»ÃШÓà ×͹ àÁÉÒ¹ 2554
Editor‘s Talk
ธรกจบรการ Services Sector นบวามบทบาทสำคญตอเศรษฐกจของประเทศไทยเปน อยางมาก (จากขอมลธรกจบรการhttp://service.thaitrade.com) มสดสวนรอยละ 47.74 ของ ผลตภณฑมวลรวมในประเทศไทย (Gross Domestic Product-GDP) คดเปนมลคา 3.73 ลานบาท สาขาบรการทมบทบาทมากทสดไดแกสาขาคาสงคาปลกสาขาโรงแรมและภตตาคารสาขาการศกษาสาขาการเงนการธนาคารสาขากอสรางการคาสงหารมทรพยสาขาบรการสขภาพเปนตนศนยเทคโน โลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต หรอเนคเทค องคกรหลกของประเทศดานการวจยและ พฒนาเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอร มเปาหมายทจะนำผลงานวจยพฒนาของศนยฯ มา ตอบสนองการพฒนาธรกจบรการในรปแบบ Smart Service โดยตวอยางของผลงานทเหนเปน รปธรรมในการนำเทคโนโลยของเนคเทคไปตอยอดในรปแบบตางๆ อาท วาจา เวอรชน 6.0 ไดเรม ปรากฏใหสาธารณชนไดนำไปประโยชนแลว
ทผานมามหนวยงานภาครฐและภาคเอกชนนำ “วาจา เวอรชน 6.0” ไปใหบรการใน องคกรของตนในรปแบบทหลากหลาย อาท คณะแพทยศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลยใชระบบ ตดตามดแลผปวยเบาหวานผานโทรศพทมอถอโดยผปวยและแพทยสามารถกำหนดเวลาในการตดตาม ผลการรกษาและการดแลสขภาพตนเอง, โรงพยาบาลเทศบาลเชยงใหมนำไปประกอบใชในระบบเรยก ควผปวยในโรงพยาบาลดวยการขานชอนามสกล, มหาวทยาลยรามคำแหง นำไปใชในการสราง e-Learning content สำหรบการเรยนการสอน, โรงพยาบาลศรราช นำไปใชในการชวยใหผปวยทมปญหาในการออกเสยง สามารถสอสารกบผคนไดดวยการใชเสยงสงเคราะหทเรยก ชอวา ICUTalk, สถาบนเทคโนโลยนานาชาตสรนธร ใชเปนซอฟตแวรททำงานบนเครองโทรศพทมอถอแบบ Windows Mobile เพอใชสรางเสยงสงเคราะหจากขอความตางๆ บนเครอง เชน อานอเมลแสดงเสยงตวเลขปมกด เรยกชอวา pTalk ปจจบนถกบรรจอยในเครองโทรศพมอถอทมหาวทยาลย ธรรมศาสตร จดสรรไวสำหรบอำนวยความสะดวกในการใชชวตของนกศกษาทบกพรองทางสายตาเปนตน
วาจา เวอรชน 6.0 มคณสมบตอยางไร การออกแบบใหมสถาปตยซอฟตแวรทม API ทนำไปตอยอดในการประยกตใชงานไดอยางหลากหลาย ตอบสนองกบ Technology Trend และBusinessTrendทจะเกดในอนาคตทงCloudComputing,WebServiceและX-as-a-Services ทกคำถามทเกดขนทานสามารถตดตามคำตอบเหลานไดในสารเนคเทคฉบบน
บรรณาธการ
2 ประจำเดอน เมษายน 2554
Contents
Interviewดร. ชย วฒววฒนชยระบบสงเคราะหเสยงพดภาษาไทย วาจา 6.0 3
Showcaseวาจา ระบบสงเคราะหเสยงพดภาษาไทยคณภาพสง 6
Tech Trendเทคโนโลยสงเคราะหเสยงพด Text - to - speech systhesis สำหรบ VAJATM 6.0 12
3การสงเคราะหเสยงพดดวย VAJA 6.0
Interview
