1
BHP W LABORATORIUM
CHEMICZNYM
Władysław W. Kubiak ([email protected])
W.W.Kubiak „BHP w laboratorium….”
2007-09-12
W pi�tek na dworcu Szczecin Główny z przesyłki pocztowej wyciekła �r�ca substancja. Ucierpiały 22 osoby. Wiadomo ju�, kto był nadawc�paczki. Wskutek wycieku kwasu siarkowego najbardziej ucierpiał pracownik szczeci�skiego Centrum Usług Pocztowych. Kolejnych 21 osób zostało przewiezionych do szpitala na obserwacj�. Doznały podra�nienia górnych dróg oddechowych. W niedziel� prokuratura zatrzymała nadawc� paczki. Okazał si� mieszkaniec Warszawy Maciej B., student I roku chemii na Uniwersytecie Warszawskim. Ma zaledwie 19 lat.Wygl�da jak dziecko. Gdy go zatrzymywali�my, był strasznie przestraszony -mówi jeden z policjantów. - To zapalony, �yj�cy w swoim �wiecie chemik, który nie miał poj�cia, �e popełnia przest�pstwo.
Stra�acy przy paczce z kwasem
W.W.Kubiak „BHP w laboratorium….”
Wybuch hydroksyloaminy 19 lutego 1999 w ConceptSciences,Inc. Hanover Township, Pensylwania, USA. Pi�� osób zabitych, 14 rannych. Straty materialne 3.5 mln. USD.
W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...”
W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...”
Energia eksplozji hydroksyloaminy jest zbli�ona do trotylu.
Przyczyny eksplozji: nie do ko�ca wyja�nione – mo�liwetrzy scenariusze – zbyt wysoka temperatura przy destylacji,rozpadni�cie si� szklanej aparatury lub niekontrolowany wzrost zanieczyszcze� produktu.
ZAGADNIENIA:•Klasyfikacja zagro�e�;•St��enia i dawki;•Drogi i mechanizmy szkodliwo�ci i zagro�e�;
•Substancje toksyczne•Substancje odurzaj�ce•Substancje uczulaj�ce•Substancje rakotwórcze•Substancje �r�ce•Substancje łatwopalne•Substancje wybuchowe
•Kryteria szkodliwo�ci pracy w laboratorium•Odpady chemiczne •�ródła informacji
W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...”
2
Zagro�enia przez substancje:
• �r�ce• Utleniaj�ce• Łatwopalne• Wybuchowe • Niebezpieczne dla �rodowiska• Szkodliwe• Toksyczne• Dra�ni�ce• Uczulaj�ce• Rakotwórcze• Mutagenne• Działaj�ce szkodliwie na rozrodczo��
W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...” ”W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...”
”W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...”
Dawki:•Dawka nieskuteczna•Dawka progowa (wywołuje efekt u 5% populacji testowej)•Dawka skuteczna medialna ED50 - (wywołuje efekt u 50% populacji testowej)•Dawka �miertelna bezwzgl�dna LD100 – najmniejsza ilo�� substancji powoduj�ca �mier� 100% organizmów testowych•Dawka �miertelna medialna LD50
W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...”
W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...”
St��enia:
St��enie �miertelne LC - st��enie substancji toksycznej powoduj�ce �mier� organizmów �ywych okre�lonym czasie po nara�eniu
St��enie �miertelne medialne LC50
W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...”
3
W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...”
Efekty działania substancji szkodliwych:• Miejscowe• Układowe• Odległe
Wyst�puj� w cz��ciach organizmu w których nast�puje:• Wchłanianie (skóra, oczy, błony �luzowe nosa, płuca, przewód
pokarmowy)• Metabolizmu (w�troba, płuca, nerki, przewód pokarmowy)• Kumulacji (nerki, o�rodkowy układ nerwowy, w�troba)• Wydalania (w�troba, przewód pokarmowy, nerki, p�cherz moczowy)Oraz w narz�dach o szczególnej wra�liwo�ci (gonady, układ nerwowy,narz�dy wydzielania wewn�trznego, układ krwiotwórczy, układimmunologiczny)
W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...”
