Awlad and Faraeze Walidain

(Part-2)

(Majalis Allama Sayyed M. Zaki Baqiri)

(4)

Analysis of Shia-Sunni Fiqh

(5)

Namaz 114 Secrets

325 326

y{eY÷ {kuy{uLkeLk ÷kÞçkúuhe îkhk

«fkrþík rfíkkçkku

(1) íkkhe¾w~þeÞk

(2) R{k{ík

(3) {I þeÞk õÞwt nwðk

(4) r[LkøkkheLkwt þ{Lk

(5) RM÷k{ yMkíÞLkk ½uhkð{kt ¼køk-1,2,3

(6) fþVw÷ yMkhkh

(7) rVfnu òVhe rðr¼Òk rVfnkuLke íkw÷Lkk{kt

(8) fwçkqhu ¾ku÷Vk

(9) y÷-{whíkÍk-RM÷k{ MkíÞLkk «fkþ{kt ¼køk-1

(10) Mkk[e Lk{kÍ fR?-RM÷k{ MkíÞLkk «fkþ{kt ¼køk-2

(11) nÍhík y÷e(y÷.)Lkwt {wçkkhf SðLk[rhºk

¼køk-1, 2, 3, 4, 5

(12) fwhykLkLke Ëwykyku

(13) {òr÷Mku yíkVk÷

(14) Lk{kÍLkk 114 hnMÞku

(15) {òr÷Mku íkwhkçke

(16) {kuyrsÍk yLku fwhykLk ¼køk-1, 2({òr÷Mk)

(17) sðkÍu ÷yTLku ÞÍeË

(18) Vkíku{kfk ÷k÷(13 {òr÷Mk)

(19) MkWËe yhçk {khk [~{kLke ykhÃkkh

rÍÞkhíkku 14 {kMkq{eLk(y÷.)

(20) {òr÷Mku RsíkunkËe

(21) fMkMkw÷ fwhykLk-1 [(ËkMíkkLku nÍhík ÞwMkwV(y÷.)](22) fMkMkw÷ fwhykLk-2

[ËkMíkkLku nÍhík ËkWË yLku Mkw÷Þ{kLk(y÷.)](23) fMkMkw÷ fwhykLk-3

[ËkMíkkLku nÍhík {qMkk yLku nkYLk(y÷.)](24) Ãkrík-ÃkíLkeLkwt Ãkkrhðkrhf SðLk yLku rfíkkçku ík÷kf

(25) yË÷u R÷kne yLku Mkk{krsf RLMkkV

(26) Ëwykyu Mkçkkn-økwshkíke, WËqo, yhçke íkhsw{k MkkÚku

(27) RhkLkLkk RÂLf÷kçkLke 29{e Mkk÷røkhn

(28) {Ëuo f÷LËh yn{Ëe LkÍkË(ÞwLkku yLku çkwþ WÃkhLkk Ãkºkku)

(29) RM÷k{Lke ËyTðík fR heíku ykÃkþku?

(30) økw÷ËMíkk ¼køk-1, 2

(31) íkhçkeÞíku yð÷kË ({òr÷Mk ¼køk-1)

(32) Ãkuøktçkhu RM÷k{Lkwt {wçkkhf SðLk[rhºk ¼køk-1, 2

(33) fÞku yfeËku Mkk[ku? [kh ¾÷eVkykuLke r¾÷kVík fu çkkh

R{k{kuLke R{k{ík?

(34) fÞku y{÷ Mkk[ku? Lk{kÍ{kt nkÚk Aqxk hk¾ðk fu çkktÄðk

(35) nÍhík y÷e(y÷.)Lkk {kuyrsÍkyku

(36) YnkLke y{r÷Þkík

(37) þnkËíku nwMkiLk(y÷.) þk {kxu?

(38) nÍhík Vkíku{k Ínuhk(Mk÷k.)Lkwt {wçkkhf SðLk[rhºk

(39) RÕ{e yLku {wtÍðíkk 100 «&™ku yLku íkuLkk W¥khku

(40) íkðMMkw÷ yux÷u ðMke÷k

(41) fwhykLkLke Ëwykyku (Ãkkufux MkkRÍ)

(42) nÍhík WB{w÷çkLkeLk(Mk÷k.)Lkwt {wçkkhf SðLk[rhºk

•

ðkt[fku «Úk{ Ëwyk fhku

rçkÂM{Õ÷krnh hn{krLkh hne{

yÕ÷knwB{ MkÕ÷uy÷k {kunB{®Ëð ðyk÷u {kunB{Ë

yÕnBËku r÷Õ÷knu hÂççk÷ yk÷{eLk. yhon{krLkh

hne{. {k÷ufu Þðr{ÆeLk. RGÞkfLkyTçkkuËw ð RGÞkf

LkMíkRLk. yunËuLkMMkuhkík÷ {wMíkfe{ MkuhkíkÕ÷ÍeLk

yLkTyBík y÷Þrn{ økÞrh÷ {økÍqçku y÷Þrn{

ð÷ÍTÍkÕ÷eLk.