วาจา เปนระบบสงเคราะหเสยงพดภาษาไทยพฒนาโดย หองปฏบตการวจยเทคโนโลยเสยง (Language and Semantic Technology Laboratory) หรอเรยกยอๆ วา LST ซงมผลงานวจยและพฒนาเทคโนโลยทเกยวของกบ ภาษาของมนษยในรปแบบเสยงและภาษาเขยนทเราใชใน การตดตอสอสารของมนษยทำใหการประมวลผลภาษามความนาสนใจ และผลลพธจาการวจยนสามารถนำไป ประยกตใชในงานตางๆ ไดอยางกวางขวางอยางเชน ลด ชองวางในการสอสารตางภาษาและเพมประสทธภาพใน การเขาถงขอมลขาวสารไดอยางทวถง
กวาจะมาเปนผลงานวจยในเวอรชนลาสด6.0ทมการเปด
ตวไปอยางเปนทางการแลวนนเสนทางการพฒนาของวาจาเรมตนจาก
เรามความเกงทางดานเทคโนโลยทเกยวของกบภาษา เราจงพฒนา
ซอฟตแวรสงเคราะหเสยงพดภาษาไทยขนมาวาจาเวอรชน2.0เปน
รนแรกทเปดตวเมอป 2543 ประสบความสำเรจในระดบหนง ซง
พสจนใหเหนความเปนไปไดในการใชคอมพวเตอรอานขอความใดๆใน
ภาษาไทยได แตเสยงยงคลายหนยนต ไมเปนทนยมเทาใดนก จงได
มการพฒนาตออก4ปตอมาจงเปดตววาจาเวอรชน3.0ผลการวจย
ใหเสยงสงเคราะหเปนธรรมชาตเปนมากขน แตกยงพบปญหาความ
ผดพลาดของการวเคราะหคำอาน แมจะพยายามปรบปรงระบบเปน
เวอรชน 5.0 ในป 2551 แลวกตาม แตกยงคงไมไดรบความสนใจ
บทสมภาษณ ดร.ชย วฒววฒนชย หวหนาหองปฏบตการวจยเทคโนโลยเสยง
ระบบสงเคราะหเสยงพดภาษาไทย วาจา เวอรชน 6.0
4 ประจำเดอน เมษายน 2554
เทาทควร จนกระทงลาสดในป 2553 เนคเทคประสบความสำเรจในการพฒนา “วาจา
เวอรชน6.0”อยางมาก
ความสำเรจของเวอรชนลาสดน ทบอกกบตวเองวา “เราทำมนไดแลว” กคอ
ทมเราทมเท พฒนาการทำงานกนอยางหนก วเคราะห สงเคราะห แกขอผดพลาด
ทเกดขน และพฒนาใหดกวาเดม จากการออกเสยงแขงกระดางคลายหนยนต เสยง
กระตกบรเวณรอยตอของหนวยเสยงใน“วาจา เวอรชน6.0” เราใชเทคโนโลยใหมทบบ
อดฐานขอมลเสยงขนาดใหญเปนแบบจำลองทางสถตในการสงเคราะหเสยง แบบจำลอง
นจะสามารถผลตเสยงไดราบเรยบไมเกดการสะดดเหมอนเวอรชนกอนๆ อกทงสามารถ
ปรบคาตางๆในเนอเสยงเชนเสยงสงตำเสยงสนยาวไดสะดวกขนมากดวยทำใหคณภาพ
เสยงทไดมความเปนธรรมชาตใกลเคยงกบเสยงพดของมนษย
มการทดสอบหรอนำไปใชงานจากหนวยงานทงรฐและเอกชน ในหลายรปแบบ
ทงทตดตอเขามาขอใชจากสอทเผยแพรออกไป และเปนความรวมมอในหนวยงานรฐฯ
ดวยกนปจจบนยงเปนการบรการฟรในทกรปแบบ
ดร.ชยวฒววฒนชยกลาววาขณะนพรอมแลวทจะเปดตลาดบรการแกผทสนใจ
เตมตว ผมตองบอกกอนวา สมยกอนมทมดานนนอย ปจจบนเรามนกวจยทมความร
ความเชยวชาญ กลบมาจากตางประเทศ กลบมาชวยกนสรางงานวจยและพฒนามากขน
ตอนนพรอมเปดเตมรปแบบเพราะมพนธมตรทางการวจยชวยสนบสนนและเดนไปพรอมๆ
กบเรา โจทยจากการวจยมาจากทานทนำไปใชงานการตอยอดงานวจยในอนาคต เราจะ
พฒนาใหมการใส expressiveness ทจะทำใหเวลาอานแสดงอารมณ ความรสกจะ
มการอานแบบbilingualสวนนทำเสรจแลวและ13ปของวาจาเราพบวาสวทช.ยค
ใหมกำลงถายทอดเทคโนโลยออกสตลาดซงจะมผลงานหลายชนออกตามมา“ดใจทงาน
วจยเปนประโยชนตอ สงคม”ครบ
“เราทำมนไดแลว”
กคอ ทมเราทมเท
พฒนาการทำงาน
กนอยางหนก
วเคราะห
สงเคราะห
แกขอผดพลาด
ใหดกวาเดม
4 ประจำเดอน เมษายน 2554
5การสงเคราะหเสยงพดดวย VAJA 6.0
ผศ.ดร.นายแพทย วโรจน เจยมจรสรงษ ผชวยคณะบดฝายสรางเสรมสขภาพ โรงพยาบาลจฬา