WCHŁANIANIE (absorpcja) – wnikanie substancji donarz�dów, tkanek, komórek lub płynów ustrojowych w wyniku transportu przez błony ustrojowe.
Dyfuzja bierna – zachodzi zgodnie z gradientem st��enia
W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...” W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...”
Pinocytoza - nieswoiste pobieranie małych kropel płynu zewn�trzkomórkowego do wn�trza komórek. Błona ulega wpukleniu do �rodka tworz�c p�cherzyk zawieraj�cy pobran� kropl�. Wewn�trz cytoplazmy dochodzi do enzymatycznej degradacji zawarto�ci p�cherzyka (po rozpuszczeniu otoczki uwalniane s� proste zwi�zki organiczne: aminokwasy, cukry, które s� wł�czane do wewn�trzkomórkowych szlaków metabolicznych).
4
W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...”
Fagocytoza - pobieranie drobnych, nierozpuszczalnych cz�stek na zasadzie inwaginacji (wpuklania do wewn�trz lub wypustek) plazmolemy. Materiał b�d�cy w pobli�u błony komórkowej mo�e by� otaczany przez „pseudopodia” plazmolemy.P�cherzykzawieraj�cy pobran� cz�stk� oddziela si� od błony komórkowej i wnika do cytoplazmy. Wewn�trz cytoplazmy dochodzi do enzymatycznej degra-dacji zawarto�ci p�cherzyka. Nie strawione resztki zostaj� wydalone z komórki w procesie egzocytozy. Do komórek fagocytuj�cych (�ernych) nale�� m.in. makrofagi, granulocyty i makrofagi płucne.
Wchłanianie w drogach oddechowych:
Gazy i pary – na drodze dyfuzji.Rozpuszczalne w wodzie wchłaniane s� w górnychdrogach oddechowych, nierozpuszczalne dostaj�si� niemal całkowicie do p�cherzyków płucnych.Wchłanianie jest szybkie ze wzgl�du na du��powierzchni� czynn� płuc (70 – 100 m2) i niskie st��enie wchłanianych gazów w płynach ustrojowych.
Aerozole – pinocytoza, fagocytoza, rozpuszczanie, roztwarzaniePyłDym – najszybciej wchłaniana frakcja respirabilna <7µmMgła
W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...”
Retencja (pozostawanie cz��ci wchłoni�tej dawkiw organizmie po zako�czeniu nara�enia)
Anilina 90%Benzen 60%Ksylen 80%Nitrobenzen 80%Toluen 60%
W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...”
Wchłanianie przez skór�
Skóra – bariera odgradzaj�ca organizm ludzki od�rodowiska zewn�trznego. Powierzchnia 1.25 - 2 m2
grubo�� 0.25 - 4 mm
Mechanizmy przenikania przez skór�:• Transport transepidermalny - zachodzi przez warstw�naskórka oraz przestrzenie mi�dzykomórkowe drog�dyfuzji biernej lub przez pory (wchłanianie konwekcyjne){niejonowe zwi�zki organiczne - w�glowodory aromatyczne,fenole,insektycydy fosforoorganiczne,tetraetylek ołowiu,CS2}• Transport transfolikularny - zachodzi przez przydatkiskóry - mieszki włosów, gruczoły łojowe, gruczoły potowe.{elektrolity, metale ci��kie i ich poł�czenia organiczne}
W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...”
Szybko�� wchłaniania przez skór�:
Anilina 0.64 mg/cm2hBenzen 0.70 mg/cm2hDisiarczek w�gla 0.89 mg/cm2hKsylen 0.53 mg/cm2hToluen 0.69 mg/cm2h
Przeci�tny człowiek wchłonie przez skór� ok. 10 g bezenu w czasie jednej godziny.
W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...”
Wchłanianie w przewodzie pokarmowym
•luzówka jamy ustnej - szybko sorbowalne substancje rozpuszczalne w wodzie (cyjanki, nikotyna, nitrogliceryna)•Błona �luzowa �oł�dka - stosunkowo mało przepuszczalnadla wi�kszo�ci substancji toksycznych (wyj�tek alkohole)jednak przepuszczalno�� mo�e by� znacznie modyfiko-wana przez skład tre�ci �oł�dkowej.•Błona �luzowa jelit - fizjologicznie przystosowana do wchłaniania ma znaczn� powierzchni� (200 - 300 m2).
