1@marksmalley
Complexiteit van infomatiesystemen en de
menselijke maat
Mark Smalley, The IT Paradigmologist, ASL BiSL Foundation
[email protected] www.linkedin.com/in/marksmalley@marksmalley
#ICTFaal, Studium Generale Saxion, Enschede, 29 okt 2015
2@marksmalley© ASL BiSL Foundation
Happ
ines
s (%
)
Manager
Prog
ram
mer Consultant
Paradigmologist
Work is more fun than fun – Noël Coward
Mark SmalleyThe IT Paradigmologist
[email protected] www.linkedin.com/in/marksmalley@marksmalley
3@marksmalley
www.computable.nl
4@marksmalley
Delft, 11 mei 2001
BemelmansLooijen
“De complexiteit” van informatiesystemen”
overstijgt de menselijke maat”
5@marksmalley
Prof Edsger Wybe Dijkstra, Computer Scientist
1972 Turing Award for fundamental contributions to developing programming languages
‘The Humble Programmer’
“Computing’s core challenge is how not to make a mess of it”
www.cs.utexas.edu/users/ EWD/ewd12xx/EWD1243.PDF
30 jaar eerder
6@marksmalley
We still made a mess of it
7@marksmalley
• Falende ICT-projecten leiden tot verspilling van 1 tot 5 miljard euro per jaar Bron: NCR, Ton Elias in NRC: Rijk blijft falen met ICT ontkennen, 08-12-2014
How much mess?
8@marksmalley
1. De rijksoverheid heeft haar ICT-projecten niet onder controle2. De politiek beseft het niet, maar ICT is overal3. De rijksoverheid maakt haar ICT-beleidsambities niet waar4. De verantwoordings- en besluitvormingsstructuur bij ICT-
projecten is zeer gebrekkig5. De rijksoverheid heeft onvoldoende inzicht in de kosten en
baten van haar ICT6. De ICT-kennis van de rijksoverheid schiet tekort7. Het ICT-projectmanagement is zwak8. ICT-aanbestedingstrajecten bevatten perverse prikkels9. Het contractmanagement bij ICT-projecten is onprofessioneel10. Het ontbreekt de rijksoverheid aan lerend vermogen op ICT-
gebied
Commissie Elias
BelangenBesluitvormin
gBeheersing
Kennis
Leren
9@marksmalley
1. Stel een zakelijke rechtvaardiging op waar alle belangrijke onderdelen om een besluit gedegen te kunnen nemen in voorkomen
2. Toon de meerwaarde van het project aan voor de eindgebruiker en de samenleving3. Zorg voor draagvlak bij alle betrokken partijen, inclusief de eindgebruikers, en toets op
organisatorische, bestuurlijke en technische haalbaarheid4. Reorganiseer en standaardiseer eerst de werkprocessen die met ICT worden
ondersteund en ga pas daarna automatiseren5. Breng de technische, organisatorische en bestuurlijke risico’s en risicomaatregelen in
kaart en elimineer «doormodderen» op voorhand6. Zorg ervoor dat de verantwoordelijkheid voor het budget én de opdracht bij één
persoon liggen7. Faseer de ontwikkeling van het ICT-project zo efficiënt mogelijk en probeer daarbij per
fase direct bruikbare producten op te leveren8. Sluit aan op de standaarden bij de rijksoverheid en toon de technische haalbaarheid aan9. Toon aan hoe er van het begin tot het einde van een project voor gezorgd wordt dat
kritiek en tegengeluiden mogelijk zijn en ter harte genomen worden. Openheid en transparantie zijn hierbij het uitgangspunt
10. Neem een heldere aanbestedingsstrategie op in de zakelijke rechtvaardiging
Commissie Elias
10@marksmalley
Labeling of axes is crucial @Pascallisch
Kwestie van perspectief
11@marksmalley
• Falende ICT-projecten leiden tot verspilling van 1 tot 5 miljard euro per jaar (NCR, Ton Elias in NRC: Rijk blijft falen met ICT ontkennen, 08-12-2014)
• “Na een project is er altijd een erfenis” Bron: http://beheermotti.blogspot.nl/
• Kosten van nieuwbouwprojecten versus kosten van beheer?• 1 op 4
• Productiviteitsverlies door operationele ICT-problemen?• 8% ~ 19 miljard euro per jaar
• Waarvan hoeveel door slecht gebruik?• 9 miljard euro per jaar
Bron: CTRL ALT DELETE, productiviteitsverlies door ICT problemen en ontoereikende ‐digitale vaardigheden, Van Deursen, A.J.A.M. & Van Dijk, J.A.G.M. (2012), Univ. Twente
How much mess?
