Fundusze unijne na realizacj ę zadań publicznych
11
Plan prezentacji
• Fundusze strukturalne UE
• Fundusze unijne na realizacj ę zadań publicznych – mo Ŝliwo ści
wsparcia
• Praktyczne aspekty aplikowania o fundusze UE
• Projekty mieszane
• Korzy ści i ryzyka w projektach mieszanych
1
22
Fundusze strukturalne UE
2
33
Fundusze strukturalne UE
3
Cele UEUmocnienie spójno ści
gospodarczej i społecznej
Polityka Polityka regionalna
Realizacja celu
Instrument
Fundusze strukturalne:
• Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego
• Europejski Fundusz Społeczny
• Fundusz Spójno ści
Dystrybucja funduszy UE – perspektywa finansowa 2007 -2013
[w mln EUR]
Źródło: opracowanie własne Accreo Taxand Sp. z o.o.
4
Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia (NSRO) – strategiczny dokument określający priorytety i obszary wykorzystania oraz system wdraŜania funduszy strukturalnych UE w Polsce
WdraŜanie funduszy w Polsce
Podział funduszy w zale Ŝności od szczebla zarz ądzania
Zarządzanie centralne [IZ – MRR]
• Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko (PO IŚ)
• Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka (PO IG)
• Program Operacyjny KapitałLudzki (PO KL)
• Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej (PO RPW)
Zarządzanie regionalne [IZ – UM]
• Regionalne Programy Operacyjne poszczególnych województw
5
66
Fundusze unijne na realizacj ę zadań publicznych
– moŜliwo ści wsparcia
6
Przykładowe rodzaje projektów i mo Ŝliwo ści wsparcia z funduszy UE
Transport
autostrady, drogi ekspresowe, porty,
lotniska, koleje
PO IŚ, RPW, RPO
Energetyka
OZE, kogeneracja, dystrybucja energii, termomodernizacja
PO IŚ, RPO
Teleinformatyka
e-administracja, eInclusion, społeczeństwo
informacyjne (ICT)
PO IG, RPW, RPO
Gospodarka wodno-ściekowa/ odpadami
kanalizacja, oczyszczalnie ścieków, gospodarka odpadami
PO IŚ, RPO
Szkoła (Nauka i edukacja)
infrastruktura oraz wyposaŜenie uczelni i
szkół, infrastruktura B+R
PO IŚ, PO IG, RPW, RPO
SłuŜba zdrowia
ratownictwo medyczne, modernizacja
infrastruktury, zakup sprzętu medycznego
PO IŚ, RPO
7
Przykładowe rodzaje projektów i mo Ŝliwo ści wsparcia z funduszy UE
Rekreacja, turystyka i sport
budowa i modernizacja infrastruktury turystycznej,
obiekty sportowe
RPO
Rewitalizacja miast
rewitalizacja obszarów zdegradowanych,
poprzemysłowych i powojskowych, zabytków
PO IŚ, RPO
Mieszkalnictwo
rewitalizacja substancji mieszkaniowej,
termomodernizacja budynków mieszkalnych
RPO
Parkingi
Park&Ride, Bike&Ride, systemy monitorowania
parkingów
PO IŚ, RPW, RPO
Siedziby władz publicznych
infrastruktura, termomodernizacja
RPO
Więziennictwo
brak instrumentów
8
Dostępność funduszy unijnych w województwie mazowieckim
• Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko
• Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka
• Program Operacyjny Kapitał Ludzki
• Regionalny Program Operacyjny Województwa Mazowieckiego
9
Transport
Działanie 3.1 Infrastruktura drogowa
Wsparcie: do 85% kosztów kwalifikowanych
Wartość projektu: min. od 1 mln do 1,5 mln PLN w zaleŜności od typu projektu
