Upload
erna-janssen
View
237
Download
2
Embed Size (px)
Citation preview
Zingeving en traumaZingeving en trauma
Ilonka BoomsmaIlonka Boomsma
Brenda KouwenhovenBrenda Kouwenhoven
Opbouw workshopOpbouw workshop
InleidingInleiding OefeningOefening Theorie: trauma, verschil type1/type2; Theorie: trauma, verschil type1/type2;
gevolgengevolgen Zingeving in therapie:Zingeving in therapie:
Betekenis van klachtenBetekenis van klachten Zin van het leven na traumaZin van het leven na trauma Wat heeft het opgeleverdWat heeft het opgeleverd
Zingeving therapeutZingeving therapeut Oefenen casuïstiekOefenen casuïstiek
geheimoefeninggeheimoefening
Viktor E. FranklViktor E. FranklDe zin van het bestaanDe zin van het bestaan
…….“Lijden vormt een onuitwisbaar deel .“Lijden vormt een onuitwisbaar deel van het leven, evenals het noodlot en de van het leven, evenals het noodlot en de dood. Zonder lijden en dood is het leven dood. Zonder lijden en dood is het leven van de mens onvolledig. De wijze van de mens onvolledig. De wijze waarop de mens zijn noodlot en alle waarop de mens zijn noodlot en alle daaruit voortvloeiend lijden aanvaardt, daaruit voortvloeiend lijden aanvaardt, de wijze waarop hij zijn kruis draagt, de wijze waarop hij zijn kruis draagt, biedt hem ruimschoots de gelegenheid biedt hem ruimschoots de gelegenheid om- zelfs onder de moeilijkste om- zelfs onder de moeilijkste omstandigheden- een diepere betekenis omstandigheden- een diepere betekenis te geven aan zijn leven… (blz. 88)te geven aan zijn leven… (blz. 88)
……..
…”…”Niet ieder conflict hoeft per definitie Niet ieder conflict hoeft per definitie neurotisch van aard te zijn. Een neurotisch van aard te zijn. Een bepaalde hoeveelheid conflicten is bepaalde hoeveelheid conflicten is normaal en zelfs gezond. Ook lijden is normaal en zelfs gezond. Ook lijden is niet steeds een pathologisch niet steeds een pathologisch verschijnsel, lijden is soms veeleer een verschijnsel, lijden is soms veeleer een menselijke prestatie dan een neurotisch menselijke prestatie dan een neurotisch symptoom, vooral wanneer het lijden symptoom, vooral wanneer het lijden voortkomt uit existentiële frustratie”…voortkomt uit existentiële frustratie”…(blz. 129)(blz. 129)
……..
..”Ik herinner mij een persoonlijke ervaring. ..”Ik herinner mij een persoonlijke ervaring. Haast huilend van pijn (ik had mijn voeten stuk Haast huilend van pijn (ik had mijn voeten stuk en beurs gelopen in mijn kapotte schoenen) en beurs gelopen in mijn kapotte schoenen) strompelde ik kilometers lang voort in de rij strompelde ik kilometers lang voort in de rij gevangenen,……….Ik dwong mezelf aan iets gevangenen,……….Ik dwong mezelf aan iets anders te denken. Plotseling zag ik mezelf op anders te denken. Plotseling zag ik mezelf op het podium staan van een goed verlichte, het podium staan van een goed verlichte, behaaglijk warme intieme collegezaal. Voor mij behaaglijk warme intieme collegezaal. Voor mij zat een aandachtig publiek in gemakkelijke zat een aandachtig publiek in gemakkelijke fauteuils. Ik hield een lezing over de fauteuils. Ik hield een lezing over de psychologie van het concentratiekamp…( blz. psychologie van het concentratiekamp…( blz. 95)95)
TraumaTrauma
Schokkende gebeurenisSchokkende gebeurenis
Intens gevoel van Intens gevoel van machteloosheidmachteloosheid
Ontwrichting van het levenOntwrichting van het leven
Intense angst,Intense angst,
Historie theorievormingHistorie theorievorming
Oorlogstrauma’sOorlogstrauma’s
Trauma’s tgv seksueel geweld ( in de Trauma’s tgv seksueel geweld ( in de jeugd)jeugd)
Reacties op trauma’sReacties op trauma’s
verbijstering, ongeloofverbijstering, ongeloof Afwisseling herbeleven en Afwisseling herbeleven en
ontkenningontkenning Diversiteit van psychische en Diversiteit van psychische en
lichamelijke klachtenlichamelijke klachten In gunstige gevallen: doorwerking of In gunstige gevallen: doorwerking of
acceptatieacceptatie
Gevolgen TraumaGevolgen Trauma
HerbelevenHerbeleven VermijdenVermijden Fysieke arousalFysieke arousal
acceptatieacceptatie
Type 1 trauma (Terr, Type 1 trauma (Terr, 1991)1991)
Eenmalige traumatische gebeurtenisEenmalige traumatische gebeurtenis
Type 2 trauma (Terr, Type 2 trauma (Terr, 1991)1991)
Langdurig herhaaldelijk misbruik Langdurig herhaaldelijk misbruik (traumatische ervaring)(traumatische ervaring)
Verschil tussen trauma Verschil tussen trauma op kinderleeftijd en op op kinderleeftijd en op
volwassen leeftijd.volwassen leeftijd.
