โจทยอปมา อปมย– โจทยอปมา อปมย – (analogy) มวตถประสงคในการวดความสามารถในการวเคราะหและพจารณาหาความสมพนธระหวางคคำาตาง ๆ วามความเกยวของสมพนธกนในลกษณะใด และนำาความสมพนธคนพบไปใชในการพจารณาคำาตอบทเหมาะสมทสด โจทยดงกลาวเปนองคประกอบทมกจะปรากฏอยเสมอในโจทยขอสอบภาคความสามารถทวไปโดยมสดสวนอยประมาณ 5 – 10 ขอ ในการวเคราะหโจทยดงกลาวมขนตอนทสำาคญในการพจารณาดงน
1. ขนตอนการแกโจทยอปมา - อปมย พจารณาประเภทของคำา
ทใชในคความสมพนธแรก
พจารณาทศทางของความสมพนธทใชพจารณาหาความ
สมพนธโดยสรางขอความเชอม
นำาความสมพนธทคนพบไปพจารณาคำาตอบ
เลอกคำาตอบทเหมาะสมทสด
1.
2.
3.
4.
5.
เพมรายละเอยดความสมพนธ
ไมได หรอไดคำาตอบ มากกวา 1 คำาตอบ
1 .การพจารณาประเภทของคำา โดยพจารณาประเภทของคำาในคความสมพนธในโจทยวาเปนคำาประเภทใด (เชน คำานาม กรยา หรอวเศษณ) ทงนมหลกทสำาคญในการพจารณาดงน 1.1 หากคความสมพนธในโจทยเปนคำาประเภทเดยวกน คความสมพนธในคำาตอบจะตองเปนคำาประเภทเดยวกนดวย แตทงนจำาเปนตองเปนคำาประเภทเดยวกบคความสมพนธในโจทย ตวอยางเชน ตวอยาง 1 คนปวย : ยา - - - ความหว : ? ก. กน ข. ปาก ค. ความจน ง. อาหาร จากตวอยางดงกลาว คความสมพนธในโจทยเปนคำานาม คำานาม เมอคความสมพนธในคำาตอบคำาแรก (ความหว) เปนคำานาม ดงนนในคำาหลงจะตองเปนคำานามดวย และเมอพจารณาประกอบกบการพจารณาลกษณะความสมพนธ จะเลอกคำาตอบทเหมาะสม คอ ง. อาหาร (คนปวยบำาบดไดดวยยา ความหวบำาบดดวยอาหาร)
ตวอยางท 2นำา : แดด - - - ? : ? ก. ใส : จด ข. ไหล : รอน ค. เยน : สอง ง. ไหล : สอง จากตวอยางดงกลาว คความสมพนธในโจทยเปนคำาตอบประเภทเดยวกน คอ คำานามคความสมพนธในคำาตอบตองเปนคำาประเภทเดยวกนดวย โดยไมจำาเปนตองเปนประเภทเดยวกบคแรก เชน อาจเปนกรยา : กรยา หรอวเศษณ : วเศษณ กได ในกรณตวอยางคำาตอบเปนกรยา : กรยา คอ ง. ไหล : สอง
1.2 หากคความสมพนธในโจทยเปนคำาคนละประเภทกน คความสมพนธในคำาตอบจะตองมลกษณะของประเภทเลยนตามแบบในโจทยทนท ตวอยางเชน ตวอยางท 3 เมา : สรา - - - ? : ? ก อจฉา : ความงาม ข. กระหาย : นำา ค. ปต : ความสำาเรจ ง. เศรา : ตาย
จากตวอยางดงกลาว คความสมพนธในโจทยเปนคำาคนละประเภทกน คอ คำากรยา : นาม ดงนนคคำาตอบจะตองเปน กรยา : นาม ทนท จะเปนคำาประเภทอนไมได คำาตอบทเหมาะสมคอ ค.ปต : ความสำาเรจ สวนสาเหตทไมเลอก ง. เนองจาก ตาย ไมใช“ ”คำานาม
ตวอยางท 4 ปน : ยง - - - ? : ? ก. ลกกระสน : ธน ข. ฆา : ตาย ค. ลกบอล : โยน ง. แทง : มด จากตวอยางดงกลาว คความสมพนธในโจทยเปน นาม : กรยา ดงนนคำาตอบตองมลกษณะของประเภทคำาเลยนตามแบบในโจทยดวย คอเปน นาม : กรยา เชนกน ดงนน คำาตอบทเหมาะสมทสด คอ ค. ลกบอล : โยน
สรป หลกในการพจารณาประเภทประเภทคำาในคความสมพนธแรก ประเภทคำาในคความสมพนธหลง
