Upload
others
View
5
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
ASTEKO ASMAKIZUNAberria
Eskolaauzoarenhauspo
GAZTETXOEN ASTEKARIA 831. ZENBAKIA LARUNBATA, 2019KO EKAINAREN 8A
Animalia eskerga da,plaza ez du gogoko,
handixko edo harroxko,nik ez nioke adarrik joko. Zer da?
m a n t a n g o r r i
ANDO
NI CAN
ELLADA
/ FO
KU
Erantzuna: zezena.
Asmakizunaren jatorria: Auskalo! Igarkizun eta aho-korapiloak liburutik, Xabier Olaso / Agurtzane Villate (Pamiela).
Gure etxeko izar txikiei, zorionak
Bermeo eta Mutrikuko familiaren
partez, batez ere Ganixen partetik.
Xanetek 7 urte, Mikelek 4 urte,
eta Enekok 6 urte. Ondo pasa
mahaspasa!
m a n t a n g o r r i2 LARUNBATA, 2019KO EKAINAREN 8A berria
Zorionak, Amaiur! 8 urte, muxuak infinitu. Segi
dezazula orain arte bezain ilustratu!
Zorionak eta urte askotarako,
Amaia!Muxu handi-handi batMaialen, June eta etxeko guztion
partetik. Ondo-ondo pasa zure eguna!
Zorionak, Luzia, zure seigarrenurtebetetzean. Aita Unai, ama
Izaskun, Eder, aitita Karlos,
amama Enkarna, Irati, Endika,
eta beste senide guztien
partez. Egun polita eta alaia izan!
Datorren ekainaren 10ean, gure
Andonik 8 urte eder
beteko ditu, eta hauxe esan
nahi diogu: Zorionak, Andoni,
maitea, bihotz-bihotzez! Egun
ederra pasa, eta asko-asko
gozatu lagunekin eta
etxekoekin.
Maiatza agurtu, eta ekainari ekin diogu, eta nola gainera!
Erle gelako Uxue Iribarrenek eta Izar Mari-torenak 7 urte bete zituzten aurreko astean: Uxuek,
maiatzaren 28an, eta Izarrek, berriz, maiatzaren 29an.
Ekainaren 4an, berriz, Anne Alzugurenen urtebe-
tetzea ospatu genuen, 7 urte bete baitzituen egun horre-
tan. Hirurek gosari goxo-goxoak ekarri zizkiguten. Erle ge-
lako kideek esker mila eta aunitz urtez erran nahi diegu.
Mila esker, Uxue, Izar eta Ane; jarraitu horrelaxe!
Zorion agurrak argitaratu ahal izateko,gogoan izan mezuak asteartearratsaldea baino lehen jasobehar ditugula. Asteartetikaurrera jasotzen diren mezuguztiak hurrengo astekozenbakian argitaratukoditugu.
ZORiON AGURRAK
m a n t a n g o r r i 3berria LARUNBATA, 2019KO EKAINAREN 8A
Bidali zure gutunak helbide hauetara Helbide elektronikoa: [email protected] Egoitza nagusia: BERRIA. MANTANGORRI. Gudarien etorbidea, z/g. 20140 Andoain.
Argitaratzailea: Euskal Editorea SM Lege Gordailua: SS-616/05 Zuzendaria: Martxelo Otamendi Koordinatzailea: Izaro Zinkunegi Barandiaran
Egoitza: Martin Ugalde kultur parkea. Gudarien etorbidea, z/g. 20140 Andoain ISSN: 1699-728x
ZU ERE ARTiSTA
‘Do Re Ni’ proiektuaren probapilotuaren grabaketa, Orioko
Zaragueta herri eskolan Xabier Lizaso musikari oriotarra Do Re Ni proiektuan murgilduta dabil. Proiektu
integratzaile horrek haurraren garapen pertsonala du helburu. Horretarako,
musika, dantza, antzerkia eta kirola uztartzen ditu. EITBren laguntza jasotzen ari
da Lizaso proiektua Euskal Herri osoan zabaldu dadin. Horretarako, eskola
batean proba pilotu bat egitea proposatu zion EITBk, eta Zaragueta herri eskola
aukeratu zuen. Maiatzaren 31n egin genuen, eta ETB, Euskadi Irratia eta Radio
Euskadikoak eskolan izan ziren grabaketak egiten.
