Voor
meer
info
rmati
e:
Pro
vincie
Gro
nin
gen: in
fo@
pro
vincie
gro
nin
gen.n
l
Pro
vincie
Fry
slâ
n: pro
vincie
@fr
ysla
n.frl
Pro
vincie
Dre
nth
e: post@
dre
nth
e.n
l
Sam
enw
erk
ingsve
rband N
oord
-Nederl
and: in
fo@
snn.e
u
No
ord
-Ne
de
rla
nd
he
eft
de
afg
elo
pe
n j
are
n d
e
gro
ots
te g
roe
i in
he
rnie
uw
ba
re e
ne
rgie
ge
rea
lise
erd
Pe
rce
nta
ge
he
rnie
uw
ba
re e
ne
rgie
Ne
de
rla
nd
No
ord
-Ne
de
rla
nd
No
ord
-Ne
de
rla
nd
(5.0
71
MJ)
Ne
de
rla
nd
(2.5
15
MJ)
Re
su
lta
ten
en
do
ele
n e
ne
rgie
ne
utr
ali
teit
p
er
pro
vin
cie
, k
ort
e t
erm
ijn
+1
0%
in 2
02
0
Gro
nin
ge
n
20
15
20
20
+7
,5%
in 2
02
0
Fry
slâ
n
20
15
20
20
+9
,9%
in 2
02
0
Dre
nth
e
20
15
20
20
21
%
11
%
16
%
8,5
%
17
%
7,1
%
201020112012201320142015
5,2%
6,5%
7,0%
8,0%
8,8%
9,2%
4,1%
4,6%
4,7%
4,7%
5,0%
5,5%
De
am
bit
ies
en
erg
ien
eu
tra
lite
it
pe
r p
rov
inci
e,
lan
ge
te
rmij
n
Gro
nin
ge
nN
oo
rd-
Ne
de
rla
nd
Fry
slâ
nD
ren
the
25%
40%
60%
100%
20252030
2035
2050
Noo
rd-N
eder
lan
d le
vert
nu
al r
uim
2 k
eer
zove
el
her
nie
uw
bar
e en
ergi
e p
er in
won
er a
ls h
et la
nd
elijk
g
emid
del
de
Pro
du
ctie
he
rnie
uw
ba
re
en
erg
ie p
er
inw
on
er
30
.00
0b
an
en
in
de
en
erg
ies
ect
or
me
er
da
n
6,3
%v
an
de
ad
res
se
n
he
eft
zo
nn
ep
an
ele
n
(la
nd
eli
jk 4
,4%
)
Me
er
da
nw
aa
rva
n m
ee
r d
an
7.0
00
ba
ne
n i
n d
ed
uu
rza
me
en
erg
ies
ect
or
me
er
da
n
15
,5%
va
n d
e g
roe
ne
ba
ne
n v
an
Ne
de
rla
nd
KO
PL
OP
ER
IN
DE
E
NE
RG
IET
RA
NS
ITIE
NOORD-NEDERLAND:
NO
OR
D-N
ED
ER
LA
ND
L
OO
PT
VO
OR
OP
NO
OR
D-N
ED
ER
LA
ND
IN
TR
AN
SIT
IE
Noord
-Nederl
and w
erk
t aan d
e t
ransi
tie n
aar
een
energ
ieneutr
ale
regio
en w
il h
aar
kopposi
tie o
p d
it
gebie
d b
ehouden e
n v
ers
terk
en. M
et
de inzet
van
zon, bio
massa e
n w
ind leve
rt N
oord
-Nederl
and n
u a
l
een e
norm
e b
ijdra
ge. M
aar
er
is n
og v
eel te
doen.
De E
nerg
y V
alley-
regio
(G
ronin
gen, Fry
slân e
n
Dre
nth
e) d
oet
zijn s
tatu
s a
ls E
nerg
yport
van N
eder-
land e
er
aan e
n b
evi
ndt
zic
h in h
et
centr
um
van d
e
West-Euro
pese g
as-
en e
lektr
iciteitsm
ark
t.
