Özer ŞENYURTÖzer ŞENYURT www.ozersenyurt.net – www.orbeetech.com / 1
Girişimcilik
GİRİŞİMCİLİK
Ders 09
Özer ŞENYURTÖzer ŞENYURT www.ozersenyurt.net – www.orbeetech.com / 2
Girişimcilik
Üretim Planı
Özer ŞENYURTÖzer ŞENYURT www.ozersenyurt.net – www.orbeetech.com / 3
Girişimcilik
İş Planının Çerçevesi
Bu bölümün amacı; kurulacak olan işletmeninÜretim iş akışını,Makine ve ekipman kullanımını,Hammadde ve işletme girdileri kullanımını,İşgücü ihtiyacını,İşyeri özelliklerini ayrıntılı ve doğru biçimde belirlemektir.
Üretim PlanıNACE Kodu
Özer ŞENYURTÖzer ŞENYURT www.ozersenyurt.net – www.orbeetech.com / 4
Girişimcilik
NACE, Avrupa Birliği’nde ekonomik faaliyetlerin istatistiksel olarak sınıflandırılmasınısağlayan sistemdir. Sistemde;•A – T arasındaki harflerle belirtilen KISIM,•İki basamaklı sayısal kodlar BÖLÜM,•BÖLÜM’e eklenen 1 basamak ile elde edilen üç basamaklı sayısal kodlar GRUP,•GRUP’a eklenen bir basamak ile elde edilen dört basamaklı sayısal kodlar SINIF,•Dört basamaklı olan SINIF’a iki basamaklı kodların eklenmesiyle oluşturulan kodlarFAALİYET olarak adlandırılmaktadır.
NACE kodları www.kosgeb.gov.tr adresinden temin edilebilir. Aşağıdaki adresten işkollarının NACE kodu bilgisine ulaşmak mümkündür.
http://www.kosgeb.gov.tr/Pages/UI/b.aspx?.ref=16
İş Planının Çerçevesi
Üretim PlanıNACE Kodu
Özer ŞENYURTÖzer ŞENYURT www.ozersenyurt.net – www.orbeetech.com / 5
Girişimcilik
İş Planının Çerçevesi
Üretim PlanıÜretim Hizmet sunum sürecinin aşamalarıÜretim hizmet sürecinin her bir aşamasını doğru planlamak, işlerin sağlıklı yürüyebilmesive zamanında teslimat açısından önem taşır.Her meslek grubunda üretim hizmet sunum sürecinin aşamaları değişebilmektedir.
Örneğin bir restoran işletmesi ile bir konfeksiyon işletmesinin ürün hizmet sunumsürecinin aşamaları birbirinden farklılık arz etmektedir.
Özer ŞENYURTÖzer ŞENYURT www.ozersenyurt.net – www.orbeetech.com / 6
Girişimcilik
İş Planının Çerçevesi
Üretim PlanıÜretim Hizmet sunum sürecinin aşamaları
Konfeksiyon İşletme Üretim Aşamaları
Tasarım
Kumaş ve diğerlerinin belirlenmesi
İmalat (kesim, dikim, baskı, ütü)
Kalite Kontrol
Paketleme
Teslimat
Restoran İşletme Hizmet Aşamaları
Müşteri karşılama
Sipariş alınması
Siparişin Hazırlanması
Ürünün sunumu
Müşteriyi uğurlama
Özer ŞENYURTÖzer ŞENYURT www.ozersenyurt.net – www.orbeetech.com / 7
Girişimcilik
İş Planının Çerçevesi
Üretim Planıİş Akış Şemasıİş akışı belirlenirken;Ürün için gerekli tasarım çalışmalarıHammadde ve malzemelerin seçimi ve teminiÜretimde kullanılacakmakine ekipmanının hazırlanmasıÜretim için hammadde veya malzemelerin işlenme adımlarıKontrol ve izleme işlemleriDepolama çalışmalarıPaketleme çalışmalarıTaşıma işlemleriSatış sonrası servis aşamalarıGöz önünde bulundurulur.
