NOWE URZĄDZENIA DO
ZWALCZANIA ORGANIZMÓW
SZKODLIWYCH
Stanisław Ignatowicz
SGGW
Katedra Entomologii Stosowanej
Warszawa
1
METODA CHEMICZNA
2
Najpowszechniejsza z metod. Najtańsza.
Możemy gwałtownie ingerować w populację szkodnika i zmniejszać jej liczebność.
Metoda dająca wyrównane efekty.
Metoda bardzo skuteczna, ale …
Polega na stosowaniu środków ochrony roślin
i produktów biobójczych.
POŻEGNALIŚMY DOBRE SUBSTANCJE AKTYWNE
POPULARNYCH PRODUKTÓW BIOBÓJCZYCH
…
Diazinon
Bromek metylu
Chlorpiryfos
DDVP (dichlorfos)
Malation
Metomyl
…
Co robić?
Co zaplanować na
nadchodzące lata? 3
Integrowane metody zwalczania
szkodników
4
Integrowane metody zwalczania szkodników (IPM) polegają na łącznym stosowaniu wszystkich dostępnych metod i sposobów niszczenia szkodników w celu obniżenia ich liczebności w sposób
skuteczny,
ekonomiczny i
bezpieczny dla środowiska i zdrowia ludzi.
Zwalczani
e
Monitorin
g
Zapobiegani
e
NASZĄ REAKCJĄ POWINNO BYĆ
ZIELONE DDD
Żyjemy w czasie szybkich
zmian – musimy
unowocześniać metody
zwalczania szkodników.
Obiekty, w których
przetrzymywana jest
żywność, zmieniają się
szybko.
Potrzeba zmian w metodach
i sposobach zwalczania
szkodników. 5
NOWE URZĄDZENIA I METODY DO
ZWALCZANIA ORGANIZMÓW
SZKODLIWYCH
CRYONITE
VELOXY
SAURUS
THERMONOX
EXOSECT
MOTH
SUPPRESSION
6
CRYONITE
8
Wytwarza „suchy śnieg” CO2 o drobnych cząstkach.
Drobne cząstki „śniegu” wnikają w szczeliny, szpary i inne miejsca, które służą szkodnikom jako kryjówki.
Zapewniają doskonałe wyniki eliminowania szkodników.
ZASTOSOWANIE
9
Pokój hotelowy może być
użytkowany od razu po
zakończeniu zabiegu.
Może być bezpiecznie
stosowany na urządzenia
elektryczne.
ZALETY CRYONITE
10
„Śnieg” z CO2 jest
suchy; wilgoć nie jest
dodawana.
Nie ma pozostałości
substancji
chemicznych.
Nie ma po zabiegu
zapachu od substancji
chemicznych.
CRYONITE
11
Do stosowania w
zakładach przemysłu spożywczego,
domach,
blokach mieszkalnych,
magazynach,
centrach handlowych,
hotelach,
biurach,
szpitalach,
szkołach,
….
THERMONOX
13
Wewnętrzne lub zewnętrzne źródło ciepła.
Właściwe czyszczenie i usuwanie odpadów jest konieczne przed zabiegiem.
Temperatura 50°C (do
56°C) przez 24 godziny Metoda nie wiąże się ze
stosowaniem toksycznych związków.
Nie jest wymagana gazoszczelność pomieszczenia.
THERMONOX W AKCJI
14
Praktyczna
demonstracja metody
we młynie Polskich
Młynów, Białołęka:
temp. początkowa - 18oC;
8,000 m3;
cztery piętra;
okres: 6 – 7 września (48
godz.).
Piętro Grzejniki Wentylatory
Piwnica 8 2
I piętro 8 3
II piętro 5 2
III piętro 5 2
THERMONOX
19
Zabieg z zastosowaniem
HT jest skuteczną
metodą:
temp. 50-55oC utrzymana
przez 10-12 godzin
niszczy wszystkie stadia
szkodników we młynie i
w innych obiektach.
BEDBUG CHASER
21
Przenośny grzejnik do niszczenia owadów wrażliwych na wysoką temperaturę.
Grzejnik bardzo wydajny: dostarcza do 20 kW ciepła z lekkiego (35 kg) i łatwego do obsługi urządzenia.
Urządzenie dostarcza ciepło we wszystkich kierunkach (360°) i zapewnia, że całe pomieszczenie wewnątrz jest szybko i równomiernie nagrzewane.