MkkÚku

ºký ð¾ík fw÷nkuðÕ÷knku ynËLke Mkqhík ÃkZku

ÃkAe

yÕ÷knwB{ MkÕ÷uy÷k {kunB{®Ëð ðyk÷u {kunB{Ë.

ðnk÷k ðkt[fku Ëwyk {ktøkku

Þk yÕ÷kn! Þk hn{kLk! Þk hne{! yk rfíkkçk

su su {nqo{kuLke YnkuLke çkrûkMk {kxu AkÃkðk{kt ykðe Au.

íku ík{k{ {nqo{eLkLke {økrVhík Vh{kð. íkuykuLku y{khku

WÃkhkuõík íkkunVku fçkq÷ fheLku çkûke ykÃk. Þk yÕ÷kn,

{kunB{Ë yLku yk÷u {kunB{ËLkk MkËfk{kt y{khe

ËwykLku fçkq÷ Vh{kð.

(1) nSÞkýe ðneËkçkkLkw {wMíkkfy÷e {kur{Lk (y{ËkðkË)

íkhVÚke ÃkkuíkkLkk {hnw{eLkLke YnkuLkk Mkðkçk yÚkuo (Yk. 500)

{nqo{k nSÞkýe MkfhçkuLk AøkLk¼kR {kur{Lk

{nqo{ nkS þkn{kunt{Ë s{k÷¼kR {kur{Lk

{nwo{ økw÷k{niËh þkn{kunt{Ë {kur{Lk

{nqo{ nkS økw÷k{yun{Ë þkn{kunt{Ë {kur{Lk

{nqo{ nkS hònwMkuLk þkn{kunt{Ë {kur{Lk

{nq{k nSÞkýe y{eLkkçkuLk nMkLk¼kR {wLþe

{nqo{k ykçkuËk økw÷k{y÷e {wLþe

{nqo{ {kunt{ËnwMkuLk ÷k÷¼kR {wLþe

{nqo{k MkfhçkuLk Vfeh{nt{Ë {wLþe

(2) {w~íkkf¼kR {kMxh({wLÿk) íkhVÚke íku{Lkk Lke[uLkk

{nqo{eLkLke YnLkk Mkðkçk yÚkuo (Yk. 500)

{nqo{ yçËw÷nwMkiLk yn{Ë {kMíkh

{nqo{k þeheLkçkkR {wMkk {k{Ë y÷w

{nqo{ yn{Ëy÷e ÷k÷S

{nqo{k Vkíku{kçkkR òLk {kunt{Ë

{nqo{ yn{Ëy÷e ËeLkk {kMíkh

(3) sLkkçk MkRËy÷e {unçkqçk¼kR MkwLkMkhk(fkLkkuËh) íkhVÚke

íku{Lkk Lke[uLkk {nqo{eLkLke YnLkk Mkðkçk {kxu (Yk. 4000)

{nqo{ økw÷k{y÷e Lkqh¼kR MkwLkMkhk

{nqo{k {hÞ{çkuLk y÷e{nt{Ë økLke

{nqo{ {uníkkçk¼kR økw÷k{y÷e MkwLkMkhk

{nqo{ {hÞ{çkuLk Lkwh¼kR MkwLkMkhk

(4) sLkkçk nkS çkkçkw¼kR çkËk{e Mkknuçk(Mkwhík) íkhVÚke

yu{Lkk ÃkrhðkhLkk ík{k{ {hnq{eLkLkk Mkðkçk yÚkuo (Yk. 1000)

327 328

(5) sLkkçk økw÷k{¼kR s{k÷¼kR [kËhðk¤k(Mkwhík) íkhVÚke

ykÃkLkk Lke[uLkk fwxwtçkesLkkuLkk Mkðkçk yÚkuo (Yk.1000)