เลาวา “ปจจบนมโรคเรอรงทเกดมากขน ผทไดรบการ
รกษาตองไดรบการดแลอยางตอเนอง ทก 3 เดอน
ตองมการนดหมายวาจาถกนำมาชวยในเรองการตดตาม
ในการดแลผปวยผานโทรศพทอตโนมต ปจจบนมผใช
ประมาณรอยกวาคนภายในระยะเวลาไมกเดอน”
“ ม.ราม เปนตลาดวชา มผเรยน
หลากหลายตงแตpre-degreeตำกวา
อดมศกษา จนถงอาวโส มผเรยนจาก
หลายแหงทวโลก มใหดาวนโหลดฟร ท
ได เขามาใชงานวาจากเพราะเราเหน
จากการแถลงขาวจงไดตดตอมาขอใชซง
เนคเทคกยนดใหเราใชปจจบนทำหนงสอ
เสยงไปไดแลวกวา 30 เลม” คณณฐกจ
สนธย ตวแทนศนยบรการเทคโนโลยสาร
สนเทศมหาวทยาลยรามคำแหงกลาว
คณมรกต กลธรรมโยธน กรรมการบรษทอนเทอรเนต
ประเทศไทย จำกด (มหาชน) ผใหบรการ internet provider
ไดนำไปใชเสรมสรางความแขงแกรง สรางความมนใจในธรกจ
บรการหรอนำไปสรางมลคาอนๆเชนระบบการอานขาวจากสอ
สงพมพทงออฟไลนและออนไลนเปนควาามสามารถทมอยหลาก
หลายซงนบเปนนวตกรรมทสรางผลกระทบในเชงธรกจ
“
“
“
“
“
ทศนะจากผใช Vaja 6.0
“
5การสงเคราะหเสยงพดดวย VAJA 6.0
6 ประจำเดอน เมษายน 2554
Showcase
วาจา (VAJATM) เปนระบบสงเคราะหเสยงพดภาษาไทย ของเนคเทค ซงใชระยะเวลา บนเสนทางการพฒนาทยาวนานกวา 10 ป จนมาถงเวอรชนลาสด 6.0 ถอเปนความสำเรจ สำหรบวงการวจยและพฒนาทางดานภาษาทมผนำไปใชงานแลวสรางมลคาและโอกาสให เชงธรกจ
“วาจา เวอรชน 6.0” ประกอบดวยสวนวเคราะหขอความ (Text analyzer) มระบบแบงคำอตโนมตท
ไดรบการพฒนาลาสด สามารถสรางเสยงพดไดครอบคลมคำในภาษาไทย เนองจากมสวนวเคราะหคำอานทสามารถ
วเคราะหไดแมแตคำทไมปรากฏในพจนานกรมสวนทำนายสทสมพนธ(Prosodyprediction)ทชวยในการวเคราะห
ขอบเขตของวล และการทำนายความยาวของหนวยเสยง ทำใหเสยงสงเคราะหมความเปนธรรมชาตดงเชนเสยง
พดของคน
คณสมบตเดนของวาจา เวอรชน 6.0
1. สรางเสยงไดราบเรยบไมเกดการสะดดดวย การใชแบบจำลองเสยงทางสถต 2.คณภาพเสยงไดคะแนน3.7จากคะแนนเตม5 จากผฟงกลมตวอยาง 3.วเคราะหคำอานของขอความภาษาไทยได ถกตองเกน90% 4.มพจนานกรมสำหรบวเคราะหคำอานภาษา องกฤษจำนวน10,000คำ 5.สามารถเพมคำและคำอานทตองการได
ระบบสงเคราะหเสยงพดภาษาไทยคณภาพสง
“วาจา”
7การสงเคราะหเสยงพดดวย VAJA 6.0
ดวยคณสมบตของวาจาเวอรชนน จงมการเปด
บรการใหทดลองใชในสองรปแบบ คอ ผานเวบเซอรวส และ
การนำซอฟตแวรไปตดตงเอง เปน stand alone หรอ
เรยกวา วาจา 6.0 Home Edition ภายใตชอ “เจรจา”
(jRaja)เปดใหทดลองใชไดฟรสำหรบการใชงานสวนตวสำหรบ
ผทตองการฟงกชนการทำงานขนสง เชน การเรยกใชงานผาน
API การใชงานผานเวบบรการ การเพมคำเฉพาะ เชน ชอ
บคคลพรอมทงกำหนดคำอานไดอยางอสระเพอใหซอฟตแวร
สามารถแปลงขอความเปนเสยงพดไดตรงกบความตองการ
ของผใช
บรการสาธารณะ