BEDBUG CHASER
22
Przyspiesza przepływ powietrza jednocześnie w trzech kierunkach, wymuszając cyrkulację powietrza w każdą stronę pomieszczenia.
Urządzenia elektroniczne, meble, tkaniny i inne przedmioty są bezpiecznie poddawane zabiegowi z zastosowaniem systemu BedBug ChaserTM.
MIKROFALE
24
Mikrofale to rodzaj
promieniowania
elektromagnetycznego
o długości fali
pomiędzy
podczerwienią i falami
ultrakrótkimi.
Zaliczane są do fal
radiowych. „SAURUS”
MIKROFALE
25
Promieniowanie mikrofalowe jest pochłaniane przez materię.
Dipole: woda, metanol, octan etylu, kwas octowy.
Jeśli w materiale są dipole, to w wyniku działania pola elektrycznego fali elektromagnetycznej starają się one ustawić zgodnie z kierunkiem i zwrotem tego pola.
TROCHĘ FIZYKI …
Wektor pola elektrycznego zmienia zwrot co pół okresu fali promieniowania.
Dipole zmieniają więc również ustawienie, podążając za polem.
Podczas obrotów uderzają w sąsiadujące z nimi cząsteczki, przekazując im nabytą od promieniowania energię.
Te przekazują ją kolejnym i w ten sposób ciepło rozprzestrzenia się w materiale. 26
ZASTOSOWANIA MIKROFAL
27
suszenie mikrofalowe w przemyśle,
osuszanie budynków;
pomiary wilgotności
kuchenka mikrofalowa do rozmrażania, podgrzewania i gotowania żywności;
Można podgrzewać i
gotować żywność.
Można podgrzewać i
gotować szkodniki.
JAK DZIAŁA?
29
Metoda polega na
ogrzewaniu masy
drewna do
temperatury
wywołującej śmierć
szkodników w wyniku
hipertermii, nie
wpływając przy tym w
żaden sposób na
drewno i otoczenie.
ZALETY
30
Tam, gdzie zwalczanie
szkodników trwa wiele dni,
użytkownicy mogą wracać do
obiektów, domów -
bezpiecznych i wolnych od
substancji chemicznych zaraz
po zakończeniu zabiegu.
Metoda mikrofalowa nie jest
uzależniona od temperatury i
warunków atmosferycznych.
W WARUNKACH BEZTLENOWYCH
40
W środowisku o niskiej
zawartości tlenu: 0.1-0.3%
w czasie około 3 tygodni
giną wszystkie formy
dorosłe, poczwarki,
larwy i jaja owadów.
ŚMIERTELNOŚĆ OWADÓW W ATMOSFERZE
ZAWIERAJĄCEJ 0,4% TLENU I W TEMP. 30OC PO
TYGODNIU (GILBERG, 1989)
41
Gatunek szkodnika Śmiertelność (%)
Mól włosienniczek
Tineola bisselliella 100
Świdrzyk cygarowiec
Lasioderma serricorne 100
Żywiak chlebowiec
Stegobium paniceum 100
Miazgowiec brunatny
Lyctus brunneus 100
Mrzyk
Anthrenus vorax 100
W WARUNKACH BEZTLENOWYCH
42
Przyczyny śmierci
owadów:
brak tlenu,
ciągle otwarte
przetchlinki,
znaczne straty wody i
wysuszenie ciała.
Zamknięta przetchlinka
Owad zamyka przetchlinki, aby
zaoszczędzić wodę.
VELOXY
43
VELOXY
(Very Low OXYgen)
Metoda VELOXY
umożliwia jednoczesną
dezynsekcję licznych i
dużych zbiorów
obiektów muzealnych.
ZASADA
44
Obiekty, w zależności od wielkości, zamykane są po kilka lub kilkanaście w opakowaniu z folii nieprzepuszczającej tlenu.
Wszystkie kolejne opakowania łączone są przy pomocy rurek i zaworów.
Z wnętrza „wypychany” jest tlen do momentu, aż jego stężenie wewnątrz opakowań spadnie do poziomu 0,1% - 0,3%.
VELOXY
45 Po osiągnięciu wymaganego poziomu tlenu, obiekty pozostają
szczelnie zamknięte przez okres 21 dni.
