50 wigni, romelic unda waikiTxo, sanam cocxali xar
wigni 25
gamomcemloba palitra L
Tbilisi, 2011
Zmebikaramazovebi
mzia gelaSvilisa da
ana abulaSvilis Targmani
ro ma ni oTx na wi lad epi lo giT
fiodor dostoevski
tomi II
5
nawili mesame
wigni meSvide
alioSa
Ixrwnis suni
aRsrulebuli sqimmRvdelmonazvnis, mama zosimes sxeuli da-
sakrZalavad wodebisamebr dadgenili wesiT gaapatiosnes. gar-
dacvlil monazvnebsa da sqimosnebs, rogorc cnobilia, ar gan-
banen. `roca vinme monazoni mieaxleba ufals (rogorc naTqvamia
kurTxevanSi), ganwesebuli monazoni (ese igi, saamisod gamoyofili)
sxeuls Tbili wyliT ganwmends, manamde ki, gardacvlilis Subl-
ze, TiTebze, xel-fexsa da muxlebze jvars gamosaxavs RrubliT
(berZnuli RrubliT). es yvelaferi Tavad mama paisim aRasrula.
ganwmendis Semdeg gansvenebuls beris Sesamoseli Caacva da mantia
wesisamebr, odnav CaWra, rom jvaredinad Semoexvia. Tavze rvaqi-
miani jvriT kunkuli daaxura da Riad datova, saxeze Savi naWeri
gadaafara, xelSi ki mesiis xati daaWerina. gamTeniisas kuboSi Ca-
asvenes (romelic didi xniT adre gaemzadebinaT). kubos datove-
ba senakSi gadawyvites (pirvel did oTaxSi, swored iq, sadac aw
gardacvlili berTuxucesi Zmebsa da saero moqalaqeebs iRebda).
radgan axalSesvenebuli sqimmRvdelmonazoni iyo, misTvis sqimmR-
vdelmonazvnebsa da sqimdiakvnebs saxareba unda waekiTxaT da ara
daviTni. panaSvidis dasrulebisTanave kiTxva mama iosebma daiwyo.
mama paisi ki, romelmac moisurva berTuxucesis sulis mosaxse-
nieblad, Semdgomi mTeli dRisa da Ramis ganmavlobaSi TviTon wae-
kiTxa saxareba, mama iosebs odnav mogvianebiT Secvlida, radgan
jerjerobiT savanis mama winamZRvarTan erTad Zalian dakavebuli
da Sewuxebuli gaxldaT. moulodnelad aRmoCnda, da rac dro ga-
dioda, miT metad ikveTeboda samonastro Zmobisa da qalaqidan
mosuli uamravi xalxis uCveulo da gaugebari mouTmeneli mo-
lodini, SeiZleba iTqvas, raRac `Seuferebeli~ mRelvarebac ki.
winamZRvarica da mama paisic yovel Rones xmarobdnen, rom ro-
gorme daemSvidebinaT esoden mSfoTvared aRelvebulni. kargad
rom inaTa, qalaqidan mosulTa Soris iseTebic gamoCndnen, Tan
6
avadmyofebi, umetesad bavSvebi rom moeyvanaT. TiTqos sagangebod
am wuTs elodnen avadmyofTa gansakurnad, rac maTi rwmeniT, myisie-
rad unda aRsrulebuliyo kidec. aq gacxadda, rom Cveni qalaqis
mkvidrni aw gardacvlil berTuxucess sicocxleSive ucilobel
da did wmindanad miiCnevdnen. arc mxolod ubiri xalxi iyo sava-
nes momwydarTa Soris. mama paisis morwmuneTa esoden naCqarevi da
daufaravi, SeiZleba iTqvas, mouTmenlad da lamis daJinebiT ga-
moxatuli saswaulis imedi ucilobel sacdurad eCvena, da Tumca
ki TiTqos winaswar grZnobda, rom asec iqneboda, xilulma mis
molodinsac gadaaWarba. aRelvebuli monazvnebis Semxedvarem Se-
niSvnac ki misca maT: `esoden mouTmeneli molodini diadisa, mxo-
lod eriskacebisaTvis damaxasiaTebeli sulswrafobaa, CvenTvis
ki _ Seuferebeli~. magram yurs aravin ugdebda, rasac mama paisi
Tavadac cxadad xedavda. Tumca miuxedavad imisa, rom aRSfoTebuli
iyo da am mouTmenel molodins qarafSutobad da amao fusfusad
miiCnevda, ar SeeZlo Tavis TavTan mainc ar eRiarebina, rom Tvi-
Tonac (Tu sruliad gulwrfeli iqneboda), gulis siRrmeSi imaves
eloda, rasac es aRelvebuli xalxi. ramdenimesTan Sexvedra ki
gansakuTrebiT ar esiamovna, radgan maTi iq yofna raRac winaT-
grZnobiT gaurkvevel eWvs aRZravda mis gulSi _ gardacvlili
berTuxucesis senakSi Sejguful xalxSi, sulieri ZrwoliT (ris
gamoc maSinve Tavs usayvedura), rakitini da obdoreli Soreuli
stumari SeniSna, am dromde ratomRac isev monasterSi rom imyo-
feboda. mama paisim maSinve saeWvod miiCnia orive. magram aseTive
eWvi bevr sxvazec SeiZleboda gasCenoda. obdoreli monazoni ki
iq myof aRelvebul xalxze SesamCnevad aforiaqebuli Canda; sai-
Tac unda gagexedaT, yvelgan is Canda: yvelas raRacas ekiTxeboda,
yvelas saubars ayuradebda da yvelas raRac gansakuTrebuli da
idumali gamometyvelebiT eCurCuleboda. saxeze mouTmenloba da
TiTqos gaRizianebac ki aRbeWdvoda, rom esoden didi molodini
mswrafl ar sruldeboda. rakitins rac Seexeba, rogorc Semdeg
gairkva, ase adrianad mxolod qalbatoni xoxlakovas TxovniT mo-
suliyo. es keTili, magram susti xasiaTis qali, romelic senakSi
Tavad ver Sevidoda, gaRviZebisTanave, rogorc ki Seetyo beri zo-
simes gardacvalebis ambavi, iseT cnobimoyvareobas moecva, Tavis
magivrad dauyovnebliv rakitini gamoegzavna, rom ymawvils sakuTa-
ri TvaliT enaxa da maSinve werilobiT, daaxloebiT naxevar saaTSi
erTxel, rac moxdeboda yovelive misTvis ecnobebina. am axalga-
7
zrdas imdenad kargad SeeZlo nebismierTan, Tuki misgan raime sar-
gebels eloda, xasiaTis Sesabamisad da saWiroebisamebr daeWira
Tavi, rom qalbatoni xoxlakova mas erT-erT yvelaze RvTismosav
da morwmune ymawvilad Tvlida. naTeli da mziani dRe idga, mosul
mlocvelTagan bevri monastris garSemo Semojarul monazonTa
saflavebTan idga. savanis Semovlisas mama paisis uceb alioSa ga-
axsenda da mixvda, rom karga xania, TiTqmis SuaRamis aqeT, misTvis
Tvali aRar moekra. Tumca rogorc ki gaifiqra, dainaxa kidec,
alioSa savanis yvelaze Soreul kuTxeSi, RobesTan, didi xnis win
gardacvlil da Tavisi RvawliT cnobili beris saflavis qvaze
saxiT Robisken da savanisken zurgSeqceviT Camomjdari, TiTqos Ze-
glis ukan Semaluliyo. miaxloebulma ki dainaxa, rom orive xeli
saxeze aefarebina da uxmod, magram gulamoskvnili qviTinebda, ti-
rilisagan mTeli sxeuli ucaxcaxebda. mama paisi erTxans gaunZre-
vlad dadga.