Wij b
ouw
en v
erd
er
aan e
en d
uurz
aam
, betr
ouw
baar
en b
eta
alb
aar
energ
iesyste
em
. Een e
nerg
iesyste
em
2.0
waar
(decentr
ale
) hern
ieuw
bare
pro
ductie,
opsl
ag v
an e
nerg
ie e
n s
lim
me t
echnie
ken c
entr
aal
sta
an o
p d
e w
eg n
aar
een e
nerg
ieneutr
aal 2050.
Inzet
op d
raagvl
ak, kennis
ontw
ikkeling, opschaling
en s
am
enw
erk
ing m
et
part
ners
uit b
innen- en
buitenla
nd s
taan h
ieri
n c
entr
aal. A
an h
et
Rijk v
ragen
wij o
m e
r sam
en m
et
Noord
-Nederl
and e
en s
ucces
van t
e m
aken.
We lopen v
ooro
p. N
iet
alleen
in w
oord
en, m
aar
ook in c
on-
cre
te p
roje
cte
n. D
eze p
roje
cte
n
hebben e
rtoe g
ele
id d
at
we a
ls
Noord
elijk
e r
egio
koplo
per
zijn
als
pro
ducent
van h
ern
ieuw
bare
energ
ie. O
ok in a
anta
l gro
ene
banen e
n w
erk
gele
genheid
.
Deze p
osi
tie w
ille
n w
e n
iet
al-
leen b
ehouden, uitbre
iden e
n
benoem
en, m
aar
we w
ille
n
hie
rmee o
ok b
uiten o
nze r
egio
kennis
en p
raktijk
voorb
eeld
en
aanbie
den. Een s
terk
kennis
-
clu
ste
r, e
en v
ooru
itstr
eve
nde
industr
ie e
n e
en a
mbitie
uze
ove
rheid
sta
an k
laar
om
natio-
nale
en inte
rnationale
pro
ject-
part
ners
te b
etr
ekken b
ij h
et
gezam
enlijk
behale
n v
an d
e
Pari
jse k
lim
aata
fspra
ken.
Wij k
ieze
n e
rvoor
om
in n
adru
kkelijk
e d
ialo
og m
et
de s
am
enle
ving invu
llin
g t
e g
eve
n a
an d
e e
ner-
gie
transit
ie. W
e z
ijn im
mers
zuin
ig o
p o
nze
regio
en o
nze
fra
aie
landschappen. D
aaro
m o
ntw
ikkelt
elk
e p
rovi
ncie
sam
en m
et
gem
eente
n, in
woners
,
bedri
jven e
n s
takehold
ers
een R
egio
nale
Energ
ie
Str
ate
gie
. D
it is e
en b
reed g
edra
gen p
lan h
oe w
e in
onze r
egio
onze a
mbitie
, energ
ieneutr
aal in
2050,
wille
n r
ealisere
n. H
ierm
ee n
em
en w
ij o
ns d
eel va
n
de v
era
ntw
oord
elijk
heid
om
te k
om
en t
ot
een g
eba-
lanceerd
energ
iesyste
em
. Een e
nerg
iesyste
em
waar
nie
t alleen b
ala
ns is t
ussen v
raag e
n a
anbod, m
aar
ook e
en b
ala
ns t
ussen luste
n e
n laste
n.
Door
het
Rijk, de r
egio
en h
et
bedri
jfsl
eve
n is d
e
afg
elo
pen jare
n v
eel geïn
veste
erd
in k
ennis
. Energ
ie-
exp
ert
s s
tudere
n a
f aan d
e E
nerg
y A
cadem
y E
uro
pe
en h
et
Energ
y C
ollege. D
oor
in N
oord
-Nederl
and
toonaangeve
nde e
nerg
iepro
jecte
n m
ogelijk
te
maken, behouden w
e d
it t
ale
nt
en k
unnen w
e
nie
uw
e o
ntd
ekkin
gen b
lijv
en d
oen.
Het
Noord
en g
aat
met
wate
rsto
f vo
or
de v
erd
uurz
am
ing v
an h
et
energ
iesyste
em
en d
e v
erg
roenin
g v
an d
e e
conom
ie. W
e
zie
n k
ansen v
oor
gro
ots
chalige p
roductie, door
gro
ots
chalige
ele
ktr
oly
se v
an w
indenerg
ie v
an d
e N
oord
zee, m
aar
ook m
et
bio
massave
rgassin
g e
n d
e k
oppeling v
an z
on e
n w
ate
rsto
f. W
e
hebben d
e juis
te k
ennis
, in
frastr
uctu
ur
en r
uim
te v
oor
opsla
g
van w
ate
rsto
f.