W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...”
5
Metabolizm i wydalanie:
Wchłoni�ty zwi�zek chemiczny jest transportowanydo tkanek w których ulega przemianom a tak�e mo�eby� odło�ony w obszarach metabolicznie mało aktywnych(tkanka tłuszczowa, ko�ci).Zwykle przynajmniej cz��� wchłoni�tej dawki ulega przemianom metabolicznym tworz�c produkty cz�stoo wy�szej toksyczno�ci i łatwiej wchłanialne
Substancja obca (ksenobiotyk) jest wydalana z organizmuz powietrzem wydychanym, moczem i kałem. W niektórychprzypadkach tak�e z potem.
W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...”
Działanie miejscowe:
Działanie dra�ni�ce - stany zapalne skóry i błon �luzowych, łzawienie, kaszel, skurcz oskrzeli.
Działanie uczulaj�ce - kontaktowy wyprysk uczuleniowy i inne formy alergii.
W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...”
ŁCZNE DZIAŁANIE SUBSTANCJI CHEMICZNYCH
W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...”
ODLEGŁE NAST�PSTWA NARA�ENIA
W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...”
W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...” W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...”
6
Proces rakotwórczy (kancerogenezy)
Inicjacja - wywołanie trwałych zmian materiału genetycznego komórki (mutacja DNA) przez substancj� rakotwórcz�(kancerogen).
Promocja - podział zainicjowanej komórki i powstanie guza nowotworowego.
W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...”
Klasyfikacja substancji rakotwórczych imutagennych:Substancje rakotwórcze kategoria 1Substancje rakotwórcze kategoria 2Substancje rakotwórcze kategoria 3Substancje mutagenne kategoria 1Substancje mutagenne kategoria 2Substancje mutagenne kategoria 3
W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...”
W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...”
Substancje rakotwórcze
Kategoria 1
Substancje o udowodnionym działaniu rakotwórczym dla człowieka
S� to substancje, dla których istniej� wystarczaj�ce dowody wskazuj�ce na zwi�zek przyczynowy pomi�dzy nara�eniem człowieka na t� substancj� a powstaniem raka.
Kategoria 2
Substancje, które powinny by� rozpatrywane jako rakotwórcze dla człowieka
S� to substancje, dla których istniej� wystarczaj�ce dowody pozwalaj�ce na przyj�cie zało�enia, �e nara�enie człowieka na te substancje mo�e w rezultacie prowadzi� do powstania raka. Na przyj�cie takiego zało�enia pozwalaj� dane uzyskane w oparciu o:
- odpowiednie, długoterminowe badania na zwierz�tach,
- inne istotne informacje.
Kategoria 3
Substancje o mo�liwym działaniu rakotwórczym na człowieka
S� to substancje, co do których dost�pne informacje nie pozwalaj� na przeprowadzenie zadowalaj�cej oceny. Istniej� dla nich pewne dowody pochodz�ce z odpowiednich bada�na zwierz�tach, ale s� one nie wystarczaj�ce, aby umie�ci� te substancje w kategorii 2.
W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...”
Znaki ostrzegawcze, symbole i zwroty okre�laj�ce zagro�enie
Substancjom nale��cym do kategorii 1 lub 2 przypisuje si� symbol "T", znak ostrzegawczy okre�laj�cy substancj� "toksyczn�" i zwrot:
R45 - Mo�e by� przyczyn� raka
Dla substancji, które stwarzaj� ryzyko kancerogennego działania jedynie wtedy, gdy dostaj� si� do organizmu na drodze inhalacyjnej, na przykład jako pyły, pary lub dymy (inne drogi nara�enia, np. na drodze pokarmowej lub w kontakcie ze skór�, nie stwarzaj� zagro�enia kancerogennego) powinien by� stosowany nast�puj�cy standardowy zwrot okre�laj�cy zagro�enie:
R49 - Mo�e by� przyczyn� raka w nast�pstwie nara�enia drog� oddechow�
Substancjom nale��cym do kategorii 3 przypisuje si� symbol "Xn", znak ostrzegawczy oznaczaj�cy substancj� "szkodliw�" i zwrot:
R40 - Mo�liwe ryzyko powstania nieodwracalnych zmian w stanie zdrowia
W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...”
