WSPÓŁCZESNA ANTROPOLOGIA
POKREWIEŃSTWA
WYKŁAD MONOGRAFICZNY
Tytuł: Wykład monograficzny: współczesna antropologia pokrewieostwa
Rok studiów: I (II stopnia)
Zajęcia: obowiązkowe
Prowadzący: dr Agata Stanisz
Rodzaj zajęd: wykładIlośd punktów ETCS: 5
Ilośd godzin: 30
Semestr: letni (2010/2011) (nowy program)
Sposób zaliczenia: obecnośd na zajęciach, aktywny udział w zajęciach, egzamin ustny
Wymagania wstępne: bierna znajomośd języka angielskiego umożliwiająca czytanie tektów
TREŚĆ ZAJĘĆ
1. Wprowadzenie: co to jest antropologia
pokrewieostwa? Dlaczego studiowanie zagadnieniapokrewieostwa jest istotne dla antropologów?Warsztat: sprawdzenie stanu wiedzy studentów natemat pokrewieostwa, zdiagnozowanie stereotypów,ideologii oraz myślenia esencjalizującego.
2. Ewaluacja dwiczenia z poprzednich zajęd.
Omówienie podstawowych pojęd i koncepcji.
Lektura obowiązkowa:Słownik etnologiczny. Terminy ogólne. Red. Zofia Staszczak. Warszawa-Poznao: PWN, 1987. (hasła:
pokrewieostwo, bilateralny system pokrewieostwa, egozgamia, endogamia, fikcyjne pokrewieostwo, filiacja, grupa domowa, małżeostwo, matriarchat, patriarchat,
rodzina, wymiana małżeoska, zakaz kazirodztwa)
3. Historia kinship i family studies..
Lektura obowiązkowa:Szynkiewicz Sławoj. Pokrewieostwo: studium
etnologiczne. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, 1992, s. 15-93.
Lektura dodatkowa:Malinowski Bronisław. Życie seksualne dzikich w
północno-zachodniej Melanezji: miłośd, małżeostwo i życie rodzinne u krajowców z Wysp Trobrianda
Brytyjskiej Nowej Gwinei. Przeł. Andrzej Waligórski, Józef Chałasioski. Warszawa : Książka i Wiedza,
1957.
4. Dekonstrukcja studiów nad pokrewieostwem.
Lektura obowiązkowa:Schneider David M. Więzi rodzinne, narodowe i religijne
w kulturze amerykaoskiej: próba zdefiniowania więzi rodzinnych. Przeł. Mariola Flis. W: Badanie kultury.
Elementy teorii antropologicznej. Kontynuacje. Red. Marian Kempny, Ewa Nowicka. Warszawa: PWN,
2004, s. 301-311.Lektury dodatkowe:
Goody Jack. Production and reproduction: a comparative study of the domestic domain. Cambridge:
Cambridge University Press, 1976. Lévi-Strauss Claude. Spojrzenie z oddali. Przeł. Wincenty
Grajewski. Warszawa : PIW, 1993.
5. Nowe studia nad pokrewieostwem: rewitalizacja/teorie
feministyczne (nexus: gender, nierównośd, pokrewieostwo
Lektury obowiązkowe:Collier Jane F., Yanagisako Sylvia J. O ujednoliconą analizę płci
kulturowej i pokrewieostwa. Przeł. Ewa Klekot. W: Gender. Perspektywa antropologiczna. T.1. Red. Renata E. Hryciuk,
Agnieszka Kościaoska. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2007, s. 21-55.
Howell Signe, Melthuus Marit. Studia nad pokrewieostwem, osobą ludzką czy nad płcią kulturową. Przeł. Agnieszka Kościaoska. W: Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej. Red. Marian Kempny, Ewa Nowicka. Warszawa: PWN, 2005, s.
309-339.Lektura dodatkowa:
Moore Henrietta L. Płed kulturowa i status – wyjaśnienie sytuacji kobiet. Przeł. Anna Ostrowska. W: Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej. Red. Marian Kempny, Ewa Nowicka.