Gro
ene w
ate
rsto
f kan w
ord
en g
ebru
ikt
als
energ
iedra
ger:
als
opsla
g o
m v
raag e
n d
uurz
aam
aanbod t
e b
ala
ncere
n, om
hoge
tem
pera
tuur
warm
te m
ee t
e m
aken e
n o
m e
mis
sie
loos t
ransport
mogelijk
te m
aken. D
aarn
aast
kan g
roene w
ate
rsto
f w
ord
en
ingezet
als
feedsto
ck b
ij h
et
verg
roenen v
an d
e industr
ie.
Noord
-Nederl
and is e
rg g
eschik
t vo
or
aard
warm
te, als
pro
ces-
warm
te o
f om
wonin
gen t
e v
erw
arm
en. In
Gro
nin
gen e
n F
ryslâ
n
word
t gew
erk
t aan c
oncre
te p
roje
cte
n. D
eze w
ord
en v
erb
onden
aan h
et
Nationaal K
ennis
centr
um
Warm
te, w
aar
word
t
geëxperi
mente
erd
met
een o
ptim
aal w
arm
tesyste
em
.
WIJ
BIE
DE
N A
AN
:
� Een s
terk
e u
itgangspositie
voor
inte
rnationale
sam
enw
erk
ing m
et
landen r
ond d
e N
oord
zee;
� Een leid
ende r
ol va
n N
oord
-Nederl
and in h
et
reali-
sere
n v
an e
en g
roene w
ate
rsto
f econom
ie.
WIJ
VR
AG
EN
VA
N H
ET
RIJ
K:
� O
nders
teunin
g b
ij h
et
uitbouw
en v
an d
e
energ
iero
tonde a
ls c
entr
ale
positie
in d
e N
oord
-
west-Euro
pese e
nerg
ievo
orz
ienin
g;
� M
eer
kennis
ontw
ikkeling e
n juri
dis
che r
uim
te b
ij
slim
me (
gre
nsove
rschri
jdende)
energ
iesyste
men;
� S
tevi
ge b
org
ing in d
e N
OVI va
n d
e s
tatu
s v
an
energ
yport
als
4e m
ain
port
van N
ederl
and.
EN
ER
GIE
VR
AA
GE
NE
RG
IES
YS
TE
EM
DE
GR
OE
NE
WA
TE
RS
TO
F E
CO
NO
MIE
NO
OR
D-N
ED
ER
LA
ND
EN
ER
GIE
AA
NB
OD
Er
zit v
eel bespari
ngspote
ntieel bij b
edri
jven. D
ivers
e w
ett
en e
n
regelingen v
erp
lichte
n b
edri
jven a
ctie t
e o
ndern
em
en o
m e
nerg
ie
te b
espare
n. N
oord
-Nederl
and s
tim
ule
ert
en h
elp
t bedri
jven
sta
ppen t
e z
ett
en d
oor
mid
del va
n r
evo
lvere
nde fondsen,
ontz
org
ingstr
aje
cte
n m
aar
ook d
oor
sam
en m
et
de O
mgevi
ngs-
die
nste
n t
oezic
ht
en h
andhavi
ng t
e o
rganis
ere
n.
Noord
-Nederl
and is n
ationaal koplo
per
in h
et
aandeel hern
ieuw
-
bare
energ
ie. Zo w
ord
t m
et
zonne-e
nerg
ie in h
et
Noord
en n
u a
l
twee k
eer
meer
energ
ie o
pgew
ekt
dan h
et
landelijk
gem
iddeld
e.
De g
rote
gro
ei va
n h
ern
ieuw
bare
energ
ie v
indt
pla
ats
onder
de
voorw
aard
e d
at
hie
rvoor
lokale
accepta
tie b
esta
at.
Dat
bete
kent
dat
het
opw
ekken o
p e
en e
erl
ijke, eig
en e
n e
ffic
iënte
manie
r
gebeurt
.