Özer ŞENYURTÖzer ŞENYURT www.ozersenyurt.net – www.orbeetech.com / 8
Girişimcilik
İş Planının Çerçevesi
Üretim Planıİş Akış Şemasıİş akış şemasının amacı; işletmenin üretim sürecini şematik olarak kolay ve anlaşılırşekilde özetler.
İş akış şeması girişimcilere; işin hangi aşamasında hangi makine, araç ve malzemeninkullanılacağını göstermenin yanında üretim adımları bazında ne tür işçilik ve işyeriningerekli olduğunu inceleme olanağı sağlar.
İş akış şemasının hazırlanabilmesi için öncelikle üretimi oluşturan temel işlem akışları(örneğin; kesme, bükme,montaj, boyama, paketleme gibi) ortaya çıkarılmalıdır.
İş akışları küçük ölçekli işletmelerde çoğunlukla standart biçimde uygulanmaktadır.Üretim iş akışının çeşitli bölümleri için alternatif yöntemler, büyük ölçekli işletmelertarafından AR-GE çalışmaları ile geliştirilip kullanılabilmektedir.
Özer ŞENYURTÖzer ŞENYURT www.ozersenyurt.net – www.orbeetech.com / 9
Girişimcilik
İş Planının Çerçevesi
Üretim Planıİş Akış Şemasıİş akış şeması oluşturulurken kullanılan ve genel kabul gören standart işaretler veanlamları şu şekildedir:
İşlem işareti: iş akış şeması içerisindeki her türlü işlem (kesme, birleştirme, boyama…)bu işaret ile gösterilir.
Malzemeyi ya da ürünü herhangi bir işlem aşamasından başka bir aşamaya taşımayıifade eder.
Parçanın ya da ürünün iş akışı gereği işlem, kontrol ya da taşıma için beklemekteolduğunu gösterir.
Parça ya da ürünlerin depolama adımlarını gösterir.
İş akışı içerisinde alınması gereken kararları gösterir.
İş akışı içinde hazırlanan ya da kullanılan dokümanları ya da bilgileri gösterir.
Özer ŞENYURTÖzer ŞENYURT www.ozersenyurt.net – www.orbeetech.com / 10
Girişimcilik
İş Akış Şeması Örneği – Tahin Helvası Yapımı
Tahin helvası susam ve şekerinmuhteşem birleşiminden oluşan birlezzettir. Geleneksel tahin helvasıyüzyıllardır aynı şekilde yapılır.Küçük kazanlarda ağır ateşte kıvamıtutuncaya kadar kaynatılır vekalıplara dökülerek soğumayabırakılır. Soğuyan malzeme yoğrulurve kalıplara aktarılır. Tahin helvasısade olabildiği gibi içine susam vekakao ilave edilerek de satılır.
Özer ŞENYURTÖzer ŞENYURT www.ozersenyurt.net – www.orbeetech.com / 11
Girişimcilik
İş Akış Şeması Örneği – Restoran İşletmesi
Hammadde Temini
Depolama
Hazırlama
Üretim için Hazırlama
Pişirme
Sıcak Servis
Bulaşık Servisi
Depolama için Hazırlama
Soğuk Servis
Soğutma
Soğuk Servis
Özer ŞENYURTÖzer ŞENYURT www.ozersenyurt.net – www.orbeetech.com / 12
Girişimcilik
İş Planının Çerçevesi
Üretim PlanıÜrün Hizmet Sunum Teknikleri, Standartlar, Spesifikasyonlar
Teknik düzenleme:Bir ürünün özellikleri, işleme ve üretim yöntemleri, bunlarla ilgili terminoloji, sembol,ambalajlama, işaretleme, etiketleme ve uygunluk değerlendirmesi işlemlerihususlarından biri veya birkaçını belirten ve uyulması zorunlu olan her türlüdüzenlemedir.
Standart:Belli bir konuda tespit edilmiş kurallardır.
Spesifikasyon:Bir işin nasıl yapılacağını belirten ayrıntılı bir talimattır.
