© 2020 KPMG Advisory N.V. 1
Aankomst en vertrekAnalyse van in- en uitstroom van corporatiebestuurders in 2019
KPMG-branchegroep Woningcorporaties
Februari 2020
KPMG.nl
NIEUW!Nu met alle corporaties vanaf 2.500 VHE
© 2020 KPMG Advisory N.V. 2
© 2020 KPMG Advisory N.V.
InhoudInleiding
Omvang van de onderzochte corporaties
Aantal bestuurders
In- en uitstroom 2019
Man-vrouwverhouding
Omvang van bestuur ultimo 2019
Waar is er gewisseld?
Instroom
Uitstroom
De transfers
Bijzonderheden in 2019
KPMG voor corporaties
4
5
6
7
8
10
11
12
14
16
18
19
© 2020 KPMG Advisory N.V.
4 © 2020 KPMG Advisory N.V.
In Nederland zijn ruim 350 corporaties, elk met een eigen bestuur, waarvan het merendeel wordt gevormd door een of meer professionele, betaalde bestuurders. In 2015 voerde de branchegroep Woningcorporaties van KPMG, op verzoek van de Nederlandse Vereniging van Bestuurders van Woningcorporaties, een analyse uit op de in- en uitstroom van corporatiebestuurders van 2010 tot 2014 van alle corporaties met meer dan 7.000 verhuureenheden (ruim 100 corporaties). Omdat deze analyse interessante inzichten oplevert, hebben we deze op vergelijkbare wijze ook uitgevoerd voor de jaren 2015 en 2016. Vanaf 2017 hebben we daar ook de corporaties met een omvang van 5.000 verhuureenheden aan toegevoegd en vanaf dit jaar ook de corporaties met meer dan 2.500 verhuureenheden. Daarmee hebben we – in termen van de Aedes-benchmark – zowel de XL-, L-, M- als S-corporaties in beeld. Voor 2019 betreft dit in totaal 202 corporaties. Naast een analyse van de in- en uitstroom kijken we ook naar de omvang van het bestuur bij de 202 corporaties en de ontwikkeling die we daarin zien.
We hebben openbare bronnen gebruikt om gegevens te verzamelen, zoals Aedesnet, LinkedIn, jaarverslagen en persberichten. Vanzelfsprekend hebben we dat gedaan met grote nauwkeurigheid, maar niet alle informatie is 100% te achterhalen. We kunnen derhalve niet uitsluiten dat een enkel cijfer in de praktijk iets anders is of dat er ergens een mutatie ontbreekt. Voor de analyse gaan we uit van de periode 1 januari 2019 tot en met 31 december 2019. Bestuurders die dus per 1 januari 2020 gestart of vertrokken zijn (of later), zijn nog niet meegenomen in deze publicatie. Zij worden volgend jaar vermeld, als nieuwe in- of uitstroom voor 2020.
We merken dat onze publicatie door velen gewaardeerd wordt en vertrouwen erop dat dat ook dit jaar weer het geval zal zijn.
Amstelveen, februari 2020
Inleiding
Jan Joost WobbenDirector Public SectorSegmentleider branchegroep Woningcorporaties
Johan van HoofPartner Public SectorLid branchegroep Woningcorporaties
© 2020 KPMG Advisory N.V. 5
Omvang van de onderzochte corporaties
202 corporaties
18corporaties
> 25.000 (XL) 10.000 - 25.000 (L) 5.000 - 10.000 (M) < 5.000 (S)
53corporaties
73 58corporaties corporaties
5
© 2020 KPMG Advisory N.V. 6
Per 31 december 2019 zijn er 226 bestuurders in dienst bij 202 corporaties.
Aan
tal b
estu
urde
rs, i
n ab
solu
te a
anta
llen
Aantal bestuurders
160
140
120
100
80
60
40
20
02018 2019
226 bestuurders(+8 vacatures)
64,2% 35,8%
145 81
15568%
64%
32%36%7381
145
7 © 2020 KPMG Advisory N.V. 7
In- en uitstroom 2019
Van de 4 vrouwen die uitstroomden, werden er 3 bestuurder bij een andere corporatie en 1 werd directeur bij ROC. Van de 26 mannen gingen er 19 met pensioen.
