ZAJEDNO ZA BEZBIJEDNOST Uvod u NATO · stabilizaciju privreda Zapadne Evrope. Prihvatajući princip kolektivne bezbijednosti, NATO je dopunio Prihvatajući princip kolektivne bezbijednosti,

ZAJEDNO ZA BEZBIJEDNOSTUvod u NATO


P04 | UvodP06 | Odgovor na promjenuP14 | Glavni učesnik u kriznim situacijamaP22 | Širenje partnerstvaP28 | Nastavljanje politike otvorenih vrataP30 | Nove sposobnosti za nove izazoveP32 | Dinamika organizacijeP35 | Pogled u budućnost

P04 | Uvod

Tokom više od pola vijeka svog postojanja, i Alijansa i šire okruženje su se razvijali na način koji NATO osnivači nisu mogli ni da pretpostave.

Kako strateško okruženje nastavlja da se razvija, stepen NATO transformacije se povećava. NATO se bavi širim opsegom bezbjedonosnih izazova, nego što je to bio slučaj u prošlosti, i mora da štiti svoje stanovništvo na svojoj teritoriji i u inostranstvu. Prijetnje kao što su širenje oružja za masovno uništenje i terorizam ne poznaju granice, uzrokujući da NATO mora biti sposoban da raspoređuje i održava snage na velikim udaljenostima, kao što je to slučaj u Avganistanu. Paralelno, on razvija neophodna

sredstva i sposobnosti kako bi bio u stanju da odgovori na ove nove izazove i pruža doprinos međunarodnim naporima u suočavanju sa brojnim izazovima.

Dok se priroda prijetnji sa kojima se suočavaju države članice i način na koji ih NATO rješava mijenjaju, osnovna koncepcija saradnje u okviru Alijanse ostaje posvećena principima Vašingtonskog sporazuma. Princip kolektivne bezbijednosti je u samoj suštini osnivačkog ugovora. On ostaje jedinstveni i trajni princip, koji povezuje države članice, obavezujući ih da štite jedna drugu.


NATO obezbeđuje političko-vojni okvir za upravljanje bezbjedonosnim izazovima, koji povezuje evropske i sjeverno-američke interese sa ciljem izgradnje bezbjedonosti zasnovane na razumijevanju i saradnji u korist narednih generacija.

Sjeverno-atlantski savez

Uvod | P05

Reference u ovoj publikaciji na Bivšu Jugoslovensku Republiku Makedoniju su označene zvjezdicom (*) i odnose se na sledeću fusnotu “Turska priznaje Republiku Makedoniju pod njenim ustavnim imenom”

Odgovor na promjenu

P06 | Odgovor na promjenu

Kada su ideološki sukobi između istoka i zapada otpočeli, 12 država, sa dvije strane Atlantika, su formirale Sjeverno-atlantsku ugovornu organizaciju, 1948. godine. Primarni cilj je bio da se stvori pakt uzajamne pomoći u sprečavanju rizika da bi Sovjetski Savez mogao nastojati da proširi svoju kontrolu Istočne Evrope na ostale djelove kontinenta.

Korijeni Alijanse

1961

Po

dign

ut B

erlin

ski z

id

1949

Potp

isiv

anje

Vaš

ingt

onsk

og s

pora

zum

a, 4

apr

il

Odgovor na promjenu | P07

U tom periodu, Evropa se još uvijek oporavljala od uništenja izazvanog Drugim Svjetskim ratom. Ipak, između 1947.god. i 1952.god., Maršalov plan - finansiran od strane SAD-a je obezbijedio sredstva za stabilizaciju privreda Zapadne Evrope. Prihvatajući princip kolektivne bezbijednosti, NATO je dopunio ovaj zadatak pomažući održavanje bezbjednog okruženja za razvoj demokratije i ekonomski rast. Prema riječima tadašnjeg predsjednika SAD-a Harija S. Trumana, Maršalov plan i NATO su bili “dvije strane jednog novčića”.

“ Kroz Alijansu, Zapadna Evropa i Sjeverna Amerika su ostvarile prethodno nezabilježeni nivo stabilnosti ”

Početkom pedesetih godina XX vijeka, razvoj međunarodnih odnosa, koji je kulminirao izbijanjem Korejskog rata je, izgleda potvrdio strahove Zapada u odnosu na ekspanzionističke ambicije Sovjetskog Saveza. Shodno tome, NATO države članice su pojačale njihove napore da razviju vojne i civilne strukture neophodne za implementaciju njihovih obaveza iz zajedničke odbrane. Prisustvo sjeverno-američkih snaga na evropskoj teritoriji, na osnovu zahtjeva evropskih vlada, je pomoglo da se obeshrabri agresija Sovjetskog Saveza. Štaviše, kako je vrijeme prolazilo Alijansa se širila na nove države.

Kroz Alijansu, Zapadna Evropa i Sjeverna Amerika su ostvarile prethodno nezabilježeni nivo stabilnosti, stvarajući osnovu za evropsko ekonomsku saradnju i integraciju. Početkom devedesetih godina XX vijeka, nakon kraja Hladnog rata, Alijansa je aktivno doprinijela prevazilaženju stare podjele Evrope na istok i zapad, približavajući se bivšim neprijateljima i slijedeći pristup bezbjedonosne saradnje.


Tokom Hladnog rata, NATO uloga i svrha su bili jasno definisani postojanjem prijetnje koju je predstavljao Sovjetski Savez. Početkom 90-ih, Varšavski pakt je rasformiran i Sovjetski Savez se raspao. Sa nestankom tradicionalnih neprijatelja, pojedini analitičari su vjerovali da je potreba za NATO-m takođe nestala i da bi budući odbrambeni troškovi i investicije u oružane snage mogli biti dramatično smanjeni.

Kraj Hladnog rata

1989

Pad

Ber

linsk

og z

ida


Mnoge NATO članice su počele da smanjuju odbrambene troškove, neke čak i do 25 procenata. Ipak, uskoro je postalo očigledno da iako je kraj Hladnog rata uklonio prijetnju vojne invazije, nestabilnosti su se uvećale u pojedinim djelovima Evrope. Brojni regionalni konflikti, često podstaknuti etničkim tenzijama, su izbili u bivšoj Jugoslaviji i u djelovima bivšeg Sovjetskog Saveza, sa prijetnjom da se prošire.

