MINISTERSTVO ZA @IVOTNA SREDINA I PROSTORNO PLANIRAWE
UPRAVA ZA @IVOTNA SREDINA
NACIONALEN SISTEM NA ZA[TITENI PODRA^JA
m-r Sa{ko Jordanov
23-24.04.2009, Dojran
Развој на национална еколошка мрежа во РепубликаМакедонија (МАК-НЕН)
Nacionalna legislativa za za{tita na prirodata
� Ustav na Republika Makedonija (1991)
� Zakon za za{tita na prirodata (2004, 2006 i 2007)
� Zakon za `ivotnata sredina (2005, 2007 i 2008)
� Zakon za za{tita na Ohridskoto, Prespanskoto i Dojranskoto Ezero (1977)
Zakon za za{tita na prirodata
� Zakonot ja ureduva za{titata na prirodata, preku za{tita na biolo{kata i predelskata raznovidnost i za{titata na prirodnoto nasledstvo vo za{titeni podra~ja i nadvor od niv. Во zаконот сетранспонирани Директивите на ЕУ
� Direktivata na Sovetot 92/43/EEC za za~uvuvawe na prirodnite `iveali{ta i diva fauna i flora
� Direktiva na Sovetot 79/409/ EEC za za~uvuvawe na divite ptici
� Regulativa na Sovetot 338/97/ EEC za za{tita na vidovite diva fauna i flora preku regulirawe na nivnata trgovija i
� Odredbite od ratifikuvanite me|unarodni konvencii i dogovori za za{tita na prirodata
Za{titeni podra~ja
�Sistemot na za{titeni podra~ja se vospostavuva zaradi za{tita na biolo{kata raznovidnost vo prirodnite `iveali{ta, za{tita na abiotskite karakteristiki i predelskata raznovidnost
�So proglasuvawe na podra~jeto za za{titeno toa se steknuva so status na prirodno nasledstvo
�Националниот сistem na za{titeni podra~ja pretstavuva del od me|unarodnite еколошки mre`i (Balkanski zelen pojas i Emerald mre`a)
Kategorii na za{titeni podra~ja vo RM
� Strog priroden rezervat - SPR (Ia kategor. IUCN)
� Nacionalen park - NP (II kategor. IUCN)
� Spomenik na prirodata - SP (III kategor. IUCN)
� Park na prirodata - PP (IV kategor. IUCN)
� Za{titen predel - ZP (V kategor. IUCN)
� Pove}enamensko podra~je - PNP (VI kategor. IUCN)
� Mre`ata na za{titeni podra~ja vo Republika Makedonija vklu~uva 81 objekti na prirodata koi zafa}aat okolu 7,4 % od vkupnata teritorija na dr`avata
� Analizata na ovie podra~ja e napravena soglasno starata kategorizacija i gi vklu~uva slednite kategorii na za{titeni podra~ja:
- nacionalen park (3)- strog priroden rezervat (4)- predel so posebni prirodni karakteristiki (3)- oddelni rastitelni i `ivotinski vidovi nadvor
od za{titenite podra~ja (12) i - spomenik na prirodata (59)
Karta na зa{titeni podra~ja vo RМ
Za{titeni podra~ja vo РМ so me|unarodno zna~ewe
� Ohridsko Ezero - vklu~eno na Lista na svetsko nasledstvo (UNESKO, 1979)
� Prespansko Ezero - vklu~eno na Ramsarka lista (1997)
� Dojransko Ezero - vklu~eno na Ramsarka lista (2007)
� Markovi Kuli - preliminarna lista na (UNESKO 2004)
� Pe{tera Slatinski Izvor - preliminarna lista na (UNESKO 2004)
Postapka za proglasuvawe na za{titeno podra~je
� Na~in na proglasuvawe SPR, NP i SP se proglasuvaat so zakonPP, ZP i PNP gi proglasuva Vladata na RM
� Predlog za proglasuvawe na SPR, NP I SP (organite na dr`avnata uprava, sovetot na op{tinata, sovet na op{tinata od gradot Skopje, sovetot na gradot Skopje, nau~ni ustanovi, drugi organi, organizacii i institucii
� Predlog za proglasuvawe na PP, ZP i PNP (gorenavedni institucii i fizi~ki i pravni lica
Upravuvawe so za{titeni podra~ja
� Upravuvaweto, nadzorot i za{titata na SPR go vr{i M@SPP, a mo`e da odlu~i upravuvaweto da go dodeli na drug organ, institucija ili organizacija
� Upravuvaweto i za{titata na NP go vr{at Javni ustanovi-Nacionalen park;
� Upravuvaweto i za{titata na SP, PP, ZP go vr{at subjekti pod uslovi i na na~in utvrdeni so Aktot za proglasuvawe i Zakonot za za{tita na prirodata
� Upravuvaweto i za{titata na pove}enamenskoto podra~je go vr{i Javno pretprijatie osnovano od Vladata na RM
� Subjektite zadol`eni za upravuvawe so za{titenoto podra~je, upravuvaat integralno so celata teritorija na za{titenoto podra~je
