ZDROWIE I CHOROBA

„Ruch jest w stanie zastąpić prawie każdy lek, ale wszystkie leki razem

wzięte nie zastąpią ruchu”

Zdrowie to stan pełnego dobrego samopoczucia fizycznego, psychicznego i

społecznego, a nie tylko brak choroby lub kalectwa.

Na zdrowie mają wpływ:- styl życia – 50%

- środowisko – 20%- czynniki genetyczne – 20%- opieka zdrowotna - 10%

Choroba to stan zaburzenia homeostazy

Choroby zakaźne to choroby, które przenoszą się podczas kontaktów z chorymi ludźmi lub zwierzętami.

Wywołują je wirusy, bakterie, pierwotniaki i pasożyty.

DROGI SZERZENIA SIĘ

CHORÓB ZAKAŹNYCH

kropelkowa

pokarmowa

płciowaprzez krew

przez bezpośredni kontakt

CHOROBY WIRUSOWE:-grypa- AIDS

- kleszczowe zapalenie mózgu- odra- ospa

- choroba Heinego-Medina- świnka

- żółtaczka (wirusowe zapalenie wątroby)- różyczka

- wścieklizna

Najważniejsze choroby wirusowe człowieka:Ospa- ciężka, wirusowa choroba zakaźna, bardzo zaraźliwa: toksemia, wysypka kolejno plamista, grudkowa, pęcherzykowa, krostowa, pozostawiająca blizny- daje trwałą odporność, leczenie objawowe, zapobieganie przez szczepienia.Odra- choroba wirusowa, bardzo zaraźliwa, głównie u dzieci; gorączka, nieżyt górnych dróg oddechowych, grubo plamista wysypka, przejściowe osłabienie odporności, pozostawia trwałą odporność.Grypa wirusowa- choroba zakaźna, często epidemiczna, zakażenie kropelkowe; przebieg o początku nagłym- dreszcze, bóle głowy i mięśni, nieżyt górnych dróg oddechowych, gorączka- leczenie objawowe, wzmacniające.Choroba Heinego-Medina- porażenie dziecięce- wirusowa choroba zakaźna, epidemiczna; występująca głównie u dzieci; zakażenie pokarmowe; przebieg w postaci poronnej lub porażennej, niekiedy są trwałe- zapobieganie przez szczepienia.Świnka- nagminne zapalenie przyusznicy; ostra choroba wirusowa, epidemiczna; zakażenie kropelkowe- obrzmienie przyusznic, ból, powikłania: zapalenie opon mózgowych, jąder, jajników; leczenie ogólne.Półpasiec- wirusowe zapalenie nerwów, zwykle po jednej stronie ciała i w obrębie klatki piersiowej; gorączka, złe samopoczucie, wzdłuż nerwu bardzo bolesne plamki, następnie pęcherzyki i strupki.

CHOROBY BAKTERYJNE:- zapalenie płuc

- gruźlica- rzeżączka

- kiła- angina

- czerwonka bakteryjna- salmonelloza

Do najważniejszych chorób bakteryjnych człowieka należą:Cholera- ostra epidemiczna choroba o dużej zakaźności, wywołana przez przecinkowca cholery- objawy: biegunka i wymioty, prowadzące do szybkiego odwodnienia i wyniszczenia chorego- zakażenie przez przewód pokarmowy- przebieg gwałtowny; przebycie daje odporność- leczenie ogólne i antybiotyki.Trąd- przewlekła choroba zakaźna o małej zaraźliwości, wywołana przez prątek trądu; objawy- zmiany w skórze i nerwach- postać guzowata, prowadzi do rozległych (zmian) zniekształceń skóry i śluzówki, postać gruźlico podobna czyli nerwowa- zanik nerwów.Gruźlica- choroba zakaźna ludzi i zwierząt, wywołana przez prątek gruźlicy- atakuje różne narządy, zwykle płuca- przebieg przewlekły i różnorodny; objawy ogólne- chudnięcie, gorączka, zmiany we krwi; leczenie: chemoterapia, klimat, niekiedy operacyjne, szczepienia BCG.Czerwonka bakteryjna- dezynteria- epidemiczna choroba zakaźna wywołana przez pałeczki Shigela;- zapalenie i owrzodzenie jelita grubego, biegunka, bolesne skurcze jelit, w stolcu dużo śluzu, też krew- zakażenie doustne; leczenie-sulfonamidami, antybiotykami, nawadnianie.Angina- ostre zapalenie migdałków podniebiennych wywołane zwykle przez paciorkowce hemolizujące, zakażenie- przez osobisty kontakt lub za pośrednictwem żywności.

CHOROBY WYWOŁANE PRZEZ PIERWOTNIAKI CHOROBOTWÓRCZE:

- malaria- toksoplazmoza

CHOROBY WYWOŁANE PRZEZ PASOŻYTY:

- tasiemczyca- glistnica- owsica

- włośnica

Choroba cywilizacyjna to choroba powstająca w wyniku postępu i

rozwoju ludzkiej cywilizacji, o zasięgu globalnym, występująca głównie w

krajach wysoko uprzemysłowionych.Przyczyny chorób cywilizacyjnych:

•stan środowiska naturalnego (skażenia chemiczne, zapylenie, promieniowanie, hałas, efekt cieplarniany, dziura ozonowa, niszczenie terenów zielonych, zanieczyszczenie wód)

•tryb życia (złe nawyki żywieniowe, brak higieny osobistej, szybkie tempo życia, brak wolnego czasu, przemęczenie, stres, uzależnienie, zbyt mało sportu i rekreacji, praca z urządzeniami elektronicznymi – komputery, telefony komórkowe).