นอกจากนวาจายงมแอปพลเคชนทเปดเปนบรการ สาธารณะดวย คอ VIS ระบบบรการขอมลขาวสารดวยเสยงพด ซงไดแก บรการตอบรบโทรศพทอตโนมตสำหรบ รายงานขอมลจราจรหรอTVISระบบบรการอานขาวอตโนมต ผานเวบไซตและโทรศพท หรอ NVIS, PostVoice บรการโพสตเสยงพดบนsocialnetworkเชนfacebook,twitter
เปนตน
บรการทมาจากระบบสงเคราะหเสยงพด (vaja 6.0) เปนระบบประยกตทสรางขนเปนบรการ
สาธารณะใหผใชภายนอกไดทดสอบใชงาน ไดแก
การดแลของ Intelligent Transporta-
tionAssociationThailand(ITSThai-
land)นำขอมลสภาพจราจรมาสรปความ
ตอบกลบใหผใชฟงดวยเสยงสงเคราะห
TVIS ไดรบความสนใจจาก
ภาครฐและเอกชนหลงจากใหบรการมา
ระยะหนง โดยเฉพาะอยางยงไดมการ
พฒนาตามคำรองขอเพอใชเปนชองทาง
หนงทประชาชนจะเขาถงขาวสารใน
สถานการณฉกเฉน เชน ใชในการให
ขอมลสภาพจราจรยานราชประสงคใน
ชวงการชมนมทางการเมองเมอเดอนเมษายน 2553 และใช
ในการใหขอมลขาวสารตางๆ ทเกยวของกบสถานการณ
นำทวมใหญในเดอนตลาคม2553
ระบบตอบรบอตโนมตสำหรบการรายงานสภาพจราจร (TVIS)
เปนบรการตอบรบโทรศพทอตโนมตสำหรบรายงาน
ขอมลสภาพจราจร โดยใหผใชโทรหมายเลข 02-565-7007
และพดชอถนนทตองการทราบขอมล ระบบจะแปลงเสยง
พดเปนขอความอตโนมตและไปดงขอมลมาจาก http://
traffic.thai.net ซงเปนบรการขอมลสภาพจราจรภายใต
1) TVIS: Traffic Voice Information Service
8 ประจำเดอน เมษายน 2554
นอกเหนอจากการใหบรการผานทาง IVR แลว NVIS
ยงถกพฒนาใหทำงานไดในอกหลายรปแบบเชน เปนซอฟตแวร
สำเรจรปทตดตงบนเครองคอมพวเตอรพซ ซงจะรบขอมลเสยง
จากเครองแมขายอานขาวใหผใชคอมพวเตอรฟงไดตลอดเวลา
และ Real-time ระบบ NVIS ยงใหบรการผาน Web client
ทสามารถทำงานไดบน Browser ทสนบสนน Flash ดงนน
การเรยกใชงานบนโทรศพทมอถอประเภท Android ทม
Browserดงกลาวกสามารถทำไดนอกจากนเนคเทคยงอยระหวาง
การพฒนาNVIS เปนMobileApplicationบน iPhoneซง
จะเพมความสะดวกสบายในการรบฟงขาวสารผานเครอขาย
อนเทอรเนตบนโทรศพทมอถอ
3) POSTVOICE: Social Network Voice Posting Service
เปนบรการสำหรบผใชในกลมSocialNetworkประเภทFacebookและ
Twitter สงเสยงได รบฟงขอความทเขามาแทนการอานขอความ จะเปนประโยชน
ในการตดตามขอมลในบางสถานการณอานไดไมสะดวกนก นอกจากนในการโพสต
ขอความดวยการพมพในหลายสถานการณกทำไดยากเชนในระหวางขบรถระบบ
ประยกตใหมลาสดทเนคเทคไดทดสอบพฒนาขนชอวา POSTVOICE เปนบรการ
โพสตเสยงพดบน Facebookหรอ Twitter ของผใช ซงวธการโพสตเสยงทำได 2
แบบคอ
ก.พมพขอความบนเวบไซตของPOSTVOICEและระบบจะแปลงขอความ
เปนเสยงพดดวยวาจาเวอรชน6.0นำลงกของไฟลเสยงทไดไปโพสตบนFacebook
หรอTwitterอตโนมต
2) NVIS: News Voice Information Service
เปนระบบอานขาวอตโนมต ทใชระบบสงเคราะหเสยงพด
วาจา เวอรชน6.0มคณภาพเสยงดเพยงพอสำหรบการอาน
ขอมลขาวสารใดๆ NVIS จงเปนนวตกรรมทเนคเทคสรางขน
เพอเพมชองทางในการรบขาวสารแบบ Real-time นอกเหนอ
ไปจากการอานขาวผานอนเทอรเนต หรอรบขาวผาน SMS
บนโทรศพทมอถอNVISเปนระบบอตโนมตทรบRSSfeed
