Στερεοχηµεία
Νικόλαος Αργυρόπουλος
Οπτική ισοµέρεια
• Ισοµερή µε τις ίδιες φυσικές και χηµικές ιδιότητες πλην εκείνης που αφορά τη γωνία στροφής.
• Περισσότερα ισοµερή από εκείνα που προβλέπει η συντακτική θεωρία.
• ∆ιαφορά από τα ανόργανα οπτικά ισοµερή.
• Στερεοχηµεία του τετραεδρικού άνθρακα
Στερεοσκοπική απεικόνιση ασύµµετρίας
Κρύσταλλοι
OPΓANIKH XHMEIA, TOMOΣ I – ΠANEΠIΣTHMIAKEΣ EK∆OΣEIΣ KPHTHΣ
OPΓANIKH XHMEIA, TOMOΣ I – ΠANEΠIΣTHMIAKEΣ EK∆OΣEIΣ KPHTHΣ
Εναντιοµέρεια
D
AC
B
D
AC
B
D
AC
A
D
AC
A
D
AA
A
D
AA
A
A
AA
A
A
AA
A
Είδωλο-αντικείµενο
Ταύτιση Ταύτιση
Ταύτιση
OPΓANIKH XHMEIA, TOMOΣ I – ΠANEΠIΣTHMIAKEΣ EK∆OΣEIΣ KPHTHΣ
Εναντιοµέρεια• Σχέση εναναντιοµερών µε την στερεοχηµική δοµή της γλυκεριναλδεϋδης
CH=OH OH
CH2OH
CH=OHHO
CH2OH
D-Γλυκεριναλδεϋδη L-Γλυκεριναλδεϋδη
H
HOH2COH
CH=O
H
CH2OHHO
O=HC
Απόλυτη στερεοχηµική απεικόνηση
Προτεραιότητες υποκαταστατών: (α>β>γ>δ)
(α) Ατοµικός αριθµός. π.χ στην ένωση CHClBrI I>Br>Cl>H
(β) Για υποκαταστάτες από το ίδιο στοιχείο ο ατοµικός αριθµός του αµέσως εποµένου στοιχείου π.χ στην ένωση: CH3CH(OH)CH2OH OH>CH2OH> CH3>H
(γ) Οµάδες µε διπλό δεσµό θεωρούνται ότι το στοιχείο ενώνεται δύο φορές (Προτεραιότητα CH=O από τhν οµάδα –CH=CH
δ
γ αβ
δ
γαβ
R-αντίποδας S-αντίποδας
OPΓANIKH XHMEIA, TOMOΣ I – ΠANEΠIΣTHMIAKEΣ EK∆OΣEIΣ KPHTHΣ
OPΓANIKH XHMEIA, TOMOΣ I – ΠANEΠIΣTHMIAKEΣ EK∆OΣEIΣ KPHTHΣ
Εναντιοµέρεια
Ρακεµικά µίγµατα-Ρακεµοποίηση
Ισοµοριακό µίγµα δύο αντιπόδων.
∆εν στρέφει το επίπεδο του πολωµένου φωτός.
Προκύπτουν από αντιδράσεις µη χειρόµορφων αντιδραστηρίων .από όπυόµως δηµιουργείται ένα στερεογονικό κέντρο.
OH3C
C2H5
+ C3H7 MgX OHH3C
C2H5
C3H7
Χωρισµός αντιπόδων
Ρακεµοποίηση
Μετατροπή ενός αντίποδα κατά 50% στον άλλο αντίποδα είτε αυθόρµητα , είτε µε θέρµανση, είτε µε επίδραση όξινων ή βασικών καταλυτών
HH2NCH3
COOHH NH2
CH3
COOH
D-αλανίνηL-αλανίνη
Αυτορακεµοποίηση. Χρονολόγηση δειγµάτων.
Μερική ρακεµοποίηση –οπτική καθαρότητα
Οπτική καθαρότητα =Παρατηρούµενη γωνία στροφής
γωνία στροφής καθαρού αντίποδαχ100
∆ιαστερεοµέρεια
• Γενικότερη περίπτωση στερεοϊσοµέρειας ενώσεων µε περισσότερα στερεογονικά κέντρα.
• ∆ιαστερεοµερή:• ∆εν έχουν σχέση ειδώλου αντικειµένου.• ∆ιαφέρουν εκτός από τη γωνία στροφής και σε άλλες ιδιότητες.
H OHHO H
CHO
CH2OHHO H
H OHCHO
CH2OH
D-θρεόζη L-θρεόζη
H OHH OH
CHO
CH2OH
HHOHHO
CHO
CH2OH
D-ερυθρόζη L-ερυθρόζη
αντίποδες αντίποδες
∆ιαστερεοµέρεια
Οµοιοειδής ασυµµετρία- Μεσοµορφές
H OHHO H
COOH
COOHHO H
H OHCOOH
COOH
D-τρυγικό οξύ
H OHH OH
COOH
COOH
HHOHHO
COOH
COOH
αντίποδες
µεσοτρυγικό οξύL-τρυγικό οξύ
οπτικά ανενεργό
OPΓANIKH XHMEIA, TOMOΣ I – ΠANEΠIΣTHMIAKEΣ EK∆OΣEIΣ KPHTHΣ
OPΓANIKH XHMEIA, TOMOΣ I – ΠANEΠIΣTHMIAKEΣ EK∆OΣEIΣ KPHTHΣ
Οπτική ενεργότητα
[a]DΠαρατηρούµενη γωνία στροφής
µήκος κυψελίδαςΧσυγκέντρωση=αl.c=
Άλλες στερεοχηµικές µορφές
• Μορική ασυµµετρία:• Aλλένια Παράγωγα του υδρογονάνθρακα CH2=C=CH2
CA
B B
AC
A
BB
A
Αντίποδες
Cist-trans ισοµέρεια διπλόυ δεσµού, κυκλικών ενώσεων
Στερεοχηµεία αζώτου
R2
NR1
R4R3
R2
NR1
R4R3
Αντίποδες
Τριαλκυλοαµµωνιακάάλατα
O
NR1
R4R3
O
NR1
R4R3
Αντίποδες
αµινοξείδια
OPΓANIKH XHMEIA, TOMOΣ I – ΠANEΠIΣTHMIAKEΣ EK∆OΣEIΣ KPHTHΣ
OPΓANIKH XHMEIA, TOMOΣ I – ΠANEΠIΣTHMIAKEΣ EK∆OΣEIΣ KPHTHΣ
OPΓANIKH XHMEIA, TOMOΣ I – ΠANEΠIΣTHMIAKEΣ EK∆OΣEIΣ KPHTHΣ