{hnw{k n{eËkçkuLk rçkLíku s{k÷¼kR

{hnw{ økw÷k{nwMkuLk RçLku [ktË¼kR

{hnw{ s{k÷¼kR RçLku [ktË¼kR

(6) nkS yVÍ÷y÷e ¼kuòýe Vkuxo MkkuLkøkZ

sÞçkkøk þku®Ãkøk MkuLxh, çkMk MxkuÃk, Mkhfkhe Ëðk¾kLkk

Mkk{u ze. Mkwhík. VkuLk Lkt. (02624)222352 (hu.)222284

({ku.) 9377165832 íkhVÚke (Yk. 1000)

ykÃkLkk {nqo{eLkLke YnLkk Mkðkçk yÚkuo

{nqo{ çkhfíky÷e Lke{S¼kR ¼kuòýe

{nqo{k hkuþLkçkkLkw rçkLíku y÷e¼kR ¼kuòýe

(7) nkS {nt{Ëy÷e rVËknwMkuLk yktçkku÷eÞkðk¤k íkhVÚke

íku{Lkk Lke[uLkk {hnq{eLkLke YnLkk Mkðkçk yÚkuo (Yk. 1000)

{nqo{ rVËknwMkuLk Vks÷¼kR

{nqo{ Vks÷¼kR AøkLk¼kR

{nqo{k Vq÷çkkRçkuLk

(8) Rçkúkne{ çke. Ãkxu÷ (¼Y[) íkhVÚke (Yk. 1000)

{khk ðkr÷Ëu {kuníkh{, ðkr÷Ën {kuníkh{k,

ËkËk Mkknuçk, ËkËe Mkknuçkk íkÚkk fwxwtçkLkk ík{k{

{nqo{eLkLkk Mkðkçk {kxu

(9) çkeçkeçkuLk Rçkúkne{ çke. Ãkxu÷ (¼Y[) íkhVÚke (Yk. 1000)

yu{Lkk ðkr÷Ën {kuníkh{k, ðkr÷Ë {kuníkh{,

{nqo{k ¼k¼e Mkkrnçkk íkÚkk ÃkrhðkhLkk ík{k{

{nqo{eLkLkk Mkðkçk yÚkuo.

(10) sLkkçk òVhy÷e ytËkýe({kuhçke) íkhVÚke (Yk. 1000)

ÃkkuíkkLkk ík{k{ {nqo{eLk ÃkrhðkhsLkku íkÚkk ËkuMíkkuLke

YnLkk Mkðkçk yÚkuo íkÚkk fw÷ {kur{Lkku yLku {kur{LkkíkLke

YnLkk Mkðkçk yÚkuo

(11) sLkkçk nkS niËhy÷e nMkLky÷e({k¤eÞk r{Þktýk)

íkhVÚke {nqo{ nMkLky÷e y÷e¼kR Zuçkh íkÚkk íku{Lkk

{nuhËkh {nqo{k hnu{íkçkuLk rçkLíku {nt{Ëy÷eLke YnLkk

Mkðkçk yÚkuo(Yk. 500)

(12) sLkkçk {whkË¼kR Mkw÷u{kLk Ãk÷MkkrýÞk({wtçkR) íkhVÚke

ykÃkLkk Lke[uLkk {nqo{eLkLke YnLkk Mkðkçk yÚkuo (Yk. 1000)

{nqo{ ÞwMkwV Rçkúkne{ Ãk÷MkkrýÞk

{nqo{k LkqheçkuLk ÞwMkwV Ãk÷MkkrýÞk

{nqo{ Mkw÷u{kLk ÞwMkwV Ãk÷MkkrýÞk

{nqo{k LkqheçkuLk Mkw÷u{kLk Ãk÷MkkrýÞk

{nqo{ nçkeçk ÞwMkwV Ãk÷MkkrýÞk

{nqo{ çkþeh ÞwMkwV Ãk÷MkkrýÞk

{nqo{ ËkWË ÞwMkwV Ãk÷MkkrýÞk

{nqo{k {YçkuLk Mkw÷u{kLk MkhMkwh(fkfkuþeðk¤k)

{nqo{ Mkw÷u{kLk Lkwh{kunt{Ë MkhMkw÷(fkfkuþeðk¤k)

{nqo{ þheV s{k÷¼kR Ãk÷MkkrýÞk(ðk½hku÷ðk¤k)

{nqo{ LkMkeh ËkWË Mku÷eÞk(ðk½hku÷ðk¤k)

(13) nkS yÕíkkVnwMkuLk nkS økw÷k{yun{Ë {kur{Lk ËMíkkðusðk÷k

íkÚkk íku{Lkk Ãkrhðkh íkhVÚke

íku{Lkk {hnq{eLkLke YnkuLkk Mkðkçk yÚkuo (Yk. 2000)

{nqo{ nkS økw÷k{yun{Ë RçLku økw÷k{nwMkuLk {kur{Lk(ËMíkkðusðk¤k)

{nqo{k nrsÞkýe Mk÷{k rçkLíku økw÷k{y÷e {kur{Lk(ËMíkkðusðk¤k)

{nwo{ hkrøkçk RçLku ykheV {kur{Lk(fkÃkrzÞk)

