„Zaprowadzenie

chrześcijaństwa”

Jan Matejko

XIX w.

Styl: Romantyzm

Zaprowadzenie chrześcijaństwa w Polsce 966 r.

Najważniejszą postacią na obrazie jest Mieszko I (przy

krzyżu).

Otton III, miniatura w

Ewangeliarzu Ottona III,

ok. 1000 r.

Cesarz Otton III (Cesarz niemiecki). W 1000r,

uczestniczył w zjeździe Gnieźnieńskim (za panowania

Bolesława Chrobrego).

Na obrazie: Cesarz przedstawiony jest na tronie, otoczy

przez symbolizujących Kościół i państwo duchownych

oraz możnowładców. Na sąsiedniej karcie

przedstawione są udające się z hołdem cztery

alegoryczne postacie kobiecie, symbolizujące cztery

krainy: Slavinię, Germanię, Galię i Romę (Idea

cesarstwa uniwersalnego)

„Wjazd Bolesława

Chrobrego do Kijowa”

Piotr Michałowski XIX w.

Styl: Romantyzm

Wyprawa kijowska Bolesława Chrobrego (1018 r.)

Na obrazie: W centrum Bolesław Chrobry na koniu,

wjeżdżający do Kijowa.

Święty Wojciech- miniatura

Stanisława Samostrzelnika

XVI w.

Św. Wojciech- patron Polski, Chrobry wykupił jego

ciało za tyle złota ile ważyło, do jego grobu przyjechał

Otton III w 1000 r (zjazd gnieźnieński). Na cześć

świętego i pod jego patronatem utworzono w Gnieźnie

metropolię arcybiskupią.

„Kazimierz Odnowiciel

wracający do Polski”

Wojciech Gerson XIX w.

Obraz ukazuje powrót Kazimierza Odnowiciela do

Polski po powstaniu ludowym i najeździe Brzetysława.

W tych czasach w Polsce szerzyło się pogaństwo. (na

obrazie upadek chrześcijaństwa-leżący krzyż,

porozrzucana hostia)

"Zabójstwo św. Stanisława"

Mistrz Legendy św.

Stanisława

XVI w.

Na obrazie Bolesław Śmiały (Szczodry) podczas mszy

św. własnoręcznie przebija biskupa Stanisława ze

Szczepanowa mieczem, i rozkazuje poćwiartować.

Śmierć biskupa wywołała wojnę domową w kraju, którą

Szczodry przegrał i musiał uciekać z kraju.

Relikwiarz na głowę biskupa

św. Stanisława

XVI w.

Relikwiarz świętego Stanisława ze Szczepanowa.

„W Łęczycy pierwszy sejm.

Spisanie praw. Ukończenie

rozbojów.”

Jan Matejko

Zjazd w Łęczycy- wielki zjazd dostojników

duchownych(ośmiu biskupów) i świeckich w roku 1180

w Łęczycy. Złamanie zasady senioratu w Polsce.

„Śmierć Krzywoustego”

Józef Peszka XIX w.

Śmierć Bolesława Krzywoustego, księcia Polski. 1138-

początek rozbicia dzielnicowego Polski.

„Klęska Legnicka-

Odrodzenie”

Jan Matejko

Klęska w bitwie z Tatarami w 1241 roku pod Legnicą,

zginął książę śląski Henryk Pobożny.

„Legenda św. Jadwigi,

Obrona Legnicy”

Mistrz Tryptyku z Wielowsi,

XV wiek.

Św. Jadwiga- Księżna śląska, święta Kościoła

Katolickiego, matka Henryka Pobożnego.

”Powtórne zdjęcie Rusi.

Bogactwo i oświata”

Jan Matejko

W wyniku kampanii wojennych z lat 1340-1366

Kazimierz Wielki przyłącza do Królestwa Polskiego

Ruś Halicką, na której obszarze znajdowały się m.in.

miasta: Sanok, Przemyśl, Halicz, Lwów, Trembowla

„Łokietek zrywa układy z

Krzyżakami w Brześciu

Kujawskim”

Jan Matejko

Obraz dotyczy zerwania układów z Krzyżakami przez

Łokietka. Pragnął odzyskać Pomorze. (1331r.)

