Dr. A. Kadir ATLIHalk Sağlığı (iş sağlığı) Bilim Uzmanı
2010-ANKARA
Ergonomi
Oturumun Amacı•Ergonomi ve iş fizyolojisi
konusunda temel kavramları bilmek ve önemini kavramak.
08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI
Öğrenim hedefleri
• Ergonomi tanımı, temel kavramları, • İşin insana uyumu,• Ergonomik risklerin etkileri ve
önlenmesi, • İlgili mevzuat hakkında bilgi sahibi
olmak.
08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI
Alt başlıklar• İş fizyolojisi ve biyomekanik• Antropometri ve çalışma ortamı
tasarımı• Çalışma alanlarında ergonomik risk
etmenleri• Ergonomik çalışma ekipmanları• Çalışma süresince gereken egzersizler• İlgili mevzuat
08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI
ergonomi
• Yunanca ”ergon = iş, çalışma”,“nomos = yasa”
08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI
ergonomi;• insanın biyolojik, psikolojik
özelliklerini göz önünde bulundurarak insan-makine-çevre uyumunun doğal ve teknik kurallarını araştıran, disiplinler arası araştırma, geliştirme ve uygulama çalışmaları olarak tanımlanabilir.
08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI
ERGONOMİ;İnsanların anatomik özelliklerini,
antropometrik özelliklerini, fiziksel kapasitelerini ve toleranslarını göz önüne alarak, endüstriyel iş ortamındaki tüm faktörlerin etkisi ile olabilecek organik ve psiko-sosyal stresler karşısında, sistem verimliliği ve insan-makine-çevre uyumunun temel yasalarını ortaya koymaya çalışan disiplini bir araştırma geliştirme aracıdır.
08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI
Yorgunluk
08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI
Yorgunluk• Konsantrasyonda azalma• Algılamada yavaşlama,
azalma• Fiziksel ve mental
performansta azalma• Küntlük, irritabilite duygusu• Aynı çıktının sağlanabilmesi
için daha fazla enerji harcanması-verimsizlik
08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI
Uygun araç kullanımı
08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI
Bilgisayarla çalışma
• Bilgisayarla çalışmada Bilgisayarla çalışmada bakış yönü belge – ekran bakış yönü belge – ekran – masa arasında sürekli – masa arasında sürekli değiştiğinde oturma yeri değiştiğinde oturma yeri olarak eksenden olarak eksenden dönebilen, yüksekliği dönebilen, yüksekliği ayarlanabilir, kolçaklı ve ayarlanabilir, kolçaklı ve devrilmeye karşı güvenli 5 devrilmeye karşı güvenli 5 tekerlekli sandalyeler tekerlekli sandalyeler kullanılmalıdır.kullanılmalıdır.
08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI
Oturarak çalışma
08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI
Oturarak çalışma• Çalışma esnasında ayaklar ve bacaklar için Çalışma esnasında ayaklar ve bacaklar için
yeterli hareket alanı bulunmalı ve çalışma yeterli hareket alanı bulunmalı ve çalışma yüzeyi yansıtma katsayısı % 30 – 50 olmalıdır.yüzeyi yansıtma katsayısı % 30 – 50 olmalıdır.
• Çalışma masası sabit ise alt kenarının yerden Çalışma masası sabit ise alt kenarının yerden yüksekliği 68 cm, ayarlanabilir ise 64-74 cm yüksekliği 68 cm, ayarlanabilir ise 64-74 cm arasında olmalıdır.arasında olmalıdır.
• Klavye ortasının yerden yüksekliği 71-74 cm Klavye ortasının yerden yüksekliği 71-74 cm olmalıdır.olmalıdır.
• Sandalye ve arkalık yüksekliği otururken Sandalye ve arkalık yüksekliği otururken kolayca ayarlanabilir olmalıdır.kolayca ayarlanabilir olmalıdır.
• Oturma yüksekliği kolların mümkün olduğu Oturma yüksekliği kolların mümkün olduğu kadar az gergin ve yatay olması sağlanmalıdır.kadar az gergin ve yatay olması sağlanmalıdır.
