BİLİM NEDİR?

• “Evrenin ya da olayların bir bölümünü konu olarak seçen.deneysek yöntemlere ve gerçekliğe dayanarak yasalar çıkarmaya çalışan düzenli bilgi.”

• Bilim,yüzyıllar sürem bilimsel bilgi üretme sürecinde kendi niteliğini,geleneklerini ve standartlarını koymuştur.Çağdaş bilimin dört önemli niteliği:çeşitlilik,süreklilik.yenilik ve ayıklanmadır.

Buluşlar medeniyetlerin bulundukları bölgelerin ihtiyaçlarına göre ortaya çıkar.

Buluşların Serüveni• TEKERLEK• Kesilen ağaç kütüklerinin

yuvarlandığının görülmesi tekerleğin atası sayılır.Bundan sonra insanlar yavaş yavaş geliştirerek tekerleği bulmuşlardır.Bu icat 5000 yıl önce mezopotamya da ortaya çıkmıştır.

• Tekerleğin bulunması ulaşımda köklü bir değişikliğe neden olmuştur.Böylece göç ederlerken insanlar için zorunlu bir icat olmuştur.

• Barut:• Barutun ilk ortaya çıkışı Çin medeniyeti tarafından

olduğu bilinmektedir.Talas savaşı ile Müslümanlara ordanda Avrupa ya geçmiştir.Barut sayesinde ilerde Derebeyliklerin yıkılması şatolarını yıktılar, böylece Avrupa’da derebeylerin egemenliklerine son veren krallar siyasi güçlerini artırdılar.Barut her alanda kullanılmaktadır.

• M.Ö 1300’e doğru Çinliler ve Mısırlılar kandillerde yakılan yağdan çıkan ısı suyla ve bitki zamklarıyla karıştırarak mürekkebi buldular.

• İlk çağlarda kullanılan mürekkep,parşömen üzerine yazmak için deriye silinmesi kolay olmayan,özel dayanıklı bir mürekkepti.Eski mürekkebin önemli bir özelliği yazının renginin yazarken çok soluk olması ve daha sonrasından kendi kendine kararmasıydı.

Mum

• Günümüzden yaklaşık 2000 yıl önce ortaya çıkmıştır.Mumun çevresi balmumuyla ya da don yağıyla sarılmış bir fitilden oluşur, yakılan fitilin balmumun ya da don yağının bir bölümünü eritir; böylece fitil yanarak sürekli ışık saçar.

• 19.yy kadar önemli ışık kaynaklarından olmayı sürdürmüştür.

Cam• Camın hammaddesi kumdur.Kumun yapısında bulunan

silisyum dioksit, yüksek sıcaklıkta erir.• Camın hafif olması ve aydınlığı sağlaması yanında estetik

olması da kullanım alanı her alanda etkili olarak cam kullanılır.• Mezopotamya’da bulunan ilk cam örnekleri tarihi MÖ kadar

dayanır.Suriyeli cam ustaları Cam üfleme tekniğini kullanmışlarıdır.Türklerde cam sanatı Selçuklularla beraber başladı Türkiye de ilk cam fabrikası 1934 yılında Paşabahçe’de kurulmuştur.

Yazının Bulunması

• İnsanların geleceklerine iz bırakma tutkuları M.Ö’lere kadar dayanmaktadır.İnsanların mağara duvarlarına çizilen hayvan bitki vb. resimleriyle başlamıştır.Yazının bulunmasıyla birlikte altına alınmıştır.

• Yazının ilk olarak Sümer rahipleri tarafından kullanıldığı bilinmektedir.Yumuşak kil üzerine sivriltilmiş uçlu kamuş parçaları ile şekiller çizerek gerçekleştirlmiştir.Kullanılan kil tabletin kızgın fırınlarda pişirilmesi üzerine ise kalıcı yazı elde edilmiştir.

• Sümerlilerde yazının ilk yaygın örnekleride genelde günlük hayatta karşılarına çıkan şekilleri resmetmişlerdir.

• Alfabenin evrimi ve bugün ki halini alması Latin alfabesine ulaşması üzerine Fenikelilerin Sümerlerin yazı sistemi üzerine alfabe oluşturulmuştur.

• Mısırların kullandığı resimli yazıya “Hiyeroglif” denir.

Matbaa• Bilinen İlk matbaa Budizim’in Japonya’da yayılması için Çinliler tarafından

kullanılmıştır.Asyada yer alan Uygurlarında matbaacılık faaliyetine başlamalarında komşuları olan Çin etkili olmuştur.

• Matbaanın modern anlamda 15 yy.da Alman matbaacı Johanne Gutenberg yapmıştır.

• 300 sayfaya yakın baskı yapıyordu.