Warszawa: PWN, 2005, s. 309-339.
6. Pokrewieostwo zglobalizowane: najbardziej aktualne
studia nad pokrewieostwem (globalizacja, kolonializm, kapitalizmi konsumpcja, nacjonalizm, NRT i wiedza biomedyczna,transnarodowośd i migracje)
Lektury obowiązkowe (do wyboru):Carsten Janet. Constitutive Knowledge: TracingTrajectories of
Information in New Contexts of Relatedness. Anthropological Quarterly 2007, nr 2, s. 403 - 426.
Faubion James D., Hamilton Jennifer A. Sumptuary Kinship. Anthropological Quarterly 2007, nr 2, s. 533-559.
Suzuki Nobue. Marrying a Marilyn of the Tropics: Manhood and Nationhood in Filipina-Japanese Marriages. Anthropological
Quarterly 2007, nr 2, s. 427-454.
7. Metody badao pokrewieostwa i rodziny.
Metoda genealogiczna. Warsztat.
Lektura obowiązkowa:Barnard Alain, Good Anthony. Research practices
in the study of kinship. Przedmową opatrzył Raymond Firth. London: Academic Press,
1984, s. 1-36.
8. Koncepcje rodziny i gospodarstwa
domowego.
Lektury obowiązkowe: Collier Jane F., Rosaldo Michelle Z., Yanagisako
Sylvia J. Czy rodzina istnieje? Nowe ujęcia antropologiczne. Przeł. Anna Ostrowska. W: Gender. Perspektywa antropologiczna. T.1.
Red. Renata E. Hryciuk, Agnieszka Kościaoska. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu
Warszawskiego, 2007, s. 60-75.Kwak Anna. Rodzina w dobie przemian.
Małżeostwo i kohabitacja. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”, 2005, s. 13
-69.
9. Ideologie pokrewieostwa, pamięd i dyskursy o rodzinie.
•
Lektury obowiązkowe: Firth Raymond, Hubert Jane, Forge Anthony. Families and their
Relatives. Kinship in a Middle Class Sector of London. An Anthropological Study. London: Routledge and Kegan Paul, 1969, s. 87-152. (roz. 4: Kinship Ideology, roz. 5: Factors in
Kin Knowledge).Dyczewski Leon. Rodzina polska i kierunki jej przemian. Warszawa:
Ośrodek Dokumentacji i Studiów Społecznych, 1981, s. 17-57.
Lektury dodatkowe:http://forum.gazeta.pl/forum/w,567,112670717,112704502,Re_P
atriarchat_co_o_tym_sadzicie_.htmlhttp://forum.gazeta.pl/forum/w,16,112109061,112110601,Re_Cel
em_malzenstwa_jest_prokreacja_.htmlhttp://forum.gazeta.pl/forum/w,29,106729015,,Czy_tzw_rodziny_
rozbite_sa_patologiczne_.html?v=2
10. Pokrewieostwo, emocje i ekonomia (wymiana,
wzajemnośd, pomoc, altruizm, bezpieczeostwo socjalne)
Lektura obowiązkowa: Benda-Beckmann Franz von, Benda-Beckmann Keebet von.
Introduction to “Coping with insecurity: an ‘underall’ perspective on social security in the Third World”. Focaal
1994, nr 22/23, s. 7-31.
Lektury dodatkowe:Grandits Hannes, Heady Patrick. Distinct inheritances: property,
family and community in a changing Europe. Münster: LIT, 2003.
Woźniak Zbigniew. Bezpieczeostwo socjalne rodziny. Roczniki Socjologii Rodziny. Studia Socjologiczne oraz Interdyscyplinarne 1994, t. VI, s. 285- 300.
http://forum.gazeta.pl/forum/w,20012,108337130,,W_jaki_sposob_pomagaja_Wam_rodzice_tesciowie_.html?v=2
11. Specyfika pokrewieostwa
europejskiego.