� Subjektite koi se nadle`ni za za{tita i upravuvawe so za{titenite podra~ja donesuvaat planovi za upravuvawe i godi{ni programi za za{tita na prirodata, по претходна согласност одМЖСПП
Revalorizacija na za{titeni podra~ja
� M@SPP sproveduva revalorizacija na za{titenite podra~ja i nivno povtorno proglasuvawe, soglasno ~len 187 od Zakonot za za{tita na prirodata
� Povtorno proglaseni za{titeni podra~ja- NP Pelister- SP Smolarski Vodopad
� Proglaseni нови za{titeni podra~ja� - SP Kuklica
- SP Markovi Kuli
� Tekovna sostojba so proglasuvawe на za{tитениpodra~ja- SPR Plo~e-Litotelmi (izgotven Predlog-Зakon)
- SPR Lokvi Golemo-Koware (odr`ana javna rasprava)
- SP Острово, Арборетум и Езерце (Трубарево), како интегрална целина Острово (sledi javna rasprava)
- SP Dojransko Ezero (sledi definir. granici иjavna rasprava)
- SP Prespansko Ezero (sledi definir.granici и javna rasprava)
- Izgotven e Predlog-Zakon za proglasuvawe na Al{ar za za{titeno podra~je
- Izgotvuvawe na Predlog-Zakon za proglasuvawe na Monospitovsko Blato za za{titeno podra~je (otkako }e se definira granicata и }e se odr`i javna rasprava)
� Идни активности
- Otpo~nuvawe na postapka za proglasuvawe na del od planinata Gali~ica za nacionalen park
- Otpo~nuvawe na postapka za proglasuvawe na del od planinata Jablanica za nacionalen park
- Otpo~nuvawe na postapka za proglasuvawe na del od [ar Planina za nacionalen park
- Otpo~nuvawe na postapka za proglasuvawe na КањонМатка за заштитено подра~је
- Otpo~nuvawe na postapka za proglasuvawe na Тиквеш зазаштитено подра~је
- Otpo~nuvawe na postapka za proglasuvawe na Ezerani na Prespanskoto Ezero za заштитено подрачје
Слабости на тековниот национален системна заштитени подра~ја
� Имплементацијата на Законот за заштита наприродата сеуште е во почетна фаза (поголем дел одподзаконски акти за природа не се донесени)
� Недоволно развиени капацитети на централно илокално ниво за управување со заштитените подра~ја
� Планови за управување за поголем број заштитениподра~ја не се изготвени
� Финасирање во развојот и управувањето созаштитените подра~ја е недоволно
� Отсуствува континуиран мониторнгот на состојбата наприродата во заштитените подра~ја, согласномеѓународна методологија и стандарди
Препораки за унапредување науправувањето со заштитените подра~ја
� Зајакнување на капацитетите на централно и локалнониво за управување со заштитените подра~јa (посебнона МЖСПП, Управа за `ивотна средина, Сектор заприрода)
� Донесување на измени и дополнување на Законот зазаштита на природата во контекст на заштитенитеподра~ја
� Изготвување и донесување на подзаконски акти заприрода
� Интензивирање на процесот на валоризација наевидентирани објекти на природата и нивнопрогласување за заштитени подра~ја
� Интензивирање на процесот na ревалоризација назаштитените подра~ја и нивно повторно прогласување
� Развивање на договори и протоколи за делегирање нанадлежности во управувањето од МЖСПП на субјектите зауправување со заштитените подрачја
� Утврдување на normi i стандади за управување созаштитените подра~ја (при избор на субјект за управување)
� Изготвување на планови за управување со заштитениподрачја (пр.НП Пелистер, во тек е за НП Галичица ипочнува за НП Маврово)
� Воспоставување на континуиран мониторинг на состојбатасо природата во заштитените подра~ја
� Обезбедување на поголемо учество на др`авата вофинасирање на заштитените подра~ја, посебно воуправувањето (приоритеtни се подра~јата кои беаидентификувани во рамки на проектот-Развој на Емералдмре`а во РМ)
� Steknuvawe na znaewa i iskustva so implementacija na tekoven proekt na UNDP/GEF/M@SPP: Zajaknuvawe na ekolo{kata, institucionalnata i finansiskata odr`livost na sistemot na za{titeni podra~ja vo Makedonija
� Овозможување пошироко учество на јавноста во процесот напланирање и управување со заштитените подра~ја