Misbruik door iemand van wie het Misbruik door iemand van wie het kind afhankelijk iskind afhankelijk is
Eventueel langdurig en herhaaldEventueel langdurig en herhaald Persoonlijkheidsontwikkeling is nog Persoonlijkheidsontwikkeling is nog
niet voltooidniet voltooid Steun en herkenning ontbreektSteun en herkenning ontbreekt
Omgangsstrategie van Omgangsstrategie van volwassenen na traumavolwassenen na trauma
Het vinden van een oorzaakHet vinden van een oorzaak Vergelijken met anderenVergelijken met anderen Isolatie: beperken betekenisIsolatie: beperken betekenis VeiligheidsmaatregelenVeiligheidsmaatregelen Zoeken van emotionele steunZoeken van emotionele steun Cursus zelfverdediging etc.Cursus zelfverdediging etc.
Omgangsstrategie kind Omgangsstrategie kind ((afhankelijk van leeftijdafhankelijk van leeftijd))
(veelal beperkter)(veelal beperkter) OntkenningOntkenning DissociatieDissociatie
Gevolgen van trauma in Gevolgen van trauma in de jeugdde jeugd
Posttraumatische stressstoornisPosttraumatische stressstoornis Dissociatieve verschijnselenDissociatieve verschijnselen eetproblemeneetproblemen Stoornissen in de impulscontrole (alcohol, Stoornissen in de impulscontrole (alcohol,
automutilatie, ..)automutilatie, ..) DepressieDepressie AngststoornisAngststoornis RelatieproblemenRelatieproblemen slaapstoornissenslaapstoornissen PersoonlijkheidsstoornisPersoonlijkheidsstoornis combinatie van dezecombinatie van deze
Posttraumatische Posttraumatische stressstoornisstressstoornis
eventueel chronisch en met verlaat eventueel chronisch en met verlaat beginbegin
Hyperactiviteit: spanningsklachtenHyperactiviteit: spanningsklachten Herbeleven: nachtmerries, flash-Herbeleven: nachtmerries, flash-
backsbacks Vervlakking: depersonalisatie, Vervlakking: depersonalisatie,
derealisatie, dissociatieve derealisatie, dissociatieve verschijnselen, bewuste vermijdingverschijnselen, bewuste vermijding
Gevolgen type 1 en type Gevolgen type 1 en type 2 trauma2 trauma
Type 1: PTSS, fobieType 1: PTSS, fobie
Type 2 trauma: Type 2 trauma: Persoonlijkheidsstoornissen, Persoonlijkheidsstoornissen, ernstige dissociatieve stoornissen, ernstige dissociatieve stoornissen, combinatie.combinatie.