Lektury obowiązkowe: Buchowski Michał. Family in Europe: urban and
rural contexts compared. W: Family, kinship and state in contemporary Europe. Vol.3. Perspectives on Theory and Policy. Red.
Patric Heady, Martin Kohli. Frankfurt-New York, 2010, s. 295 – 313.
Grandits Hannes. Introduction: the reshaping of family and kin relations in European welfare
systems. W: Family, kinship and state in contemporary Europe. Vol.1. The Century of
Welfare: Eights Countries. Red. Hannes Grandits. Frankfurt-New York, 2010, s.23- 46.
12. Pokrewieostwo w Polsce.
GŁÓWNE CELEStudent:
1) uzyskuje podstawową wiedzę na temat: - historii studiów nad pokrewieostwem i rodziną,
- współczesnych teorii pokrewieostwa- metod badao nad pokrewieostwem
- podstawach koncepcji związanych ze studiami genderowymi2) rozumie:
- pojęcia i koncepcje teoretyczne i analityczne związane z antropologią pokrewieostwa
- istotnośd wiedzy dotyczącej historii antropologii pokrewieostwa- możliwośd szerokiego zastosowania teorii pokrewieostwa
3) posiada umiejętności: - dekonstruowania i krytycznej analizy ideologii oraz dyskursów na
temat pokrewieostwa oraz rodziny- orientacji w nomenklaturze związanej z antropologią pokrewieostwa
- zastosowania podstawowej metody badao pokrewieostwa
SPIS LEKTUR OBOWIĄZKOWYCH
Barnard Alain, Good Anthony. Research practices in the study of kinship. Przedmowąopatrzył Raymond Firth. London: Academic Press, 1984, s. 1-36.
Benda-Beckmann Franz von, Benda-Beckmann Keebet von. Introduction to “Copingwith insecurity: an ‘underall’ perspective on social security in the Third World”.Focaal 1994, nr 22/23, s. 7-31.
Buchowski Michał. Family in Europe: urban and rural contexts compared. W: Family,kinship and state in contemporary Europe. Vol.3. Perspectives on Theory andPolicy. Red. Patric Heady, Martin Kohli. Frankfurt-New York, 2010, s. 295 – 313.
Carsten Janet. Constitutive Knowledge: Tracing Trajectories of Information in NewContexts of Relatedness. Anthropological Quarterly 2007, nr 2, s. 403 – 426.
Collier Jane F., Rosaldo Michelle Z., Yanagisako Sylvia J. Czy rodzina istnieje? Noweujęcia antropologiczne. Przeł. Anna Ostrowska. W: Gender. Perspektywaantropologiczna. T.1. Red. Renata E. Hryciuk, Agnieszka Kościaoska. Warszawa:Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2007, s. 60-75.
Collier Jane F., Yanagisako Sylvia J. O ujednoliconą analizę płci kulturowej ipokrewieostwa. Przeł. Ewa Klekot. W: Gender. Perspektywa antropologiczna. T.1.Red. Renata E. Hryciuk, Agnieszka Kościaoska. Warszawa: WydawnictwaUniwersytetu Warszawskiego, 2007, s. 21-55.
Dyczewski Leon. Rodzina polska i kierunki jej przemian. Warszawa: OśrodekDokumentacji i Studiów Społecznych, 1981, s. 17-57.
Firth Raymond, Hubert Jane, Forge Anthony. Families and their Relatives. Kinship in aMiddle Class Sector of London. An Anthropological Study. London: Routledge andKegan Paul, 1969, s. 87-152. (roz. 4: Kinship Ideology, roz. 5: Factors in KinKnowledge).
Faubion James D., Hamilton Jennifer A. Sumptuary Kinship. Anthropological Quarterly2007, nr 2, s. 533-559.
Goody Jack. Production and reproduction: a comparative study of the domesticdomain. Cambridge: Cambridge University Press, 1976.