1309- Krzyżacy podstępem odebrali mu Pomorze.

„Przysięga Królowej

Jadwigi”

Józef Simmler XIX w

Królowa Jadwiga została oskarżona o zdradę

małżeńską. W obecności króla i kanonika krakowskiego

królowa odrzuca oskarżenie, przysięgając na Biblię.

Panteon królów polskich:

Kazimierz Wielki, Królowa

Jadwiga.

Włodzimierz Tetmajer XX

w

Kazimierz Wielki- ostatni z dynastii Piastów, Jadwiga

Andegaweńska- ostatnia z dynastii Andegawenów na

tronie Polskim

„Jadwiga godząca

zwaśnionych Witolda i

Skiergiełłę”

Piotr Sztachiewicz XX w

Na obrazie Królowa Jadwiga godzi skłóconych Witolda

i Skiergiełłę.

„Założenie szkoły głównej

przeniesienie do Krakowa

ugruntowanej”

Jan Matejko

Uniwersytet Jagielloński- najstarsza polska uczelnia,

jeden z najstarszych uniwersytetów na świecie,

mieszczący się w Krakowie. Został założony z fundacji

Kazimierza Wielkiego. Później odnowiony z fundacji

Jadwigi Andegaweńskiej.

„Chrzest Litwy”

Jan Matejko

Chrystianizacja Wielkiego Księstwa Litewskiego XIV

wiek.

Obraz upamiętniający Unię

w Krewie

XIX w

Unia w Krewie- akt wydany w 1385 r przez Jagiełłę,

regulujący stosunek Korony Królestwa Polskiego z

Wielkim Księstwem Litewskim. Skutkiem chrzest

Litwy oraz ślub Jagiełły z Jadwigą Andegaweńską.

„Bitwa pod Grunwaldem”

Jan Matejko

Bitwa pod Grunwaldem(1410)- jedna z największych

bitew średniowiecznej Europy, Bitwa pomiędzy

Zakonem Krzyżackim a połączonymi siłami polsko-

litewskimi. Wynikiem było zwycięstwo połączonych sił

polsko-litewskich.

„Bitwa pod Grunwaldem”

Tadeusz Popiel, Zygmunt

Rozwadowski

XX w.

Panorama Bitwy pod Grunwaldem (1410 r). Autorzy

byli uczniami Jana Matejki.

„Unia lubelska”

Jan Matejko

Unia Lubelska (1569r) porozumienie pomiędzy stanami

Korony Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa

Litewskiego. Określana jako unia realna, w odróżnieniu

od poprzednich, wiążących oba państwa tylko osobą

władcy(unia personalna). W jej wyniku powstała

Rzeczpospolita Obojga Narodów-ze wspólnym

monarchą, herbem, sejmem, walutą, polityką

zagraniczną i obronną- zachowano odrębny skarb,

urzędy, wojsko i sądownictwo.

„Bitwa pod Warną”

Jan Matejko

Bitwa pod Warną(1444r.) między oddziałami polsko-

węgierskimi a wojskami Tureckimi.

„Noc Św. Bartłomieja”

Francois Dubois

XVI w

Noc Świętego Bartłomieja (krwawe wesele paryskie)-

rzeź hugenotów (francuskich protestantów) dokonana

przez katolików na ślubie siostry Henryka Walezego.

Jan III Sobieski wysyła

wiadomość o zwycięstwie

papieżowi Innocentemu XI,

Jan Matejko

Bitwa pod Wiedniem – bitwa stoczona 12 września

1683 pod Wiedniem między wojskami polsko-

austriacko-niemieckimi pod dowództwem króla Jana III

Sobieskiego a armią Imperium Osmańskiego pod

wodzą wezyra Kara Mustafy. Zakończyła się klęską

Osmanów, którzy od tej pory przeszli do defensywy i

przestali stanowić zagrożenie dla chrześcijańskiej

części Europy.