ขอความขาวสน จากแหลงขาวตางๆ เชน MCOT ASTV
TPBSและCH7มาแปลงเปนเสยงพดใหบรการผใชทโทรศพท
เขามาทางหมายเลข 02-565-7008 ผใชสามารถเลอกแหลง
ขาวทตองการ เลอกหมวดขาวทแบงไวแลวตามชนดของ
Feedขาวทไดรบมาและรบฟงเสยงอานขาวสนนนๆได
9การสงเคราะหเสยงพดดวย VAJA 6.0
ข.โทรเขามาทหมายเลข02-524-9222และพดขอความ
ทตองการโพสตระบบจะนำไฟลเสยงทบนทกไดไปโพสตบน
FacebookหรอTwitterของผใชโดยอตโนมตการโพสตขอความ
เสยงผาน IVR ในรปแบบทสองน สามารถประยกตใชในสถาน-
การณฉกเฉนทผใชอาจไมสามารถเชอมตออนเทอรเนตแตยง
สามารถใชเครอขายโทรศพทได ระบบ POSTVOICE เปดให
ทดสอบใชงานเปนบรการสาธารณะ
ISAY เปนบรการพนฐานสำหรบการสงเคราะหเสยงพดภาษาไทย
ดวยวาจา เวอรชน 6.0 โดยผใชสามารถพมพขอความใดๆ และกดปมเพอ
แปลงขอความเปนเสยงพดสงทเพมเตมพเศษคอในกรณทผใชพมพขอความ
เปนภาษาอนๆทไมใชภาษาไทยระบบจะสามารถตรวจสอบไดวาเปนภาษาใด
และนำไปแปลเปนขอความภาษาไทยดวยGoogleTranslateแลวสงเคราะห
เสยงพดภาษาไทยของขอความทแปลมาได ชวยใหผใชทเปนชาวตางชาต
สามารถสอสารกบคนไทยได ในกรณทระบบไมสามารถตรวจสอบไดวาเปน
ภาษาใดหรอGoogleTranslateไมรองรบภาษานนๆจะไมสามารถแปลและ
ไมมเอาตพตเสยงภาษาไทยเกดขน
นอกจากน ยงมผลตภณฑขางเคยงทตอบสนอง
การใชงานจรงอกเปนซอฟตแวรสำหรบแปลงเสยงพดเปน
เปนขอความ หรอทเรยกวา “iSpeech” และ ระบบ
ตอบรบโทรศพท หรอ “IAGENT” หรอทเรยกวา Call
center ระบบนเปนนวตกรรมทมมลคา ตอบสนองความ
ตองการของผใชไดหลากหลาย
ภาพการทำงานของ ISAY
4) ISAY: Text-to-Thai Speech Translation Service
10 ประจำเดอน เมษายน 2554
ในระยะ 1 ปทผานมา มผสนใจทงจากภาครฐและ
เอกชน เขามาตดตอเพอนำระบบไปทดสอบใชงาน ตลอดจน
นำไปพฒนาตอยอด เปนระบบบรการในหลายดานตวอยาง
การนำไปใชงาน ไดแก
ดานการแพทยและสาธารณสข
โรงพยาบาลจฬาลงกรณ สภากาชาดไทย รวมกบเนคเทค
พฒนาระบบตดตามดแลผปวยเบาหวานผานโทรศพทมอถอ เปน
ลกษณะการนำไปใชเปนระบบตดตามดแลผปวย โดยผปวยและแพทย
สามารถกำหนดเวลาในการตดตามผลการรกษาและการดแลสขภาพ
ตนเอง เมอถงเวลาทกำหนด ระบบจะโทรออกไปยงผปวยเพอให
ผปวยตอบแบบสอบถามดวยการกดปม พรอมทงแนะนำการดแล
ตนเองทเหมาะสม เนอหาคำถามและคำตอบจะออกแบบไวโดยคณะ
แพทย เมอไดผลการตอบแบบสอบถาม ระบบจะสรปผลแสดงตอ
แพทยประจำผปวยนนรวมทงแจงเตอนโดยทนทหากพบปญหารนแรง
ในขณะทชดคำถามอาจมการเปลยนแปลงไดตามลกษณะผปวยและ
ตามระยะเวลาทแตกตางกน การใชระบบสงเคราะหเสยงพด วาจา
เวอรชน 6.0 จะชวยลดภาระในการสรางระบบอตโนมตได ปจจบน
ระบบนอยระหวางการทดสอบกบผปวยอาสาสมคร
ผงการทำงานของระบบตดตามดแลผปวยเบาหวาน
ผานโทรศพทมอถอ
นอกจากนโรงพยาบาลเทศบาลเชยงใหม ไดนำระบบ
สงเคราะหเสยงพด วาจา เวอรชน 6.0 ไปประกอบใชในระบบเรยก
ควผปวยในโรงพยาบาล ชวยใหสามารถเรยกควดวยการขานชอ-
นามสกลเพมเตมจากเพยงประกาศหมายเลขควเทานนระบบประยกต