Grandits Hannes. Introduction: the reshaping of family and kin relations in Europeanwelfare systems. W: Family, kinship and state in contemporary Europe. Vol.1. TheCentury of Welfare: Eights Countries. Red. Hannes Grandits. Frankfurt-New York,2010, s.23- 46.
Grandits Hannes, Heady Patrick. Distinct inheritances: property, family andcommunity in a changing Europe. Münster: LIT, 2003.
Howell Signe, Melthuus Marit. Studia nad pokrewieostwem, osobą ludzką czy nadpłcią kulturową. Przeł. Agnieszka Kościaoska. W: Badanie kultury. Elementy teoriiantropologicznej. Red. Marian Kempny, Ewa Nowicka. Warszawa: PWN, 2005, s.309-339.
Kwak Anna. Rodzina w dobie przemian. Małżeostwo i kohabitacja. Warszawa:Wydawnictwo Akademickie „Żak”, 2005, s. 13 -69
Lévi-Strauss Claude. Spojrzenie z oddali. Przeł. Wincenty Grajewski. Warszawa: PIW,1993.
Malinowski Bronisław. Życie seksualne dzikich w północno-zachodniej Melanezji:miłośd, małżeostwo i życie rodzinne u krajowców z Wysp Trobrianda BrytyjskiejNowej Gwinei. Przeł. Andrzej Waligórski, Józef Chałasioski. Warszawa : Książka iWiedza, 1957.
Moore Henrietta L. Płed kulturowa i status – wyjaśnienie sytuacji kobiet. Przeł. AnnaOstrowska. W: Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej. Red. MarianKempny, Ewa Nowicka. Warszawa: PWN, 2005, s. 309-339.
Schneider David M. Więzi rodzinne, narodowe i religijne w kulturze amerykaoskiej:próba zdefiniowania więzi rodzinnych. Przeł. Mariola Flis. W: Badanie kultury.Elementy teorii antropologicznej. Kontynuacje. Red. Marian Kempny, EwaNowicka. Warszawa: PWN, 2004, s. 301-311.
Słownik etnologiczny. Terminy ogólne. Red. Zofia Staszczak. Warszawa-Poznao: PWN,1987.
Suzuki Nobue. Marrying a Marilyn of the Tropics: Manhood and Nationhood inFilipina-Japanese Marriages. Anthropological Quarterly 2007, nr 2, s. 427-454.
Szynkiewicz Sławoj. Pokrewieostwo: studium etnologiczne. Warszawa: WydawnictwoUniwersytetu Warszawskiego, 1992, s. 15-93.
Woźniak Zbigniew. Bezpieczeostwo socjalne rodziny. Roczniki Socjologii Rodziny.Studia Socjologiczne oraz Interdyscyplinarne 1994, t. VI, s. 285- 300.
UWAGI
• akceptowane są dwie nieobecności studentki/studenta na zajęciach
• każda kolejna nieobecnośd będzie się wiązała z koniecznością przeczytania tekstów obowiązkowego i dodatkowego oraz ich streszczenia w formie ustnej w terminach moich dyżurów
• wszystkie teksty obowiązkowe znajdą się w teczce w bibliotece IEiAK
POLECANE STRONY INTERNETOWE
• INTERAKTYWNY TUTORIAL: http://www.umanitoba.ca/faculties/arts/anthropology/kintitle.html
• SŁOWNIK POJĘĆ: http://www.as.ua.edu/ant/Faculty/murphy/436/kinship.htm
• KINSHIP STUDIES BLOG: http://kinshipstudies.org
• ANTROPOLOGIA POKREWIEOSTWA I RODZINY: http://kinship.blox.pl/html
• PROJEKT KINSHIP AND SOCIAL SECURITY: http://www.eth.mpg.de/kass/
• KINSHIP. WPROWADZENIE: http://www.ausanthrop.net/research/kinship/
• PROJEKT CHANGING FAMILY: http://www.shef.ac.uk/familiesandfood/index.html
dr Agata [email protected]ój 415poniedziałek 10:00 - 12:00czwartek 15:00 - 16:30