Noord
-Nederl
and b
evi
ndt
zic
h in h
et
centr
um
van d
e W
est-Euro
pese g
as- en e
lektr
iciteit
sm
ark
t. In
de E
em
shave
n g
roeit d
e e
lektr
iciteit
spro
ductie (va
n w
ind-o
p-z
ee)
en -aanvo
er
(via
inte
rconnecto
rs).
In
pla
ats
van t
ransport
landin
waart
s w
ord
t de e
nerg
ie o
pgesla
gen o
f te
r ple
kke g
ebru
ikt.
Noord
-Nederl
and
verw
elk
om
t gra
ag d
e g
rootv
erb
ruik
ers
op d
ie p
lekken w
aar
de e
nerg
ie v
oorh
anden is, een e
ffic
iënte
oplo
ssin
g!
EN
ER
GIE
BE
SP
AR
ING
B
ED
RIJ
VE
NG
RO
OT
SC
HA
LIG
E P
RO
DU
CT
IE
HE
RN
IEU
WB
AR
E E
NE
RG
IEB
AL
AN
CE
RIN
G
WIJ
BIE
DE
N A
AN
:
� Talloze p
roje
cte
n e
n g
root
pote
ntieel vo
or
pro
-
ductie h
ern
ieuw
bare
energ
ie;
� D
ivers
e r
egio
nale
ontw
erp
en v
oor
een d
uurz
am
e
nie
uw
e e
conom
ie, zoals
de �N
ord
ic C
ity� vo
or
de
regio
Gro
nin
gen-E
em
shave
n-D
elfzijl;
� Lokaal dra
agvl
ak v
oor
het
realisere
n v
an e
en
succesvo
lle e
nerg
ietr
ansitie
.
WIJ
BIE
DE
N A
AN
:
� Een s
ubsta
ntieel aanta
l re
gio
nale
initia
tiefn
em
ers
dat
in p
rofe
ssio
neel georg
anis
eerd
e e
nerg
iecoöpe-
raties a
an d
e s
lag w
il m
et
het
lokaal opw
ekken v
an
hern
ieuw
bare
energ
ie.
WIJ
VR
AG
EN
VA
N H
ET
RIJ
K:
� M
eer
aandacht
voor
innova
tie, kennis
ontw
ikkeling
en fin
ancië
le m
iddele
n v
oor
energ
iebespari
ng in d
e
industr
ie;
� Eenduid
igheid
in w
etg
evi
ng e
n s
am
en m
et
de
regio
en h
et
bedri
jfsle
ven t
e z
oeken n
aar
de m
eest
pra
gm
atische e
n e
ffectieve
manie
ren v
an e
nerg
ie-
bespari
ng.
WIJ
VR
AG
EN
VA
N H
ET
RIJ
K:
� Een g
espre
k o
m t
ot
een e
erl
ijke v
erd
elingsm
eth
o-
die
k t
e k
om
en. In
die
n d
e o
mgevi
ng laste
n e
rvaart
van e
en e
nerg
iepro
ject,
die
nt
zij d
aar
ook d
e luste
n
van t
e k
rijg
en.
Nort
h S
ea G
rid: K
ort
ere
kabel tu
ssen D
uit
se w
ind-
park
en e
n d
e E
em
shave
n
bespaart
koste
n e
n v
oork
om
t
congesti
e o
p h
et
Duit
se g
rid.
Am
ela
nd w
erk
t aan d
e a
m-
bitie
om
in d
e k
om
ende 1
5
tot
20 jaar
energ
ieneutr
aal
te z
ijn.
SER
EH
: G
rensove
rschri
jdend
slim
energ
iesyste
em
.
NU
ON
Magnum
: D
e N
uon
Magnum
centr
ale
word
t
om
gebouw
d t
ot
wate
rsto
f-
batt
eri
j en w
ord
t daarm
ee
supera
ccu v
an N
ederl
and.
