nacionaluri savaWro reJimebi da GSP/GSP+sqemebis efeqtiani gamoyenebis perspeqtivebi
mari TavarTqilaZeekonomikisa da biznesis fakultetis doqtoranti
xelmZRvaneli- prof. i. gogoriSvili
Nnacionaluri savaWro reJimebi da GSP/GSP+ sqemebis efeqtiani gamoyenebis perspeqtivebi
• Sesavali• I Tavi. saerTaSoriso savaWro reJimebi da globaluri savaWro sistema
▫ saerTaSoriso savaWro reJimebis Teoriuli safuZvlebi▫ vaWrobis msoflio organizaciis sistema da vmo-s ZiriTadi SeTanxmebebi▫ gamonaklisebi vmo-s ZiriTadi principebidan da preferenciaTa ganzogadebuli
sistema
• II Tavi. preferenciaTa ganzogadebuli sistemebi da maTi funqcionireba globalizaciis pirobebSi▫ evrokavSiris GSP/GSP+ sqema▫ amerikis SeerTebuli Statebis GSP sqema▫ iaponiis GSP sqema
• III Tavi. saqarTvelos sagareo vaWroba: realoba da perspeqtivebi▫ saqarTvelos sagareo vaWrobis ZiriTadi mimarTulebebi▫ saqarTvelosTvis dawesebuli GSP reJimebi da misi efeqtiani gamoyenebis
• SesaZleblobebi
• Ddaskvna• gamoyenebuli literatura•
saerTaSoriso savaWro reJimebi
sabazo (Cveulebrivi) savaWro reJimebisabazo (Cveulebrivi) savaWro reJimebi
preferencialuri reJimebi (simetriuli,
asimetriuli)preferencialuri reJimebi (simetriuli,
asimetriuli)
upiratesi xelSewyobis reJimi (MFN)
mkacri/proteqcionistuli reJimebi(embargo, dacviTi RonisZiebebi,sakompensacio gadasaxadi,
antidempinguri gadasaxadi)
Ggamonaklisebi upiratesi xelSewyobis reJimidan
daiSveba:
1. SeTanx.meba sabaJo kavSiris Sesaxeb
2. Tavisufali vaWrobis Sesaxeb SeTanxmeba
3. sazRvrispira vaWrobis Sesaxeb SeTanxmeba
4.GSP –is prefernciebi da ganviT. qveynebisTvis dawesebuli SeRavaTebi
5Aantidempinguri da sakonpensacio zomebis gamoyeneba
Ppreferenciuli reJimebi
simetriuli preferenciuli reJimebi
asimetriuli preferenciuli reJimebi
1. Tavisufali vaWrobis Sesaxeb
SeTanxmeba
2. sabaJo kavSiri
1.preferenciaTa ganzogadebuli sistema
2.gafarToebuli preferenciuli reJimi 49 naklebad ganviTarebuli qveynisaTvis
3.B”britanuli preferenculi tarifebi”
4.ganviTarebuli qveynebis preferenciuli reJimebi andebis jgufis ATPA, samxreT-aRmosavleT azuri qveynebis asociaciiTvis ASEAN, ganviTarebis samxreT- afrikuli gaerTianebisa SADC da sxvaTa mimarT
rogor unda moiovos qveyanam GSP sqemis beneficiais statusi
1. qveynis an teritoriis ekonomika unda iyos ganviTarebis stadiaze
2. qveyanas/teritorias unda gaaCndes Tavisi savaWro satarifo politika
3. qveyanam an teritoriam sabaJo gadasaxadebSi GSP -s SeRavaTebis miRebisTvis unda mimarTos ganviTarebuli qveynis mTavrobas
4. preferenciebis mimniWebeli qveynis mTavrobam unda miakuTvnos beneficiari qyeyana maT rocxvs, romelzec SeiZleba Sesabamisi wesiT gavrceldes SeRavaTebi
5. msoflio bankis klasifikaciiT qveyana ar unda miekuTvnebodes maRalSemosavlianTa ricxsmsoflio bankis klasifikacia
GNI per capita- USD 975 da naklebi- dabalSemosavlianiGNI per capita- USD 976-3855 saSualoze dabalSemosavlianiGNI per capita- USD 3856-11905 saSualoze maRalSemosavlianiGNI per capita- USD 11906 da meti maRalSemosavliani
evrokavSiris GSP sqema
GSP წარმოადგენს გამონაკლისს უპირატესი ხელშეწყობის რეჟიმიდან.
პრეფერენციათა განზოგადებული სისტება GSP შემუშავდა 70–იან წლებში გაეროს ვაჭრობისა და განვითარების კონფერენციის (UNICTAD) ეგიდით.