Działanie 3.2 Regionalny transport publiczny
Wsparcie: do 85% kosztów kwalifikowanych
Działanie 3.3 Lotniska i infrastruktura lotnicza
Wsparcie: do 50% kosztów kwalifikowanych
Wartość projektu: maks. 4 mln PLN dla projektów z zakresu infrastruktury
bezpieczeństwa i ochrony transportu lotniczego
Działanie 5.1 Transport miejski
Wsparcie: do 85% kosztów kwalifikowanych
10
Wsparcie inwestycji na realizacj ę zadań publicznych w RPO woj. mazowieckiego
Środowisko i energetyka
Działanie 4.1 Gospodarka wodno- ściekowa
Wsparcie: do 85% kosztów kwalifikowanych
Działanie 4.2 Ochrona powierzchni ziemi
Wsparcie: do 85% kosztów kwalifikowanych
Wartość projektu: maks. 20 mln PLN dla projektów z zakresu rekultywacji terenów zdegradowanych na cele środowiskowe
Działanie 4.3 Ochrona powietrza, energetyka
Wsparcie: do 85% kosztów kwalifikowanych
Wartość projektu: maks. od 8 mln do 20 mln PLN w zaleŜności od typu projektu
Działanie 4.4 Ochrona przyrody, zagro Ŝenia, systemy monitoringu
Wsparcie: do 85% kosztów kwalifikowanych
Wartość projektu: maks. od 400 tys. do 40 mln PLN w zaleŜności od typu projektu
11
Wsparcie inwestycji na realizacj ę zadań publicznych w RPO woj. mazowieckiego
Turystyka, sport i kultura
Działanie 6.1 Kultura
Wsparcie: do 85% kosztów kwalifikowanych
Wartość projektu: maks. od 4 mln do 20 mln PLN w zaleŜności od typu projektu
Działanie 6.2 Turystyka
Wsparcie: do 85% kosztów kwalifikowanych
Szpitale i opieka
zdrowotna
Działanie 7.1 Infrastruktura słu Ŝąca ochronie zdrowia i Ŝycia
Wsparcie: do 85% kosztów kwalifikowanych
Działanie 7.3 Infrastruktura słu Ŝąca pomocy społecznej
Wsparcie: do 85% kosztów kwalifikowanych
12
Wsparcie inwestycji na realizacj ę zadań publicznych w RPO woj. mazowieckiego
Teleinformatyka
Działanie 2.1 Przeciwdziałanie wykluczeniu informac yjnemu
Wsparcie: do 85% kosztów kwalifikowanych
Działanie 2.2 Rozwój e-usług
Wsparcie: do 85% kosztów kwalifikowanych
Rewitalizacja Działanie 5.2 Rewitalizacja miast
Wsparcie: do 85% kosztów kwalifikowanych
Szkoła
(nauka i edukacja)
Działanie 7.2 Infrastruktura słu Ŝąca edukacji
Wsparcie: do 85% kosztów kwalifikowanych
Wartość projektu: maks. 20 mln PLN, chyba Ŝe realizowany projekt jest istotny dla rozwoju regionu
13
Wsparcie inwestycji na realizacj ę zadań publicznych w RPO woj. mazowieckiego
1414
Praktyczne aspekty aplikowania o fundusze UE
14
Praktyczne aspekty ubiegania si ę o dotacj ę na realizacj ę zadań publicznych
•Beneficjenci – jednostki sektora finansów publicznych (np. JST, szkoły wyŜsze, GDDKiA, szpitale państwowe)
•Data rozpoczęcia projektu – 1 stycznia 2007 roku
•Identyfikacja właściwego źródła wsparcia – linia demarkacyjna
•Dostępność środków unijnych oraz terminy naborów – listy projektów kluczowych
•Dokumentacja aplikacyjna – wniosek o dofinansowanie, studium wykonalności, analiza kosztów i korzyści, inne wymagane dokumenty
15
Praktyczne aspekty ubiegania si ę o dotacj ę na realizacj ę zadań publicznych
•Tryb oceny wniosków – ocena formalna, merytoryczna obligatoryjna i fakultatywna