De a
anpassin
g v
an d
e w
onin
gvo
orr
aad is e
en e
ssentiële
bouw
-
ste
en v
an e
en s
lim
en d
uurz
aam
energ
iesyste
em
. D
e a
mbitie
�van h
et
gas a
f� z
al le
iden t
ot
een v
ers
chuiv
ing n
aar
�all e
lectr
ic�
en d
uurz
am
e w
arm
te. W
e w
erk
en in N
oord
-Nederl
and a
an
een g
oede b
ala
ns t
ussen lokale
pro
ductie e
n h
et
afn
em
en v
an
energ
ie. A
lle p
art
ijen s
teken v
eel geld
, tijd
en e
nerg
ie in h
et
sta
psgew
ijs e
nerg
ieneutr
aal m
aken v
an d
e g
ebouw
de o
mgevi
ng.
WIJ
BIE
DE
N A
AN
:
� D
ivers
e p
ublieke e
n p
riva
te p
rogra
mm
a�s
met
substa
ntieel geld
om
de n
oord
elijk
e w
onin
gvo
or-
raad t
e v
erd
uurz
am
en;
� Veel gem
otive
erd
e e
n a
ctieve
part
ners
vanuit d
e
mark
t, k
ennis
org
anis
aties, energ
iecoöpera
ties e
n
burg
ers
die
sam
en m
et
het
Rijk w
ille
n w
erk
en a
an
de e
nerg
ietr
ansitie
.
WIJ
BIE
DE
N A
AN
:
� C
oncre
te g
eoth
erm
iepro
jecte
n e
n w
arm
tenett
en in
woonw
ijken e
n v
oor
bedri
jven;
� D
ivers
e v
orm
en v
an s
am
enw
erk
ing t
ussen o
ver-
heden, nuts
bedri
jven e
n m
ark
tpart
ijen.
WIJ
VR
AG
EN
VA
N H
ET
RIJ
K:
� O
m in N
oord
-Nederl
and t
e s
tart
en m
et
de p
ilot
�gebouw
gebonden lenin
g�;
� S
teun b
ij n
ieuw
e fin
ancië
le c
oncepte
n v
oor
eig
enare
n, zoals
het
Dre
nts
Waarb
org
fonds. M
ee-
werk
en a
an o
ntw
ikkeling v
an k
ennis
en d
e s
lim
me
energ
ieneutr
aal gebouw
de o
mgevi
ng, zoals
in h
et
Nationaal K
ennis
centr
um
Warm
te.
WIJ
VR
AG
EN
VA
N H
ET
RIJ
K:
� A
ctieve
bijdra
ge a
an p
roje
cte
n, onder
andere
bij
het
dele
n v
an k
ennis
en h
et
bepale
n v
an d
e r
isic
o�s
;
� Fin
ancië
le faciliteiten v
anw
ege d
e h
oge k
oste
n
en r
ela
tief gro
te o
nzekerh
eid
van g
eoth
erm
ie-
pro
jecte
n.
EN
ER
GIE
BE
SP
AR
ING
W
ON
ING
EN
GE
OT
HE
RM
IE E
N
WA
RM
TE
NE
TT
EN
De D
rents
e �E
xpeditie
naar
Energ
ieneutr
aal w
onen�
werk
t m
et
ruim
10
0
part
ners
aan d
e e
nerg
ieneu-
trale
gebouw
de o
mgevi
ng.
Fri
ese w
onin
gcorp
ora
ties,
bouw
bedri
jven e
n o
verh
eden
werk
en a
an d
uiz
enden �N
ul
op d
e M
ete
r� w
onin
gen.
Ele
ktr
isch r
ijden g
roeit g
esta
ag d
oor. H
et
is w
el nodig
om
daar-
voor
de laadin
frastr
uctu
ur
aan t
e b
ieden. H
ieri
n w
erk
t N
oord
-
Nederl
and s
am
en m
et
Enpuls
. Ele
ktr
ische v
oert
uig
en k
unnen
ook h
elp
en d
e flu
ctu
aties in e
en e
lektr
iciteit
snet
op t
e v
angen. In
Noord
-Nederl
and v
oorz
ien w
e o
ok e
en r
ol vo
or
wate
rsto
f in
het
openbaar
verv
oer
op d
e lange a
fsta
nden e
n d
e z
ware
mobiliteit.