GSP-ს ძირითადი არსია დახმარება ეკონომიკურად შედარებით სუსტი ქვეყნებისთვის, მათი ექსპორტის განვითარებაში. ამ მიზნით განვითარებული ქვეყნები GSP- ით მოსარგებლე ქვეყნები GSP-სბენეფიციარებს ანიჭებენ გარკვეულ შეღავათებს საგარეო ვაჭრობაში, კერძოდ, აწესებენ ბენეფიციარი ქვეყნებიდან ექსპორტირებულ საქონელზე საიმპორტო ტარიფის შემირებულ განაკვეთებს, საბაზო (ჩვეულებრივ) განაკვეთებთან შედარებით. ამგავრი შეღავათი, რომელც ბენეფიციარებს ენიჭებათ ცალმხრივ საფუძველზე (ე.ი. საპასუხო შეღვათების მიღების გარეშე) აადვილებს მათი საქონლის შეღწევას განვითრებული ქვეყნების ბაზარზე, ზრდის მის კონკურენტუნარიანობას და ეხმარება განვითარებად ქვეყნებს თავიანთი საექსპორტო წარმოების განვითარებაში. ამ გზით GSP ხელს უწყობს განვითარებადი ქვეყნების ინდუსტრიალიზაციას, მათი ექსპორტის მოცულობისა და მისგან მიღებული შემოსალის ზრდას.
evrokavSiris preferenciaTa sistema 3 nawilad SegviZlia dayoT
1. ZiriTadi sqema GSP2. specialuri sqema mdgradi ganviTarebisa da efeqtiani
mmarTvelobisTvis GSP+3. specialuri sqema naklebad ganviTarebuli qveynebisTvis “
yvelaferi iaraRis garda”
evrokavSiris ZiriTadi GSP sqema evrokavSiri vmo mxolod 9 qveyanasTansargeblobs MFN reJimiT.(avstralia, kanada, taivanis sabaJo teritoriis garkveuli nawili, honkongi,CineTi, iaponia, korea, axali zelandia, singapuri, aSS ) romelTa wilievrokavSiris importis 30% -s Seadgens.
evrokavSiris ZiriTadi GSP sqemiT sargeblobs msofilos 176 qveyana;• ubaJo an Semcirebuli tarifiT evrokavSiris bazarze daiSveba 6244
dasaxelebis produqcia;• saqoneli dayofilia 2 kategoriad: “mgrZnobiare” da “
aramgrZnobiare”
•
evrokavSiris ZiriTadi GSP sqema –Ppraqtikuli magaliTebi
mrZnobiare” kategoria, edvaloruli gadasaxadi.
evrokavSiris ZiriTadi GSP sqema –Ppraqtikuli magaliTebi
`mgrZnobiare” kategoria, specifikuri gadasaxadi..
evrokavSiris ZiriTadi GSP sqema –Ppraqtikuli magaliTebi
`mgrZnobiare” kategoria, specifikuri da advaloruli gadasaxadi
CN kodi Pproduqtis
aRwriloba
MFN
ganakveTi
tarifis
Semcireba
GSP
ganakveTi
190240900
0
xorbali, sxva
6.4% +9.7
evro/100 kg
3.5%
advalorlganakveTz
e
2.9% +9.7 evro/100k
evrokavSiris ZiriTadi GSP sqema –Ppraqtikuli magaliTebi
`mgrZnobiare” kategoria, “minimaluri”da “maqsimaluri” dabegvris zRvariT
CN kodi produqtis aRwriloba
MFN ganakveT
i
TarifisSemcireb
a
GSPganakveTi
2401101000
`Tambaqo
(aragamSrali,virjiniuli tipis)”
18.4% minimum 22evro/100kg
maqsimum 24
evro/100kg
3.50%
14.9%maqsimu
m24evro/
100kKminimalzRavri moxsnilia
evrokavSiris GSP+ sqema
ra aris saWiro sqemaSi CarTvisaTvis
ganviTarebadma qveyanam unda moaxdinos Semdegi konvenciebis ratificireba da danergva:16 konvencia adamianis uflebebis Sesaxeb 11 konvencia- garemos dacvisa da swori menejmentis Sesaxeb
evrokavSiris GSP-iT xuT umsxviles seqtorSi ganxorcielebuli importis moculoba Seadgendes GSP-iT ganxorcielebuli importis saerTo moculobis 75 %-ze mets;
GSP-iT am qveynidan importi Seadgendes evrokavSiris mier GSP-iT ganxorcielebuli importis saerTo moculobis araumetes 1%.
evrokavSiris GSP-iT xuT umsxviles seqtorSi ganxorcielebuli importis moculoba Seadgendes GSP-iT ganxorcielebuli importis saerTo moculobis 75 %-ze mets;
GSP-iT am qveynidan importi Seadgendes evrokavSiris mier GSP-iT ganxorcielebuli importis saerTo moculobis araumetes 1%.