{nqo{ {nt{Ë RçLku yfçkh {kur{Lk(ËMíkkðusðk¤k)

329 330

(14) {nqo{ ðkyuÍy÷e yçËw÷nwMkiLk økkuðkýe(Ãkk÷eíkký)Lke

YnLkk Mkðkçk yÚkuo (Yk. 1000)

(15) ÍiLkw÷ykçkuËeLk yuV. çkËhe(LkðMkkhe) íkhVÚke íku{Lkk

Lke[uLkk {nqo{eLkLkk Mkðkçk yÚkuo (Yk. 500)

{nqo{ nkS rVËknwMkiLk rçkLk nkS r{Þkt¼kR

{nqo{k nSÞkýe Vkíku{kçkw rçkLíku nkS y÷e¼kR

{nqo{ nkS V¾YÆeLk rçkLk nkS rVËknwMkiLk

{nqo{k nkSÞkýe fwçkhkçkw rçkLíku nkS íkiÞçky÷e

{nqo{ ÃkhðuÍ¼kR rçkLk yfçkh¾kLk

(16) {nt{Ë òVh yu. çkËk{e(¼kðLkøkh) íkhVÚke íku{Lkk

{nqo{eLkLkk Mkðkçk yÚkuo (Yk. 500)

{nqo{ yÕ÷kh¾k¼kR çkËk{e

{nqo{ yÕ÷kËeLk¼kR ËuðS¼kR LkwhkLke

(17) sLkkçk {w~íkkfy÷e ÃÞkhy÷e «{kýe(¼kðLkøkh) íkhVÚke

íku{Lkk ËkËk {nqo{Lkk {nt{Ëy÷e hn{íkwÕ÷kn¼kR yLku

íku{Lkk ËkËe{k {nqo{k þnuhçkkLkwçkuLk rçkLíku íkkh {nt{Ë

¼kRLke YnLkk Mkðkçk yÚkuo (Yk. 500)

(18) sLkkçk MkkrËfy÷e {nt{Ëy÷e ¼e{kýe

xkýkðk¤k(¼kðLkøkh) íkhVÚke (Yk. 500)

{nqo{ {nt{Ëy÷e y÷kËeLk¼kR

{nqo{ y÷kËeLk¼kR fkMk{¼kR

{nqo{ yfçkhy÷e fkMk{¼kR

{nqo{ sw{Lky÷e yfçkh¼kR

{nqo{k Vkíku{kçkkLkw rçkLíku híkLkMke¼kR

íkÚkk ¼e{kýe ÃkheðkhLkk ík{k{ {nqo{kuLke YnLkk Mkðkçk {kxu

(19) RM{kR÷¼kR hMkw÷ fzeðk÷({wtçkR) íkhVÚke íku{Lkk

Lke[uLkk {nqo{eLkLkk Mkðkçk yÚkuo (Y. 5000)

{nqo{ nkS hMkw÷ Víkw fzeðk÷

{nqo{k híkLkçkkR

{nqo{k y{eLkkçkuLk RM{kR÷ fzeðk÷

{nqo{k f÷eçkuLk

{nqo{k LkwheçkuLk

{nqo{ nçkeçk nkS hMkw÷ fzeðk÷

(20) Lks{wÆeLk íkiÞçky÷e íkÚkk íkiÞçky÷e Lks{wÆeLkLkk VhÍtËku

íkhVÚke íku{Lkk {nqo{eLkLkk Mkðkçk yÚkuo (Yk. 500)

(21) {nt{Ë RhVkLk yn{Ë nwMkuLk þehkÍe({wtçkR) íkhVÚke

{nqo{k s{e÷wrÒkMkk MkiÞË {nt{ËLke YnLkk Mkðkçk yÚkuo (Yk. 500)

(22) {nt{ËnwMkiLk ykrçkËnwMkiLk Lkfðe({nwðk) íkhVÚke Lke[uLkk


{nqo{ ykrçkËnwMkiLk yk÷{ {eÞkçkkÃkw

{nqo{k WB{ufw÷Mkw{ hÍknwMkuLk çkkÃkw

{nqo{ {n{tËnwMkiLk {eÞkMkknuçk çkkÃkw

{nqo{ Íkrfh yççkkMk Akuxk Mkknuçk çkkÃkw

{nqo{k yB{kçke{k {wMíkwVk {eÞkçkkÃkw

(23) MkiÞË {nt{ËhÍk r[hkøknwMkiLk (ðxðk-y{ËkðkË) íkhVÚke

íku{Lkk {nqo{eLkLke YnLkk Mkðkçk yÚkuo (Yk. 1000)

