Yunus KILIOLUVeteriner HekimSIIR TBERKLOZU VE TEHS YNTEMLER

GR- 6000 yldr bilinmekte..- 19. yy. a kadar sebebi bilinmiyor..- 1865 ylnda Willemin bulacln..- Robert Koch 1882de tberkloz basilini..- 1884 yine Koch ilk izolasyon ve deneysel enfeks..- 1896 Lehmann ve Neumann Mycobacterium tuberculosis ismini..

GR - 2- 1922 ylnda Albert Callmette ve Camille Guerin Fransada BCG asn..1943 ylndan itibaren deiik aratrmaclar farkl antibiyotikler tedavide baar..Trkiyede 1900lerde ilk aratrmalar..1929 ylnda H.S.Z.K. nun kabul ile sistematik bir aratrma..

- Etken Mycobecterium bovis ..Gram pozitif, asidorezistans, aerobik ..Sporsuz, kapslsz ..0.20.6 X 1.54.0 m. boyutta ..% 10 CO2li ortam, 37 Cde ..Hareketsiz, uzun hafif kvrk omak .. 3-6 hafta iinde kk (1 mm den az) effaf, beyaz, piramidal koloniler ..

ETYOLOJ

ETYOLOJ

Mycobacterium_bovis_ Ziehl-Neelsen_stainETYOLOJ

ETYOLOJ

ETYOLOJ

- Hcre duvar lipoidal maddeler, normal boyalarla boyanamaz .. - Dekolorasyona diren: ARB(asido-rezistans bakteri) ..Fenol (% 2), kreozol (% 1), formalin(% 3) NaOH (% 5) iinde 4 saatte ..70-95 derecelik alkol 10 dk. ierisinde ..Pastrizasyon genelde lr..ETYOLOJ - 2

ETYOLOJ - 2

ETYOLOJ - 3

Top. lipid, hcre duvar kuru arlnn % 60 ..% 50si protein = ge ar duyarllk, deri testi pozitiflii ..Selektif ve selektif olmayan besiyerleri .. - En ok Lowenstein Jensen (LJ), Middlebrook 7H11 veya 7H11 ..Sauton, Proskauer, Long, Beck, Dubos, Kirschner ..ETYOLOJ - 4

Bulama: kongenital, sindirim, solunum, deri ve genital ..Kalabalk ve havasz ahrlar .. - Enfekte hayvanlar ksrk ..nsanlar hasta hayvan karkaslar ile temas ..Et ve st rnleri ..Tberklozik mastit halk sal, buzalar ..EPDEMYOLOJ

Vahi hayattaki rezervuarlar ..Vahi domuz ve geyikler yaylaclk .. - nfeksiyz materyalle kirlenmi otlaklar ..Nadiren insandan sra M. tuberculosis ..EPDEMYOLOJ - 2

Almanya: 1950 eradikasyon prog ..1952 % 40, 1961 % 1.7, 1971 % 0.32 ..1981 % 0.044, 1988 % 0.025 ..Son veriler: 2 yldan fazladeri testi uygulanmayan yerler reaktr saysnda art .. EPDEMYOLOJ - 3

ABD: 1901 tberklin test sonucu % 50 (+) ..1917 eradikasyon prog .. - 1951 verisi: kesimde % 0.15 lezyon ..1917-1945 : 279.235.490 sra test ..3.891.950 sr reaktr .. Proje maliyeti 250.000.000 dolar ..1969 % 0.03, Son veriler: % 0.02 .. EPDEMYOLOJ - 4

EPDEMYOLOJ - 4

lkemiz: 2003 Trakya blgesi eradikasyon prog. devam ..1996-1997 Etlik VKAE Ulusal proje ..12.904 serum, prevalans % 10 .. BLGESEL VERLER:Edirne geneli tberklin uygulamas ..1991 % 0.1, 1992 % 1.8, 1993 % 9.5 ..1993 Trk-Alman ortak proje:Ankara% 3.3, ankr % 1 .. EPDEMYOLOJ - 5