Kaixo, lagunok!
SatyaApeztegiaJauregi naiz, etaIbarran bizi naiz.
Asko gustatzen zait
arkatzarekin
marrazkiak egitea:
itzalak, zuriuneak...
Probatu zuek ere!!
Errezilgo haurrak, kerikgabeko gazteak!
Errezilgo San Martin herri eskolako 5. eta 6. mailako ikasleek
Kerik gabeko gazteak prebentzio kanpainako sari bat jaso
genuen maiatzaren 31n. Eusko Jaurlaritzaren Osasun Sailak
antolatzen du sariketa, eta Gipuzkoako txapeldun izan gara.
Saria tarteko, ekainaren 4an Txindokiko Itzala abentura parkera
joan ginen. Ederki pasatu genuen parkeko ibilbideetan eta
orientazio jolasean!
m a n t a n g o r r i4 LARUNBATA, 2019KO EKAINAREN 8A berria
ERREPORTAJEA Eskola Txikien Jaia
Musika, jolasak, ikuskizunak, tailerrak eta besteegongo dira bihar Usurbilgo Aginagan,Gipuzkoako eskola txikien festan. Eskola «auzoaren bihotza» dela adierazi dutebertako haur eta gurasoek.
Txikitikhandiaeraikiz
Baina festarako prestaketetan ereari dira, Malen Camarerok esanduenez: «Frontoian jartzeko ma-rrazkiak egin ditugu». Egun bere-ziak dira haurrentzat. «Urduri etapozik gaude; apar festarako gogo-tsu nago», esan du Enara Unanuek.
Taldean sortutako jaia
Entseguetan buru-belarri dabiltzaLehen Hezkuntzako ikasleak ere.«Harrera ekitaldiarekin gabiltzagehienbat; dantza bat prestatudugu, eta orain entseguak egitenari gara», azaldu du Enaitz Beristai-nek. Eskolan bertan izango da ha-rrera ekitaldia, baina, eskolakoazgain, beste hiru gune ere izangodira festarako: Baserria, Sagardoaeta Errioa. 10:00etan ekingo diotetxistulariek egunari, eta iluntzeraarte iraungo du festak. Aginagako eskolan 41 ikasle da-
Eskola txikiak indartunahi ditugu, bestelaauzoa hilda geratukodelako», adierazi duIrati Muruak. UsurbilgoAginaga auzoko (Gi-
puzkoa) eskolako ikasleetako batda. Eskola txikia da Aginagakoa,baina behar-beharrezkoa auzoa-ren bizitzan, bertako haur, ikasleeta gurasoen arabera. Horren islaizango da bihar Aginaga: Gipuzkoa-ko eskola txikien 32. festa egingodute bertan. Musikaz, jolasez, tai-lerrez, ikuskizunez eta jan-edanazgozatu ahal izango dute bertaradoazenek.«Nola jaiotzen garen ikasten ari
gara», azaldu du Manex Zubiaurrek.Haur Hezkuntzako ikaslea da, bes-te bederatzi gelakiderekin batera.Babarrunak landatzen eta ahateeta txiten arrautzak aztertzen ari-tu dira umeak festaren atarian.
m a n t a n g o r r i 5berria LARUNBATA, 2019KO EKAINAREN 8A
biltza gaur egun, lau gelatan bana-tuta: bi Haur Hezkuntzan eta bes-te bi Lehen Hezkuntzan. Ikasle gu-txi dira, baina aberasgarria da hori,Izar Garcia ikasleak adierazi due-nez: «Eskola handietan mailak sail-katuta egoten dira, lehenengomaila lehenengoarekin, bigarrenabigarrenarekin... Eskola txikietananiztasuna egoten da, mailak na-hasita daudelako». Gutxi izanik
arreta gehiago jartzen dutela azal-du dute ikasleek, nola eurek, halairakasleek eurengan ere.Atsedenaldia iritsi da, eta esko-
lako ikasleak atarira atera dira. Par-kera joan dira batzuk, xomorro bilabesteak, frontoira ere bai baka-rren bat. Gutxi izateak moduaematen du ikasleak elkarrekin ibil-tzeko ere, Malen Alkortaren arabe-ra: «Ekintza asko batera egiten di-tugu: patioko tartea, ibilaldiak, jo-las kooperatiboak, tailerrak...».Haatik, eraikinak elkarrekin egoteaoztopatzen diela azaldu dute ikas-leek: «Eraikina elizarena da, eta ba-natuta gaude: batzuk goian, etabesteak behean. Denok bateraegon nahi dugu».