• Matbaanın Osmanlı Devletinde kullanılması 18.yy gerçekleşmiştir.Ancak Osmanlı Devletinde yaşayan museviler ve Ermeni azınlıkları matbaayı kullanarak kendi dillerinde kitaplar basmışlardır.

• Lale devrinde batını ilerleyişini takip etmek için Avrupaya gönderilen elçilerde biride 28.Mehmet çelebinin oğlu olan Said Mehmet Efendi gelişmenin eğitimden kaynaklandığına ve matbaanın gerekli olduğuna inanmıştır.

• İbrahim Müteferrika önemlidir matbaanın ortaya çıkmasında 1726 yılında matbaanın gerekleri adlı bir dilekçeyle dönemin şeyhülislama başvurdu.Ancak sadece din dışı kitapların basımı için izin alabildi. Said efendi ile birlikte ilk Osmanlı matbaasını kurdu.

• Osmanlıya matbaanın geç gelmesinin nedenleri• 1.Dini tutuculuk• 2.Teknik nedenler• 3.Toplumun hazır olmaması• 4.Hattatlık mesleğinin yaygın olması

BİLİM MİRASI• BİRUNİ• 10.yy da yaşamış Türk

bilginlerindendir Gazneli Mahmutun sayesinde bilimsel çalışmalarını sürdürmüştür.

• Aristo ve Batlamyus’a ait yanlış bilgileri düzeltmiştir.

• Eczacılıkta kitaptan çok uygulamanın olmasına önem vermiştir.

• Yazdığı astronomi kitabında güneş tutulmasını incelemiştir.Matematik,astronomi,eczacılık ve sosyoloji alanlarında 100 den fazla eser vermiştir.

• Ömer Hayyam: Cebir konusunda üçüncü derece denklemlerin çözümüne katkıda bulunmuştur.

• İbn-i Sina: Tıp alanının yanında felsefe ve birçok bilimle ilgilenmiştir.Kanun adlı eserinde hekimlik,ilaçlar ve cerahi yöntemler hakkında bilgi vermiştir.Avrupada ders kitabı olarakda okutulmuştur.

• Astronomi:• Tarihte en çok ilgi çeken bilimler arasındadır.İlgi

çekmesinin nedeni ise tarım etkinlikleri mevsimlerin zamanını önceden bilinme isteğiydi.

• Astronomi ile din iç içedir dini günlerin belirlenmesi içinde ilgi duyulmuştur.

• Abbasi halifesi Bağdatta Beytü’l Hikmet adıyla bir akademi kurdu.Halife biri Şam’da digeri Bağdatta olmak üzere iki rasathane kurdu.İlk Gözlemevidir.

• İslam Dünyasında ve Batıda Astronomi Alanında Çalışmalar Yapan Bilim Adamları

• Uluğ Bey• Kopernik• Galileo• Kepler• Newton• Harezmi

COĞRAFİ KEŞİFLER

• 15. ve16.yy da Avrupalılar yeni ticarek yolları bulmak amacıyla keşifler başlatmışlardır.Bu keşiflere zemin hazırlayan nedenler şunlardır.

• 1.Avrupada coğrafi bilgilerin artması• 2.Pusulanın öğrenilmesinin gemicilik faaliyetlerine

hız vermesi• 3.Kralların değerli maden arayan gemicilere destek

vermesi,ve gezginlerin doğu ile ilgili anlattıklarını merak etmeleridir.

• Bu nedenlerle Coğrafi Keşifler başlamıştır.

Keşifler Avrupalıların Dünya keşfetme ve yeni yerler bulma girişimine verilen addır.Keşiflerin sonuçları tüm insanlık tarihini etkilemiştir.

Amerikanın Keşfi:Kristof Kolomb Amerika kıtasını buldu ancak buranın Hindistan olduğunu sandı.1507 yılında Amerika Vespuçi buranın yeni bir kıta olduğunu anladı

• Hindistan yolu :1487 de bartemi Diyaz Ümit burnuna kadar gitti.1498 de Vasko dö Gama Hindistan a varmayı başarmıştır.

• Macellan Dünyanın yuvarlak olduğunu kanıtlamak için yola çıktı.Filipinlerde öldürüldü Del Kano yolculuğunu devam ettirdi.

• Sonuçları:• Yeni yollar bulundu • Sömürgecilik başladı.• Atlas okyanusu kıyındaki limanlar önem

kazanırken Akdeniz limanları önem kaybetti.• Yeni yollarının bulunması Osmanlı devletini

olumsuz etkiledi.• Burjuva sınıfı güçlendi.• Maya,Aztek ve inka uygarlıkları yok edildi.• Zengin burjuva sınıfı bilim ve sınıf adamları

desteleyerek Rönesans ve reformun doğuşunu kolaylaştırmışlardır.