„Szewcy”

Miniatura z kodeksu

Baltazara Behema, XVI w.

Kodeks Baltazara Behema powstał w 1505 roku, autor

rękopisu (notariusz miejski) Baltazar Behem, zamieścił

w nim przywileje i statuty miasta Krakowa oraz ustawy

cechowe.

„Złoty wiek literatury w

wieku XVI-reformacja-

przewaga katolicyzmu”

Jan Matejko

Złoty wiek Polski- Wiek XVI. Rozwój gospodarczy

sprzyjał rozwojowi kultury przez renesansowy

humanizm i reformację. Czasy Zygmunta Starego i

Zygmunta Augusta.

„Ucieczka Henryka

Walezego z Polski”

Artur Grotter

XIX w.

Henryk Walezy- 1573 pierwszy elekcyjny król Polski,

potem król Francji (do której uciekł).

„Potęga Rzeczpospolitej z

zenitu. Złota wolność.

Elekcje R.P. 1573r.”

Jan Matejko

Pierwsza wojna elekcja (1573r.) wybór nowego

monarchy Rzeczpospolitej Obojga Narodów po śmierci

ostatniego króla z dynastii Jagiellonów (Zygmunta

Augusta). Podczas sejmu elekcyjnego wybrano

Henryka Walezego.

„Stefan Batory pod

Pskowem”

Jan Matejko

Obraz przedstawia poselstwo cara Rosji Iwana IV

Groźnego do króla Polski i wielkiego księcia

litewskiego, Stefana Batorego z prośbą o pokój wiek

XVI.

„Miedzioryt

przedstawiający Smoleńsk”

Obraz przedstawia Oblężenie Smoleńska 1609-

1611.Podczas V wojny polsko-rosyjskiej.

„Obrona Jasnej Góry”

January Suchodolski XIX w.

Na obrazie ukazane jest oblężenie Jasnej Góry mające

miejsce w czasie potopu szwedzkiego w roku 1655. W

białych szatach z krzyżem opat klasztoru Augustyn

Kordecki.

„Bitwa pod Kircholmem”

Wojciech Kossak XX w.

Bitwa pod Kircholmem- bitwa stoczona w roku 1605 w

czasie wojny polsko-szwedzkiej. Zwycięstwo Polaków

pod dowództwem Jana Karola Chodkiewicza.

„Bitwa pod Cecorą”

Witold Piwnicki 1877r.

Bitwa pod Cecorą- bitwa stoczona w 1620r, między

armią turecko-tatarską, a polskimi wojskami

koronnymi. Klęska Polaków, śmierć hetmana

Stanisława Żółkiewskiego. Stanowiła początek wojny

polsko-tureckiej.

Śmierć Stanisława

Żółkiewskiego pod Cecorą

Walery Eljasz-Radzikowski

XIX w

Śmierć hetmana Stanisława Żółkiewskiego w bitwie

pod Cecorą, 1620 r.

„Bitwa pod Chocimiem”

Franciszek Smuglewicz XIX

w.

Bitwa stoczona w 1673 r. podczas wojny polsko-

tureckiej. Wynikiem było zwycięstwo Rzeczpospolitej.

Na czele wojsk Polskich przyszły król Jan III Sobieski.

„Bohdan Chmielnicki i

Tuhaj-bej pod Lwowem(na

obłoku św. Jan z Dukli)”

Jan Matejko

Obraz dotyczy Powstania Chmielnickiego, było to

wystąpienie Kozaków i chłopstwa ruskiego pod

przywództwem hetmana kozackiego Bohdana

Chmielnickiego przeciw magnaterii i szlachcie polskiej.

