YUVARLANMALI YATAKLAR I: RULMANLAR

Rulmanlı Yataklar

Atatürk Üniversitesi

Rulmanlı Yataklar

YUVARLANMALI YATAKLAR I: RULMANLAR

Prof. Dr. İrfan KAYMAZ

Atatürk Üniversitesi Mühendislik Fakültesi

Makine Mühendisliği Bölümü

Rulmanlı Yataklar


Rulmanlı Yataklar Giriş

Bu bölüm sonunda öğreneceğiniz konular: Yuvarlanmalı Yataklama ve Türler Bilyalı Rulmanlar

Sabit Bilyalı Rulmanlar Eğik Bilyalı Rulmanlar Oynak Bilyalı Rulmanlar

Makaralı Rulmanlar Eğik Makaları Rulmanlar Oynak Makaralı Rulmanlar

İğneli Rulmanlar Eksenel Rulmanlar Rulman Standart Gösterimlerinsuz Geniş Düzlemsel Eğilimli Yatak

Rulmanlı Yataklar


Rulmanlı Yataklar: Yuvarlanma-kayma sürtünmesi prensibi ile çalışan, dönen bir makine elemanı ile duran bir makine elemanı arasında kuvvet geçişini aradaki yuvarlanma elemanları vasıtasıyla sağlayan yataklardır.

Rulman elemanları: Dış Bilezik İç bilezik Bilye(yuvarlanma elemanı) Kafes

Giriş

Rulmanlı Yataklar


Giriş

Rulmanlı Yataklar


Yuvarlanma Elemanları

Rulmanlı Yataklar


Rulmanlı Yataklar yükün

durumuna göre;

-Radyal rulmanlı yataklar,

-Eksenel rulmanlı Yataklar,

-Radyal ve Eksenel R. Yatak.

Rulman Çeşitleri

Rulmanlı Yataklar


Rulmanlı yatakların Sınıflandırılması

Rulmanlı Yataklar


Avantajlar/Dezavantajlar

Avantajlar ilk harekette fazla sürtünme

yapmazlar, Eksenel yükleri de karşılarlar, Eksenel yönden az yer kaplar Hafiftir, Az bakım isterler, Yağlaması basittir, yağ sarfiyatı

azdır Milin yatay, eğik veya dik

olmaması halinde aynı kolaylıkla takılır,

Standart olarak imal edilirler.

Dezavantajları: yüksek hızlarda gürültülü

çalışırlar, Ömürleri az ve hıza bağlıdır, Radyal yönden çok yer kaplar, sönümleme kabiliyetleri azdır, Montaj ve demontajlarında

problem çıkabilir. yüksek tolerans gerektiğinden

pahalıdır.

Rulmanlı Yataklar


Ruman İmlatı Video

Rulman İmalatı

Rulmanlı Yataklar


Rulmanlı Yatak Çeşitleri

BİLYALI RULMANLAR

Sabit bilyalı Rulmanlar:

Radyal ve eksenel yük taşıyabilirler,

Bütün devir sayıları için uygundur,

ucuz olup en çok kullanılan rulmandır

Rulmanlı Yataklar


Sabit bilyalı rulmanlar

Yan taraflarında farklı sızdırmazlık elemanları içeren rulman tipleri

Uygulamada iki sıralı bilyalı sabit rulmanlar da kullanılmaktadır.

Rulmanlı Yataklar


Eğik bilyalı rulmanlar

Yük taşıma açısı : Yuvarlanma elemanı ile yuvarlanma yüzeyleri arasında temas noktalarının oluşturduğu doğru ile yatağın merkez doğrusu arasındaki açıdır.

Bu rulmanlar radyal kuvvetlerin yanında büyük eksenel kuvvetler de taşırlar. =40o’dir

Rulmanlı Yataklar


Eğik bilyalı rulmanlar

a: Kuvvet tatbik noktası temas doğrusunun rulman eksenini kestiği nokta olup rulman kataloglarında verilir.