Özer ŞENYURTÖzer ŞENYURT www.ozersenyurt.net – www.orbeetech.com / 13
Girişimcilik
İş Planının Çerçevesi
Üretim PlanıÜrün Hizmet Sunum Teknikleri, Standartlar, Spesifikasyonlar
Bazı ürünlerin üretiminde çeşitli teknikler, standartlar ve spesifikasyonlara uyulmakzorundadır.
Örneğin;Yapımalzemelerinin üretimiGıda ürünlerinin üretimiTıbbi cihaz üretimiOyuncak üretimiKimyasal ürünlerin üretimiPetrol piyasasına ilişkin faaliyetlerMotorlu taşıtlarAsansörler …
Özer ŞENYURTÖzer ŞENYURT www.ozersenyurt.net – www.orbeetech.com / 14
Girişimcilik
İş Planının Çerçevesi
Üretim PlanıÜrün Hizmet Sunum Teknikleri, Standartlar, Spesifikasyonlar
Teknik düzenlemelerin, standartların ve spesifikasyonların temel amacı piyasaya güvenilirürünler sunmaktır.
Ürünlere ilişkin teknik düzenlemeler yetkili kuruluşlar (Örneğin sağlık Bakanlığı)tarafından hazırlanır.
Teknik düzenlemelerde ulusal standartlara atıfta bulunulması halinde bu standartlarınoluşturulmasından ise Türk Standartları Enstitüsü sorumludur.
Özer ŞENYURTÖzer ŞENYURT www.ozersenyurt.net – www.orbeetech.com / 15
Girişimcilik
İş Planının Çerçevesi
Üretim PlanıÜrün Hizmet Sunum Teknikleri, Standartlar, Spesifikasyonlar
Bir restoran işletmesi için geçerli olabilecek standartlar:
TSE Hizmet Yeterlilik BelgesiG-F TSE-ISO-EN 9001:2008 ISO Kalite Sistemi Yönetim BelgesiG-F TSE-ISO-EN 22000:2005 TSE Gıda Güvenliği Yönetim Belgesi
Bir hazır giyim işletmesi için geçerli olabilecek standartlar:
G-F TSE-ISO-EN 9001:2008 ISO Kalite Sistemi Yönetim BelgesiTS 11524 Konfeksiyon imal yerleri – Genel KurallarTS 12500 Konfeksiyon Makine Bakım ve OnarımıTS EN ISO 15487 Tekstil-Konfeksiyon ve Diğer tekstil mamullerinin evsel yıkama vekurutma işleminden sonra görünümlerinin değerlendirilmesimetodu
Özer ŞENYURTÖzer ŞENYURT www.ozersenyurt.net – www.orbeetech.com / 16
Girişimcilik
İş Planının Çerçevesi
Üretim PlanıHukuki Gereksinimler (Ruhsat, İzin vs.)
Bu bölümde işletme kuruluşu için alınması gerekli;
İzinler,Ruhsatlar,Diğer resmi dokümanlar,İşlemlerin hangi kurumlarda yapılacağı,İşlemleri süresi
Belirtilmelidir.