“ za očuvanje mira i stabilnosti u Evropi i za prevenciju eskalacije regionalnih tenzija ”

Novi vidovi političke i vojne saradnje su bili neophodni za očuvanje mira i stabilnosti u Evropi i za prevenciju eskalacije regionalnih tenzija. Zaista, NATO se angažovao na institualizaciji odnosa sa bivšim protivnicima, stvarajući nove mehanizme saradnje. Takođe je otpočeo velike unutrašnje reforme da prilagodi vojne strukture i sposobnosti i da opremi članice za nove zadatke, kao što je upravljanje kriznim situacijama, održavanje mira i operacije podrške miru, kako bi dodatno osigurao njihovu trajnu sposobnost da ispune osnovne odbrambene uloge. U odgovoru na ove bezbjedonosne izazove, NATO nije samo ostao čvrsta Alijansa sa odgovornošću za kolektivnu bezbijednost, već je takođe postao mjesto za partnerstvo kulturološki različitih država koje tijesno sarađuju u širem bezbjedonosnom opsegu.

1995

NAT

O s

e uk

ljuči

o u

prvu

op

erac

iju u

prav

ljanj

a kr

izni

m s

itua

cija

ma

© M

OD

UK

9/11


Strateški koncept, usvojen 1999. godine na samitu u Vašingtonu, koji je opisao buduće prijetnje kao “višesmjerne i često teške za predvidjeti” i posvetio posebnu pažnju prijetnjama koje predstavlja širenje oružja za masovno uništenje i sredstvima za njihovu isporuku. Takođe je jasno naglasio da bezbjedonosni interesi Alijanse mogu biti ugroženi ostalim prijetnjama šire prirode, kao što su terorističke aktivnosti, sabotaža i organizovani kriminal, kao i prekidanjem tokova ključnih resursa.

Događaji koji su uslijedili potvrdili su da su pretpostavke saveznika bile tačne. 11. septembra 2001, teroristi su koristili putničke avione, kao oružje za masovno uništenje ciljeva u SAD-u. Šokantna brutalnost napada i sredstva korišćena za njihovu realizaciju su potvrdili ranjivost demokratskih društava u odnosu na novu formu asimetričnog ratovanja. Narednog dana, kao čin solidarnosti, saveznici su aktivirali Član 5 Vašingtonskog sporazuma, odredbu o NATO kolektivnoj bezbijednosti, time potvrđujući da napad na jednu ili više država predstavlja napad na sve članice.

11 Septembar

NATO aktivira Član 5 po prvi put

u svojoj istoriji

2001

Ops

ežni

tero

rist

ički

nap

ad

na N

jujo

rk i

Vaši

ngto

n D

C


Alijansa je odmah nakon toga usvojila mjere podrške Sjedinjenim Američkim Državama. Ubrzo je, početkom oktobra, rasporedila plovila u Istočnom Mediteranu da presrijeću i pretražuju sumnjive brodove povezane sa terorističkim aktivnostima. Ova misija se nastavlja i danas kao Operacija aktivni napor, koja sada pokriva čitav Mediteran. Takođe, u okviru jedne od usvojenih mjera, pojedini saveznici su rasporedili snage u Avganistanu podržavajući SAD kao i vođene operacije protiv Al kaide – terorističke grupe odgovorne za napad 09.11. – i Talibana - režima koji je podržavao. Alijansa rukovodi misijom održanja mira, koja je uslijedila Međunarodnim snagama za bezbjedonosnu pomoć, od avgusta 2003.god.

Napadi 09.11. su praćeni ostalim napadima na teritoriji Alijanse, manje dramatičnog obima ali jednako opasnim. Ovi incidenti i ostali u drugim područijima su potvrdili NATO liderima značaj sveobuhvatnog dugoročnog angažovanja.

Strane su se dogovorile da će oružani napad na jednu ili više njih u Evropi ili Sjevernoj Americi biti smatran napadom na sve njih i shodno tome složile su se da, ako se takav napad dogodi, svaka od njih, vršeći pravo individualne ili kolektivne samoodbrane priznate Članom 51 Povelje Ujedinjenih nacija, će pomoći napadnutoj članici ili članicama, preduzimajući individualno i sa ostalim državama ugovornicama, one aktivnosti

koje su neophodne, uključujući korišćenje vojnih snaga, kako bi se obnovila i održala bezbijednost Sjeverno-atlantskog regiona.

Svaki takav vojni napad i sve mjere u vezi s njim preduzete će odmah biti prijavljeni Sasvjetu bezbijednosti. Ove mjere će biti obustavljene kada Savjet bezbijednosti preduzme neophodne mjere da obnovi i održi međunarodni mir i bezbijednost.

Član 5

Prvo, prijetnje transatlantskoj zajednici u XXI vijeku će biti rastući asimetrički u prirodi i sponzorisani od strane pod-državnih grupa prije nego od armija nacionalnih država. Da bi ih suzbili, savezničke vojske moraju biti više rasporedive, mobilne i efikasne.

Drugo, ove nove prijetnje mogu poticati izvan Evro-atlantskog područja. Iz tog razloga, NATO mora postati savez sa globalnim partnerima koji prepoznaju da se sa rizikom mora suočiti bez obzira odakle potiče.

Najzad, NATO se ne može suočavati sam sa ovim opasnostima. Trans-atlantski savez mora doprinijeti razvoju sveobuhvatnih političkih, ekonomskih i vojnih rješenja radeći zajedno sa nevladinim i međunarodnim organizacijama kao što su Ujedinjene nacije, Evropska unija, Organizacija za bezbijednost

i saradnju u Evropi. Samo takav pristup će uticati na ekonomske, kao i na političke i ideološke uzroke sukoba.

Uzimajući u obzir ove faktore, NATO lideri su otpočeli reformu aktivnosti i radnih procedura Alijanse. Ovo je rezultiralo brojnim inicijativama koje obuhvataju:


“ doprinijeti razvoju sveobuhvatnih političkih, ekonomskih i vojnih rješenja ”

Istovremeno, NATO je nastavio Evro-atlantske integracije upućujući pozive za članstvo u Alijansi i partnerskim programima, kako bi se proširile bezbjedonosne koristi na veći broj država.

stvaranje NATO snaga za odgovor – tehnološki napredne, fleksibilne, rasporedive, interoperativne i održive snage uključujući kopnene, pomorske i vazdušne elemente

usvajanje sveobuhvatnih političkih smjernica sa namjerom da se obezbijedi okvir za strateške prioritete Alijanse u narednih 10 do 15 godina

širenje operacija u Avganistanu kako bi se pokrila čitava država, kao i pomoć u vidu obučavanja bezbedonosnih snaga i radova na rekonstrukciji