_ sakmarisia, Svilo, sakmarisi, _ grZnobamoreulma uTxra bo-
los, _ ra dagemarTa? unda gixarodes, gana ar ici, rom misTvis es
udiadesi dRea? aba, gaixsene, sad aris axla, ai, amwuTas!
alioSam bavSviviT tiriliT dasivebuli saxidan xelebi moiSo-
ra, mama paisis Sexeda, magram maSinve, usityvod, isev ibruna piri
da saxe xelebSi Camala.
_ Tumca iqneb asec jobdes, _ warmoTqva mama paisim, _ itire,
eg cremlebi qristes boZebulia. `gulwrfeli cremli mxolod
sulis mooxebaa da gulis sixaruliT avsebas Seuwyobs xels~, _
Cailaparaka ukve TavisTvis alioSas ganSorebulma. alioSas ki
saswrafod gascilda, radgan igrZno, rom ymawvilis Semxedvare,
TviTonac sadacaa atirdeboda. dro gadioda, samonastro msaxu-
reba da panaSvidi wesisamebr grZeldeboda. mama paisim kubosTan
mama iosebi Secvala da saxarebis kiTxva ganagrZo. magram dRis sami
saaTic ar iqneboda, rom moxda is, ris Sesaxebac jer kidev wina
wignis dasasruls vwerdi; raRac iseTi, rac imdenad moulodneli
iyo yvelasaTvis da imdenad ar exameboda saerTo sasoebas, rom
vimeoreb, momxdars dawvrilebiT da dRemde gaunelebeli intere-
siT ixseneben Cvens qalaqsa da mTel mxareSi. aq kidev erTs vityvi:
CemTvis TiTqmis amazrzenic kia am SfoTiani da macduri, magram
arsebiTad erTob carieli da bunebrivi ambis gaxseneba da cxadia,
didi siamovnebiTac gamovtovebdi am movlenas Cems monaTxrobSi,
esoden Zlieri gavlena rom ar moexdina romanis mTavari, Tumca
8
ki momavali gmiris _ alioSas sulsa da gulze; rogorRac ar
gaebzara, erTianad ar amoetrialebina da ar SeeZra, magram Tan
ukve sabolood da samudamod ar ganemtkicebina kidec cnobili
miznisTvis.
amgvarad, mivubrundeT Txrobas. roca jer kidev ganTiadamde,
dasakrZalavad gamzadebuli berTuxucesis sxeuli kuboSi Caas-
venes da pirvel oTaxSi gaitanes, adre stumrebis misaRebad rom
gamoiyeneboda, kubosTan myofTa Soris gaCnda kiTxva: saWiro iyo
Tu ara fanjrebi gamoeRoT? magram es, sruliad gakvriT da sxvaTa
Soris dasmuli kiTxva, upasuxod darCa da yuradRebac TiTqmis
aravis miuqcevia, Tu zogierT iq myofs ar CavTvliT, romelTac
yurSic imitom moxvdaT, rom sxeulis gaxrwnisa da xrwnis sunis
molodini aseTi wminda micvalebulisgan sruli uazroba iyo da am
kiTxvis damsmels ufro sibralulis (Tu ara dacinvis) Rirsadac
ki xdida misi mcired morwmuneobisa da Tavqarianobis gamo, rad-
gan sruliad sawinaaRmdegos elodnen. da ai, naSuadRevs daiwyo
is, rasac Semomsvlelebi da gamsvlelebi jer uCumrad, TavisTvis,
fiqrSi aRniSnavdnen, radgan eSinodaT, vinmesTvis es axalgaCeni-
li fiqri gaeziarebinaT, magram dRis sami saaTisTvis yvelaferi
ukve imdenad cxadi da ueWveli gaxda, rom myisierad mTel savanes
moedo, mere savanis yvela momlocveli stumris yuramde miaRwia,
maSinve monasterSic SeaRwia da misi yvela binadari gaaoca, bo-
los ki, sul mokle xanSi qalaqsac miswvda da iqac, morwmuneca da
urwmunoc, yvela aaRelva. urwmunoebma gaixares, rac Seexeba morw-
muneebs, maT Soris iseTebic aRmoCndnen, zogierT urwmunoze metad
rom aevsoT guli sixaruliT, rameTu `uyvarT adamianebs marTali
kacis dacema da sircxvili misi~, rogorc Tavad aw gardacvlil-
ma berTuxucesma iqadaga erT-erT qadagebaSi. saqme is gaxldaT,
rom kubodan TandaTan dioda da rac dro gadioda, metad sagrZ-
nobi xdeboda, sami saaTisTvis ki ukve cxadad igrZnoboda da sul
ufro matulobda xrwnis suni. aseTi, amdenad uxeSad Tavawyvetili
da sxva SemTxvevaSi TiTqmis SeuZlebeli sacduri, rogoric am mo-
vlenis aRmoCenisTanave miecaT TviT monazvnebsac ki, araTu didi
xania ar yofila, verc ki gaixsenebdiT Cveni monastris warsuli-
dan. mogvianebiT, mravali wlis Semdegac, zogierTi Cveni gonieri
monazoni, gaocebas da Tavzardacemas ver malavda gaxsenebisas, ra
zomamde miaRwia im dRes sacdurma, radgan aseTi ram adrec momx-
dara, adrec kvdebodnen ubiwod mcxovrebi monazvnebi, RvTismoSi-
9
Si berebi, romelTa ubiwoebasac yvela xedavda da ramdenadac es
bunebrivia yvela gardacvlilisaTvis, maTi kuboebidanac amodio-
da xrwnis suni, magram es araTu sacduris, odnavi mRelvarebis
sababic ar gamxdara. Tumca cxadia, iyvnen iseTi aRsrulebulnic,
romelTa nawilebsac, gadmocemiT, xrwna ar Sexebia. aseT aRsrule-
bulTa xsovna jer kidev cocxlobda monasterSi, idumal da gu-
lisSemZvrel gavlenas axdenda Zmobaze da monastris mkvidrTa mex-
sierebaSi RvTiur, saswaulebriv da, Tuki RvTis nebiT aseTi dro
dadgeboda, momavalSi kidev ufro meti didebis aRTqmad rCeboda.
aseTTagan gansakuTrebuli xsovna berTuxuces iobze, cnobil moR-
vaweze, memarxulesa da mdumareze SemorCeniliyo, romelsac as xuT
wlamde ecocxla da didi xnis win gardacvliliyo, jer kidev am
saukunis aTian wlebSi, mis saflavze gansakuTrebuli pativiscemiT
miuTiTebdnen yvela pirvelad misul momlocvels da saidumlod
acnobebdnen xolme diad imedsac (es is saflavi iyo, romlis qva-
zec Camomjdari naxa mama paisim diliT alioSa). am uZveles dros
gardacvlili berTuxucesis garda, aseve saTuTad inaxavdnen cota
xnis win gardacvlili didi mamis, sqimmRvdelmonazvnis, berTuxu-
ces varsonovis xsovnasac, visganac mama zosimem miiRo xucoba da
visac, mis sicocxleSi monasterSi mosuli momlocvelebi salo-
sadac ki miiCnevdnen. am orive mamaze ambobdnen, kuboSi cocxali-
viT iwvnen, maTi sxeuli ar gaxrwnila da saxezec naTeli efinaTo.