•Ocena oddziaływania projektu na środowisko – obszar szczególnej kontroli
•Wartość projektu – koszty kwalifikowane
•DuŜe projekty – obowiązek notyfikacji KE
•Pułap wsparcia – zazwyczaj do 85% kosztów kwalifikowanych (istnieją działania, w których wsparcie wynosi do 100%) przy zastosowaniu metody luki finansowej
16
Kroki jakie naleŜy podjąć przy określaniu dotacji UE
Okres programowania 2007-2013Przykład
Krok 1 Ustalenie wielkości luki w finansowaniu (R):
R = Max EE/DIC
gdzie:Max EE oznacza maksymalne kwalifikowane wydatki = DIC-DNRDIC oznacza zdyskontowany koszt inwestycjiDNR oznacza zdyskontowany dochód netto = zdyskontowane dochody – zdyskontowane koszty operacyjne + zdyskontowana wartość rezydualna
DIC = 20.000DNR = 6.000
R = (20.000-6.000)/20.000R = 70 %
Wysoko ść dofinansowania – metoda luki finansowej
17
Kroki jakie naleŜy podjąć przy określaniu dotacji UE
Okres programowania 2007-2013Przykład
Krok 2 Ustalenie „kwoty decyzji” (DA – decision amount), Czyli podstawy ustalania poziomu współfinansowania osi priorytetowej
DA = EC x R
gdzie:EC oznacza koszty kwalifikowane
Nakłady inwestycyjne kwalifikowane:
EC = 18.000DA = 18.000 x 70%
DA = 12.600
Wysoko ść dofinansowania – metoda luki finansowej
18
Kroki jakie naleŜy podjąć przy określaniu dotacji UE
Okres programowania 2007-2013Przykład
Krok 3 Obliczenie wielkości (maksymalnej) dotacji UE:
Dotacja UE = DA x Max CRpa
gdzie:Max CRpa oznacza maksymalną wielkośćwspółfinansowania przewidzianą dla osi priorytetowej w decyzji Komisji o przyjęciu programu operacyjnego
Maksymalna kwota dofinansowania:
Max CRpa = 85%Dotacja UE = 12.600 x 85%
Dotacja UE = 10.710
Wysoko ść dofinansowania – metoda luki finansowej
Źródło: Wytyczne dotyczące metodologii przeprowadzania analizy kosztów i korzyści, Dokument Roboczy Nr 4 Dyrekcji Generalnej ds. Polityki Regionalnej Komisji Europejskiej, s.5.
19
2020
Projekty mieszane
20
Ramy prawne ł ączenia funduszy unijnych i partnerstwa publiczno-prywatnego
Polska:
Ustawa o zasadach prowadzenia polityki rozwoju – art. 28 ust. 9 wprowadzony przez art.32 Ustawy o partnerstwie publiczno-prywatnym
W ustawie z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. Nr 227, poz. 1658 oraz z 2007 r. Nr 140, poz. 984) w art. 28 dodaje się ust. 9 w brzmieniu:
„9. W ramach programu operacyjnego dofinansowane mogą być takŜe projekty, o których mowa w ust. 1, realizowane w formie partnerstwa publiczno-prywatnego, na podstawie ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o partnerstwie publiczno-prywatnym”
21
Ramy prawne ł ączenia funduszy unijnych i partnerstwa publiczno-prywatnego
Unia Europejska:KE deklaratywnie wspiera rozwój PPP oraz projekty mieszane (zalecenia, wytyczne)
Warunki dofinansowania projektu PPP z funduszy unijnych:
• Zapewnienie otwartego dostępu do rynku (procedury udzielania zamówieńpublicznych)
• Przestrzeganie zasad dotyczących pomocy państwa (wykluczenie nadmiernego wynagradzania, dopasowanie wysokości dotacji do potrzeb)
• Ochrona interesu publicznego (eliminacja nadmiernych zysków)