Pomoć Vladi Iraka kroz obuku bezbjedonosnih snaga, kao i podrška Afričkoj uniji i pokretanje mjera protiv pirata

angažovanje na institucionalizaciji odnosa sa državama Srednjeg Istoka preko Instanbulske inicijative za saradnju

reformu vojno-komandne strukture

unapređenje sposobnosti u ključnim područjima za moderne vojne operacije kao što su strateški prevoz i vazduh-zemlja nadzor


NAT

O A

VAK

S le

tilli

ca

obez

bjeđ

uje

vazd

ušnu

kon

trol

u za

kl

jučn

e do

gađa

je i

kriz

ne s

itua

cije

© B

oein

g

Glavni učesnik u kriznim situacijama

P14 | Glavni učesnik u kriznim situacijama

Odmah nakon napada 11. septembra, Sjedinjene Američke Države su pokrenule operaciju Trajna sloboda, kontra-terorističku operaciju u Avganistanu, koja je zbacila represivni režim Talibana. Pojavila se zabrinutost da avganistanske bezbjedonosne snage ne mogu same stabilizovati državu. Stoga je organizovana i Konferencija u Bonu, u decembru 2001. godine, sa zahtjevom da Ujedinjene nacije (UN) odobre snage koje bi pomogle uspostavljanje i obuku bezbjedonosnih snaga. Rezolucija Savjeta bezbijednosti UN-a 1386 od 20. decembra 2001.god., je omogućila stvaranje Međunarodnih snaga za bezbjedonosnu pomoć (ISAF) i njihovo raspoređivanje u Kabulu i okolnim područjima. ISAF i avganistanske privremene vlasti – koje su prethodile kreiranju avganistanske nacionalne vlade – su dogovorile Vojno-tehnički sporazum u januaru 2002. godine kojim su precizirani zadaci ISAF-a.

Avganistan2003

NAT

O p

reuz

ima

odgo

vorn

ost

za I

SAF

u Av

gani

stan

u

© M

OD

Can

ada

Glavni učesnik u kriznim situacijama | P15

Na početku, ISAF nisu bile ni NATO niti UN snage već koalicija voljnih snaga raspoređena na osnovu autorizacije Savjeta bezbijednosti UN-a. Volonterske države su rukovodile ISAF-om na osnovu šesto-mjesečnih rotacija (inicijalno Velika Britanija, Turska, Njemačka i Holandija). Iako su ove misije ostvarile progres, bile su pogođene nedostatkom kontinuiteta dok, konačno, u avgustu 2003. godine, Alijansa nije preuzela stratešku komandu, kontrolu i koordinaciju misije, omogućavajući osnivanje trajnog ISAF Štaba u Kabulu.

“ ISAF tijesno sarađuje sa avganistanskom nacionalnom vladom ”

Na početku, mandat ISAF-a je bio limitiran na glavni grad Kabul i okolna područja, ali se polako širio da bi pokrio cijelu teritoriju Avganistana. Najprije se proširio na sjever, zapad, potom jug i najzad na istok države – najopasniji i najnestabilniji region Avganistana.

Glavna uloga ISAF-a je da pomogne avganistanskoj Vladi da proširi svoju vlast na teritoriji države i da obezbijedi sigurno okruženje. Da bi ispunio svoju ulogu, on pomaže u razvoju avganistanskih bezbjedonosnih snaga kroz obuku vojske i policije; identifikuje potrebe za rekonstrukcijom civilnih objekata, podržava vladu u razoružavanju ilegalnih naoružanih grupa i angažuje se u naporima za suzbijanje narkotika; podržava aktivnosti humanitarne pomoći.

On takođe nastoji da unaprijedi saradnju između civilnih i vojnih vlasti i da razvije više sistematski pristup za praktičnu saradnju. Da bi ilustrovali ovo, neki od Provincijskih rekonstrukcionih timova – male

grupe civilnog i vojnog osoblja odgovornih ISAF-u – rade na civilnim projektima širom države kao što su izgradnja škola i sirotišta, opravka puteva, uništavanje oružja, deminiranje, i slično.

ISAF tijesno sarađuje sa avganistanskom nacionalnom vladom. Tokom decembra 2003. i januara 2004.god., na primjer, pomogao je avganistanskim vlastima u stvaranju bezbjedonosnih uslova za održavanje ustavnog Loya Jirga, visokog savjeta, koji je usvojio avganistanski Ustav. U septembru 2006.god., NATO i Avganistan su izdali “Okvir trajne saradnje i partnerstva” koji se fokusira na promovisanje odbrambenih reformi, izgradnju odbrambenih institucija i interoperativnost avganistanske nacionalne armije i NATO članica. Štaviše, visoki NATO civilni predstavnici su definisali političke i vojne ciljeve Alijanse, radeći direktno sa avganistanskom vladom i ostalim međunarodnim organizacijama i održavajući kontakt sa susjednim državama.


Tokom raspada bivše Jugoslavije, NATO je vojno intervenisao da bi zaustavio sukob u Bosni i Hercegovini 1995.god., na Kosovu 1999.god., i u Bivšoj Jugoslovenskoj Republici Makedoniji (*) u 2001. godini.

U Bosni i Hercegovini, NATO saveznici su sproveli vazdušnu operaciju protiv snaga bosanskih Srba u avgustu i septembru 1995.god., Ova akcija je omogućila da se pomjeri balans snaga između strana na terenu i da se ubijede lideri bosanskih Srba da prihvate mirovno rješenje, koje je dogovoreno u Dejtonu, drzavi Ohajo. NATO mirovne snage su raspoređene u Bosni i Hercegovini u decembru 1995. pod nazivom Implementacione snage (IFOR). IFOR su zamijenile Stabilizacione snage (SFOR), koje su 10 godina kasnije, u decembru 2005.god., uspješno okončale svoj mandat. Mandat očuvanja mira je povjeren Evropskoj uniji.

Balkan

NATO je vodio desetogodišnje

mirovne operacije u Bosni i Hercegovini

© B

elgi

an M

OD


“ stvorio stabilno okruženje za budući razvoj Kosova ”

NATO vojna intervencija na Kosovu je uslijedila nakon višegodišnje eskalacije nasilja i ponovljenih kršenja rezolucija Savjeta bezbijednosti UN-a od strane Beograda, koje su pozivale na okončanje represije prema populaciji kosovskih Albanaca. U martu 1999., Alijansa je odlučila da pokrene vazdušnu kampanju protiv vojnih i para-vojnih struktura jugoslovenske vlade odgovorne za represiju. Odluka je donesena nakon što su iscrpljene ostale opcije i propali mirovni pregovori da se prevaziđe nekoperativnost Beograda.