{nqo{ yLkðhy÷e {ehíkkçk{eÞkt MkiÞË

{nqo{k f{YrÒkMkk yLkðhy÷e MkiÞË

(24) y{ehy÷e {h[Lx (hufþku÷k-çkktËhk) {wtçkR íkhVÚke

íku{Lkk Lke[uLkk {nqo{eLkLke YnLkk Mkðkçk yÚkuo (Yk. 2500)

{nqo{ nkS òLk{kunt{Ë Mkk÷un {kunt{Ë {h[Lx

{nqo{k nSÞkýe Mkknhk òLk{kunt{Ë {h[Lx

{nqo{ nkS {nt{Ëy÷e òLk{kunt{Ë {h[Lx

331 332

{nqo{k nSÞkýe LkwhçkkLkw {kunt{Ëy÷e {h[Lx

{nqo{ nkS niËhy÷e {kunt{Ëy÷e {h[Lx

{nqo{ nkS økw÷k{nMkLk {nt{Ëy÷e {h[Lx

{nqo{k nSÞkýe Y¾MkkLkk y{ehy÷e {h[Lx

íkÚkk fw÷ {hnw{ {ku{uLkeLk yLku {ku{uLkkíkLkk RMkk÷u Mkðkçk yÚkuo

(25) zkì. yçËwhone{ Lkwh{kunt{Ë y{ËkðkËe (Äku¤fk) íkhVÚke

íku{Lkk Lke[uLkk {nqo{eLkLke YnLkk RMkk÷u Mkðkçk {kxu (Yk. 500)

{nqo{k n÷e{kçkuLk yçËwheon{ y{ËkðkËe

{nqo{ Lkwh{nt{Ë y÷e¼kR y{ËkðkËe

{nqo{k Vkíku{kçkuLk Lkwh{nt{Ë y{ËkðkËe

(26) {nt{Ë RÕÞkMk økw÷k{ fkMk{ ðkzeðk¤k (Äku¤fk) íkhVÚke

íku{Lkk Lke[uLkk {nqo{Lke YnLkk Mkðkçk yÚkuo (Yk. 500)

{nqo{ ÍeþkLkyfçkh {nt{Ë RÕÞkMk ðkzeðk¤k

(27) {nt{Ë fkMk{ yçËwhone{ Ëkz{ðk¤k(Äku¤fk) íkhVÚke


{nqo{k y{eLkkçkuLk yçËwhone{ Ëkz{ðk¤k

{nqo{k nwMkiLkkçkuLk yçËwhone{ Ëkz{ðk¤k

{nqo{ økw÷k{nwMkiLk yçËwhone{ Ëkz{ðk¤k

{nqo{ {wMíkkfy÷e yçËwhone{ Ëkz{ðk¤k

(28) ¼e{kýe Mk÷e{y÷e yfçkhy÷e({k¤eÞkðk¤k) Mkwhík

íkhVÚke íku{Lkk Lke[uLkk {nqo{eLkLke YnLkk Mkðkçk yÚkuo(Yk. 500)

{nqo{ fh{k÷e¼kR Sðhks¼kR

{nqo{k MkfeLkkçkkLkw fh{k÷e¼kR

{nqo{ yfçkhy÷e fh{k÷e¼kR

{nqo{ þuhy÷e fh{k÷e¼kR

{nqo{ yLkeMky÷e yfçkhy÷e

íkÚkk ¼e{kýe ÃkheðkhLkk {nqo{eLkLkk Mkðkçk yÚkuo

(29) {kuníkh{k LkwheçkuLk nMkLk¼kR [kiÄhe(fkLkkuËh) íkhVÚke


{nqo{ zkuMkLkçkkR {eÞktS {÷Ãkhk

{nqo{k f÷eçkuLk zkuMkLk¼kR {÷Ãkhk

{nqo{ y÷e{Ë zkuMkLk¼kR {÷Ãkhk

{nqo{ {nt{Ë¼kR ð÷e¼kR [kuÄhe

(30) {kuníkh{ ð÷e¼kR nkSçkkR Mkku÷tfe(ðkÃke) íkhVÚke íku{Lkk

ík{k{ {nqo{ fwxwtçkesLkkuLke YnLkk Mkðkçk yÚkuo (Yk. 500)

(31) MkiÞË {wÂLMkVy÷e yMkøkhy÷e íkeh{eÍe íkhVÚke íku{Lkk

Lke[uLkk {nqo{eLkLke YnLkk Mkðkçk yÚkuo (Yk. 500)