• Baharat yolu üzerindeki halk yoksullaşmıştır.

• RÖNESANS(yeniden doğuş)• 15 ve 16 yy sonlarında sanat ve

edebiyatta görülen gelişmelerdir.• Matbaanın icadı,Hümanzimin

etkisi(insan sevgisi)• Güzel sanatların olgunlaşması,bu

işleri yapanların mesenlerin bulunması

• İstanbulun fethi ile bazı bilim adamlarının İtalyaya gitmesi

• İslam medeniyetinin etkisi• Coğrafi keşiflerin etkisi

• Rönesans’ın İtalya’da Başlama Sebepleri• * Akdenizin ortasında olması• * Hristiyanlığın merkezinde olması• * Siyasi birliğin olmaması(özgür düşünce)• * Roma ve Yunan uygarlıklarının izlerinin bulunması.• * Devletin ticaretle uğraşması

İtalya da Rönesans ın etkisi ile eski uygarlıklar incelenmeye başlanmıştır.Fransa da Kralların desteği ile başladı.Almanyada din alanında başladıİngilterede hümanizma alanında gelişmiştir.

• SONUÇLARI• 1. Skolastik düşünce yıkılmış,yerini pozitif

düşünceye bırakmıştır.• 2.Bilimde deney ve gözleme yer verilmeye

başlandı.• 3.Reform hareketleri başladı ve gelişti• 4.Rönesans mimarisi oluştu.• 5.Ulusal dilleer gelişti

• REFORM• 16.yy Avrupasında Katolik klsisesinde görülen yenileşme hareketleri

REFORM denir.• Tekrar sekil vermek manasına gelen reform hareketleri avrupada

dini alanda meydana gelmiştir.Katolik ve Ortodoks olmak üzere iki büyük Mezhep tarafından temsil edilen Hıristiyanlığın,gerçek inanç sisteminden uzaklaştığına ve aslına döndürerek ıslah edilmesi gerektiğine inanılıyordu.

• Martin Lutherin kliseyi düzeltmek için onun elindeki bütün servetini almak gerekir sözü üzerine Kliseye karşı halk ayaklanması başladı bunun sonucunda protestanlık ortaya çıktı.

• Reform’un sonuçları:• Avrupada yeni mezhepler ortaya çıkarak mezhep birliği

bozulmuştur.• Katolik klisesine ve din adamlarına olan güven

azalmıştır.• Kilisenin elinde bulunan eğitim sistremi laik bir düzen

almıştır.• Kilisenin elinde bulunan topraklar,mallar halk

tarafından paylaşılmıştır.• Bilimsel çalışmaların önünde duran kilise önemini

kaybetmiştir.

• AYDINLANMA ÇAĞI• Tüm toplumsal yaşamın ve

düşüncenin akla göre şekillendiği yeni bir döneme girilimiştir.Bilimsel yöntem ilkeleri deney ve gözlemdir.Bu çağ Avrupa’da Aydınlanma Çağı olarak bilinmektedir.Aydınlanma Çağı önce İngiltere’de başlar,oradan Fransa’ya sonra Almanya’ya geçer.

• Bu çağ yoğun bilimsel gelişmeler bilimsel gelişmeler kaydedilir.

• Aydınlanma felsefesinin asıl amacı evrensel insan mutluluğu sağlamaktır.

• SANAYİ İNKILABI• Bilim ve teknikteki

ilerlemeler sanayi İnkilabını doğurdu

• El tezgahları yerini kömür,petrol,su gücüyle çalışan fabrikalara bıraktı.

• İç pazarları doyum noktasına gelen ülkelerde dış pazarlara açılmaya başladı.Bu da sömürgecilik faaliyetlerini başlattı.

• İngiltere deniz aşırı ülkelerde sömürge kurdu.Sanayi inkılabıyla birlikte ülkeler yeni teknolojik ürünlerle tanıştı.

• Çelik,demir yolunun hammaddesidir.Çelik üretiminin artması demir yollarının yaygınlaşmasını sağlamıştır.

• Sanayi alanında yatırım yapan ülkelerin teknolojileri hızla gelişti.

• Sanayiciler hem ülkelerinin gelişmine katkıda bulunmuş hem de ödedikleri vergilerle yeni yatırımların yapılmasına kaynak sağlamışlardır.

• Hızla gelişen otomasyon ve eletronik sistemler ile enerji üretim imkanları, sanayi yapıları ve teknolojilerinin gelişmesini sağlamıştır.

• HATİCE YÜCEL • 20110906067• SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLİĞİ 3-A