Opvallend
26 4
UITSTROOM
30XL
2
0
XL
1
1
L
L
7
3
1
5
M
M
12
8
2
4
S
S
5
4
1
216 12
INSTROOM
28
© 2020 KPMG Advisory N.V. 8
Man-vrouwverhouding
XL 16 14 47%53%
L 41 28 41%59%
M 45 25 36%64%
43 14 25%75%S
© 2020 KPMG Advisory N.V.
© 2020 KPMG Advisory N.V. 9
Percentage vrouwelijke / mannelijke bestuurders naar grootteklasse
*S-corporaties houden we bij vanaf 2018
9
80
70
60
50
40
30
20
10
0
2017 2018 2019
XL L M S*
9
© 2020 KPMG Advisory N.V. 10
Omvang van bestuur ultimo 2019
M: 5.000 - 10.000
S: < 5.000
L: 10.000 - 25.000
XL: > 25.000
3-hoofdig
Aantal corporaties 32
0
1
0
9
17
0
0
2-hoofdig
267
36
72
58
1-hoofdig
173
© 2020 KPMG Advisory N.V.
© 2020 KPMG Advisory N.V. 11
Opvallend is dat er in 2019 maar bij 3 corporaties een aanpassing is geweest in de omvang van het aantal bestuurders. Dat gebeurde bij Mitros (de 2e bestuurder vertrok en er is nu een 1-hoofdig bestuur), bij Thuisvester (2e bestuurder met pensioen, geen opvolger) en bij Woonmeij (gestart bij fusie met 2, nu nog 1). Bij de andere corporaties vond er geen wijziging van bestuursomvang plaats. Vorig jaar deed deze zich vaker voor.
We zien dat het 2-hoofdig bestuursmodel de voorkeur heeft bij de XL-corporaties en bij een derde van de L-corporaties. De overige L- en alle M- en S-corporaties kennen alle, met uitzondering van een enkele corporatie, een 1-hoofdig bestuur, wat gezien de omvang van de corporaties ook logisch is.
* Bevelanden Wonen is ontstaan uit een fusie van RWS en R&B Wonen. Beide corporaties hadden 1 bestuurder, de fusiecombinatie heeft 2 bestuurders.
** 2-hoofdig bestuur is ontstaan na fusie van Wovesto en Huis&Erf.
Waar is er gewisseld?
MitrosThuisvesterWoonmeij**
De AlliantieEigen HaardPortaalStaedionVestiaWoonbronWoonstad RotterdamWoonzorgYmere
AccoladeAlwelBevelanden Wonen*De WoonplaatsDomestaDUWOHaag WonenHabionHW Wonen
Kleurrijk WonenTalisVidomesWelbionsWonen LimburgWoonpuntWoonwaardWoonkracht 10
RochdaleWonen BreburgSint Trudo
3-hoofdig 2-hoofdig Van 2- naar 1-hoofdig
XL L M
© 2020 KPMG Advisory N.V. 12
InstroomWaar komen de nieuwe bestuurders vandaan?
2017 2018 2019
Eigen corporatie 4 6 2
Andere corporatie, bestuurder 4 5 6
Andere corporatie, geen bestuurder 2 1 11
Gemeente 2 1 4
Adviesbureau/interim 3 3 1
Uitvoeringsorganisatie (UWV, NS) 0 0 2
Zorg & welzijn 0 1 1
Zakelijke dienstverlening 0 1 1
Brancheorganisatie 1 0 0
Totaal 16 18 28
© 2020 KPMG Advisory N.V.
© 2020 KPMG Advisory N.V. 13 13
11
6
22
4
1 1 1
Sievers
Van W
ijk
Huibe
rs
Van
Olff
en
Van
Kaa
m
Storm
Groeneveld
Van der Steen
Garritsen
Huizinga
Thoben
Beck
ers-
van
Rooi
j
Ooi
jman
Van Ingen
Van Deem
ter
Vliet Vlieland
Maatman
El Achkar
Kouijzer
Klep
Nekkers
Van
As
Donnin
ger
Van Dreven
Rink
Van den Broeke
Brewster
Andere corporatie, geen bestuurder
Gemeente
Uitvoerings- organisatie
Andere corporatie, bestuurder
Adviesbureau/interim
Zakelijke dienstverlening
Eigen corporatieZorg &
welzijn
Kuenen
© 2020 KPMG Advisory N.V. 14 14
?