การนำไปใชงาน
พดวาจาเวอรชน6.0ปจจบน
ซอฟตแวร pTalk ถกบรรจ
อยในเครองโทรศพทมอถอ
ทมหาวทยาลยธรรมศาสตร
จดสรรไวสำหรบอำนวยความ
สะดวกในการใช ช ว ตของ
นกศกษาทบกพรองทางสายตา
นกำลงไดรบความสนใจจากสำนกงานสาธาณสขเชยงใหมเพอ
นำไปขยายใชงานในอกหลายโรงพยาบาลในภาคเหนอ
ดานการศกษา มหาวทยาลยรามคำแหงนำ วาจา เวอรชน 6.0 ไป
ใชในการสรางเนอหาe-Learningสำหรบการเรยนการสอน
ดานคนพการ เปนเครองมอทชวยอำนวยความสะดวกสำหรบ ผดอยโอกาส โดยเฉพาะผพการทางสายตารวมถงผบกพรอง ทางการเรยนร (LearningDisability, LD) ซงมความจำเปน ตองใชเสยงชวยในการตดตอสอสาร วาจา เวอรชน 6.0 ถกนำไปใชประกอบในซอฟตแวรประยกตจำนวนหนง ไดแกโปรแกรมคนหาคำศพทไทย โปรแกรมชวยสะกดคำไทย ซง นอกจากจะแสดงรายการคำบนหนาจอแลวยงแสดงเสยงอาน คำศพทดวยชวยใหผบกพรองทางการเรยนรสามารถเขาใจคำศพทไดดขนรายละเอยดเพมเตมดไดทhttp://www.ldtha-icommunity.com
ICU Talkเปนโปรแกรมคอมพวเตอรทชวยใหผปวย ทมปญหาในการออกเสยง สามารถสอสารกบผคนไดดวยการ ใชเสยงสงเคราะหทไดจากวาจาทประกอบอยในโปรแกรม ปจจบนไดทดสอบใชงานอยทโรงพยาบาลศรราช
pTalk ซอฟตแวรททำงานบนเครองโทรศพทมอถอ แบบ Windows Mobile ใชสรางเสยงสงเคราะหจาก ขอความตางๆบนเครองเชนอานอเมลแสดงเสยงตวเลขปมกดเปนตน pTalk เปนความรวมมอระหวางเนคเทคกบสถาบน เทคโนโลยนานาชาตสรนธรมหาวทยาลยธรรมศาสตร โดยใช
องคความรและทรพยากรบางสวนจากระบบสงเคราะหเสยง
11การสงเคราะหเสยงพดดวย VAJA 6.0
ดานโทรคมนาคม
ตลาดทางดานโทรคมนาคมเปนตลาดใหญทสดของ
การใชงานระบบสงเคราะหเสยงพด คอใชในระบบ IVR หรอ
Call center เพอใหขอมลทมเปลยนแปลง Real-time อยเสมอ
ศนยประชมแหงชาตสรกต ไดนำซอฟตแวรไปใชในการรายงาน
สภาพจราจร รวมทงใหขอมลการแสดงทมในศนยฯ นอกจากน
เนคเทคไดนำมาใชในระบบตอบรบโทรศพทอตโนมต (NECTEC
Call Center) ทหมายเลข 02-524-9200 เพอใหขอมลงานวจย
และพฒนาตลอดจนขอมลองคกร
ดานสอสารมวลชนและดานบรการขอมลขาวสารสาธารณะ
ประโยชนอกประการหนงของระบบสงเคราะหเสยงพด
คอ การใหขอมลขาวสารดวยเสยงพด ตวอยางการนำไปใชงาน
ไดแก หนงสอพมพผจดการออนไลน และเดอะเนชน ไดเคย
ทดสอบเชอมตอWebserviceเพอเรยกใชบรการวาจา6.0โดยสง
เนอหาขาวทแสดงบนเวบไซตมาแปลงเปนเสยงพดใหผใชสามารถ
คลกเพอรบฟงขาวได นอกจากน กรมสรรพากรไดประยกตใชใน
ลกษณะเดยวกน คอนอกจากใหขอมลขาวตางๆ ของกรมดวย
ขอความแลวยงมคลปเสยงใหผใชสามารถกดเพอฟงแทนการอานได
ตดตอ/ปรกษา
ฝายพฒนาธรกจและทอดเทคโนโลยศนยเทคโนโลย
อเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต(เนคเทค)
NECTEC CallCenter 02-524-9200 ตดตอ
โดยตรงไดท คณสธาทพย เกรยงโรจนกล โทร :
02-564-6900 ตอ 2348 คณจราภา ศรไสย ตอ
2334 หรอรายละเอยดงานวจยไดท : http://
www.hlt.nectec.or.th, http://vaja.nectec.