zogierTi ki daJinebiT imasac amtkicebda, rom maT sxeulebs nel-
surneleba asdioda. Tumca miuxedavad am sagulisxmo mogonebebisa,
mainc rTuli asaxsneli iyo, ratom unda momxdariyo mama zosimes
kubosTan aseTi uazro da samarcxvino ambavi. mimaCnia, rom aq ra-
mdenime sxvadasxva mizezma moiyara Tavi da erTmaneTze moaxdina
zegavlena. erT-erTi aseTi mizezi monastersa da iq moRvawe mamaTa
gonebaSi xucobisadmi, rogorc avis momaswavlebeli siaxlisadmi
esoden Rrmad gamjdari mtruli damokidebuleba gaxldaT. Tumca
mTavari mainc, aw gardacvlilis sicocxleSive lamis uciloblad
damkvidrebuli da eWvSeutaneli, misi wmindanobis gamo Suri iyo.
miuxedavad imisa, rom aw gardacvlilma berTuxucesma ara imde-
nad saswaulebiT, ramdenadac siyvaruliT, monastrisken uamravi
xalxi miizida da Tavis garSemo mis moyvarulTa TiTqmis mTeli
samyaro Seqmna, anda ufro zustad, sworedac amiT uamravi moSur-
ne, Semdeg ki gaafTrebuli mteric SeiZina, cxadic da farulic
da Tan ara mxolod monasterSi, aramed erSic. cudi aravisTvis
10
araferi gaukeTebia, magram gafacicebulni kiTxulobdnen: `mainc
risTvis miiCnevdnen esoden did wmindanad?~ mravaljer gameore-
bulma Tundac am kiTxvam uamravi dauokebeli gabrazeba gamoiwvia.
amitomac vfiqrob _ bevrs gauxarda, rom cxedars xrwnis suni
auvida, Tanac ase swrafad, jer xom erTi dRec ar gasuliyo misi
gardacvalebidan; berTuxucesis erTgulebsa da aqamde mis Tayva-
nismcemlebSic aRmoCnda bevri iseTi, romelmac es movlena lamis
pirad Seuracxyofad da wyenad CaTvala. movlenaTa Tanamimdevroba
ki aseTi gaxldaT:
rogorc ki xrwna daiwyo, ukve senakSi Semosulis garegnobiT
SeiZleboda mixvedriliyaviT, risTvis modioda. Semova, erTxans
dadgeba da gadis, rom sxvebs, gareT brbod TavSeyrilT axali am-
bavi daudasturos. zogierTi momlodine mwuxared iqnevda Tavs,
sxvebi ki, maTi gaborotebuli mzeridan ukve isedac cxadad Se-
samCnev sixarulsac veRar malavdnen. maT aravin sayvedurobda,
aravin ambobda keTil sityvas, da es iyo swored gasaocari, rad-
gan aw gardacvlili berTuxucesis erTgulni monasterSi mainc
ufro metni iyvnen, magram etyoba ase ineba maSin RmerTma, rom
umciresobas emZlavra amjerad droebiT. sul male, senakSi ase-
Tive cnobismoyvareobiT aRsavse eriskacebic gamoCndnen, ufro ga-
naTlebulTa fenidan. ubralo xalxi ki naklebad Sedioda, Tumca
ki bevrni idgnen senakis karTan. isic TvalsaCino iyo, rom swored
sami saaTisTvis, am saintereso Woris gavrcelebis Semdeg imata
eriskacTa ricxvmac. isinic ki, vinc saerTod ar apirebda im dRes
monasterSi misvlas, axla sagangebod midiodnen. maT Soris maRa-
li Tanamdebobis pirebic iyvnen, Tumca gareT yvelas zrdilobia-
nad eWira Tavi. mama paisi TiTqos verc amCnevda, ra xdeboda, Tumca
ki karga xania SeeniSna es ucnauri mdgomareoba, magram miuxedavad
yvelafrisa, mkacrad da gamoTqmiT, mkacri saxiTve ganagrZobda
saxarebis xmamaRla kiTxvas. bolos mis smenamdec miaRwia xmebma,
jer Cumad da CurCuliT naTqvamma, magram TandaTan gaZlierebulma
da gamtkicebulma... ̀ Turme uflis samarTali gansxvavdeba adamia-
nurisgan!~ _ Semoesma uceb mas. es sityvebi erTma eriskacma Cai-
laparaka, qalaqelma Cinovnikma, ukve asakovanma kacma da, rogorc
aqamde iyo cnobili, Zalianac RvTismosavma, magram man mxolod
berebis erTmaneTisTvis yurSi naCurCulebi gaimeora. berebma ki
ukve karga xnis win warmoTqves es uimedo sityvebi. yvelaze ua-
resi ki is iyo, rom am sityvebTan erTad TiTqmis yovelwuTier
11
mJRavndeboda da Zlierdeboda maTSi faruli, erTgvari mozeime
niSnis mogeba. sul male mozomili Tavazianobac dairRva, ufro
zustad, yvelam igrZno, rom uflebac ki hqondaT wesebisTvisac
aRar mieqciaT yuradReba. `mainc ratom unda momxdariyo ase?~ _
ambobda zogierTi beri, TiTqos Tavidan sinanuliT: `tanad didi
ar yofila, gamxdari iyo, gaZvaltyavebuli, suni ras unda gamoew-
via?~ ̀ maSasadame, RmerTma ineba ase~, _ swrafad dasZendnen sxvebi
da maT azrs maSinve daueWveblad iRebdnen danarCenebic, radganac
suni bunebrivadac rom dascemoda, ise rogorc sxva codvian gar-
dacvlilebs emarTebaT xolme, es mainc cota mogvianebiT unda
momxdariyo, yovel SemTxvevaSi, erTi dRis Semdeg mainc da ara
aseTi gasaocari siswrafiT, _ aw ki, `bunebam gagvafrTxila~,
maSasadame, RmerTma da misma marjvenam migviTiTa. es msjeloba
didad SemaSfoTebeli iyo. Tavmdabalma mama biblioTekarma, mR-
vdelmonazonma iosebma, romelic Zalian uyvarda gansvenebuls,
scada zogierT avismTqmels SehkamaTeboda da aexsna, rom yvelgan
ase ar xdeba; rom wmindanTa sxeulis uxrwneloba marTlmadideb-
lobis dogma ar aris; rom wmindanobis dasadastureblad, xrwnis
suni ki ara, Zvlebis feria mTavari mas Semdeg, rac neSti mravali
weli dahyofs miwaSi `da Tu Zvali sanTeliviT yviTeli darCeba,
umTavresad es aris niSani, rom adida ufalma aRsrulebuli da
Tu yviTlis nacvlad Zvali Savi iqneba, maSasadame ar eboZa mas
dideba, _ asea aTenSi, diad qalaqSi, sadac odiTgan ucvlelad
da wmindad Semoinaxa marTlmadidebloba~, _ daaskvna mama io-
sebma. magram mama iosebis sityvam berebze gavlena ver moaxdina,
metic, damcinavi winaaRmdegobac ki gamoiwvia: `es yvelaferi zed-
meti ganswavlulobis bralia, axleburi azrebia da meti araferi,
mosmenadac ar Rirs!~ _ gadawyvites erTmaneTSi berebma. `CvenTan
Zveleburad aris, yvela axlebur wess xom ar mivbaZavT?~ _ daama-
tes sxvebma. `imaTze naklebi wminda mamebi arc Cven gvyolia, isini
Turqebis xelSi arian da yvelaferi daiviwyes, marTlmadideblo-
ba gaaubraloes, zarebic ki aRar aqvT~, _ amatebdnen yvelaze
mozeimeni. mama iosebi moqilikeT danaRvlianebuli gaecala, miT
umetes, rom Tavisi mosazreba TviTonac arcTu ise mtkiced gamo-
Tqva, TiTqos sakuTari sityvebis Tavadac ar sjeroda. SeSfoTebu-
li TandaTan rwmundeboda, _ raRac umsgavsi xdeboda, lamis dau-
morCilebloba iwyeboda. TandaTan mama iosebis azris msgavsad,
yvela gonivruli mosazrebac Cainavla. rogorRac ise moxda, rom
12
aw gardacvlili berTuxucesis moyvarulebi da isini, vinc aRta-
cebuli morCilebiT iRebdnen xucobis ganawess, uceb saSinlad
dafrTxdnen da Sexvedrisas erTmaneTs Tvals Zlivs usworebdnen.