• Określenie optymalnego poziomu dofinansowania dotacyjnego
22
PPP jako beneficjent wsparcia w ramach programów op eracyjnych
Program Operacyjny
Mieszkaln
ictwo
SłuŜba zd
rowia i szp
itale
Parkin
gi
Telein
formatyka
Szkoła (N
auka i
Edukacja)
Rekreacja i sp
ort
Rewitalizacja m
iast
Energ
etyka (w tym
energ
ia odnawialn
a)
Tran
sport (d
rogi, ko
leje,
porty, lo
tniska)
Gospodarka w
odno-
ściekowa/odpadami
Infrastruktura i Środowisko
Innowacyjna Gospodarka
Regionalny Program Operacyjny
woj. mazowieckiego� � � � � �
� - obszary, w których partnerstwo publiczno-prywatne jest bezpośrednio wskazane jako beneficjent - obszary, w których partnerstwo publiczno-prywatne moŜe być beneficjentem realizując zadania publiczne jst� - obszary, w których występują zarówno działania, w których partnerstwo publiczno-prywatne jest bezpośrednio wskazane jako beneficjent oraz działania, w których partnerstwo publiczno-prywatne moŜe być beneficjentem realizując zadania publiczne jst
Źródło: opracowanie własne Accreo Taxand Sp. z o.o. (stan na dzień 31.08.2009)
23
• zadanie publiczne podzielono na dwa odrębne projekty• wnioskodawcą o dotację jest podmiot publiczny, a projekt, który ubiega się o wsparcie, obejmuje
wyłącznie fazę inwestycyjną, w której nie występuje podmiot prywatny• w przypadku zawarcia umowy na eksploatację współfinansowanej z funduszy UE inwestycji, opłaty za
dostępność lub opłaty od uŜytkowników spójne z załoŜonymi w dokumentacji aplikacyjnej prognozami przychodów
• w sytuacji, gdy rzeczywiste dochody sektora prywatnego będą wyŜsze, istnieje ryzyko konieczności zwrotu dotacji
Model 1: Zaanga Ŝowanie sektora prywatnego w fazie eksploatacji
…
Środki publiczne
Fundusze UE
Faza inwestycji Faza eksploatacji
Kontrakt 1: Zaprojektuj/Wybuduj
Kontrakt 2:Świadczenie usług/Utrzymanie
opłaty za dostępnośćlub opłaty od uŜytkowników
Źródło:Gerry Muscat, Presentation „Combining EU Gran t Funding with Public Private Partnership”, JASPERS , Wiedeń, 3 Maja 2007, s.5.
24
• Zakres projektu: inwestycje związane z rozbudową systemu kanalizacyjnego oraz wodociągowego
• W roku 2003 podpisano umowę z Europejskim Bankiem Odbudowy i Rozwoju (EBOiR) zapewniającą środki kredytowe na realizację projektu
• GIWK (Gdańska Infrastruktura Wodociągowo-Kanalizacyjna) - właściciel majątku wodociągowo-kanalizacyjnego oraz strona umowy dzierŜawy z Saur Neptun Gdańsk SA
• Gdański projekt wodno-ściekowy podzielony jest na 21 kontraktów w tym:� 15 kontraktów na roboty� 3 kontrakty na pełnienie funkcji InŜyniera Kontraktu� 2 kontrakty na przygotowanie dokumentacji� 1 kontrakt na Pomoc Techniczną
Model 1: Zaanga Ŝowanie sektora prywatnego w fazie eksploatacji[Gdański Projekt Wodno- Ściekowy – 215 mln EUR, w tym UE 91 mln EUR]
25
Model 2: DBO (Zaprojektuj/Wybuduj/Eksploatuj)
…
Środki publiczne
Fundusze UE
Faza inwestycji Faza eksploatacji
Kontrakt: Zaprojektuj/Wybuduj/Eksploatuj
opłaty za dostępnośćlub opłaty od uŜytkowników
Źródło:Gerry Muscat, Presentation „Combining EU Gran t Funding with Public Private Partnership”, JASPERS , Wiedeń, 3 Maja 2007, s.6.