Vazdušni udari su trajali 78 dana i rezultirali su prekidom vojnih aktivnosti zaraćenih strana; povlačenjem sa Kosova Jugoslovenske vojske, srpske policije i paravojnih formacija; sporazumom o međunarodnom vojnom prisustvu na Kosovu; dogovorom o bezuslovnom i bezbjednom povratku izbjeglih i raseljenih lica; i potvrdom spremnosti svih strana da rade na političkom dogovoru za Kosovo.

Mandat NATO-vođenih kosovskih snaga (KFOR) je uslijedio kao rezultat Vojno-tehničkog sporazuma potpisanog između NATO-a i jugoslovenskih oficira i Rezolucije Savjeta bezbijednosti UN-a 1244, od juna 1999.

godine. KFOR je bio odgovoran za sprečavanje eskalacije novih sukoba, uspostavljanje bezbjednog okruženja i demilitarizaciju Oslobodilačke vojske Kosova. Nadalje, KFOR potpomaže međubnarodne humanitarne napore i radi zajedno sa međunarodnom civilnom misijom, UN, Privremenom administrativnom misijom na Kosovu (UNMIK), kako bi stvorio stabilno okruženje za budući razvoj Kosova.

Nakon Deklaracije o nezavisnosti 17. februara 2008.god., NATO je potvrdio da će KFOR ostati na Kosovu na osnovama Rezolucije Savjeta Bezbijednosti UN-a 1244, sve dok Savjet bezbijednosti UN-a ne odluči drugačije. Ovaj stav je ponovljen od strane NATO lidera na samitu u Strazburu/Kilu u aprilu 2009. god. Oni su uz to izjavili da Alijansa ostaje u potpunosti posvećena podršci uspostavljanju dogovorenih multietničkih struktura na Kosovu. Oni su pozdravili početak Misije vladavine zakona Evropske unije na Kosovu (EULEX) i dosadašnji napredak u primeni postojećih obaveza u pogledu standarda, a naročito onih koji se odnose na vladavinu zakona, zaštitu etničkih manjina i istorijskih i religijskih mesta, kao i na borbu protiv kriminala i korupcije.


U avgustu 2001.god., predsjednik Bivše Jugoslovenske Republike Makedonije (*) je zatražio NATO podršku za razoružanje grupa etničkih Albanaca koje su mogle destabilizovati državu. NATO je prihvatio poziv, pod uslovom da vlada usvoji određena manjinska prava. Predstavnici etničke albanske zajednice i vlade su dogovorile političko rješenje, uz posredovanje specijalnih predstavnika različitih međunarodnih organizacija, uključujući NATO, kao i SAD. Ovo je otvorilo put za raspoređivanje 3 500 NATO trupa u tridesetodnevnoj misiji razoružanja etničkih Albanaca na dobrovoljnoj osnovi.

Na zahtjev Skoplja, NATO trupe su ostale u državi obezbjeđujući zaštitu posmatračima Evropske unije i Organizacije za bezbijednost i saradnju u Evropi do kraja marta 2003.god., kada je misija preuzeta od strane Evropske unije. Ove inicijative su potpomogle suzbijanje građanskih sukoba i pripremile teren za pomirenje i obnovu države.

Sa ciljem snaženja dugoročne stabilnosti na Balkanu, NATO nastoji da integriše države regiona u Evro-atlantske strukture. Albanija i Hrvatska su se pridružile NATO-u 1. aprila 2009. god.; Bivša Jugoslovenska Republika Makedonija (*) je kandidat za NATO članstvo; Bosna i Hercegovina, Crna Gora i Srbija su postale NATO partneri 14. decembra 2006. godine.

“ Sa ciljem snaženja dugoročne stabilnosti na Balkanu, NATO nastoji da integriše države regiona u Evro-atlantske strukture ”


Pokrenuta nakon napada 11. septembra, Operacija aktivni napor je operacija pomorskog nadzora vođena od NATO pomorskih snaga da otkrije, spriječi i zaštiti Mediteran od terorističkih aktivnosti. NATO plovila raspoređena su u Istočnom Mediteranu i počela su patrolirati područjem već 6. oktobra 2001.god. Ocijenjena uspješnom, operacija je proširena na Gibraltarski moreuz početkom 2003.god., i potom na čitav Mediteran godinu dana kasnije, u martu 2004.god.

Iako je operacija ograničena na aktivnosti povezane sa terorizmom, imala je pozitivan uticaj na ukupnu bezbijednost Mediterana i trgovačke i ekonomske aktivnosti.

Mediteran

Adenski zalivRastući broj pirata u Adenskom zalivu i u blizini Roga Afrike preti da ugrozi međunarodne humanitarne napore u Africi i da, na još višem nivou, u tom području prekine ključne pomorske veze i oslabi ekonomske interese.

NATO aktivno pomaže u povećanju bezbjednosti sprovođenjem operacija protiv pirata u tom području: operacija „Saveznički davalac” (2008) i operacija „Saveznički zaštitnik” (2009). Razmatra se eventualna dugoročna uloga u borbi protiv pirata u punom skladu sa odgovarajućim rezolucijama Savjeta bezbjednosti UN i uz sprovođenje mjera protiv pirata od strane drugih faktora, uključujući i Evropsku uniju.


© E

U

Darfur izbjeglice

Prva misija NATO-a na afričkom kontinentu bila je podrška Misiji Afričke unije u Sudanu (AMIS).

Stanovnici Darfur provincije u Sudanu su bili žrtve brutalnog građanskog rata od 2003. godine. Sukob je uzrokovao humanitarnu krizu koja je dovela do ubijanja desetina hiljada i raseljavanja miliona ljudi. Na zahtjev Afričke unije (AU), NATO je otpočeo sa pružanjem podrške AMIS-u od jula 2005. godine sve do okončanja misije 31.decembra 2007.god., Kada je misija postala zajednička UN-AU, u januaru 2008. godine, NATO je potvrdio spremnost da razmotri dodatne zahtjeve za podršku.

U junu 2007.god., NATO je prihvatio zahtjev Afričke unije za pružanje podrške u strateškom vazdušnom transportu i raspoređivanju trupa misije u Somaliji (ANISOM). Ta država je bez funkcionalne vlade od 1991. godine i godinama je patila od sukoba zaraćenih grupa, gladi i bolesti.

NATO pruža i podršku u izgradnji kapaciteta dugoročnih mirovnih sposobnosti Afričke unije, naročito Afričkim rezervnim snagama, takođe na osnovu zahtjeva AU.