xucobis mowinaaRmdegeebma ki Tavebi amayad aswies. `gardacvlil
berTuxuces varsonovs aramcTu xrwnis suni ar udioda, nel-
surnelebac ki iRvreboda misi sxeulidan~, _ axsenebdnen erT-
maneTs. `magram es madli berTuxucesobiT ki ar moipova, aramed
imiT, rom Tavad iyo umwikvlo~, _ dasZendnen niSnis mogebiT. sul
male axalgardacvlilis gakicxvac daiwyes da bralic ki dasdes:
`arasworad qadagebda, amtkicebda, sicocxle sixarulia da ara
cremliani morCilebao~, _ gaiZaxoda erT-erTi yvelaze ugunuri.
`axleburad swamda, jojoxeTis cecxls ar aRiarebda~, _ kvers
ukravdnen pirvelze ufro ugunurni. `marxvas mkacrad ar icavda,
tkbileuls miirTmevda, alublis murabiT Cais wrupavda, Zalian
uyvarda, qalbatonebi ugzavnidnen xolme. sad Tqmula sqimosani
Cais miirTmevdes?~ _ ismoda sxva moSurneTa xmebic. `gaamparta-
vnebuli ijda, _ borotad ixsenebdnen yvelaze avyiebi, _ Tavi
wmindani egona, mis win muxlebze dgebodnen da TviTonac amiT ama-
yobda~. `aRsarebis saidumlos arRvevda~, _ gaavebuli dasZendnen
xucobis yvelaze gaafTrebuli mowinaaRmdegeni, _ berTagan yve-
laze uxucesi da mkacri aRmsarebelni, WeSmariti momarxuleni
da mdumareni, gardacvlilis sicocxleSi rom xmas ver iRebdnen,
axla ki uceb gaxsnodaT bage, rac yvelaze uaresi iyo, radgan
axalgazrda da jer kidev Camouyalibebel berebze maTi sityvebi
did zegavlenas axdenda. am yvelafers didi gulisyuriT ismenda
obdoreli stumaric, monazoni wminda silvestris monastridan,
oxravda da Tavs dananebiT iqnevda: `rogorc Cans, marTals am-
bobda guSin mama Teraponte~, _ fiqrobda TavisTvis. cota xanSi
ki, moulodnelad, TiTqos am areulobis kidev ufro gasaRrmave-
blad, mama Terapontec gamoCnda.
adrec mogaxseneT, rom Tavisi xis senakidan safutkreSic ki iS-
viaTad gadioda, eklesiaSi TiTqmis ar Sedioda, magram misgan, ro-
gorc salosisgan dakanonebuli wesebis Sesrulebas ar iTxovdnen.
simarTles Tu vityviT, am yvelafers aucileblobis gamoc miute-
vebdnen, radgan iseTi didi momarxulisa da mdumarisgan, rogoric
mama Teraponte gaxldaT, dRedaRam rom loculobda da xandaxan
daCoqilic ki iZinebda, Tu TviTon ar moisurvebda, uxerxulic ki
iyo saerTo ganawesis Sesrulebis moTxovna. ̀ is Cvenze bevrad wmin-
13
daa da dadgenilze bevrad rTuli wesiT cxovrobs, _ ityodnen
xolme berebi, _ xolo eklesiaSi rom ar Semodis, amasac TviTon
gadawyvets, rodis Sevides, radgan sakuTari ganawesi aqvs~. swored
am drtvinvisa da macdunebeli magaliTis gamo saerTo ganawesiT
mama Terapontes aravin awuxebda.
yvelam icoda, rom mama Terapontes beri zosime ar uyvarda, da
ai, rogorc Cans, xmam, rom Turme `uflis samarTali adamianuris-
gan gansxvavdeba da rom bunebamac ki gagvafrTxila~, didi memar-
xulis ficrulamdec miaRwia. savaraudod, axali ambis Sesatyobi-
neblad pirveli masTan obdoreli stumari gaiqceoda, guSin rom
ewvia da Tavzardacemuli wamovida misgan. mama paisi ki, romelic
kubosTan mtkiced da fexmoucvlelad idga da saxarebas kiTxu-
lobda, miuxedavad imisa, rom senakis miRma ganviTarebul movlene-
bs ver xedavda da ver ismenda, guliT mainc yvelafers Seucdomlad
xvdeboda, radgan kargad icnobda Tavis garemos. dabneuli ar iyo
da mosalodnel mosaxdens da mRelvarebis SesaZlo, mis mier ukve
winaswar, gonebiT ganWvretil dasasruls uSiSrad eloda, roca
anazdad winkarSi atexilma uCveulo da sruliad mouridebel-
ma xmaurma gausera smena. kari yurTamde gaiRo da parmaRze mama
Teraponte gamoCnda. mis zurgs ukan, kibesTan, rogorc etyoboda
da sakmaod kargad Canda senakidanac, monazvnebi Sejgufuliyvnen,
maT Soris eriskacebic moCandnen. mama Terapontes Tanmxlebni se-
nakSi ar Semosulan, parmaRzec ki ar amoudgamT fexi, iqve idgnen
da elodnen, ras moimoqmedebda an ras ityoda didi momarxule,
radgan sakuTar kadnierebaTa miuxedavad, SiSiTac ki SeigrZnobd-
nen, rom salosi tyuilad ar movidoda. mama Teraponte parmaRze
Sedga da xelebi ze aRapyro. misi marjvena iRliis qveSidan ob-
doreli stumris msusxavma da cnobismoyvare Tvalebma gamoanaTa
_ mxolod mas ver moeTmina da cnobiswadils ayolili fexdafex
Semohyoloda senakSi. danarCenebi ki, kari xmauriT gaiRo Tu ara,
dafrTxnen da kidev ufro ukan daixies. rogorc mogaxseneT, mama
Terapontem xelebi ze aRapyro da iRriala:
_ eSmakeuls ganvasxam! _ da imave wams, senakis oTxive mxares
kedlebisa da oTxiv kuTxiT jvris gadasaxva daiwyo. mama Terapon-
tes es qmedebani misma Tanmxlebebma maSinve gaiges, radgan icodnen,
rom yovelTvis ase iqceoda, _ sadac Sevidoda, arc dajdeboda,
sityvasac ar daZravda, vidre oTaxidan uwmindur Zalas ar gande-
vnida.