• zamawiający zawiera jeden kontrakt obejmujący zarówno fazę inwestycyjną, jak i eksploatacyjną• faza inwestycyjna finansowana jest wyłącznie ze środków publicznych, a udział sektora prywatnego
pojawia się dopiero na etapie operacyjnym• wnioskodawcą nadal jest podmiot publiczny, a dofinansowaniem objęte są koszty inwestycji
26
Model 2: DBO (Zaprojektuj/Wybuduj/Eksploatuj)[Dublin-gospodarka ściekowa – 265 mln EUR, w tym UE 133 mln EUR]
• Pierwszy projekt realizowany w formule PPP w Irlandii • Projekt realizowany przez Radę Miasta Dublina• Inwestycja złoŜona z 3 elementów:
– the Ringsend Treatment Works– the Sutton Pumping Station– a submarine pipeline under the bay to bring wastewater from North Dublin to Ringsend for
treatment• Sektor prywatny został zaangaŜowany do zaprojektowania, wybudowania i eksploatowania
inwestycji • Realizacja inwestycji: czerwiec 2003• Rozpoczęcie eksploatacji: połowa 2004 r.• Inwestycja miała przyczynić się do osiągnięcia zgodności z Dyrektywą UE dotyczącą miejskiej
gospodarki wodno-ściekowej (Dyrektywa 91/271/EWG) do 2005 roku• Inwestycja jest finansowana ze środków Funduszu Spójności (50%), departament Środowiska,
Dziedzictwa i Samorządu Terytorialnego oraz Radę Miasta Dublina
27
Model 3: Współfinansowanie równoległe kosztów inwes tycji (ang. ParallelCo-finance of Capex)
Komponent 2
…
Środki publiczneFundusze
UE
Faza inwestycji Faza eksploatacji
Kontrakt 1: Zaprojektuj/Wybuduj
opłaty za dostępnośćlub opłaty od uŜytkowników
Komponent 1
Środki prywatne
Kontrakt 2:DBFO Zaprojektuj/Wybuduj/Finansuj/Eksploatuj (włącznie z przejęciem eksploatacji Komponentu 2)
Źródło:Gerry Muscat, Presentation „Combining EU Gran t Funding with Public Private Partnership”, JASPERS , Wiedeń, 3 Maja 2007, s.7.
• finansowanie sektora prywatnego pojawia się w fazie inwestycyjnej• faza inwestycyjna dzielona jest na dwa komponenty – dwie umowy • model umoŜliwia objęcie dotacją tylko części kosztów inwestycji – obniŜa się efektywna stopa
dofinansowania• moŜe powodować problemy pomiędzy wykonawcą komponentu 2 a wykonawcą komponentu 1 i
jednocześnie operatora całego majątku wytworzonego w ramach projektu28
Model 3: Współfinansowanie równoległe kosztów inwes tycji (ang. ParallelCo-finance of Capex)
[N1/M1 Obwodnica Dundalk- 586 mln EUR, w tym UE 52 m ln EUR]
29
• Druga inwestycja w Irlandii finansowana w formule PPP• Projekt realizowany przez Rząd Irlandii• Inwestycja złoŜona z 2 elementów:
– Budowa obwodnicy Droghedy (drogi szybkiego ruchu)– 30-letnia koncesja w formule PPP na zaprojektowanie, finansowanie, eksploatację i
utrzymanie obwodnicy Dundalk oraz eksploatację i utrzymanie obwodnicy Droghedy• Obwodnica Droghedy finansowana ze środków Rządu Irlandii oraz z Funduszu Spójności• Obwodnica Dundalk finansowana była przez konsorcjum CGR z: kredytu gwarantowanego przez
EBI, kredytu bankowego, środków własnych inwestorów• Obecnie eksploatacją zajmuje się NTR Ltd. Oraz CRG Ltd.• Okres realizacji inwestycji: 2000 – 2005• Koncesja na 30-letni okres eksploatacji została podpisana 5 lutego 2004 r.
Model 4: Wspólne finansowanie kosztów inwestycji
…
Środki publiczne
Fundusze UE
Faza inwestycji Faza eksploatacji
Kontrakt: Zaprojektuj/Wybuduj/częściowo Finansuj/Eksploatuj (DBFO)
opłaty za dostępnośćlub opłaty od uŜytkowników
Środki prywatne
Źródło:Gerry Muscat, Presentation „Combining EU Gran t Funding with Public Private Partnership”, JASPERS , Wiedeń, 3 Maja 2007, s.8.