Substancje mutagenne
Kategoria 1
Substancje o udowodnionym działaniu mutagennym dla człowieka
S� to substancje, dla których istniej� wystarczaj�ce dowody wskazuj�ce na zwi�zek przyczynowy pomi�dzy nara�eniem człowieka na t� substancj� a dziedzicznymi uszkodzeniami genetycznymi.
Kategoria 2
Substancje, które powinny by� rozpatrywane jako mutagenne dla człowieka
S� to substancje, dla których istniej� wystarczaj�ce dowody pozwalaj�ce na przyj�cie zało�enia, �e nara�enie człowieka na te substancje mo�e w rezultacie prowadzi� do uszkodze� genetycznych, które mog� by� dziedziczone; dane uzyskano głównie w oparciu o odpowiednie badania na zwierz�tach lub inne istotne informacje.
Kategoria 3
Substancje o mo�liwym działaniu mutagennym u człowieka
S� to substancje, dla których istniej� dowody, pochodz�ce z odpowiednich bada� mutagenno�ci, ale s� one nie wystarczaj�ce, aby umie�ci� te substancje w kategorii 2.
W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...”
Substancjom nale��cym do kategorii 1 przypisuje si� znak ostrzegawczy oznaczaj�cy substancj� "toksyczn�", symbol "T" i nast�puj�cy zwrot okre�laj�cy zagro�enie:
R46 - Mo�e powodowa� dziedziczne uszkodzenia genetyczne.
Substancjom nale��cym do kategorii 2 przypisuje si� znak ostrzegawczy oznaczaj�cy substancj� "szkodliw�", symbol "Xn" i nast�puj�cy zwrot okre�laj�cy zagro�enie:
R46 - Mo�e powodowa� dziedziczne uszkodzenia genetyczne
Substancjom nale��cym do kategorii 3 przypisuje si� znak ostrzegawczy oznaczaj�cy substancj� "szkodliw�", symbol "Xn" i nast�puj�cy zwrot okre�laj�cy zagro�enie:
R40 - Mo�liwe ryzyko powstania nieodwracalnych zmian w stanie zdrowia.
7
Preparaty uznaje si� za rakotwórczelub mutagenne je�eli zawieraj� st��enie 0,1% substancji rakotwórczej lub mutagennej.
W przypadku niektórych substancji mo�e to by� st��enie ni�sze (0.01 aNawet 0.001 % (dokładne dane w Zał�czniku1)
W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...” W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...”
W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...”
Okre�lenie rodzaju zagro�enia - Rrozporz�dzenie Ministra Zdrowia z dnia 2 wrze�nia 2003 (Dz.U. 03.173.1679)zał�cznik Nr 1Symbole R1 - R64 (mog� by� ł�czone)np.:R1 - materiał wybuchowy w stanie suchymR12 - substancja skrajnie łatwo palnaR25 - działa toksycznie w przypadku
spo�ycia
W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...”
Okre�lenie prawidłowego post�powaniaz niebezpieczn� substancj� chemiczn� - Srozporz�dzenie Ministra Zdrowia z dnia 2 wrze�nia 2003 (Dz.U. 03.173.1679)zał�cznik Nr 1Symbole S1 - S62 (mog� by� ł�czone)np.:S1 - przechowywa� w zamkni�ciuS24 - unika� zanieczyszczenia skóryS39 - zało�y� ochron� oczy/twarzy
W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...”