Trwało ono w latach 1648-1657. (Henryk Sienkiewicz

opisał je w „Ogniem i mieczem”).

„Alegoryczny portret konny

Jerzego Sebastiana

Lubomirskiego”

XVII w.

Jerzy Sebastian Lubomierski- hrabia na Wiśniczu i

Jarosławiu. Przywódca rokoszu (buntu szlachty), w

roku 1665 przeciw Janowi II Kazimierzowi.

„Taniec Tatarski”

Juliusz Kossak XIX w.

Obraz dotyczy tatarów polskich tzn. Tatarów

mieszkających na dawnych terenach Rzeczpospolitej

Obojga Narodów.

„Elekcja Augusta II w 1697

roku”

Martino Altomonte

XVIII w

August II Mocny- elekcyjny król Polski; pierwszy król

z dynastii Wettynów (saskiej). Jego przydomek jest

zazwyczaj związany z jego nieprzeciętną siłą, dzięki

której potrafił nawet gołymi rękami zginać podkowy.

„Sejmik w Kościele”

Jan Piotr Norblin XIX w.

Sejm ziemski- zjazd całej szlachty z danego terenu lub

województwa. Wywodziły się ze zjazdu urzędników

ziemi, na który zaczęła przybywać szlachta.

„Elekcja Stanisława

Augusta (XVIII x.)”

Bernado Bellatto (Canaletto)

Stanisław August Poniatowski- król elekcyjny Polski w

latach 1764-1795; ostatni władca Rzeczpospolitej

Obojga Narodów.

„Portret Stanisława Augusta

Poniatowskiego z

klepsydrą”

Marcello Baciarelli XVIII

w.

Ostatni władca Polski, za jego panowania miały miejsce

trzy rozbiory Polski: 1772, 1793, 1795.

„Rejtan na Sejmie

Warszawskim 1773r.”

Jan Matejko

Rejtan- Upadek Polski- obraz przedstawia protest

Tadeusza Rejtana przeciwko I rozbiorowi Polski w

Sejmie Rozbiorowym

„Konstytucja 3 maja 1791”

Jan Matejko

Konstytucja 3 maja właśc. Ustawa Rządowa z dnia 3

maja- ustawa regulująca ustrój prawny Rzeczpospolitej

Obojga Narodów; Pierwsza Konstytucja w Europie,

druga na świecie.

„Alegoryczny portret konny

Jerzego Sebastiana

Lubomirskiego”

XVII w.

Jerzy Sebastian Lubomierski- hrabia na Wiśniczu i

Jarosławiu. Przywódca rokoszu (buntu szlachty), w

roku 1665 przeciw Janowi II Kazimierzowi.

„Wieszanie zdrajców”

Jan Piotr Norblin

Wieszanie obrazów Targowiczan- zdrajców narodu. Jej

zawiązanie posłużyło Rosji jako pretekst do interwencji

zbrojnej w Rzeczypospolitej. Doprowadziło do II

rozbioru Polski w 1793 roku.

„Przysięga Kościuszki na

rynku krakowskim”

Michał Stachowicz XIX w.

Na obrazie pokazana jest przysięga Tadeusza

Kościuszki na rynku w Krakowie(Insurekcja

kościuszkowska 1794). Przysiągł on, że wszystko co

będzie robił będzie miało na celu poprawienie sytuacji

narodu polskiego.

„Bitwa pod Racławicami”

Aleksander Orłowski XVIII

w.

Bitwa pod Racławicami (1794 r.)-zbrojne starcie wojsk

polskich pod dowództwem Kościuszki z wojskami

rosyjskimi. Wygrana przez powstańców

kościuszkowskich.

„Samosierra”

Piotr Michałowski XIX w.

Bitwa pod Samosierrą- Bitwa otworzyła Napoleonowi

drogę na Madryt i pozwoliła kontynuować kampanię

hiszpańską. (wykorzystanie Legionów Polskich).

„Odpoczywający ułani”

January Suchodolski XIX w.