or.th
12 ประจำเดอน เมษายน 2554
TechTrend
เทคโนโลยสงเคราะหเสยงพดText-to-speech synthesisสำหรบ VAJATM 6.0
sawasdee
เทคโนโลยสงเคราะหเสยงพด เปนเทคโนโลยทสามารถ
สรางเสยงคำพดใดๆ ไดตามความตองการ ซงในการใชงานสวนใหญ
จะตองใชงานรวมกบเทคโนโลยดานการประมวลผลภาษา (Lan-
guage Processing Technology) ทำใหไดเทคโนโลยสงเคราะห
เสยงจากขอความ (Text-to-Speech Synthesis: TTS) ซงเปน
เทคโนโลยประเภทปญญาประดษฐ ทชวยแปลงขอความอนพตเปน
เสยงพดหรอเสยงอานไดโดยอตโนมต สามารถนำไปประยกตใชกบ
ขอความภาษาไทย เพอหาวธอานขอความแลวแปลงขอความจาก
ตวหนงสอภาษาไทยใหเปนเสยงพดภาษาไทย ซอฟตแวรสงเคราะห
เสยงพดภาษาไทยคณภาพสงสามารถสงเคราะหเสยงพดภาษาไทย
ไดทกคำ เนองจากมสวนวเคราะหคำอานทสามารถวเคราะหได
แมแตคำทไมเคยปรากฏในพจนานกรม นอกจากนผใชสามารถเพม
คำเฉพาะเชนชอบคคล พรอมทงกำหนดคำอานไดอยางอสระ เพอ
ใหซอฟตแวรสามารถแปลงขอความมาเปนเสยงพดไดตรงกบความ
ตองการของผใช นอกจากนยงสามารถสรางเปนซอฟตแวรไลบราร
ทสะดวกสำหรบผนำไปพฒนาตอ
13การสงเคราะหเสยงพดดวย VAJA 6.0
VajaจงเปนการนำเทคโนโลยใหมของTTSทสามารถสงเคราหเสยงไดคลายมนษยยงขนกวาเวอรชนเดมอยางชดเจน ทำใหการคนควาวจยและ พฒนาเทคโนโลยทเกยวของกบภาษาของมนษยในรปแบบเสยงและภาษาเขยน มความสำคญสำหรบการตดตอสอสารของมนษย การประมวลผลภาษาจงม ความนาสนใจอยางยงและผลลพธของการวจยและพฒนานจะสามารถประยก
ตใชในงานตางๆ ไดอยางกวางขวางชวยลดชองวางในการสอสารตางภาษาและ
เพมประสทธภาพในการเขาถงขอมลขาวสารไดอยางทวถงและเทาเทยมการวจย
และพฒนาวทยาการสำหรบการประมวลผลเฉพาะสำหรบภาษาไทย
เทคโนโลยสำหรบ VAJATM 6.0
เทคโนโลยประมวลผลเสยงพด (Speech Processing Technology)
เปนเทคโนโลยซงเกยวกบภาษาในรป
แบบของเสยง ไดแก การรจำเสยงพดภาษาไทย
การสงเคราะหเสยงพดภาษาไทย ซงมจด
มงหมายเนนการทำวจยพนฐานเพอนำไปตอ
ยอดในการพฒนานวตกรรมตางๆในเชงพาณชย
เชนโปรแกรมอานอเมล(MailTalk)เวบบรการ
ขอมลสอสารโดยใชเสยงพด(VIEW)
เทคโนโลยโครงสรางพนฐานสารสนเทศอจฉรยะ (Intelligent Information Infrastructure Technology)
เปนเทคโนโลยดานการวจยและพฒนา
เทคนครวมถงระบบตางๆ ทเกยวของกบเทคโนโลย
สารสนเทศตงแตระบบการจดการฐานขอมล(Data-
baseManagementSystem)ระบบสบคนขอมล
(Information Retrieval System) ไปจนถงการ
วเคราะหฐานขอมลขนาดใหญ (Data Mining)
รวมทงการวจยเพอหาเทคนคตางๆทจะทำใหระบบ
สารสนเทศมความอจฉรยะมากยงขนเชนโครงสราง
สารสนเทศเชงความหมาย (Ontology) และ
การประมวลผลสารสนเทศเชงกราฟก (Information
Visualization)
ทรพยากรภาษาและเครองมอ(Language Resources and Tools)
เปนเทคโนโลยเพอวจยและพฒนาทรพยากร ภาษาทจำเปนสำหรบการวจยและพฒนาเครองมอ