KARTA CHARAKTERYSTYKI NIEBEZPIECZNEJ SUBSTANCJI CHEMICZNEJRozporz�dzenie Ministra Zdrowia z dnia 3 lipca 2002 (Dz.U.02.140.1171)
• Identyfikacja substancji/preparatu• Skład i informacja o składnikach• Identyfikacja zagro�e�• Pierwsza pomoc• Post�powanie w przypadku po�aru• Post�powanie w przypadku niezamierzonego uwolnienia do �rodowiska• Post�powanie z substancj�/preparatem i jej/jego magazynowanie• Kontrola nara�enia i �rodki ochrony indywidualnej• Wła�ciwo�ci fizykochemiczne• Stabilno�� i reaktywno��• Informacje toksykologiczne• Informacje ekologiczne• Post�powanie z odpadami• Informacje o transporcie• Informacje dotycz�ce przepisów prawnych• Inne informacje
W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...”
8
W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...”
PRZYKŁADOWA TRE� KARTY CHARAKTERYSTYKI
ACETYLONITRYL
CAS: 75-05-8
1. Identyfikacja substancji chemicznej AcetonitrylNr katalogowy: czda-102640111, cz-102640427, do HpCL-102640150
2. Skład / informacje o składnikachSynonimy: cyjanek metylu, nitryl kwasu octowegoNumer CAS: 75-05-8Ci��ar cz�steczkowy: 41,05Wzór chemiczny: CH3CNNumer EINECS: 200-835-2
3. Identyfikacja zagro�e�Substancja wysoce latwopalna. Dziala toksycznie w przypadku nara�enia drog�oddechow�, kontaktu ze skór� i po spo�yciu.
4. Pierwsza pomocPrzy wdychaniu: �wie�e powietrze, je�eli konieczne zastosowa� sztuczne oddychanie lub podawanie tlenu. Skontaktowa� si� z lekarzem.Przy kontakcie ze skór�: zmy� du�� ilo�ci� wody. Zdj�� zanieczyszczone ubranie.
Przy kontakcie z oczami: przemy� du�� ilo�ci� wody przy szeroko otwartej powiece. Skontaktowa� si� z okulist�.
Przy spo�yciu: poda� du�� ilo�� wody lub r-r soli fizjologicznej, wywola�wymioty. Wezwa� lekarza. Zastosowa� plukanie �ol�dka.
W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...”
5. Post�powanie w przypadku po�aruOdpowiednie �rodki ga�nicze: piana, proszek, CO2, woda.Specjalne zagro�enia: palna, pary ci��sze od powietrza. Z powietrzem tworzy mieszaniny wybuchowe. Trzyma� z dala od �ródeł ognia. Tworzy niebezpieczne pary w wypadku po�aru. Przy gaszeniu po�aru stosowa� ubranieochronne i osobisty aparat do oddychania. Inne: zapobiega� wyładowaniom elektrostatycznym.
6. Post�powanie w przypadku uwolnienia do �rodowiskaNie wdycha� par-aerozoli. Unika� kontaktu z substancj�. Zebra�przy pomocy substancji absorbuj�cej ciecze. Przekaza� do likwidacji. Oczy�ci� zanieczyszczony teren.
7. Obchodzenie si� z substancj� i magazynowanieObchodzenie si� z substancj�: brak szczególnych wymaga�.Magazynowanie: szczelne opakowania. Suche dobrze wentylowane pomieszczenie. Trzyma� zdala od �ródeł ognia i ciepła. Składowa� w temperaturze pokojowej (zalecane 15 do 25 C).
W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...”
8. Kontrola nara�enia / �rodki ochrony indywidualnejParametry kontroli (NDS, NDSCh, NDSP) � NDS; 2 mg/m3, NDSCh; 10 mg/m3 �rodki ochrony indywidualnej:- ochrona dróg oddechowych: konieczna gdy tworz� si� pary/aerozole - maska przeciwgazowa- ochrona oczu: konieczna - okulary ochronne- ochrona r�k: konieczna - r�kawice ochronne- ochrona ciała: konieczna - ubranie ochronne- �rodki ochronne i higieny: natychmiast zmieni� zanieczyszczone ubranie. Stosowa� krem barierowo-ochronny do skóry.Wymy� r�ce i twarz po pracy z t� substancj�. W �adnym wypadku nie spo�ywa� posiłków na stanowisku pracy.