Win
d o
p z
ee is h
ard
nodig
om
de v
oor
Nederl
and b
enodig
de
hern
ieuw
bare
energ
ie o
p t
e w
ekken. O
p z
ee k
unnen m
eer
en
sneller
mete
rs g
em
aakt
word
en d
an o
p land. W
e z
ett
en d
aaro
m
maxim
aal in
op w
ind o
p z
ee. D
aarn
aast
blijft
win
d o
p land (vo
or-
lopig
) nodig
om
aan d
e d
oels
tellin
gen t
e k
unnen v
old
oen. O
p
land s
treve
n w
e n
aar
een b
ete
re v
erd
eling v
an luste
n e
n laste
n.
GR
OE
N R
IJD
EN
WIN
D O
P Z
EE
EN
LA
ND
De e
ers
te N
ederl
andse t
rein
op w
ate
rsto
f gaat
rijd
en
tussen G
ronin
gen e
n
Leeuw
ard
en.
Tom
orr
ow
s inte
gra
ted
energ
y s
yste
m (
TIE
S).
Gro
nin
gen, D
renth
e e
n
Enpuls
realisere
n 1
00
0
laadpale
n.
Win
d o
p land in G
ronin
gen.
WIJ
BIE
DE
N A
AN
:
� Een v
liegende s
tart
met
em
issie
loos o
penbaar
verv
oer
en e
en s
nel uit
gero
lde b
asis
laadin
frastr
uc-
tuur.
WIJ
BIE
DE
N A
AN
:
� B
ove
n d
e W
adden is r
uim
te v
oor
10 G
W w
ind.
Bij a
anla
ndin
g in d
e E
em
shave
n k
an d
e s
troom
mete
en n
utt
ig w
ord
en g
ebru
ikt,
of bijvo
orb
eeld
om
gezet
word
en in w
ate
rsto
f vo
or
opsla
g o
f als
feedsto
ck v
oor
de industr
ie.
WIJ
VR
AG
EN
VA
N H
ET
RIJ
K:
� O
m o
ns t
e o
nders
teunen in h
et
opschale
n v
an e
en
dekkend n
etw
erk
aan w
ate
rsto
ftanksta
tions.
WIJ
VR
AG
EN
VA
N H
ET
RIJ
K:
� O
m d
e k
ave
ls r
ondom
Gem
ini zo s
nel m
ogelijk
in o
ntw
ikkeling t
e b
rengen e
n d
aarn
aast
om
de
uitbre
idin
g n
aar
10 G
W m
ogelijk
te m
aken in h
et
Rijksbele
id v
oor
win
d o
p z
ee.
LE
GE
ND
A:
Tran
sit
iep
ad:
Kra
ch
t &
Lic
ht
Tran
sit
iep
ad:
Ho
ge
te
mp
era
tuu
rw
arm
te
Tran
sit
iep
ad:
La
ge
te
mp
era
tuu
rw
arm
te
Tran
sit
iep
ad:
Ve
rv
oe
rTr
an
sit
iep
ad:
Vo
ed
se
l &
Na
tuu
r
Toezic
ht
en h
andhavi
ng
sam
en m
et
Om
gevi
ngsdie
nst
Gro
nin
gen (O
DG
).
Sam
en m
et
Gro
nin
gen
Seaport
s is e
en m
eth
odie
k
ontw
ikkeld
, w
aari
n p
rocessen
kri
tisch g
escand w
ord
en o
p
bespari
ngskansen.
Str
oom
gro
ots
te z
onnepark
van N
ederl
and b
ij D
elfzijl
word
t re
chts
treeks a
fgeno-
men d
oor
data
cente
r G
oogle
.
Langs �Zonnesnelw
eg A
37�
kom
t vo
or
70.0
00 h
uis
hou-
dens a
an z
onne-e
nerg
ie.
Collecti
ef w
arm
tenet
Euro
papark
verw
arm
t en
koelt m
eerd
ere
gebouw
en
Fri
esla
nd C
am
pin
a v
erd
uur-
zaam
t de z
uiv
elk
ete
n.
Gro
ene w
ate
rsto
f uit
het
Noord
en is h
ét
opsla
g-
en t
ransport
mediu
m v
oor
hern
ieuw
bare
energ
ie é
n v
oor
verd
uurz
am
ing v
an d
e e
nerg
ievo
orz
ienin
g in N
ederl
and!
© F
lickr/
NU
ON
© K
ees v
an d
e V
een
Recommended