• Baldırın iç yüzeyine gelen basıncı azaltmak Baldırın iç yüzeyine gelen basıncı azaltmak için de ayakların zemine veya ayak altlığına için de ayakların zemine veya ayak altlığına yeterince oturmasına dikkat edilmelidir.yeterince oturmasına dikkat edilmelidir.
08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI
• Dik oturma, omurgaya yaklaşık % 25 daha az yük Dik oturma, omurgaya yaklaşık % 25 daha az yük binmesini sağlar ve bir çok sırt problemini önler. binmesini sağlar ve bir çok sırt problemini önler. Bu sebeple personele doğru oturma pozisyonun Bu sebeple personele doğru oturma pozisyonun önemi aşılanmalıdır.önemi aşılanmalıdır.
• Bilgisayar ekranının görüntü kalitesi, göz sağlığı Bilgisayar ekranının görüntü kalitesi, göz sağlığı açısından çok önemlidir.açısından çok önemlidir.
• Ekrandaki yazı karakterlerinin büyüklüğü 2.6 Ekrandaki yazı karakterlerinin büyüklüğü 2.6 mm’ nin altına düşmemeli, ekran tozlu kalmamalı mm’ nin altına düşmemeli, ekran tozlu kalmamalı ve görüntüde titreşim olmamalıdır ve görüntüde titreşim olmamalıdır
• Ekrana bakış uzaklığı 50 – 70 cm. arasında Ekrana bakış uzaklığı 50 – 70 cm. arasında olmalıdır. Işık yansımasını minimuma olmalıdır. Işık yansımasını minimuma indirebilmek amacıyla ekranlar mümkünse indirebilmek amacıyla ekranlar mümkünse pencerelere 90 derece dik olacak şekilde pencerelere 90 derece dik olacak şekilde yerleştirilmelidir.yerleştirilmelidir.
• Ekranlarda siyah fon kullanmak, personelde Ekranlarda siyah fon kullanmak, personelde koyu bir tünele giriş etkisi yapabilir ve aydınlık koyu bir tünele giriş etkisi yapabilir ve aydınlık ortamda göz kamaşma etkisini de arttırır.ortamda göz kamaşma etkisini de arttırır.
08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI
08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI
Büroda çalışma
08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI
Mola: Dinlenmek için verilen ara• Spontan mola; aşırı zorlayıcı
işte çalışanın kendince verdiği ara,
• Maskelenmiş mola; yapılması gereken işin yerine ikincil bir işin yapılması,
• İş koşullu mola; makine temizliği, arkadaşa, amire danışma için çalışma ortamından ayrılma
• Programlı mola; çay saati vb. 08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI
Mola gibi • Dönüşümlü iş,• Farklı mekanda iş,• İlgi çekici iş,• Tempolu iş,• Yeni bilgi edinmeye
yönelik iş,
08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI
Baş boyun açıklığı
08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI
Çalışma yakın çevresi
08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI
08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI
Masa başı çalışma
08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI
Otur(ar)ak
08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI
Dar alanda çalışma
08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI
Ekranlı araçlarla çalışma
08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI
08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI
Çalışma sırasında el pozisyonları
08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI
Araç içi-sürücü ergonomisi
08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI
Antropometri08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI
08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI
08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI
08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI
Çalışma sandalyesi
08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI
Yük taşıma
08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI
El-kol açıklığı
08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI
Ayak-bacak açıklığı
08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI
Bel-fıtığı
08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI
Çalışma ve dinlenmede nabız
08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI
Çalışma ve Dinlenmede Alınan Oksijen Düzeyi
08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI
Ağır işlerde dinlenme süresi uzatılmalı
08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI
Statik ve dinamik çalışma
08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI
Dinlenme-Dinamik ve Statik Çalışmada Kan Gereksinimi
08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI
Azami kuvvet içinde tutma kuvvetinin yüzdesi arttıkça tutabilme süresi azalır
08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI
08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI
Kaçınılamayan durumlar
08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI
•Ergonomi LaboratuarıÇalışmaları
08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI
Cihazlar• Odiometre (Audiometre)• Gaz Ölçüm Cihazı• Vibrometre• Ses Düzeyi Ölçer (Sound level
meter)• Ses Düzeyi Ölçer Kalibratörü• Gürültü Doz Ölçer
(Dosimeter, dozimetre)• Nem, Sıcaklık Ölçer• Anatomik ve Fizyolojik Kartlar
08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI
• Antropometre Seti• Renk Körlügü Test Kiti• Sayısal Tansiyon
Monitörü ve Yazıcı• EKG Cihazı• Ergonomik Bisiklet• Ergonomik Sandalye• Ultra İnce Parçacık Sayacı• Beceri Testi Seti
08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI
• Anemometre• Görüş Testi Cihazı• Işıma Enerjisi Ölçüm Cihazı
(Radiometer, radyometre)• Isısal Yüklenme Monitörü• Işık Ölçer• Mikrometre• Kumpas• Grafik ve Veri Kaydedici• Lazerli mesafe ölçer• TV, DVD
08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI
Boy-ağırlık; beden kitle indeksi
08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI
Odiometre
08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI
ODİOMETRİ
Gaz Ölçüm Cihazı(Gas Detector)
08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI
Ölçülen gazlar;CH4, CO, H2S, O2Ölçme sınırı;CH4 : % 0..100 LELO2 : % 0..25 VOLCO : 0..300 ppmH2S : 0..100 ppm
Vibrometre(Titresim Ölçüm Cihazı)
08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI
Hız Kademeleri:200mm/s 0,50 ~ 199,9 mm/s7.87 inch/s 0.02 ~ 7,879 inch/svme Kademeleri:200m/s² 0,5 ~ 199,9 m/s²656ft/s² 2.0 ~ 656ft/s²
Ses Düzeyi Ölçer (Sound level meter)
• Frekans Bandı: 31,5Hz - 8000Hz,Ölçüm Sahası: A konumunda 30-130dB, C konumunda 35-130dB,Ölçüm Kademeleri:30-80dB, 40-90dB, 50-100dB, 60-110dB, 70-120dB, 80-130dB,
08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI
Gürültü Doz Ölçer(Dosimeter, dozimetre) Tes 1355
• % ve TWA olarak zamana göre gürültü
• siddeti ve ses seviyesi ölçme özelligi,
• Ölçme aralıgı: 70-140 dBA (+-1.5dB)
• 0-1999 % doz• Kritik düzeyler: 80, 84,
85, 90 dB• Esik düzeyleri: 70-90 dB
(1dB adım)• Katlama faktörü: 3dB,
4dB, 5dB veya 6 dB• Tepe degeri : 140 dB
08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI
Nem, Sıcaklık Ölçer
• Ölçüm aralığı:• Nem; 10% -
95% R.H.,• Sıcaklık; -20
0C - +600C;• -4 0F - +140
0F,08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI
SOLUNUM FONKSİYON TESTİ
SFT
• Solunum fonksiyon testleri çok genel bir yaklaşımla akciğerlerin kapasitesini ve fonksiyonel durumunu objektif olarak ölçmeye yarar.
08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI
08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI
BüyükAntropometre0.1cm hassasiyetle0 - 60cm ölçümaralığına sahiptir.
KüçükAntropometre0.1cm hassasiyetle30cm' ye kadarölçüm yapılabilir.
Deri Kıvrımı Verniyesiölçüm aralığı 0-100mm
08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI
Göğüs Derinliği Verniyesiölçüm aralığı en az 0-50cm
Işık Ölçer (Light Meter)• Işık ölçer, ışık kaynağı
seçme özelliğine, Tungsten/Gün ışığı, Floresan, Sodyum ve Cıva ışıması için otomatik düzeltme faktörlerine sahiptir.