M. bovis solunum yollarndan ..Savunma, mukus-epiteliyal harekt. ..Alveoler boluklarda, hcr. dej.+nekroz (Primer efekt) .. Makrofaj fagositoz, yakn lenf yumrularna ..Tberkeller, (Primer kompleks)..yileebilir, lokalize ola.. (yaa, dirence bal) ..Diren d, primer komplekste reme ..PATOGENEZ

PATOGENEZ

PATOGENEZKezeifikasyon nekroz alanlar (akcier)

Tekrar yaylma (kan yoluyla) ..Sonu; organ-dokularda ok sayda kk tberkel (Miliar tberkloz) ..Primer kompleks tayan birey, tekrar patojen girii .. Sonu; Kronik organ tberklozu (ge generalizasyon) ..Vct direnci derse; lm ..PATOGENEZ - 2

PATOGENEZ - 2

lk fagositoz PNLler, ancak kaln hc.duv.etken paralanamaz ..PNL ler paralanr, etken serbest, makrofaj fagositozu ..Makrofaj g, makrofaj lm, etken serbest .. T-hcre aktivasyonu; Lenfokinler (IL-4, IL-5, IFN-g, GM-CSF) ..IFN-g; Makrofajda mikobakteri lm ..PATOGENEZ - 3

PATOGENEZ - 3

PATOGENEZ - 3

Hastalk kronik, ok ilerlemi vakada bulgu ..Yaygn lezyon var, klinik bulgu yok ..Kondsyon kayb, ksrk, inip-kan ate .. nkbasyon 3-5 hafta ..Sua, doza, inoklas. yoluna, virlansa bal ..Pneumoniaya, arthritise, mastitise, derialt abselere, keratokonjuktivitise, meningitise, infertilite bozukluklarna ..KLNK BULGULAR

KLNK BULGULAR

Ksa kuru ksrk, itahszlk, zayflama, tylerde bozulma, mediastinal lenf yumrularnda imeler ..Ancak hibiri patognomik deil .. Lezyonlar yerletii organa gre ..Alimenter yolla, barsakta primer odak ..Solunum yolu, akcier ve torasik lenf yumr.da lezyon ..KLNK BULGULAR - 2

KLNK BULGULAR - 2chest cavity classical nodular lessions

KLNK BULGULAR - 2chest cavity classical nodular lessions

Burun ve mukozasnda nodller, lserler ..Akcierde ve akc. lenf yumrularnda kazez, kaze- kalserz nitelikte lezyonlar ..Pleurada nodller, incili tberkloz .. Sind. sist. enf. da; sind. kanalnda lezyon ..nce barsakta tberkel, lser ..Mezenteriyal lenf yumr. ikin ..Karacier, dalak, uterus, bbrek, testis, ovaryum ve memede de lezyonlar ..OTOPS

OTOPSDeneysel olarak enfekte edilmi bir fareye ait akcier grnts

Enfekte bir hayvana ait lenf yumrusu kesitiOTOPS

OTOPS

Canl hayv.da gecikmi tip ar duyarllk reaksiyonu ile ..l hayv.da post-mortem muayene, histopatolojik, bakteriyolojik, PCR .. Laboratuvara;Lezyonlu doku ve organlar ..Souk zincir, mmkn olan en ksa sre ..Scak havalarda kont. nlemek iin %0.5 borik asit sol. ..TEHS

Aseptik kaplar (evresel mikobakteriler!) ..Laboratuvarda; .. 1- Boyama ..Ziehl-Neelsen (scak boyama) ..Kinyon (souk boyama), floresans antikor ..2- Kltr ..Lezyonlu organlar, dokular, lenf yumr. ..Kontaminantlar engellemek iin, % 5 okzalik asit, % 2-4 NaOHTEHS - 2

10 dk. kartr, santrifj, svy at, sedimentten ekim .. Kat-yumurtal (Lowenstein-Jensen, Coletsos base, Stonebrink) ..Agar ieren (Middlebrook 7H10, 7H11) ..37 Cde, CO2li etvde 3-6 hafta (8 hafta) ..Koloni morfolojisi, reme zellikleri, biyokimyasal zellikleri, DNA problar; identifikasyon ..TEHS - 3