W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...”
9. Wła�ciwo�ci fizykochemiczneForma: cieczKolor: bezbarwnaZapach: eterowypH: brak danychTemperatura topnienia: -46 CTemperatura wrzenia: 81 CTemperatura samozapłonu: 525 CTemperatura zapłonu: 5 CGranice wybuchowo�ci:dolna: 3% obj.górna: 16% obj.Ci�nienie pary: 97 mbar (20 C)G�sto��: 0,78 g/cm3 (20 C)Ci��ar nasypowy: nie dotyczy.Rozpuszczalno��: w wodzie: rozpuszczalny.w rozpuszczalnikach organicznych: brak danych.
W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...”
10. Stabilno�� i reaktywno��Warunki których nale�y unika�: wysoka temperatura.Materiały których nale�y unika�: utleniacze (nadchlorany, kwas nadchlorowy, kwas azotowy, oleum),kwasy, kompleksy cyjankowe. Niebezpieczne produkty rozkładu: tlenki azotu, cyjanowodór.Nast�pne dane: pary wybuchowe z powietrzem. Czuły na temperatur� (rozkład). Niekompatybilny: guma i tworzywa sztuczne.
11. Informacje toksykologiczneOstra toksyczno��: LD50 (doustnie szczury); 2460 mg/kg, LC50 (wdychanie szczury); 7551 ppm (obj.) /8h.TDL0 (doustnie człowiek); 571 mg/kg. TCL0 (wdychanie
człowiek); 160 ppm (obj.) /4h.Pozostałe dane: - przy kontakcie ze skór�: podra�nienia, niebezpiecze�stwo absorpcji przez skór�- przy kontakcie z oczami: podra�nienia
- przy spo�yciu: mdło�ci, wymioty, zawroty i ból głowy, spazmy, utrata przytomno�ci
- przy absorpcji du�ych ilo�ci: produkty wtórne powoduj�duszno��.
W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...”
9
12. Informacje ekologiczneSzybko degradowalny w wodzie, niski potencjał bioakumulacyjny. Toksyczny dla organizmów wodnych. Toksyczny dla ryb i alg. Ryzyko powstania mieszanin wybuchowych nad powierzchni� cieczy. Niebezpiecze�stwo dla uj�� wody pitnej. Nie dopu�ci� do dostania si� do wody pitnej, gruntu i �cieków.
13. Post�powanie z odpadami PPH "POCh" SA przyjmuje do likwidacji substancje chemiczne zakupione w PPH "POCh" SA oraz opakowania po tych substancjach. Dostawy substancji i opakowa� nale�y ka�dorazowo uzgadnia� z PPH "POCh" SA. Ustawa o odpadach z dnia 27.06.1997r. Dz. U. nr 96 poz. 592
14. Informacje o transporcieKlasa RID / ADR: 3/3bNumer UN: 1648Okre�lenie materiału (wg UN): acetonitryl, (nitryl kwasu octowego, cyjanek metylu).
W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...”
15. Informacje dotycz�ce uregulowa� prawnychSymbol i oznaczenie zagro�enia produktu: F, T; Substancja wysoce łatwopalna, substancja toksyczna.R: 11-23/24/25; substancja wysoce łatwopalna. Działa toksycznie w przypadku nara�enia drog� oddechow�, kontaktu ze skór� i po spo�yciu.
S: 16-27-45; nie przechowywa� w pobli�u �ródeł ognia - nie pali�tytoniu. Zdj�� natychmiast cał� zanieczyszczon� odzie�W przypadku awarii lub je�li poczujesz si� niezdrowo, skonsultuj
si� z lekarzem (je�li mo�liwe poka� etykietk�).
16. Inne informacjewydanie 02/2006r
W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...”
W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...”
ZASADY OZNAKOWANIA
SUBSTANCJI I PREPARATÓW
CHEMICZNYCH
W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...”
Dz.U.Nr 173, poz. 1679
Rozporz�dzenie Ministra Zdrowia z dnia 11 lipca 2003 w sprawie oznakowania opakowa� substancji
niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych
W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...” W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...”
