Ciemnia optyczna• camera obscura• wykorzystuje zjawisko prostoliniowego rozchodzenia
się światła• skrzynka (pudełko) z małym okrągłym otworkiem na
jednej ściance i przeciwległą ścianką ze szkła matowego
• na matówce powstaje odwrócony obraz przedmiotu przed otworkiem
• od wielkości otworka zależy ostrość obrazu oraz jasność
• pinhole camera
Soczewka• bryła szklana ograniczona dwiema wypolerowanymi
powierzchniami kulistymi lub jedną kulistą a drugą płaską
• rodzaje soczewek:
Soczewka jako obiektyw• I - przedmiot leży w dosyć dużej odległości przed
obiektywem - obraz rzeczywisty, pomniejszony odwrócony
• kliszę umieszcza się nieco za ogniskiem obrazowym• typowy obiektyw• II - przedmiot zbliża się do odległości podwójnej
ogniskowej - obraz również rośnie do wielkości przedmiotu przsuwając się do tyłu do odległości podwójnej ogniskowej
Soczewka jako obiektyw• III - przedmiot przesuwa się dalej w kierunku ogniska
przedmiotowego - obraz rośnie i oddala się od ogniska obrazowego
• typowy przypadek dla wykonywania powiększeń oraz dla makrofotografii
• IV - przedmiot pomiędzy ogniskiem a soczewką - nie powstaje obraz rzeczywisty po drugiej stronie soczewki
• A co stanie się gdy odległość przedmiotu od soczewki będzie stała, natomiast zmieni się jej ogniskowa?
Błędy obrazów optycznych• aberacja chromatyczna - powstaje w wyniku
rozszczepienia światła białego na soczewce• zamiast punktowego obrazu widoczne są kolorowe
krążki• usuwa się ją poprzez odpowiedni układ dwóch
soczewek o różnych współczynnikach załamania• soczewka achromatyczna
Błędy obrazów optycznych• aberacja sferyczna - zjawisko uginania się promieni świetlnych
• im bardziej punkt przejścia światła zbliża się ku brzegowi urządzenia (czyli oddala od jego osi optycznej), tym bardziej uginają się promienie świetlne
• efektem jest spadek ostrości obrazu• eliminowany przez nadanie odpowiedniego kształtu
soczewce i zastosowanie układu soczewek
Błędy obrazów optycznych• koma - wiązka promieni świetlnych wychodząca z
punktu położonego poza osią optyczną tworzy po przejściu przez układ plamkę w kształcie przecinka lub komety
• stopień zniekształcenia jest tym większy im dalej od osi optycznej układu znajduje się źródło światła
• obiektyw lub układ optyczny wolny od komy nazywa się aplanatem
Błędy obrazów optycznych• astygmatyzm -promienie padające w dwóch
prostopadłych płaszczyznach są ogniskowane w różnych punktach
• wywołuje obraz nieostry i zniekształcony• niweluje się poprzez odpowiednie kształty soczewek i
stosowanie przesłony• układ anastygmatyczny
Błędy obrazów optycznych• krzywizna pola - wiązka promieni świetlnych
wychodząca z punktu położonego poza osią optyczną tworzy po przejściu przez układ plamkę zogniskowaną zamiast na płaszczyźnie obrazowej, na czaszy wklęsłej lub wypukłej
• objawia się np. w niemożności zogniskowania obrazu na płaskiej kliszy
• usuwa się ją poprzez odpowiedni dobór soczewek
Błędy obrazów optycznych• dystorsja - polega na różnym powiększeniu obrazu w
zależności od jego odległości od osi optycznej instrumentu
• zniekształcenia rosną na zewnątrz obrazu• w zależności od kształtu zniekształcenia wyróżnia się
dystorsję beczkową i poduszkową• koryguje się poprzez odpowiednie umieszcznie
przesłony
Błędy układów optycznych• winietowanie - niedoświetleniu brzegów kadru• niedoskonałość optyki urządzenia• zakłócenie brzegów toru optycznego innymi
elementami urządzenia• nieodpowiednie oświetlenie• mający zwrócić uwagę na środku kadru• jest to wada całego układu soczewek (np obiektywu)• zazwyczaj przymknięcie przysłony zmniejsza wadę• niekiedy celowo wprowadzany efekt artystyczny
Błędy układów optycznych• flara - rząd różnobarwnych kół lub wielokątów
powstający na zdjęciu• efekt odbić nieporządanego światła na elementach
optycznych obiektywu• powstaje najczęściej przy fotografowaniu w kierunku źródła światła (“pod słońce”)
• minimalizuje się poprzez stosowanie powłok antyodblaskowych soczewek, stosowanie osłon na obiektyw
• niekiedy celowo wprowadzany efekt artystyczny