• 0' dan 5000 Fc (Foot Candle) ' ye ve 0' dan 50000 Lux' e kadar ölçüm yapabilir 10,764 fc (foot candle)= Lux (Lümen/metre2)
08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI
Ultra İnce Parçacık Sayacı(Partikül ölçüm cihazı)
08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI
Cihaz ultra ince (0.1 mikrometre çapındanküçük) parçacıkların bulunması vesayılmasında kullanılır.Kendi içerisindeki bir pompa yardımıylaparçacıklar alkol buharıyla karıştırılmaküzere bir doyurucu tüpe doğru itilir.Konsantrasyon aralığı 0 - 5x105
partikül/cm3, ölçülen parçacık boyut aralığı0.02' den 1 mikrometreye kadardır.Numune akış hızı 100cm3/dakikadır
Anemometre(Rüzgar Hızı Ölçüm Cihazı)
• Ölçüm aralıkları;• m/s için; 0-45.0,• ft/dk için; 0-8888,• km/sa için; 0-140.0,• knots için; 0-88.0,• (1 knot = 0.514 m / s)• Sıcaklık için; 0-600C
08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI
Görüş Testi Cihazı• Görüş testi cihazı insanın
görsel performansının hızlı ve hassas olarak ölçülmesinde kullanılan bir cihazdır.
• -İki gözle bir cisme odaklanma testi
• - İki gözle uzak sekil içindeki detayları görebilme testi
• -Sağ/sol gözle uzak sekil içindeki detayları görebilme testi
• -Derinlik algılama testi• - Renk ayırt etme testi• -Yükseklik algılama testi• -Yatay algılama testi
08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI
Işıma Enerjisi Ölçüm Cihazı(Radiometer, radyometre)• Bir ısıma demeti içerisindeki
enerjiyi ölçebilen ve• W/m2 biriminde kalibre edilmiş
bir cihazdır• Morötesinde 0.3 m' den
kızılötesinde 15 m' ye kadar• dalga boylarında düzgün bir
spektral yanıt verebilir.• Dedektör, geniş ısıma
kaynakları için 60' lik bir koni açısı içerisinde duyarlıdır ve hassasiyeti 1000W/m2‘ den 1W/m2' ye kadar 4 aralıkta seçilebilir.
08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI
Isısal Yüklenme Monitörü(Heat Stress Monitor)• İnsanda ısı
gerilmesine tepki olarak oluşan bireysel vücut yüklemesini monitörlemek için kullanılır.
• Sıcaklık sensörünün ölçüm aralığı: 33- 40 °C (91.4 - 104 °F) arasında,
• Kalp atışı ölçüm aralığı: 40 - 220 BPM (beat per minute) arasındadır.
08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI
EKG (Elektrokardiyograf) Cihazı
08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI
Kalp kasının ve sinirsel iletimSisteminin çalışmasını incelemek üzerekalpte meydana gelen elektrikfaaliyetinin kaydedilmesini sağlar.
EMG-ENMG• Sinir yaralanmaları• Sinir sıkışmaları• Bel ve boyun fıtıkları• Kol ve bacaklarda uyuşma ve
yanma tarzında ki tablolar• Yüz felçleri• Sinirlerin fonksiyonlarını bozan
hastalıkların teşhisi (Metabolik hastalıklar:; Şeker hastalığı, böbrek hastalığı gibi)
• Kas hastalıklarının teşhisi• Kas erimeleriyle giden omurilik
hastalıklarının teşhisi için yapılır.
08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI
Beceri Testi Seti
08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI
Bu test aleti bir boarddan, deliklerden, birtakım çubuklar,somunlar, vidalardan vebaslıklardan oluşmaktadır.Testte çubuklar ve baslıkların monte işlemi için 3 dakika,conta ve somunların T çubuğuna dizilmesi için gerekli test süresi 40saniyedir.Ayrıca her 2 el için ayrı ayrı 40 saniye de tutulabilir.
Psikotekni (psikoteknik) Lab.
08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI
Sonuç:• ERGONOMİ BİLİMİNİN
AMACI• İnsanlar tarafından
kullanılan araç gereç ve düzeneklerin kullanım etkinliğinin artırılması,
• ERGONOMİNİN AMACI• Uyumluluktur.• Verimin artırılmasıdır.
08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI
ERGONOMİ
• Multidisipliner bir bilimdir.• Anatomi, antropometri,
endüstri mühendisliği, mekatronik mühendisliği, iş fizyolojisi, biyomekanik, psikoloji, adli tıp,
• ……..
08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI
Tehlike değerlendirmesi;
• Olasılık
• Şiddet
• Frekans
08.05.23 03:14 Dr. A. Kadir ATLI