StellingStelling
Behandeling zonder het thema Behandeling zonder het thema zingeving/ betekenis een plaats te zingeving/ betekenis een plaats te geven heeft veel minder waardegeven heeft veel minder waarde
Zingeving en TraumaZingeving en Trauma
Betekenis/ zin van klachtenBetekenis/ zin van klachten
Zingeving van het leven na een traumaZingeving van het leven na een trauma
Zin/ betekenis van het traumaZin/ betekenis van het trauma
Zingeving/betekenis voor hulpverlenersZingeving/betekenis voor hulpverleners
Symptoom: herbeleven Symptoom: herbeleven
Therapiedoel:Therapiedoel: Verleden plaats gevenVerleden plaats geven Scheiden heden/verledenScheiden heden/verleden Betekenis/zin herbelevingBetekenis/zin herbeleving
Symptoom:VermijdenSymptoom:Vermijden
Therapiedoel:Therapiedoel: Betekenis/zin benoemen Betekenis/zin benoemen Overlevingsmechanisme Overlevingsmechanisme
Symptoom: Symptoom: SlachtofferpositieSlachtofferpositie
Therapiedoel:Therapiedoel: Cognitieve herstucturering Cognitieve herstucturering Positief labelenPositief labelen Aandacht positie in gezin en in Aandacht positie in gezin en in
maatschappijmaatschappij Zin/onzin positieZin/onzin positie
Symptoom: Laag Symptoom: Laag zelfbeeldzelfbeeld
Therapiedoel:Therapiedoel: Zelfzorg verbeterenZelfzorg verbeteren Zin van het levenZin van het leven
Symptoom: Onteigenen Symptoom: Onteigenen van het lichaamvan het lichaam
Therapiedoel:Therapiedoel: Lichaam toe-eigenen: PMTLichaam toe-eigenen: PMT Betekenis onteigening/ Betekenis onteigening/
overlevingsmechanismeoverlevingsmechanisme
Therapiedoel:Therapiedoel: Delen met lotgenotenDelen met lotgenoten Verandering betekenisVerandering betekenis Niet te veel individualiserenNiet te veel individualiseren Aandacht voor maatschappelijke positie/ Aandacht voor maatschappelijke positie/
machtsverschillenmachtsverschillen Aandacht voor socialisatieAandacht voor socialisatie Ruimere keuzemogelijkhedenRuimere keuzemogelijkheden
Symptoom: Isolement, Symptoom: Isolement, leven met geheimleven met geheim
Symptoom:Symptoom:Langdurige machteloosheidLangdurige machteloosheid
Overleving: bevriezen, dissociërenOverleving: bevriezen, dissociërenContact lichaam/hoofd wordt Contact lichaam/hoofd wordt
verstoordverstoord
Therapiedoel:Therapiedoel: Contact herstellen hoofd/emoties/lichaamContact herstellen hoofd/emoties/lichaam Leren controle hervinden over eigen levenLeren controle hervinden over eigen leven Zin oplossings- en overlevingsmechanismeZin oplossings- en overlevingsmechanisme Bronnen van inspiratie/zingevingBronnen van inspiratie/zingeving
videovideo
Wat staat de zin van het Wat staat de zin van het leven in de weg?leven in de weg?
Verloren eigenwaarde?Verloren eigenwaarde? Lijf ontnomen? ( bv. Onbegrepen lich. Lijf ontnomen? ( bv. Onbegrepen lich.
Klachten)Klachten) Geschaad vertrouwen?Geschaad vertrouwen? Vermogen lief te hebben dat geschaad is?Vermogen lief te hebben dat geschaad is? … …
VideoVideo
Wat heeft het je ook Wat heeft het je ook geleerd?geleerd?
Laatste fase – moeilijksteLaatste fase – moeilijkste Dat ik een betere moeder benDat ik een betere moeder ben Belang van respect voor anderenBelang van respect voor anderen Dát ik nog leef/ kan genietenDát ik nog leef/ kan genieten Dat ik niet waardeloos/ vies benDat ik niet waardeloos/ vies ben Dat ik weer voelDat ik weer voel Dat ik niet afgewezen wordt als ik mijn geheim Dat ik niet afgewezen wordt als ik mijn geheim
prijsgeef.prijsgeef. ……
VideoVideo
Zingeving hulpverlenerZingeving hulpverlener
Secundaire traumatiseringSecundaire traumatisering Woede verdragenWoede verdragen Eigen socialisatieEigen socialisatie Voorwaarden:Voorwaarden:
Goed thuisfrontGoed thuisfront Iets dat je eruit tiltIets dat je eruit tilt relativeringrelativering
LiteratuurLiteratuur
Judith Herman: “Trauma en Judith Herman: “Trauma en Herstel”, wereldbibliotheek, 1993.Herstel”, wereldbibliotheek, 1993.
Viktor E. Frankl:”De zin van het Viktor E. Frankl:”De zin van het bestaan”. Ad Donker, Rotterdam, 9bestaan”. Ad Donker, Rotterdam, 9ee druk 2005.druk 2005.
Zingeving en traumaZingeving en trauma
Ilonka BoomsmaIlonka Boomsma
Brenda KouwenhovenBrenda Kouwenhoven