Ainhoa Bereziartuak ere ederkiezagutzen du Aginagako eskola;bertako ikasle izana da, eta gurasoelkarteko kidea da egun. «Auzo etaherri txikien bihotz bihurtzen diraeskola txikiak. Eskolarik ez badago,lotarako toki bihurtzen dira he-rriak, eta familiek ez dute bizimo-dua han egiten». Gutxi izateak ira-kasle eta gurasoen inplikazio han-diagoa ere eskatzen du,Bereziartuaren arabera: «Gurasookantolatzen ditugu goizetako zain-tzak, oporretako txokoak, eskolazkanpoko jarduerak...».Eta, oraingoan, eskola txikien
festarekin dabiltza buru-belarri.Zumaiako Oikia auzoko (Gipuzkoa)eskolari hartu zioten lekukoa joan
den urteko ekainean, eta berehalahasi ziren antolaketan. «Urrian au-zoko festak izaten dira, eta bertanaurkeztu nahi genituen irudia-eta»,gogoratu du Bereziartuak. Eskola-ko kideak ez ezik, auzoko jendeaere bidelagun izan dute antolake-tan. «Taldean lan egiten ikastekobalio izan digu; gazteek lagundu di-gute, herriko festak antolatzenibiltzen baitira, baita amona-aito-nek ere».Ikasleak eurak ere aritu dira fes-
ta antolatzen: gurasoei lagundudiete erosketak egiten; ideiak pro-posatu dituzte; xaboiak, ukenduaketa halakoak egin eta saldu dituz-te... Festaren harira egindako arro-pa saltzen ere aritu dira. Batzuekjantziak dituzte kamisetak; ma-rrazkiaren esanahia azaldu duhaietako batek: «Lore bat da. Ume-ak hazi egiten dira, loreak bezala.Loreak ireki egiten dira hazten di-renean, eta umeak aske bihurtzendira». Eskola txikiak eta bertakoumeak ureztatzeko festa izangoda bihar Aginagan.
ESKOLA TXIKIEN FESTA
Egitaraua
d 10:00: Txistulariak (1., 2., 3. eta 4.guneetan)d 10:30: Harrera ekitaldia (1. gunean)d 11:15: Jolasak (1., 2., 3. eta 4.guneetan)d 13:00: Yolanda Arrieta ipuinkontalaria (2-5 urte artekoentzat,Ludotekan)d 14:00: Bazkaria (1. gunean)d 15:00: Mustaren Perkusio Tailerra(1. gunean)d 15:00: Puzgarriak (3. gunean)d 15:30 Lopene eta bere animaliak(2. gunean)d 16:30: ‘Sardiña Freskue’ antzerkia(1. gunean)d 18:00: Apar festa (1. gunean)
Guneak
1Eskola2 Baserria3 Errioa4 Sagardoa
Aginagako eskolan 41 haur dabiltza gaur egun, lau gelatan banatuta. ANDONI CANELLADA / FOKU
m a n t a n g o r r i6 LARUNBATA, 2019KO EKAINAREN 8A berria
DENBORA-PASAK
1.Margotu eta asmatu. Julenen logelako leihoa kolorezeta usainez beteta dago. Margotu forma bakoitza zehaztutakokolorez. Zer dago leihoan?