Özer ŞENYURTÖzer ŞENYURT www.ozersenyurt.net – www.orbeetech.com / 17
Girişimcilik
İZİN / RUHSAT / KAYIT İLGİLİ KURUMYAKLAŞIK
SÜRE
GERÇEKLEŞME
TARİHİ
Şirket ana sözleşmesinin imzalanması 6 nüsha Noter 1 01.07.2010
Şirket tescilinin yapılması Ticaret Sicil memurluğu 1/2 02.07.2010
Şirketin Ticaret sicil kaydının ilanı Ticaret Sicil memurluğu 3 06.07.2010
Şirket müdürü imza sirküleri Noter 1/4 06.07.2010
Vergi hesap numarasının alınması Vergi Dairesi 1/2 07.07.2010
Defterlerin alınması ve tasdik ettirilmesi Kırtasiye ve noter 1/2 07.07.2010
Yoklama tutanağının düzenlenmesi Vergi dairesi 5 15.07.2010
Vergi levhası Vergi Dairesi 1/4 16.07.2010
Fatura, İrsaliye ve Gider pusulası belge basımı Anlaşmalı Matbaa 2 20.07.2010
İlgili odalara kayıt yapılması İl Ticaret ve Sanayi Odası 2 23.07.2010
Damga vergisinin yatırılması Vergi Dairesi 1/4 23.07.2010
İşyeri açma ve Çalışma Ruhsatı Alınması Belediye 2 27.07.2010
SSK İşlemleri – Bağkur İşlemleri SSK 2 28.07.2010
Hukuki Gereksinimler – Örnek
Özer ŞENYURTÖzer ŞENYURT www.ozersenyurt.net – www.orbeetech.com / 18
Girişimcilik
Vergi Türü Mükellef Vergi OranıHesap
Dönemi
Beyan
Tarihi
Ödeme
Dönemi
KDV%1 - %10 -
%18
1 takvim yılı
ya da 1 ay
Sonraki ayın
24’ünde
26. Günü
akşamına kadar
Kurumlar Vergisi %20 1 takvim yılı25 Nisan
gününe kadar
Beyanname ay
sonuna kadar
Gelir VergisiŞahıs
Şirketleri
%15
%20
%27
%35
1 takvim yılı15 Şubat’a
kadar
Mart, Haziran,
Eylül
Muhtasar Beyanname
%15
%20
%27
%35
Aylık ya da
3 aylık
Sonraki ayın
20’sine kadar
Her ayın 26.
günü akşamına
kadar
Hukuki Gereksinimler – Vergi Türleri
Özer ŞENYURTÖzer ŞENYURT www.ozersenyurt.net – www.orbeetech.com / 19
Girişimcilik
Yönetim Planı
Özer ŞENYURTÖzer ŞENYURT www.ozersenyurt.net – www.orbeetech.com / 20
Girişimcilik
İş Planının Çerçevesi
Yönetim Planı
Küçük ölçekli işletmelerde girdi temini, piyasa araştırması, Pazar araştırması, satın alma,tanıtım, pazarlama, satış stratejisi belirleme/uygulama vb. süreçler çoğunlukla işletmeyikuran girişimci ve ortakları tarafından yürütülmektedir.İşletme ölçeği büyüdükçe bu temel süreçlerin profesyonel çalışanlara devredildiğigörülmektedir.
Organizasyon ŞemasıOrganizasyondaki görevlerin önem düzeylerini, yerlerini ve diğer görevlerle bağlantılarınıgösteren önemli bir şemadır.Kurulan şemaya bağlı kalarak organizasyonda hangi işlerin, hangi sayıda insanla yerinegetirileceği açık ve net olarak belirtilir.İşletme yapısının anlaşılabilir ve sistematik bir yapıda olması ve birimlerin birbirineanlamlı şekilde bağlanması, rasyonel bir organizasyon şemasının kurulmasıyla mümkünolur.
Özer ŞENYURTÖzer ŞENYURT www.ozersenyurt.net – www.orbeetech.com / 21
Girişimcilik
Örnek Örgüt Şeması – Restoran işletmesi
Şirket Müdürü
Hukuk
Müşaviri
Personel
Yöneticisi
Bilgi-İşlem
Sorumlusu
Muhasebe
MüdürüSatın Alma
Müdürü
Üretim
Müdürü
Ahcıbaşı (1)
Ahcı (3)
Depo
Sorumlu (1)Kasiyer (1)
Şef Garson
(1)
Bulaşıkçı(1) Otoparkçı 1Temizlikçi 1 Garson 5
Komi 5
Özer ŞENYURTÖzer ŞENYURT www.ozersenyurt.net – www.orbeetech.com / 22
Girişimcilik
Örnek Örgüt Şeması – Restoran işletmesi
Yönetim Kurulu
FinansTeknik Bilgi-İşlemProje
GeliştirmePazarlamaSatış
Genel
Müdür
Genel
Koordinatör
Özer ŞENYURTÖzer ŞENYURT www.ozersenyurt.net – www.orbeetech.com / 23
Girişimcilik
İş Planının Çerçevesi
Yönetim PlanıGörev ve SorumluluklarGörev Tanımı:İş sahibinin sorumluluğundaki işlerin neler olduğunu, bu işleri nasıl ve hangi koşullaraltında gerçekleştirildiğini ve yapılış amacını ifade eden yazılı ifadelerdir.Görev tanımı kapsamında; görev unvanı, gerçekleştirilen görevler, görevin ayırt ediciözellikleri, çevresel koşullar ve iş sahibinin yetki ve sorumlulukları kavramları yer alır.Organizasyonda görevlerin en iyi şekilde yerine getirilmesi, görev tanımları vesorumlulukların doğru bir şekilde tanımlanması ile sağlanır.