1 นาม : นามกรยา : กรยาวเศษณ : วเศษณหรอกรณอน ๆ ทเปนคำาประเภทเดยวกน
อาจเปน นาม : นามหรอกรยา : กรยาหรอวเศษณ : วเศษณหรอ ฯลฯ แตตองเปนคำาประเภทเดยวกนในคหลง2 นาม : กรยา นาม : กรยา
นาม : วเศษณ นาม : วเศษณกรยา : นาม กรยา : นามกรยา : วเศษณ กรยา : วเศษณ กรณอน ๆ ทเปนคำาคนละประเภทกน จะตองมประเภทคำาเลยนตาม
ประเภทคำาในคความสมพนธแรก
2. การพจารณาทศทางของความสมพนธทใช คความสมพนธในโจทยบางขอ อาจแสดงใหเหนถงทศทางของความสมพนธในรปแบบตาง ๆ เชน ใหญ เลก – , สวนยอย –สวนรวม, มาก นอย ฯลฯ ทศทางดงกลาว มความสำาคญในการ–พจารณาดวยประการหนง โดยมหลกพจารณาวา คความสมพนธในคำาตอบจะตองมทศทางเกยวกบคความสมพนธในโจทย ตวอยางเชน ตวอยางท 5 ปนใหญ : ปนเลกยาว................................? : ? ก. มด : ดาบ ข. ภเขา : จอมปลวก ค. หอก : ลกดอก ง. ประต : หนาตาง
ตวอยางท 6 แพทย : โรงพยาบาล.................................? : ? ก. ศาล : ทนายความ ข. รกษาโรค : คนปวย ค. ทนายความ : ศาล ง. พยาบาล : กระทรวงสาธารณสข จากตวอยางท 5 แสดงถงความสมพนธในทศทาง ใหญ : เลก โดยทงคเปนอาวธทมขนาดตางกนเราไมสามารถตอบ ก. มด : ดาบ ได เนองจากกลบทศทาง สวนขอ ข. ไมเหมาะสมเนองจากเปนสงทไมเกยวของสมพนธ ไมใชของประเภทเดยวกน คำาตอบทถกตอง คอ ค. หอก : ลกดอก เนองจากเปนอาวธและมทศทางเชนเดยวกบโจทย จากตวอยางท 6 แพทย : โรงพยาบาล แสดงความสมพนธในทศทางแบบสวนยอย : สวนทงหมด (แพทยเปนองคประกอบสวนหนงของโรงพยาบาล) ดงนน คำาตอบททเหมาะสมทสดโดนไมกลบทศทางคอ ค. ทนายความ : ศาล
3. การพจารณาความสมพนธ คความสมพนธในโจทยจะตองมความสมพนธเกยวของกนในลกษณะใดลกษณะหนงซงผตอบขอสอบจะตองพยายามคนใหพบ และนำาความสมพนธดงกลาวไปพจารณาคำาตอบ วธการหนง ซงชวยใหผตอบขอสอบถามสามารถพจารณาความสมพนธไดรวดเรวขน คอ การสรางขอความหรอวล เพอชวยเชอมคความสมพนธแลวนำาวลดงกลาวไปใชเชอมคำาในคคำาตอบหากยงไดหลายคำาตอบกอาจเพมรายละเอยดของความสมพนธจนกระทงไดคำาตอบทเหมาะสมแตเพยงคำาตอบเดยว ลกษณะของความสมพนธทปรากฏอยเสมอ ในโจทยอปมา อปมย แสดงใหเหนไดตามตารางดงน–
ลกษณะความสมพนธ ตวอยาง1. อาชพ : เครองมอประกอบอาชพ
นกเขยน : เครองพมพดดชางไฟ : ไขควงแพทย : มดผาตดชางไม : เลอย
2. อาชพ : ผลผลต ชางกอสราง : บานนกเขยน : หนงสอผประพนธเพลง : บทเพลงคร : ลกศษย
3. เครองมอ : วสดทเกยวของ เลอย : ไมดนสอ : กระดาษ
ลกษณะความสมพนธ ตวอยาง4. เครองมอ : กรยาการใชเครองมอ
ปน : ยงเขม : เยบกระดง : ฝด
5. ชวงเวลาทตอเนองกน เชา : สายเยน : คำา
6. สาเหต : ผลทตามมา ประมาท : อบตเหตเชอโรค : เจบปวยทจรต : ลงโทษ
ลกษณะความสมพนธ ตวอยาง7. ระดบความแตกตางในคณภาพ
อน : รอนราว : แตกรน : เทมธยสถ : ตระหนชอบพอ : รกใคร