{nqo{ MkiÞË Í{ehy÷e yMkøkhy÷e íkeh{eÍe

{nqo{ MkiÞË Mk¾kðíky÷e yMkøkhy÷e íkeh{eÍe

(32) MkiÞË RLkkÞíknwMkiLk yçkw÷ÃkÍ÷ íkhVÚke íku{Lkk Lke[uLkk


{nqo{ MkiÞË yçkw÷VÍ÷ {nt{Ë fkrÍ{

{nqo{k yun{Ëe çkuøk{ LkkrËh nwMkiLk

(33) {kuníkh{k MkwfiLkk økw÷k{y÷e økLke(fkýkuËh) íkhVÚke íku{Lkk


{nqo{ y÷e{Ë zkuMkLk økLke

{nqo{k hu{çkuLk ð÷e {huzeÞk

(34) sLkkçk økw÷k{y÷e zkuMkLk ÃkkþuheÞk(fkýkuËh) íkhVÚke íku{Lkk


{nqo{ zkuMkLkçkkR Lkwh¼kR ÃkkþuheÞk

{nqo{k YçkkçkçkuLk zkuMkLk¼kR ÃkkþuheÞk

{nqo{ {nt{Ë¼kR LkkÚkw¼kR {kýMkeÞk

333 334

(35) sLkkçk {kunt{Ë òVh {wÕ÷k nMkLky÷e ¾kfe ({ku{çkkMkk) íkhVÚke


{nqo{ {wÕ÷k nMkLky÷e ¾kfe

{nqo{k ÍuLkçkkR ¾kfe

(36) sLkkçk rLkMkkh {kur{Lk(ßÞkuŠsÞk) yux÷kLxk íkhVÚke íku{Lkk


{nqo{ rÃkíkk ð÷e {kunt{Ë {kur{Lk

{nqo{ {kíkk y{eLkkçkuLk {kur{Lk

{nqo{k çknuLk ðneËk ð÷e {kunt{Ë {kur{Lk

(37) sLkkçk {wgkh nwMkiLk ¼kuòýe(ytf÷uïh) íkhVÚke íku{Lkk

Lke[uLkk {nqo{eLkLke YnLkk Mkðkçk yÚkuo

{nqo{ {nt{Ëy÷e Lke{S¼kR ¼kuòýe

{nqo{ nkS çkhfíky÷e {nt{Ëy÷e ¼kuòýe

{nqo{ þkçkkLky÷e nkS çkhfíky÷e ¼kuòýe

{nqo{k MkLkkVkíku{k {wgkhnwMkiLk ¼kuòýe

(38) zkì. ykrçkË {kur{Lk Mkknuçk(Äku¤fk) íkhVÚke íku{Lkk Lke[uLkk


{nqo{ økw÷k{nwMkiLk Lkqh{nt{Ë {kur{Lk

{nqo{k MkfeLkkçkuLk hMkq÷¼kR ÷kuxeðk÷k

(39) nkS ÍiLkwr{Þkt Mk¾kðíknwMkiLk(Ãkzkýk) íkhVÚke íku{Lkk Lke[uLkk


{nqo{ MkiÞË rË÷kðhnwMkiLk (hkýÃkwh)

{nqo{ MkiÞË Mk¾kðíknwMkiLk ÍiLkwr{Þkt

{nqo{k MkiÞËk y{ehçkeçke rçkLíku MkiÞËy÷e

{nqo{ ÍiLkwr{Þkt hÍkr{Þkt

{nqo{ rLkÍk{y÷e økw÷k{y÷e

(40) {kuníkh{k fw÷Mkw{çkuLk Ãkkuøk¤ðk(fkýkuËh) íkhVÚke íku{Lkk


{nqo{ hks {nt{Ë y÷e{Ë Ãkkuøk¤ðk

{nqo{ {wMíkwVk nwMkiLk hks{tn{Ë Ãkkuøk¤ðk

{nqo{ yLkeMkw÷ {UnËe {wMíkwVknwMkiLk Ãkkuøk¤ðk

{nqo{k {rhÞ{çkuLk {k{S¼kR W{ríkÞk

{nqo{k sheLkkçkuLk fhe{Ë [kiÄhe

{nqo{k fLkeÍ Vkíku{k nMkLk¼kR Ãkkuøk¤ðk

(41) yun{Ë¼kR, heÍðkLk¼kR, {wLkehkçkuLk {kur{Lk(Þw.yuMk.yu.)