aseve
GSP+ beneficiari qveynebi: bolivia, kolumbia, ekvadori, saqarTvelo, gvatemala, honderasi, Sri-lanka, monRoleTi, nikaragua, , peru, paragvai, el salvadori, venesuela. somxeTi, azerbaijani, kosta rika
7200 dasaxelebis saqoneli ubaJo
daSvebiT evrokavSiris
baarze
specialuri sqema naklebad ganviTarebuli qveynebisTvis “ yvelaferi iaraRis garda”
sqemiT sargeblobs 49 msoflios uRaribesi qveyanayvela produqti iaraRis da amuniciis garda sargeblobs ubaJo daSvebiT evrokavSiris bazarzemaT ar exebaT aranairi qvotebi
Mmxolod sasoflo-sameurneo produqciis 3 saxeoba ar eqceva dauyovnebeli liberalizaciis farglebSi : banani, (standartuli tarifi yovel wels 20 % mcirdeba) Saqari (qvota 15% izrdeba yovelwliurad) da brinji. (qvota 15 % izrdeba yovelwliurad)
mimdinare statistika 2009 weli
mTlianma GSP prefereniulma importma Seadgina 58.6 miliardi evro
qveyana
importi evrokavSiris bazarzemiliardi evro
indoeTi 11.7brazilia 4.4tailandi 4.2bangladeSi 3.6vietnami 3.2indonezia 3.06malaizia 2.7oakistani 2.6ukraina 2.2
produqcia
importi evrokavSiris bazarzemiliardi evro
teqstili da tansacmeli 13.1mineraluri produqtebi 5.8platmasi da rezinebi 4.5metalebi 3.8fexsacmeli 3.6cxovelebi dacxoveluri warmoSobis produqtebi 3.5
E*evrostatis monacemebi,, http://ec.europa.eu/trade/issues/global/gsp /index_en.htm
ZiriTadi beneficiari qveynebi da msxvili seqtorebi*
ZiriTadi sqema GSP ( 45 %) 49.4 miliardi evroGSP + (70%) 4.9 miliardi evro"yvelaferi iaraRis garda" (47%) 4.3 miliardi evro
Ggraduirebis meqanizmi
• seqtorebi, romelTa mimarTac gamoiyeneba `graduirebis” meqanizmi, ganisazRvreba “qveynis ganviTarebis indeqsis~ da mocemul seqtorSi `fardobiTi specializaciis indeqsis~ kombinirebuli gamoyenebiT.
• ganviTarebis indeqsi” (Kd) gamoiTvleba formuliT:
• Kd = { log [ (Yi / POPi) / ( Yeu / POPeu )] + log ( Xi / Xeu ) } : 2
• sadac:• Yi —- beneficiari qveynis wliuri Semosavalia; • Yeu —- evrokavSiris wliuri Semosavali;• POPi - beneficiari qveynis mosaxleobis raodenoba;• POPeu—- evrokavSiris mosaxleobis raodenoba;• Xi - beneficiari qveynis samrewvelo eqsportis wliuri moculoba;• Xeu—- evrokavSiris samrewvelo eqsportis wliuri moculoba.
Qqveynis specializaciis indeqsi ganisazRvreba ori maCveneblis SefardebiT, erTi -warmoadgens evrokavSirSi mocemuli seqtoris importirebul saqonelSi beneficiari qveynis wils, xolo meore- amave qveynis wili evrokavSiris mTlian importSi beneficiari qveynebidan.
evrokavSiris GSP sqemis gamoyeneba
etapi 1dadgindes produqciis sasaqonlo kodi, (aucilebelia zustad dadgindes evrokavSirSi saeqsporto produqciis sasaqonlo kodi (sasaqonlo poziciis 8-niSna kodi harmoni ze buli sistemis bazaze
etapi 2Semowmdes konkretul produqciaze preferenciebis gavrceleba.
Semowmdes, SesaZlebelia Tu ara Tqvenma saeqsporto produq ciam isargeblos preferenciebiT, evrokavSiris GSP-s sqemis CarCoebSi da romel kategorias miekuTvneba es produqcia (mgrZrnobiarea Tu aramgrZnobiare).
etapi 3uzrunvelyofil iqnes warmoSobis kriteriumebis dacva.
unda uzrunvelyoT, rom Tqveni produqcia pasuxobdes evrokavSiris GSP-iT dawesebul warmoSobis kriteri umebs (GSPP-is yoveli sqema iTvaliswinebs Tavis warmoSobis kriteriumebs).
etapi 4Semowmdes gadatvirTvis pirobebi.
uzrunvelyofil unda iqnas GSP-is sqemiT gansazRvruli transportirebis pirobebis Sesruleba.
etapi 5momzaddes dokumentaluri dadastureba. momzaddes GSP-is sqemiT gaTvaliswinebuli yvela aucilebeli dokumenti.
gmadlobT
yuradRebisaTvis