OZNAKOWANIE SUBSTANCJI CHEMICZNYCH
NAZWA (substancji, preparatu, nazwa handlowa, nazwa chemiczna
ZNAKI OSTRZEGAWCZE (piktogramy)
ZWROTY S i R (mog� by�opisowe)
PRODUCENT, dystrybutor
10
W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...”
KRYTERIA OCENY SZKODLIWO�CI �RODOWISKA
PRACY
W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...”
Miar� zagro�enia dla zdrowia ze strony substancji chemicznych i ustalenia warto�ci najwy�szych dopuszczalnych st��e� jest ryzyko czyli prawdopodobie�stwo wyst�pienia okre�lonego skutku biologicznego w wyniku nara�enia na substancj� chemiczn�.
W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...”
NDS – najwy�sze dopuszczalne st��enie:
Warto�� �rednia wa�ona st��enia, którego oddziaływanie na pracownika w ci�gu 8-mio godzinnego dobowego i przeci�tnego tygodniowego wymiaru czasu pracy, okre�lonego w kodeksie pracy, przez okres jego aktywno�ci zawodowej nie powinno spowodowa� ujemnych zmian w jego stanie zdrowia oraz w stanie zdrowia jego przyszłych pokole�.
W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...”
NDSCh – najwy�sze dopuszczalne st��enie chwilowe:
Warto�� �rednia st��enia, które nie powinno spowodowa� ujemnych zmian w stanie zdrowia pracownika, je�eli wyst�puje w �rodowisku pracy nie dłu�ej ni� 15 minut i nie cz��ciej ni� 2 razy w czasie zmiany roboczej, w odst�pie czasu nie krótszym ni� 1 godzina.
W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...”
NDSP – najwy�sze dopuszczalne st��enie pułapowe:
Warto�� st��enia, które ze wzgl�du na zagro�enie zdrowia lub �ycia pracownika nie mo�e by� w �rodowisku pracy przekroczone w �adnym momencie.
W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...”
11
W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...” W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...”
NATRYSKI
W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...”
OCZOMYJKI
W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...”
SZAFY NA ODCZYNNIKI WYCIGIW.W.Kubiak „BHP w laboratorium...” W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...”
rodki ochrony indywidualnej
12
W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...”
Sale laboratoryjne
W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...”
Pomieszczenia magazynowe
W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...”
Instalacje w magazynie odczynników
W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...”
Instalacje w magazynie odczynników
W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...”
PRZYKŁADOWA INSTRUKCJA BEZPIECZNEJ PRACY
W LABORATORIUM CHEMICZNYM
W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...”
13
W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...” W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...”
ODPADY CHEMICZNE
System zbierania i eliminacji odpadów chemicznych dotyczy:
• zb�dnych produktów podstawowych
i ubocznych syntez;
• pozostało�ci poreakcyjnych;
• substancji pobranych do analiz;
• próbek po wykonaniu analiz;
• materiałów powstałych w wyniku prób
technologicznych;
• przeterminowanych odczynników;
• zu�ytych i zb�dnych rozpuszczalników
W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...” W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...”
Niebezpiecznych odpadów chemicznych nie wolno wylewa� do kanalizacji, wyrzuca� do pojemników na �mieci ani pozbywa� si� ich w inny niedozwolony sposób!
Niebezpieczne odpady chemiczne nale�y zbiera� do specjalnie w tym celu przygotowanych pojemników dokonuj�c ich segregacji zgodnie z opisem pojemnika!
Pojemniki z odpadami przekazywane s� nast�pnie do uprawnionych firm, w których nast�puje ich utylizacja.
W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...” W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...”
14
W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...”
Magazyny chemiczne:
W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...”
Magazyn odpadów
W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...”
�RÓDŁA INFORMACJI
W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...”
W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...” W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...”
iChem2
https://kca8.ceramika.agh.edu.pl/
15
W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...” W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...”
W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...” W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...”
W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...” W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...”
16
W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...” W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...”
W.W.Kubiak „BHP w laboratorium...”
DZI�KUJ� ZA UWAG�!
Recommended