14
_ ganved satanav, ganved satanav! _ imeorebda jvris yovel gada-
saxvaze, _ eSmakeuls ganvasxam! _ iyvira man isev. tanT Tavisi Tok-
SemoWerili uxeSi anafora emosa, xami tilos perangidan WaRara-
balniani SiSveli mkerdi mouCanda, fexze ki araferi ecva. rogorc
ki xelebis qnevas mohyva, is mZime jaWvic aJRrialda, perangis qveS
rom atarebda. mama paisim kiTxva Sewyvita da win momlodined aes-
veta.
_ risTvis mosulxar, ubiwo mamao? ratom boboqrob? simSvides
ratom urRvev xalxs? _ Tqva wamieri dumilis Semdeg da mzera
gaumkacrda.
_ ratom movedi? Sen mekiTxebi, morwmunev? _ SeSliliviT iyvi-
ra mama Terapontem, _ Tqveni aqauri stumrebis gasayrelad movedi,
uwminduri eSmakeulebis. erTi unda vnaxo, ramdeni daagroveT aq
Cems aryofnaSi, aryis xis cocxiT unda gavgavo aqedan.
_ uwmindurs ganagdeb, magram iqneb TviTonac masve emsaxurebi?
_ uSiSrad miugo mama paisim, _ vis SeuZlia, Tavis Tavze Tqvas:
`wminda var!~ Sen xom ara, mamao?
_ wawymedili var da ara wminda, savarZelSi ar Cavjdebi da
aravis vaiZuleb, kerpiviT Tayvani mcen! _ xafi xmiT iyvira Tera-
pontem, _ aw adamianebi wminda rwmenas bilwaven. aw gardacvlili,
Tqveni wmindani, _ miubrunda xalxs da TiTi kubosken gaiSvira,
_ eSmakebs uaryofda. ganmwmend nayens asmevda eSmakTa gansade-
vnad. hoda, mogvimravldnen kidec, rogorc saxlis kuTxeebSi
obobebi, axla ki TviTonac ayrolda da amaSi RvTis diad niSans
vxedavT.
es ki, erTxel marTlac ase moxda mama zosimes sicocxleSi.
erT beri uwmindur Zalas sizmarSi, Semdeg ki cxadSic xedavda.
da roca es ambavi, didi ZrwoliT berTuxucess gaando, man urCia,
ganuwyvetliv eloca da marxva gaemkacrebina, magram roca verc
aman gaWra, daariga, mkacri locva da marxva gaegrZelebina, magram
Tan wamalic mieRo. aman maSin bevri gaakvirva da miTqma-moTqmac
gamoiwvia, yvelaze metad ki mama Teraponte brazobda, romelsac
aseT gansakuTrebul SemTxvevaSi berTuxucesis uCveulo gadawyve-
tilebis Sesaxeb myisve acnobes.
_ ganved, mamao! _ mbrZanebluri xmiT uTxra mama paisim, _
RmerTi sjis da ara adamiani, iqneb aq iseT ̀ niSans~ vxedavT, romlis
wvdomac arc Sen, arc me da arc sxvas ar SegviZlia. ganved, mamao,
da xalxs nu aSfoTeb! _ gaimeora man daJinebiT.
15
_ wodebis Tanafardad ar icavda marxvas, amitomac mogveca ni-
Sani. es naTelia da damalva ar egebis! _ ara da ar wynardeboda
gaxelebuli `RvTis garegani~ salosi, _ qalbatonebis motanili
kanfetebiT pirs itkbarunebda, Cais xvrepda, mucels emoneboda
da sitkboTi ivsebda, gonebas ki pativmoyvare azrebiT itenida...
amitomac moeWra Tavi maSinve...
_ ugunurs ambob, mamao! _ xmas auwia mama paisimac, _ Sens mar-
xvasa da siwmindes pativs vcem, magram ise nu gansji, TiTqos viRac
ymawvili eriskaci iyo, Tavqariani da gamoucdeli, ganved, mamao,
gibrZaneb, damemorCilo! _ daigrgvina ukve mama paisim.
_ me ki ganval! _ Cailaparaka mama Terapontem, TiTqos odnav
Semcbarma, magram jer kidev gaunelebeli braziT, _ ai, Tqven ki
ganswavlulno!.. metismeti WkuiT daamcreT Cemi ucodinaroba.
aq rom movedi, rac vicodi, isic damaviwyda, Tavad ufalma da-
micva `Tqveni sibrZnisgan~, patara rom viyavi, jer kidev maSin
damicva...
mama paisi mtkiced idga da eloda. mama Teraponte dadumda,
uceb moiwyina, marjvena xelisguli loyaze miido, berTuxucesis
kubos daxeda da TiTqos waumRera:
_ diliT misTvis didebul sagalobels, _ `mxsnelsa da mfar-
vels~ igalobeben, me ki, roca suli aRmomxdeba, mcire stiqi-
ra _ `Seinane sitkbo cxovrebisa~ unda momawion, _ dardianad
Cailaparaka acremlebulma, _ gaamaydiT da amaRldiT, carielia
adgili ese! _ Sehyvira isev SeSliliviT, xeli Caiqnia, gamobrun-
da da kibe swrafad Cairbina. qveviT momlodine xalxi SeSfoTda,
zogierTebi maSinve ukan gaedevnen, danarCenebma ki, radgan senakis
kari jer isev Ria iyo da mama Terapontes fexdafex gamoyolili
mama paisi parmaRze gaCerda da xalxs gadaxeda, fexi aiTries. ma-
gram gadareuli beberi avsityvaobiT jer kidev ver dakmayofile-
buliyo: ociode nabiji rom gaiara, uceb piri Camavali mzisken
iqcia, orive xeli ze aRapyro da, TiTqos viRacam mocelao, _
miwaze moTqmiT daeca.
_ Cemma ufalma gaimarjva! qristem daamarcxa Camavali mze! _
Sehyvira gaafTrebulma da miwaze dacemulma xelebi mzisken gaiS-
vira. mere bavSviviT xmamaRla aqviTinda, erTianad acaxcaxda da
miwis xelebiT fxoWna daiwyo. maSinve yvela mas eca, SeZaxilebi da
sapasuxo qviTini gaisma... yvela uCveulo siSlegem moicva.
_ ai, vin aris wmindani! ai, vin aris ubiwo! _ ukve uSiSrad
16
gaisma xmebi, _ ai, vin unda iyos berTuxucesi! _ gaborotebiT
ayvirdnen sxvebi.
_ berTuxucesad ar dajdeba... TviTon ambobs uars... msaxurad
ar daudgeba am wyeul siaxles... amaT sisuleleebs ar mihbaZavs...
_ maSinve aitaces iqmyofebma.
aravin icis, riT damTavrdeboda es yvelaferi, rom ara zaris
rekva, romelmac berebi wirvaze ixmo. yvelam maSinve pirjvari
gadaisaxa. mama Teraponte wamodga, manac pirjvari gadaiwera da
ukanmouxedavad, SigadaSig gaugebari sityvebis wamoZaxebiT Tavisi
senakisken gaemarTa. ukan cotaniRa mihyvnen, umravlesobam daSla
daiwyo, wirvas miaSures. mama paisim kiTxvis gagrZeleba mama iosebs
gadaabara, TviTon ki qveviT Cavida. ugunur `RvTis gareganTa~ Se-
Zaxilebi mas ver SeakrTobda, magram guli uceb daunaRvlianda da
ratomRac sevdac Semoawva, Sedga da Tavs daekiTxa: `ratom amevso
naRveliT guli an suli ram damimZima ase?~ da gaocebuli maSinve
mixvda, rom es moulodneli naRveli sul mcire, magram gansaku-
Trebul mizezs gamoewvia: saqme is gaxldaT, rom senakis parmaRTan
axlaxan Tavmoyril xalxSi, alioSac SeniSna. gaaxsenda, rom misi
danaxvisTanave guli TiTqos tkiviliT SeekumSa. `nuTu es ymawvi-
li ukve amdenad Zvirfasia CemTvis?~ _ gaukvirda uceb. swored
imwuTas alioSamac gverdiT Cauara, TiTqos sadRac miiCqaroda,
oRond ara eklesiisken. erTmaneTs Sexedes, magram alioSam mzera
saswrafod aarida da Tvalebi daxara, beri mixvda, ra xdeboda im
wams ymawvilis gulSi.