Lowenstein-Jensen besi yerine ekim ve birka haftalk kolonilerin grnmTEHS - 3

TEHS - 3

TEHS - 3Mycobacterium bovis_ young colony on a brain heart infusion_ typical virulent strain

3- BACTEC ..Kltrn duyarll artm, reme sresi ksalm (5-10 gn) .. C14 ile iaretli palmitik asit ieren besiyeri ..14CO2 miktar radyometrik-flourometrik llmesi ..Dezavantajlar; okuma iin cihaz ihtiyac, pahal olmas, radyoizotoplarla alma ..TEHS - 4

eitli Bactec sistemleri :

BACTEC 460, 960, 9050 Mycobacterial Detection System TEHS

4- Molekler Yntemler ..reme ok yava, rnekte az sayda bakteri varsa kltrde remez .. Kltrden daha hzl, spesifik, duyarl ..IS6110 ve IS1081, MPB70 ve 38 kDa antijen b gibi spesifik proteinleri ifreleyen genleri oaltan primerler ..Genetik fingerprinting (parmak izi) M. bovisin farkl sularn ayrt edebilir ..TEHS - 5

PCR testi sonucu Mycobacterilere ait bandlarn grnmTEHS - 5

5- Kan baz alan testler ..Lenfosit profilerasyon testi, gamma interferon (IFN-) testi, ELISA .. IFN- testi; ..Tam kan sr ve kanatl tberklinleri ile kltr edilip, sitokinin salnm saptanr ve llr ..Tberklin testinden daha erken (deneysel alma; 14 gn) infeksiyonu saptayabilir ..TEHS - 6

TEHS - 6

Tanmlanan mikobakteriyel antijenler ile daha spesifik ..Avustralyada ilk saha almas (15.000 sr) intradermal tberklin testinden (%65,6) daha duyarl (IFN-, %93.6) ..Sahada uygulama kolayl ..lmler gerekmediinden sonular daha az kiisel ..Lab.a Lityum-Heparinli tplerde 5 ml. tam kan..TEHS - 7

TEHS - 7

Ortam ssnda souk zincir gerekmeksizin ..Alnmay takiben 12 saatte ulatrlr ..36 saatin sonunda netice, maille bildirim ..Gecikmi tip ar duyarllk (tberklin) testiUluslararas standart yntem ..Mikobakterilerden elde edilen saflatrlm protein trevi (PPD) ..TEHS - 8

- Hcreye bal ekillenen ar duyarllk reaksiyonu .. - ntradermal enjeksiyon, 3 gn sonra injeksiyon alannda ime (gecikmi tip hipersensitivite) ..Yeterli spesifite ve duyarlla sahip deil (yanl pozitiflik ve negatiflik)..Gebe, yeni doum, hatal deerlendirmeler .. TEHS - 9

TEHS - 9

TEHS - 9

- Risk; Ette bakteri varl .. - Miliyer tberkloz, generalizasyon bulgular, eksudatif kazeifiye lezyonlar ..Ette bakteri varln gsterir ..Primer kompleks, kronik tberkloz, lenf ve kk kan dolam ile bir ka organa, lenf nodlne yaylan tberkloz .. LOKAL ..Kaeksi yoksa lezyonlu blgeler MHA, karkas ARTLI KESM ..Tberkloz pheli Etler Hakknda Karar

- Byk kan dolam ile dalak, bbrek, testis, yumurtalklar, meme, kemikler, intramskler lenf yumrular, gs ve karn boluklarna, beyin zar, gz vb. .. GENERALZE.. MHA ..Kaeksi varsa lezyonlar lokal de olsa MHA ..Genel kaeksi :Yalarn tamamen eriyip, pelvis boluu, bbrekler ve kalbin etrafndaki yalarn yerine jelatinimsi, kehribar sars bir kitle bulunmas hali ..Tberkloz pheli Etler Hakknda Karar

A yok..Srye kontrolsz hayvan..Etken kayna..Buzalara gvenli st..Gen-yal ayrm..Ahrlar..Kanatl hayvanlar..Srekli kontrol, reaktrler imha..KORUNMA

Personel hijyeni..Doal am boalar..Etiyoloji ve bulama yollar..KORUNMA - 2

TEEKKR EDERM