ŚMIERTELNOŚĆ SZKODNIKÓW
46
Śmiertelność owadów w
atmosferze o obniżonej
zawartości tlenu zależy
od
temperatury,
wilgotności względnej i
czasu ekspozycji.
ZALETY METODY VELOXY
47
Dezynsekcja metodą VELOXY stosowana jest 'in situ'.
Aby przeprowadzić skuteczny zabieg dezynsekcji nie trzeba dzieł sztuki i innych obiektów pakować, zabezpieczać, transportować i ubezpieczać.
ZWALCZANIE SZKODNIKÓW W …
wykonanych z drewna (ikony, ramy obrazów, podobrazia drewniane, zabytkowe meble)
starych i zabytkowych księgach
zbiorach archiwalnych
kolekcjach przyrodniczych
wyrobach z wełny
przedmiotach wykonanych ze skóry
trofeach myśliwskich,
wartościowych półproduktach,
wyrobach farmaceutycznych,
cennych partiach produktów spożywczych i używkach (np. tytoń),
… 48
50
... TROCHĘ MATEMATYKI ...
Omacnica spichrzanka:
Płodność: 200-400 jaj w ciągu 7-14 dni.
Stosunek liczebności płci 1:1.
Liczba pokoleń w roku: 3-6.
51
OBNIŻENIE LICZEBNOŚCI
może nastąpić tylko wtedy,
gdy są wyłapywane i
samice i samce.
W pomieszczeniu jest 10
samic i 10 samców. Złapano
5 samców. Brak obniżenia
liczebności.
W pomieszczeniu jest 10
samic i 10 samców. Złapano
5 samców i 5 samic. Wyraźne
obniżenie liczebności (!).
ATRAKTANTY
52
są to substancje
wabiące zwierzęta i
wskazujące im
pokarm.
Opracowano
atraktant wabiący
samice omacnicy
spichrzanki.
MOTH SUPPRESSION
53
Atraktant wabiący samice
działa przez 4 tygodnie.
Feromon płciowy wabiący
samce działa przez 8
tygodni.
W pułapce umieścić
atraktant i feromon.
W pomieszczeniu 30 m3
umieścić 1-2 pułapki.
EXOSECT
55
Samice motyli wabią
samce wydzielając
zapach – feromon
płciowy.
Samce wykrywają zapach
czułkami i lecą do
samic.
System EXOSECT
zakłóca komunikowanie
się płci.
DYSPENSERY
56
Dyspensery zawierają
proszek Entostat, na
który naniesiono
feromon płciowy.
Rozmieszczane są w
terenie (w
pomieszczeniu).
SAMCE W DYSPENSERZE
58
Gdy samce są w
dyspenserze – proszek
osiada na powierzchni
ich ciała.
Różnice
elektrostatyczne.
SAMCE POKRYTE FEROMONEM
60
Pokryte proszkiem
Entostat – receptory
feromonów samców są
„przeładowane”
feromonem.
Samce nie potrafią
zlokalizować samicy.
SAMCE POKRYTE FEROMONEM
61
Jeśli nawet samica
przypadkowo natknie się
na samca,
do zbliżenia nie dojdzie ...
bo samiec pachnie jak
samica.
SAMIEC PACHNIE JAK SAMICA
62
Samce, pokryte
proszkiem Entostat po
wizycie w
dyspenserze, są ...
wykrywane przez nowe
samce jako „samice”. Samce z proszkiem Entostat
są ruchomymi dyspenserami.
KONTAKTY HOMOSEKSUALNE
63
Proszek jest więc
przekazywany od
samca do samca (w
wyniku kontaktów
homoseksualnych).
... W KOŃCU MOŻE BYĆ WYKRYTA.
64
Samica w końcu może
być wykryta przez
nowego samca, ale
nastąpi to później:
niższa płodność,
niższa żywotność
potomstwa.
ZALETY SYSTEMU
65
mniej czaso- i mniej
pracochłonna niż inne
metody;
nie rozmieszcza się
1000 dyspenserów na
ha, lecz tylko 25.
EXOROACH
67
Pułapkę ustawić w
miejscu aktywności
karaczanów.
Nocą poszukują
pokarmu i kryjówek.
Wabi atraktant
pokarmowy (tabletka).
EXOROACH
68
Wspinaja się na brzeg pułapki.
Stromy brzeg pokryty warstewką proszku Entostat.
Proszek powleka stopę – wpadają do środka na lep.