íkhVÚke íku{Lkk Lke[uLkk {nwo{eLkLke YnLkk Mkðkçk yÚkuo (Yk. 5000)

{nqo{k MkfhçkuLk rçkLíku Vfeh {nt{Ë {kur{Lk

{nqo{ s{k÷¼kR RçLku økw÷k{ nwMkiLk {kur{Lk

{nqo{k økw÷þLkçkuLk rçkLíku [ktË¼kR {kur{Lk

{nqo{k MkwøkhkçkuLk rçkLíku hks{nt{Ë {kur{Lk

{nqo{ rVËknwMkiLk RçLku økw÷k{nwMkiLk {kur{Lk

(42) n{eË¼kR s{k÷¼kR {kur{Lk(Þw.yuMk.yu.) íkhVÚke íku{Lkk


{nqo{ s{k÷¼kR RçLku {nt{Ë¼kR {kur{Lk

{nqo{k rVÍTÍkçkuLk rçkLíku f{k÷¼kR {kur{Lk

{nqo{k Mk÷{kçkuLk rçkLíku økw÷k{nwMkiLk {kur{Lk

{nqo{ r÷Þkfík¼kR RçLku økw÷k{y÷e {kur{Lk

(43) ykrMkV¼kR økw÷k{niËh sheðk÷k íkÚkk ÃkhðeLkçkuLk(Þw.yuMk.yu.)

íkhVÚke íku{Lkk Lke[uLkk {nqo{eLkLke YnLkk Mkðkçk yÚkuo (Yk. 1500)

{nqo{ økw÷k{niËh RçLku s{k÷¼kR

335 336

{nqo{k {MkQËkçkuLk rçkLíku {nt{Ë¼kR

{nqo{k hkuþLkçkuLk rçkLíku f{k÷¼kR

(44) {nqo{ þuh{kunt{Ë nwMkiLk hkþeË(ÃkuheMk)Lke YnLkk Mkðkçk yÚkuo

íkÚkk íku{Lkk Lke[uLkk {nqo{eLkLke YnLkk Mkðkçk yÚkuo (Yk. 1000)

{nqo{k Vkíku{kçkkR ðk÷S

{nqo{k YfiÞkçkkR y÷e¼kR hkþeË

{nqo{ nwMkiLky÷e hkþeË

{nqo{ nkVuÍy÷e nwMkiLk y÷e hkþeË

{nqo{ Lkqh{kunt{Ë nwMkiLk hkþeË

{nqo{ yfçkhy÷e y÷e¼kR

{nqo{k {rhÞ{çkkR nkS {Ëw

{nqo{ yLkðhy÷e økw÷k{nwMkiLk zkÌkk

{nqo{ þkRf þuhy÷e nwMkiLk hkþeË

{nqo{ {kunt{Ëy÷e {uhy÷e çk÷w

{nqo{k LkwhçkkLkwçkkR yVÍ÷ nkrþ{

(45) sLkkçk nkS {unçkwçky÷e {h[Lx(¼kðLkøkh) íkhVÚke


{nqo{ hsçky÷e økøkS¼kR

{nqo{k fw÷Mkw{çkkLkw økw÷k{nwMkiLk

{nqo{k hkuþLkçkkLkw hsçky÷e

{nqo{ nwMkiLky÷e hsçky÷e

(46) nkS økw÷k{yççkkMk Ãktsðkýe(y{ËkðkË) íkhVÚke íku{Lkk


{nqo{k Vkíku{kçkuLk {nuhy÷e Sðhks

{nqo{ {wMkk¼kR økw÷k{ nwMkiLk íkÚkk Ãktsðkýe ÃkrhðkhLkk

ík{k{ {nqo{eLkLke YnLkk Mkðkçk yÚkuo

(47) ÞwMkwV¼kR {nt{Ëy÷e(fwh÷k-{wtçkR) íkhVÚke íku{Lkk Lke[uLkk


{nqo{ yçËw÷fkËh ¼kðLkøkhðk÷k

{nqo{k nwMkiLkkçkkR Rçkúkne{S

{nqo{ SðkS ËkWË¼kR nehkýe

{nqo{k híkLkçkkR {kunt{Ëy÷e

{nqo{ {nt{Ëy÷e ¼kðLkøkhðk÷k

{nqo{k {LkkçkuLk yçËw÷fkËh

{nqo{k y{eLkkçkuLk yçËw÷fkËh

{nqo{k MkkhkçkuLk yçËw÷fkËh

(48) Lke[uLkk {nqo{eLkLke YnLkk Mkðkçk yÚkuo (Yk. 1000)

{nqo{ çk[w¼kR ÃkLsw¼kR LkkÞkýe

{nqo{k Vkíku{kçkkLkw hsçky÷e

{nqo{k nMkeLkkçkkLkw y{ehy÷e

{nqo{ ykheVnwMkiLk nçkeçky÷e LkkÞkýe íkÚkk LkkÞkýe

ÃkrhðkhLkk {nqo{ku íkÚkk {nqo{ {ku{uLkeLk ð÷ {ku{uLkkíkLke

YnLkk Mkðkçk yÚkuo

(49) Lke[uLkk {nqo{eLkLke YnLkk Mkðkçk yÚkuo (Yk. 1000)

