28 FietsActief SEPTEMBER 201428 FietsActief SEPTEMBER 2014
De Haan is met zijn prachtige belle époque-architectuur het leukste badplaatsje van de hele Belgische kust.
Tel er de ontdekkingen in het groene achterland bij op en je hebt een superstek
voor een fietsvakantie!
Tekst en foto’s Linda Korsten/Tekstbureau Link & co
fietsroute de haan
FietsActief SEPTEMBER 2014 29FietsActief SEPTEMBER 2014 29
Belle époque langs de
Belgische kustOp ontdekking rond De Haan
Lissewege en de
abdijschuur Een pareltje in het achterland: het witte Lissewege, met recht een van de mooiste dorpjes van Vlaanderen. Hier ontdek je ook de schuur van Abdij Ter Doest,
een enorm gevaar-te dat stamt uit 1275. Het eiken dakgebinte wordt al 800 jaar gedra-gen door twee
rijen van ieder tien eiken pijlers: uniek!
30 FietsActief SEPTEMBER 2014
H et leukste restaurantje in het leukste
badplaatsje van België heet De Con-
cessie. Op warme zomeravonden
staat hier een lange rij bij het fijne
terras, met zijn steigerhouten ban-
ken, felgekleurde kussentjes, en
rondom uitzicht op de mooie belle
époque-architectuur en het stadspark van De
Haan. Maar de troef is het heerlijke eten: hier
kun je in het licht van de ondergaande zon ge -
nieten van een scholfilet of pannetje mosselen.
De naam van het restaurant is niet geheel toe-
vallig gekozen: de Concessie was de naam van
50 hectare duinen dat op 29 juli 1889 door de
Belgische Staat werd verhuurd aan de architec-
ten Colinet uit Oostende en Passenbronder uit
Antwerpen. Concessie betekent het gebruik
maken van onroerend goed tegen een jaarlijkse
rente. Zo werd De Haan ook geboren: het was
het eerste geval van erfpacht in het land. Niet
iedereen was even enthousiast over die con-
structie. Je kreeg dan wel een erfpacht voor
negentig jaar, maar de grond werd niet je
eigendom. Vooral die eerste jaren werden alle
werkzaamheden hier met argusogen bekeken.
De Belgische staat zag het natuurlijk wel zitten.
Badplaatsen waren het in die tijd helemaal, en
Brussel zag in gedachten al een hele parelsnoer
opdoemen langs de Belgische kust. Oostende,
de locatie van het koninklijk buitenverblijf en
het vermaarde casino, werd al gauw verbonden
via een trammetje met Middelkerke – het rijdt
nu nog. Later kwam er ook een lijn naar Blan-
kenberge, wat Colinet de potentie in deed zien
van een halte in zijn nieuwe badplaats. Hij stierf
echter in 1890, waarna er tussen zijn erfge namen
en vroegere partner moeilijkheden verrezen.
Uiteindelijk werden de rechten in 1895 verkocht
Eerst fietsen en dan ontspannen op je strandbed
Villa's in overvloed
Coq sur Mer prijkt nog altijd op het station
fietsroute de haan
FietsActief SEPTEMBER 2014 31
aan de eerste Société Anonyme du Coq sur Mer
– de elite sprak in die tijd nog Frans. Vandaar de
huidige naam: De Haan.
Duitse pünktlichkeitHermann-Josef Stübben, een beroemde Duitse
architect en stedenbouwkundige, zorgde ervoor
dat De Haan zijn belle époque-uitstraling kreeg.
In de loop der jaren kwam er steeds meer land
bij, maar de insteek bleef hetzelfde: een echt
villapark met behoud van zo veel mogelijk groen,
én van het niveau van de duinen. Als je er wilde
bouwen, moest je ook zorgen voor de aanplant
van bomen, grasperken en bloembedden. Het
staat allemaal in het urbanisatieplan van Stüb-
ben uit 1910. Zo mocht je slechts één zesde van
het perceel bebouwen, hoogbouw was verboden,
en er moest zo veel mogelijk bos zijn als bescher-
ming tegen de wind. Verder moesten de lanen
kronkelen en was er een duidelijke voorkeur
voor Anglo-Normandische landhuizen.