_ nuTu Senc daeWvdi? _ iyvira uceb man, _ nuTu Senc am mci-
red morwmuneebTan xar! _ daamata naRvlianad.
alioSa Sedga da rogorRac dabneulad Sexeda, magram mzera isev
swrafad aarida. gverdulad mdgari miwas dasCereboda da mosau-
brisken piriT ar brundeboda. mama paisi yuradRebiT daakvirda.
_ saiT gagiwevia? wirva iwyeba, _ CaeZia isev, magram alioSam es
kiTxvac upasuxod datova.
_ nuTu savanidan midixar? ase daumSvidobeblad da dalocvis
gareSe?
alioSam uceb ucnaurad Caicina da mzera aseve ucnaurad, Za-
lian ucnaurad imas miapyro, visac sikvdilis win am sufTa guli-
sa da gonebis yofilma mpyrobelma, usayvarlesma wminda berma da
moZRvarma misi Tavi Caabara. mere ki uceb, xmis amouReblad Caiqnia
xeli da swrafi nabijiT gaeSura savanidan gasasvleli WiSkrisken.
17
TiTqos mas, aq aRarc mowiweba da aRarc Tavazianoba aRar iWerda
ukve.
_ kidev dabrundebi! _ CaiCurCula mama paisim da mimavals naR-
vliani da gaocebuli mzera gaayola.
IIaseTi wuTi
mama paisi cxadia, ar Semcdara, roca ifiqra, rom misi `sa-
yvareli biWi~ kvlav dabrundeboda, radganac alioSas sulieri
mRelvarebis siRrme srulad Tu ara, mciredad mainc ganWvrita.
miuxedavad amisa, gulwrfelad vaRiareb, rom Tavadac Zalian ga-
miWirdeboda, zustad da naTlad gadmomeca Cemi moTxrobis da Ce-
mTvis esoden sayvareli axalgazrda gmiris cxovrebis es uCveulo
da gaurkveveli wuTi. mama paisis naRvliani kiTxvis pasuxad _
`nuTu Senc mcired morwmuneebTan xaro?~, alioSas nacvlad mt-
kiced gipasuxebdiT: `ara, mcired morwmuneebTan ar iyo!~ metic,
sruliad sapirispiro ram moxda: ase swored imitom daibna, rom
Rrmad swamda, magram mainc aeria Tavgza, mainc aemRvra guli da
goneba, es ki iseT satanjvelad eqca, rom Semdgom, didi xnis Semde-
gac, am dRes Tavis cxovrebaSi yvelaze mZime da avbediT dRed miiC-
nevda. pirdapir rom gekiTxaT: `nuTu es Relva da dardi mxolod
imitom Semogawva, rom berTuxucesis sxeulma, nacvlad sneul-
Tkurnebisa, esoden naadrevi xrwna daiwyoo~, _ daufiqreblad
gipasuxebdiT, rom: `mizezi namdvilad es iyo~. oRond gTxovdiT,
Cemi gmiris umwikvlo da sufTa guls naCqarevad mainc nu dascineb-
diT, me ki mis nacvlad da misi gulis ucodvelobis gamo aramcTu
bodiSis moxdas, patiebis Txovnas, anda Tavis marTlebas da, miT
umetes, am yovelives gamoucdelobiT, anda SeZenili codnis simci-
riT gamarTlebas ar vapireb, aramed piriqiT, mtkicedac vityodi,
rom swored mis am wminda gulwrfelobas vcem did pativs. eWvga-
reSea, _ zogierTi axalgazrda, romelic ufro frTxilia grZno-
baTa gamoxatvisas, romelsac ukve unari Seswevs ara cecxlovnad,
aramed nakleb mxurvaled, gonierad da Tundac erTgulad, magram
asakis Seufereblad, angariSianad, da amitomac mdablad uyvardes,
moaxerxebda Tavi daeRwia imisaTvis, rac Cems gmirs daemarTa; ma-
gram zogjer, damerwmuneT, ukeTesia Tundac ugunur, magram mainc
18
didi siyvaruliT STagonebul Sens gatacebas minebde, vidre ar
minebde da araferi igrZno; miT umetes siymawvileSi, radgan me-
tad arasaimedoa mudmivad mdablad angariSiani ymawvili da arc
arafrad Rirs _ es Cemi azria! `Tumca, _ momaZaxeben gonierni, _
xom warmoudgenelia yvelas ase mtkiced swamdes crurwmenis da
arc Tqveni gmiria sxvebisTvis magaliTio~. amaze pasuxad ki isev
gagimeorebT: diax, magram Cems ymawvils swamda, swamda wmindad da
uryevad da amis gamo bodiSis moxdas ar vapireb.
Tumca ki ganvacxade ukve (iqneb Zalian naCqarevadac), rom Cemi
gmiris saqcielis axsnas, mobodiSebas an mis gamarTlebas ar da-
viwyebdi, magram vatyob, movlenaTa ukeT Casawvdomad zogierT sa-
kiTxTa ganmarteba mainc momiwevs. amitom getyviT: aq saswaule-
bze ar aris laparaki, arc saswaulis molodinis qarafSutul
mouTmenlobaze an mrwamsis gamarjvebisTvis aucilebel saswaulze
(namdvilad ara), da arc raRac Zveli, winaswarakviatebuli ideis
ganmtkicebaze, _ ara da ara! alioSas yoveliveze upiratesad,
Tvalwin misi saxe idga, mxolod misi _ uZvirfasesi bermoZRvris
saxe, im wminda adamianis saxe, romelsac esoden aRmerTebda da eTa-
yvaneboda. saqmec is gaxldaT, rom ganvlili wlis ganmavlobaSi am
axalgazrda da sufTa gulis siyvaruli `yvelasa da yvelafris~
mimarT, am gulis ukeTilSobilesi gamovlinebebi, iqneb araswo-
radac, magram umetesad swored am erTaderT adamianSi _ misTvis
esoden sayvarel da aw gardacvlil berTuxucesSi Tavmoyriliyo.