Da bi se obezbijedila maksimalna sinergija i efikasnost, NATO pomoć je tijesno koordinirana sa ostalim međunarodnim organizacijama – uglavnom sa Ujedinjenim nacijama i Evropskom unijom – takođe i sa bilateralnim partnerima.

Podrška Afričkoj uniji

Stabilnost Iraka je ključni strateški interes NATO-a, koji pruža podršku Iračkoj Vladi kroz NATO Misiju obuke-Irak (NTM-I) od 2004. godine. NATO i Irak su takođe dogovorili dugoročnu saradnju formalizujući dogovor odobravanjem predloga za Okvir strukturne saradnje.

NATO pomaže državi da obezbijedi sopstvenu bezbijednost kroz obuku iračkog vojnog osoblja u i izvan Iraka; pomaže razvoj državnih bezbjedonosnih institucija; i koordinira isporuke opreme donirane od pojedinih NATO članica; uopšteno, obezbjeđuje podršku odbrambenoj reformi u Iraku.

Sardanja sa Irakom se odvija u skladu sa Rezolucijom Savjeta bezbijednosti UN-a 1546, koja je zahtijevala podršku i pomoć međunarodnih i regionalnih organizacija kako bi se odgovorilo potrebama bezbijednosti i stabilnosti iračkog naroda, nakon prethodno upućenog apela Vlade Iraka.

Pomoć Iraku


Šire aktivnosti NATO-a“ veći dio aktivnosti Alijanse nije u fokusu javnosti ”

Pokrivanje NATO-a od strane medija je neizbježno fokusirana na visoku diplomatiju, samite Alijanse i vojne kampanje. Ipak, veći dio aktivnosti Alijanse nije u fokusu javnosti. NATO je uključen, na dnevnoj osnovi, u različite projekte koji pomažu da se unaprijedi evropsko bezbjedonosno okruženje. Ovo podrazumijeva pomoć u vojnim reformama u Istočnoj Evropi, izgradnja programa za prekvalifikaciju bivših vojnih oficira za civilni život i pružanje pomoći u deminiranju i rashodovanju skladišta sa zastarelim naoružanjem.

NATO aktivno koordinira humanitarnu pomoć. Otvoren je Evro-atlantski centar za koordinaciju pomoći u katastrofalnim situacijama (EADRCC) 1999. godine, kroz koji se koordinira hitna i humanitarna pomoć od NATO i partnerskih država u slučaju prirodnih ili ljudskim faktorom izazvanih katastrofa. Na primjer, NATO je pružio pomoć žrtvama poplava nakon uragana Katrina u Sjedinjenim Državama

u septembru 2005.god. Mjesec dana potom, razorni zemljotres u Pakistanu je ubio 73 000 ljudi dok je 4 miliona ostalo bez krova nad glavom. Sjeverno-atlantski savjet se saglasio da pruži pomoć preko EADRCC-a. U više navrata, EADRCC je mobilisao resurse za pomoć državama u Evro-atlantskom regionu, koje su bile pogođene poplavama, šumskim požarima ili zemljotresima.

NATO ima naučni program koji stimuliše praktičnu saradnju u bezbjedonosno povezanim pitanjima u domenu civilne nauke, okruženja i tehnologije. NATO program Nauka za mir i bezbijednost (SPS) nastoji da razvije preporuke i validna rješenja za brojne probleme, težeći da odgovori specifičnim zahtjevima učesnica. Naučnici NATO članica, partnera i država Mediteranskog dijaloga učestvuju o ovim aktivnostima, koje efikasno doprinose ukupnoj bezbijednosti olakšavajući saradnju, razmjenu informacija i izgradnju kapaciteta.

Širenje partnerstva

P22 | Širenje partnerstva

NATO partneri

Od kraja Hladnog rata, NATO je preduzeo brojne inicijative da ojača bezbijednost i stabilnost kreiranjem institucija za dijalog, jačanjem povjerenja i saradnje. Uspostavio je odnose sa bivšim protivnicima, kao i sa evropskim državama, susjednim državama u širem mediteranskom regionu i državama Srednjeg Istoka.

Prvi korak u ovom smjeru je bilo uspostavljanje Sjeverno-atlantskog savjeta za saradnju 1991. godine. Promjenom naziva u Evro-atlantski partnerski savjet, ovo je postao i glavni forum za konsultacije i saradnju između NATO država i nečlanica u Evro-atlantskom području.

NATO je pokrenuo inicijativu poznatiju kao Partenrstvo za mir (PzM) 1994. godine. Ovo je program osmišljen da pomogne državama učesnicama u restruktuiranju njihovih oružanih snaga i omugući im da one imaju odgovarajuću ulogu u demokratskom društvu i da učestvuju u NATO vođenim operacijama za podršku miru. Program pruža mogućnost praktične saradnje u različitim oblastima, omogućavajući individualnim državama da definišu svoje učešće shodno njihovim specifičnim bezbjedonosnim potrebama i interesima. Spektar aktivnosti je ogroman, pokrivajući područja kao što su reforma odbrane, upravljanje kriznim situacijama, planiranje u civilnim kriznim situacijama, saradnja u oblasti nauke, obrazovanje i obuka i bezbjedno uništavanje municije i malog i lakog naoružanja.

“ kreiranjem institucija za dijalog, jačanjem povjerenja i saradnje ”

Širenje partnerstva | P23

“ Rusija i Ukrajina su bile među brojnim državama koje su se obavezale na saradnju u partnerskim aktivnostima sa NATO-m od prvog dana ”Rusija i Ukrajina su bile među brojnim državama koje su se obavezale na saradnju u partnerskim aktivnostima sa NATO-m od prvog dana. Tokom 1997.god., saradnja je formalizovana potpisivanjem bilateralnih ugovora između ovih država i NATO-a. NATO-Rusija - Stalni zajednički savjet i NATO-Ukrajina Komisija su uspostavljeni kao sredstva za olakšanje redovnih konsultacija i diskusije o bezbjedonosnim pitanjima i u cilju razvijanja praktične saradnje u širokom spektru područja.

Od tog trenutka, i nakon terorističkih napada 11. septembra, koji su potvrdili potrebu jedinstvenog međunarodnog djelovanja u odnosu na nove bezbjedonosne izazove, saveznici i Rusija su uspostavili dublje i bliže odnose. Oni su osnovali NATO-Rusija Savjet (NRC) 2002. godine, kojim predsjedava generalni sekretar, u kojem sve NRC države ravnopravno učestvuju i odluke se donose konsenzusom, njime je zamijenjen NATO-Rusija Stalni zajednički savjet. NRC je identifikovao borbu protiv terorizma, upravljanje krizama i ne-proliferaciju oružja za masovno uništenje kao ključne oblasti saradnje.