14
2017 2018 2019
Pensioen/zzp 9 9 19
Bestuurder andere corporatie 1 3 6
Corporatie (niet-bestuurder) 0 2 2
Vastgoed 0 0 1
Zorg/management 0 0 1
Directie onderwijs 0 0 1
Onbekend 3 4 0
Gemeente 1 2 0
Bestuurder maatschappelijke instelling 2 2 0
Overleden/ziekte 2 1 0
Totaal 18 23 30
?
Waar gaan de vertrekkende bestuurders naartoe?
Uitstroom
© 2020 KPMG Advisory N.V.
© 2020 KPMG Advisory N.V. 15 15
19
2
5
1 1 1
Weterin
gs
Van
Nieuwaa
l
Jans
en
Joch
ems
Venh
uize
n
Hagenaars
Ringersma
Westra
Salverda*
Sponselee*
Busser
Kuijp
ersCor
ver
Deenen
Van den Hout
Schaapman
Van der Valk
Rink
Donninger
Van Dreven
Van den Broeke
Brewster
De
Rid
der
Zuith
of
Allesma
Van Dooren
Kramer
Overmars
Pensioen/zzpBestuurder andere corporatie
Corporatie (niet-bestuurder)
Zorg
Onderwijs
Vastgoed
Feenstra
* Interim-bestuurder van andere corporatie
© 2020 KPMG Advisory N.V. 16
UIT INDe transfers
Hanneke Vliet VlielandFrans Weterings3B Wonen
Melanie MaatmanPeter ZuithofMijande Wonen
gefuseerdGert-Jan van der ValkFidesWonen
Rob DonningerTon JochemsSSHX
.....Alfred BusserDunavie
Jaap Huibers.....Rentree
gefuseerdSimon JansenKleine Meierij
Marjam NekkersPeter van den HoutAlmelose Woningstichting Beter Wonen
niet ingevuldToon CorverMitros
.....Karin van DrevenHaagWonen
..........Stichting Lefier
Marc van der SteenTon RingersmaStichting Stadlander
Barend Kuenen.....DUWO
Pieter ThobenMartijn RinkRhenam Wonen
Jan-Leo van DeemterRobert de RidderL’Escaut Woonservice
..........*De Woonplaats
.....Rob van den BroekeQuaWonen
Bart van AsSylvie DennenIdealis
.....Chris SchaapmanElan Wonen
Rob van den Broeke.....Rijswijk Wonen
Jessie Beckers-van Rooij.....Laurentius
* ..... = vacature
© 2020 KPMG Advisory N.V. 17 17
UIT INniet ingevuldJohan WestraStichting Thuisvester
Matthieu van OlffenRinze KramerWoningstichting Wierden en Borgen
Tonita GarritsenJan-Willem AllersmaViverion
Emile KlepBob VenhuizenWoonplus Schiedam
Paul Kouijzer.....TBV Wonen
gefuseerdSimon van NieuwaalWoongoed GO
Martine HuizingaRein HagenaarsWonen NoordWestFriesland
Bas Sievers.....Stichting Woonpartners
Gerrolt OoijmanHarrie KuijpersWonion
Karin van Dreven.....Woonbron
.....Jessie Beckers-van RooijWoonstichting SSW
Nicole van WijkPierre SponseleeWoonwaard
Martijn Rink.....Vechtdal Wonen
niet ingevuldLeo OvermarsWoonmeij
Wilma van IngenJan SalverdaWoningstichting Domijn
Franck StormFrank van DoorenStichting Zaandams Volkshuisvesting
Monique BrewsterRob DonningerWoonforte
Mohamed el AchkarRichard FeenstraWoonstad Rotterdam
Eric van Kaam.....Velison Wonen
Liesbeth Groeneveld.....Woonkracht 10
.....Monique BrewsterWoningstichting Leusden
18 © 2020 KPMG Advisory N.V.