12@marksmalley
Bus Mgt App Dev
Bus Ops IT Ops
Plan
Build
Use
Run
InfoSyst
Mess in perspectief
1-5 mld
9 mld 10 mld
miskoop
gebruiksellende
13@marksmalley
Evolutie van IT
‘Eenvoudig’
Ingewikkeld
Complex
14@marksmalley
Evolutie van ‘managementdenken’
Scientific ManagementTaylor, Drucker
Control of functionSimple
Mass production
Systems ThinkingHammer, Senge, Kaplan, Nonaka
Control of informationComplicated
Mass customization
‘Sense-making’Snowden
Ability to ‘situate’ a networkComplex
Mass collaboration
Source: David Snowden, YouTube ‘Dave Snowden 1.mov’ Time U
tility
Cynefin
15@marksmalley
Cynefin sense-making framework (Dave Snowden, Cognitive Edge)
16@marksmalley
Speed and unpredictability of business changeComplexity of information systems
Troubled relationship between business and IT
Top IT-zorgen
17@marksmalley
Spanningsvelden
Belangrijk
Urgent Complex
Gedoe
18@marksmalley
ITBusiness
Rare jongens
19@marksmalley
• Are bureaucratic and slow• Speak in techno-babble• Think that they know what we want • But don’t have a clue what we need• The last people we want to call
What do Business people think about IT people?
20@marksmalley
ITBusiness
Rare jongens
21@marksmalleysource: theworkplacetherapist.com
• Don’t know what they want• Are always changing their mind• Won’t take responsibility• Are never satisfied• Blame us for everything
What do IT people think about Business people?
22@marksmalley
EQ SQ EQSQ
EQ or SQ?Empathy Quotient
the ability to sense other
people's feelings and the tendency to be
affected by other people's
feelings
Systemizing Quotient
the drive to analyse and explore a
system, to extract underlying rules that govern the behaviour of a
system; and the drive to construct
systems
Bron: Stuart Wray, SQ Minus EQ can Predict Programming Aptitude
23@marksmalley
Bus Mgt App Dev
Bus Ops IT Ops
Resource
Plan
Build
Use
Run
InfoSyst
Headach
e
Solution
Infrastr.
Verschillende perspectievenop informatiesystemen
24@marksmalley
Projectmanagement
A
B
Gedoemanagement
25@marksmalley25
“Culture eats strategy for breakfast”Peter Drucker
Technocraten opgepast!
26@marksmalley
• Stem de aanpak op de systemen en organisatie af – indien complex en dus onvoorspelbaar:• Vermijd projectplannen met schijnzekerheden• Neem kleine stappen – ‘probe-sense-respond’
• Organiseer gebruik en beheer – daar gebeurt ‘t
• Richt ook de rollen en verantwoordelijkheden binnen de business in (zie ons BiSL-boekje)
• Weet hoe hongerig cultuur is en koester een cultuur waarin vertrouwen centraal staat – praat met elkaar
‘Commissie Smalley’
27@marksmalley
Wat is het belangrijkste vraagstuk waarover ICT-mensen zich moeten buigen?
Looijen: “Ethiek”
Bron: Mark Smalley, Give me questions, not answers, 2012
‘Commissie Looien’
28@marksmalley
Complexiteit van infomatiesystemen en de
menselijke maat
Mark Smalley, The IT Paradigmologist, ASL BiSL Foundation
[email protected] www.linkedin.com/in/marksmalley@marksmalley
Van Haren Publishinggratis e-book BiSL Pocket Guide http://bit.ly/1Qs7jrI
#ICTFaal, Studium Generale Saxion, Enschede, 29 okt 2015