Odnosi NATO-a i Ukrajine su se progresivno razvijali tokom godina. Značajan aspekt je podrška NATO-a i pojedinačnih saveznika ukrajinskim reformskim naporima, naročito u sektorima odbrane i bezbijednosti. Ove reforme su ključne za demokratski razvoj države i realizaciju njenog cilja da bude više integrisana u Evro-atlantske strukture. Intenzivni dijalog je pokrenut sa Ukrajinom u odnosu na njene aspiracije za članstvo i povezane reforme u 2005. godini. U 2008. godini, NATO članice su se saglasile da će ta država postati članica NATO-a.

Odnosi sa Rusijom i Ukrajinom


Inicijativa PzM je dopunjena 1995. godine uspostavljanjem Mediteranskog dijaloga sa 6 država – Egiptom, Izraelom, Jordanom, Marokom i Tunisom – u širem mediteranskom regionu. Program, kojem se pridružio i Alžir 2000.god., je usmjeren na stvaranje dobrih odnosa i unapređenje međusobnog razumijevanja sa državama mediteranskog područja, kao i na promovisanje regionalne bezbijednosti i stabilnosti. Tokom 2004. godine, dijalog je unaprijeđen u stvarno

partnerstvo i promovisanje veće praktične saradnje, kroz pomoć u reformi odbrane, saradnju u oblasti bezbijednosti granica, mjere za unapređenje interoperativnosti, i slično. Unaprijeđeno partnerstvo je takođe fokusirano na borbu protiv terorizma. Neke od država inicijative su opredijelile trupe u NATO-vođenim operacijama za podršku miru na Balkanu i učestvuju u Operaciji aktivni napor.

Mediteranski dijalog“ stvaranje dobrih odnosa i unapređenje međusobnog razumijevanja sa državama mediteranskog područja ”

saradnja sa državama Mediteranskog dijaloga tokom NATO vježbi


“ Inicijativa ima za cilj promovisanje praktične bilateralne saradnje sa zainteresovanim državama u regionu ”

Inicijativa instanbulske saradnje

Pokretanje Inicijative instanbulske saradnje (ICI) 2004. godine je pokazalo spremnost Alijanse da se približi državama Srednjeg Istoka koje nisu uključene u Mediteranski dijalog. Inicijativa ima za cilj promovisanje praktične bilateralne saradnje sa zainteresovanim državama u regionu u oblastima kao što su borba protiv terorizma, upravljanje krizama, planiranje u civilnim kriznim situacijama i kontrola granica. Bahrein, Katar, Kuvajt i Ujedinjeni Arapski Emirati su trenutno članice innicijative.


Kako bezbjedonosne prijetnje postaju više nepredvidive u prirodi, namjeri i porijeklu, NATO je proširio opsege svog partnerstva. Uputio je apel globalnim partnerima za pomoć u suzbijanju globalnih prijetnji koje su se pojavile početkom ovog vijeka. Ove takozvane “kontakt države”, koje nisu ni članice ni partneri Alijanse, obuhvataju zemlje kao što su Japan, Novi Zeland, Australija i Južna Koreja.

NATO takođe ima odnose sa ostalim međunarodnim organizacijama koje imaju komplementarnu ulogu u promovisanju mira i bezbijednosti. U kontekstu operacija za upravljanje kriznim situacijama, NATO sarađuje sa organizacijama koje posjeduju mehanizme za obezbjeđivanje održivog mira kroz politički, ekonomski i socijalni razvoj. One obuhvataju Ujedinjene nacije, Evropsku uniju, Organizaciju za bezbijednost i saradnju u Evropi, kao i ostale institucije kao što su EUROCONTROL i Međunarodni komitet crvenog krsta.

Saradnja sa globalnim partnerima i ostalim međunarodnim organizacijama

brojne takozvane kontakt države, kao što je Novi Zeland, učestvuju u ISAF-u


“ komplementarnu ulogu u promovisanju mira i bezbijednosti ”

Osim i iznad ovih institucionalnih veza, transatlantski odnosi između evropskih članica NATO-a i Sjedinjenih Američkih Država čine odnose Alijanse sa Evropskom unijom posebnim. Kao i svaki konstruktivan odnos, on se razvijao kao odgovor na promjenu spoljašnjih okolnosti. Bez praćenja istorije transatlantskih odnosa od kraja II Svjetskog rata, važno je ipak istaći da su evropske NATO članice bile visoko zavisne od Sjedinjenih Američkih Država u neposrednom poslijeratnom periodu, u pogledu bezbijednosti i privrednog rasta. Tokom godina intervencije, Evropa je jačala i postajala jedinstvenija. Evropska unija je otpočela da razvija zajedničku spoljnu i bezbjedonosnu politiku početkom 9-ih i postepeno pozicionirala Evropu kao važnog činioca u međunarodnim odnosima. U decembru

1999.god., Evropska unija je odlučila da razvije kapacitete za preuzimanje zadataka upravljanja kriznim situacijama i preduzela korake na stvaranju neophodne političke i vojne strukture. Ovo je omogućilo da Evropska unija preuzme dvije NATO misije na Balkanu, nekoliko godina kasnije.

Proces je olakšan “Berlin plus” aranžmanima, koji čine mogućim da Evropska unija ima pristup NATO sredstvima i sposobnostima za EU-vođene operacije, kada NATO, kao cjelina, nije angažovan. To je sada osnova saradnje Evropske unije i NATO-a i dovela je do predaje NATO misija u Bivšoj Jugoslovenskoj Republici Makedoniji (*) krajem marta 2003. godine i u Bosni i Hercegovini u decembru 2004. godine.

P28 | Nastavljanje politike otvorenih vrata

Tokom relativno rane faze razvoja, članice-osnivači Alijanse – Belgija, Kanada, Danska, Francuska, Island, Italija, Luksemburg, Holandija, Norveška, Portugal, Velika Britanija i Sjedinjene Američke Države – proširile su članstvo u Organizaciji i uključile Grčku i Tursku (1952) i Njemačku (1955). Nekoliko decenija kasnije, Španija se pridružila savezu 1982. godine.