Bijzonderheden in 2019
18
Hoe groter de corporatie, hoe groter het aandeel vrouwen: van 47% (XL), naar 41% (L), naar 36% (M) naar 24% (S). We zien dat vooral bij de L-corporaties er een grote instroom van vrouwen is. Daar vertrokken 7 mannen; er kwamen 5 vrouwen voor terug.
Vorig jaar zijn er meer vrouwen dan mannen ingestroomd, dit jaar meer mannen dan vrouwen (16 man, 12 vrouw).
Er zijn 8 interim-managers als bestuurder actief, onder wie maar één vrouw (Margriet Drijver bij Lefier).
Van de 8 interim-managers zijn er ook 5 die eerder een dienstverband als bestuurder hadden (Pierre Sponselee, Margriet Drijver, Ben Pluijmers, Jan Salverda, Gerrit Breeman).
MAN-VROUWVERHOUDING INTERIM-MANAGERS
Dit jaar zien we maar liefst 11 nieuwe bestuurders (40% van de totale instroom) die daarvoor een managementfunctie bij een andere corporatie hadden.
Vorig jaar was er veel ‘eigen kweek’ (bestuurders die uit eigen geledingen kwamen). Dit jaar was dat 2 keer het geval (Gerrolt Ooijman bij Wonion en Bart van As bij Idealis).
Een ruime meerderheid van de nieuwe bestuurders komt uit de sector zelf, maar dit jaar zien we ook 3 bestuurders met een andere achtergrond dan voorheen: NS, UWV en zakelijke dienstverlening.
Mannen gaan vooral met pensioen (en soms gaan ze dan interimmen), vrouwen stromen door als bestuurder of directeur.
Bij 3 corporaties wordt het vertrek van een bestuurder niet opnieuw ingevuld en gaat men over van een 2-hoofdig naar een 1-hoofdig bestuursmodel (Mitros, Thuisvester, Woonmeij).
BESTUURSOMVANG
UitstroomInstroom
© 2020 KPMG Advisory N.V. 19
KPMG voor corporatiesOrganisatieontwikkeling &
-inrichtingDigitalisering, data &
ICTIntegriteit, compliance,
tax & auditSamenwerking,
partnerships & fusie
Organisatieontwikkeling– Organisatie- en
cultuurontwikkeling– Leiderschap– Strategische
personeelsplanning– Functiegebouwen
Strategie & besturing– Strategie– Governance– Topstructuur– Besturing– Managementinformatie– Assetmanagement
Efficiency & effectiviteit– Organisatie(her)inrichting– Processturing– Klantfocus– LEAN– Benchmarking– Inkoopoptimalisatie
Data, privacy & security– Datakwaliteit– Datamanagement– Cybersecurity– Privacy
Digitalisering– Digitale dienstverlening– Robotisering– Customer journey– Big Data
ICT-strategie en -inrichting– IT-visie– Outsourcing– Quality Assurance– Optimaliseren IT-functie
Tax– Fiscale strategie– Vpb-aangifte– Btw– Fiscale positie & beheersing– Fiscale begeleiding
vastgoedtransacties
Integriteit & soft controls– Integriteitsbeleid– Risicomanagement– Soft controls– Compliance– Forensisch onderzoek
Audit– Jaarrekeningcontrole– Assurance– In control-framework– RJ– Internal audits
Partnerships– Ketensamenwerking– Wonen & zorg– Stakeholdermanagement
Samenwerking & fusie– Samenwerking– Fusie– Overname– Alliantievorming– Shared services centers
Transactieadvies– Transactieadvies
(aan- en verkoop)– Waarderingen en taxaties– Financieringsvraagstukken
19
© 2020 KPMG Advisory N.V. 20
KPMG-branchegroep Woningcorporaties
Jan Joost Wobben Director Public SectorT. (020) 656 7265E. [email protected]
Johan van Hoof Partner Public SectorT. (020) 656 7340 E. [email protected]
© 2020 KPMG Advisory N.V., ingeschreven bij het handelsregister in Nederland onder nummer 33263682, is lid van het KPMG-netwerkvan zelfstandige ondernemingen die verbonden zijn aan KPMG International Cooperative (‘KPMG International’), een Zwitserse entiteit.Alle rechten voorbehouden.
De naam KPMG en het logo zijn geregistreerde merken van KPMG International.
Beeld pagina 14 HTM.