• rzeczywista hybryda partnerstwa publiczno-prywatnego i funduszy UE• koszty inwestycji są pokryte zarówno z dotacji, przez sektor publiczny, jak i prywatny• podmiotem występującym o wsparcie powinna być spółka celowa zawiązana i powołana przez strony
prywatną i publiczną do realizacji zadania
30
Model 4: Wspólne finansowanie kosztów inwestycji[Obwodnica Aten – 2 040 mln EUR, w tym UE 476 mln EU R]
31
• Budowa i eksploatacja 65 km autostrady• Jeden z największych projektów infrastrukturalnych w Grecji• Projekt był finansowany w 34% z funduszy strukturalnych UE, natomiast sektor prywatny
zapewniał 66% finansowania• Koszty kontraktu koncesyjnego finansowane było z dotacji rządowych (z pomocą środków z
funduszy UE), natomiast finansowanie dłuŜne było gwarantowane przez EBI oraz zapewnione przez lokalne banki
• Konsorcjum Attiki Odos S.A. zajmujące się realizacją inwestycji składało się z 14 greckich firm
• Okres inwestycji: 1996 – 2003• Okres eksploatacji: maksymalny okres koncesji – wrzesień 2024 lub moment, w którym ROE
osiągnie ustaloną wartość zawartą w kontrakcie przy określonej wartości bieŜącej
Model 5: Współfinansowanie z dotacji opłat za dost ępność
…
Środki prywatne
Faza inwestycji Faza eksploatacji
Kontrakt: Zaprojektuj/Wybuduj/częściowo Finansuj/Eksploatuj (DBFO)
opłaty za dostępność z krajowych środków publicznych
2015??
fundusze UE (pokrywajączęść opłaty za dostępność)
Źródło:Gerry Muscat, Presentation „Combining EU Gran t Funding with Public Private Partnership”, JASPERS , Wiedeń, 3 Maja 2007, s.9.
• zakłada dotację dla dofinansowanie w formie dopłat do opłat, które w trakcie eksploatacji podmiot publiczny będzie musiał płacić
• nie miał jeszcze zastosowania w praktyce , poniewaŜ stoi w sprzeczności z regułą n+2, według której fundusze unijne przyznane w ramach danej siedmioletniej perspektywy muszą być wydatkowane przez beneficjenta najpóźniej w dwa lata od końca tej perspektywy
• trudny sposób kalkulacji wysokości dofinansowania ze środków UE
32
Projekty indywidualne
Sektor
publicznyWybór partnera
prywatnego
Preumowa
Spółka celowa
Wniosek o dofinansowanie
Ocena wniosku
Pozyskanie funduszy UE dla PPP
Umowa o dofinansowanie
Źródło: opracowanie własne Accreo Taxand Sp. z o.o.
33
3434
Korzy ści i ryzyka w projektach mieszanych
34
Projekty mieszane - korzy ści i ryzyka
Korzy ści
•fundusze UE jako bezzwrotne źródło finansowania inwestycji
•udział środków prywatnych przyczyni się do redukcji zadłuŜenia sektora publicznego
•stymulacja rozwoju infrastruktury
•dywersyfikacja ryzyka
•transfer dobrych praktyk z sektora prywatnego (jakość, efektywność)
35
Projekty mieszane - korzy ści i ryzyka
Ryzyka
•dodatkowe obowiązki wynikające z przepisów dot. funduszy UE (promocja, trwałość projektu, termin realizacji, obowiązki sprawozdawcze, kontrole)
•ryzyko niewłaściwej kalkulacji stopy dofinansowania
•ryzyko wystąpienia pomocy publicznej
•zawiłości prawne (przepisy dotyczące funduszy UE, pomocy publicznej, PPP, koncesje, sektorowe, podatkowe itd.)
•brak doświadczeń
36
3737
Dziękuj ę za uwagę
37
Grzybowska 5a00-132 Warszawatel. (22) 324 59 00
Michał GwizdaPartner
Magdalena ZawadzkaStarszy Konsultant