Choroby układu krążenia:- miażdżyca

- nadciśnienie tętnicze

Jak pomóc sercu?

Zmiana diety, uprawianie sportu, ograniczenie spożywania kawy, tłuszczów zwierzęcych i

cukrów

Otyłość

WSKAŹNIK QUETELETAmasa ciała [kg]

wzrost 2 [m2]

WADY KRĘGOSŁUPA

Alergie - nadwrażliwość organizmu, polegająca na

uruchamianiu reakcji obronnych w kontakcie z czynnikami niegroźnymi dla człowieka (pyłki roślin,

pokarmy)

Choroby psychiczne- depresja-nerwiceAIDS

zakażenie wirusem HIV poprzez kontakt z zakażoną krwią, nasieniem, wydzieliną z pochwy, mlekiem

Dlaczego chorujemy na nowotwory?

Powstanie nowotworu jest wypadkową predyspozycji genetycznej oraz stopnia narażenia na karcynogeny egzogenne i

endogenne.Znanych jest wiele czynników, które uszkadzają materiał genetyczny komórek, powodują mutacje i

proces nowotworowy. Rozwój nowotworów jest procesem wieloetapowym.

Najczęstsze lokalizacje nowotworów wśród mężczyzn w Polsce

Najczęstsze lokalizacje nowotworów wśród kobiet w Polsce

ZACHOROWANIA ZGONYPłuco Płuco

Jelito grube Jelito grube

Gruczoł krokowy Nieokreślone

Pęcherz moczowy Żołądek

Żołądek Gruczoł krokowy

ZACHOROWANIA ZGONYPierś Pierś

Jelito grube Płuco

Płuco Jelito grube

Trzon i szyjka macicy

Jajnik

Żołądek, trzustka

Nerka

Choroby nowotworowe - przyczyny zgonów [%]

promieniowanie2%

alkohol3%

status sojcoekonomiczny

3%

czynniki wzrostu/hormony

8%

wirusy/inne czynniki biologiczne

5%

diagnostyka medyczna

1%

zanieczyszczenie środowiska

2%

sól/dodatki do żywności

1%

dieta/otyłość30%

palenie tytoniu30%

zachorowania w rodzinie

5%

czynniki zawodowe5% siedzący tryb życia

5% Harvard Report on Cancer Prevention (2000)

Jak unikać chorób cywilizacyjnych?- dbałość o tryb życia- przestrzeganie higieny- prawidłowe, zbilansowane odżywianie- uprawianie sportów- odpoczynek i sen- brak uzależnień- rozwój odporności na stres - eliminacja czynników niesprzyjających zdrowiu- regularne badania lekarskie (profilaktyczne badania: morfologia krwi, analiza moczu, EKG, badania stomatologiczne, mammografia, prześwietlenie płuc, badania cytologiczne)

DYM DYM TYTONIOWYTYTONIOWY

4 000 związków chemicznych4 000 związków chemicznych 40 substancji rakotwórczych40 substancji rakotwórczych

PAPIEROSPAPIEROS

smoła smoła - karcinogeny- karcinogenynikotyna nikotyna - uzależnienie- uzależnienie

CHOROBY CHOROBY ODTYTONIOWEODTYTONIOWE

RAK RAK POChPPOChPMiażdżycaMiażdżyca

PALACZE NAŁOGOWIPALACZE NAŁOGOWI

żyją 20-25 lat krócej żyją 20-25 lat krócej od niepalącychod niepalących

połowa umrze połowa umrze z powodu nałoguz powodu nałogu

PALENIEPALENIE

czynneczynnebiernebierneciąża !ciąża !

PALENIE BIERNEPALENIE BIERNE

żony palącychżony palących- dwukrotnie częściej rak płucadzieci palącychdzieci palących- częściej rak, astma, POChP –

częściej palą samekobiety ciężarnekobiety ciężarne- /co 3 pali!/ płód pali z matką

CZYNNIKI CZYNNIKI ŚRODOWISKOWEŚRODOWISKOWE

80 - 90 % zachorowań na 80 - 90 % zachorowań na nowotwory złośliwenowotwory złośliwe

NOWOTWORYNOWOTWORY TYTONIOZALEŻNETYTONIOZALEŻNE

DYMDYM – drogi oddechowe: krtań,– drogi oddechowe: krtań, płucopłucoŚLINAŚLINA – warga, j. ustna, gardło, przełyk, – warga, j. ustna, gardło, przełyk, żołądekżołądekMOCZMOCZ – nerka, pęcherz– nerka, pęcherzINNEINNE – szyjka macicy, białaczka– szyjka macicy, białaczka

PAPIEROSYPAPIEROSY

jedyny legalnie sprzedawany produkt o udowodnionym działaniu rakotwórczym