Özer ŞENYURTÖzer ŞENYURT www.ozersenyurt.net – www.orbeetech.com / 24
Girişimcilik
İş Planının Çerçevesi
Yönetim PlanıGörev ve SorumluluklarBu bölümde işletmede çalışan kişilerin görev ve sorumlulukları belirtilir.Görev belirlenmesindeki amaç;
İşin yapılma amacını belirlemek,Gerekli olan yetenek ve sorumlulukları saptamak,İşin diğer işlerle ilişkisini belirlemekİşin şartlarını çalışanlar açısından belirli hale belirlemek
Temel görev yerine getirilirken, görev tanımı yapılan unvanın, her bir işlem içinsorumlulukları ayrıntılı olarak listelenmelidir.
Özer ŞENYURTÖzer ŞENYURT www.ozersenyurt.net – www.orbeetech.com / 25
Girişimcilik
İş Planının Çerçevesi
Yönetim PlanıGörev ve Sorumluluklar
GÖREV – YETKİ VE SORUMLULUKLAR
Görevin Adı: Şirket Müdürü
Bağlı olduğu Birim: Yönetim
Vekalet edecek kadro: -
Yönetim ve Finans ve İşgücü Yönetimi ve Gelişimi
Görev ve Sorumluluklar: Yönetsel kararların alınması, alacak ve ödemelerin takibi, alacakların tahsili,
ödemelerin yapılması, bütçelendirme, personel yönetimi, işgücünü meslek eğitimine yönlendirme, performans
değerlendirmesi
Yetkiler: işletmenin idari faaliyetlerini ve iş akışını planlama ve izleme.
Satın Alma
Görev ve Sorumluluklar: piyasa araştırması, ihale vb. dokümantasyonun hazırlanması, tedarikçiler ile iletişim,
en ekonomik girdinin pazardan temini, girdilerin takibi, satın alma planının oluştuurlması.
Yetkiler: işletmenin her türlü girdi ihtiyacını belirleme, bu doğrultuda harcama yapma.
Pazarlama ve Satış
Görev ve Sorumluluklar: Pazarlama stratejilerini belirleme, uygulama, pazar araştırması yapma, bağlantılar
oluşturma, tanıtım faaliyetlerini planlama, yürütme, satış sonrası hizmetler.
Yetkiler: İşletmenin tüm satış ve pazarlama faaliyetlerini belirleme, yürütme.