Naredna runda proširenja je otpočela nakon kraja Hladnog rata, kada su brojne centralno-evropske države odlučile da njihovi budući bezbjedonosni interesi mogu najbolje biti ispunjeni pridruživanjem NATO-u i kada su jasno iskazale namjeru da traže članstvo. Tri bivše partnerske države – Republika Češka, Mađarska i Poljska – su postale članice

u martu 1999.god., time je savez dostigao broj od 19 država članica. Krajem marta 2004., uslijedio je najveći talas NATO proširenja, još sedam država – Bugarska, Estonija, Letonija, Litvanija, Rumunija, Slovačka i Slovenija – se pridružilo Alijansi. Nedavno, u aprilu 2009.god., Albanija i Hrvatska su postale članice. Bivša Jugoslovenska Republika Makedonija (*) će takođe biti pozvana da pristupi Organizaciji čim pitanje imena države bude razriješeno.

Vrata NATO-a ostaju otvorena. Intenzivni dijalog o aspiracijama za članstvo i povezanim reformama je u toku sa Gruzijom i Ukrajinom. Saveznički lideri su se 2008. godine složili da će ove dvije države postati članice NATO-a.

Proces koji je u toku

Nastavljanje politike otvorenih vrata

Nastavljanje politike otvorenih vrata | P29

Sedam članica koje su se pridružile NATO-u 2004. godine i one koje su potom postale članice, koristile su prednosti Akcionog plana za članstvo, pokrenutog 1999.god, koji pomaže zainteresovanim partnerskim državama da se pripreme za članstvo. Plan pruža praktične savjete i konkretnu pomoć kandidatima za članstvo. Od država kandidata za članstvo se očekuje da ispune određene ključne zahtjeve, uključujući funkcionalni demokratski politički sistem zasnovan na tržišnoj ekonomiji; adekvatan odnos prema manjinskim narodima; posvećenost mirnom rješavanju nesporazuma sa susjedima; sposobnost i spremnost da se pruži vojni doprinos Alijansi; i posvećenost demokratskoj kontroli oružanih snaga. Učešće u planu ne daje garancije za buduće članstvo, ali pomaže državama da prilagode njihove vojne snage i da se pripreme za obaveze i odgovornosti koje bi članstvo u Alijansi donijelo.

NATO ne radi na regrutovanju novih članica, ipak saveznici ostaju posvećeni razmatranju zahtjeva za članstvo demokratskih država, koje dijele vrijednosti Alijanse i mogu doprinijeti njenim osnovnim ciljevima. NATO vlade su jasno stavile do znanja da proširenje Alijanse nije sam sebi cilj, već sredstvo za dalje proširenje NATO bezbijednosti i stabilnosti cijele Evrope. Proces proširenja pomaže da se spriječe sukobi, jer perspektiva članstva služi kao podsticaj kandidatima za članstvo da razriješe nesporazume sa susjedima i nastave sa reformama i demokratizacijom. Nadalje, nove članice ne mogu samo da uživaju koristi od članstva, one moraju biti sposobne da doprinesu ukupnoj bezbijednosti svih država članica. Drugim riječima, one moraju biti istovremeno i pružaoci i korisnici bezbijednosti.

Akcioni plan za članstvo “ istovremeno i pružaoci i korisnici bezbijednosti ”

P30 | Nove sposobnosti za nove izazove

Bezbjedonosni izazovi sa kojim se suočava današnje društvo zahtijevaju snage koje su opremljene i strukturirane da rješavaju prijetnje kao što su terorizam, širenje oružja za masovno uništenje i nestabilnosti koje potiču od propalih ili država koje se urušavaju.

Početkom 90-ih, NATO je već otpočeo sa procjenom vojnih sposobnosti, sa ciljem pomjeranja od statične formacije Hladnog rata ka više mobilnim snagama neophodnim za operacije upravljanja kriznim situacijama. Događaji od 11. septembra su ubrzali ovaj proces. Na samitu u Pragu, održanom 2002.god, NATO lideri su uveli značajne reforme koje će će dramatično preurediti NATO vojne potencijale. Oni su identifikovali posebna područja za poboljšanje, osnovali NATO Snage za odgovor i preuredili vojnu komandnu strukturu, u naporu da se omogući bolja sposobnost da se odgovori na različite bezbjedonosne prijetnje u i izvan Evro-atlantskog područja.

“ NATO lideri su uveli značajne reforme koje će će dramatično preurediti NATO vojne potencijale ”

Nove sposobnosti za nove izazove

Nove sposobnosti za nove izazove | P31

U Pragu, osam specifičnih oblasti je identifikovano kao područja gdje hitno moraju da budu razmotreni evidentni nedostaci. Obuhvaćena su bitna pitanja kao što je strateški vazdušni i pomorski prevoz; hemijska, biološka i nuklearna odbrana; i vazduh-zemlja nadzor. Saveznici su se obavezali da obezbijede ove sposobnosti, koje su ključne da bi Alijansa bila u mogućnosti da odgovori na nove prijetnje. Od samita u Pragu, NATO je ispitao ostale oblasti koje zahtijevaju modernizaciju, naročito u domenu borbe protiv terorizma.

Cilj NATO Snaga za odgovor (NRF) je da se stvori sposobnost za brzi odgovor na razne vidove kriznih situacija širom svijeta, koje će djelovati kao prethodnica i koje mogu biti pojačane dodatnim trupama u kasnijoj fazi. Zasnovane na principu da mogu biti dopunjene po potrebi, ovo su multinacionalne snage koje čine komponente kopnenih, pomorskih i specijalnih snage koje mogu otpočeti sa raspoređivanjem u kratkom roku i do 5 dana od primljene obavijesti i koje mogu da održavaju sebe u operacijama do 30 dana, ili duže ukoliko se vrši njihovo dopunjavanje.

Elementi NRF-a su već bili raspoređeni u Sjedinjenim Američkim Državama nakon što je uragan Katrin pogodio Njuorleans i okolna područja u septembru 2005., i u Pakistanu posle razornog zemljotresa koji se dogodio 8 oktobra 2005. godine.

Osim rasporedivosti i visoko-borbene spremnosti, NRF je efikasna smjernica NATO transformacionih napora. Obučava osoblje da funkcioniše u visoko zahtjevnom okruženju, koristeći nove tehnologije u multinacionalnom kontekstu. Ovakav kvalitet obuke je iskustvo koje svaki od učesnika stiče, stvarajući katalizator za promjene u nacionalnim snagama, kao i u multinacionalnim formacijama.