Ułan- żołnierz armii lekkiej uzbrojonej w lance, szable

oraz broń palną, charakterystycznej głównie dla

kawalerii polskiej.

„Wizja Napoleona w

odwrocie spod Moskwy”

Jerzy Kossak XX w.

1812r- tragiczny odwrót Wielkiej Armii Napoleona

„Wigilia na Syberii”

Jacek Malczewski XIX w.

Masowe wywózki na Syberię miały miejsce po upadku

powstania styczniowego w 1864 roku.

„Wzięcie Arsenału”

Marcin Zaleski XIX w.

Obraz przedstawiający walkę pod Arsenałem 1830 r w

Warszawie.. Starcie to rozpoczęło powstanie

listopadowe. Na obrazie widać akcję zajęcia arsenału,

palący się budynek i spontaniczną walkę powstańców.

„Polonez Chopina w Hotelu

Lambert”

Teofil Kwiatkowski

XIX w.

Hotel Lambert(obóz polityczny)- powstały w roku 1831

obóz konserwatywno-liberalny działający na emigracji

po powstaniu listopadowym, skupiał głównie bogate

kręgi społeczeństwa Wielkiej Emigracji. Na jego czele

Adam Jerzy Czartoryski.

„Portret Adama Jerzego

Czartoryskiego”

XIX w.

Adam Jerzy Czartoryski- minister spraw zagranicznych

Imperium Rosyjskiego, wiceprezes Rządu

Tymczasowego Królestwa Polskiego, założyciel Hotelu

Lambert.

Cesarz Ferdynand I

Habsburg

1848 r.

Cesarz Ferdynand z powodu upośledzenia umysłowego

i epilepsji nie był sam w stanie rządzić swoim imperium

w wyniku Wiosny Ludów w Cesarstwie Austrii- jego

miejsce zajął Franciszek Józef Habsburg (cesarz

austriacki przez 66 lat)

„Rzeź Galicyjska”

Jan Lewicki XIX w.

Rabacja galicyjska (rzeź, rabacja chłopska)- powstanie

chłopskie na terenie zachodniej Galicji w 1846 roku.

Powstanie miało charakter antyszlachecki i

antypańszczyźniany popierane przez wojska

austriackie.

„Żałobne wieści”

Artur Grotter 1863r.

Obraz należy do cyklu dziewięciu rysunków nazwanych

„Polonia”. Przedstawiają one sceny z powstania

styczniowego 1863-64.

„Pożegnanie powstańca”

Artur Grotter

XIX w.

Obraz powstał dwa lata po upadku powstania

styczniowego. Obraz jest symbolem waleczności ludzi

pragnących przywrócić ojczyźnie wolność.

„Patrol powstańczy”

Maksymilian Gierymski

XIX w.

Obraz przedstawia konny patrol powstańców 1863r.

(powstanie styczniowe)

„Drużyny strzeleckie pod

wodzą Józefa Piłsudskiego

1914”

Jerzy Kossak

XX w.

Pierwsza Kompania Kadrowa- pododdział piechoty

utworzony w sierpniu 1914 r. przez Józefa

Piłsudzkiego.

„Portret Marszałka

Piłsudzkiego”

Wojciech Kossak

XX w.

Józef Piłsudzki- członek PPS, twórca Organizacji

Bojowej PPS, Legionów Polskich, Polskiej Organizacji

Wojskowej, naczelny wódz Armii Polskiej, naczelnik

państwa, pierwszy marszałek Polski, dwukrotny

premier Polski.

„Cesarz Franciszek Józef

Habsburg”

Cesarz austriacki od 1848- 1916 roku. Jego panowanie

zapewniło Austrii pół wieku pokoju. Do dziś za jego

pomnik uważa się Wiedeń, stolicę dawnej monarchii,

którą za rządów cesarza Franciszka Józefa

przebudowano tak, że stała się europejską metropolią

kulturalną.