De Haan is daardoor echt een pareltje. Waar
je op veel plaatsen langs de Belgische kust een
wildgroei aan beton tegenkomt, daar is De Haan
een prachtig ouderwets kustplaatsje gebleven
met bijna alleen maar villa’s uit de belle époque.
Stübben had een voorkeur voor een cottagestijl,
met veel pseudo vakwerk en bruintinten. Dat
laatste heeft in de loop der jaren plaatsgemaakt
voor meer frisse witte tinten, maar verder oogt
het badplaatsje nog altijd authentiek.
Het terrasje van EinsteinWe worden in De Haan rondgeleid door Roger
Deswelgh, die ons weet te vertellen dat het
stationsgebouw – een prachtig pand uit 1902 –
niet het oorspronkelijke is. Ooit stond hier een
blikken exemplaar, ‘de blekken stoasie’.
tipZie je iemand
langskomen met een houten bak Boules de Berlin (Berlinerbollen), zoals te zien op de foto op pagina 29? Aarzel niet en sla meteen toe. Voor een habbekrats
neem je een hap uit de geschiede-nis van De Haan. Deze lekkernijen worden hier al generaties rondgedragen!
s
Hotel Astoria
Op het terras van de Concessie
Net Normandië
32 FietsActief SEPTEMBER 2014
Zo heeft ieder gebouw in De Haan wel zijn eigen
unieke verhaal. Kijk, daar staat het eerste luxe
hotel met stromend warm water. En zie daar,
de tijdelijke verblijfplaats van de beroemde
geleerde Albert Einstein. In Grand hotel Bellevue,
het paradepaardje van De Haan en tegenwoor-
dig een beschermd dorpsgezicht, sliep het
personeel van de elite op de derde verdieping.
Britten die hun fortuin hadden gemaakt in India
reisden met hun hele gevolg per tram naar De
Haan, waar ze door portiers in rood livrei wer-
den opgehaald. Einstein dronk hier graag zijn
kopje thee (met koekenbrood) op het terras, in
de tijd dat hij in De Haan woonde. In 1933 besloot
hij na een half jaar in de VS niet door te reizen
naar Duitsland, waar Hitler zojuist aan de macht
was gekomen en de anti-Joodse sentimenten
hoog oplaaiden.
Verloren tijdDe charme van De Haan is geen goedbewaard
geheim: veel Nederlanders en ook Duitsers
weten het te vinden. Maar ondanks de vele
vakantiegangers (vooral op de route tram-station-
boulevard) is het er nooit écht druk. Net even
buiten het kleine centrum komt de stilte je tege-
moet. Je kunt je zo voorstellen waarom zoveel
mensen hier een tweede huis willen, en waarom
de prijzen nog altijd zo hoog zijn. Het is een ideale
wereld die Stübben hier heeft geschapen. Zelfs
na al die jaren voelt het er nog steeds heel pret-
tig aan. Misschien wel juist vanwege de tijd die
is verstreken; de oude badplaatsromantiek geeft
je strandtrip net even wat meer sjeu.
Na een fietstochtje door de polders naar het
mooie Lissewege met de abijschuur lopen we
terug in De Haan nog even naar de boulevard.
Als ik om me heen kijk, denk ik ineens aan wat
ik vanochtend geschreven zag staan op de muur
boven de receptie van Grandhotel Bellevue: ‘A
la recherche du temps perdu’, de titel van de
beroemde romancyclus van Marcel Proust.
Hier kun je ze nog vinden, die verloren tijden –
terwijl je tegelijkertijd verloren tijd inhaalt met
je naasten. •
Zelfs de strandhuisjes zijn in stijl
Chique hotels genoeg
Als je in De Haan wilde bouwen, moest je ook zorgen voor de aanplant van bomen, grasperken en bloemperken
fietsroute de haan