Berde iluna1 Horia4Laranja3Berde argia2
Arrosa6 Urdina6Gorria5
A B
C D
E F
2. Itzalak. Maite eta harenlaguna mendian dabiltza, etahegazti bat pasatu zaie gainetik.Itzalhauetatikzein da berea?
m a n t a n g o r r i 7berria LARUNBATA, 2019KO EKAINAREN 8A
3. Sinonimoak. Oihana egunkarikodenbora-pasak egiten ari da; sinonimoenabakarrik falta zaio orria bukatzeko.Lagun iezaiozu esanahibereko hitzak lotzen.
gazi joera
laborari mikatz
goxoki nekazari
atsekabe eztiki
zaletasun pena
1.-.Loreontzi bat. 2.-.F itzala. 3.-.Gazi eta mikatz, laborari eta nekazari,
goxoki eta eztiki, atsekabe eta pena, zaletasun eta joera.
‘Hari single bat’ Arrako amaren baserri zaharrera joan daoporrak igarotzera. Han amonaren kutxazaharra aurkitu du. Zabaldu eta makilamagikoa dirudien zurezko tresna bat topa-tu du barruan. Haria harilkatzeko erabiltzenden ardatza da. Iragana eta oraina lotzendituen bidaiari ekingo dio orduan Arrakok.Amonaren historia ezagutuko du, isildutako
eta isilarazitako bizipenak ezagutuz, eta ahanzturari aurreeginez.
Idoia Garzes eta Leire Urbeltz
Argitaletxea: Erein
‘Nahaste-borrasteaikastetxean’ Sarak eta Emiliok labezomorroen granja batsortzea erabaki dute. Horretarako: labezomo-rroak kutxa batean sartzea bururatu zaie, etakutxa hori ikastetxean gordetzea. Baina ani-maliatxoek ere ekingo diote euren bideari:txoko guztiak esploratzen hasiko dira. Labe-zomorroak ikastetxe osoan zabalduko dira,
baina primeran pasatuko dute gaztetxoek.
Elvira Menendez eta Jose Maria Alvarez
Argitaletxea: Bruño
AZOKA
BAI BITXIA!
Tipulak hunkitutaTipula barazki gozo eta osasungarria da,gordinik edo hainbat modutara prestatutajaten dena. Baina sabela betetzeko ahal-menaz gain, malkoak eragitekoa ere badu.Zergatik? Sufre asko du tipulak, eta osagai horiduen sulfoxido deituriko molekulak ditu. Sulfoxi-doez gain, alinasa izeneko entzima bat ere badu barazkiak. Izen arra-roko bi osagai horiek banatuta daude. Baina tipula moztean, elkar uki-tzen dute, eta sufrea duen gas bat sortzen da orduan: propanotiala.Gas horrek negar eginarazten du. Badira, ordea, hori saihesteko triki-mailuak ere: tipula eta labana uretan bustitzea moztu aurretik, kan-dela baten ondoan moztea barazkia, uretako betaurrekoak janztea...Probatu, probatu!
Arrautzasaltaria
Lagunok! Zientziarekin jolas-teko beste esperimentuproposamen bat dakarki-zuet gaurkoan ere, arrau-
tza saltaria izenekoa. Animatu esperi-mentua egitera, eta goza ezazuezientziaz!
Nola egin?
1Kristalezko potoa hartu, etaarrautza barruan sartuko dugu.
Poliki-poliki, arrautza pitzatu gabe!
2Potoan ozpina botako dugu,arrautza osoa estali arte.
3Potoa tapatuko dugu, eta arrautzabarruan utziko dugu 48 orduz. Pa-
zientzia da zientziaren sekretua. Beraz,eman behar duen denbora!
4Bi egunak pasatu direnean, potoaireki, eta arrautza aterako dugu.
5Arrautza bigun-bigun egongo da,pilota saltariak bezala!
Zer gertatu da?
Ozpinak arrautza oskola desegin du, etaozpinaren ura arrautzaren barrura sartuda. Horregatik, arrautza lehen baino han-diagoa eta bigunagoa da orain!
m a n t a n g o r r iberria
GAZTETXOEN ASTEKARIA LARUNBATA, 2019KO EKAINAREN 8A
MATERIALA
OzpinaArrautzaKristalezko poto bat