Modernizacija vojnih sposobnosti

NATO Snage za odgovor

Racionalizovanje komandne strukture Prilagođavajući se post hladno-ratovskom bezbjedonosnom okruženju, NATO je prilagodio svoju komandnu strukturu kako bi podržao manje, fleksibilnije i mobilnije snage. Radikalno je smanjio broj štabova i, još značajnije, povjerio ulogu vodećih NATO transformacionih napora strateškoj komandi sa bazom u SAD-u, Združena komanda transformacije (prethodno Združena komanda Atlantik). Strateška komanda bazirana u Evropi je postala odgovorna za sve NATO opepracije i sada je poznata kao Združena komanda operacija.

Reforma vojne komandne strukture je proces koji se odvija, koji NATO redovno provjerava.

Dinamika organizacije

P32 | Dinamika organizacije

Jedan od ključnih preduslova trajnosti Alijanse je njen proces donošenje odluka zasnovan na konsenzusu. Ovo podrazumijeva da sve odluke moraju biti donijete jednoglasno. Kao rezultat toga, produžene konsultacije i rasprave su često neophodne prije donošenja neke važne odluke. Iako se ovaj sistem može činiti sporim i kompleksnim spoljnom posmatraču, on ima dvije glavne prednosti. Prvo, suverenitet i nezavisnost svake države članice se poštuje. Drugo, kada je odluka donesena, ona ima punu podršku svih država članica i njihovu obavezu da je implementiraju.

U nekim slučajevima, postoji neslaganje, kao što je to bio slučaj na proljeće 2003. godine kada su države imale različitu procjenu prijetnji koje je predstavljao režim Sadama Huseina u Iraku. Dok različiti nacionalni stavovi podrazumijevaju da se saveznici neće uvijek složiti o aktivnostima koje treba preduzeti, svrha NATO-a je da olakša konsultacije i raspravu između njih da bi konsenzus bio postignut kada god je to moguće.

Donošenje odluka konsenzusom

Dinamika organizacije | P33

Glavni učesnici

Najvažniji sudionici u NATO-u su države članice koje, kao takve, čine samu Organizaciju. One su predstavljene na svim komitetskim nivoima. Iz tog razloga, u okviru NATO Štaba u Briselu, svaka država ima stalnog predstavnika u rangu ambasadora, kojeg u radu podržavaju nacionalne delegacije sastavljene od diplomatskog osoblja i odbrambenih savjetnika, koji prisustvuju komitetskim sastancima ili obezbjeđuju da nacionalni eksperti uzmu učešće u njihovom radu.

Glavno tijelo za donošenje političkih odluka u NATO-u je Sjeverno-atlantski savjet koji se sastaje na nivou ambasadora najmanje jednom sedmično. Takođe se održavaju redovni sastanci Savjeta na nivou ministara inostranih poslova, ministara odbrane i, povremeno, šefova država i vlada. Sjeverno-atlantski savjet, zajedno sa dva odbrambeno-povezana tijela – Komitetom za planiranje odbrane i Grupom za nuklearno planiranje – je na čelu kompleksnog komitetskog sistema. U okviru ovog sistema, Vojni komitet je odgovoran za pružanje vojnih savjeta ovima trima glavnim tijelima i daje strateškim komandama smjernice o vojnim pitanjima. Kao takav, posjeduje specijalni status kao visoka vojna vlast u NATO-u.

NATO ima generalnog sekretara koji je postavljen na period od približno četiri godine. On ili ona je visoki državni zvaničnik iz jedne od država članica. Generalni sekretar predsjedava sastancima Sjeverno-atlantskog savjeta i ostalim značajnim NATO tijelima i pomaže u postizanju konsenzusa među članicama. Rukovodeći dnevnim aktivnostima Alijanse, on ili ona ima podršku međunarodnog osoblja ili stručnjaka i službenika svih NATO država.

NATO ne posjeduje sopstvene oružane snage. Većina raspoloživih NATO snaga ostaje pod punom nacionalnom komandom i kontrolom sve do trenutka kada su od država članica raspoređene da preduzmu zadatke koji mogu biti u oblasti kolektivne odbrane ili novih misija kao što su misije očuvanja mira. Ukratko, NATO je forum koji okuplja države koje su spremne da integrišu njihove snage i da se angažuju u multinacionalnim aktivnostima tokom određenog perioda. Njegove političke i vojne strukture pružaju napredno planiranje neophodno da omogući nacionalnim snagama sprovođenje ovih zadataka, kao i organizacione aranžmane neophodne za zajedničku komandu, kontrolu, obuku i vježbe.

“ Glavno tijelo za donošenje političkih odluka u NATO-u je Sjeverno-atlantski savjet ”

Pogled u budućnostNa početku tvorevina perioda Hladnog rata, Alijansa je na sebe preuzela nove i opsežne zadatke od nestanka podjele Evrope. Ona se otvorila prema Istočnoj Evropi, primila nove članice i stvorila mrežu partnerstva koja se proteže čak od Centralne Azije. Ona je takođe angažovana u operacijama upravljanja kriznim situacijama kako bi spriječila nasilje izazvano regionalnim i etničkim sukobima u Evropi, i, od nedavno, izvan Evro-atlantskog područja.

Nakon Hladnog rata pokazalo se da je svijet kompleksnije bezbjedonosno okruženje – trend koji će se najvjerovatnije nastaviti i u 21 vijeku. Strateški koncept Alijanse, dogovoren 1999. godine, je predvidio mnoge od prijetnji i izazova novog bezbjedonosnog okruženja.

Od terorističkih napada 11. septembra 2001.god., Alijansa je preusmjerila svoje napore na prilagođavanje realnosti asimetričnih prijetnji. Ona usvaja širi i ambiciozniji pristup bezbijednosti daljim produbljivanjem i širenjem partnerstva, modernizovanjem snaga i pružanjem pomoći u kriznim područjima koja su nova za Organizaciju. Generalno, ona ubrzava svoju transformaciju da bi razvila nove političke odnose i ojačala operacione sposobnosti kako bi odgovorila na rastući globalizovan svijet sa više izazova, u korist odbrane članica i mira i bezbijednosti.

Pogled u budućnost | P35

NATO Odsjek za javnu diplomatiju1110 Brisel – BelgijaWebsite: www.nato.intEmail: [email protected]

NATO Public Diplomacy Division1110 Brussels - BelgiumWebsite: www.nato.intEmail: [email protected]

ZAJEDNO ZA BEZBIJEDNOST

06/2

009

- M

ON

Documents

ZAJEDNO ZA BEZBIJEDNOST Uvod u NATO · stabilizaciju privreda Zapadne Evrope. Prihvatajući princip kolektivne bezbijednosti, NATO je dopunio Prihvatajući princip kolektivne bezbijednosti,