Özer ŞENYURTÖzer ŞENYURT www.ozersenyurt.net – www.orbeetech.com / 26
Girişimcilik
İş Planının Çerçevesi
Yönetim PlanıGörev ve Sorumluluklar
Yönetim
Satın AlmaÜretimSatış ve
Pazarlama
Organizasyon şeması yukarıdaki gibi olan bir firma için görev ve sorumlulukların tanımışu şekilde yapılabilir:
Özer ŞENYURTÖzer ŞENYURT www.ozersenyurt.net – www.orbeetech.com / 27
Girişimcilik
İş Planının Çerçevesi
Yönetim PlanıGörev ve Sorumluluklar
Yönetim (İşletme Sahibi):Yönetsel kararların alınmasıAlacak ve ödemelerin yönetimiBütçelendirmePersonel yönetimiİşgücünümesleki eğitimlere yönlendirme
Satın Alma:Üretim girdilerinin en ekonomik biçimde araştırmasını yaparak işletmeye uygun olangirdileri pazardan temin etme
Özer ŞENYURTÖzer ŞENYURT www.ozersenyurt.net – www.orbeetech.com / 28
Girişimcilik
İş Planının Çerçevesi
Yönetim PlanıGörev ve Sorumluluklar
Satış ve Pazarlama:Pazarlama stratejilerini belirleme ve uygulamaMüşteri memnuniyetini sağlamak amacıyla periyodik ziyaretleri planlayarakgerçekleştirmePazar araştırması yapmaHedef pazarda bağlantılar oluşturma
Özer ŞENYURTÖzer ŞENYURT www.ozersenyurt.net – www.orbeetech.com / 29
Girişimcilik
İş Planının Çerçevesi
Yönetim PlanıGörev ve Sorumluluklar
Üretim:Üretim programının belirlenmesi ve takibiHammadde ve malzeme temin planlarının hazırlanmasını sağlamak, düzgün işleyişininkontrolünü yapmakÜretim planlama analiz tablolarını hazırlamakÜretim planları konusunda satış birimine bilgi vermek ve üretimin aşamalarını iletmekÜretim planının birimlerde, birim içi üretim planına dönüşümünü sağlamakİşlerin teslim tarihine yetişmesi için etkin bir izleme yapmakGecikme halinde birim ve üst yönetim koordinasyonu ile planlamayı revize etmekÖnleyici faaliyetlerde bulunmak, yedek parça ihtiyacını tespit etmek, stok kontrolünütakip etmekPeriyodik bakımları gerçekleştirmek ve üretim makinelerinin verimli çalışmasına katkıdabulunmak
Özer ŞENYURTÖzer ŞENYURT www.ozersenyurt.net – www.orbeetech.com / 30
Girişimcilik
İş Planının Çerçevesi
Yönetim PlanıGörev Tanımına Göre Alınacak Personelin Nitelikleri
Alınacak elemanın;
Çalışacağı konumun özelliklerine göre nitelikleriSektörde ya da iş hayatında tecrübeye sahip olup olmadığı, sahip olması gerekiyorsa kaçyıl çalışmış olması gerektiğiSahip olması gereken yeterlilik sertifikalarıSahip olması gereken eğitim durumu
Özer ŞENYURTÖzer ŞENYURT www.ozersenyurt.net – www.orbeetech.com / 31
Girişimcilik
İş Planının Çerçevesi
Yönetim PlanıGörev Tanımına Göre Alınacak Personelin Nitelikleri
İşgücünün belirlenmesi ve görev tanımlarının yapılmasında ilk adım; iş akışı ile gösterilenüretim süreçlerinin hangi ana iş gruplarına ayrıldığının belirlenmesidir.Örneğin;Konfeksiyon atölyeleri; model hazırlama, kesim, dikim, kontrol, ütüleme, paketleme vesevkiyat
Restoran işletmeleri; pişirme, sıcak servis, soğuk servis ve bulaşık servisi iş gruplarındanoluşmaktadır.
Özer ŞENYURTÖzer ŞENYURT www.ozersenyurt.net – www.orbeetech.com / 32
Girişimcilik
İş Planının Çerçevesi
Yönetim PlanıCevaplanması Gereken Sorular
İşletmenin temel ve destek aktivitelerini yerine getiren görev gruplarını içeren birorganizasyon şeması yapılmış mı?
Yönetim kadroları, bunların görev, yetki ve sorumlulukları belirlenmiş mi? Mevcutyöneticilerin özgeçmişleri ve sahip oldukları özellikler belirtilmişmi?
İnsan kaynakları yönetimi, personelin eğitim ihtiyacı belirlenmiş mi? Bir eğitim programıoluşturulmuşmu?
Ürün yada hizmet üretim kapasitesindeki büyümeye paralel işgücü gelişim ihtiyacı tespitedilmişmi?
Özer ŞENYURTÖzer ŞENYURT www.ozersenyurt.net – www.orbeetech.com / 33
Girişimcilik