Tek sıralı eğik rulmanlar çift olarak takılır

Rulmanlı Yataklar


Oynak Bilyalı Rulmanlar

Milin yatak yuvasına göre eğim yapmasına müsaade eder

Genellikle iki sıralıdır Dış bileziğin iç kısmı küreseldir,

yatak kendi kendini ayarlar

Rulmanlı Yataklar


Makaralı Rulmanlar

Sabit makaralı rulmanlar Dış boyutları aynı olan bir sıralı bilyalı

yataktan iki kat daha fazla yük taşır. Temas, çizgi temasıdır. Ağır ve darbeli işletmelerde kullanılır.

Rulmanlı Yataklar


Makaralı Rulmanlar

Sabit makaralı rulmanlar N: İç bileziği faturalı NU:Dış bileziği Faturalı NJ:Dış Bilezik Faturalı İç Bilezik Tek taraflı faturalı, NUP:İç ve dış bilezikler faturalı

Rulmanlı Yataklar


Makaralı Rulmanlar

Konik Makaralı Rulmanlar Makaraların yüzeylerinin eğik durumlarından

dolayı radyal ve eksenel kuvvetleri taşımaya elverişleridir.

Daima çift ve simetrik yerleştirilirler

Rulmanlı Yataklar


Makaralı oynak Rulmanlar Milin eğim yapmasına izin

verir Ağır ve darbeli zorlanmalarda

tercih edilir İki sıra makara vardır Dış bilezik iç yüzeyi, küreseldir Büyük radyal yük anında iki

yönde etki eden eksenel yükleri de taşır.

Makaralı Rulmanlar

Rulmanlı Yataklar


İğneli Rulmanlar Kafessiz, ince uzun, silindirik makaralara sahiptir, Radyal yönde dar yerlerde kullanılır, Sürtünme kuvveti büyük, titreşimli hareketlerde elverişlidir.

İğneli Rulmanlar

Rulmanlı Yataklar


Eksenel rulmanlı yataklar

Tek yönlü bilyalı eksenel yataklar Oluklu plak veya bilezikler arasında hareket eden bir sıra bilye

vardır Orta büyüklükteki eksenel yükleri taşıyanlar radyal yük taşımazlar

Rulmanlı Yataklar


Eksenel Rulmanlı Yataklar

Tek yönlü bilyalı eksenel yataklar Çalışma esnasında bilyalar

merkezkaç kuvvet etkisi ile yanlara kayar, dolayısıyla yüksek devirdeki hızlar için uygun değildir

-.

Rulmanlı Yataklar


İki yönlü bilyalı eksenel Rulmanlar İki sıra bilya grubuna sahip Her bir sıra bir yöndeki eksenel yükleri taşır Dış bileziklerin oturma yüzeyleri küresel olabilir


Rulmanlı Yataklar


Makaralı oynak eksenel rulmanlar Çok büyük yük kabiliyetlerine sahiptir, Eksen kaçıklığının ve mil eğilmelerinin çok büyük olduğu yerlerde

kullanılır. bileziğin hareket yüzeyi küreseldir. Rulman kendi kendini ayarlayabilir. Radyal kuvvetleri de taşır.


Rulmanlı Yataklar


Rulman Boyut Serileri ve Standart semboller

Rulmanlar: Rulman tipi delik çapı d dış çap D ve genişlik B içeren sayı grupları ile sembolize edilirler.

Aynı d delik çapına, çeşitli D dış çap ve B genişlikleri karşılık gelir. Boyut Serisi; iki rakamdan oluşur ve bu farklılığı ifade eder.

Rulmanlı Yataklar



Boyut serisinde: birinci rakam: genişlik serisi ikinci rakam : çap serisi

Aynı çap serisine mensup rulmanların delik çapları aynı ise dış çapları da aynıdır.

Her çap serisi bir çok genişlik serilerini ihtiva eder . Boyut serileri ve mil çapları aynı olan rulmanlar aynı kesite sahiptir.

Rulmanlı Yataklar


Kullanılan sembol, 00:d=10mm, 01:d=12mm, 02:d=15mm ve

03:d=17mm bunların dışında sembol sayısı=d/5


Rulmanlı Yataklar



Rulmanlı Yataklar


Rulmanlı Yataklar


Rulman Hesabı, Seçimi ve montajı….

Gelecek Ders

Documents

YUVARLANMALI YATAKLAR I: RULMANLAR