8. สวนรวม : ประเภทยอย เฟอรนเจอร : เกาอแมลง : ผเสอสตวนำา : ปลาฉลามสนข : ปกกง
9. ลกษณะพเศษของตว เพชร : แวววาวระบบราชการ : ลาชา
ลกษณะความสมพนธ ตวอยาง10. คำาตรงขาม ออนโยน : แขงกระดาง
ซอสตย : หลอกลวงโลภ : สนโดษซมเศรา : ราเรงของจรง : ของปลอม
11. คำาเหมอน ชวยเหลอ : เกอกลเขมดแขม : มธยสถงอนแงน : คลอนแคลนโกหก : กลบกลอก
12. สวนยอย : สวนทงหมด
ทหาร : กองทพเกาะ : หมเกาะ
ลกษณะความสมพนธ ตวอยาง13. เปนลกษณะเฉพาะของอกสงหนง
ไหล : นำาสมถะ : พระสงฆกลาหาญ : วรบรษซกซน : เดกเลกยงเหยง : อนาธปไตย
14. ไมใชลกษะของอกสงหนง ความจงรกภกด : กบฏความจรง : คนโกหกวฒภาวะ : วยรนความจำา : คนขลมฝด : นำามนเครอง
ลกษณะความสมพนธ ตวอยาง15. เปนสวนหนงของอกสงหนง
ปก : หนงสอก : พยญชนะนกรอง : วงดนตรหนงสอ : หองสมดองคาร : สปดาหวรยะ : อทธบาท
16. เปนประเภทหนงของอกสงหนง
แจส : ดนตรนาวกโยธน : ทหารประชาธปไตย : การปกครองอสลา : ศาสนาโซปราโน : เสยง
ลกษณะความสมพนธ ตวอยาง17. เปนเหตการณทตอเนองจากเหตการณหนง
แตงงาน : การหมนกบ : ลกออดเจบปวย : ตดเชอจำาคก : พพากษาลม : สะดดสก : งอม
19. เครองมอ : ผใช มดผาตด : นายแพทยเกรยง : ชางกออฐพกน : ชางวาดพมพดด : นกเขยนกลอง : นกดดาวคม : ทนตแพทย
ลกษณะความสมพนธ ตวอยาง19. สถานท : บคคลทเกยวของ
ศาล : ผพพากษามหาวทยาลย : นกวชาการละครสตว : ตวตลกโรงพยาบาล : นายแพทยพพธภณฑ : ของโบราณ
20. อาการหรอสญลกษณ หาว : เบอถอนหายใจ : โลงอกเกรยวกราด : โมโหกระวนกระวาย : หงดหงดกระหยม : เบกบานใจพรธ : ทจรต
รปแบบความสมพนธทไดสรป เปนเพยงตวอยางในบางลกษณะทปรากฏบอยเทานนในความเปนจรงขอสอบอาจจะมลกษณะความสมพนธอน ๆ ไดอกมากมาย โดยไมจำากดแตเพยงตวอยางขางตน ซงในการพจารณาผสอบอาจใชบางประการหรอทงสามประการขางตนประกอบในการพจารณาคำาตอบ โดยเลอกคำาตอบทเหมาะสมทสดเพยงคำาตอบเดยว(ในชดคำาตอบอาจมหลายคำาทเหมาะสม แตเราจะเลอกคำาตอบทเหมาะสมทสดเพยงคำาตอบเดยวเทานน) ทงนโดยการพจารณาความสมพนธ และเพมรายละเอยดความสมพนธใหมากขนในกรณทยงไดคำาตอบมากกวา 1 คำาตอบ จนเหลอคำาตอบทเหมาะสมแตเพยงคำาตอบเดยว
ตวอยางท 7เกาะ : หมเกาะ - - - ? : ? ก. สนกำาแพง : เชยงใหม ข. นกรอง : วงดนตร ค. ดวงดาว : แกแลกซ ง. ทมฟตบอล : ผเลน
การพจารณา ขอสรป1 .ประเภทของคำา
เปนคำานาม : คำานาม2. ทศทางความสมพนธ
เปนแบบสวนยอย : สวนใหญ3. ลกษณะความสมพนธ
3.1 เกาะ เปนสวนหนงของหมเกาะ
3.2 หมเกาะ เปนสวนหนงทมลกษณะคลายกนมารวมกนเปนหมเกาะ
1 .ไมสามารถตดขอเลอกใดออกไปไดเนองจากเปนคำานาม : คำานามทงหมด
2 .ตดขอ ง : เนองจากกลบทศทาง
3. 3.1 ยงเลอกได 3 ขอเลอก คอ ก, ข, ค, จงควรเพมรายละเอยดความสมพนธ
3.2 สามารถตดขอ ก. และ ข. ทงไดเนองจากองคประกอบของสวนยอยไมคลายคลงกน ดงนน เลอก ค. ดวงดาว : กาแลกซ