พนฐานตลอดจนเครองมอประยกตทางการประมวล
ผลภาษาและเสยงพด ผลการวจยไดแก คลงขอมล
เสยงพด คลงขอความทไดรบการกำกบอยางเปน
ระบบ และเครองมอพนฐาน เชน ระบบแบงคำ
ภาษาไทย
นอกจากเทคโนโลยท ใชกบวาจาแลว
ยงจำเปนตองมเทคโนโลยอนๆ รวมในการพฒนา
ดวยไดแก
เทคโนโลยประมวลผลขอความ (Text Processing
Technology)
เปนเทคโนโลยเพอวจยและพฒนาการแปลภาษา
เขยนอตโนมตในระดบคำและขอความใหมความถกตองสง
สามารถใชงานไดกบการแปลหลายภาษา ซงเปนการผสม
ผสานวธการแปลในรปแบบตางๆกนทงการใชกฎไวยากรณ
ตวอยาง และสถต นอกจากนยงรวมถงวธการวดประสทธ-
ภาพของระบบแปลภาษา
14 ประจำเดอน เมษายน 2554
1) ระบบรจำเสยงพด “ไอสปช” (ISPEECH)
ไอสปชเปนซอฟตแวรสำหรบแปลงเสยงพดเปน
ขอความ ปจจบนม 2 เวอรชนคอ เวอรชน W 1.5
รองรบเสยงพดคำโดด โดยผใชสามารถสรางชดคำศพทท
ตองการใหระบบรจำไดงายมความถกตองของการรจำเกน
กวา 90%ภายใตสภาวะแวดลอมการใชงานแบบสำนกงาน
และจำนวนคำศพทประมาณ 100 คำ เวอรชน R1.0
รองรบเสยงพดตอเนองเปนประโยค โดยผใชตองกำหนด
ไวยากรณของประโยคทผใชสามารถพดไดเพอความสะดวก
ในการสรางระบบรจำเสยงพดไอสปชถกพฒนาใหบรการ
ทงในเวอรชน Stand-alone และ Web service เชน
เดยวกบระบบวาจาเวอรชน6.0
2) ระบบตอบรบโทรศพท “ไอเอเจนต” (IAGENT)
ประโยชนของการประยกตใชเทคโนโลยสงเคราะหเสยงพด ไดแก
สามารถนำเทคโนโลยสงเคราะหเสยงพดมาแปลงขาวสารอเลกทรอนกสทมปรมาณมากและมการปรบเปลยนตลอดเวลาเชน การสงขาวสารผานขอความเสยง (voicemessage) การรายงานขาวการวเคราะหหน มาเปนเสยงพด เพอใหผรบ ขาวสารไดรบขาวทนทโดยสะดวก
สามารถเผยแพรขาวสารผานเครอขายพนฐานทมอยแลวเชนเครอขายโทรศพทบานโทรศพทมอถอและอนเทอรเนตซงการเผยแพรทางเสยงเปนวธการพนฐานทเขาถงไดทกเครอขายโดยไมตองการอปกรณเพมเตม
ผรบขาวสารสามารถรบขาวสารโดยไมตองละจากกจกรรมททำอย โดยเฉพาะอยางยงในกรณทผรบอยในภาวะทกอใหเกดอนตรายไดเชนขณะขบขรถยนต
สามารถประยกตใชกบอปกรณสอสารอนๆ เชน ผใชบรการสามารถสงขอมลโดยโทรสาร ในขณะทผรบปลายทางสามารถ รบฟงขอความบนเอกสารโดยโทรศพททวไป
การเพมโอกาสใหคนพการเชนโปรแกรมอานขอมลเพอคนตาบอดหรออปกรณชวยพดแทนคนใบ
ใชเทคโนโลยสงเคราะหเสยงพดและเทคโน-
โลยรจำเสยงพด คอระบบตอบรบโทรศพท (Inter-
active Voice Response, IVR) หรอทเรยกวา
คอลลเซนเตอร(Callcenter)มการพฒนาระบบIVR
พนฐานตอยอดมาจากOpen-sourceAsteriskโดย
เพมเตมคณสมบตในการเชอมตอกบวาจาเวอรชน6.0
และ ไอสปช การใชงานในหลายสถานการณม
ความตองการตงระบบอยางเรงดวนเชนตงระบบตอบ
รบโทรศพทในการบรหารจดการภยพบต ไอเอเจนต
จงถกพฒนาในรปแบบเวบ และม User interface
ทสะดวกอยางยงในการสราง และแกไขเนอหาคำถาม
คำตอบทจะแสดงในระบบตวอยางหนาจอการทำงานของ IVR Agent 1.0
e-Magazine Contact Email : [email protected]