{nqo{ Íðuh¼kR økw÷k{nwMkiLk¼kR Sðkýe

{nqo{k Ëeðk¤eçkuLk híkLkþe¼kR

{nqo{ nkS hÍknwMkiLk¼kR Íðuh¼kR Sðkýe

{nqo{k LkqhçkkLkwçkuLk rçkLíku VkÍ÷¼kR

{nqo{ LkR{yççkkMk MkkrçkhnwMkiLk Sðkýe

{nqo{ nkS ðShy÷e {hnw{ nkS hÍknwMkiLk¼kR Sðkýe

íkÚkk Sðkýe ÃkrhðkhLkk ík{k{ {hnw{ku íku{s fw÷

{kuy{uLkeLk ð÷ {ku{uuLkkíkLke YnLkk Mkðkçk yÚkuo

337 338

(50) {kuníkh{ y{eLkkçkuLk Lkwh¼kR {wMkk(fkýkuËh) íkhVÚke


{nqo{ Lkwh¼kR økLke¼kR W{ríkÞk

{nqo{k n÷eçkuLk Lkwh¼kR W{ríkÞk

{nqo{ Þkh{nt{Ë Lkwh¼kR W{ríkÞk

(51) nkS LkÍhy÷e y÷e{nt{Ë þuhMkeÞk(fkýkuËh) íkhVÚke

íku{Lkk Lke[uLkk {nqo{eLkLke YnkLkk Mkðkçk yÚkuo (Yk. 1500)

{nqo{ y÷e{nt{Ë zkuMkLk þuhMkeÞk(¼whk)

{nqo{k hu{çkuLk y÷e{nt{Ë þuhMkeÞk(¼whk)

{nqo{ nkS økw÷k{y÷e y÷e{nt{Ë þuhMkeÞk(¼whk)

(52) nkS {nt{Ëe nkS þ{MkwÆeLk {h[kðk÷k(ðzkuËhk) íkhVÚke


{nqo{ nkS þ{MkwÆeLk økw÷k{nwMkiLk {h[kðk÷k

{nqo{ {fçkw÷nwMkiLk nkS þ{MkwÆeLk {h[kðk÷k

(53) þççkeh¼kR yu. çkËk{e(¼kðLkøkh) íkhVÚke íku{Lkk

ðkr÷Ë {kuníkh{ {nqo{ yfçkhy÷e çkËk{eLke YnLkk

Mkðkçk {kxu (Yk. 500)

(54) LkqhsnktçkuLk yu. çkËk{e(¼kLkðøkh) íkhVÚke {nqo{ yÕ÷k{k

nkSLkkS økw÷k{y÷e MkknuçkLke YnLkk Mkðkçk {kxu íkÚkk

ík{k{ {nqo{ W÷{kyuËeLk, {hksyu rfhk{Lke YnLkk

Mkðkçk {kxu (Yk. 500)

(55) òðuçkyççkkMk rË÷kðhnwMkiLk(ðxðk) íkhVÚke íku{Lkk

Lke[uLkk {nqo{eLkLke YnLkk RMkk÷u Mkðkçk {kxu (Yk. 500)

{nqo{ LkkrËhnwMkiLk yMkøkhy÷e

{nqo{k fkÍ{e çkuøk{ LkkrËhnwMkiLk

{nqo{k rMkíkkhk çkuøk{ LkkrËhnwMkiLk

{nqo{k Vkíku{k çkuøk{ Íneh nwMkiLk

(56) hne{¼kR ðk½hku÷ðk¤k(ðk½hku÷) íkhVÚke íku{Lkk

{nqo{eLk fwxwtçkesLkkuLke YnLkk RMkk÷u Mkðkçk yÚkuo (Yk. 1000)

{nqo{ nkS ËkWË¼kR s÷k÷¼kR Ãk÷MkkrýÞk

{nqo{k nkSÞkýe y{eLkçkkR ËkWË¼kR Ãk÷MkkrýÞk

{nqo{ s÷k÷¼kR y÷e{kunt{Ë Ãk÷MkkrýÞk

{nqo{k y{eLkkçkuLk s÷k÷¼kR Ãk÷MkkrýÞk

{nqo{ {kunt{Ëy÷e ËkWË¼kR Ãk÷MkkrýÞk

•

339 340

Documents

yuf sYhe Mkq[Lkk - Amazon S38) y{kLk Lkk{kLke nfefík 183 • yÕ÷k{k þu¾ íkkrnh Mk{kðe LksVe ÷¾u Au fu, 184 ¼køk-13 • nÍhík WB{w÷çkLkeLk Mk÷k{wÕ÷kn y÷ÞnkLke