marTlacda, wminda beri iseT ucilobel idealad qceuliyo misT-
vis, rom warmoudgenelic iqneboda mTeli misi gulmxurvale ener-
gia, mTeli misi ymawviluri swrafva mxolod da mxolod berTuxu-
cesisken ar yofiliyo mimarTuli, drodadro ki imdenad, amqveynad
sxva `yvela da yvelaferic~ ki aviwydeboda (mogvianebiT ixseneb-
da, rom im mZime dRes saerTod ar gaxsenebia Tavisi Zma dmitri,
romelzec ase wuxda da romelsac ase eZebda winadRes; iluSeCkas
mamisTvisac daaviwyda orasi rublis mitana, rasac aucileblad
dilidanve apirebda). magram ara saswauli sWirdeboda, aramed im
`umaRles samarTals~ eswrafoda, romelic misi rwmeniT, dairRva
da romlis aRusruleblobamac ase umowyalod da moulodnelad
dausera guli. mere ra, Tu alioSas molodinSi `samarTlianobam~
saswaulis forma miiRo, mere ra Tu am `samarTlianobas~ Tavisi
saTayvanebeli moZRvris sxeulisgan eloda dauyovneblad? monas-
terSic xom aseve fiqrobdnen da amasve elodnen, isinic ki, visi
19
gonierebis winaSe Tavad alioSac muxls iyrida, Tundac TviT mama
paisi. alioSamac daueWveblad igive saxe misca Tavis ocnebebs, ro-
goric sxvebma; amasTan, ukve didi xania, mTeli wlis samonastro
cxovrebiT yovelive swored ase Camouyalibda da misi gulic am
molodins mieCvia. samarTlianoba swyuroda, samarTlianoba da
ara mxolod saswauli! da ai, is, vinc misi Rrma rwmeniT, amqveynad
yvelaze metad unda amaRlebuliyo, amaRlebis nacvlad, anazdad
miwas danarcxebuli da Sercxvenili aRmoCnda! ratom? vin gansa-
ja ase? vis SeeZlo ase ganesaja? _ es is kiTxvebi iyo, romlebic
alioSas gamoucdel da ubiwo guli tanjavda. Seuracxyofisa da
gaborotebis gareSe ver aetana, rom wmindanTa Soris uwmindesi,
masze bevrad mdabali, ugunuri da qarafSuta brbos dasacini da
borotad gasaWori gaxda. Tundac araviTari saswauli ar momxda-
riyo, arc uCveulo gacxadebuliyo rame da ar gamarTlebuliyo
dauyovneblivi molodini, magram saxelis gatexa raRa saWiro iyo,
ra saWiro iyo es sircxvili, esoden swrafi xrwna, avis mTqme-
li monazvnebis saavyiod gamxdari es `bunebis gafrTxileba~ da
`miniSneba~, razec aseTi zar-zeimiT miuTiTeben axla isini mama
TerapontesTan erTad? anda ratom sjerodaT, rom am miTiTebis
ufleba hqondaT? sad aris uflis samarTali da misi marjvena?
ratom ar gamovlinda uflis neba `yvelaze saWiro wuTs~, ratom
isurva TiTqos Tavadve bunebis brma, munj da umowyalo kanonebs
damorCileboda?
ai, ris gamo ewureboda guli alioSas da rogorc ukve mogax-
seneT, cxadia, upirvelesi aq is adamiani iyo, romelic amqveynad
yvelaze metad uyvarda, ugunuri brbos mier `Seuracxyofili~
da `saxelgatexili~! mere ra, Tu Cemi romanis gmiris es Civili,
daufiqrebeli da qarafSutulia, magram vimeoreb, da ukve mesa-
med (winaswar imaSic geTanxmebiT, rom albaT mec qarafSutulad)
_ mixaria, rom Cemma gmirma Tavisi cxovrebis erT-erT yvelaze
umZimes dRes goniereba ver gamoiCina, radgan Wkvian kacs gonie-
rebis dro yovelTvis daudgeba, magram Tu ymawvilis gulSi aseT
wuTebSic ki ver mZlavrobs siyvaruli, rodisRa unda imZlavros?
ar minda arc is ucnauri movlena gamomrCes, misTvis am yvelaze
sabediswero da SfoTian wuTs Tumca ki wamierad, magram mainc rom
gaukrTa alioSas gonebaSi. es axalaRmocenebuli da gamkrTali
movlena is tanjviT aRsavse STabeWdileba iyo, romelic erTTa-
vad ivanTan winadRis laparaks axsenebda. swored axla... ara, ar
20
gegonoT TiTqos sulSi is ZiriTadi, ase vTqvaT, stiqiuri rwmena
Seryeoda. ara, Tumca ki Tavisda moulodnelad, sayveduri wamos-
cda, ufali uyvarda da mtkicedac swamda, magram guSin saRamos
ivanTan saubris mtanjveli da boroti STabeWdilebis bundovani
gaxseneba suls rogorRac uforiaqebda da TiTqos sul ufro da
ufro gareT gaRwevas iTxovda.
ukve karga gvarianad bneloda. fiWvnaris koromis gavliT sava-
nidan monastrisken mimavalma rakitinma uceb miwaze, xis qveS,
gaunZrevlad pirqve mwoliare, TiTqos CaZinebuli alioSa SeniSna.
miuaxlovda da dauZaxa:
_ aq xar, alioSa? nuTu Senc... _ daiwyo gaocebulma, undoda
ekiTxa: `nuTu Senc mixvdi ukveo~, magram sityvis daumTavreblad
gaCumda. alioSas xma ar amouRia, arc ki Seuxedavs, magram misma
odnavma, SeumCnevelma moZraobam rakitini miaxvedra, rom alioSas
esmoda.
_ ra dagemarTa? – ganagrZo gaocebulma, magram wuTSive gaoce-
ba RimiliT Seecvala da ufro da ufro mkveTrad damcinavi gamo-
metyveleba gauxda.
_ or saaTze metia geZeb. sad gaqri moulodnelad? aq ras ake-
Teb? ra sisuleleebs imarTeb? Semomxede mainc...
alioSam Tavi aswia, wamojda da zurgiT xes mieyrdno. ar ti-
roda, magram saxeze tanjva asaxvoda, TvalebSi ki gaRizianeba aR-
beWdvoda. Tumca rakitins arc uyurebda, misi mzera sadRac Sors
mimarTuliyo.
_ ici, saxe sruliad Segcvlia. im Seni Zveli morCilebis kva-
lic aRar Cans, vinmem gagabraza? gawyenines?
_ Tavi gamanebe! _ Cailaparaka uceb alioSam da mxolod rogo-
rRac daRlilma Caiqnia xeli, rakitins isev ar uyurebda.
_ aha, ai Turme ra xdeba! Cveulebrivi mokvdavebiviT dagviwyia
yvirili. da Tanac vis, Sennair angelozs? ici, marTla maoceb,
alioSa, gulwrfelad geubnebi. ukve karga xania aRaraferi mik-
virs, magram Sen namdvilad gamaoce, me xom ganaTlebuli adamiani
megone...
alioSam rogorc iqna rakitins Sexeda, Tumca mainc rogorRac
dabneulma, TiTqos kargad arc esmoda, ras eubneboda.
_ nuTu Senc imas dardob, rom Senma berikacma suni auSva? nuTu
seriozulad gjeroda, rom marTla saswaulebs moaxdenda? _
wamoiZaxa rakitinma da saxeze isev gulwrfeli gaoceba gamoexata.
21
_ mwamda, mwams, minda mwamdes, da kidec virwmuneb yovelTvis,
mere Sen ra! _ uyvira gaRizianebulma alioSam.
_ araferi, sruliad araferi, Cemo kargo. fui, amis axla ca-
meti wlis mowafesac aRar sjera. Tumca, eSmakma uwyis... da amitom
Senc Sens RmerTs gaubrazdi, ara? aujanydi: wodeba ar misces da
ordeniT ar daajildoes, ara? eh, Sen ra giTxari!
alioSam rakitins xangrZlivi da rogorRac TvalmoWutuli
mzeriT Sexeda da TvalebSi raRac gaukrTa... oRond rakitinze bra-
zi ara.
_ me Cems RmerTs ar avjanyebivar, `ganawess ar veTanxmebi~ mxo-
lod misas, _ ucnaurad Caicina man.
_ rogor Tu ganawess ar eTanxmebi? _ cota xniT Caufiqrda
pasuxs rakitini, _ ra sisulelea?
alioSam araferi upasuxa.
_ kargi, movrCeT am laparaks, axla saqmeze gadavideT. dRes
rame Wame?
_ ar maxsovs... mgoni vWame.
_ iseTi saxe gaqvs, cota momagreba ar gawyenda. kacma rom Semo-
gxedos, Seecodebi. arc Rame gZinebia. gavige, raRacaze TaTbirob-
diT, mere ki mTeli es ambavi da aliaqoTi iyo... rame unda SeWamo,
jibeSi Zexvi midevs, dilas qalaqidan gamoviyole yoveli SemTxve-
visTvis, magram Sen xom Zexvs ar SeWam...
_ momeci!
_ oho! ra ambavSi varT! maSasadame, bolomde avujanydiT? ba-
rikadebze vdgavarT ukve? ara, Zmao, am saqmis ase datoveba ar Sei-
Zleba. CemTan SeviaroT... axla siamovnebiT arays gadavkravdi, Za-
lian daviRale. ai, arays ki namdvilad ar dalev... Tu imasac dalev?
_ davlev.
_ oho-ho! saocrebaa, Zmao! _ rakitini gaognebuli Canda, _
asea Tu ise, Zexvia Tu arayi, mainc karg gzaze vdgavarT da amis xe-
lidan gaSveba ar Rirs, wamodi!
alioSa miwidan usityvod wamodga da rakitins gahyva.
_ axla vanias rom enaxe, albaT gaocdeboda! ho, marTla, ici,
rom Seni Zma, ivan fiodoroviCi, am diliT moskovSi gaemgzavra?
_ vici, _ auRelveblad upasuxa alioSam da uceb Tvalwin dmi-
tris saxe gaukrTa, oRond mxolod gaukrTa da Tumca aman raRacac
gaaxsena, raRac saswrafo, risi gadadebac wuTiTac ar SeiZlebo-
da, raRac vali, saSineli valdebuleba, magram am mogonebasac mas-
22
ze araviTari gavlena ar mouxdenia, gulamde ver miaRwia, imave wams
mexsierebidan amoufrinda da daaviwyda.
_ Senma Zmam, vaniam, erTxel, `uniWo, liberaluri tomara~
miwoda. erTxel Senc ver Seikave Tavi da miTxari, rom ̀ upatiosno~
kaci var... ki batono! axla vnaxav Tqvens niWierebasa da patios-
nebas (es bolo sityvebi rakitinma TavisTvis, CurCuliT Caila-
paraka). mismine! _ ganagrZo isev xmamaRla, _ monasters gverdi
avuaroT da bilikiT pirdapir qalaqisken wavideT... ho, marTla,
xoxlakovas unda Sevuaro. warmogidgenia, yvelaferi dawvrile-
biT mivwere da TviTonac maSinve pasuxi gamomigzavna (am qals Za-
lian uyvars baraTebis wera), Tanac saCqarod fanqriT dawerili, _
`iseTi pativsacemi berisgan, rogoric mama zosime iyo, verafriT
davijerebdi, aseT saqcielso~. warmogidgenia? zustad ase momwe-
ra, _ `saqcielso!~ isic gabrazda. saerTod, ra dagemarTaT yve-
las erTad? moica! _ uceb isev iyvira rakitinma. Sedga, alioSas
mxarSi swvda da SeaCera:
_ ici, alioSa, _ Tqva rakitinma da anazdad gamkrTali fi-
qriT gaognebulma TvalebSi daJinebiT Sexeda, Tumca ki icinoda,
etyoboda, jer kidev ver daejerebina alioSas esoden gasaocari
da sruliad moulodneli ganwyoba da am moulodneli azris ga-
moTqmis mainc eSinoda, _ ici, alioSa, kargi iqneboda... ici, sad
SegviZlia wavideT? _ rogorc iqna, gaubedavad da laquciT daas-
rula saTqmeli.
_ sulerTia... sadac ginda.
_ modi, gruSenkasTan wavideT, ras ityvi? gamomyvebi? _ hkiTxa
mouTmeneli molodiniT lamis erTianad acaxcaxebulma rakitinma.
_ ki batono, wavideT, _ maSinve mSvidad daeTanxma alioSa. es
ki, aseTi swrafi da mSvidi Tanxmoba ukve imdenad moulodneli iyo
rakitinisTvis, rom gaocebisgan kinaRam Sexta.
_ oho!.. ase! _ wamoiyvira dabneulma, alioSas xeli staca
da aCqarebuli nabijiT gaiyola. jer kidev eSinoda, rom alioSa
gadaifiqrebda. uxmod miabijebdnen. rakitins xmis amoRebisac ki
eSinoda.
_ rogor gauxardeba, rogor... _ Cailaparaka da isev gaCumda.
ra Tqma unda, gruSenkas gasaxareblad sulac ar mihyavda masTan
alioSa. rakitini seriozuli axalgazrda gaxldaT da ise ara-
fers gaakeTebda, Tu gamorCenas ver naxavda. amjerad ki ori mizani
amoZravebda: pirveli, SurisZieba swyuroda, _ undoda sakuTari
`kviris palitris~ biblioTeka
wigni 25tomi II
redaqtori elene salariZe
koreqtorebi: sofio gaixaraSvili
marina inaniSvili
natalia CimakaZe
kompiuteruli uzrunvelyofa daTo mosiaSvili
ydis dizaini eTer gziriSvili
proeqtis menejeri TinaTin asaTiani
wignSi gamoyenebuli leqsebi da nawyvetebi poeturi
nawarmoebebidan Targmna ana abulaSvilma
gamomcemloba palitra L, 2011
misamarTi: iosebiZis q. 49, tel.: 238-38-71
E-mail: [email protected]
50 wigni, romelic unda waikiTxo, sanam cocxali xar
wigni 1
onore de balzaki
Sagrenis tyavi
wigni 2
jek londoni
martin ideni
wigni 3
SoTa rusTaveli
vefxistyaosani
wigni 4
aleqsandre diuma
sami muSketerior tomad
igni 1
seriis winaseriis winawignebiwignebi
wigni 5
uiliam Seqspiri
hamleti
wigni 6
Jiul verni
80 000 kilometri wyalqveS
wigni 7
mixail bulgakovi
ostati da margarita
wigni 8
oskar uaildi
dorian greis portreti
wigni 9
Carlz dikensi
devid koperfildi
wigni 10
erix maria remarki
triumfaluri TaRi
wigni 11
frederik begbederi
99 franki
wigni 12
edgar po
moTxrobebi
wigni 13
homerosi
odisea
wigni 14
main ridi
uTavo mxedari
wigni 15
Tomas mani
budenbrokebior tomad
wigni 16
mark tveni
tom soieris Tavgadasavali
wigni 17
konstantine gamsaxurdia
didostatis marjvena
wigni 18
migel de servantesi
don kixotior tomad
wigni 19
o ’ henri
moTxrobebi
wigni 20
Stefan cvaigi
mariam stiuarti
wigni 21
mario piuzo
naTlia
wigni 22
gustav floberi
madam bovari
wigni 23
jorj orueli
1984
wigni 24
stendali
wiTeli da Savi
wigni 25
fiodor dostoevski
Zmebi karamazovebitomi I
vaJa-fSavela
poemebi da publicisturi werilebi
seriis momdevnoseriis momdevnowignebiwignebi
ernest heminguei
mSvidobiT, iaraRo!